Familienamen.

Geslachtsnamen en achternamen, voornamen, naamverklaring, etymologie, genalogie.

Klik hier voor Nederlandse plantennamen.

Klik hier voor Latijnse en Griekse plantennamen.

Klik hier voor middeleeuwse woorden en verklaringen.

Klik hier voor plaatsnamen en hun betekenis.

Klik hier voor dieren namen.

Klik hier voor namen van mineralen en edelstenen.

Klik hier voor jongens, meisjesnamen.

Het is vrij eenvoudig. Er zijn maar enkele mogelijkheden. 1. Afkomstig van een plaats, plaatsnaam, dan meestal met ‘van’. 2. Naam naar het beroep. 3. Of bijnaam naar het beroep of een eigenschap. 4. Naar een heiligennaam of Germaanse voornaam, moeders-, vadersnaam.

In 1811 moeten de bewoners verplicht een achternaam aannemen. Bijvoorbeeld; Durk Jans, geboren in 1738 in Beets, trouwt in 1763 met Grietje Haijes. Ze wonen op de boerderij Bethelehem in Beetsterzwaag. Op 16 december 1811 nemen ze officieel de achternaam Bethlehem aan.

Al eerder waren er achternamen. Als er twee mannen waren die beide Hendrik heetten werden die genoemd om ze te onderscheiden naar de vader als Hendrik Willemszoon en de ander Hendrik Frederikszoon.’Ewout, die een zoon van Hugo was, noemde zich Ewout Huygenzoon, ter onderscheiding van eenen anderen Ewout, wiens vader Rykaert heette, en die zich dus Ewout Rykertszoon noemde. In het dagelijkse leven, door de vele gebruiken, sleet dit woord zoon (oudtijds soon, soen en seune) weldra af tot sen (Rykertsen, Evertszen), of ook tot se (Evertse, Albertse). Of ook, men liet het woord zoon geheel achterwege, en zette den vaders naam eenvoudig in den tweede naamval (Huygen, Rykaerts); daar was dan zoon onder verstaan. Een andere, onder de Germaansche volken nog oudere vorm om van mansvóórnamen, van de vóórnamen of enkele namen der vaders, toenamen voor de kinderen af te leiden, bestond hierin dat men den lettergreep ing achter den oorspronkelijke mansnaam plaatste. Hugo, de zoon van Bartel (Barthold), noemde zich Hugo Barteling en omgekeerd, Bartel, wiens vader Hugo heette, noemde zich Bartel Hugink. Zo komt van den mansnaam Bruno de toenaam Bruning; van Nolt, een afgesleten vorm van de volle naam Arnold of Aarnout, komt Nolting; van Albert komt Alberdingk, van Wolter komt Woltringh, enz. Dit ing betekent dan: zoon of nakomeling van de persoon, achter wiens eigennaam het geplaatst werd; b. v. Wolfert, die een zoon van Benno was, noemde zich Wolfert Benning. In Friese streken ook als inga als Benninga, Bollinga, Poppinga in oorsprong volkomen overeen met Benning en Bennink, met Bolling en Bollynck, met Popping, Poppinge en Poppink.

Maar bij sommige Nederlandse stammen, vooral bij de Saksen in Twente en in de graafschap Zutphen (evenals in de aangrenzende gouwen van Westfalen) wordt dit ing als ink uitgesproken, en dus ook zo geschreven. Vandaar de hedendaagse geslachtsnamen in die streken, Bennink, Hilverdink, Ottink. Elders in Nederland, vooral in West-Vlaanderen, spreekt men dit ink als’ynk uit, met lange i, en schrijft dan gewoonlik ynck; van daar de West Vlaamse patroniem Gellynck, Cnapelynck, Hallynck, enz. Andere afwijkende vormen waarin we het oorspronkelijke ing in hedendaagse geslachtsnamen geschreven vinden, zijn nog ingk, ingh, inghe, inge, eng, ung, ong, enz. Ook komt het wel in versleten form, als ig en ik voor.

Heette een man Albert, zijn zoon Hendrik noemde zich Hendrik Albertszoon, zijn dochter Brechta werd Brechtje Albertsdochter genoemd. Albertszoon werd al gauw tot lbertsen versleten of Alberts.

A.

Van, der Aa, Vera, Veraa, van de Ra, van (der) Ha. 1. Familienaam uit de waternaam Aa of A; water. Deze naam werd voor veel kleine waterloopjes gebruikt. 2. Plaatsnaam Aa, gehucht bij Anderlecht.

Aachen: Duitsland, plaatsnaam Aken.

Aafjes, Haafkens. Moedersnaam, verkleinvorm van Germaanse voornaam Ava.

Aal, Ael. Verraleweck, is van der Alewijk. Beroepsnaam. Frans anguille.

Aal, van van Ael, van den Adel. Plaatsnaam Aarle, uitspraak Aal.

Aalbers, Aalberse, Aalberts, Aelbers, Aelberse, Aalbrecht, Aalbrechtse, Aalbregtse, Albrecht, Albrechts, Aalbersberg, Aulbers. Vadersnaam van de voornaam A(a)lbert, met een s verbuiging; van Aalbertszoon.

Aalderink, (van) Aalderinks, Eelderink, Aellerinck. Van Alardink, van de persoon Alard; Van Adelhard, van Alard en de zijnen. Naam van verschillende boerderijen in het oosten van het land als te Laren, Zelhem, Hertme en Breklenkamp, de havezate Den Alerdinck, gemeente Heino, heet wel Aalderink.

Aalders, Allders, Allder, Alder, Alders, Alderse, Alderson, Aldersons, Olders, Oolders. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam Aalderd, uit adel-hard.

Aalst, van Alst, van Aelst, van Haelst, van Halst. Mogelijk een vorm van alsem, Artemisia. 1. Plaatsnaam Aalst, Overijssel. 2. Plaatsnaam Aalst, (Noord-Brabant, Gelderland) 3. Plaatsnaam Aalst (Limburg).

Aalten (van), van Aelten, van Alten, (van) Naelten. 1. Naam uit de plaatsnaam Aalten (Gelderland). 2 Vadersnaam van de Germaanse voornaam Adelwald. Vooral Friese voornaam Aalt.

Aandekerk, Aendekerk, Hendekerk. Naar de woonplaats bij een kerk.

Aangeveld, Aengeveld. Naar de woonplaats aan het veld. (aan den Veld). Vergelijk Duits Amfeld.

Aanholt, van. Plaatsnaam Anholt bij Kleve of in Drenthe.

Aannenbergh, aan den Berg. Plaatsnaam.

Aantrekker, den. Van Middelnederlands aentrecken; aanlokken, verleiden (krijgsvolk), aanmonsteren. Bijnaam of beroepsnaam.

Aap. Bijnaam voor iemand met een gek gezicht of bezitter van een aap of naar een huisnaam. Duits Aff.

Ardennen, van, van Ardenen, Hardenne, Dardenne, Dardennes, D’ Ardenne, Dardinne, Dardaine. Plaats-, streeknaam Ardennen.

Aardema, Aarde, van der, Aartsma. Beroepsnaam voor iemand die met aarde werkt.

Aarle, van, Aarle. Plaatsnaam Aarle. 1. Aarle en Aarle-Rixtel in Noord Brabant (Nederland). 2. A(a)rle in Poppel.

Abbenijen, van, van Abbenij, van Abbeny, van Abbenyen, van Habberney. Familienaam uit een niet gelokaliseerde plaatsnaam (Antwerpen ?). Begin 18^de eeuw komen ook volgende varianten voor: (van) Abberney, Van Habbenije, Halbernack, Van Habbern(e)y. De naam Halbernack zou ook kunnen verwijzen naar afkomst uit het Duitstalig gebied: kortnek. Een soldatennaam ?

Aaron, Aron, Arons, Arron, Ahron, Aronson, Aronsohn. Vadersnaam, Bijbelse voornaam Aaron.

Aarsen, van, van Aerssen, van den Aarssen. Plaatsnaam Arcen, Limburg.

Aarts, Aerts, Aert, Haert, Aardse, Aartsen, Aers, Ars, Haars, Hars, Haers, Haerts, Aarssens, Aarssen, Aarsen, Haerssens, Aertssens, Aertsens, Aertzen. Arts, Art, Artz, Harts, Arets, Arretz, Aretz, Arits, Aritz. 1. Vadersnaam van de Germaanse voornaam Arnoud. 2 of een korte vorm van Alaert. 3. Of een korte vorm van Adriaan. Aertgeerts; zoon van Aaert-Geerts of Arend-Geraart.

Abandon, Abandonné. Betekent in de steek gelaten, vondeling.

Abatte, Abate. Romaanse vorm uit Latijn abbas; abt.

Abbe, Abbes, Abben, Abbens, Abe, Aben, Aeben, Abé, Abs, Aps. Vadersnaam Abbé is een bakernaam, uit Oudnederlands Abbo, korte vorm van Albrecht. Abé kan een verfransende reïnterpretatie zijn, maar ook een grafîe voor Abbé.

Abbeel, Abeel, Abeele, Abeels, Abbeel, Abbeels, Van den Abbeelen, Abelle, Abbeel, Abeels, Abeelen, Abelen, Abel, Abele, Abeles, Habel, Abiels, Abiel, Abielle. 1. Bijnaam naar iemands karakter of vorm van de abeel of populier. 2. Zonder ‘van’ naar de plaatsnaam Abeel, ten Abele. 3 Vadersnaam naar de Bijbelse voornaam Abel, Abelsma.

Abbema, Abma. Vadersnaam. Friese afleiding van Abbé.

Abbenbroek. Plaatsnaam, Zuid-Holland.

Abbenhuys, Abbenhuijs. Mogelijk naar de plaats Abbenhausen in Nederrijn-Saksen.

Abbenij, van, Abbenijen, van, van Abbeny, van Abbenyen, van Haberbey. Plaatsnaam.

Abbing, Abbink, Abbinck, Abbing, Abbingh, Abbinga. 1. bewoner van een erve Abbing, van de persoon Abbo, Abbé of Abbe, 1402 erve Abbingh te Veldwijk, Vorden, ook een te Vreden, Groenlo, 1428 Abbeking, 1627 Abbingh. 2. Plaatsnaam Abbing, verschillende plaatsen te Overijssel en Duitsland.

Abbott. Engels voor abt.

Abboud. About, Vadersnaam. Germaanse voornaam ad-bald; goed-stoutmoedig, Adabold.

Abdoel-Koudouzova. Arabische-Armeense dubbelnaam. Abdoel komt uit het Arabische abd-al: dienaar. K(o)ud(o)u is wellicht een variant van het Armeense Kud(u): ontdekking. De achteruitgang “zova” betekent zoveel als: dochter van.

Abeele, van den, van den Abeel, van den Abeelen, van den Abeelle, van Abell, van Abelle, van Abiel, van Abielle, van den Aebeele, van den Aebiele, van den Abbeel, van den Abbeelen, van Abelle, Van Habel. Familienaam uit de plaatsnaam Abeel: het middel Nederlandse Aubeel, Abele (in het Oudfrans Albel, Aubel) betekent witte boom, ratelpopulier. 

Abeloos, Abbeloos. Vadersnaam, knuffelvorm van de Germaanse bakernaam Abbé, van Adelbrecht.

Abelman, Abelmann. Duitse vadersnaam, afleiding van de Bijbelse voornaam Abel.

Abend. Bijnaam. Duits Abend; avond.

Abicht. Duits en Engels Habicht; havik, vergelijk Habex.

Abkoude, van, Abcouwer. Plaatsnaam Abcoude, Utrecht.

Abma, Abbema, Apma, Aben. Vadersnaam Ab, Friese uitgang –ma.

Abrahams, Abrahamse, Abrahamsen, Abrans, Abraham, Abrams, Abram, Abrahamsz, Braam, Braems. Vadernaams, met –s is Abrahamszoon, Hebreeuwse naam Abraham. Zo ook Abramsohn, Abrama, Abramé, Abrami, Abramo, Abrahamovic, Abrahamovics, Abrahamovits, Abrahamovicz, Abramawicz, Abramawitch, Abramovici, Abramavicz, Abramavitch, Abramow, Abramowicz, Abramowitsch, Abramowich, Abramowitz, Abramowski, Abramska, Abramski, Abramczyk, Abramzyk, Abrahamson.

Abrard, Abrar. Vadersnaam, vorm van Ebrard.

Abras. Franse bijnaam au Bras; met de arm.

Abrath. Duitse plaatsnaam Aprath in Wulfrath.

Absalon, Absalonne. Vadersnaam. Bijbelse voornaam Absalon en ook martelaars de Cesare en Cappadocie.

Abshoff. Plaatsnaam Abshof in Wipperfûrth.

Absil, Absile, Absil, Absilis, Absillis, Apsillis, Apsel. Moedersnaam uit de Germaanse voornaam Absildis.

Absin. Wellicht uit de plaatsnaam Ampsin, Luxemburg.

Abspoel. Plaatsnaam Ab(t)spoel bij Oegstgeest, Zuid-Holland en Egmond, Noord-Holland.

Abt, Abts, Abs, Apt, Apte, Apts, Aps, den Abt. Bijnaam naar een abt in een mysteriespel of naar een of ander dienstverband met een kloosterabt. Vergelijk Cardinaels, de Bisschop, de Meuni(n)ck, De Pape. Ook een huisnaam kan er aan ten grondslag liggen.

Achahbar, Akbar. Arabische naam met als betekenis: de grootste.

Act, Acht. 1 afleiding van Haacht. 2 afleiding van Ad (Ak) of van Grieks Achatès; trouwe compagnon.

Acacia. 1. Naam naar de boom, 2. Van Latijn Sint Achatius, vergelijk Duits Achatz, Achaz.

Acampo. Palma Campo; in de armen van de gemeenschap.

Achter, (van), van Hachter, an Hacter, van Achter, van Acter, van Achteren, Verachter, Verachtert, Veraghtert. Deze naam verwijst naar een woonplaats achter of aan de overkant van een bepaalde plaats. Of naar plaatsnamen die dezelfde oorsprong hebben. Komt nogal eens voor.

Ackaert, Accaert, Acar, Accard, Accart, Acart, Acquaert, Achar, Achard, Archard, Archart, Hackaert, Hackars, Hacquart, Hacquaert, Hackard, Hacat, Hacart, Hachard, Hacard, Haccart, Hachat, Hacha. Vadersnaam uit agi-hard; hoek, zwaard-sterk. Aghardus, Achardus.

Acarin, Accarain, Accarin. Vadersnaam. Romaanse vleivorm van Germaanse voornaam agi-hari; zwaard-leger.

Accou, Accoe, Acoe, Ackou, Acou. Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam agi-wulf; scherp van het zwaard-wolf, Agulfus, Acculfus.

Achel, van, van Aggel, van Aggelen, van Eggel, van Eggelen. Plaatsnaam Achel, Limburg.

Achelman. Afleiding van Van Achel, Achenbach, plaatsnaam in Siegen en Breidenhach.

Achen, Achenne. Plaatsnaam Achêne.

Acher, Aché, Ache: Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam agi-hari; hoek, zwaard- leger: Agihar(ius), Acharius.

Achille, Achile. Vadersnaam. Griekse voornaam Achilles.

Achkroune. Uithangbord Limburg, acht kronen.

Achslogh. Bijnaam, Duits Arschloch; aarsgat.

Acht, van, van Agt, van Acht, van Achte. Plaatsnaam Acht, Noord-Brabant of bij Koblenz.

Achte, van, Achten van, van Agten. Plaatsnaam Achtene in Oostakker, Overijssel.

Achter, van, van Hachter, van Hacter, van Acther, van Acter, van Achteren, Verachter, Verachters, Veraghtert. Verwijst naar een woonplaats achter of aan de overkant van een bepaalde plaats.

Achterberg, Achterbergh, van, Achterburgh: Plaatsnaam Achterberg in Bentheim (Nedersaksen), Rhenen (Utrecht), bij Kempen (Nederlands Limburg) en in Dongen, (Noord-Brabant). Berg- en burg- namen werden vaak verward.

Achterdenbosch. Plaatsnaam Achter den Bos in Vollezele, Vlaams-Brabant.

Achtergaal, Achtergaele, Actergal. Bijnaam van nachtegaal.

Acke, ackx, Acx: Spelling voor Hacke. 1. Beroepsnaam naar de hak, de bijl. Beroepsbijnaam voor een houthakker. 2. Vadersnaam. Hakke, van Hanke, afgeleid van Johannes.

Ackeleyen, van, van Ackeleijen, van Acoleyen, van Acoleyn, Acoleijen, Accolay, Acolijen, Acolyen, van Acooleyen, van Accoleyn, Accolyen, van Akoleyen, Akoleijen, van Aroleyen, van Akelijen, van Akelije, Akelye, Akelijen, van Akeleyn, Akeleyen, Arcolie, Arcoly, Arcoulin, Haeckeleue, Haekelaeye, Hakelye, Hercolier, Hercoliers, Ockeley, Ockeleij, Okeley, Occolay. Familienaam naar de plaatsnaam Ackeleye, Acoleye, Accolay (naar akelei: groeiplaats).

Ackema. Vadersnaam. Friese afleiding van Germaanse bakernaam Akke. Vergelijk Hacken.

Acker, van, van Acker, Ackers, Akkers, Akre, Acqaire, van Ackere, van Acker, van (den) Akker, van den Acker, van den Ack, (van den) Aker, van Ackre, Vanackère. Familienaam uit de wijd verspreide plaatsnaam (ten) Acker, Akker: veld, akkerland.

Ackerbroek, van, den. Plaatsnaam moerassig land, Overpelt, Limburg, Mazenzele, Vlaams-Brabant, Schilde, Antwerpen.

Ackerman, Ackermans, Achermann, Akkerman, Akkermans, Akkermann, Ackkermans, Akerman, Acreman, Acmann. Afleiding van Van Acker of beroepsnaam van de akkerman, landbouwer. Ackermeier is de Duitse beroepsnaam van de akkerboer.

Ackerstaff: Plaatsnaam Ackerstaff bij Bentheim (Nedersaksen).

Ackerveken, van den, van den Akkerveken. Plaatsnaam Akkerveken; sluitboom aan een akker, in Wuustwezel, Antwerpen, vergelijk Valvekens.

Acolty. Klankverandering van Waals akott; knoeier, beunhaas.

Adam, Adams, Adamse, Adan, Adans, Adant, Adaams, Addams, Adoms, Addons, Adons, Adamsons, Adamson, Adamy, Adami, Adamo, Adan, Adang, Adank, Adant, Adans, Adem, Adems, Adama, Adema, Aden, Adens, D’Adam, Adatnski, Adatnska, Adamsa, Adamus, Adamuz, Adamini, Adamoli, Adamko, Adamku, Adamek, Adamiec, Adamiak, Adamcazk, Adamczak, Adamczijk, Adamczyk, Adamzyck, Adamietz, Adamitz, Adamowicz, Adamkiewicz, Adamkewicz, Adamowski, Adamczwski, Adamczewska, Adamszewski: De vormen met n zijn Frans, omdat Frans -am/-an/-en homofoon zijn: Vadersnaam. Bijbelse voornaam Adam.

Addisson, Addison. Engelse vadersnaam, zoon van Addy, afleiding van de voornaam Adam of Germaanse voornaam Ado.

Adé. Vadersnaam, spelling voor Adet. Romaanse vorm van Germaanse voornaam Ado.

Adel, (den): Vadersnaam. Korte Germaans adel-naam of verkorting van bijvoorbeeld Adelbrecht. Het lidwoord den is vermoedelijk secundair.

Adelaar, Adelaars, Adelaere: 1.Vadersnaam. Germaanse voornaam athal-hari ‘adel, edel –leger’: Adalarius. Maar –aaren –aard-namen werden vaak verward, zodat Adelaar wel een variant kan zijn van Alaard; Adelaard, Adelhard. 2. De naam kan eventueel een bijnaam zijn naar de adelaar of arend, of naar een uithangbord. Zie Adler.

Addoms, Adons. Vadersnaam, variant van Adoms.

Adeline, Adline. Vrouwelijke vorm van een Germaanse voornaam Adelina.

Adelot. Vadersnaam. Romaanse vleivorm van een Germaanse adel-naam.

Adema: Vadersnaam. Variant van Adama, Friese afleiding van Adam. Of evenwel een -ma-afleiding van de Germaanse voornaam Ado, zoals in Addema, Adding, Addinga.

Adenau, Adinau. Waarschijnlijk niet de plaatsnaam Adenau in de Eifel, maar Franse spelling voor Adenot.

Adenet, Adnet, Adenot, Adnot, Adanez. Vadersnaam. Romaanse vleivorm van de voornaam Adam.

Ader, Adère, Adère: Duitse vadernaam van Germaanse voornaam ad-hari.

Adins, Adyns, Adijns, Adiens, Addink, Addingh,Add-ings: Vadersnaam. 1. Vleivorm van Germaanse voornaam Ad(d)o, bakervorm van een adel-naam. 2. Soms werd de naam gereïnterpreteerd als korte vorm van Saladin.

Adler, Adeler, Adelaire, Adlaire: Duitse bijnaam naar de huisnaam zum Adler ’in de Arend’.

Adlerfligel. Duitse dialect vorm van Adlerflügel: arendsvleugel. Vergelijk Swanenvlôgel, Duitse Finkenflugel. Zie ook Vinckevleugel.

Admiraal: Bijnaam. Middelnederlands a(d)mirael ‘legerhoofd, vlootvoogd, admiraal’. Vergelijk Lamoral, Lamiral.

Admirant, den: Naar analogie van admiraal gereconstrueerde vorm, van Oudfrans amirant ‘emir, admiraal’. Vandaar de Belgische familienaam Ladmirant, Lamirand, Lam(m)erant.

Adolf, Adolphs, Adolph, Adolphe, Adelphe, Adolphy, Adolfsson, Adelof, Adloff, Alofs, Alouf: Vadersnaam. Germaanse voornaam ad-wulf, Adulfus.

Adorff. Plaatsnaam Adorf, verschillende plaatsen in Duitsland.

Adorp, van. Familienaam uit de plaatsnaam Adorp: Nederlandstalige naam van Orp-le-Grand en Orp-le-Petit (Waals- Brabant) en Adorp in Groningen.

Adou, Addou: Vadersnaam Adoul. Romaanse vorm van Germaanse voornaam Adolf.

Adriaans, Adriaanse, Adriaanssens, Adriaansen, Adriaanses, Adriaansens, Adriaen, Adriaens, Adriaense, Adriaaensen, Adriaenssens, Adriaensen, Adriaansen, Adrieaanse, Adriaensche, Adriance, Adrian, Adrians, Adryan, Adrianij, Adriani, Adriany, Adrienssen, Adrien, Adriën, Adriani, Adriencense, Adrianissen: Vadersnaam. Zoon van Adriaan, de Latijnse heiligennaam Adrianus, die eigenlijk teruggaat op Hadrianus, naar de afkomst uit Hadria.

Adriani: Vadersnaam. Afleiding van de Latijnse heiligennaam Adrianus.

Adrichem, van: Verdwenen plaats Adrichem ten oosten van Beverwijk (Noord-Holland). 1130-61 a Gozwino filio Ludolfi de Adrichem. Jan Boogaert (1772-1819) verhuisde van De Lier (Zuid-Holland) naar Middelburg. Zijn zoon (1843-1927) trouwde met ene Anna M.E. van Adrichem en hun zoon noemde zich van Adrichem Boogaert.

Advocaat, beroepsnaam van de advocaat.

Aebi, Aeby. Duitse vadersnaam uit Abo, bakernaam van de Germaanse voornaam Albrecht.

Aefferden, van. Plaatsnaam Afferden, Nederlands Limburg, Gelderland.

Aegten, Aechten, Aegden, Agten, Aghte, Achte, Achten, Achtien, Aghten, Eichten, Echten, Aagjen, Aagje, Aagtjes (zoon van). Moedersnaam uit de voornaam Agatha.

Aelbroeck, van, van Aelbrouck, Aelbroucq, Allebroeck, Allebroek: Plaatsnaam Aalbroek in Papegem, Semmerzake en Zottegem (Oost-Vlaanderen).

Aelman, Aalmans, Alman, Allman, Allmann, Allmanns, Haelman, Haelmans, Aleman, Alleman, Allemans, Adelmann, Adelmant, Adelment. 1. Vadersnaam uit een Germaanse adal-naam. 2. Zie ook Alleman.

Aelter, Aalter, van Haelter, van Halter, Aelterman, Haelterman, Alterman, Aelderman. 1. Familienaam afgeleid van de plaatsnaam Aalter (Oost-Vlaanderen). 2. Zie ook Haelterman.

Aendenboom, (aan den) Boom. Familienaam naar de woonplaats: aan den boom. 

Aendekerk. Aandekerk, plaatsnaam aan de kerk.

Aendenboom. Naar de woonplaats; aan de boom. Vergelijk Duits Ambaum, Amboom.

Aendehof, van Andenhove, van Antenhove, van Antenhoven, van Handenhoven, van Handehove. Naar de woonplaats aan een hof, hoeve.

Aendenroomer. Huisnaam De Romer. Vergelijk plaatsnaam Am Römer in Frankfurt an Main.

Aengenberg. Naar de woonplaats aan een berg.

Aengevoort, aan de Voorde. Naar de woonplaats aan een voorde of doorgang.

Aengevaert. Aanpassing en reïnterpretatie van Frans Hangouwart, van Angouwart, de Germaanse voornaam Angoward.

Aengeveld, naar de woonplaats aan het veld.

Aercke. Vadersnaam uit Aernout of uit Adriaen.

Aercke. Vadersnaam. Afleiding van Arnoud of Adriaan, vergelijk Arkens.

Aerde, van, Aerden, van, van Aarden: Plaatsnaam Aarden, Frans Ardres (Pas-de-Calais).

Aerden van der, van der Aarden, van der Eerde, van der Eerden, Vereerde, van Aerdt, van Aert, van Aart, van Art, van Ard, van Eerdt, van Eert: Plaatsnaam Aard: veld, bouwland, open plaats, kade, aanlegplaats.

Aerdewegh, van, van Aerdenveg, van (den) Eerdeweg, Eerdewegh, van den Eertwegh, van Erdeweghe, van den Erdweg: 1. Plaatsnaam, oorspronkelijk straatnaam: aardeweg.

Aerden, Aarden, (van) Haerden. Vadersnaam, knuffelvorm van de Germaanse voornaam Aernoud waarvan Aard een korte vorm is. Zie daar verder.

Aerlebout. Vadersnaam. Germaanse voornaam erl-bald; voornaam man-moedig.

Aernout, Aernouts, Aernoudt, Aernoudts, Aernaudts, Aernouts, Aernaut, Aernoodt, Aernout, Aernhoudt, Aernhout, Haerenout, Aerenhouts, Haerenhout, Arnoud, Arnoudt, Arnout, Arnouts, Harnouts, Aarnoudse, Aarnouts, Aarnoutse, Arnhold, Arnaud, Arnau, Arnault, Arnauld, Arnaut, Arnauts, Arnoets, Arnots, Arno, Arnot, Arnott, Arnote, Arnoeyts, Arnoys, Arnoijs, Arnould, Arnoul, Arnoult, Arnou, Arnous, Arnoelx, Arnoux, Arnoe, Arnoes, Arnouat, Arnouw, Arnauw, Ernaux, Ernault, Ernault, Hernaut, Hernaux, Hernay, Arnal, Ernotte, Hernot, Hernotte, Herno, Ernould, Ernoud, Ernoud, Ernout, Ernou, Ernoux, Arnols, Ernult, Erneux, Hernould, Hernoud, Hernoux, Heroes, Heroë, Harnould, Arnold, Arnoldi, Arnoldy, Arnolts, Arnolds, Arnolts, Arnolt, Arnoldus, Arnoldussen, Aarens, Haerens, Ahrend, Ahrens, Arend, Arends, Arendt, Arent, Harent, Aerent, Aerents, Aerens, Arents, Arets, Arendsen, Arentz, Arenz, Aarrents, Arndt, Arndts, Ares, Arn, Arntz, Arntzen, Arntzenius…Vadersnaam van de Germaanse voornaam aran-walda; arend-heerser.

Aerschot, van (der), van Aerschodt, van Aarschot, van Arschot, van Arscoot, van Asschodt, van Asschot, van Ascot, van Aerchot, d’Archot, Darschotte, Daschotte, Daschot, Arschoot, Arschodt. Familienaam uit de plaatsnaam Aarschot (Vlaams-Brabant).

Aertbeliën, Aertbelien. Vaders-, moedersnaam. Combinatie van de voornaam Aart en vrouwelijke Belie.

Aertenryck, van, Aertenryk, van, van Ertryck, van Etteryck, van Etteryk, Etterijk, Etterijck, Ertryckx, Ertrijckx, Eirtrijckx, van Herterijck, Herteryck, Van Hertreyck, van Hentenryck, van Hentenryk, Hentenrijck, Hentenrijk, van Henterijck, van Hentrijck, van Hentryck, van Henteuryck, Herteryckx. Familienaam uit een gelijknamige (?) plaatsnaam (wellicht in Vlaams-Brabant). Plaats nog onbekend.

Aertgeerts, Aertgeets, Aetgeerts, Argeerts, Uytgeerts, Uijtgeerts. Vadersnaam uit een dubbele voornaam Arnoud + Geert. 

Aert, Aerts, Aarts, Aart, Haert, Aardse, Aartsen, Aarts, Aers, Ars, Haars, Hars, Haerts, Haers, Aarssens, Aarssen, Aarsen, Haerssens, Aertssens, Aertsens, Aertzen, Art, Arts, Harts, Arets, Arretz, Aretz, Arits, Aritz. Vadersnaam: verkorte vorm van de Germaanse voornaam Arnoud.

Aertman, Haartmans, Eertman, Eerdmans, Eerdman, Erdman, Erdmans, Erdmann, Ertman, Heerdmann: 1. Vadersnaam, afleiding van Aart, Arnoud. Of een variant van Germaanse voornaam Hartman, Hardeman. 2. Erdmann zou een Duitse voornaam zijn die aan jongens gegeven werd die op een gestorven broertje volgden.

Aesbacher. Duitse Äschbacher, afleiding van de plaatsnaam Eschbach.

Aeselood. Provencaals Asloo; beukenbos.

Aeyels. Vadersnaam Aeyelts. Voornaam Aaielt, Aailt, Aiold, van Germaans agi-wald.

Afanasyev. Russische vadernaam, afleiding van de voornaam Afanasi, van Grieks Athanasios; onsterfelijk.

Affelterre. Plaatsnaam Appelterre, Overijssel.

Affolter. De plaatsnaam Affoltern komt tweemaal voor in Zwitserland.

Afschrift. Petrus Afschrift werd op 12 mei 1834 in Cent gevonden. Alle vondelingen in april-mei 1834 kregen een naam die met een A begon: Aenkomst, Aenwas, Aenval, Aenslag, Afkeer, Aflaat, Afschrift, Alsem.

Afslag. Beroepsnaam. Middelnederlands afslach; prijsvermindering, korting, afslag; verkoop van vis, visafslag; laadplaats voor koopwaren. Vergelijk Duits Abschlag.

Agard, Agart, Aga, Agas: 1. Romaanse vormen van de Germaanse voornaam agi-hard ‘zwaard- sterk’: Aghardus.

Agathe. Moedersnaam. Franse vorm em vleivorm van Griekse heilige naam Agatha.

Agelink: Vadersnaam. Spelling voor Hagelink. Afleiding van de Germaanse voornaam Hago, Hagen.

Agema: Friese vadersnaam., zoals Agama, Aeggema. Afleiding van de Friese voornaam Age, Agge, de eenstammige Germaanse voornaam Ago, van agi ‘zwaard’.

Agathon, Acton, Agatone: Vadersnaam uit Grieks agathos; goed. Agathon is de Franse verbogen vorm van de Latijnse vorm Agatho, naam van een paus uit de 7^de eeuw.

Agelis. Vadersnaam, vorm van Achelis, Griekse voornaam Achilles.

Agesma, vadersnaam, Friese naam Age.

Agier, Agie, Ager, Aget, Agez. Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam ad-ger. Adegarius.

Agneessens, Agneesens, Agneese, Agneesen, Agnessens, Agnessens, Agnesse, Anneerssens, Anneesens. Moedersnaam, zoon van Agnes. Zo ook Agnes, Agnès, Agniez, Anhes, Annee.

Agon. Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam Ago.

Agostini, Agostino. Vadersnaam. Italiaanse vorm van Latijnse Sint Augustinus.

Agten: Moedersnaam, variant van de Vlaamse familienaam Aegten, Aechten, Achten. De Griekse heiligennaam Agatha.

Agterberg. Plaatsnaam Achterberg bij Rhenen.

Agterhuis: Baar de woonplaats in het achterhuis? Of reïnterpretatie van de plaatsnaam Achthuizen (Zuid-Holland) of de familienaam Akkerhuis?

Agsteribbe, Agtseribbe: Reïnterpretatie van plaatsnaam Wastrebbe in Deftinge (Oost-Vlaanderen).

Agtersoon; mogelijk een kleinzoon.

Agthoven, van: Plaatsnaam Achthoven in Zederik (Zuid-Holland), Linschoten en IJsselstein (Utrecht).

Agtmaal, van, van Agtmael: Plaatsnaam Achtmaal (Noord-Brabant).

Aguillon, Aguilon, Agulhon: Bijnaam, Frans aiguillon: prikkel, angel, stekel, doorn. Bijnaam voor iemand met stekelig, irriterend, tergend karakter.

Ahmed, Ahmedi, Ahmad, Ahmetovic. Familienaam uit Islamitische gebieden.

Aillet, Alliët, Alliet, Alié, Ailliet. Vadersnaam uit de Romaanse vorm van een Germaanse agil-naam.

Ahn. Duits Ahn; grootvader.

Aigret, Egret, Oudfrans aigret; triest, pijnlijk. Bijnaam.

Aigrisse, Egricce, Egrisse, Egrise: Aigris, Romaanse vorm van Germaanse voornaam agi-rîk ‘zwaard-heersend’. Agericus. Vergelijk Eggerick.

Aiguille: Beroepsnaam van de naaldenmaker.

Aillaud: Romaanse vorm van Germaanse voornaam agil-wald; vreselijk-heerser. Agilaldus, Ailaldus.

Aillery. Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam agil-rik; vreselijk-heersend.

Aillet, Alliët, Alliet, Alié, Ailliet: Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse agil-naam, zoals agil-berht, Frans Aillebert.

Aimar, Aimart, Eymar, Eymard, Aymard, Haimard: 1. Vadersnaam Aimar, Romaanse vorm van Germaanse voornaam agi-mar ‘zwaard-beroemd’: Aimarus.

Aimé, Aime, Ayme, Haimé, Amez, Amer, Ames, Ameys, Ameijs, Hames, Hamet, Hamey, Hamez. Vadersnaam uit het Franse Aimé, uit Oudfranse ameit, amé, van Latijnse Amatus: de beminde.

Ajoux, Oudfrans ajpu, Frans ajonc; gaspeldoorn. Ook plaatsnaam Ajou, Eure, en Ajoux, Ardeche.

Aka. Vondelingnaam. Joannes Aka werd op 28 mei 1837 in de Stoelstraat in Antwerpen gevonden.

Akda, Acda: De familie is afkomstig uit Zeeland. Vermoedelijk een vreemde verhaspelde naam. Andere spellingen zijn Hacda, Hagda.

Aken, van, van Aeken, van Haeken, van Haken, van Hacken, van Acken: 1. Plaatsnaam Aken, Duits Aachen (Noordrijn-Westfalen). De naam Van Aken is hier dus een herinterpretatie van Middelhoogduits, Middennoordduits, maar ook Middelnederlands Nacke ‘nek’.

Akerboom, (van den) Akkerboom. Akerboom; eikenboom, plaats met opvallende eikenboom.

Akershoek: Plaatsnaam. Middelnederlands akerboom ‘eikenboom’.

Aker, van den, Eker, Haker, of van aker; eikel, zie Akersloot, of naar een oude lengtemaat waar Akersloot beter naar genoemd kan zijn.

Akeren, van, van Akkeren, van Ackeren: 1. Plaatsnaam Ekeren (Antwerpen). 2. Plaatsnaam Les Deux –Acren, (Henegouwen)

Akkenaar, Akenaar. Van Aken?

Akker, van de(den), van den Aker, (van) Acker, Ackere: Heel verspreide plaatsnaam (ten) Akker ‘akkerland’.

Akkerdaas: Betekenis onduidelijk. Misschien samenstelling van akker en daas ‘paardenvlieg’, vergelijk Nederlands akkerhommel, akkerwesp.

Akkeren, van: Plaatsnaam Ekeren (provincie Antwerpen).

Akkeringa: Fries vadersnaam. Afleiding van een Germaanse voornaam zoals Ecrebertus, Acroardus, die teruggaat op het Germaanse naamelement agi ‘zwaard’.

Akkerman, Akkermans, Ackermans, Ackerman, Acker, van den, Ackermanns: Afleiding van Van (den) Acker of beroepsnaam van de ackerman ‘landbouwer’.

Akse, Ax, Acksen, Akze Hakse. Aks; bijl, beroepsnaam

Aksoy. Turkse vadersnaam uit de gelijkluidende voornaam Aksoy: witte lijn (wat zoveel betekent als: van hoge afstamming)

Akst. Beroepsnaam voor een boomhakker, naar de ax of akst. Duits Axt.

Alabarbe, Allabarbe. Beroepsnaam Ala barbe; met de baard.

Alaerd, Alaerds, Alaerts, Alaert, Alaers, Aelaerts, Alard, Adelhardt, Allaerd, Allaerds, Allaer, Allaerts, Allaertsz, Allaer, Allaere, Allaër, Allar, Allard, Allart, Alart, Lallard, Lallart, Allert, Allers, Alers, Aler, Ahlers, Ahlert. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam adal-hard: ‘adel-sterk’. Adelhard, Adalard (us).

Alain, Allain, Allains, Allin, Alleins, Allein, Alleijn, Alleynsm Alleyn, Allijns, Allijn, Allyns, Allyn, Alyn, Alijn, Alleys, Alanen, Allès, Alles, Allan, Alan, Allen, Alen, Alleleijn, Alleleyn, Allelyn: Vadersnaam. Alanus is de volksnaam van de Alanen, een Sarmatisch ruitervolk, dat in 406 Gallië plunderde. Of een Engelse naam, van Bretons-Keltische oorsprong. De naam Al(l)an is in Engeland bekend sinds Willem de Veroveraar (1066). Het was een heel populaire naam in de Brits-Keltische romans. Blijkens –ein, van Frans -ain is de naam bij ons uit het Frans overgenomen.

Alais, Allais, Allaeys, Allays, Allés, Alles, Allê, Allêe, Alley, Alle: Moedersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam Adelheid, Aleit.

Alardeau. Allardin, Alardin, Allarding, Allardot, Alardot, Allardos, Alardos. Vleivorm van Germaanse voornaam Adelhard, Alard.

Alavoine, Allavoine: Frans à l’avoine: met de haver. Beroepsnaam voor haverteler of-koopman.

Albada, van. Vadersnaam, Fries Albarda, Albada, Alberda, Albeda, afleiding van Germanse voornaam Albert.

Alban, Hauban, Albano, Albani. Vadersnaam. Latijnse heilige Albanus.

Albanese. Volksnaam van de Albanees.

Albarre, Albart: Frans à la barre: met de slagboom. Beroepsnaam van de boomwachter.

Alberda: Friese vadersnaam., afgeleid van de voornaam Albert; zie Alberts, Albrecht.

Albe. Korte vorm van een Germaanse voornaam Albrecht.

Albé, Allebé, Allebe, Allebee: Vadersnaam Albet, van de voornaam Albert.

Albertdienst, Alberdienst. Volksetymologische verhaspeling van Alberdijns, vleivorm van Albert. Vergelijk Alberding(k), Alberdissen.

Alberg, Albergs, Alberghs, Alenbergh, Alenbergs: Moedersnaam. Germaanse voornaam adel-berg ‘adel- bescherming’: Adelberga, Aalberga.

Alberts, Albert, Albers, Abels, Aben, Abel, Ebels, Abelsma, Alberti: Vadersnaam. Albert is de geromaniseerde vorm van de Germaanse voornaam Albrecht, Adelbrecht; zie Albrecht. Alberti is de Latijnse afleiding. Soms vereenzelvigd met de Bijbelse Abel; adem, de vergangelijke.

Albicher, Albieker: Afkomstig van Albig (Rijnland-Palts).

Alblas: Riviernaam Alblas (Zuid-Holland), waarvan Alblasserdam en Alblasserwaard (Zuid-Holland) zijn afgeleid. Ook plaatsnaam Oud-Alblas (Zuid-Holland).

Albrecht, Albrechts, Albregt, Albregts, Albrechts, Albrechtse, Albrech, Alberech, Albright, Alebregtse, Ambreck, Ambrek, Albrecq, Aelbrecht, Aelbrechts, Aelbreghts, Aelbregt, Aelbrech, Aalbrecht, Aalbrechtse, Aelbreght, Aalbregtse, Aalbregse, Aelbreghtse, Aelbrecht, Adelbrecht, Haelbrecht, Haelbrechts, Holbrecht, Holbrechts, Olbrecht, Olbrechts, Olberecht, Olberechts, Olbreghts, Olbrich, Olbricht, Olbracht, Olberek, Albert, Alberts, Adelbert, Albracht, Albrecht, AlbregtAlbertz, Albers, Alberti, Albirt, Alboort, Albort, Aalberse, Aalb-berts, Aelberts, Aelbers, Olbert, Olbertz, Alberty, Alberti, Alberto, Alberini, Albertyn, Albertijn: Vadersnaam. Germaanse voornaam athal-berht ‘adel-schitterend’: Athalbert, Aelbertus, Adelbertus, Albertus. Albertyn is een knuffelvorm. De vormen met h zijn hypercorrect; die met o zijn vaak door de dialect o-klank van de a te verklaren (zie evenwel ook Olbrechts). Albertema, een geslacht van predikers die hun ambt in Friesland (te Leeuwarden, Groningen en Emden) vervuld hebben, en die hun geslachtsnaam tot Alberthoma verfraaiden. Albert Albertema (dat is: Albert Albertszoon) schreef zijn naam, als dominus: Albertus Alberthoma.

Albertsma, vadersnaam Albert.

Alboom, Album, Albume. Plaatsnaam Alboom; witte abeel.

Albrink: Vadersnaam. afleiding van de Germaanse voornaam Albrecht.

Alburg: Moedersnaam, Germaanse voornaam Alburga, Alburgis, van Adalburga. Germaans athal –burg ‘adel –burg’.

Alcide. De stamvader is de vondeling Felix Alcide, in 1813 in Mechelen te vondeling gelegd. Alcides was de bijnaam van Herakles in de Griekse mythologie.

Aldenberg: Misschien de Germaans vrouwennaam Aldeberga. Maar berg- en burg-namen werden vaak verward. Er is ook de plaatsnaam Aldenburg (Nedersaksen).

Aldegonde, van, Audegond, Audegonde, Audergon: Moedersnaam. Germaanse voornaam adel-gund ‘adel-strijd’: Adelgundis, Algundis.

Aldenhove, Aldenhoven, Aldenhof, Aldenhoff, Aldelhof, Alderhof, Andehofd, Andelhof: Plaatsnaam Aldenhoven, Aldenhof: oud hof. Vergelijk Oudenhove. Plaatsnaam Aldenhoven (Nordrein-Westfalen), in Guigoven (Limburg); Aldenhof in Nijmegen (Gelderland).

Aldenkamp. Plaatsnaam bij Hennstedt, Saksen-Anhalt, en tussen Bederkesa en Bremervorde.

Alder, Alders, Allder, Olders, Oolders. 1. Noord-Duits voor de oudere, senior. 2. Zie Aalders.

Alderlieste, Alderliesten: Ook Alderliefsten komt in Nederland voor, maar weinig frequent. Misschien een vleinaam ‘allerliefste’.

Aldershoff: Plaatsnaam. Hof van Alder. Zie Aalders.

Alderhout. Plaatsnaam Alderhout, Nord-rein-Westfalen, Altenholz, Saksen-Anhalt.

Aldus, Alders, Aalders, Alderden, Allers, Elders, Alderse, Alderden, Aldringa, van Aldringa, Aldrink, Alderding, Aaldrink, Alders, Alderts, Aldertsma, Allertsma, Allerma, Alers, Alerding, Alring, Aldring en Engelse Aldrington. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam Aldert, van Fries Aldert, Allert, Allart, Adelhart, adal-hard of de naam Alders (Aalders, dat is zoon van Aldert). In Noordwijk werd de Duitse equivalent Ahlers vertaald als Alders. Zo ook de plaatsnamen Aldrington in Sussex, Engelland; Aldringa-burcht te Bedum in Hunsingo, Groningerland; Audrehem, dat is Alderda-heim, Adelharta-heim, woonplaats van Aldert, in Artesie, Frankrijk; Aldersbach bij Vilshofen in Beieren; Allersma-heert te Godlinze in Fivelgo, Groningerland; en Alerdink, een havesate bij Heino in Salland, Overijssel.

Aldermans, Haeldermans, Haldermans. Beroepsnaam uit het Middelnederlandse alderman, olderman, deken van de gilde, wijze man.

Aldernaght. Reïnterpretatie van plaatsnaam Andernach of klankverandering van Anderlecht.

Alderwereld, Aldewereld, Alderwerelt, (van) Alderweireldt, Aldeweireldt, Aldeweireld, Alderweirelt, Allewerelt, Alleweireld, Alleweireldt, van Aldenweireldt, Van Alderwerelt, Alderwiereldt, Alderwierelt, Alderwierelt, van Aeldeweereld, Aeldeweerelt, van Aeldweereld, van Alderwelt, Aldervelt, Van Adrewelt, van Andruel. Bijnaam uit een veelgebruikte uitroep “al de wereld (de hele wereld)”. Vergelijk Duits Allewelt, Frans Toule-monde. Bij Walther von der Vogelweide: ‘al diu werlt, ich hân mîn lehen’. Volgens Meertens heet de familie (de Roo) van Alderwerelt naar een huis ‘De Wereld’ in Amsterdam. Komt in alle ons omringende landen in diverse talen voor.

Alem, van: Plaatsnaam Alem in Maasdriel (Gelderland) of in Lith (Noord-Brabant).

Alens, Alen, Aalen, Aelen, Aelens, Aellen, Allen, Alijn, Alyn, Allyn, Allyns, Allijn, Allijns, Alin, Alink, Allins, Allinck, Alinks (zoon van Alink) Allinckx. 1. Vadersnaam, knuffelvorm van een Germaanse Allaard- (uit adal-hard) of Aloud-naam. 2. Mogelijk ook moedersnaam uit het Germaanse Adele (uit adal). 3. Zie ook Alain.

Alençon, d’Alençon, Dalançon. Familienaam uit de plaatsnaam Alençon (Orne - Frankrijk).

Alewaeters, Alewaters, Aelewaters, Allewaters, Haelwaeters, Haelewaters, Haelewaters, Halewaters, Halewaters. Bijnaam van de waterhaler, -drager. Bijvoorbeeld de waterhaler voor de badstoof.

Alenus, Alenus, Alenis, Alenis: Latinisering van Alen.

Alépée. Bijnaam à l’épée: met het zwaard. Vergelijk Alglave.

Aler, Alers, Allers, Ahlers: 1. Vadersnaam. Germaanse voornaam adal-hari ‘adel-leger’: Adelherus.

Alewijn, Alewijnse, Aalewijnse, Allewijn: Vadersnaam. Zoon van Alewijn, Germaanse voornaam al/athal-win‘ al/adel-vriend’. De spelling met h, zoals in het Middelnederlandse Lied van heer Halewyn, is hypercorrect. Vandaar de spelling van de familienaam Halewijn, met name in België.

Alex, Alexe, Alexis, Alessi, Alessio. Vadersnaam, Griekse heilige Alexi(u)s.

Alexander: Vadersnaam. Griekse voornaam Alexander.

Aleijn, Alleijn: Vadersnaam. De Franse voornaam Alain, van Alanus, de Latijnse vorm van een naam van Bretonse heiligen en koningen. De Normandiërs brachten het naar Engeland, waar hij als Allan voortleeft.

Alfasten, Alfastsen: Volksetymologische vervorming van Halfvorster: helper van de vorster, bos- en veldwachter. Vergelijk Duits Halbmeier, Halbritter, Halbschmied, Halbwinner.

Alfers, Aelfers. Vadersnaam. Germaanse voornaam albi-hari; elf-leger. Albharius, Alfheri.

Alfons, Alphons, Alphonse, Alfonso, Alphonso, Alonso, Alanzo, Alanzi, Alongi, Allonsius, Alloncius, Alonsious: Vadersnaam. Germaanse voornaam Alfons uit adel-funs of al-funs ‘de allés wagende’.

Alfred, Alfredo, Alfredsson. Vadersnaam. Germaanse voornaam albi-rêd ‘elf-raad’ of adel-frid ‘adel-vrede’: Albradus/Alfredus, Adalfridus/Alfrid(us).

Alfrink. Vadersnaam, afleiding van Alfer.

Algar. Vadersnaam. Engelse vorm van de Germaanse voornaam adal-ger; adel-speer.

Algier, Algiert, Augier, Auger, Augez. Vadersnaam. Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Adelger, zie Algar.

Alglave, Aglave. Oudfrans le glave, Frans à la glaive: met het zwaard.

Algoed, Algoedt, Algoet, Algoët, Aelgoet, Algoo, Allegoedt, Allegoet, Aelvoet, Alvoet, Haelvoet. Vadersnaam uit het Germaanse adel-god; adel-goed.

Algra, Algera, Algersma: Gaat de naam terug op 1381 Clais Algrau, Heine Algrau, Ossenisse? Maar daarnaast komen de varianten Algera, Allegra, Aelg(e)ra voor, met name in Friesland. Daarom veeleer Friese vadersnaam., afgeleid van Germaanse voornaam Alger, Algar, Adelger, Athalgar van Adelger.

Algrain, A le Grain, Au grain; met het graan. Bijnaam van een graankoopman.

Ali, Aly, Al, ook in Benali, Mahabali, Alibaks. Islamitische naam.

Alibert, Aliberto, Alibertis. Vadersnaam. Germaanse voornaam ali-berht; ander-schitterend. Alibertus.

Alice, Allice, Alix, Alys: Moedersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam Adelheid. De naam komt al in de 12^de eeuw in Vlaanderen voor.

Alinge, Friese voornaam Ale.

Alink: Vadersnaam. Afleiding van een Germaanse adel-naam, zoals Alaard, Aloud.

Aliout. Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam agil-wulf; vreselijke wolf. Agilolfus, Ailulfus; of agil-wald; vreselijk-heerser’: Ailaldus.

Alixant, Alizant, Alisant, Alizard, Alizart, Allizard, Allizart, Allisat, Alsart: Vadersnaam. Afleiding van de voornaam Alexius.

Alkema: Zoals Van Alkemade uit de plaatsnaam Alkemade (Zuid-Holland).

Alken, (van), van Alcken. Familienaam uit de plaatsnaam Alken (Limburg).

Allaart, Allaert, Allard: Vadersnaam. Germaanse voornaam athala –hardu ‘adel-sterk’: Adalardus.

Allacker. Plaatsnaam Helakker in Brielen, Pollinkhove, Voormezele, West-Vlaanderen.

Allarij, Allary, Alary. Vadersnaam. Romaanse vorm van een Germaanse voornaam adal-rik; adel-heersend. Adalricus, Alricus.

Allebaut, Albault, Albaut, Albeaut, Albeau, Albat, Alba: Vadersnaam. Germaanse voornaam Adelboud: adel-bald ‘adel - moedig’.

Allebos, Allebosch. Dialect vorm van Eylenbosch.

Allebrandi, Albranda, Albrands; vadersnaam Albrand, Adelbrant, ook in de plaatsnaam Albrandeweer, bij Birdaard, Albrandswaard bij Putten, Albringsweer (Albrandingsweer) bij Emden.

Allebrodt. Uit Halfbrood. Vergelijk Noord-Duits Halfbrod, Halverogge.

Alleda: Wellicht Friese vadersnaam., afleiding van al-, adel-naam, zoals Albrecht.

Allegaert. Vaders-, moedersnaam uit de Germaanse voornaam adel-gard: adel-gaard of athil-gaard: edel-gaard.

Alleene. Moedersnaam Alena is en vorm van Griekse Sint Helena.

Allegaert. Moeders-, vadersnaam. 1. Germaanse voornaam adel-gard; adel-gaard. Aalgarus, Aalgardis. 2. Vorm van Ellegaard.

Allègre, Allegre, Alegre, Allaigre, Allègue, Allegretti, Allegret, Algret: Bijnaam. Frans allègre: opgewekt, levendig.

Alleman, Allemans, Allemann, Allemant, Allemand, Alemang, Almand, Aleman: 1. De volksnaam Alleman, die de Franse naam geworden is van de Duitser, namelijk Allemand. 2. Vadersnaam. Germaanse voornaam Adalman, Alman. 2. Zie ook Aelman.

Allemeersch, (van) Allemeesch (van), Allemersch, van Allemeersh, (van) Hallemeersch, Hallemeesch, van Haelmersch, (van) Haelemeersch, Haelemeesch, Vanhaelemeesch, Allermeersch, Allemes, Aellemeersch, (van) Hollemeersch. Familienaam afgeleid van de plaatsnaam Aalmeers, als in Rumbeke (Ael, Germaanse voornaamdeel wat adel betekent of paling, of-nat weiland/moeras.

Allentin, Alentyns, Alentyn, Alentijns, Alenteyns, Alenteijns: Vadersnaam. Variant van de oosterse voornaam Aladin (met de wonderlamp) uit de sprookjes van duizend-en-één-nacht. Zie ook Haladyn.

Alles. 1. Alles werd (als deel van een politieke slagzin) als vondelingnaam gegeven in Leuven in 1787. 2. Zie Allais.

Allewaert, Alewaerts, Hallewaert. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam adal-ward; adel-bewaarder. Adalwardus.

Allier, Ally, Allij. Waalse of Picardische varianten) Vadersnaam, Romaanse vormen van de Germaanse voornaam adal-hari.

Alleynes, van. Plaatsnaam Allaines, Somme, Allenes, Pas-de-Calais, Hallenes, Nord.

Allgayer, Allgeier: Ontronde vorm van Duits Allgàuer, afkomstig uit de Allgàu, een streek in Beieren.

Alliaume, Aillaume, Allaume, Alleaume, Aleaume, Aléaume, Aliame, Alame, Alam, Allaime, Alaime, Eleaume: Vadersnaam. Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Adelhelm, Alem.

Allier. Vadersnaam. Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Adelher.

Allimont. Vadersnaam. Germaanse voornaam ald-mund; oud-bescherming. Aldmunt.

Allington. Plaatsnaam in Dorset, Devonshire, Engeland.

Alliot, Aliot, Aliod, Alios, Alliong, Allion: Vadersnaam. Romaanse vleivormen van een Germaanse agil-naani, zoals Aillaud of Aillebert, eventueel van een adel-naam, zoals Alliaume of Allier. Vergelijk Aillet.

Allison, Allesson: Moedersnaam. Vleivorm van Alice, Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Adelheid.

Allonsius, Alloncius: Vadersnaam. Latinisering van Spaanse Alonzo, naast Alfonso uit de Germaanse naam Alfons: hadu-funs ‘strijd-bereid’. Het eerste lid werd achteraf gereinterpreteerd als al; van adal ‘edel’.

Alloin, Alloing, Alloënd: Vadersnaam. Variant van Aloin, Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Adelwin. Zie Halewijn.

Allosserie, Allossery, Allosery, Allostery, Alostery, Alloschery, Alosserie, Alossery, Alloucherie, Aloucherie, Alouchry, Hallocherie, Halocherie, Halochery, Halloucherie, Haloucherie, Halouchery, Hallosserie. Naam uit de Franse plaatsnaam haloterie: plaats met struiken en stronken. 

Allouche. Wel een vorm van Oudfrans halot; struik.

Allouis, Aloui, Alaouie, Alaoui, Alloisio, Aloisio, Alloïsio: 1. Vadersnaam. Heilige Aloisius, latinisering van Germaanse voornaam al wîsi ‘helemaal wijs’. 2. Allouis kan ook de Romaanse vorm zijn van Germaanse voornaam adel-wid; ‘adel-boom’: Adelwidis, Aeluuidis.

Alloy, Aloy, Laloi, Laloye, Laloy: 1. Zie Delaleu. 2. Oudfrans aloe, Waals alôye, Frans alouette: leeuwerik. Vergelijk Laloyaux.

Alma, Alkema: Vadersnaam. Friese afleiding van een Germaans al, van athal-naam. Of spelling voor Halma, Hallema.

Almaer, Almar, Aimer, Elmer, Helmer, Helmers: Vadersnaam. Germaanse voornaam adal-mar ‘adel-beroemd’: Athalmar.

Almeida. Portugese familienaam uit Almaida, de stad/het dorp (er zijn er verschillende) in de provincie Beira. Al..me’ida komt uit het Arabisch en betekent: familie..die leeft op het plateau.

Almekinders, Allemekinders: Misschien Almankinders, kinderen van Alman (zie Alleman 2).

Almkerk, Almenkerk, (van): Plaatsnaam Almkerk in Woudrichem (Noord-Brabant).

Almey, Almeye. Waarschijnlijk een vorm van Ameye.

Almond, Allemon. 1. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam adal-mund; adel-bescherming. 2. Mogelijk variant van Allemand (volksnaam voor een Duitser).

Alofs, Alouf, ules, Ales, Allefs Alles: Vadersnaam. Germaanse voornaam Alof, van athal-wulf;‘adel-wolf’: Adalulfus.

Alos, Alost. Plaatsnaam Alost, Franse vorm van de stad Aalst, Oost-Vlaanderen. Of aanpassing van Allouche?

Alou, Allou, Alloul. Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Adelwolf, zie Alofs.

Aloud. Vadersnaam, Germaanse voornaam adal-wald; adel-heerser, Aloldus, Adalaldus.

Aloy, Alloy. Vadersnaam. Britse vleivorm van een Germaanse adel-naam.

Alper, Alpert, Alpaerts, Alpaert, Allepaerts, Alpar: Vadersnaam. Variant van Albert, met verscherping b/p.

Alphen, van, van Alpen, van Alfaene: 1. Plaatsnaam Teralfene (Vlaams-Brabant 2. Plaatsnaam Alphen in Noor-Brabant, Gelderland of Zuid-Holland). 3. Er is een Nederlands familie van Alphen die oorspronkelijk van Alpen heette. Dat kan een spellingvariant zijn van Van Alphen of teruggaan op de plaatsnaam Alpen (Noordrijn-Westfalen). Een bewoner er van heet Alphenaar.

Alsembach. Plaatsnaam Alzenbach, Nordrein-Westfalen.

Alsemberg, Alsembergh, van. Plaatsnaam Alsemberg, Vlaams-Brabant.

Alsen. Plaatsnaam Alsen, Saksen-Anhalt, of Ahlsen, Nordrein-Westfalen.

Alsenoy Van. Familienaam uit de plaatsnaam Assenois (Luxemburg).

Alsma, Alssema, Alsema, Halsema, van, Hallema, Hoolsema. Afkomstig van plaatsnaam Alsum (Nedersaksen, Noordrijn-Westfalen).

Alsteen, Alsteens, (van) Alstein, Alsten, Alstens, Aelsteen, Hernalesteen, Hernalsteen, Hernalsteens, Hernaelsteen, Harnalsteen, Harnalsteens, Ernalsteen, Ernalsteen, Ernalsten, Arnalsteen, Hernarestienne, Renalstienne. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam adal-stain; adel-steen, Hernalsteen; heren Alsteen. De vormen met Hern-, Harn-, Ern-, Arn-, Renal.. zijn afkomstig uit Hernalsteen wat zoveel betekent als: de heer Alsteen. De Henegouwse variant Renalstienne is te verklaren door klankverandering ern/ren.

Alst, van, Alsem. Variant van A(a)lst of van Alsem? Artemisia. Beroepsnaam.

Alt, Alte, Alter. Duitse bijnaam voor oud, vergelijk De Oude.

Altdorf, Altdorfer, Altorffer, Altorfer. Zeer verspreide Duitse plaatsnaam Altdorf.

Alten, van: Plaatsnaam Aalten (Gelderland).

Altena, Friese persoonsnaam Alte. Of van al te na, net zoals de oost Friese vadersnaam Denkna; van denk na. Niettemin is Denkna eenvoudig een vadersnaam van de oud-Germaanse mannenvoornaam Denke Dank, Tanc, die nog deel uitmaakt van de samengestelde mannenvoornamen Danklef, Dankwart (Tanquart) en Dankret (Tancred). En zo heeft men ook dien naam Altena gegeven aan huizen en plaatsen, die al te na bij iets anders stonden of lagen, vooral ook aan herbergen, die even buiten de poorten van een stad, dus al te na daar bij stonden. Volgens de volksoverlevering is dit ook de oorsprong van de naam der stad Altona, even buiten de poorten van Hamburg gelegen. Maar zeker is het dat de herberg aan de Streek, even buiten Dokkum, Altena heet, omdat ze zo na bij de poort der stad gelegen is. En dit is ook het geval met het gehucht Altena bij Idsegahuizen, met het voormalige blokhuis Altena vlak tegenover Deventer, met het voormalige kasteel Altena vlak buiten de Schoolpoort te Delft; met Altona, onmiddellijk by de stad Gewarden (Jever), met Altona bij Sengwarden in Jeverland, met Altona bij Tettens in Wrangerland, enz.—deze drie laatste plaatsen in de Friese streek van Oldenburg. En zo is dan ook de naam van menig geslacht Altena[….]

Altena, (van) Altuna: Plaatsnaam Altena ‘al te na(bij)’ in Aardenburg (Zeeuws-Vlaanderen), Hengelo (Overijssel), Peize (Drenthe), Wonseradeel (Friesland), bij Den Bosch (Noord-Brabant), maar ook bij Hamburg en op verschillende plaatsen in België.

Alter: 1. Duitse Bijnaam ‘de oude’. 2. Wellicht h-loze spelling voor Middelnederlands halfter, halter ‘leren halsriem van paarden’.

Altenberg, Altemberg. Plaatsnaam Altenberg, als in Beieren en verder.

Altendorf, Altendorff. Verspreide Duitse plaatsnaam Altendorf. Zo ook Altenhoven, Altenkirch, Altenloh of Altenlok. Althaus, Althuyzen, Althuysen, Althuis, Althusius, Altes, Altès: Althaus: oud huis.

Alteren, van: Wellicht de plaatsnaam Aalter (Oost-Vlaanderen). Of Germaanse ald-naam.

Altikon, samentrokken uit Altinkhoven, een dorp in Zwitserland.

Alting, Alting, Althes en Alts; in Friesland Alta, Aldinga, Aldesna, Altena (deze naam kan ook een anderen oorsprong hebben, gehucht bij Beilen in Drenthe), Altama en Van Altema: Vadersnaam. Afleiding van Germaanse naam met ald ‘oud’, bijvoorbeeld Ldingus, Altbertus, Altbrandus, Altfridus.

Altman, Altmann. Vadersnaam. 1. Germaanse voornaam ald-man; oud-man. 2. Bijnaam voor een oude man.

Altorffer: Afleiding van de erg verspreide Duitse plaatsnaam Altdorf. De Middelburgse (nu Roosendaal) uitgeversfamilie Altorffer stamt uit Zwitserland. 1750-1813 Johan Coenraad Altorffer uit Schaffhausen lag als militair in garnizoen in Veere en Vlissingen. In 1779 werd hij in Middelburg bediende in een boekwinkel, daarna zelf boekverkoper.

Altruye, Altruy, Altruit, Altrowie. Naam uit het Franse à la truie: met de zeug. Bijnaam voor de varkenshoeder, -fokker of -handelaar.

Altschul, Altschuler. Reïnterpretatie van Duitsr Altschuh, Altschüher, beroepsnaam van de schoenlapper.

Altzinger, Alzinger. Plaatsnaam uit Alzing in Traunstein, Beieren.

Alverdink, Alvaarsma; vadersnaam Alewaert, Alwart of Athalwart; edele vriend.

Aluwé, Aluwe. Bijnaam uit het Oudfrans aloe Frans alouette: leeuwerik.

Alvarez: Spaanse-Portugese vadersnaam. Visigotisch Alwaro ‘al-hoede’.

Alveracht. Reïnterpretatie van Aldernaght? Of aanpassing van Duitse Albracht = Albrecht?

Amadio: Vadersnaam. Italiaanse voornaam Amadeo, van Latijnse Amadeus ‘die God bemint’. Vergelijk Grieks Theofilus, Duits Gottlieb.

Am Zehnhoff. Duits am Zehnthof; aan het Tiendhof.

Amacker. 1. Duits Am Acker; aan de akker. 2. Zie Hamakers.

Amadieu, Amidieu, Amédée, Amedeo, Amadei, Amadio, Amaddeo, Amodeo, Amodio: Vadersnaam. Latijn, Sint Amadeus.

Aman, Damman, Dammann: Beroepsnaam, Middelnederlands amman, van ambtman. De amman was de ambtenaar die een deel van de vorstelijke macht toegewezen kreeg, namelijk de rechtsmacht in een bepaald gebied (vergelijk meier, baljuw, schout, drost). Damman, van d’Amman, de Amman. Vergelijk Baillie.

Amand, Amandt, Amant, Amants, Amend, Amen, Amendt, Ament, Hamant: Vadersnaam. Latijn. Sint Amandus.

Amandels, de Amandel, Deamandel, Déamandel: Beroepsnaam voor een handelaar in amandelnoten? Of reïnterpretatie van de voornaam Amand(us)?

Amat, Amato, Amati, Amata. Vaders-, moedersnaam. Latijn, sint Amatus, Amata.

Amaury, Amoury, Amory, Amouri, Amoris, Amorison, Amauris, Amaurice, Amery, Hamori, Hameury, Desamoury, Desamory, Desamoré. Vadersnaam uit de Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Amelrijk: amal-rik.

Ambags, Ambach: Afleiding van familienaam Ambach naar de verspreide Duitse plaatsnaam Ambach of voor wie am Bach ‘aan de beek’ woont.

Ambaum. Naar de woonplaats aan een boom.

Ambert. Vadersnaam. Germaanse voornaam Amalbreht of Andbert. Vergelijk Ampe.

Amblard. Vadersnaam. Germaanse voornaam amal-hard; bedrijvig-sterk. Amalhardus. Amblardus.

Ambroos, Ambroes, Ambroisse, Ambroise, Hambroise, Hombroise, Ambrogio, Ambrogi, Ambrosio, Ambrosi, Ambrosy, Ambrozy, Ambroisin, Ambrosini, Ambrosin, Ambrusch, Ambrus: Vadersnaam. Latijn, Sint Ambrosius.

Ambühl, Ambuhl: Duits Am Bühl: aan, op de heuvel.

Ameele, van den Ameele, Ameel, Ameels, Ameil, Ameile, Amiel, Amel, Ameaux, Hameau, Hamaux, Hamiax, Hamiau, Hamays, Ameeu, Ameuw, Ameeuw, Ameeuws, Hameeuw, Hamel, Hamelle: 1. Plaatsnaam Ameel, van Oudfrans plaatsnaam Hamel, Frans hameau ‘gehucht’. 2 verkleinvorm van Germaans Hamma ‘landtong, uitspringend in inundatieterrein’. 3. Vadersnaam uit Ameel, Amelius. 4. Ameel, Ameele Van den, Vanden Ameel(e). Vernederlandsing van de Franstalige familienaam Duhamel. Zie daar.

Amelin, Ameline, Ammeleyn. Vaders-, moedersnaam. Afleiding van Latijn, Sint Amelius of Germaanse amal-naam.

Amelink, Amelunxen, Hameling, Hamelinck, Hamelink, Hamelijck: Vadersnaam. Afleiding van Germaans amal-‘heldhaftig’-naam. Of variant van Hamerlink.

Ameloot, Amelot, Ammeloot, Hamelot: Vadersnaam. Frans vleivorm op –ot van een Germaans amal-naam (zoals bijvoorbeeld Amelric: ijverig-rijk) of Latijnse Amelius.

Amelrooij, van Ammelrooy, Ammelrooij. Plaatsnaam Ammersooien, Gelderland, als rode-naam gereïnterpreteerd.

Amelryckx, Amelryck, Amelrijckx, Hamelryckx, Hamelryck, Hamelrykx, Hamelrijckx, Hamelrijck, Hamelrijk, Ameryckx, Amerijckx, Amerijkx, Almeric, Hamerycks, Hameryck, Hamerijcks, Hamerijk, Hamerijckx, Amerlincksx, Amerlinck, Amerling, Amerlijnck, Amerlynck, Haemerlinck, Hamerlinck, Hamerlynck, Hamerlijnck, Amerlynck, Amelinckx, Amelinck, Amelynck, Ameijnck, Ameling, Amelink, Haemmelinckx, Haemelinck, Hameling, Hamelynck, Hamelijnck, Hamelink, Hamelin, Daemelinck. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam amal-rik: ijverig -rijk/machtig. De verschuiving van Hamelrik naar Hamerlink is te verklaren door klankverandering Ir/rl, door associatie met ‘hamer’ en door reïnterpretatie van de uitgang als suffix -ing. De vormen zonder r (bijvoorbeeld Amelinck) kunnen ook rechtstreeks afleidingen zijn van een amal-naam; vergelijk Amelin.

Amendt, Amend, Ament: 1. Duitse naam Am Ende ‘aan het eind (van het dorp)’. 2. Vadersnaam. Het kan ook een vorm zijn van Amand(t), de Latijnse heiligennam Amandus.

America, A Merica. Myrica is gagel, een vochtige-heide plant. A Myrica is dus zoiets als: waar gagel groeit. Waarschijnlijk een Latijnse vorm van Van der Heiden.

Amerongen, van; van Amerom: Plaatsnaam Amerongen (Utrecht).

Amersfoort, van, van Amelsvoord, Amelsvoort, Amelsfort: Plaatsnaam Amersfoort (Utrecht).

Amesz, Amama, vadersnaam Amo, Ame.

Amey, Ameye, Van Ameyde, Van Ameijde, Ameijden, van, Almey, Almeye. Uit het Middelnederlandse hameide, amede, hameye, ameide; boom, slagboom, afsluiting, gehucht. Vaak gezegd van velden of hoeven, naar de hamei waarmee ze afgesloten waren. Familienaam uit de plaatsnaam plaatsnaam Ameide in Zederik (Zuid-Holland). Hieruit ook de Vlaamse familienaam Ameye.

Amkreutz. Duitstalige (in het Nederlands grensgebied en in België voorkomende) variant van Van der Cruysse: zie verder bij Cruysse.

Amman, Ammann, Amann, Aman, De Amman, Damman, Dammams, Daman. 1. Beroepsnaam afkomstig van ‘ambtsman’ = amman, dat is een ambtenaar die een deel van het feodale gezag toegewezen kreeg, vergelijk meier, baljuw, schout. 2. Een enkele keer is Damman ook afgeleid van ‘Van Damme’.

Amiable, Amiabel. Frans Amiable; vriendelijk.

Amiet, Amiot, Hamiet, Hamiot: 1. Vadersnaam. Afleiding van de voornaam Ami uit Amicus; zie Amy(s). 2. Bijnaam, van Frans ami: vriend. Zie Lamiot.

Amitié. Misschien reïnterpretatie van Amadieu.

Ammel, van, Ammelen, van. Familienaam uit de plaatsnaam Ammeln in Ahaus (Noordrijn-Westfalen) of uit Ammel(e) in Gierle (Antwerpen).

Ammersbach. Duitse plaatsnaam. Vergelijk Ammersbek.

Ammerlaan. Plaats-, straatnaam.

Amon, Amond, Amont, Ammon, Hamont, Hamon, Hammond: Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse voornaam ad-mund: Admundus of had-mund.

Ammon: Vermoedelijk uit Amman; zie Amman.

Amorosa, Amoros, Amorosi, Amaruso. Italiaanse bijnaam amoroso; verliefd.

Amouret, Amourette, Amoré, Amorin: Vadersnaam. Vleivormen (moedersnaam -ette) van Germaanse voornaam Amaury.

Ampe, Hampe, Ampen. Vadersnaam, knuffelvorm uit de Germaanse bakernaam Ampo uit Ambert, Amalbrecht = Amalbertus, Andbert of uit Hampo, Haginbert, Hamabold of Hamabert. Of Ambold.

Amperse: Vadersnaam. Zeeuwsese afleiding van voornaam Ambert, van Germaans Amalbrecht of Andbert.

Ampoorter, Handtpoorter: Aenpoorter: iemand die aan de stadspoort woont, hagepoorter. Maar vergelijk amborger: burger die zijn vee mocht weiden op de gemene weide. Handpoorter is volksetymologie.

Ampt: Duitse familienaam Amt ‘ambt’. Beroepsbijnaam van de Amtmann; vergelijk Aman, Damman.

Amrein, Arein. Familienaam uit de plaatsnaam: 1. Am Rain: aan de verhoogde grensscheiding, aan de grenspaal. 2. Am Rhein: aan de Rijn.

Ams, van. Plaatsnaam Ames, Pas-de-Calais?

Amsel, Amzel, Amsils, Amzil, Amzile. Bijnaam, Duits Amsel; merel.

Amsing: Ook Nederlandse familienaam Ampsinck, Fries Amsinga. Afleiding van de Friese voornaam Amme, Amse, die teruggaat op een Germaanse amal-naam of op een naam als Admund, Admar.

Amssoms, Amsons, Amson, Amsens: 1. Vadersnaam. Romaanse afleiding op -eçon van Germaanse amal-naam. 2. Variant van Ansems, Ansoms, of zelfs Ansens. Zie ook Anson.

Amstel, van: Plaatsnaam Amstel (Noord-Holland).

Amster, Amsters. Variant van Amstel?

Amsterdam, van. Amsterdam, Noord-Holland.

Amter, Anter. Plaatsnaam Amtern in Oldenburg.

Amthor. Duitse familienaam Am Tor; aan de stadspoort.

Amtman, Antman. Duitse beroepsnaam Amtmann; ambtenaar. Vergelijk Damman.

Amulius, Hamelius, Hamilius: Vadersnaam. Latijn, Sint Amilius, Amelius, latinisering van Germaanse amal-naam.

Amy, Amys, Amijs, Ameijs, Ameys, Amisse, Hamys, Hamijs: 1. Bijnaam. Middelnederlands amijs van Oudfrans amis: geliefde, minnaar. 2. Vadersnaam. voornaam Amicus, Amis uit de hoofse roman. De voornaam werd ook wel als variant van Amelius opgevat.

Anacker. Duits Anacker; Ohnacker; zonder akker of land.

Anastaze, Anastasi, Anastisio. Vaders-, moedernaam, Sint Anastasius, Anastasia, van Grieks anastasis; opstanding.

Ancel, Ansel, Anseele, Anseel, Hanseel, Hansel, Anseau, Anceau, Anceaux, Ansseaux, Ansseau, Anciau, Anciaux, Ancieaux, Ansieux, Ansiaux, Ansiau, Ansciaux, Anssiau, Ancia, Ansias, Ansia, Ancea, Onsea, Onsia, Onsiau, Onzea, Onzia, Honzia, Hancel, Hanciau, Hanciaux, Hanchaus, Hansay, Ansay, Ensay, Anseeuw, Hansseuw, Hanseeuw. 1. Vadersnaam uit Ansel, een afleiding van de Germaanse voornaam Anshelm, zie Ansems. 2. Het kan ook een Romaanse vorm van Ansoud zijn: uit de Germaanse voornaam ans-hard: god-sterk.

Ancelet, Ancelin, Anselin, Anselain, Anselyn, Anslyn, Hancelin, Hanselin, Anslijn, Ancelot, Ancolet, Anselot, Anslot, Asseloot, Asselot. Knuffelvormen van Ancel. Zie daar verder. De naam Ancolet is mogelijk ook een knuffelvorm van Johannes.

Ancet, Anchez, Anche, Anset, Ansey: Vadersnaam. Romaanse vorm van Germaanse ans-naam, zoals Anshelm.

Ancien. Franse bijnaam; de Oude.

Ancion, Ansion, Ension, Hansion, Nansion: Vadersnaam. Romaanse vleivorm van Anshelm.

Anckerman. Beroepsnaam van de ankermaker, ankersmid; of bijnaam naar de huisnaam. Vergelijk Duits Ankermann.

Ancre. 1. Plaatsnaam Ancre in Ogy (Henegouwen). 2. Plaatsnaam Encre, oude naam van Albert (Somme). Zie ook Delancre.

Andag, Aandagt, Aandacht, Adach: Volksetymologische vervorming van de Duitse bijnaam Amtage: overdag.

Andanson. Vadersnaam Adamson, met n anticipatie.

Andel, van Andela, Andelbeek: Plaatsnaam Andel (Noord-Brabant).

Andelhof, Andelhofs. 1. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam Andolf, (and-wulf). 2. Uit de plaatsnaam Andelhof: dat is de hoeve/huis van Andel.

Anderson: Vadersnaam. Zoon van Andreas.

Anderegg. An der Ecke. Midden Hoogduits egge; hoek, (uiterste) punt, uithoek.

Anderlecht, van. Plaatsnaam Anderlecht.

Anderlin. Vadersnaam. Duitse vorm van Sint Andreas.

Andernack, Andernagt: Plaatsnaam Andernach, door Kiliaan nog Andernaeck genoemd.

Andernove, van, van (den) anderen Hove. Plaatsnaam Ander Hof.

Andeweg, Anderweg: Naam voor wie ‘aan de weg woont’. Vergelijk Duitse Amweg, Andergass.

Anders, Andersen, Andersson, Anderson. Vadersnaam. Zoon van Andries.

Andof. Vadersnaam uit de Germaanse voornaam Andolf (and-wulf).

Andioen, Antjon, Anjuyn, Anjuijn: Waals-Vlaams andjoen, Zuid Nederlands ajuin, van Frans oignon: ui. Beroepsnaam van de uienteler of-handelaar.

Andor, Andoor. Vadersnaam Andor. Hongaarse vorm van Adriaan.

Andof. Vadersnaam. Germaanse voornaam and-wulf. Andulfus.

Andorra, Andoura. Naam van vorstendom in de Pyreneeën.

Andouche, Annedouce, Anedouce, Anndouche, Anedouce, Hendoux, Hindoux, Hantout, Hannedouche, Hanedoes: Vadersnaam. Romaanse vorm Andoux van Germaanse voornaam Andolf (zie Andof ).

Andrade, de. Frequente Portugese plaatsnaam.

Andreae: Vadersnaam. Latijnse afleiding van de voornaam Andreas.

André, Andre, Andrez, Andree, Andrée, Andrae, Andrades, Andraud, Andrault, Andral, (de) Andrès, Andret, Andreux, Andreu, Andrieux, Andrieu, Handrieu, Anrieu, Andrin, Drieux, Drieu: Vadersnaam. Frans vormen, vleivormen en verkorting van Griekse Sint Andreas. Zie Andries.

Andreae. Vadersnaam. Latijnse afleiding van de voornaam Andréas. Humanistennaam.

Andreka, Andrëka: Moedersnaam. Vrouwelijke vorm van de voornaam Andreas.

Andrew, Andrews, Vadersnaam. Engelse vorm van de voornaam Andreas.

Andrianne, Andrien, Andreani, Andrean, Andriaenssen: Vadersnaam. Contaminatie van Andréas en Adrianus.

Andries, Andriese, Andrie, Andris, Andriessche, Andriessens, Andriesen, Andriesse, Andriessen, Andrisse, Anderiesse, Andriessma, Andreas, Andreassens, Andrees, Andres, Andreessen, Andressen, Andresen, Andry, Dres, Dries, Dries, Driesch, Driesen, Driess, Driesers, Driehsen, Driessens, Driesses, Driezen, Driesse, Driessens, Dries, Driss, Drissens, Dris, Drisch, Drisen, Drees, Dreessens, Dreessen, Dreezen, Dreezens, Dresen, Dresens, Drese, Drèse, Dressen, Dresse, Drehsen, Dreissen, Dreiss, Dreis, Drezen, Dreze, Drèze, Draise, Draize, Dreize, D’Andrea, d’Andries, d’Andriess, d’ Andriessens, D’Aandriessen, Drews, Drewes: Vadersnaam. Griekse heiligennaam Andreas, Grieks andreios ‘mannelijk, dapper’. De naam komt in Cent al voor in 954 als naam van een monnik. De korte vormen Dries, Drees wijzen op klemtoon op de tweede lettergreep. Driesen en Dreesen zijn vleivormen.

Andringa, van. Vadersnaam, inga; van Anders.

Andron, Endron, Androni: vadersnaam. Vleivorm van de voornaam André.

Anema, Annema, Anemaat, Anemaet, Hanema, Anes, Aanen: Volksetymologische herinterpretatie van de Friese vadersnaam. Anema, afleiding van Friese voornaam Ane, Aan. Misschien door assimilatie uit Germaans arn-naam. Of bij Oudhoogduits ano, Duits Ahn ‘voorvader’ in Anbertus, Anafredus, Analdus?

Anfray, Anfry. Vadersnaam. Romaanse vorm van de Germaanse voornaam Anafredus.

Angelo, Angelot, Anchelon, Angloo, Engloo, Langlot, Langloh. Vadersnaam, knuffelvorm van Angel. 

Angenendt, Angenent, Agenent, Aengenend, Aengenent; familienaam uit Aan den End: wie aan het eind van het dorp, de weg, de rivier woonde.

Angel, Anghel, Angelet, Angeline, Angelin, Angelini: Vadersnaam. Latijn heiligennaam Angelus ‘engel’.

Angélique. Vadersnaam. Latijnse heiligennaam Angelicus.

Angelo, Angely, Angeli. Vadersnaam. Italiaanse vorm van een Germaanse angil-naam of Latijnse heiligennaam Angelus.

Angelo, Angelot, Angloo, Engloo, Langlot, Langloh: Vadersnaam. Vleivorm van Angel.

Angelroth. Plaatsnaam Angelroda.

Angélus, Angély, Angéli. 1. Latijnse heiligennam Angelus, vergelijk Angel. 2. Latinisering van Germaanse voornaam Engelbrecht of een andere angil-naam.

Angenard. Franse vadersnaam van Germaane voornaam Anginard.

Angenendt, Angenent, Agenent, Aengenend, Aengenent: Aan den End: wie aan het eind van het dorp of de weg woont.

Angenon, Angenost, Angenot. Vadersnaam, knuffelvorm uit de voornaam Ange.

Anger, Ange, Angee. Vadersnaam. Romaanse vorm van een Germaanse ger-naam. Angarius.

Angeren, van: Plaatsnaam Angeren in Bemmel (Gelderland).

Angerhausen. Plaatsnaam bij Duisburg.

Angerman: Afleiding van Van Angeren.

Angillis, Angellis, Angelis, Angelles: Vadersnaam. 1. Variant van Angelus. Latijn -us werd vaak -is (vergelijk Poulissen). 2. Variant van Agelis met voortonige n-epenthesis.

Angst. Bijnaam voor een angstig mens.

Anguille. Frans anguille; paling. Bijnaam.

Anier. Beroepsnaam. Frans ânier: ezeldrijver. Vergelijk Larder

Aninga, Anema, Aantjes; Friese vadersnaam Ane, met de plaatsnamen Anjum (Ainga-heim) in Dongeradeel, Anewiel, meer bij Goingaryp.

Anker, van den Anker, in ’t Anker: Huisnaam in ’t Anker, zoals onder meer in Middelburg.

Ankersmit. Beroepsnaam van de ankersmid.

Anne, Annen, Annens, Anna. 1. Moedersnaam uit de heiligennaam Anna. 2. Vadersnaam uit de knuffelvorm Anno. Deze jongensnaam komt uit Arno, Arnoud. 3. Spellingvariant van Hanne: zie daar.

Ans, Ams is een afleiding van Anne.

Anné: Spelling voor Annet, Hannet, Frans verkleinvorm van de voornaam Jehan, van Johannes.

Anneman, Annemans, Hanneman, Hannemans. Vaders-, moedersnaam, afleiding van Anne.

Annendyck, Annendyck. Aan den Dijk.

Annerel, Annorel. Vadersnaam, variant van Hannerel, dit is dan weer afgeleid van Johannes of Henri, Henry.

Anneveld: Naam voor wie woont aan ’t veld. Vergelijk Duits Amfeld.

Annot: Spelling voor Hannot, Romaans vleivorm op –ot van de voornaam Jehan, Johannes. Ook Annoot.

Annys, Annijs, Annysz, Annis, Anis, Anize. 1. Vadersnaam/moedersnaam afgeleid uit de voornaam Johannes. 2. Mogelijk ook een beroepsnaam van de anijshandelaar. 3. Eventueel zelfs afkomstig uit de plaatsnaam Anixhe (Luik).

Anraad, van, Aanraad, Anraed, Anraet, Anneraed, Anneraud, van Anrooy, van Aenrode, Vanaenrode, van Aenroyde, van Anrooij, van Aenroye, van Anroye, van Anderoye, van Anderoy, van Androye, Androei, Van Anderoi, van Anderode, van Antro: Plaatsnaam Anrath (Noordrijn-Westfalen

Anseroul, Ansroul. Waals anseroûle: dwarslat van een eg? 2. Misschien plaatsnaam Anseroeul (Henegouwen), de Waalse -oule-namen.

Ansaelens. Vadersnaam. Aanpassing van de Spaanse familienaam Gonzales.

Aensaeme, Handsaeme, Handsame, Handtsaem: 1. Vadersnaam van Anselm, zie Ansems. Wellicht via Frans Anseaume, de Franse klankwettige vorm voor Anselm. De verschrijving Handsaeme is te verklaren door associatie met de plaatsnaam. 2. Voorzetselloze variant van Van Handsaeme.

Ansar, Ansard, Ansart. 1. Vadersnaam. Germaanse voornaam ans-hard ‘god-sterk’: Ansardus. 2