14 januari.
Klik hier voor inleiding
heiligen met relikwieën, biecht, aflaat, chrisma, era of tijdsbepaling,
weerspreuken, bloemen.
14
januari of 13, H. Hilarius:
Latijn hilaris, Grieks hilaros: ‘vrolijk, opgeruimd, opgewekt,’ vgl.
hilariteit.
Hilarius is rond 315 geboren uit een voorname, heidense
familie te Pietavium. Hij kwam door zijn vraag naar de bestemming van de mens
tot de Bijbel en het christendom. Spoedig daarop werd hij bisschop in zijn
vaderstad Poitiers, 350. Hij was een bekend bestrijder van het Arianisme en
werd daarom haeretoricum malleus et flagellum (hamer en gesel der ketters)
genoemd, dogmaticus, exegeet en dichter, hij schreef onder meer 12 boeken over
de Trinitate (over de Drie-eenheid). Al gauw na zijn benoeming was hij
gewikkeld in de twisten van die dagen en werd eerst door keizer Constans
beschermd, maar later door de Arianen gezinde Constantius naar Phyrgië
gebannen, 356-360, vanwaar hij steeds betrekkingen onderhield met zijn
aanhangers, de bisschoppen van Galli, waar hij ook de oosterse varianten van
het geloof leerde kennen. Later kreeg hij verlof om terug te keren waar de
Arianen alweer verdwenen waren waarna hij met ijver Auxentius, bisschop van
Milaan, bestreed die tot het Arianisme overhelde en introduceerde hij zijn
nieuwe denkwijze van oosterse (orthodoxe) en westerse kerk. Van de oosterse
kerk komt het zingen van hymnen in erediensten die door hem verspreid werden.
Hij overleed de 13de januari 368 en werd later als een der
voornaamste heiligen gehuldigd Hij heeft ontzaglijk veel gedaan en geleden om
de geloofwaardigheid dat Christus God is te verdedigen. (Arianen verzetten zich
tegen de overtuiging dat Christus een goddelijke afkomst heeft)
Hij wordt afgebeeld als kerkleraar met boek en pen of als
bisschop. Hij wordt aangeroepen tegen de steen, reuma, jicht en geraaktheid en
tegen slangenbeten. Op zijn terugweg naar Galli verdreef de heilige namelijk
duizenden slangen, het verslaan van het arianisme, en naar de legende waarin
hij op het eiland Gallinaria bij Genua een grenspaal neerzette waar de slangen
niet over kropen. Soms draagt hij een open boek, soms zelfs drie, als
verwijzing naar zijn theologische geschriften. Aan zijn voeten zie je vaak een
draak, het arianisme, of een kind in de wieg die hij opnieuw tot leven wekte
omdat het niet gedoopt was. Patroonheilige van zwakbegaafde kinderen, wordt
aangeroepen tegen slangen, reuma en veeziektes.
Op een dag plukte Hilarius druiven met zijn discipelen.
Hoe meer ze plukten, hoe meer druiven op de boom kwamen.
14 januari, H. Felix van Nola: Latijn felix: ‘vruchtbaar, gelukkig
of geluk brengend.’ Felicitas was de Romeinse godin van de vruchtbaarheid, het
geluk. In Romeinse tijd was Felix vaak de naam van slaven en overige
vrijgelatenen, daarna reeds vroeg bij de Christenen. In het N.T. komt de naam
Felix voor als stadhouder te Cesara, Handelingen 23:24.
Felix van Nola is geboren in Nola bij Napels in het begin
van de derde eeuw als zoon van Hermias, een Syriër, die zich na zijn
legerdienst daar gevestigd had. Na zijn vaders dood verdeelde hij vrijwel al
zijn goederen onder de armen en werd als priester gevraagd door Maximum,
bisschop van Nola. In 250 tijdens de achtervolging door Decus was hij
genoodzaakt te vluchten, hij werd gevangen genomen met kettingen geboeid en in
het gevang gegooid. Op een nacht verscheen een engel die hem vroeg om Maximus
te helpen, zijn kettingen vielen af, de deur ging open en de heilige was in
staat om de bisschop te helpen die sprakeloos was van kou en honger. Na een
tweede achtervolging werd zijn verblijfplaats miraculeus verborgen door een
spin die een web weefde over het hol waarin hij gekropen was. Het volgende jaar
nadat hij zes maanden in een droge bron verborgen was geweest keerde hij naar
zijn werkzaamheden terug omdat de achtervolgingen verminderden. Na de dood van
Maximus had men een bisschop nodig, men koos hem tijdens het priesterschap. Het
restant van zijn huis werd tijdens de achtervolging in beslag genomen, hij wilde het niet meer in
ontvangst nemen en bleef nog wat land over. wat overbleef gaf hij aan de armen
en als hij nog twee jassen had gaf hij de beste weg. Hij stierf op hoge leeftijd op 14 januari.,
het jaar van zijn dood is onzeker. Er werden vijf kerken ter zijner eren
gebouwd buiten Nola, enige relieken zijn in Rome en Benevento. Hij werd zeer
vereerd in de oudheid. Berichten over hem berusten op de H. Paulinus van Nola
die vanaf 394 ieder jaar een gedicht over hem maakte.
Zijn vriend, de H. Maximus, lag in het gebergte ter aarde
neer gestrekt, was flauw van de honger en kou, oud en gebroken. Felix bad de
Heer om bijstand en zie, op een doorn in de haag zag hij een rijpe wijndruif
die hij nam als uit de hemel gezonden en perste het sap uit en deed dit in de
mond van de oude man die daardoor tot zichzelf begon te komen.
Hij wordt afgebeeld als kluizenaar, diaken of priester met
druiventros, spin of spinnenweb. Hij wordt aangeroepen tegen meineed omdat men
beklaagden op zijn graf liet zweren en bij meineed kon hun schuld steeds
bewezen worden. Ook tegen oogziektes want uit zijn graf drupte een stof die
oogkwalen genas. Schutspatroon van huisdieren omdat een boer eens zijn twee
ossen terugkreeg nadat hij zijn hulp had ingeroepen, ook van de wevers naar het
spinnenweb.
14 / 19 januari, H. Pontianus: Latijn, ‘bewoner van Pontia, een
eiland voor de kust van Latium, afleiding van Romeins geslachtsnaam Pontius.
(vgl. Pontius Pilatus)
Pontianus was martelaar in onbekende tijd te Spoleto,
mogelijk in 169. hij stierf als martelaar tijdens het bewind van Marcus
Aurelius. Uit de 5de, 6de eeuw bestaat een legendarische
passio volgens welke hij vermoedelijk tijdens keizer Antonius onthoofd is.
Waarschijnlijk betreft het hier een Romeins martelaar die vroeg in Spoleto
vereerd werd. Zijn relikwien kwamen in de 10de eeuw in Utrecht
terecht, vandaar dat hier zijn naam voorkomt, bijvoorbeeld Pons. Hij is
schutspatroon van de Italiaanse stad Spoleto, ook van het Friese dorp Marssum
en is beschermheilige bij aardbevingen.
De onvruchtbare aardbes of aardbeiachtige ganzerik,
Potentilla fragariastrum, is hem toegewijd, ook het buksboompje, Buxus
sempervirens.
Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/