30 juli.
Klik hier voor inleiding
heiligen met relikwieën, biecht, aflaat, chrisma, era of tijdsbepaling,
weerspreuken, bloemen.
30
juli, H. Abdon en Sennen van Rome (Abdo, Abdus en Sennes, Sennis of Zennen),: Hebreeuws ԫnechtjeծ
In de legende zijn ze aanzienlijke Perzen die verbannen,
gemarteld en gedood werden bij keizer Decius 249-251 te Rome door gladiatoren
omdat zij de lijken van de martelaren begroeven. Naar een andere legende dat ze
weigerden om aan Jupiter te offeren werden ze naar Rome gebracht, gegeseld en
voor de twee leeuwen en vier beren gegooid die zich bij hen neerlegden en ze
zelfs verdedigden tegen de gladiators. Toen die dieren gedood waren kon men ze
pas het hoofd afhakken.
De verering dateert vanaf de derde eeuw, hun handelingen
zijn meestal pas in de negende eeuw geschreven die verschillende fictieve
handelingen bevat over de oorzaak van hun aankomst te Rome en de vorm van hun
martelingen. Er wordt verhaald dat hun lichamen door een geestelijke, Quirinus,
werden begraven en tijdens Constantijn overgebracht werden naar de Pontian
begraafplaats aan de weg van Porto, bij de poorten van Rome. St. Sennen en
Abdon zouden geheel vergeten zijn geweest als niet deze twee heiligen zon
belangrijke rol hebben gespeeld in het leven van de toekomstige heilige non Martina.
Het Sint Jozefklooster te Haarlems aan de Kinderhuissingel vereerde deze
heiligen vooral. Hier hing een afbeelding van de twee heiligen die door de
leeuwen werden opgevreten in het Romeinse Colosseum. Hun feest werd vroeger
algemeen gevierd in de katholieke kerk. Bij het opheffen van het klooster
verdween ook de verering.
Op de feestdag van deze heiligen moet men de biezen en
dorens uitroeien, zij zullen niet weerkomen. Dat berust op de volksetymologie
afdoen, het Hoogduits abthun en Abdon hebben grote gelijkenis.
Ze werden afgebeeld in
vorstelijke kleding met een zwaard, beer en leeuw. Soms zie je ze met een
druiventros, ze zijn de beschermheilige van de kuipers omdat hun relikwien door
monniken van het klooster Arles sur Tech in het geheim meegenomen werden.
30 juli, Zuster Martina,
eigenlijk Martina Helena Johanna Vernooy.
Nederlandse kloostervrouw uit Werkhoven, als Martina
van Karmel of Zuster Martina is deze
Karmelietes object van volksdevotie onder de vele kinderen die zij tijdens haar
leven onder haar hoede heeft gehad en haar als moderne heilige vereren.
Jaarlijks komen ze op haar sterfdag naar haar tijdelijke graf in Amsterdam om
er drie kiezelsteentjes en een wens neer te leggen. Deze verering is geheel
buiten medeweten van het Nationale Karmelietessen Centrum in Sittard of de
Haarlemse bisschop (destijds wijlen Mgr. Hennie Bomers) om ontstaan.
Zij die haar kenden noemen zuster Martina ԥen bescheiden
kloosterzuster met een warm hart voor iedereen, ongeacht geloof, kleur of
nationaliteit.’ Door de inzet, het geduld en de liefde van Z. Martina zouden er
‘duizenden kinderen tot geloof’ zijn gekomen of ervoor behouden zijn gebleven.
Z. Martina heeft een aanhang die snel groeit, mede door de sterke staaltjes van
gebedsverhoring en’wԷonderverhalen.’
Leentje was het jongste kind in een familie van 11 meisjes
en n jongen. Het enige broertje stierf al voor Leentjes geboorte aan een
hersenvliesontsteking. Al bij haar doop waren er duidingen op haar zalig leven,
de twee dagen oude Leentje probeerde de handjes te vouwen tijdens ontvangst van
dit sacrament. Bij terugkeer naar de boerderij (de tegenwoordige Martinastede
aan de Beverweertseweg 12 Werkhoven, gemeente Bunnik) had een tweede wonder
plaats. Bij terugkeer in de armen van de moeder liet de dopelinge kreetjes
horen als het Latijnse ‘Sursum corda’ (omhoog de harten) Leentje was vroom, in
godsvrucht wedijverde ze met een buurmeisje van de familie Gasman, ook van een
goede katholieke familie. Aan de Beverweertseweg deden de dametjes menig
boerenjongenshart sneller kloppen. Je kon er de klok op gelijk zetten. De twee
vriendinnen sloegen geen mis over. Nog voor de klok klepelde om een
rozenkransgebed of hoog heilig Lof aan te kondigen lagen ze al devoot voor het
altaar. Met enige afgunst sprak Leentjes vriendin over de misdienaren, ‘die zo
dicht bij Onze Lieve Heer mochten komen om Hem met het wierookvat toe te
zwaaien.’ De dames hadden slechts belangstelling voor hele andere heren. Als ze
door de misdienaren werden nagefloten stapte de meisjes kordaat op de knapen
af. Wat ze wel niet dachten, die boerenpummels met hun mastenbroeken onder hun
superplie. Geen enkele kans maakten ze. Zij hielden slechts van de Iraanse
Abdon en Sennen. Leentjes favoriet was Sint Abdon, mejuffrouw Gasman vereerde
Sint Sennen in het bijzonder. Het waren Perzische martelaren die onder keizer
Decius de heldendood stierven in het Colloseum in het jaar 254. Hun feest werd
algemeen gevierd en stond op de kerkelijke kalender, met uitzondering van de
afwijkende kalender van de ‘zonden van de Heer,’ de Dominicaners. Die vierden
op 30 juli vooral het feest van de zalige Mannes de Guzman, broer van hun
ordestichter Sint Dominicus (1170-1221) Abdon en Sennen kwamen op de
Dominicaanse kalender pas op de tweede plaats. Het was absoluut niet zo dat
Leentje als elfde dochter met een bruidsschat van de boerderij afgeholpen moest
worden. Ze moet een oogverblindende schoonheid zijn geweest en kon aan elke
vinger wel tien kerels krijgen. Leentje weerstond al deze vleselijke
belangstelling en bleef de Iraanse heiligen Abdon en Sennen trouw, zeker nadat
haar vriendin in het klooster trad. Vaak ging Leentje alleen naar de kerk. Als
ze op een avond in het duister terugkeert van het Lof verspert een pummel haar
brutaal de weg. Hij gold als de wreedaardigste van het land rond kasteel
Beverweerd aan de Kromme Rijn. Hoewel het er ruw aan toe gaat, toont Leentje
geen spoor van angst. Omdat ze zich heftig verzet, bindt de onbarmhartige
geilaard Leentje met touw vast. Als de knaap zich aan haar wil vergrijpen, doet
Leentje de aanroeping ‘koningin, sieraad van de Karmel, bid voor mij.’ Op het
moment daalt er een witte duif op haar hoofd neer. De geilaard trekt zich
geschrokken terug zonder haar maagdenvlies te hebben geschonden. Leentje weet
hem zelfs tot het bidden van de acte van berouw te bewegen. Kort daarop kan
Leentje met opgeheven hoofd als ongeschonden ‘bruid van Jezus’ het bruine
habijt dragen van de Karmelietessen van de orde van het Goddelijk Hart. De
bedelorde was genoemd naar het in 1156 op de berg Karmel in Palestina gesticht
klooster Maria de Monte Carmelo. De orde, verdeeld in ‘geschoeide’ en ‘ongeschoeide’
leden, kent sinds 1452 ook vrouwelijke kloosterlingen. Bekend geneesmiddel dat
de kloosterlingen fabriceerden was het ‘Eau des Carmes,’ ofwel
Karmelietenwater, een sterk aromatisch drankje dat werd verkregen door
verschillende kruiden af te trekken in alcohol. In het Nederlandse
hoofdklooster te Sittard mag Leen van de generale moeder-overste uit drie namen
een nieuwe kloosternaam kiezen. Het werd Martina, naar de maagd Martina, een
heilige waarvan niet meer bekend was dan dat zij in het jaar 226 te Rome de
marteldood had ondergaan en wiens sterfdag op 30 januari door de kerk wordt
gevierd. In het klooster vierde Leen niet langer meer haar verjaardag, maar
Sint Martina-dag. In Duitsland werkte zuster Martina onder nazi-weeskinderen,
in het Haarlemse St. Jozefskinderhuis waren kinderen uit alle windstreken aan
haar zorg en liefde toevertrouwd. Haar laatste levensjaren zorgde de inmiddels
bejaarde non voor de kinderen van het Schippersinternaat in het Amsterdamse
Buitenveldert. Z. Martina was wars van vooroordelen op welk gebied dan ook. Op
30 juli 1979, de dag waarop de R.K.. kerk de gedachtenis viert van de Perzische
martelaren Abdon en Sennen, kwam er een einde aan het vruchtbare leven van
zuster Martina. Geheel tegen de regels in wilde ze niet op het kerkhof van haar
orde in dat verre Limburg worden begraven, maar nabij ‘haar kinderen.’ Het
Moederhuis kwam met het compromis dat Z. Martina tijdelijk mag rusten nabij het
Schippersinternaat aan de A10 (zuidelijke Amsterdamse Ringweg) Als de
grafrechten zijn afgelopen zullen de relikwien van Helena Johanna Vernooy
worden overgebracht naar het kloosterkerkhof op de Kollenberg in Sittard.
Zuster Martina wilde geen bloemen: ‘Laat maar drie steentjes achter ten teken
dat je geweest bent.’ Wat de briefjes met wensen betreft: via Z. Martina worden
verzoekjes om een ‘toffe verkering’, of ‘jofele vriend, maar geen doetje zoals
mijn huidige maatje’ gedaan. Of beden als ‘laat mijn lieve moeder genezen’ en ‘bezorg
mij iemand die mij leiding geeft.’ Regelmatig worden de op het graf
achtergelaten kiezelsteentjes weer teruggegooid waar ze thuishoren: het
grindpad. Piepkleine briefjes onder steentjes op een graf leggen behoort
nadrukkelijk niet tot de katholieke traditie. Zulks is bij Joden gebruikelijk.
Lang geleden werd het plaatsen van gedachtenisstenen op een graf uitdrukkelijk
verboden door Rome. Hoewel zowel de Karmelietessen van het Goddelijk Hart als
de ‘martinasten ‘het nog ‘de vroeg’ achten een aanvraag tot zaligverklaring in
te dienen bij verantwoordelijke instanties, kan dit ritueel voor vertraging
zorgen bij de officiële erkenning van de ‘zaligheid’ van Z. Martina. De tijd
dat iemand als Thomas a Becket binnen een paar jaar heilig werd verklaard ligt
ver achter ons. Eerst zal er een begin moeten worden gemaakt met het
registreren van gevallen van ‘gebedsverhoring middels voorspraak van Z. Martina.’
Voor het opstarten van een officiële zaligverklaring onderzoek heeft de
bisschop aan twee gebedsverhoringen voldoende. Geheel op eigen initiatief komen
de vereerders van zuster Martina jaarlijks op 30 juli bijeen bij graf nummer 80
in vak Anton van de R.K.-begraafplaats Buitenveldert. Het volksgeloof wil dat
met name op deze dag onder drie meegebrachte kiezelsteentjes neergelegde wens
op het graf van Z. Martina zal worden gerealiseerd, zeker wanneer bij het
neerleggen van het briefje deze spreuk wordt uitgesproken: ‘It tibi grata et
nobis salutaria beata Martina Pia supplicatione reddantur’.(Mogen zij door de
vrome smeekbede van de heilige Martina ‘ aangenaam en ons heilzaam worden). Een
toekomstige heilige? Niet meer dan logisch gezien het bescheiden karakter van
deze zo innig geliefde kloosterzuster aan wie in de loop der jaren honderden
kinderen waren toevertrouwd die zonder uitzondering de warmste gedachten aan
hun zuster Martina bewaren.
De bloem van de dag is de Lychnisachtige toorts, Verbascum
lychnitis.
Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/