Roman van Lancelot
Over Roman van Lancelot
Rond 1300, Ridderroman met koning Arthur en Carmeloet, met de helden die Lancelot zoeken. Uit; https://www.dbnl.org/tekst/_lan002roma01_01/_lan002roma01_01_0004.php Bewerkt door Nico Koomen.
God, die makerc es alre dinc, Dat nie was of lijf ontfinc, Die moet mi helpen in derre noet! Maria, moedermaget goet, 5 Staet mi bi in allen dingen So dat ic te poente volbringen Moete dit boec na sijn recht! Hier voren hebbic u verplecht Van vele scoenre avonturen; 10 Mar wildi vort mit lesen duren Ghi sult hier horen scone die ieesten Bede van rouwen ende van feesten, Van ridderscape groete daet, Van selsieneheden menich baraet, 15 Die dese partie hevet in: Nu hort hier int begin. Niet lange nadat doet was Meliagant, als ic voren las, Des conincs Bandemagus sone, 20 Daer groet seer was om, na tgone Voer Artur met geselscapen groet Jaegen in een foreest van Kameloet, .Viij. dage na Sinxenen. Daer oec waren .Xij. gecroende coninge tuwaren, 25 Die algader uptie ure Lant hilden vanden coninc Arture. Hen quamen vele dingen toe, Dat niet te wonderne en was doe Bider redenen dat noch doe niet 30 Des conincs Arturs hof ne sciet, Dat hi helt in Cornuwaelgen; Geen edel man sonder faelgen Ne was noch doe vandaer gesceden. Die coninginne quam na gereden 35 Met vrouwen ende met ioncfrouwen, Diermen daer vele mochte scouwen; Maer sine hadden doe al dare Maer .iiij. ridders met hare. Keye ende Sagramor dese twee 40 Waeren met hare, ende noch mee Dodineel die welde, dats drie: Die vierde, alsict gescreven sie, Was Lancelot van Lac, die gone Was conincs Bans van Benewijc sone, 45 Die vrome ridder was ende waert. Daer was die sciltknecht in die vaert, Die ene bracke vorde daer bi, Ende was der coninginne, die si Altoes met hare voren dede 50 Waer si voer, telker stede, Dore der vrouwen van Lac minne, Diese gaf der coninginne. Die coninginne entie vrouwen Voren na die iachte scouwen, 55 So dat si omtrent primetijt quamen Gereden, dat si vernamen Enen ridder comen te hen wart Wel gewapent op een part, Scilt om hals, spere in die hant, 60 Helm op thoeft. Ende als hi vant Die coninginne weendi sere. Die coninginne groette den here, Ende hi hare dat was clene, Want hi niet ne mochte van wene 65 Hare antworden openbaerlike; Nochtan groette hise hovesscelike. Ende die coninginne reet vort Sonder meer te sprekene wort: Ende doe si dus was verre voren 70 Sloech hi na vaste met sporen, Ende reet der coninginne bet nare Ende sprac al wenende te hare: ‘Vrouwe, neemt hier minen pant van al Dat ic hebbe mesdaen of mesdoen sal 75 Mijns ondanx.’ Ende sonder beide Nam hise biden breidel ende seide: ‘Vrouwe, ic va u, ende sonder waen Ne mogedi mi niet lichte ontgaen.’ Ende hi weende emmer toe. 80 ‘Ridder, laet staen,’ seidsi doe. - ‘Ine[mach], vrouwe,’ antworde hi. Doe seide Keye die daer was bi: ‘Laet mire vrouwe varen, here, Of gi sult ontgelden sere.’ 85 Hi sprac:’Here Keye, ine laets niet, En si datmi el iemen verbiet.’ Keye trac tswert ende sprac daer nare: ‘Ridder, doet uwe hant van hare Ocht neen ic salse u af slaen.’ 90 Die ridder sprac tote Keyen saen: ԗine sullen onder ons beiden, Here Keye, niet moegen sceiden Gine moet ioesteren hier iegen mi!’ - ‘Daer mickic clene op,’ seide hi, 95 Gine sult die irste niet wesen, Ic hebbe geioesteert vor desen.’ Si begonsten doe met sporen nopen Die orse, ende onderlinge loepen Met groter vart, ende onderstaken 100 Hem so, dattie scilde braken. Keye brac sijn spere doe, Maer die ridder staken soe, Dat hine droech ter erde Achterwart van sinen parde. 105 Alse Sagrimor dat hadde versien [p. 2] Hi reet opten riddre mettien, Ende die ridder weder te hem wert; Ende quamen met so [groter] vart, Dat si hem so onderstaken 110 Dattie vaste scilde braken, So dat des ridders scilt spleet Ende die halsberch scoerde gereet; Maer hine wart niet gewont, Ende Sagrimor was tier stont 115 Gesteken so dat hi ter erde Vallen moeste vanden perde, Ende die ridder over hem reet Metten perde. Also als hi leet Hets wonder dat hem niet ne brac 120 Therte dat in sinen buec stac. Des was die coninginne gram Als si hare ridders dus vernam, Datse bi sire manlijchede Een ridder allene onder dede. 125 Doe wert erre Dodineel Om sire gesellen achterdeel. H[i se]ide:’Dese ridder, sonder waen, Hevet sine ioeste wel gedaen, Ic moet oec emmer iegen dien 130 Joesteren, watter af mach geschien.’ Hi hadde liever datmen af stake Dan hi liete te doene wrake Van sinen gesellen na sine macht. Si porreden beide met groter cracht, 135 Ende onderreden hen tien tide, Ende onderstaken hen met nide So dat hare scilde braken Vanden steken, die si staken, Ende haer halsberge niet geduren 140 Ne mochten sine moesten scuren. Die ridder bleef in sijn gereide Maer Doedineel viel upter heide Vanden perde biden gemoete, Daerne die ridder stac onsoete. 145 Om dit was die coninginne Harde drove in haeren sinne. Vrouwen ende ioncfrouwen dreven mesbaer. Si hadden doe om Lanc’I’Ic bidde u, 150 Here riddre, dat gi wech vaert nu, Steecti den vierden af ic sal Daer af droeven mijn leven al.’ Hi seide: ‘Vrouwe, wats gesciet, Ine mach henen keren niet 155 Vore dat ic afgesteken si, Of ic moet u leiden met mi.’ Si sprac: ‘ontfoerdi mi, sonder waen, Ic sal mi van rouwen verslaen; Ine begere te levene niet 160 Dan voert meer, wats gesciet, Langer in en gere maniere, Werden si afgesteken alle viere.’ Die ridder haelde ute metter vart Om te comene te Lanceloete wart: 165 Lancelot dede oec des gelike. Doe quam daer gereden verdelike Ene quene, die Lanceloete nam Bi den breidele daer hi quam. ‘Hout al stille,’ prac die vrouwe, 170 ‘Ende quyt u van ure trouwe.’; - ‘Wat trouwen?’ antworde hi, ‘Hebbedi mine trouwe?’- Jayic,’ sprac si, ‘Gi sekert mi, sijt wel bedocht, Daer gi den roeden ridder socht, 175 Waer dat icken u wijsde dat gi, Ende ics u vermaende, soud gaen met mi. Ic vermane u daer af nu: Coemt met mi ende quitet u.’; Lancelot antworde dus der quenen: 180 ‘Vrouwe, vordi mi dus henen Ic ware onteert ende keytive Tallen dage van minen live, Na dattie riddre ontbeit na mi.’; - ‘Ja,’ sprac die quene,’ende ochte hi 185 U verwint ende vaet ic ne sal dan Gene macht op u hebben vort an.’ Lancelot sprac: ‘Ic ne sal hier van desen, Des hoepic, niet verwonnen wesen. Nu biddic u om Gode, vrouwe, 190 Ende omme mi van desen rouwe, Ende mi van scanden te levreerne, Ghevet mi nv orlof te ioesterne Jegen den riddre ende respijt, Ende gi so lange ontbijt.’ 195 Si sprac dat daer geen verst en ware, Maer dat [hi] te hans volgede hare. Sone daede el niet dore mi? Sprac hi. Si seide: neensi. Doe seide hi: ‘Vaert voren dan, 200 Ende ic sal u volgen an; Maer sijt alle seker van desen, Eer gi sult gereden wesen Ene bogescote gi sult mi Doet vinden.’ Doe sprac si: ‘wi?’ 205 Bi sin selven sprac Lansloet: ‘Ic hadde liever te sine doet Dan ic sulke scande soude ontfaen Alse gi mi wilt doen verstaen.’ - ‘Ic sal u laeten,’ sprac si, ‘joesteren 210 Jegen den ridder, wildi mi sweren Dat gi mi sult volgen also saen Alse die ioeste sal sijn gedaen.’ - ‘Jayic, vrouwe,’ antworde hi, ‘Op dat ic met mi selven si.’ 215 – ‘Ic ne wils anders niet,’ sprac si doe. Si was soe out wel daer toe Van .LXX. iaeren, des geloeft, Nochtan droech si enen cierkel op thoeft. Dus begonsten si hen gereiden 220 Om ioesteren onder hen beiden. Si staeken onderlinge sulke steken Dattie scilde moesten breken, Ende die halsberge scuerden doe: Die glavyen gingen int vleesch toe. 225 Die ridder stac Lanceloete tien tiden Metter glavie doer die siden, Maer die glavie also liep, Dattie wonde niet ne was diep; Ende die glavie brac also 230 Datter een stuc in die zide bleef doe, So datter lettel af gebrac Dat hine ter erden niet ne stac. Lanceloet die hem gevoelde gewont Stac den ridder soe tier stont, 235 Dat hine doerstac tien tiden Dat tyser bleec ter ander siden, Ende hi viel ter erden doe. Die quene quam thant daer toe Ende sprac te Lanceloete ter stede: 240 ‘Nu quijt uwe sekerhede.’ Ende eer hi omme mochte gesien Was si verre gereden in dien, Ende hi volgede hare tien stonde Sonder te besiene sine wonde, 245 Ende sonder orlof te nemen an iemen. Hi volgede, ende daer na sniemen Sprac die coninginne Keyen toe: ‘Vare nu Lanceloet verre alsoe Metten trinsone inden lichame 250 Hi saels hebben sulke mesquame, Dat hire om sal sterven tuwaren.’ Keye sprac: ‘Ic sal na hem varen, Nochtan weet ic wel dat hi Niet weder en sal willen keren dor mi.’ 255 Die coninginne sprac: ‘Volgt hem an, [p. 3] Ende of hijs noet hevet helpt hem dan. Keye volgede Lanceloete saen. Als hi ene half mile hadde gegaen Sach hi dat Lanceloet met groter cracht 260 In een dal iegen .ij. ridders vacht. Daer waser .iij. maer Lansloet Hadde den enen geslegen doet, Ende die andere .ij. bracht hi soe, Dat si te voet waeren doe; 265 Ende Lanceloet was oec te voet, Si hadden sijn pert geslegen doet. Doe Keye dit hadde gesien Doe wonderde hem sere van dien, Ende seide dat al wel quam 270 Wat dat Lanceloet ane nam Te doene, dat hi sekerlike Geluckich was in dit erderike. Keye quam tote Lanceloete daer nare Ende seide: ‘Mi heeft gesint hare 275 Mijn vrouwe die coninginne nu, Om te wetene hoet es met u. Si waent dat gi nu sijt doet.’ - Segt mire vrouwen,’ sprac Lanceloet, ‘Dat ik en hebbe en gene dere, 280 Ende ic metter ioncfrouwe vere; Maer doet ten ridder sien, des biddic u, Daer ic iegen ioesteerde nu, Die gewont es, ocht genesen mach, Want hi dinct mi heden dien dach 285 Een der bester ridder wesen, Daer ic noit eer iosterde vor desen.’ - ‘Wie waren die ridders,’ sprac Keye thant, ‘Daer ic u iegen vechtende vant?’ - ‘Ic ne weet,’ sprac Lanceloet, maer si 290 Bestonden in genen bossche mi. Ic sl[oech] den irsten doet ter vart, Dandre twee doden mijn part, Ende Goddanc ic bens ontgaen, Sine hebben mi geen arch gedaen.’ 295 Keye beette ende woude doen Ute Lanceloets side trensoen. ‘Here ridder, laet gaen,’ sprac die quene, ‘Daer sal noch tavont toe sien, ic wene, Diere mee af weet dan gi doet. 300 Keert weder, gine sijt daer toe niet vroet.’ Lanceloet wildem setten ter vart: Keye seide: ‘Here, neemt mijn part, Gine zult niet gaen te voet van mi.’- ‘Ic neemt gerne,’ antworde hi, 305 ‘Ende gi sult danne te voet wesen.’ Hi antword’; swiget van desen, Ic sal wel gedoen’ ‘ Lancelot sat Op Keyes part ende doe bat Heren Keyen te groetene sine vrouwen, 310 Ende dat si dede met goeder trouwen Te dien riddre nemen ware, Dien hi gewont hadde sware. Lanceloet volgede der quenen ter vart, Ende Keye gine ter coninginne wart, 315 Ende alsi ende die waren met hare Van haer comenne worden geware, Ende saegen dat hi te voet was Hem allen wonderde sere das. Sagrimor vor iegen hem ter vart, 320 Ende vragede hem om sijn part. Hi seide: ‘Lanceloet voret en wech daer.’ Ende hi seide der coninginne daer naer: ‘Vrouwe, Lanceloet groet u bi mi, Ende bidt u sere dat gi 325 Ten gewonden riddre neemt ware.’ - ’Hets wel gedaen,’ sprac si daer nare Ende Keye wart geware doe Dat hi ontwapent was; daer toe Waren hem sine wonden gebonden 330 Ende bereet, ende lach tien stonden In ene wel bereide orsbare. Ende die vrouwe ontboet daer nare Datmen niemen gewage das, Wie die gewonde riddre was, 335 Noch wane hi quam: sine woude niet Dat daer af niemen wiste iet. Die coninginne voer na die dinc Metter baren na den coninc, Ende die orsbare was bedect 340 Met dieren samite ende berect, Ende daer boven geleit cruedt ende gras, Dattoe versch ende groene was. Si voeren so verre dat si quamen Tere fonteinen, die hiet bi namen 345 Der elfvinnen fonteinen; dat was bidien, Datmense daer dickent hadde gesien, Ende oec scone vrouwen; mare Men mochte niet geweten tware Daer af dat si hieten elfvinnen: 350 Die lieden woenden inden bosch binnen. Doe beetten si ter fonteinen daer. Die coninginne sprac te Sagrimore daer naer: ‘Het daede goet eten nu ter tijt.’ - ‘Hets waer, vrouwe,’ seidi, ‘hadden wijt.’ 355 –‘Ghi moets ons beiagen,’ sprac si. - ‘Ine weet waer soeken,’ seide hi, ‘Sonder te Mathamas hoven: Hi woent anden bosch hier boven.’ - ‘Daer suldi beiaegen,’ sprac si, ‘kleine, 360 Ic wane hi in al die werelt gemeine En genen man en haet mere Dan den coninc minen here.’ Dodineel spraker toe doe saen: ‘Introuwen,, te beter doet daer gaen, 365 Ende wille daer Sagrimor varen Ic vare met hem tuwaren; Mijn vrouwe sal hier na ons biden.’ -‘I’Ic wilt wel,’ sprac Sagrimor tien tiden. Si porreden ende maecten hare vart 370 Te Mathamas hove wart; Maer si onthopeden beide doe Omdat hen mesfiel also Jegen den riddere onder hen beiden, Die de coninginne woude wech leiden. 375 Si quamen in een cleine padekin: Doe si gereden hadden .i. lettelkin Worden si geware das, Dat een ridder, die wel gewapent was, Vorden inganc van enen pawelgioene 380 Up een part sat, ende die gone Leende up sine glavye ende sanc So clare dat al die bosch clanc. Sagrimor seide: ‘mi dunct des, Dat dese wel te gemake es.’ 385 –‘Dies wel welt,’ sprac Dodineel, ’Ende hi gelijcter na een deel.’ Doe die riddre geware wart Gereidde hi hem te ioesteerne ter vart. ‘Geselle,’ sprac Sagrimor, ‘mi 390 Moeten ioesteren dunket mi.’ Dodineel seide: ‘Dat si met eeren, Ic sal vor iegen hem ioesteren.’ Sagrimor antworde also houde Dat hi vore ioesteren woude. 395 Sagrimor trac ten riddre wart. Elc trac op andren met groter vart, So dat si hen so onderstaken Dat haerre beider glavyen braken. Mettien quam daer ter steden 400 Ene ioncfrouw up enen muel gereden. Alsi den strijt hadde gesien Quam si te Dodinele na dien. Diese hovescelike groete daer: ‘Moet moet u gescien’ sprac si daer naer, 405 ԏcht gi vanden bloeden ridders niet ne sijt, [p. 4] Die niet ne dorren teneger tijt Ene ioncfrouwe met hen geleiden.’ Hi antworde sonder beiden: ‘Ic en ben van dien niet, want hen es 410 Negene ioncfrouwe, des sijt gewes, In erderike ine soude hare Dorren geleiden wart ware.’ - ‘Gine sout,’ antworde si, bedi Gine sult niet durren volgen mi 415 Daer ic u leiden sal. ‘si sprac doe: ‘Ic sal, al wart ter hellen toe.’ Doe voer si dapperlike van daer, Ende Dodineel volgede haer naer, Also dat si onder hem beden 420 Sonder spraken te gader reden. |
God, die maker is van alle dingen, Dat er niet was of lijf ontving, Die moet me helpen in deze nood! Maria, goede moeder maagd, 5 Sta me bij in alle dingen Zodat ik te punt volbrengen Moet dit boek naar zijn recht! Hiervoor heb ik u verplicht Van vele mooie avonturen; 10 Maar wil je voort meer door lezen Ge zal hier horen mooie verhalen Beide van rouw en van feesten, Van ridderschap grote daad, Van zeldzaamheden menig beraad, 15 Die deze partij bevat: Nu hoort hier het begin. Niet lang nadat dood was Meliagant, zoals ik tevoren las, De zoon van koning Bandemagus, 20 Daar groot verdriet om was om, na datgene Voer Arthur met groot gezelschap Jagen in een bos van Carmeloet, 8 dagen na Pinkster. Daar waren ook 12 gekroonde koningen inderdaad, 25 Die allemaal op dat uur Land hielden van de koning Arthur. Hen kwamen vele dingen toe, Dat niet te verwonderen was toen Vanwege de reden dat toen noch niet 30 Van koning Arthurs hof nee scheidde, Dat hij hield in Cornwall; Geen edele man zonder falen Nee, was noch toen vandaar gescheiden. De koningin kwam nagereden 35 Met vrouwen en met jonkvrouwen, Die men daar veel mocht aanschouwen; Maar ze had toen aldaar Maar 4 ridders met haar. Keye en Sagramor deze twee 40 Waren met hen, en noch meer Dodineel die wilde, dat is drie: De vierde, zoals ik het geschreven zie, Was Lancelot van Lac, diegene Was de zoon van koning Ban van Benewijc, 45 Die dappere ridder was en waard. Daar was de schildknecht in de vaart, Die een speurhond voerde daarbij, En was van koningin die ze Altijd met haar voeren liet 50 Waar ze voer, te elke plaats, Door de minne van de vrouwe van Lac, Die het de koningin gaf. De koningin en de vrouwen Voeren naar de jacht aanschouwen, 55 Zodat ze omtrent priem tijd kwamen Gereden, dat ze vernamen Een ridder komen tot hen waart Goed gewapend op een paard, Schild om hals, speer in de hand, 60 Helm op het hoofd. En toen hij vond De koningin weende hij zeer. De koningin groette de heer, En hij haar dat was weinig, Want hij niet nee mocht van wenen 65 Haar antwoorden openbaar; Nochtans groette hij haar hoffelijk. En de koningin reed voort Zonder meer een woord te spreken: En toen ze dus was ver voren 70 Sloeg hij sterk na met sporen, En reed dichter naar de koningin toe En sprak al wenend tot haar: ‘Vrouwe, neem hier mijn pand van alles Dat ik heb misdaan of misdoen zal 75 Tegen mijn wil.’ En zonder wachten Nam hij haar bij de breidel en zei: ‘Vrouwe, ik vat u en zonder twijfel Nee mag u me niet gemakkelijk ontgaan.’ En hij weende immer toe. 80 ‘Ridder, laat staan,’ zei ze toen. - ‘Ik mag niet, vrouwe, antwoordde hij. Toen zei Keye die daarbij was: ‘Laat mijn vrouwe gaan, heer, Of ge zal het zeer ontgelden.’ 85 Hij sprak: ‘Heer Keye, ik laat het niet, Tenzij dat me iemand anders verbiedt.’; Keye trok het zwaard en sprak daarna: ‘Ridder, doe uw hand van haar Of neen, ik zal ze u afslaan.’ 90 De ridder sprak tot Keye gelijk: ‘We zullen onder ons beiden, Heer Keye, niet mogen scheiden Ge moet kampen hier tegen mij!’ - ‘Daar geef ik weinig om,’ zei hij’ 95 ‘Ze zal de eerste niet wezen, Ik heb gekampt voor deze.’; Ze begonnen toen met sporen nopen De paarden, en liepen onderling Met grote vaart, en onderstaken 100 Hen zo, dat de schilden braken. Keye brak zijn speer toen, Maar die ridder stak hem zo, Dat hij hem droeg ter aarde Achteruit van zijn paard. 105 Toen Sagramor dat had gezien Hij reed op de ridder meteen, En die ridder weer tot hem waart; En kwamen met zo’ n grote vaart, Dat zei zich zo staken 110 Dat de vaste schilden braken, Zodat de schild van de ridder spleet En het harnas scheurde gereed; Maar hij werd niet gewond, En Sagramor was te die stonde 115 Gestoken zodat hij ter aarde Vallen moest van het paard, En die ridder over hem reed Met het paard. Alzo als hij ging Het is een wonder dat hem niet nee brak 120 Het hart dat in zijn buik stak. Dus was de koningin gram Toen ze haar ridders aldus vernam, Dat hij bij zijn mannelijkheid Een ridder alleen onder deed. 125 Toen werd Dodineel gergerd Om zijn gezellen nadeel. Hij zei:’Deze ridder, zonder twijfel, Heeft zijn kampen goed gedaan, Ik moet ook immer tegen die 130 Kampen, wat ervan mag gebeuren.’ Hij had liever dat men afstak Dan hij wraak liet doen Van zijn gezellen naar zijn macht. Ze ingen beide met grote kracht, 135 En onderreden hen te die tijd, En staken hen met nijd Zodat hun schilden braken Van de steken die ze staken, En hun harnassen niet verduren 140 Nee mochten, ze moesten scheuren. Die ridder bleef in zijn zadel Maar Dodineel viel op de heide Van het paard bij de ontmoeting, Daar hem de ridder hard stak. 145 Om dit was de koningin Erg droevig in haar zin. Vrouwen en jonkvrouwen dreven misbaar. Ze hadden toen om Lancelot gevaar; De koningin sprak: ‘Ik bid u, 150 Heer ridder, dat ge weggaat nu, Steek je de vierde af zal ik Daarvan mijn hele leven droevig zijn.’ Hij zei: ‘Vrouwe, wat er geschiedt, Ik mag terug keren niet 155 Voordat ik afgestoken ben, Of ik moet u met mij leiden.’; Ze sprak: ‘Ontvoer je me, zonder twijfel, Ik zal me van rouw verslaan; Ik begeer niet te leven 160 Dan voort meer, wat er gebeurt, Langer op geen manier, Worden ze alle vier afgestoken.’ Die ridder haalde uit met een vaart Om te komen tot Lancelot waart: 165 Lancelot deed ook dergelijke. Toen kwam daar vaardig gereden Een oude vrouw, die Lancelot nam Bij de breidel daar hij kwam. ‘Hou geheel stil,’ sprak die vrouwe, 170 ‘En kwijt u van uw trouw.; - ‘Wat trouw’ Antwoorde hij, ‘Heb je mijn trouw?’– Ja ik,’ sprak ze, ‘Ge verzekerde me, wees goed bedacht, Daar ge de rode ridder zocht, 175 Waar dat ik hem u wees dat gij, En ik het u vermaande, zou gaan met mij. Ik vermaan u nu daarvan: Kom met mij en kwijt het u.’ Lancelot antwoordde aldus de oude vrouw: 180 ‘Vrouwe, voer je me dus heen Ik was onteerd en ellendig Te alle dagen van mijn lieven Na dat die ridder op me wacht.’ - ‘Ja,’ sprak die oude vrouw, ‘en als hij 185 U overwint en vangt zal ik dan Geen macht op u hebben voortaan.’ Lancelot sprak: ‘Ik nee zal hier van deze, Dat hoop ik, niet overwonnen wezen. Nu bid ik u om God, vrouwe, 190 En om me van deze rouw, En me van schande te bevrijden, Geef me nu verlof te kampen Tegen de ridder en respijt, En ge zo lang wach’ 195 Ze sprak dat daar geen uitstel was, Maar dat hij thans haar volgde. Zo deed ge niet anders door mij? Sprak hij. Ze zei: neen zij. Toen zei hij: ‘Ga voor dan, 200 En ik zal u navolgen; Maar wees allen zeker van deze, Eer ge zal gereden wezen Een boogschot ge zal mij Dood vinden.’ Toen sprak ze: ‘Waarom?’ 205 In zichzelf sprak Lancelot: ‘Ik was liever dood geweest Dan ik zo’ n schande zou ontvangen Zoals ge me wil laten verstaan.’ - ‘Ik zal u laten,’ sprak ze, ‘kampen 210 Tegen de ridder, wil je me zweren Dat gij me zal volgen alzo gelijk Als dat kamp gedaan zal zijn.’ - ‘Ja ik, vrouwe,’ antwoordde hij, ‘Opdat ik op mezelf ga.’ 215 – ‘Ik nee wil het niet anders,’ sprak ze toen. Ze was zo oud wel daartoe Van 80 jaren, dus geloof het, Nochtans droeg ze een wrong op het hoofd. Dus begonnen ze zich te bereiden 220 Om te kampen onder hen beiden. Ze staken onderling zulke steken Dat de schilden moesten breken, En de harnassen scheurden toen: De speerpunten gingen in het vlees toe. 225 Die ridder stak Lancelot te die tijden Met de speerpunt door de zijde, Maar die speerpunt alzo liep, Dat de wond niet nee was diep; En die speerpunt brak alzo 230 Dat er een stuk van in de zijde bleef toen, Zodat er weinig van ontbrak Dat hij hem ter aarden niet nee stak. Lancelot die zich gewond voelde Stak de ridder zo te die stonde, 235 Dat hij hem doorstak te die tijd Dat het ijzer bleek aan de andere kant, En hij viel ter aarde toen. Die oude vrouw kwam gelijk daartoe En sprak tot Lancelot ter plaatse: 240 ‘Nu kwijt uw zekerheid.’ En eer hij om mocht kijken Was ze ver gereden in die, En hij volgde haar te die tijd Zonder te bezien zijn wond, 245 En zonder verlof te nemen aan iemand. Hij volgde en daarna spoedig Sprak de koningin Keye toe: ‘Gaat nu Lancelot alzo ver Met de speerpunt in het lichaam 250 Hij zal hebben zulk ongeval, Dat hij er om zal sterven inderdaad.’ Keye sprak: ‘Ik zal naar hem gaan, Nochtans weet ik wel dat hij Niet terug zal willen keren door mij.’ 255 De koningin sprak: ‘Volg hem na, En als hij nood heeft help hem dan.’ Keye volgde Lancelot gelijk. Toen hij een halve mijl was gegaan Zag hij dat Lancelot met grote kracht 260 In een dal tegen 2 ridders vocht. Daar waren er 3, maar Lancelot Had de ene dood geslagen, En de andere 2 bracht hij zo, Dat ze te voet waren toen; 265 En Lancelot was ook te voet, Ze hadden zijn paard dood geslagen. Toen Keye dit had gezien Toen verwonderde het hem zeer van die, En zei dat alles goed kwam 270 Wat dat Lancelot aannam Te doen, dat hij zeker Gelukkig was in dit aardrijk. Keye kwam tot Lancelot daarna En zei: ‘Mij heeft hier gezonden 275 Mijn vrouwe de koningin nu, Om te weten hoe het is met u. Ze waant dat ge nu dood bent.’ - ‘Zeg mijn vrouwe’ sprak Lancelot, ‘Dat ik heb geen leed, 280 En ik me de jonkvrouw ga; Maar laat de ridder bezien, dat bid ik u, Daar ik tegen kampte nu, Die gewond is, of hij genezen mag, Want hij lijkt me heden de dag 285 Een der beste ridders te wezen, Daar ik ooit tegen kampte voor deze.’ - ‘Wie waren die ridders,’ sprak Keye gelijk, ‘Daar ik u tegen vechtende vond?’ - ‘Ik weet het niet,’ sprak Lancelot, ‘maar zij 290 Bestonden mij in dat bos. Ik sloeg de eerste dood ter vaart, De andere twee doden mijn paard, En God dank ik ben het ontgaan, Ze hebben me geen erg gedaan.’ 295 Keye steeg af en wilde toen Uit Lancelot’ zijde de speerpunt. ‘Heer ridder, laat gaan,’ sprak die oude vrouw, ‘Daar zal noch vanavond naar kijken, weet ik, Die er meer van weet dan gij doet. 300 Keer terug, gij bent daartoe niet verstandig.’ Lancelot wilde hem zetten ter vaart: Keye zei: ‘Heer, neem mijn paard, Gij zal niet van mij te voet gaan.’ - ‘Ik neem het graag,’ antwoordde hij, 305 ‘En gij zal dan te voet wezen.’ Hij antwoordde: Ԛwijg van deze, Ik zal het wel doen.’ Lancelot zat Op Keye’ s paard en bad toen Heer Keye te groeten zijn vrouwe, 310 En dat ze deed met goede trouw Tot die ridder waarnemen, Die hij zwaar gewond had. Lancelot volgde de oude vrouw ter vaart, En Keye ging ter koningin waart, 315 En toen ze en die met haar waren Van zijn komst gewaar werden, En zagen dat hij te voet was Hen allen verwonderde zeer dat. Sagramor voer tegen hem ter vaart, 320 En vroeg hem om zijn paard. Hij zei: ‘Lancelot voerde het weg daar.’ En hij zei de koningin daarna: ‘Vrouwe, Lancelot groet u bij mij, En bid u zeer dat gij 325 De gewonde ridder waar neemt.’ - ‘Het is goed gedaan,’ sprak ze daarna En Keye werd toen gewaar Dat hij ontwapend was; daartoe Waren hem zijn wonden gebonden 330 En bereid en lag te die stonden In een goed bereide draagstoel. En die vrouwe ontbood daarna Dat men niemand gewaagt dat, Wie die gewonde ridder was, 335 Noch waarvan hij kwam: ze wilde niet Dat daarvan iemand iets wist. Die koningin voer na dat ding Met de draagstoel naar de koning, En die draagstoel was bedekt 340 Met duur fluweel en uitgerust, En daar boven kruid en gras gelegd, Dat toen vers en groen was. Ze voeren zo ver zodat ze kwamen Bij een fontein, die heet van naam 345 De elven fontein; dat was daarom, Dat men ze daar vaak hadden gezien, En ook mooie vrouwen; maar Men mocht het niet weten in waarheid Daarvan dat ze elven heten: 350 Die lieden woonden binnen het bos. Toen stegen ze af ter fontein daar. De koningin sprak tot Sagramor daarna: ‘Het was goed te eten nu ter tijd.’ - ‘Het is waar, vrouwe,’zei hij, ‘hadden wij het.’ 355 –‘Ge moet het ons bejagen,’ sprak ze. - ‘Ik weet niet waar te zoeken,’ zei hij, ‘Uitgezonderd te Mathamas hof: Hij woont aan het bos hierboven.’ - ‘Daar zal je bejagen,’ sprak ze,’weinig, 360 Ik waan dat hij in de wereld algemeen Geen man haat meer Dan de koning mijn heer.’ Dodineel sprak ertoe toen gelijk: ‘Inderdaad, te beter laat daar gaan, 365 En wil daar Sagrimor gaan Ik ga met hem inderdaad; Mijn vrouwe zal hier op ons wachten.’ - ‘Ik wil het wel,’ sprak Sagramor te die tijd. Ze gingen en maakten hun vaart 370 Te Mathamas hof waart; Maar ze wanhoopten beide toen Omdat hen miskwam alzo Tegen de ridder onder hen beiden, Die de koningin wilde wegleiden. 375 Ze kwamen in een klein padje: Toen ze wat gereden hadden Worden ze gewaar dat, Dat een ridder, die goed gewapend was, Voor de ingang van een paviljoen 380 Op een paard zat, en diegene Leunde op zijn speerpunt en zong Zo helder dat het door het hele bos klonk. Sagramor zei:’Ge lijkt dus, Dat deze goed te gemak is.’ 385 –‘Hij is wel wild,’ sprak Dodineel, ‘En hij lijkt er een deel op.’ Toen die ridder gewaar werd Bereidde hij hem te kampen ter vaart. ‘Gezel,’ sprak Sagramor; wij 390 Moeten kampen lijkt me.’ Dodineel zei: ‘Dat is met eren, Ik zal eerst tegen hem kampen.’ Sagramor antwoordde alzo te houden Dat hij eerst kampen wilde. 395 Sagramor trok ter ridder waart. Elk trok op de andere met grote vaart, Zodat ze hen zo onderstaken Dat hun beider speerpunten braken. Meteen kwam daar ter plaatse 400 Een jonkvrouw op een muilezel gereden. Toen ze de strijd had gezien Kwam ze naar Dodineel na die. Die haar hoffelijk groette daar: ‘Goed moet u geschieden,’ sprak ze daarna, 405 ‘Als ge van de bange ridders niet nee bent, Die niet nee durven te eniger tijd Een jonkvrouw met hen geleiden.’ Hij antwoordde zonder te wachten: ‘Ik ben niet van die, want er is 410 Nee geen jonkvrouw, dus wees zeker, In aardrijk, ik zou haar Durven begeleiden waar het was.’ - ‘Ge zal niet,’ antwoordde ze, 'omdat Ge mij niet zal durven volgen 415 Daar ik u leiden zal. ‘Hij sprak toen: ‘Ik zal, al was het tot de hel toe.’ Toen voer ze dapper van daar, En Dodineel volgde haar na, Alzo dat ze onder hen beiden 420 Zonder te spreken tezamen reden. |
Nu laten wi dese tale staen, Ende sullen spreken, sonder waen, Van Sagrimorre daer wijt lieten ere Ende vanden riddre, die vochten sere. 425 Nu maect davonture cont Dat Sagrimor vacht so lange stont Jegen den ridder vanden pawelgioene Dattie riddre bi dien doene Soe moede was, dat hi niet mere 430 Jegen Sagrimorre mochte doen were, So dat hi inden bosch ontfloe, Alse die anders en wiste waer toe. Ende alse Sagrimor dochte Dat hine herhalen niet ne mochte 435 Doe liet hi dat volgen staen, Ende sach om Dodinele saen. Doe Doedineel daer niet ne was Wonderde hem sere na das Waer Dodineel wesen mochte, 440 So dat hine al omme sochte. Ende al ne vant hine niet nochtan Pensedi dat hi soude varen dan Te Mathamas hove wart. Ende als hi was in die vart 445 Quam gereden met groter spoet Een van Arturs iageren in sijn gemoet, Die was in sine scoudere tier stont Ende in sijn hoeft sere gewont. Als hi Sagrimors wert geware 450 Hi kindene de hant daer nare Biden wapenen die hi droech, Ende hi riep op hem genoech Van also verren als hine sach sere: Ԉebt mijns genaden, lieve here!’ 455 Sagrimor sprac te hem:’waer bi Vliestu so sere, sech mi?’; - ‘Ic vlie, here, nu ter stont Dore .ij. ridders, die mi hebben gewont, Ende mi doeden willen daer toe.’ 460 - ‘Waer omme es dat?’sprac Sagrimor doe. - ‘Om enen brec, here, seiden si, Die si vonden neven mi. Om dat ic daer iegen sprac entrouwen Hebben si mi gewont ende te blouwen.’ 465 Sagrimor sprac: ‘Hebt genen vaer, Mar leidt mi te hant daer.’ Die iagere antworde te desen: ‘Here, si sullen hier saen wesen.’ Mettien sagen si ende vernamen 470 Dat gene .ij. ridders op hen quamen. Sagrimor riep op hen saen: ‘Gi heren, laet dien brec staen Gine voertene niewere hene alsoe,’ Si leverden enen sciltknecht doe 475 Ende hetenen wech varen [son]der vresen, Hi soude wel bescudt wesen Vanden riddere die quam te hen wart; Ende hi vordene wech ter vart. Mettien ginc Sagrimor nopen 480 Sijn ors met sporen ende quam gelopen Op enen riddre, dien hi gaf Enen slach dat hem thoeft viel af. Alse die ander ridder dat sach Sloech hi op Sagrimore enen slach 485 Dat hi hem sloech een virendeel Van sinen scilde, die was geheel. Doe sloegen Sagrimor so weder, Dat hi moeste ter erde neder. Die derde quamer toe daer nare 490 Ende sloech Sagrimorre so sware, Dat hi nicken moeste wel herde Opten hals van sinen perde. Oec trac hine biden helme soe, Dat hi[ne] bina ter erden warp doe. 495 Maer Sagrimor hadde groete cracht, Hi was vrome ende van groter macht, Ende gaf hem sulken slach te handen, Dat hine cloefde toten tanden, Ende viel saen ter erden doet. 500 Sagrimor liep met haesten groet Toten andren ende seide Hi soudene doet slaen sonder beide Hine gave hem op ter vart. Dander gaf hem op sijn zwart. 505 Ende bat hem genaden mede. Doe nam hine op daer ter stede Ende seide tote hem: ‘gi moet mi Te hant sekeren dat gi Den brec weder gevet sonder letten, 510 Ende dat gi u oec sult setten Indes iagers genaden altoe.’ Hi seide hi wilde doen alsoe: Hi sach en mochte niet anders wesen. Ende Sagrimor nam van desen 515 Des ridders sekerhede, dat hi al Dat hi hem visiert doen sal. Daer na stac weder in sijn zwert Sagrimor ende sat up sijn pert, Ende quam in enen pat tien stonden, 520 Daer so vele dorne stonden Daer hi dore moeste riden al in een, Dat bloedich worden sijns perts been. Ende doe hi onder die dorne quam Wart hi tornich ende gram 525 Ende vloecte doe alle bede Die dorne entie bramen mede. Hi reet vort onlange tiden: Daer sijn wech begonste widen Daer sach hi een paeuwelgioen saen 530 Onder ene eyke gericht staen, Ende ten ingange van dien Hevet hi enen leliken aen versien, Die hem die lelijcste dochte wesen Dien hi noit sach vor desen. 535 Die aen hadde in die hant daer Enen groeten stoc ende swaer. Die naen bleef daer houdende doe. Die naen quam daer thant toe Ende sloech Sagrimors pert thant 540 Metten stocke, dien hi hadde in die hant, Vor thoeft. Sagrimor om dat Was erre, want hi hadde gehat Quaeden wech, ende seide:’Vlie, lelic quaet!’ Ende die naen verhief ende slaet 545 Metten stocke Sagrimors pert mettien Vor thoeft dat viel duer sine knien. Doe was Sagrimor so gram, Dat hine met beide handen nam, Dat hine soe ter erden stac, 550 Dat hi wel na die herte brac. Hi warpene also ter erde Ende reet over hem metten perde. Die naen riep lude hulpe doe. Doe quamer ene ioncvrouwe toe, 555 Die scoenste die Sagrimor voren dien [p. 5] Noit met oegen hadde gesien, Ende sprac tote Sagrimorre tier stede: ԁy riddre, gine doet gene hoveschede Dat gi hebt geproeft u cracht 560 An enen minsche van so cleinre macht; Ende weet dat wel, dat u van dien Noch mochte herde wel messcien. Hadt sijn here gesien, sonder waen, Gine hadter niet hant an gedaen. 565 Qualijc moet quaet ridder varen Waer hi es, sonder sparen.’ - ‘Dat moete waer sijn,’seide hi, ‘Waer bi seggedi dat?’ Doe seide si: ‘Ic segt bi u; noit en dede, sonder waen, 570 Vaeliant riddre dat gi hebt gedaen. Ine sach noit so groete dorperhede Alse gi hebt gedaen daer mede, Dat gine dus hebt meshandelt nu. Hadde hi also grote macht boven u 575 Alse gi boven hem hebt, sijt seker van desen, Gine hadt niet so coene gewesen Dat gijs hadt genomen wrake.’ - ‘Segt uwen wille van deser sake,’ Sprac Sagrimor tote der ioncvrouwen, 580 ‘Also moete mi God helpen, in goeder trouwen, Ic hads wrake genomen hadt Lanceloet, Hadt Walewein geweest, ocht hare genoet. En belget u niet, des biddic u, Ic bem gereet te beterne nu.’ 585 –‘De bate ontseggic niet,’ sprac si. Sagrimor begonste merken daer bi, Ende wart geware ende sach na das Dat si scone ende edel was, Ende om die scoenheit van hare 590 Seidi dat hi wel quaet ware Sciede hi van hare sonder meer, Hine versochtse van minnen eer. Die ioncvrouwe ginc ten pawelgioene toe, Ende hi ginc met hare alsoe. 595 Doe hi ten pawelgioen quam Wert hi geware ende vernam Calogremante gevaen tien stonden, Die geselle was vander tafelronden, Ende lach in boyen gespannen daer. 600 Sagrimor vragede hem daer naer Wine gevaen hadde ende twi? - ‘Ic segt u, here,’ antworde hi, ‘Heden vroech maecte sine vart Mijn here die coninc te bossche wart 605 Om dat hire in iaegen soude, Ende ic ne porrede niet also houde Alse mijn here die coninc dede, Ende ic quam allene hier ter stede, Daer ic dese ioncvrouwe doe vant, 610 Ende soe hadde in hare hant Enen yvoren horen ende dare Vragede si och ic so coene ware Dat ic den horen blasen dorste. Ic seide: iay ic, ende sonder vorste 615 Gaf so mi den horen in die hant, Ende ic bliesene sere thant. .IJ. gewapende ridders quamen Cortelike ende namen Mi, die wel macht hadelen das, 620 Want ic ongewapent was, Ende leiden mi, alse gi siet, ter stede.’ Sagrimor seide dat was dorperhede, ‘Ende waendic dat iemen comen soude, Ic soude den horen blasen houde.’ 625 Dander sprac: ‘si comen cortelike Blasedi den horen, sekerlike.’ Hi seide: ‘Dat sal ic sciere sien.’ Ende hi nam den horen mettien Ende deden luden also sere 630 Alse hi mochte nembermere. Ende binnen dien quam daer ter steden 650 Een gewapent riddre gereden, Die nam die ioncvrouwe metter vart Ende settese vor hem op sijn part. Hi voretse met hem wech also, Daer gene riddre sach altoe, 655 Die iegen Sagrimorre street. Doe die ioncvrouwe dus wech reet Wart hi bevaen met droefheden Ende spr[ac te] Sagrimorre tier steden: ‘Ay, edel riddre, ic werpe mi nu 660 In u genaden ende bidde u Dat gi wilt laeten desen strijt, Dat ic moege varen nu ter tijt Naden ridder, die mine amie Wech vort, daer hi an doet dorpernie.’ 665 Sagrimor antworde doe: ‘Ridder, ic wilt wel alsoe, Ende wildi ic vare mede nu, Ocht ic volge hem sonder u, Ende prove wat ic mach doen. 670 Ende blijft gi int pawelgioen Ende neemt ten riddre ware Die leget gevangen dare.’ Hi seide: ‘Here, ic loeft wel.’ Sagrimor sat up sijn part snel 675 Ende reet den riddre vaste naer, Ende vragede lieden die hi daer Ontmoette ocht si hadden van dien Riddre metter ioncfrouwen gesien? Die lieden antworden: ‘Ja wi, here, 680 Maer si reden harde sere, Gine sultse in corten tiden Niet wel moegen achter riden.’ Dus reet Sagrimor metter vart Dat hi des ridders geware wart 685 Metter ioncfrouwe, als hem dochte. Doe reet hi hem na wat hi mochte. Op enen berch daer na hi quam, Ende sach neder ende vernam In enen sconen beemt ende groene 690 Geslaegen staen .x. pawelgioene, Daer ene scone fonteine bi stont. An elc pawelgioen, doe ic u cont, Hingen .iiij. scilde al recht, Ende an elc stont .x. glavyen gerecht. 695 Doe quam .i. ridder vort thant, Scilt om hals ende spere in die hant, Ende sprac tot hem: ‘Her ridder vri, Gi moet ioesteren iegen mi.’; Sagrimor en hadde glavye en gene, 700 Maer die riddre gaf hem ene: Ende uten pawelgioene qua[men] mettien Wel .xxx. ridders om dit besien. Sagrimor was drove als hijt sach, Want hi hadde up dien dach 705 Vele gevochten, sonder waen. [p. 6] Doe reet die ridder op hem saen, So dat hi sine glavie brac Op Sagrimorre, diene weder stac Dat hi viel ter erden neder. 710 Sagrimor seide: ‘Sit op weder.’ Doe vragede die ridder hem daer nare Wat hi sochte ende wie hi ware. Hi seide: ‘Ic ben van desen lande Ende vare soeken nu te hande 715 Enen riddre die vort ene ioncfrouwe.’ Dander seide: ‘bi mire trouwe, Woudic ic berechte u nu.’ Sagrimor seide: ‘Ic bids u.’ - ‘Ic saelt doen, wildi geven mi 720 Dirste bede die ic sal bidden di.’ Sagrimor sprac: ‘I wilt alsoe,’ Ende die riddre wisdem doe Een pawelgioen, daer hi vinden mochte Die ioncfrouwe die hi sochte; 725 Ende [hi] voer ten pawelgioene thant, Daer hi die ioncfrouwe etende vant Met .iiij. ridders daer si bi sat. Sagrimor sprac te hant na dat: ԉoncfrouwe, wildi keren met mi?’ 730 –‘Jay ic, here,’ seit si, ‘bedi Ic was hier bracht met onrechte nu.’ Hi sprac: ‘ic sal te rechte houden u.’ Een ridder nam .i. mes in die hant, Ende wouden daer met werpen thant. 735 Doe sprac Sagrimor ter vart: ‘Porredi u meer te mi wart Ic sal u dat hoeft af slaen.’ Hine liet daer bi niet, sonder waen, Hine werpene metten messe soe, 740 Dat hine daer mede wonde doe. Doe Sagrimor gevoelde die wonde Trac hi sijn swart uut tier stonde Ende cloefde den genen thoeft daer mede. Die gene viel doet daer ter stede. 745 Die andre sprongen op mettien Ende wouden om hare wapenen sien, Maer Sagrimor liep iegen [hen] doe Ende sloech den irsten riddre soe, Die daer quam in sijn gemoet 750 Dat hem tswert in die herssene woet, Ende hi viel neder doet ter erde. Die andre vlouwen haerre verde. Doe die gene gevlouwen waren Nam hi die ioncfrouwe sonder sparen 755 Ende deetse sitten op een part. Doe vragede si hem ware wart Hise geleiden soude toe? Te haeren lieve, seid hi doe. ‘Dat lovic wel,’ antworde si. 760 Dus voren si wech si ende hi. Hi besachtse wel na dien. Si bequam hem wel int sien, Ende haddene niet gesint op trouwe Sijn geselle om die ioncfrouwe 765 Hi hadse van minnen besocht saen; Maer hi liet daer omme staen. Dus quamen si gereden daer Den .x. pawelgioene naer, Daer Sagrimor doe hi daer leet 770 Joesteerde iegen den riddre gereet, Ende alsi dus daer waenden liden Quamen .x. ridders daer tien tiden, Die alle seiden sine lieten niet Die ioncfrouwe voren. Als hi dit siet 775 Vragede hi: ‘waer omme?’ Doe seiden si: ‘Des Onse here wilt weten wie si es.’ Sagrimor hevet hem vermeten Dats hare here niet en sal weten. Si seiden: ‘Wie sullent weten saen: 780 Of gi sult selve te hem gaen, Ocht wie sultentse met crachte ter steden U nemen ende vor hem leden.’ Hi seide: ‘wi mochtse nemen nu Ne consticse niet bescermen iegen u, 785 Maer gine sultse wech leden niet Also lange alse ic leve, wats gesciet, Nadien dat gijt met crachten vact an.’ Si seiden:’wacht u iegen ons dan, Gi moet vechten.’ Doe seide hi: 790 ‘Ic sal daer iegen hoeden mi- Hi sette die ioncfrouwe neder doe- Sidi soe coene so coemt mi toe; Al haddi noch .xv. man Gine leedetse niewerine nochtan 795 Also lange als ic leve, en ware Dat ic in vangnessen ware.’ Een ridder quam tot hem daer nare Ende vragede hem wie hi ware. Hi seide dat hi van Arture quame. 800 Doe vragede die gene om sine name: Sagrimor antworde haestelike: ‘Ic hete Sagrimor die wonderlike.’ - ‘Ik es gesciet al recht daer af, Datmen u sulken toename gaf. Gi sijt wel wonderlijc, bi mire trouwe. Dat gi wilt om dese ioncfrouwe Jegen ons allen vechten nu.’ Hi seide: ‘Ic sal vechten iegen u Eer icse u ieweren late leden; 810 Want een riddre hevet mi gebeden Dat ic hem halen soude die ioncfrouwe Ende icse hem bringen soude op trouwe, So dat ic gereet te stervene bem Ocht die ioncfrouwe te leverne hem.,’ 815 Sagrimor heeft comende versien Enen gewapenden ridder mettien, Met wapenen die gescakiert waren. Die riddre pensede wel tuwaren Na Sagrimors tale ende sinen doene 820 Dat hi vrome riddre es ende coene, Ende hi begonste oec sere na dien Sagrimors scilt besien, Dien hi te broken vant wel sere Met swerden, met glavien in allen kere, 825 Beide boven ende beneden; Den halsberch gescoert te vele steden. Hi sach dat hi bloedde oec sere: Omdat prisede hine te mere. Doe seidi: ‘Riddre, wildi 830 Ocht ne wilt, nochtan suldi mi Moeten laeten dese ioncfrouwe.’ Hi antwordde: Ԃi mire trouwe, Dan sal bi minen wille niet sijn, Ende ware die sake uwe ende mijn 835 Ic ne liets hier heden mere.’ - ‘Dat suldi cortelike weten, here,’ Antworde di riddre, ‘ende oec suldi Hier corteiike ioesteren iegen mi.’ Sagrimor antworde: ‘Tegen u? 840 Dit en es niet irstwaerf [nu] Dat ic gejoesteert hebbe heden.’ Doe dit die ridder sach ter steden, Dat hi hem setten soude ter were Sprac hi doe: ‘Nu willic, here, 845 Eer wi vergaderen ic ende ghi Weten hoe uwe name si.,’ - Sagrimor es die name mijn.’ Dander sprac: ‘wellecome moestu sijn! Ic hebbe u te siene begert sere 850 Boven allen mannen, here.’ - ‘Hoe es uwe name? dat segt mi!’ -Brandalis’ antworde hi. ԁy here, hens man die levet Die mi meer eeren gedaen hevet. 855 Segt mi hoet met u es nu.,’ [p. 7] - ‘Van minen doene en mochtic u Niet dan wel seggen ten stonden.’ - ‘Ic bem blide dat ic u hebbe vonden. Gi moet beeten ende gaen met mi 860 In mijn pawelgioen.’ Doe seide hi: ԉn mach, here, dat seggic u, Ic moet dese vrouwe leden nu Al tote haeren lieve, tuwaren, Daer na tere ander stat varen.,’ 865 Dander seide: ‘Wats gesciet, Dat ontseggen en help u niet. Gi moet met mi bliven, sonder waen.’ - ‘Inemach, al soude men mi sere slaen, Want di coninginne na mi ontbijt 870 Ter elvinnen borne nu ter tijt, Ende ic micke tote hare te vaerne. Ic daede anders dat gi wout gaerne. En belget u niet, des biddic u, Dat ic hier niet en blive nu.,’ 875 Brandalis gaf der ioncfrouwe een part Ende sprac dus te Sagrimorre wart: ‘Here, nu vart dan te Goede, Ic ben altoes tuwen gebode.’ Sagrimor dancte hem sere 880 Ende sciet aldus vanden here. |
Nu laten we deze woorden staan, En zullen spreken, zonder twijfel, Van Sagramor daar wij het eerder lieten En van de ridder, die zeer vocht. 425 Nu maakt het verhaal bekend Dat Sagramor vocht zo’ n lange tijd Tegen de ridder van het paviljoen Dat de ridder bij dat doen Zo moe was, dat hij niet meer 430 Tegen Sagramor mocht doen verweer, Zodat hij in het bos ontkwam, Als die anders niet wist waartoe. En toen Sagramor dacht Dat hij hem inhalen niet nee mocht 435 Toen liet hij dat achtervolgen staan, En zag gelijk om Dodineel. Toen Dodineel daar niet nee was Verwonderde hem zeer na dat Waar Dodineel wezen mocht, 440 Zodat hij hem alom zocht. En al nee vond hij hem niet nochtans Peinsde dat hij zou dan gaan Te Mathamas hof waart. En toen hij in die vaart was 445 Kwam gereden met grote spoed Een van Arthurs jagers in zijn ontmoeting, Die was in zijn schouder te die tijd En in zijn hoofd zeer gewond. Toen hij Sagramor werd gewaar 450 Hij herkende hem gelijk daarna Bij de wapens die hij droeg, En hij riep op hem genoeg Van alzo ver toen hij hem zag zeer: ‘Heb mij genade, lieve heer!’ 455 Sagramor sprak tot hem: ‘Waarom Vliedt u zo zeer, zeg mij?’ - ‘Ik vlied, heer, nu terstond Door 2 ridders, die me hebben gewond, En me doden willen daartoe’ 460 –‘Waarom is dat?’ Sprak Sagramor toen. - ‘Om een speurhond, heer, zeiden ze, Die ze vonden nevens mij. Omdat ik daartegen sprak inderdaad Hebben ze me gewond en geslagen.’ 465 Sagramor sprak: ‘Hebt geen gevaar, Maar leidt me gelijk daar.’ De jager antwoordde tot deze: ‘Heer, ze zullen hier gelijk wezen.’ Meteen zagen ze en vernamen 470 Dat die 2 ridders op hen kwamen. Sagramor riep op hen gelijk: ‘Gij heren, laat dien speurhond staan Ge voert het nergens heen alzo,’ Ze leverden een schildknecht toen 475 En zeiden hem zonder vrees weg te gaan, Hij zou goed beschut wezen Van de ridder die kwam tot hen waart; En hij voer weg ter vaart. Meteen ging Sagramor nopen 480 Zijn paard met sporen en kwam gelopen Op een ridder, die hij gaf Een slag zodat hem het hoofd afviel. Toen die ander ridder dat zag Sloeg hij op Sagramor een slag 485 Dat hij hem sloeg een vierendeel Van zijn schild, die was heel. Toen sloeg hem Sagramor zo weer, Dat hij moest ter aarde neer. De derde kwam er toe daarna 490 En sloeg Sagramor zo zwaar, Zodat hij wel hard bukken moest Op de hals van zijn paard. Ook trok hij hem zo bij de helm, Dat hij hem toen bijna ter aarde wierp. 495 Maar Sagramor had grote kracht, Hij was dapper en van grote macht, En gaf hem gelijk zulke slag, Zodat hij hem kloofde tot de tanden, En viel gelijk ter aarde dood. 500 Sagramor liep met grote haast Tot de andere en zei Hij zou hem dood slaan zonder te wachten Hij gaf hem over ter vaart. De ander gaf hem op zijn zwaard. 505 En bad hem genade mede. Toen nam hij hem op daar ter plaatse En zei tot hem: ‘Gij moet mij Gelijk verzekeren dat gij De speurhond teruggeeft zonder letten, 510 En dat ge u ook zal zetten In de jagers genade al toe.’ Hij zei hij wilde doen alzo: Hij zag dat het niet anders wezen mocht. En Sagramor nam van deze 515 De ridder zekerheid dat hij al Dat hij hem versierde doen zal. Daarna stak weer zijn zwaard in Sagramor en zat op zijn paard, En kwam in een pad te die stonden, 520 Daar zoveel dorens stonden Daar hij voortdurend door moest rijden, Zodat bloederig worden de benen van zijn paard. En toen hij onder de dorens kwam Werd hij vertoornd en gram 525 En vervloekten toen alle beide De dorens en de bramen mede. Hij reed voort korte tijd; Daar zijn weg breder begon te worden Daar zag hij een paviljoen gelijk 530 Onder een eik opgericht staan, En ten ingang van die Heeft hij een lelijke aangezien, Die hem de lelijkste dacht te wezen Die hij nooit zag voor deze. 535 Die in de hand aan had daar Een grote en zware stok. De kleine bleef daar toen houden. Die kleine kwam daar gelijk toe En sloeg het paard van Sagramor gelijk 540 Met de stok die hij in de hand had, Op het hoofd. Sagramor om dat Was boos, want hij had gehad Slechte weg en zei: ‘Vliedt, lelijk kwaad!’ En die kleine verhief en sloeg 545 Met de stok Sagramor’ s paard meteen Op het hoofd zodat het viel door zijn knien. Toen was Sagramor zo gram, Dat hij hem met beide handen nam, Dat hij hem zo ter aarde stak, 550 Zodat hij bijna het hart brak. Hij wierp hem alzo ter aarde En reed over hem met het paard. Die kleine riep luid, help doe. Toen kwam er een jonkvrouw toe, 555 De mooiste die Sagramor voor die Nooit met ogen had gezien, En sprak tot Sagramor te die plaats: ‘Aai ridder, ge doet geen hoffelijkheid Dat ge hebt beproefd uw kracht 560 Aan een mens van zo’n kleine macht; En weet dat wel, dat u van die Noch erg goed mocht misgaan. Had het zijn heer gezien, zonder twijfel, Ge had er niet de hand aan gedaan. 565 Kwalijk moet het een slechte ridder vergaan Waar hij is, onder ophouden.’ - ‘Dat moet waar zijn,’ zei hij, ‘Waarom zeg je dat?’ Toen zei ze: ‘Ik zeg het u daarom; nooit deed, zonder twijfel, 570 Dappere ridder dat ge hebt gedaan. Ik zag nooit zo’n grote schande Zoals gij hebt gedaan daarmee, Dat ge hem aldus hebt mishandeld nu. Had hij alzo grote macht boven u 575 Zoals gij boven hem hebt, wees zeker van dit, Ge was niet zo koen geweest Dat gij wraak had genomen.’ - ‘Zeg uw wil van deze zaak,’ Sprak Sagramor tot de jonkvrouw, 580 ‘Alzo moet me God helpen, in goede trouw, Ik had wraak genomen had het Lancelot, Had het Walewein geweest, of hun gelijke. En verbolg u niet, dat bid ik u, Ik ben gereed te verbeteren nu.’ 585 –‘De baat ontzeg ik,’ sprak zij. Sagramor begon te merken daarbij, En werd gewaar en zag naar dat Dat ze mooi en edel was, En om de schoonheid van haar 590 Zei hij dat hij goed kwaad was Scheidde hij van haar zonder meer, Hij verzocht haar eerder van minnen. De jonkvrouw ging te paviljoen toe, En hij ging met haar alzo. 595 Toen hij te paviljoen kwam Werd hij gewaar en vernam Calogremant gevangen te die stonden, Die gezel was van de tafelronden, En lag in boeien gespannen daar. 600 Sagramor vroeg hem daarna Wie hem gevangen had en waarom? - ‘Ik zeg het u, heer,’ antwoordde hij, ‘Heden vroeg maakte zijn vaart Mijn heer de koning te bos waart 605 Omdat hij er in jagen zou, En ik nee ging niet alzo trouw Als mijn heer de koning deed, En ik kwam alleen hier ter plaatse, Daar ik deze jonkvrouw toen vond, 610 En ze had in haar hand Een ivoren horen en daar Vroeg ze of ik zo koen was Dat ik de horen blazen durfde. Ik zei: ja ik, en zonder uitstel 615 Gaf ze me de horen in de hand, En ik blies er op vrijwel gelijk. 2 gewapende ridders kwamen Gauw en namen Mij, die wel macht hadden dus, 620 Want ik was ongewapend, En leiden mij, zoals ge ziet, ter plaatse.’ Sagramor zei dat was schande, ‘En waande ik dat iemand komen zou, Ik zou gelijk de horen blazen.’ 625 De ander sprak: ‘Ze komen gauw Blaas je de horen, zeker.’ Hij zei: ‘Dat zal ik snel zien.’ En hij nam de horen meteen En liet het klinken alzo zeer 630 Als hij mocht nimmermeer. En binnen die kwam daar ter plaatse 650 Een gewapende ridder gereden, Die nam de jonkvrouw met een vaart En zette haar voor hem op zijn paard. Hij voerde haar met hem weg alzo, Daar die ridder al toe zag, 655 Die tegen Sagramor streed. Toen de jonkvrouw dus weg reed Werd hij met droefheid bevangen En sprak tot Sagramor te die plaats: ‘Aai, edele ridder, ik werp me nu 660 In uw genade en bid u Dat gij wilt laten deze strijd, Dat ik mag gaan nu ter tijd Naar de ridder, die mijn geliefde Weg voort, daar hij schande aan doet.’ 665 Sagramor antwoordde toen: ‘Ridder, ik wil het wel alzo, En wilde ge ik ga mede nu, Of ik volg hem zonder u, En beproef wat ik mag doen. 670 En blijft gij in het paviljoen En neem de ridder waar Die ligt gevangen daar.’ Hij zei: ‘Heer, ik beloof het wel.’ Sagramor zat snel op zijn paard 675 En reed de ridder hard na, En vroeg de lieden die hij daar Ontmoette of ze hadden van die Ridder met de jonkvrouw gezien? Die lieden antwoordden: ‘Ja wij, heer, 680 Maar ze reden erg hard, Ge zal ze in korte tijden Niet goed mogen inhalen.’ Dus reed Sagramor met een vaart Dat hij de ridder gewaar werd 685 Met de jonkvrouw, zoals hij dacht Toen reed hij hem na wat hij kon. Op een berg kwam hij daarna En zag neder en vernam In een mooie beemd en groen 690 Geslagen staan 10 paviljoenen, Daar een mooie fontein bij stond. Aan elke paviljoen, maak ik u bekend, Hingen 4 schilden al recht, En aan elk stonden 10 speerpunten gericht. 695 Toen kwam gelijk een ridder voort, Schild om hals en speer in de hand, En sprak tot hem: ‘Heer edele ridder, Gij moet kampen tegen mij.’ Sagramor had geen speerpunt, 700 Maar die ridder gaf hem een: En uit het paviljoen kwamen meteen Wel 30 ridders om dit te bezien. Sagramor was droevig toen hij het zag, Want hij had op die dag 705 Veel gevochten, zonder twijfel. Toen reed die ridder op hem gelijk, Zodat hij zijn speerpunt brak Op Sagramor, die hem weer stak Zodat hij neer ter aarde viel. 710 Sagramor zei: ‘Dit op weer.; Toen vroeg die ridder hem daarna Wat hij zocht en wie hij was. Hij zei: ‘Ik ben van dit land En ga zoeken nu gelijk 715 Een ridder die voert een jonkvrouw.’ De ander zei: ‘Bij mijn trouw Wilde ik het u berichten nu.’ Sagramor zei: ‘Ik bid het u.’ - ‘Ik zal het doen, wil ge me geven 720 De eerste bede die ik u zal bidden.’ Sagramor sprak: ‘Ik wil het alzo,’ En die ridder wees hem toen Een paviljoen, daar hij vinden mocht Die jonkvrouw die hij zocht; 725 En hij gin gelijk naar de paviljoen, Daar hij die jonkvrouw etende vond Met 4 ridders daar ze bij zat. Sagramor sprak gelijk na dat: ‘Jonkvrouw, wil ge keren met mij?’ 730 –‘Ja ik, heer,’ zei ze, ‘omdat Ik ben hier nu met onrecht gebracht.’ Hij sprak: ‘Ik zal terecht u houden.’ Een ridder nam een mes in de hand, En wilde daarmee gelijk werpen. 735 Toen sprak Sagramor ter vaart: ‘Doet u meer tot mij waart Ik zal u dat hoofd afslaan.’ Hij liet het niet daarbij, zonder twijfel, Hi wierp hem zo met het mes, 740 Dat hij hem daarmee verwondde toen. Toen Sagramor voelde die wonde Trok hij zijn zwaard uit te die tijd En kloofde diegene het hoofd daarmee. Diegene viel dood daar ter plaatse. 745 De anderen sprongen op meteen En wilden om hun wapens zien, Maar Sagramor liep tegen hen toen En sloeg de eerste ridder zo, Die daar kwam in zijn ontmoeting 750 Dat hem het zwaard in de hersens woedde En hij viel door neer ter aarde. De anderen vlogen hun vaart. Toen diegene gevlogen waren Nam hij de jonkvrouw zonder sparen 755 En liet haar zitten op een paard. Toen vroeg ze hem waarheen Hij haar naar toe geleiden zou? Tot haar geliefde, zei hij toen. ‘Dat geloof ik wel,’ antwoordde ze. 760 Dus voeren ze weg zij en hij. Hij bezag haar goed na dien. Ze bekwam hem goed in het zien, En hadden ze hem niet gezonden op trouw Zijn gezel om die jonkvrouw 765 Hij had haar van minnen gelijk verzocht; Maar hij liet het daarom staan. Dus kwamen ze gereden daar De 10 paviljoenen naar, Daar Sagramor toen hij daar ging 770 Kampte tegen de ridder gereed, En toen ze aldus daar waanden te gaan Kwamen 10 ridders daar te die tijd, Die allen zeiden, ze lieten het niet De jonkvrouw voeren. Toen hij dit zag 775 Vroeg hij: ‘Waarom?’ Toen zeiden ze: ‘Dus Onze heer wil weten wie ze is.’ Sagramor heeft zich verstout Dat het haar heer niet zal weten. Ze zeiden: ‘we zullen het gelijk weten: 780 Of ze zal zelf tot hem gaan, Of we zullen haar met kracht ter plaatse U nemen en voor hem leiden.’ Hij zei:’gij mag haar nu nemen Nee, kan ik haar niet beschermen tegen u, 785 Maar ge zal haar niet weg leiden Alzo lang als ik leef, wat er gebeurd, Nadien dat gij het met kracht aanvangt.’ Ze zeiden: ‘wacht u tegen ons dan, Gij moet vechten.’ Toen zei hij: 790 ‘Ik zal me daartegen hoeden - Hij zette de jonkvrouw neer toen- Ben je zo koen zo kom naar mij toe; Al had je noch15 man Ge leidt haar nergens nochtans 795 Alzo lang als ik leef , tenzij Dat ik in gevangenis was.’ Een ridder kwam tot hem daarna En vroeg hem wie hij was. Hij zei dat hij van Arthur kwam. 800 Toen vroeg diegene om zijn naam: Sagramor antwoordde haastig: ‘Ik heet Sagramor de wonderlijke.’ - ‘Ik is geschied geheel recht daarvan, Dat men u zulke bijnaam gaf. Ge bent wel wonderlijk, bij mijn trouw. Dat ge wilt om deze jonkvrouw Tegen ons allen vechten nu.’ Hij zei: ‘Ik zal vechten tegen u Eer ik u haar ergens laat leiden; 810 Want een ridder heeft me gebeden Dat ik hem halen zou die jonkvrouw En ik haar hem zou brengen op trouw, Zodat ik gereed te sterven ben Of hem die jonkvrouw te leveren ,’ 815 Sagramor heeft zien komen Een gewapende ridder meteen, Met wapens die geschakeerd waren. Die ridder peinsde wel inderdaad Naar Sagramor’ s woorden en zijn doen 820 Dat hij een dappere ridder is en koen, En hij begon ook zeer na dien Sagramor’ s schild bezien, Die hij wel zeer gebroken vond Met zwaarden, met speerpunten in alle manieren, 825 Beide boven en beneden; Het harnas gescheurd op vele plaatsen. Hij zag dat hij ook zeer bloedde: Omdat prees hij hem te meer. Toen zei hij zei hij: ‘Ridder, wil je 830 Of niet wil, nochtans zal je mij Moeten laten deze jonkvrouw.’ Hij antwoordde: ‘Bij mijn trouw, Dat zal bij mijn wil niet zijn, En was die zaak de uwe en mijne 835 Ik nee verliet haar heden niet meer.’ - ‘Dat zal je gauw weten, heer,’ Antwoordde de ridder, ‘en ook zal je Hier gauw kampen tegen mij.’ Sagramor antwoordde: ‘Tegen u? 840 Dit is niet de eerste keer nu Dat ik gekampt heb heden.’ Toen dit de ridder zag ter plaatse, Dat hij hem te verweer zou zetten Sprak hij toen: ‘Nu wil ik, heer, 845 Eer we samen komen ik en gij Weten hoe uw naam is.,’ - Sagramor is mijn naam.’ De ander sprak: ‘welkom moet u zijn! Ik heb u te zien zeer begeert 850 Boven allen mannen, heer.’ - ‘Hoe is uw naam? dat zeg me!’ - ‘Brandalis’ antwoordde hij. ‘Aai heer, er is geen man die leeft Die me meer eer gedaan heeft. 855 Zeg me hoe het met u is nu.,’ - ‘Van mijn doen mocht ik u Niet dan goeds zeggen ten stonden.’ - ‘Ik ben blijde dat ik u heb gevonden. Gij moet afstijgen en gaan met mij 860 In mijn paviljoen.’ Toen zei hij: ‘Ik mag niet, heer, dat zeg ik u, Ik moet deze vrouw leiden nu Al tot haar lieve, inderdaad, Daarna ter andere plaats gaan.,’ 865 De ander zei: ‘Wat er geschiedt, Dat ontzeggen helpt u niet. Gij moet met mij blijven, zonder twijfel.’ - ‘Ik kan niet, al zou men mij zeer slaan, Want de koningin wacht op mij 870 Ter elven bron nu ter tijd, En ik mik tot haar te gaan. Ik deed anders dat gij het graag wilde. En verbolg u niet, dat bid ik u, Dat ik hier niet blijf nu.,’ 875 Brandalis gaf de jonkvrouw een paard En sprak aldus tot Sagramor waart: ‘Heer, nu ga dan te goede, Ik ben altijd tot uw gebod.’ Sagramor bedankte hem zeer 880 En scheidde aldus van de heer. |
Het was omtrent middach doe: Te Mathamas huse reet hi toe. Dat huus was starc ende hoge gestaen, Ende wel besloeten, sonder waen, 885 Met diepen grachten ende met muren: Daer en was maer een inganc tier uren. Sagrimor vor in na dien Ende hevet die porte wel besien, Ende reet in die zale thant, 890 Daer hi Mathamase vant. Ende sine ridders souden gaen Sitten ten etene, sonder waen, Maer si ontbeidden ende wouden weten Wat hi meinde, eer si gingen eten. 895 Hi quam te Mathamase doe Ende sprac hem sonder groeten toe: ԍijn vrouwe die coninginne ontbiet di Dattu hare tetene sents, bi mi, Ter elvinnen fonteinen: al dare 900 Es si ende hare ioncfrouwen met hare’ Doe Mathamas dit hadde verstaen Sprac hi tote Sagrimorre saen: Ԃi wies orlove quaemstu hier binnen Nadattu best metter coninginnen?,’ 905 -’Bider coninginnen orlove,’ sprac hi, ԑuamic hier, want so bevaelt mi.,’ - ‘Nu saltu cortelike wel sien Hoe [si] di sal bescermen van dien.’ Mathamas hiet sinen ridders saen 910 Dat si ten wapenen souden vaen. Si deden dat hare here hict: Ende alse Sagrimor dat siet Reet hi te Mathamas[e] daer bi Ende seide: ‘wacht u iegen mi.,’ 915 Daerna trac hi sijn swert Ende liep Mathamas[e] op ter vart, Die thant ter cameren wert vloe Ende sloeter hem binnen doe. Mettien heeft Sagrimor vernomen 920 .X. ridders gewapent comen; Ende sloeten die dore vander zalen [toe] Datter niemen uut ne mochte doe. Doe sach wel Sagrimor, vor waer, Dat hi dullike was comen daer, 925 Ende hem beraus, sonder waen, Dat hi die sotheit hadde gedaen; Want hi mochte wel ontgaen wesen Niet; bedi al was hi in vresen Hine was niet versaget so sere 930 Hine gereidde hem ter were. Ende si liepen hem op ter stede Met aexen ende met zwerden mede. Si sloegen sijn pert doet dat hi Te voet moeste staen daer bi. 935 Doe ginc hi lenen an enen pilaer Ende weerde hem stoutelike daer. Hi sloech hen af aldaer ter stede Beide scilt ende helme mede. Hi sloech so vele ende stac 940 Dat sijn swert ontwee brac. Bedi ne wisti wat doen vort mere, Bedi si lagen hem op so sere Dat hi daer ware doet bleven En haddi den pilaer niet beneven. 945 Mathamas quam in die zale doe Ende sprac Sagrimorre dus toe, Dat hi hem op geven soude, Dat hi noch niet doen ne woude. ‘Si sullen di doeden,’ sprac Mathamas. 950 Hi seide: ‘Ic gelove wel das Dat sijt suleln doen, moegen si.’ - Ԅoestu minen ract,’ seide hi, ‘wisult u op geven nu.’ Hi antworde: ‘Ten minsten u 955 Sone gevic mi niet op ter tijt, Die mijns heren viant sijt.’ Mathamas wart erre dan Ende hiet vaste hem gaen an. Doe Sagrimor dat hadde verstaen 960 Liep hi tere cameredore saen, Daer een scilt hinc, ende namen daer; Ende ene aex nam hi daer naer, Die hi in die camere vant. Hi nam die aex in die hant, 965 Ende sloeger enen daer soe wel, Dat hi ter erden neder vel. Een riddre vergaderde an hem doe, Ende si ondertrocken hen soe, Dat si beide met allen 970 Ter erden moesten nedervallen. Dander ridders liepen derwart. Ende wouden doeden metter vart Eer hi vandaer hi lach up quam: Maer dat hen Mathamas benam, 975 Dine dede nemen gevaen Ende daerna leggen, sonder waen, In eene gayole anden boengart, Die scone was ende wel bewart Met vasten yserinen traelgen 980 Dat si niet en mochten faelgen. Die gayole was gemaect soe, Diere in was mochte sien altoe Vandaer vort altemale Die lieden die waren in dien zale. 985 Ende so wie in die gayole lach En at maer enewaerf op den dach Borne ende broet dat men hem gaf. Sagrimor hadde altoes daer af Enen sede wiltijt dat hi 990 In stride hadde geweest daer bi Ende vercoelt daer af wart dan, So quam hem groet honger an, Dat hi met pinen behelt sine cracht: Ende somtijt viel hi in onmacht. 995 Dus lach hi daer in desen doene. Hi hadde gevast toter none, Ende lach van hongere drove ende gram, So dat op die wile daer quam Ene ioncfrouwe in dien boengart, 1000 Die Sagrimors geware wart- Mathamas dochter; - doe si sach Dat hi in vangnessen lach Vragede si hem wie hi ware. Sagrimor antworde hare 1005 Dat hi van Arturs hove was. [p. 8] ‘Hoe es u name?’ seide si na das. ‘Ic bem Sagrimor genant.’ Die ioncfrouwe seide thant: ‘Ic hebbe horen spreken van u; 1010 Mi es leet dat gi hier sit nu Gevaen, bi mire trouwe.’ Hi seide: ‘Waer bi es dat, ioncfrouwe?’ Si seide: ‘Ic segt u, wildijt weten: Gine sult maer enewerf sdages eten, 1015 Ende dat sal born ende broet wesen.’ Si clagedene sere na desen, Ende si wart doe geware das, Dat hi een scone ridder was, Want hi was van al erderike 1020 Die scoenste een sekerlike, Doe si een stuc hadde gestaen dare Seide Sagrimor tote hare: ‘Ic sterve van hongere, ioncfrouwe, nu.’ - Ԉebbedi so groeten honger nu?,’ 1025 - ‘Jay ic, ic sterve sekerlike En hebbic niet [te]tene haestelike.,’ - ‘Here, beit daer een lettel mede.’ Die ioncfrouwe gine en wech gerede: Si quam weder saen ende seide: 1030 ‘Here, gi sult hier sonder beide....’ Hi vraegde: ‘Watsaelt wesen?’ Ende si brachtem binnen desen Tetene ende te drinkene een deel, Broet ende enen capoen geheel 1035 Ende enen pot met wine mede, Doe at hi ernstelike ter stede. Dus bleef hi liggende gevaen. Alse die ioncfrouwe dat hevet verstaen, Die hi met hem brachte dare, 1040 Dat Sagrimor gevaen ware, Dire ic hier te voren dede gewes, Si was sere tongemake des, Ende si voer van daer thant Ter stat daer si hare lief vant. 1045 Als haer lief geware wert das, Dat si weder quam, hi was Tirst dat hise hadde versien Utermaten blide van dien, Ende ontfinese herde wale. 1050 Nu sal ic van hare die tale Ende van Sagrimorre leggen neder, Ende sal van Dodinele spreken weder, |
Het was omtrent middag toen: Te Mathamas huis reed hij toen. Dat huis was sterk en stond hoog, En goed omsloten, zonder twijfel, 885 Met diepe grachten en met muren: Daar was maar een ingang te die tijd. Sagramor voer in na dien En heeft de poort goed bezien, En reed gelijk in de zaal, 890 Daar hij Mathamas vond. En zijn ridders zouden gaan Zitten te eten, zonder twijfel, Maar ze wachtten en wilden weten Wat hij wilde, eer ze gingen eten. 895 Hij kwam tot Mathamas toen En sprak hem zonder te groeten toe: ԍijn vrouwe de koningin ontbiedt u Dat u haar te eten zend, door mij, Ter elven fontein: al daar 900 Is ze en haar jonkvrouwen met haar’ Toen Mathamas dit had verstaan Sprak hij tot Sagramor gelijk: ‘Bij wiens verlof kwam u hier binnen Nadat u bent met de koningin?,’ 905 -’Bij het verlof van de koningin,’ sprak hij, ԋwam ik hier, want ze beval het mij.,’ - ‘Nu zal u gauw wel zien Hoe ze u zal beschermen van die.’ Mathamas zei zijn ridders gelijk 910 Dat ze ten wapen zouden vangen. Ze deden dat hun heer zei: En toen Sagramor dat zag Reed hij tot Mathamas daarbij En zei: ‘Behoed u tegen mij.,’ 915 Daarna trok hij zijn zwaard En liep op Mathamas ter vaart, Die gelijk ter kamer waart vloog En sloot er hem binnen toen. Meteen heeft Sagramor vernomen 920 10 ridders gewapend komen; En sloten de deur van de zaal toe Zodat er niemand uit nee mocht toen. Toen zag Sagramor wel, voor waar, Dat hij dol daar was gekomen, 925 En hem berouwde, zonder twijfel, Dat hij die zotheid had gedaan; Want hij mocht wel ontgaan wezen Niet; omdat al was hij in vrees Hij was niet zo zeer bang 930 Hij bereidde hem te verweer. En ze liepen op hem ter plaatse Met bijlen en met zwaarden mede. Ze sloegen zijn paard dood zodat hij Te voet moest staan daarbij. 935 Toen ging hij leunen aan een pilaar En verweerde hem dapper daar. Hij sloeg hen af aldaar ter plaatse Beide schilden en helmen mede. Hij sloeg zoveel en stak 940 Zodat zijn zwaard stuk brak. Daarom wist hij niet wat voort meer te doen, Omdat ze zo zeer op hem lagen Dat hij daar dood was gebleven Had hij de pilaar niet benevens. 945 Mathamas kwam in die zaal toen En sprak Sagramor aldus toe, Dat hij hem opgeven zou, Dat hij noch niet doen nee wou. ‘Ze zullen u doden,’ sprak Mathamas. 950 Hij zei: ‘Ik geloof wel dat Dat zij het zullen doen, mogen ze.’ - Ԅoet u mijn raad,’ zei hij, ‘Ge zal u overgeven nu.’ Hij antwoordde: ‘Ten minsten u 955 Zo geef ik me niet over ter tijd, Die mijn heer vijand bent.’ Mathamas werd gergerd dan En zei hem sterk aan te gaan. Toen Sagramor dat had verstaan 960 Liep hij ter kamerdeur gelijk, Daar een schild hing, en nam het daar; En een bijl nam hij daarna, Die hij in de kamer vond. Hij nam die bijl in de hand, 965 En sloeg er een daar zo goed, Dat hij ter aarde neder viel. Een ridder kwam aan hem toen, En ze trokken zich zo, Dat ze beide geheel 970 Ter aarde moesten neervallen. De andere ridders liepen derwaarts. En wilden hem doden met een vaart Eer hij vandaar hij lag opkwam: Maar dat hen Mathamas benam, 975 Die liet hem gevangen nemen En daarna leggen, zonder twijfel, In een kooi aan de boomgaard, Die mooi was en goed bewaard Met vaste ijzeren tralies 980 Zodat het niet mocht falen. Die kooi was zo gemaakt, Die er in was mocht altijd zien Vandaar voort allemaal De lieden die waren in die zaal. 985 En zo wie in die kooi lag At maar een maal op de dag Water en brood dat men hem gaf. Sagramor had altijd daarvan Een zede welke tijd dat hij 990 In strijd was geweest daarbij En verkoelt daarvan werd dan, Zo kwam hem grote honger aan, Zodat hij met moeite behield zijn kracht: En soms viel hij in onmacht. 995 Dus lag hij daar in dit doen. Hij had gevast tot de noen, En lag van honger droevig en gram, Zodat op die tijd daar kwam Een jonkvrouw in die boomgaard, 1000 Die Sagramor gewaar werd- Mathamas dochter; - toen ze zag Dat hij in gevangenis lag Vroeg ze hem wie hij was. Sagramor antwoordde haar 1005 Dat hij van Arthur’ s hof was. ‘Hoe is uw naam?’ zei ze na dat. ‘Ik ben Sagramor genoemd.’ Die jonkvrouw zei gelijk: ‘Ik heb horen spreken van u; 1010 Mij is leed dat ge hier nu zit Gevangen, bij mijn trouw.’ Hij zei: ‘Waarom is dat, jonkvrouw?’ Ze zei: ‘Ik zeg het u, wilde gij het weten: Ge zal maar een maal per dag eten, 1015 En dat zal water en brood wezen.’ Ze beklaagde hem zeer na deze, En ze werd toen gewaar dat, Dat hij een mooie ridder was, Want hij was van heel aardrijk 1020 Een van de mooiste zeker, Toen ze een stuk gestaan had daar Zei Sagramor tot haar: ‘Ik sterf van honger, jonkvrouw, nu.’ - Ԉeb je zo Ԡn grote honger nu?,’ 1025 - ‘Ja ik, ik sterf zeker Heb ik niet gauw te eten.,’ - ‘Heer, wacht daar wat mee.’ De jonkvrouw ging weg gereed: Ze kwam gelijk weer en zei: 1030 ‘Heer, ge zal hier zonder wachten....’ Hij vroeg: ‘Watzal het wezen?’ En ze bracht hem binnen deze Te eten en te drinken een deel, Brood en een kapoen geheel 1035 En een pot met wijn mede, Toen at hij ernstig ter plaatse. Dus bleef hij liggen gevangen. Toen de jonkvrouw dat had verstaan, Die hij met hem bracht daar, 1040 Dat Sagramor gevangen was, Van die ik hiervoor deed gewis, Ze was zeer te ongemak dus, En ze voer van daar gelijk Ter plaatse daar ze haar lief vond. 1045 Toen haar lief daar gewaar werd, Dat ze terug kwam, hij was Ten eerste dat hij haar had gezien Uitermate blijde van dien, En ontving haar erg goed. 1050 Nu zal ik van haar de woorden En van Sagramor neerleggen, En zal van Dodineel weer spreken, |
Dien welden, die metter ioncfrouwe vart Ende hine weet warewart. 1055 Nu doet davonture verstaen Dattie ioncfrouwe reet, sonder waen, Ende Dodineel vaste met hare So verre, dat si worden geware Van enen riddre die quam daer 1060 Wel gewapent, ende daer naer Ene ioncfrouwe met hem eerlike Met dieren gesmide ende rike. Ende voer hen reet een naen Cleine ende boccheus, sonder waen, 1065 Ende so eyselijc int op sien, Dat Dodinele wonderde van dien, Dodineel groetene maer die naen Ne antworde niet. Daerna saen Troc die naen ter ioncfrouwen wart, 1070 Ende namse biden scouderen ter vart Ende woudse met crachte cussen mere. So wert erre ende scaemde hare sere, Ende si sloegen metter hant Dat hi vanden perde int sant 1075 Viel; ende seide: ‘wech, vlie van mi, Onnere moet hi hebben, die di An enege ioncfrouwe die hant siet slaen.’ Doe vragede die ridder saen Wat si meinde die ioncfrouwe, 1080 Dat si sinen naen hadde te blouwen, Si antworde: ‘Ic deedt bedi Dat te doene vogede mi; Ic en achts niet al eist u leet.’ Doe seide die ridder gereet: 1085 ԓoe wee u, dat gi spraect dit wort.’ Hi was erre ende trac bet vort, Ende stac metter glavye na hare. Doe si des wart geware So wincte so si best mochte, 1090 So dat hise niet en gerochte. Does Dodineel geware wart Hi keerde die glavie te hem wart, Ende seide te hem openbare Dat hi een quaet ridder ware, 1095 Een die quaetste dien hi vor dien Noit niewerincs hadde gesien, Ende datmen hem, sonder waen, Met rechte soude sine hant afslaen, Daer hi die ioncfrouwe mede 1100 Woude steken daer ter stede. Alse die riddre die wort vernam, Die Dodineel sprac, wart hi gram Ende seide: ‘Ic ne vant, noit man Die mi dus dorperlike sprac an: 1105 Gi mocht mi over quaet houden daer bi Liet ic u keren dus van mi, Gine kinnet mi anders eer wi Scieden ic ende gi. Ic ne segger niet meer toe nu 1110 Anders dan ic ontsegge u. Hoedt u, gi moet iegen mi striden.’ Ende Dodineel seide tselves tien tiden. Si gereidden metter vart Elc te comene tandren wart, 1115 Ende sloegen sere met sporen doe, Ende quamen elc op andren soe Dat si hen so onderstaken Dat haerre beider scilde braken. Dodineel bleef in tgereide wel, 1120 Maer die ander riddre vel Ute sinen gereide doe met allen Dat hem sijn hals craecte int vallen. Dodineel beette ter erden saen, Want hine tors niet woude bestaen. 1125 Hi beval der ioncfrouwen sijn pert Ende trac daer na uut sijn zwert Ende ginc ten riddre, die op was, Die hem sette ter were na das. Hi decte hem metten scilde daer: 1130 Dodineel gaf hem enen slach so zwaer, Dattie scilt toten bocle spleet, Ende hine mochte niet hebben gereet Sijn zwert, dat inden scilde claf, Dat hijt conde getrecken af. 1135 Doe die riddre dit hadde versien Warp hi den scilt wech mettien Ende sloech op Dodinele daer nare Groete slage ende zware, Ende hi pensede wel dat hi 1140 Hem niet en soude verweren daer bi Dat hi verloren hadde sijn zwart; Ende liep hem sere op ter vart, Ende sloech op hem sere ende onsochte, Waer dat hine geraken mochte. 1145 Alse die ioncfrouwe dit wart geware, Die Dodinele brochte met hare, Hare ontfarmts ende si Begonste te weennen sere der bi. Maer Dodineel, die vroet was 1150 Van dien stucken, nam ware das: Hi decte hem metten scilde saen Ende liet den riddre op hem slaen Tot dat hi was worden moede Van slaegen ende verwermt van moede, 1155 Ende daerna stac hine metten scilde [p. 9] Dat hi, wilde ocht ne wilde, Moeste ter erden vallen thanden, Ende tswert vloech hem uten handen. Ende Dodineel nam ter vart, 1160 Dies te doene hadde, dat zwart. Doe die riddre wert geware das, Dat hi so onbewaret was Liep hi te sinen scilde wert sere, Dien hi wech geworpen hadde eere. 1165 Ende doe hine soude heffen vander erde Sloegen Dodineel so herde Dat hi ter erden viel met allen. Ende alsen Dodineel sach vallen Spranc hi op hem te hant 1170 Ende trac den helm af metter hant, Ende warpen also verre daer Alse hi mochte, wet vorwaer. Die die gene geware wert das, Dathi vanden helme verlost was 1175 Spranc hi up ende nam ter vart Den scilt, daer in stac Dodineels zwart. Hi seide: ԍi es bat dant was eer, Want mijn helm deerde mi meer Dan hi mi halp.Մoe ginc, sonder waen, 1180 Dodineel vaste op hem slaen. Hi decte hem so hi best mochte; Maer Dodineel, diene versochte, Hi sloech op hem menegen slach. Aldus hi hem sere an lach 1185 So dat hi hem lettel ocht niet Van sinen scilde geheel liet. Hi wincte dicke van vresen groet Omdat sijn hoeft was bloet. Dodineel brachte doe enen slach, 1190 Ende alsen die ridder comen sach Hine dorste ontbeiden ende trac weder, Ende hi viel ter erden neder. Dodineel spranc sonder beide Op sinen lichame ende seide, 1195 Hine gave hem op wel saen, Dat hine thant soude doet slaen. Die gene was sere vervart, Ende gaf hem op sijn zwart, Ende seide dat hi al doen soude 1200 Dat hi hem bevelen woude. Hi sekerde hem alsoe, Ende Dodineel lietene doe, Ende beval hem also houde Dat hi te hant varen soude 1205 Tot sire vrouwen der coninginnen Ter fonteine van elvinnen, ‘Ende geeft u hare daer gevaen Van Dodineels halven, ende doet verstaen Dat ic bi ere ioncfrouwe belet was 1210 Dat ic niet voer te Mathamas. Groetse mi, ende segt totien Dat icse so ic irst mach sal sien.’ Hi seide: ‘Ic salt doen, Godweet.’ Ende Dodineel vragede hem gereet 1215 Om sinen name eer hi sciet. Hi seide dat hi Maroc hiet Vander Ynsen roken, diemen seget Dat tusschen Irlant ende Scollant leget. Die riddre voer wech ende die ioncfrouwe 1220 Met hem, die dreef groten rouwe. Ende Dodineel obander side Voer oec wech ten selven tide. Ende die naen, dat suldi weten, Was weder op sijn pert geseten, 1225 Daerne die ioncfrouwe sloech af Met enen slage, die si hem gaf. Doe seide Dodineel ten naen: ‘Hoe waerstu so coene, dattu doerste bestaen Met crachte cussen hier vor mi 1230 Dese ioncfrouwe?Մoe seide hi: ԏmdat mi mijn here hiet Bi minen oegen dat ict en liete niet, Ic ne custe vort alle dage Al die ioncfrouwe die ic sage 1235 In enichs ridders geleide wesen. Ende ine dorst niet laeten bi desen; Ne haddict oec niet gedaen Mine oegen haddi uutgesteken saen. Alst mi een ridder weder seide 1240 Mijn here vachter iegen sonder beide Tot dat hine onder dede; Ende mijn here heeft oec mede Binnen den iare, sonder waen, Wel .xl. ridders onder gedaen, 1245 Ende hine waende nembermere Man hebben vonden, here, Die iegen hem hadde moegen duren. Ic hebbe u geseit nu ter uren Dat ics weet: ic bidde u, here, 1250 Dat nu u wille si dat ic kere.’ Dodineel seide: Ԗaer dire vaerde, Ende groet mi die coninginne herde.’ Maroc reet so dat hi vernam Dat hi ter elvinnen borne quam, 1255 Daer hi die coninginne vant Hi beette van sinen perde thant Ende knielde daer na vor hare Ende seide vor hare openbare: ‘Vrouwe, ic ben hier comen nu 1260 Van Dodineels halven tote u, Die mi nu hier heeft gesent In vangnessen op sulc covent, Vrouwe, dat hi mi oec beval Te doene u gebod van al.,’ 1265 Die coninginne ontfinc also Dien riddre alse gevangen doe. |
Die wilde, die met de jonkvrouw gaat En hij weet niet waarheen. 1055 Nu laat het avontuur verstaan Dat die jonkvrouw reed, zonder twijfel, En Dodineel vast met haar Zo ver, zodat ze worden gewaar Van een ridder die kwam daar 1060 Goed gewapend, en daarna Een jonkvrouw met hem schitterend Met duur smeedwerk en rijk. En voor hen reed een kleine Klein en bochelig, zonder twijfel, 1065 En zo ijselijk in het opzien, Zodat Dodineel verwonderde van die, Dodineel groette hem maar die kleine Nee antwoordde niet. Daarna gelijk Trok die kleine ter jonkvrouw waart, 1070 En nam ze bij de schouder ter vaart En wilde haar met kracht meer kussen. Ze werd gergerd en schaamde zich zeer, En ze sloeg hem met de hand Zodat hij van het paard in het zand 1075 Viel; en zei: ‘weg, vliedt van mij, Oneer moet hij hebben, die je Aan enige jonkvrouw de hand ziet slaan.’ Toen vroeg de ridder gelijk Wat ze bedoelde die jonkvrouw, 1080 Dat ze zijn kleine had te slaan, Ze antwoordde: ‘Ik deed het omdat Dat te doen mij voegde; Ik acht het niet al is het u leed.’ Toen zei die ridder gereed: 1085 Ԛo wee u, dat ge sprak dat woord.’ Hij was gergerd en trok meer naar voren, En stak met de speerpunt naar haar. Toen ze dat gewaar werd Zo wenkte zo goed ze kon, 1090 Zodat hij haar niet raakte. Toen het Dodineel gewaar werd Hij keerde de speerpunt tot hem waart, En zei tot hem openbaar Dat hij een kwade ridder was, 1095 Een van de kwaadste die hij voor die Nooit ergens had gezien, En dat men hem, zonder twijfel, Met recht zijn hand zou afslaan, Daar hij die jonkvrouw mede 1100 Wilde steken daar ter plaatse. Toen de ridder die woorden vernam, Die Dodineel sprak, werd hij gram En zei: ‘Ik nee vond, nooit een man Die me aldus schandelijk aansprak; 1105 Ge mag me voor kwaad houden daarbij Liet ik u keren dus van mij, Ge kent men anders eer wij Scheiden ik en gij. Ik nee zeg er niets meer toe nu 1110 Anders dan ik ontzeg u. Hoed u, ge moet tegen mij strijden.’ En Dodineel zei hetzelfde te die tijd. Ze bereidden met een vaart Elk te komen tot de andere waart, 1115 En sloegen zeer met sporen toen, En kwamen elk op de andere zo Dat ze zich zo onderstaken Dat hun beider schilden braken. Dodineel bleef wel in het zadel, 1120 Maar die andere ridder viel Uit zijn zadel toen geheel Zodat hem zijn hals kraakte in het vallen. Dodineel steeg gelijk af ter aarde, Want hij wilde hem te paard niet bestaan. 1125 Hij beval de jonkvrouw zijn paard En trok daarna uit zijn zwaard En ging ten ridder, die op was, Die hem zette te verweer na dat. Hij bedekte hem met het schild daar: 1130 Dodineel gaf hem een slag zo zwaar, Dat het schild tot de bokel spleet, En hij mocht niet gereed hebben Zijn zwaard, dat in het schild kleefde, Dat hij het er uit kon trekken. 1135 Toen de ridder dit had gezien Wierp hij het schild meteen weg En sloeg op Dodineel daarna Grote slagen en zware, En hij peinsde wel dat hij 1140 Hem niet zou verweren daarom Omdat hij zijn zwaard verloren had; En liep zeer op hem ter vaart, En sloeg op hem zeer en hard, Waar dat hij hem raken mocht. 1145 Toen de jonkvrouw dit gewaar werd, Die Dodineel bracht met haar, Het ontfermde haar en ze Begon zeer daarbij te wenen. Maar Dodineel, die verstandig was 1150 Van die stukken, nam dat waar: Hij bedekte hem gelijk met het schild En liet de ridder op hem slaan Totdat hij moe geworden was Van slagen en verwarmt van gemoed, 1155 En daarna stak hij hem met het schild Zodat hij, wilde hij of niet wilde, Moest gelijk ter aarde vallen, En het zwaard vloog hem uit de handen. En Dodineel nam ter vaart, 1160 Die het te doen had, dat zwaard. Toen de ridder dat gewaar werd, Dat hij zo onbeschermd was Liep hij zeer tot zijn schild waart, Die hij weg geworpen had eerder. 1165 En toen hij zich zou opheffen van de aarde Sloeg hem Dodineel zo hard Zodat hij geheel ter aarde viel. En toen Dodineel hem zag vallen Spoang hij op hem gelijk 1170 En trok de helm af met de hand, En wierp het alzo ver daar Als hij kon, weet voor waar. Die diegene dat gewaar werd, Dat hij van de helm verlost was 1175 Sprong hij op en nam ter vaart Het schild, waarin het zwaard van Dodineel stak. Hij zei: ԍij is het beter dan het eerder was, Want mijn helm deerde mij meer Dan het me hielp. Toen ging, zonder twijfel, 1180 Dodineel sterk op hem slaan. Hij bedekte hem zo goed hij kon; Maar Dodineel, die hem verzocht, Hij sloeg op hem menige slag. Aldus hij hem zeer aanlag 1185 Zodat hij hem weinig of niets Van zijn schild heel liet. Hij draaide vaak van grote vrees Omdat zijn hoofd bloot was. Dodineel bracht toen een slag, 1190 En toen het die ridder komen zag Hij durfde het niet af te wachten en trok weer, En hij viel ter aarde neer. Dodineel sprong zonder te wachten Op zijn lichaam en zei, 1195 Hij gaf zich over wel gelijk, Dat hij hem gelijk zou dood slaan. Diegene was zeer bang, En gaf hem op zijn zwaard, En zei dat hij alles zou doen 1200 Dat hij hem bevelen wou. Hij verzekerde hem alzo, En Dodineel liet hem toen, En beval hem alzo te doen Dat hij gelijk gaan zou 1205 Tot zijn vrouwe de koningin Ter fontein van elven, ‘Engeef u haar daar gevangen Vanwege Dodineel, en laat verstaan Dat ik door een jonkvrouw belet was 1210 Dat ik niet voer tot Mathamas. Groet haar van mij, en zeg tot die Dat ik haar zo gauw ik kan zal zien.’ Hij zei: ‘Ik zal het doen, God weet.’ En Dodineel vroeg hem gereed 1215 Om zijn naam eer hij scheidde. Hij zei dat hij Maroc heette Van de Ynsen roken, die men zegt Dat tussen Ierland en Schotland ligt. Die ridder voer weg en de jonkvrouw 1220 Met hem, die grote rouw dreef. En Dodineel aan de andere kant Voer ook weg terzelfder tijd. En die kleine, dat zal je weten, Was weer op zijn paard gezeten, 1225 Daar hem de jonkvrouw afsloeg Met een slag, die ze hem gaf. Toen zei Dodineel tot de kleine: ‘Hoe was u zo koen, dat u het durfde te bestaan Met kracht te kussen hier voor mij 1230 Deze jonkvrouw? Toen zei hij: ԏmdat me mijn heer zei Bij mijn ogen dat ik het niet liet, Ik nee kuste voort alle dagen Al die jonkvrouwen die ik zag 1235 In enige ridders geleide te wezen. En ik durfde het niet te laten hierdoor; Nee, had ik het ook niet gedaan Mijn ogen had hij gelijk uitgestoken. Als het me een ridder weersprak 1240 Mijn heer vocht er tegen zonder te wachten Totdat hij hem onder deed; En mijn heer heeft ook mede Binnen een jaar, zonder twijfel, Wel 40 ridders onder gedaan, 1245 En hij waande nimmermeer Man hebben gevonden, heer, Die tegen hem had mogen verduren. Ik heb u nu gezegd ter uren Dat ik weet: ik bid u, heer, 1250 Dat nu uw wil is dat ik keer.’ Dodineel zei: ‘Ga je gang, En groet mij de koningin erg.’ Maroc reed zodat hij vernam Dat hij ter elven bron kwam, 1255 Daar hij de koningin vond Hij steeg gelijk af van zijn paard En knielde daarna voor haar En zei voor haar openbaar: ‘Vrouwe, ik ben hier nu gekomen 1260 Vanwege Dodineel tot u, Die mij nu hier heeft gezonden In gevangenis op zulk overeenkomst, Vrouwe, dat hij mij ook beval Te doen al uw gebod.,’ 1265 De koningin ontving alzo Die ridder als gevangene toen. |
Nu swiget davonture van desen, Ende vort sullen wi lesen Hoe Lancelot noch voer henen 1270 Volgende der ouder quenen. Nu gewaget davonture das, Dat Lancelot gesceden was Van Keyen den drossate, die hem gaf Sijn pert. Als hire sciet af 1275 Hi volgede der quenen emmertoe, Ende hi was tongemake doe Vanden trinsone dat hem stac Inden lichame; om dit ongemac Sone liet hi niet sijn riden. 1280 So ontmoet hi tien tiden Enen riddre, die zwart was; maer hi Was ongewapent daerbi, Ende hi voerde, des geloeft, An sijn gereide eens ridders hoeft, 1285 Die niewinge was geslegen doet. Hi groettene ende Lanceloet Groettene weder, den goeden man; Ende diegene sprac Lancelote an: ‘Ic bidde u doer dies wille, 1290 Die ghi meest mint lude of stille, Hoe u name es seget mi.’ - Ԍanceloet,աntworde hi. Hi seide: ‘Ic soeke u ter stonden.’ Lanceloet seide: ‘wihebt mi vonden: 1295 Wats u lief?Մander antworde gaf: ‘Ic wille dat gi u wapene doet af Ende ghise mi geeft.Ռanceloet sprac doe: ‘Gine hebter mi niet bedreven toe, Ende het ware grote scande 1300 Voer ic ontwapent achter lande.’ Dander seide: ‘wimoet doen daer bi Gi hebt also geloeft mi.’ Lanceloet sprac: Ԉebbict geloeft also?’ - ‘Ja gi,’sprac dander doe; 1305 ‘Nu kindi mi niet.’ ‘Wie siedi dan?,’ [p. 10] Sprac Lanceloet. Doe seide die man: ‘Ic bem die gene die u tiaren Die wapine gaf sonder sparen, Doe gi ontwapent ende onbewart 1310 Ten ingange van enen bossche wart, Dienmen heet den bosch van .iiij. vresen, Ende gi seit u hadden gewesen U wapene gestolen; ende altoe Sochti den roden riddre doe, 1315 Die enen sciltknecht hadde gevaen Int pawelgioen daer gi aet, sonder waen. Ende gi geloeft daer bi U wapene te gevene mi Ter irster stat daer ic u vonde, 1320 Op dat gi niet en vocht tier stonde. Bi deser redene eysch ic u Dat gi u wapene mi gevet nu.’ Lanceloet dede met pinen af Sine wapene, die hi hem gaf. 1325 Ende doe Lanceloet ontwapent was Wart die riddre geware das, Dat Lanceloet sere bloedde doe Beide voren ende achter toe. Die riddre ginc hem wapenen daer 1330 Ende vragede Lanceloete daer naer Te wat steden hi varen soude. Hi seide darne geleiden woude Die ioncfrouwe. Doe seidi tot desen: ‘widinct mi tongemake wesen, 1335 Wildi ic vare over u, Ende gi sult weder keren nu?,’ Die ioncfrouwe antworde hem dan: ‘Inewille niet sulken leitsman.’ Mettien die riddre henen sciet, 1340 Die Griffoen vanden quaden passe hiet. Ende Lanceloet is wech gevaren Metter quenen, hine wiste waren; Maer si salne voren na desen Daermenne sal der wonde genesen. 1345 Ende Griffoen reet oec toten pleine Daer in stont der elvinnen fonteyne, Daer die coninginne entie hare laegen. Ende als si den ridder comen saegen Van vers waenden si van desen 1350 Dat Lanceloet selve hadde gewesen, Dies si waeren blide; mare Als hi hen quam gereden bet nare Worden si geware wel das, Biden perde, dat Lanceloet niet en was. 1355 Alse die coninginne thoeft heeft versien An thersoen hangen si waende van dien Dat Lanceloets hoeft hadde gewesen, Ende si viel in onmacht van desen. Tirst dat si beqnam riep si 1360 Lude: ԁch arme!եnde seide: ԁy mi, Nu es doet di blome sekerlike Vanden ridderscepe van erderike.’ Si seide: ԋeye, volget hem na, Ende wacht dat hi u niet ontga: 1365 Dese gevaen riddre sal met gaen.’ Dus volgeden si hem beden saen, Ende doe die riddre wert geware Dat si hem beden volgeden nare Begonste hi hem thant te keerne 1370 Ende setten iegen hen te weerne. Hi stac int vergaderen ter erde Den drossate met sinen perde, Ende sloech den andren riddre soe, Dat hem niet conste gehelpen doe 1375 Scilt no halsberch, tswert ne woet In sine herssene dat hi bleef doet. Keye stont op na dit doen, Ende doe hordene Griffoen Metten voeten van sinen perde 1380 Dat hi neder viel ter erde. Doe hine dus ter erden sach Hi namene daer hi lach Ende warpene op sijn part, Ende vordene te bosschewart. 1385 In ene scone stat die hi daer Staende hadde al openbaer Daer leide hi Keyen in gevaen. |
Nu zwijgt het avontuur van deze, En voort zullen we lezen Hoe Lancelot noch voer heen 1270 Volgde de oude vrouw. Nu gewaagt het avontuur dat, Dat Lancelot gescheiden was Van Keye de drost, die hem gaf Zijn paard. Toen hij er vanaf scheidde 1275 Hij volgde de oude vrouw immer toe, En hij was te ongemak toen Van de speerpunt dat hem stak In het lichaam; om dit ongemak Zo liet hij niet zijn rijden. 1280 Zo ontmoette hij te die tijd Een ridder die zwart was; maar hij Was ongewapend daarbij, En hij voerde, dus geloof het, Aan zijn zadel een ridders hoofd, 1285 Die net was dood geslagen. Hij groette hem en Lancelot Groette hem weer, de goede man; En diegene sprak Lancelot aan: ‘Ik bid u door diens wil, 1290 Die ge meest bemint geheel, Hoe uw naam is, zeg het mij.’ - Ԍancelot,’ antwoordde hij. Hij zei: ‘Ik zoek u ter stonden.’ Lancelot zei: ‘Ge hebt me gevonden: 1295 Wat is u lief?’ De ander antwoord gaf: ‘Ik wil dat ge uw wapens afdoet En gij ze mij geeft.’ Lancelot sprak toen: ‘Ge hebt er mij niet toe bedreven, En het was grote schande 1300 Voer ik ongewapend achter landen.’ De ander zei: ‘Ge moet het doen daarom Ge hebt het alzo mij beloofd.’ Lancelot sprak: Ԉeb ik het alzo beloofd?’ - ‘Ja gij,’ sprak de ander toen; 1305 ‘Nu herken je me niet.’ ‘Wie ben je dan?,’ Sprak Lancelot. Toen zei die man: ‘Ik ben diegene die u te jaren De wapens gaf zonder sparen, Toen ge ontwapend en onbeschermd 1310 Te ingang van een bos was, Die men noemt het bos van 4 vrezen, En ge zei u was geweest Uw wapens gestolen; en altijd Zocht ge de rode ridder toen, 1315 Die een schildknecht had gevangen In het paviljoen daar ge at, zonder twijfel. En ge beloofde daarbij Uw wapens mij te geven Ter eerste plaats daar ik u vond, 1320 Opdat ge niet vocht te die tijd. Bij deze reden eis ik van u Dat ge uw wapens mij nu geeft.’ Lancelot deed met pijn af Zijn wapens, die hij hem gaf. 1325 En toen Lancelot ontwapend was Werd die ridder gewaar dat, Dat Lancelot zeer bloedde toen Beide voor en achter toe. De ridder ging hem wapenen daar 1330 En vroeg Lancelot daarna Tot welke plaats hij gaan zou. Hij zei daar men hem geleiden wou Die jonkvrouw. Toen zei hij tot deze: ‘Ge lijkt me te ongemak wezen, 1335 Wil ik gaan voor u, En gij zal terug keren nu?,’ De jonkvrouw antwoordde hem dan: ‘Ik wil niet zo’ n leidsman.’ Meteen de ridder heen scheidde 1340 Die Griffoen van de kwade pas heette. En Lancelot is weg gegaan Me de oude vrouw, hij wist niet waarheen; Maar ze zal hem voeren na dezen Daar men hem de wonden zal genezen. 1345 En Griffoen reed ook tot de vlakte Daarin de elven fontein stond, Daar de koningin en die hare lagen. En toen ze de ridder komen zagen Van verre waanden ze van deze 1350 Dat het Lancelot zelf was geweest, Dus waren ze zeer blijde; maar Toen hij hen dichterbij kwam gereden Werden ze wel gewaar dat, Bij het paard dat het Lancelot niet was. 1355 Toen de koningin het hoofd heeft gezien Aan de zadelboog hangen ze waande van die Dat het Lancelot ‘s hoofd was geweest, En ze viel in onmacht van deze. Ten eerste dat ze bijkwam riep ze 1360 Luid: ԁch arme!’ en zei: ‘Aai mij, Nu is zeker dood de bloem Van het ridderschap van aardrijkծ Ze zei: ԋeye, volg hem na, En wacht dat hij u niet ontgaat: 1365 Deze gevangen ridder zal mee gaan.’ Dus volgden ze hen beiden gelijk, En toen die ridder werd gewaar Dat ze hem beiden navolgden Begon hij zich gelijk te keren 1370 En zette tegen hen te verweer. Hij stak in het samen komen ter aarde De drost met zijn paard, En sloeg de andere ridder zo, Dat hem niets kon helpen toen 1375 Schild nog harnas, het zwaard nee woedde In zijn hersens zodat hij dood bleef. Keye stond op na dit doen, En toen stootte hem Griffoen Met de voeten van zijn paard 1380 Zodat hij neer viel ter aarde. Toen hij hem dus ter aarde zag Hij nam hem daar hij lag En wierp hem op zijn paard, En voerde hem te bos waart. 1385 In een mooie plaats die hij daar Staan had al openbaar Daar legde hij Keye in gevangen. |
Nu laet hier af tale staen Die avonture ende sal beginnen 1390 Te sprekene vander coninginnen, Die nu bleef om dese sake Sere drove ende tongemake. Davonture seget vander coninginnen Dat si ter fonteynen vander elvinnen 1395 Lange beidde om sien of dare Ieman soude weder comen te hare Vanden ridders; maer neent niet. Si weende sere om dit verdriet, Ende alle die ioncfrouwen mede 1400 Dreven oec groete serichede. Doe vragede die ridder iegen wien Lanceloet hadde geioesteert vor dien Waeromme si maecten sulc mesbaer. Die coninginne seide hem daer naer: 1405 Ԉens geen wonder al sijn wi in droefheden, Alse wi weten dat verloren es heden Ende bedorven geheellike Al dat ridderscap van erderike.’ - ‘Wie was dat?’ die ridder sprac. 1410 ‘Het was Lanceloet van Lac, Die iegen u ioesteerde.’ Doe viel hi In onmacht daer bi, Ende hem ontbonden sine wonden, Die bloedden sere tien stonden. 1415 Die ioncfrouwen liepen thant toe Ende holpen hem alle doe. Doe hi vander onmacht bequam Ende die coninginne vernam Sijn scer vragede si openbare 1420 Of hi wiste wie die ridder ware. Hi seide: ‘Ic weet wel wie hi es Ende kinnen. Soe sijt seker des, Es hi doet, dat ic niet mere Na hem te levene begere.,’ 1425 Nu laeten wi dit een lettel staen Ende sullen die tale weder anevaen Van Lanceloete daer hi van Griffone sciet Als hi hem sine wapene liet. Doe Lanceloet gesceden was 1430 Van Griffone, als ic voren las, Hi reet vaste aldus henen Ende volgede der ouder quenen, Maer dat was met pinen groet, Want hi hadde geweest doet 1435 Sonder twifel en hadde die wonden Die quene niet so gestopt ende gebonden. Omtrent none hebben si vernomen Ene ioncfrouwe iegen hem comen, Die op enen witten muel reet. 1440 Si bleef stille houdende gereet Als si Lanceloete sach; na desen Seide si: ‘wellecome moetti wesen! Boven allen ridders van erderike Ghi sijt die beste sekerlike.,’ 1445 Hi seide: ԉoncfrouwe, God lone u, Wat weetti wie ic ben nu?’ - ‘Ic weet wel,’seide si, Ԥat gi sijt Mijn here Walewein, dat men nu ter tijt U meer begeert, here, allene 1450 Dan al die ridders gemene.’ Hi seide: ‘Waer es dat, ioncfrouwe?’ Si seide: ‘Here, bi mire trouwe Hets int lant van Strangore, daer men u Boven alle mannen gerne sage nu; 1455 Ende coemdi daer gi sult des [p. 11] Wel vroet werden waer bi het es; Maer so vele seggic u vor waer, Datmen gene erdsce dinc daer Begert so vele no so sere 1460 Als u te siene daer, here.’ Ende si sciet van Lanceloete doe Sonder mere te seggene daer toe. Ende Lanceloet entie quene reden So dat si quamen tere steden 1465 Daer men groete feeste dede Der quenen ende Lanceloete mede. Die here vanden huus was tien tide Beide drove ende blide: Van Lanceloets comste was hi doe 1470 Blide, ende ob ander side also Was hi sire wonden drove. Hine hadde niet gehadt sine behove, Om dit was hi sijns in vresen Dat hi niet wel soude genesen. 1475 Niet bedi hine dorste dare Niet toenen dat hi tonpeyse ware. Nu laet ic Lanceloete tes ridders bliven Metter quenen, ende sal u scriven Van Dodinele ende doen u cont 1480 Sine avonture nu ter stont. |
Nu laat hiervan de woorden staan Dat avontuur en zal beginnen 1390 Te spreken van de koningin, Die nu bleef om deze zaak Zeer droevig en te ongemak. Het avontuur zegt van de koningin Dat ze ter fontein van de elven 1395 Lang wachtte om te zien of daar Iemand zou terug keren tot haar Van de ridders; maar neen, niet. Ze weende zeer om dit verdriet, En alle jonkvrouwen mede 1400 Dreven ook grote droefheid. Toen vroeg de ridder tegen wie Lancelot had gekampt voor die Waarom ze zo’ n misbaar maakte. De koningin zei hem daarna: 1405 ‘Het is geen wonder al zijn we in droefheid, Als we weten dat verloren is heden En bedorven geheel Al dat ridderschap van aardrijk.’ - ‘Wie was dat?’ sprak die ridder. 1410 ‘Het was Lancelot van Lac, Die tegen u kampte.’ Toen viel hij In onmacht daarbij, En hem ontbonden zijn wonden, Die zeer bloedde te die stonden. 1415 De jonkvrouwen liepen gelijk toe En hielpen hem allen toen. Toen hij van de onmacht bekwam En de koningin vernam Zijn zeer vroeg ze openbaar 1420 Of hij wist wie die ridder was. Hij zei: ‘Ik weet wel wie hij is En ken hem. Zo wees zeker dus, Is hij dood, dat ik niet meer Na hem te leven begeer.,’ 1425 Nu laten we dit een beetje staan En zullen het verhaal weer aanvangen Van Lancelot daar hji van Griffoen scheidde Toen hij hem zijn wapens liet. Toen Lancelot gescheiden was 1430 Van Griffoen, zoals ik voor las, Hij reed vast aldus heen En volgde de oude vrouw, Maar dat was met grote pijn, Want hij was dood geweest 1435 Zonder twijfel had de wonden Die oude vrouw niet zo gestopt en gebonden. Omtrent noen hebben ze vernomen Een jonkvrouw tegen hen komen, Die op een witte muilezel reed. 1440 Ze bleef gereed stil houden Toen ze Lancelot zag; na deze Zei ze: ‘welkom moet je wezen! Boven alle ridders van aardrijk Gij bent zeker de beste.,’ 1445 Hij zei: ‘Jonkvrouw, God loont het u, Wat weet je wie ik ben nu?’ - ‘Ik weet wel,’ zei ze, Ԥat gij bent Mijn heer Walewein(Lancelot !), dat men nu ter tijd U meer begeert, heer, alleen 1450 Dan al de ridders algemeen.’ Hij zei: ԗaar is dat, jonkvrouw?’ Ze zei: ‘Heer, bij mijn trouw Het is in het land van Strangore, daar men u Boven alle mannen graag zag nu; 1455 En kom je daar ge zal dus Wel bekend worden waarbij het is; Maar zoveel zeg ik u voor waar, Dat men geen aardse dingen daar Begeert zo veel nog zo zeer 1460 Dan u te zien daar, heer.’ En ze scheidde van Lancelot toen Zonder er meer daartoe te zeggen. En Lancelot en die oude vrouw reden Zodat ze kwamen te ene plaats 1465 Daar men grote feesten deed De oude vrouw en Lancelot mede. De heer van het huis was te die tijd Beide droevig en blijde: Van Lancelot’ s komst was hij toen 1470 Blijde, en aan de andere kant alzo Was hij van zijn wonden droevig. Hij had niet gehad zijn behoefte, Om dit was hij in zijn vrees Dat hij niet goed zou genezen. 1475 Niet omdat hij durfde daar Niet te tonen dat hij te onvrede was. Nu laat ik Lancelot bij de ridder blijven Met de oude vrouw en zal u schrijven Van Dodineel en maak u bekend 1480 Zijn avonturen nu terstond. |
Nu gewaget dauonture das, Doe Dodineel gesceden was Vanden riddre, dien hi sinde saen Toter coninginnen gevaen, 1485 Dat hi reet metter ioncfrouwe doe Wel toter vespertijt toe. Doe quam hi op ene diepe riviere: Daer sach hi ene planke liggen sciere, Daer men met pinen mochte overgaen. 1490 Si was vreselijc, sonder waen. Die ioncfrouwe beette metter vart Ende bant an enen boem hare part. Dodineel vragede hare houde Wat hi sinen perde doen soude? 1495 ‘wisullet hier laeten,’seide si doe, Ende Dodineel dede also. Doe trac si ter planken wart, Ende ginger over metter vart, Alse die wel geleert hadde overgaen, 1500 Ende si sprac te Dodinele saen Dat hi hare volgen soude. Ende hi ginc op die planke also houde Die hem nauwe dochte wesen. Hi ginger op met groter vresen, 1505 Alse die niet geleert en hadde doe Der over te gane; ende daer toe Sach hi twater datter onder liep, Dat groet, starc was, ende diep; Nochtan was hi so niet vervart 1510 Hine ginc vort metter vart Toter helecht vander brucgen bi. Ende als hire quam so was si Soe cranc, dat also houde Hem dochte dat si breken soude. 1515 Hets waer, so boech oec sere mede, Dattie swaerheit van sinen wapenen dede, Die hi tien tiden hadde an; Ende hem quam sulke vrese an, Dat hi daer int water vel 1520 Ende drancs so vele, dat hi wel Waende spliten daer af thanden. Hi gegreep die planken metten tanden; Mettien heeft hi enen man versien Ende Dodineel riep op hem mettien: 1525 ԁy mi, nu biddic sere di Dattu uten watre hulps mi.’ - ‘Here riddere,’sprac die man daer nare, ‘Enwelke duvel bracht u dare? Waer af wildi u bewinden, 1530 Waendi int water avonture vinden?’ Dodineel sprac: ‘Ic hebber vonden Avonturen genoech nu ten stonden; Maer vrient, om Gode, helpet mi, Ne letter niet mede, des biddic di.,’ 1535 Die man seide: ‘Inedoes niet. Also alse gire in quaemt besiet Dat gire ute coemt also.’ Ende hi ginc sire verden doe Ende liet Dodinele thant 1540 In die vrese daer hine vant. Alse Dodineel dit heeft versien, Die sere in vresen was van dien, Hi hem versterkte so in dien noet, Dat hi hem uut warp van pinen groet 1545 Te lande op ander side also. Ende hi sach na die ioncfrouwe doe, Die hem ontgaen was tier stonde. Dodineel doe te gane begonde, Ende quam in enen ingen ganc 1550 Van enen bossche eer ict lanc, Daer hi sach een cleine kasteelkijn staen, Ende daer ute comen, sonder waen, Enen gewapenden ridder, die doe Dodinele aldus sprac toe: 1555 ԇheeft u op of gi sijt doet!’ Maer Dodineel was in sulker noet Vanden watre ende so onsochte Mesmaect, dat hi niet spreken mochte. Als die ridder dit hadde versien 1560 Trac hi hem of den helm; mettien Leidine in vangnessen daer. Ic latene in dogene liggen swaer |
Nu gewaagt het avontuur dat, Toen Dodineel gescheiden was Van de ridder, die hij gelijk zond Tot de koningin gevangen, 1485 Dat hij reed met de jonkvrouw toen Wel tot de vesper tijd toe. Toen kwam hij op een diepe rivier: Daar zag hij een snel een plank liggen, Daar men met moeite mocht overgaan. 1490 Het was vreselijk, zonder twijfel. Die jonkvrouw steeg af met een vaart En bond aan een boom haar paard. Dodineel vroeg haar welwillend Wat hij met zijn paard zou doen? 1495 ‘Ge zal het hier laten,’ zei ze toen, En Dodineel deed alzo. Toen trok ze ter planken waart, En ging er over met een vaart, Als die wel geleerd had over te gaan, 1500 En ze sprak tot Dodineel gelijk Dat hij haar zou volgen. En hij ging op die plank alzo welwillend Die hem nauw dacht te wezen. Hij ging er op met grote vrees, 1505 Als die het niet geleerd had toen Daar over te gaan; en daartoe Zag hij het water dat er onder liep, Dat groot, sterk was en diep; Nochtans was hij niet zo bang 1510 Hij ging voort met een vaart Tot de helft van de brug nabij. En toen hij er kwam zo was het Zo zwak, dat alzo te houden Hij dacht dat het breken zou. 1515 Het is waar, het boog ook zeer mede, Dat de zwaarte van zijn wapen deed, Die hij te die tijd aan had; En hem kwam zulke vrees aan, Zodat hij daar in het water viel 1520 En dronk zoveel, zodat hij wel Waande te barsten gelijk daarvan. Hij greep die plank met de tanden; Meteen heeft hij een man gezien En Dodineel riep op hem meteen: 1525 ‘Aai mij, nu bid ik u zeer Dat u mij uit het water helpt.’ - ‘Heer ridder,’ sprak die man daarna, ‘Enwelke duivel bracht u daar? Waarvan wilde u bewinden, 1530 Waande ge in het water avontuur vinden?’ Dodineel sprak: ‘Ik heb er gevonden Avonturen genoeg nu ten stonden; Maar vriend, om God, help me, Nee let er niet mede, dat bid ik u.,’ 1535 Die man zei: ‘Ik doe het niet. Alzo als ge er in kwam beziet Dat ge er uitkomt alzo.’ En hij ging zijn vaart toen En liet Dodineel gelijk 1540 In de vrees daar hij hem vond. Toen Dodineel dit heeft gezien, Die zeer in vrees was van die, Hij versterkte zich zo in die nood, Dat hij zich uitwierp met grote moeite 1545 Te land op andere zijde alzo. En hij zag naar die jonkvrouw toen, Die hem ontgaan was te die tijd. Dodineel begon toen te gaan, En kwam in een enge gang 1550 Van een bos al gauw, Daar zag hij een klein kasteeltje staan, En daaruit komen, zonder twijfel, Een gewapende ridder, die toen Dodineel aldus sprak toe: 1555 ‘Geef u over of ge bent dood!’ Maar Dodineel was in zulke nood Van het water en zo hard Mismaakt, zodat hij niet spreken mocht. Toen de ridder dit had gezien 1560 Trok hij hem de helm af; meteen Leidde hij hem in gevangenis daar. Ik laat hem in zware boeien liggen |
Ende sal spreken vort beginnen Van Genevren der coninginnen, 1565 Die drove was utermaten. Si heeft die fonteine gelaeten Ende trac enwech met rouwen groet Met haeren ioncfrouwen te Kameloet. Gi hebt wel gehort te voren 1570 Hoe si hare ridders al heeft verloren, Nu hort hier af die clage gerede Ende van Lanceloete te sokene mede. Der coninginnen Genovre quam mare Dat Lanceloet verslegen ware. 1575 Als si die niemare hadde verstaen Ginc si in ene camere saen, Daer Lanceloet te slapene plach. Ende alsi Lanceloets bedde sach Wart si met groten mesbare, 1580 Hare selven treckende biden hare; Ende weende ende dreef groete rouwe doe, Ende seide dese worde toe: ԁy edel riddre vercoren, Gi plaecht te leggene hier te voren; 1585 Gine mocht sterven nembermere Ic en bolge mi te u wart sere, Ende dat gi niet en mocht daer nare Leven hoe dat anders met u ware! Ay Lanceloet, meester ende here, 1590 Boven allen ridders in elken kere, Goedertieren meer dan enich man Jegen die gene daer gi trouwe vont an!’ Aldus clagede die coninginne Om Lanceloete met droven sinne, 1595 Ende seide wonder; ende meer hadde gedaen, Maer dattie coninc int hof quam saen, Die vander iacht quam tien tide Wel in hogen ende blide. Hine gemoette op dien dach niet 1600 Datten mochte verswaeren iet. Die coninc vragede om niemare, Van Lanceloete tirst dat hi quam dare; Ende men deedse hem also verstaen Als sise int hof hadden ontfaen, 1605 So datti coninginne tote hem quam, [p. 12] Die hi ontboden hadde, al gram. Hi vragede hare: ‘Wathebdi?’ - ‘Ineweet niet dan wel,’ seide si - ‘widoet.’ - ‘Inedoe.’ Doe seide hi: 1610 ‘Bider trouwen die gi sijt sculdich mi, Segt mi, ic wilt weten ende horen. - ‘Here, gi hebt mi so besworen, Ic segt u na dat gijt wilt weten, Maer wi moeten tirst hebben geten.,’ 1615 Doe gingen si dwaen ende saeten Altehant ter taflen ende aeten. Alse die coninc Lanceloete gemiste Ende hine daer binnen niet ne wiste Hem wondrets ende was in vresen, 1620 Ende tongemake waer hi mochte wesen, Ende hadde vrese van ongevalle. Ende als si geten hadden alle Die coninc dede comen daer nare Die coninginne ende seide tote hare: 1625 ‘Dat ic u eermen ginc eten Vragede dat willic nu weten.’ - ‘Nadien dat gijs vraget het sal u Een ander seggen dan ic nu.,’ Hi sprac: ‘Ic wilt van u weten, vrouwe, 1630 Om dat ic u bat betrouwe Dan ic el enichgen minsche doe.’ Si begonste hem te seggene doe: ‘Here, alse wi onder ons lieden Gi ende ic vorden bosch scieden 1635 Reden wie so verre, dat op ons quam Een gewapent riddre, die mi nam Ende wilde wech voren sonder minen danc; So dat Keye thant vort spranc Ende ioesteerde iegen hem daer. 1640 Die ridder staken of, dats waer: Hi reet iegen Sagrimorre doe Ende iegen Dodinele daer toe, Die hi beide gader af stac. Doe ioesteerde Lanceloet van Lac 1645 Jegen hem, ende si onderstaken Hem dat si hare vleesch braken. Lanceloet staken af. Daer naer Quam tote hem ene quene daer, Daer hi mede moeste varen; 1650 Ende ic sinde na hem tuwaren Keyen den drossate also houde Dat hi weder keren soude. Ende hine wilde niet keren dan. Ende wi volgeden u vort an, 1655 Ende waenden u hebben vonden, So dat wi quamen tien stonden Ter elvinnen fonteine. Doe seide Sagrimor dat hi sonder beide Ons tetene soude halen doe, 1660 Ende Dodineel seide alsoe. Ende si voeren dat ic van hare Noit sinder en horde niemare, Sonder dat mi sinde na dien een deel Enen gevangen ridder Dodineel. 1665 Ende onlange tijt daer naer Leet vor ons lieden een ridder daer, Die Lanceloets wapene vorde an, Ende vorde an sijn arsoen nochtan Eens ridders hoeft hangende al bloet, 1670 Die niewinge was geslegen doet; Ende het was also scone van hare Alse oft Lanceloets hoeft ware. Ende wi waenden wel bi desen Dat Lanceloet hadde gewesen. 1675 Wie begonsten alle wenen sere Ende wi voren na hem, here. Ende hi keerde ene ander strate. Ic sinde Keyen den drossate Na hem ende den ridder met geninde 1680 Die mi Dodineel sinde, Ende ic ne mochtse noit sinder sien.’ Die coninc antworde te dien: ԅist aldus, dats groet ongeval Mi ende desen lande al 1685 Meer dan mi gesciede noit ere.’ Hi begonste te weennen sere: Hem faelgierde sine cracht Dat hi welna viel in onmacht. Als hi was becomen seide hi: 1690 ԁy Lanceloet, lieve, waer siedi?’ Men ginc daer rouwe driven mettien Meerre dan men noit hadde gesien; Ende die vander tafelronden Clageden sere tien stonden, 1695 Ende die coninginne meest, sekerlike. Hare rouwe was sonder gelike. Cume bleef van rouwen groet Sine hadde haar selven geslagen doet: So hadde si, ne ware 1700 Dat si ontbeidde na vraye niemare, Te wetene ocht hi ware doet. In dien zale waeren clagen groet. Mijn here Walewein seide doe, Daer al die lieden horden toe: 1705 ‘Ic sal morgen uten hove varen Ende vort an wandelen sonder sparen Tote dien dat ic sal weten bloet Ocht hi es levende ochte doet.,’ Al dat selve seiden tien stonden 1710 Si .xxx. vander tafelronden. Die coninc ne wilde niet gehingen Datter so vele ridders gingen. Hi seide daer souder .x. vaeren, Ende datter also genoech waren 1715 Sijn si goede liede, ende dese sal Walewein selve kiesen al. Den irsten ridder die Walewein Coes tote hem dat was Ywein, Ende die ander Garhies, 1720 Ende die derde Gurrehes. Die vierde was Mordrec, die was Niewinge ridder worden, als ict las. Hestor van Mares was die .v.; Aglovel die .vi.. Dat gedichte 1725 Seghet dat hi daerna tenen male Te hove brachte Perchevale. Ende vort so vele, tuwaren, Datter .x. met Waleweine waren. Walewein beval allen desen 1730 Datsi gewapent souden wesen Ende gereet dies ander dages te verne. Si seiden si soudent doen gerne. Des ander dages alsi hadden gehort Messe alle .x. si quamen vort 1735 In dien zale: daer brachtemen voren Die helege diesi alle sworen, Also alsmen te sweerne plach, Dat sine souden soeken jaer ende dach, Hine worde eer vonden, harentare; 1740 Ende dat si ten inde vanden iare Ten hove souden weder keren. Desen eet plagen die heren Te doene, die uut Arturs hove voren In questen, dat si aldus sworen. 1745 Dus scieden die heren uten hove, Bi des conincs orlove, Ende maecten recht hare vart Ten foreeste van Kamaloet wart, Ende reden tere crucen toe, 1750 Diemen hiet die swerte cruce doe. Si beetten alst Walewein riet. Ende twi dat die swerte cruce hiet Sal ic u ondecken thant Wat ic daer af gescreven vant. 1755 Alse Joseph van Aramathien [p. 13] Onder die heydine ginc castien, Ende hi biden wille ons Heren Vele liede hem dede bekeren Dat si al lieten hare quade wetten, 1760 Ende si hem an die kerstine setten; Also dic coninc Agestes dat ondervant, Die doe here was in dat lant, Dat hem sijn vole so bekeerde Ende Goede ende sine wet so eerde 1765 Hi hads groete serichede. Ende hi was sere verwaent mede, Ende hi peinsede dat si van desen Quaet te bringene souden wesen, Ende dat hi gelike toegen soude 1770 Dat hi kerstin wesen woude. Ende hi ontfinc kerstinhede Ende alle sine lieden mede. Alse Joseph hadde gewesen daer .IIJ. dage hi vor wech dar naer, 1775 Ende liet daer .xij. van sinen magen Dat si souden in allen dagen Sermone doen. Mare Alse die coninc wart geware Dat Joseph wech was hi omboet, sonder waen, 1780 Die meeste van sinen lande saen, Daer hi meest trouwen hadde toe. Ende hi sprac tote hem lieden doe: ‘Ic wille ene dinc doen daer gi Alle toe moet helpen mi.,’ 1785 Si vrageden hem wat dat ware. Hi antworde openbare: ‘Ic bem in willen dat ic sal Dat volc doen weder keren al Tonsen gelove; want sonder waen 1790 Dat gelove dat ic hebbe ontfaen En becoemt mi niet.Մoe seide Een sijn na vrient sonder beide, Dat herde wel was die coninc Tien tiden bepenst van dier dinc, 1795 Ende hi seide dat hi daer toe Gerne wilde acorderen. Doe Dede die coninc sine hoge lieden Tote hem te comene ontbieden. Alse si quamen gaf hi die gebode 1800 Te anebedene sine Goede. Daer waser genoech die hen setten Weder te haren quaden wetten. Die dat te doene niet wilde kiesen Moester omme sijn hoeft verliesen. 1805 Dus waere vele gedoet sonder sparen. Omdat si noch niet vast ne waren, Die cleine lieden, ter kerstijnre wet So hebben si hen alle geset Ter manieren te keerne saen. 1810 Alse dat die coninc hadde gedaen Dedi vangen sonder beide Josephs .xij. gesellen, ende seide Si souden sine Gode anebeden Ocht hi soutse doeden ter steden. 1815 Si seiden dies en daeden si niet In gere maniere, wat soes gesciet. Alse die coninc dat verstoet Hi deetse oncleden metter spoet Ende slepen dore die port, ende leden 1820 Tere crucen buten der steden, Die Josep hadde gerecht inden ganc Vanden foreeste, dies was onlanc. Hi dede den irsten binden saen An die cruce, ende dedene slaen 1825 Up thoeft met enen hamere soe Dat daer die herssenen uut liepen doe. In deser manieren, hordic tellen, Doedde hi die .xij. gesellen, So dat vanden bloede die cruce wart 1830 Ende vanden hersenen also swart; Ende bi desen, dat suldi weten, Wast die swarte cruce geheeten. Dat dus vander crucen es gesciet Dat ne seggic over waerheit niet. |
En zal voort te spreken beginnen Van Genievre de koningin, 1565 Die uitermate droevig was. Ze heeft de fontein verlaten En trok weg met grote rouw Met haar jonkvrouwen te Carmeloet. Ge hebt wel gehoord tevoren 1570 Hoe ze al haar ridders heeft verloren, Nu hoor hiervan gereed het klagen En van Lancelot te zoeken mede. Daar koningin Genievre kwam bericht Dat Lancelot verslagen was. 1575 Toen ze dat nieuws had verstaan Ging ze gelijk in een kamer, Daar Lancelot te slapen plag. En toen ze Lancelot’ s bed zag Begon ze met groot misbaar, 1580 Zichzelf te trekken bij het haar; En weende en dreef toen grote rouw, En zei toen deze woorden: ‘Aai edele uitverkoren ridder, Gij plag hier tevoren te liggen; 1585 Ge mocht sterven nimmermeer Ik verbolg met tot u waart zeer, En dat gij niet mocht daarna Leven hoe dat anders met u was! Aai Lancelot, meester en heer, 1590 Boven alle ridders in elke keer, Goedertieren meer dan enige man Tegen diegene daar ge trouw aan vond!’ Aldus klaagde de koningin Om Lancelot met droevige geest, 1595 En zei wonder; en meer had gedaan, Maar dat de koning gelijk in de hof kwam, Die van de jacht kwam te die tijd Wel verheugd en blijde. Hij ontmoette op die dag niet 1600 Dat hem mocht bezwaren iets. De koning vroeg om nieuws, Van Lancelot ten eerste dat hij daar kwam; En men liet hem alzo verstaan Toen ze hem in de hof hadden ontvangen, 1605 Zodat de koningin tot hem kwam, Die hij ontboden had, al gram. Hij vroeg haar: ‘Wat heb je?’ - ‘Ik weet niets dan goed,’ zei ze -’gij doet.’ - ‘Ik doe niet.’ Toen zei hij: 1610 ‘Bij de trouw die ge me schuldig bent, Zeg me, ik wil het weten en horen. - ‘Heer, ge hebt me zo bezworen, Ik zeg het u naar dat gij het wil weten, Maar we moeten ten eerste hebben gegeten.,’ 1615 Toen gingen ze wassen en zaten Gelijk ter tafel en aten. Toen de koning Lancelot miste En hij hem daar binnen niet nee wist Hem verwonderde het en was in vrees, 1620 En te ongemak waar hij wezen mocht, En had vrees van ongeval. En toen ze allen gegeten hadden De koning liet komen daarna De koningin en zei tot haar: 1625 ‘Dat ik u eer men ging eten Vroeg dat wil ik nu weten.’ - ‘Nadien dat gij het vraagt zal het u Een ander zeggen dan ik nu.,’ Hij sprak: ‘Ik wil het van u weten, vrouwe, 1630 Omdat ik u beter vertrouw Dan ik elders enig mens doe.’ Ze begon hem te zeggen toen: ‘Heer, toen we onder ons lieden Gij en ik voor het bos scheidden 1635 Reden we zo ver, dat op ons kwam Een gewapende ridder, die mij nam En wilde weg voeren tegen mijn wil; Zodat Keye gelijk voort sprong En kampte tegen hem daar. 1640 Die ridder stak hem af, dat is waar: Hi reed toen tegen Sagramor En tegen Dodineel daartoe, Die hij beide tezamen afstak. Toen kampte Lancelot van Lac 1645 Tegen hem, en ze onderstaken Zich zodat ze hun vlees braken. Lancelot stak hem af. Daarna Kwam tot hem een oude vrouw daar, Daar hij mee moest gaan; 1650 En ik zond hem na inderdaad Keye de drost alzo te houden Dat hij terug keren zou. En hij wilde niet keren dan. En wij volgden u voort aan, 1655 En waanden u hebben gevonden, Zodat we kwamen te ene tijd Ter elven fontein. Toen zei Sagramor dat hij zonder wachten Ons te eten zou halen toen, 1660 En Dodineel zei alzo. En ze voeren zodat ik van hen Nooit sinds hoorde nieuws, Uitgezonder dat me een deel na die zond Een gevangen ridder Dodineel. 1665 En korte tijd daarna Ging voor ons lieden een ridder daar, Die Lancelot’ s wapen voerde aan, En voerde aan zijn zadelknop nochtans Een ridders hoofd hangen al bloot, 1670 Die net dood was geslagen; En het was alzo mooi van haar Alsof het Lancelot’ s hoofd was. En we waanden wel hierdoor Dat het Lancelot was geweest. 1675 We begonnen allen zeer te wenen En we voeren naar hem, heer. En hij keerde een andere straat. Ik zond Keye de drost Naar hem en de dappere ridder 1680 Die me Dodineel zond, En ik nee mocht ze sinds nooit zien.’ De koning antwoordde tot die: ԉs het aldus, dat is groot ongeval Mij en al deze landen 1685 Meer dan me geschiedde nooit eerder.’ Hij begon zeer te wenen: Hem faalde zijn kracht Zodat hij bijna in onmacht viel. Toen hij bijgekomen was zei hij: 1690 ‘Aai Lancelot, lieve, waar ben je?’ Men ging daar meteen rouw drijven Meer dan men ooit had gezien; En die van de tafelronden Klaagden zeer te die stonden, 1695 En de koningin meest, zeker. Haar rouw was zonder gelijke. Nauwelijks bleef van grote rouw Ze had zichzelf dood geslagen: Zo had ze, tenzij 1700 Dat ze wachtte op mooi nieuws, Te weten of hij dood was. In die zaal was groot geklaag. Mijn heer Walewein zei toen, Daar al die lieden toehoorden: 1705 ‘Ik zal morgen uit het hof gaan En voortaan wandelen zonder ophouden Totdat ik zal weten bloot Of jij leeft of hij is dood.,’ Al datzelfde zeiden te die stonden 1710 Zij 30 van de tafelronde. De koning nee wilde niet toestaan Dat er zoveel ridders gingen. Hij zei daar zouden er 10 gaan, En dat er alzo genoeg waren 1715 Zijn ze goede lieden, en dezen zal Walewein zelf alle kiezen. De eerste ridder die Walewein Koos tot hem dat was Ywein, En de ander Garhies, 1720 En de derde Gurrehes. De vierde was Mordret, die was Net ridder geworden, zoals ik het las. Hestor van Mares was de 5de; Aglovel de 6de. Dat gedicht 1725 Zegt dat hij daarna te ene maal Te hof bracht Percheval En voort zoveel, inderdaad, Dat er 10 met Walewein waren. Walewein beval al deze 1730 Dat ze gewapend zouden wezen En gereed dus de volgende dag waren. Ze zeiden ze zouden het graag doen. De volgende dag toen ze hadden gehoord Mis alle 10 kwamen ze voort 1735 In die zaal: daar bracht men voor De heiligen die ze allen zwoeren, Alzo zoals men te zweren plag, Dat ze hem zouden zoeken een jaar en dag Hij wordt eerder gevonden, hier en daar; 1740 En dat ze ten einde van het jaar Te hof zouden terug keren. Deze eed plachten de heren Te doen, die uit Arthur’ s hof voeren In avonturen, dat ze aldus zwoeren. 1745 Dus scheiden de heren uit de hof, Bij de konings verlof, En maakten recht hun vaart Ten bos van Carmeloet waart, En reden naar een kruis toe, 1750 Die men toen het zwarte kruis noemde. Ze stegen af toen Walewein het aanraadde. En waarom dat het zwarte kruis heet Zal ik u gelijk verklaren Wat ik daarvan geschreven vond. 1755 Toen Joseph van Arimatea Onder de heidenen ging onderrichten, En hij door de wil van onze Heer Veel lieden zich lieten bekeren Dat ze geheel lieten hun kwade wetten, 1760 En ze zich aan het christelijke zetten; Alzo de koning Agestes dat ondervond, Die toen heer was in dat land, Dat hem zijn volk zo bekeerde En God en zijn wet zo eerde 1765 Hij had er grote moeite mee. En hij was zeer verwaand mede, En hij peinsde dat ze van deze Slecht af te brengen zouden wezen, En dat hij gelijk tonen zou 1770 Dat hij christen wezen wilde. En hij ontving christelijkheid En al zijn lieden mede. Toen Joseph daar was geweest 4 dagen voor hij weg voer daarna, 1775 En liet daar 12 van zijn verwanten Dat ze zouden in alle dagen Sermoen doen. Maar Toen de koning gewaar werd Dat Joseph weg was ontbood hij, zonder twijfel, 1780 Die grootse van zijn land gelijk, Daar hij het meeste vertrouwen in had toen. En hij sprak tot hen lieden toen: ‘Ik wil een ding doen daar gij Alle toe moet helpen mij.,’ 1785 Ze vroegen hem wat dat was. Hij antwoordde openbaar: ‘Ik ben in wil dat ik zal Dat volk geheel terug keren laten Tot ons geloof; want zonder twijfel 1790 Dat geloof dat ik heb ontvangen Bekomt me niet. Toen zei Een van zijn nauwste vriend zonder wachten, Dat erg goed was die koning Te die tijden peinzen van dat ding, 1795 En hij zei dat hij daartoe Graag wilde toestemmen. Toen Liet de koning zijn hoge lieden Tot hem te komen ontbieden. Toen ze kwamen gaf hij het gebod 1800 Te aanbidden zijn God. Daar waren er genoeg die hen zetten Weer tot hun kwade wetten. Die dat niet te doen wilde kiezen Moest er om zijn hoofd verliezen. 1805 Dus waren er vele gedood zonder ophouden. Omdat ze noch niet vast nee waren, De kleine lieden, te christen wet Zo hebben ze zich alle gezet Ter manieren te keren gelijk. 1810 Toen dat de koning had gedaan Liet hij vangen zonder te wachten Josephs12 gezellen, en zei Ze zouden zijn God aanbidden Of hij zou ze ter plaatse doden. 1815 Ze zeiden dat ze dat niet deden Op geen manier, wat er zo gebeurde. Toen de koning dat verstond Hij liet ze met spoed ontkleden En slepen door de poort, en leiden 1820 Ter kruis buiten de stad, Die Joseph had opgericht in het gaan Van het bos, dus was dat gauw. Hij liet de eerste gelijk binden Aan het kruis, en liet hem slaan 1825 Op het hoofd met een hamer zo Dat daar de hersens toen uit liepen. Op deze manier, hoor ik vertellen, Doodde hij de 12 gezellen, Zodat van het bloed het kruis werd 1830 En van de hersens alzo zwart; En hierdoor , dat zal je weten, Was het dat zwarte kruis genoemd. Dat dus van het kruis is geschied Dat nee zeg ik voor waarheid niet. |
1835 Nu begint davonture tellen: Alse Walewein ende sine gesellen Toter crucen waren comen, Dat gi hier voren horet nomen, Si beten daer ende spraken 1840 Onderlinge van haren saken. Walewein riepse ende seide thant: Giheren, gi sijt alle becant Over goede lieden ende wi Sijn alle ute geporret bedi, 1845 Dat wi om te wetene niemaren Van Lancelote sullen varen. Ende men sals onscone spreken tuwart Es dat sake dat gi over niet ne vart. Hier bi radic dat gi dit foreest dure 1850 Dese weke ridet soeken avonture.’ Binnen desen dat Walewein spreect dese wort Hebben si ene stimme ropen gehort Lude ende met groter anxten toe. Mijn here Walewein seide doe: 1855 ‘Ic hore lude ropen; hebdi Dat luet gehort?Si seiden: ‘Ja wi.’ - Ԍaet ons dan varen der wart.’ Ende si daedent metter vart Om te weten daer af niemaren. 1860 Si hadden onverre gevaren Dat si ontmoetten ene ioncfrouwe Op een part drivende groeten rouwe. Alse her Walewein quam bat nare Hi groettese ende vragede hare 1865 Waer omme si weende so sere. So seide: ‘Ic wene, here, Om den besten ridder van erderike, Diemen verslaet jamerlike Ende oploept in die valeye daer.,’ 1870 Hi seide: ‘Joncfrouwe, wist ons waer, Ende leet ons lieden ter steden.,’ Si sprac: ‘Die wech salre u leden; Vart ende bescermtene metter vart.’ Si voren alle dare wart, 1875 Ende alsi in die valeye quamen Vonden si enen ridder ende vernamen Dattie riddre na sire macht Aldaer iegen .x. ridders vacht: Ende hi hadse som geslegen doet. 1880 Walewein riep op hen met haesten groet, Ende alsi Waleweine vernamen Ende die andre, die met hem quamen, Op hen tors comen metter spoet Si vloen, bedi si waren te voet. 1885 Walewein stac doer die scoudere onsoete Dien genen dien hi irst gemoete; Ende die gene die mochten vlien Vloen in dat foreest mettien. Ende alse Walewein dochte 1890 Dat hise niet hervolgen en mochte Hi keerde weder thant Ter steden, daer hi den ridder vant. Walewein sprac: ‘Ineweet wie gi sijt, Gi hadt hulpen noet nu ter tijt.,’ 1895 Mettien Walewein geware wart Dattie riddre hadde .ij. swart; Des hem sere wonderde doe Ende alle sinen gesellen toe. Walewein sprac: ‘Enwaendic u niet moyen 1900 Ende u niet en wilde vernoyen, Ic soude u vragen enen dinc nu.’ Die ridder seide: ‘Inemach u Gene dinc nu octroyeren Het ne ware in derre manieren, 1905 Dat ic eer uwen name hadde verstaen.,’ [p. 14] - ‘Ic hete Walewein,’ sprac dander saen. - ԁy sidi dat! Walewein, nu vraget Al dat u te vragene behaget.’ Walewein dankets hem herde. 1910 Hi vragede hem twi hi .ij. zwerde Voerde over hem. Hi seide: ‘Ic sal U van desen vroet maken al.’ Hi ontgorde heide die zwerde daer naer Ende hine teen an enen boem daer; 1915 Dat ander leide hi int groene Ende knielder voren na tgone, Ende cussede den appel daer af mede. Daer na trac hijt uter seede, Het ne bleec maer te halven zwaerde, 1920 Het was tehroken in die middewaerde. Dat dochte mijn her Waleweine wonder wesen. Mijn here Ywein sprac na desen Tolen riddre: ‘Wats dit, here, Ne hebbedi vanden zwerde nemmere?,’ 1925 - ‘Jay ic,’ antworde hi hem weder. Hi keerde den scoe dat op dat neder, Ende tander stic, dat inden scoe was, Dat viel daer neder in dat gras. Hem allen wonderde van dien, 1930 Bedi si hadden wel gesien Vallen vanden pointe vanden zwerde Dropel bloets; des wonderde hen herde. Walewein vragede wat mocht wesen. Die ridder sprac: ‘Watdunet u van desen?,’ 1935 - ‘Wats mi dunct,’ antworde hi, ‘Het es bloet, dat dunket mi.’ Ywein sprac ten gesellen na dien: ‘Dusdaen wonder ne hebbedi niet gesien.’ Walewein sprac: ‘Here, soudemen moegen 1940 Die stucken weder te gader voegen? - ‘Jact, herde wel,’ sprac hi daer nare, ‘Opdat die riddre hier ware, Die davonturen te hoefde al Vanden Grale bringen sal.,’ 1945 Mijn here Walewein begonste pensen doe. Doe sprac hem die riddre aldus toe: ‘Here, nu provets ints vader namen Ende tsoens ende tehelichts geest te samen, Ocht gi dit zwert sout moegen 1950 Enichsins te gader voegen.’ Walewein deder toe sine macht, Ende alst hem te doene ontvacht Begonste die riddre wenen sere Ende seide: ‘Na dien dat gi, here, 1955 Van deser dinc gefaelgiert sijt Ine weet waer getiden nu ter tijt.’ Doe provets mijn here Ywein ter stede, Ende alle hare gesellen mede; Ende si faelgierden alle te samen. 1960 Ende hi vragede om haerre alre namen: Si noemdense hem, ende hi seide na dien: ‘wiheren, hier bi moegedi sien Dat in u lieden, des sijt gewes Niet also groete doeget es.,’ 1965 - ԁy here,’ sprac Walewein doe saen, Ԅoet ons die avonture verstaen Ende dat wonder vanden zwerde nu.’ Hi seide: ‘Here, ic segt u, Gi hebt hier te voren gehort wale 1970 Vanden edelen riddre houden tale, Die Joseph hiet van Aramathien, Die Jhesus den sone Marien, Vander heleger crucen dede, Die in dit lant quam ende reet mede 1975 Door een foreest van brochen lant, Daer hi enen sarrasijn vant. Si ondergroetten hen; daer nare Vragede elc andren wanen hi ware. Joseph antworde den andren das, 1980 Dat hi van Aramathien was. Doe sprac tote hem Die heidine man: ‘Wie was die di hier brochte dan?’ Josep antworde: ‘Ic segt u, Die gene, die al die wege can nu, 1985 Hi brachte mi hier in dit lant.’ - ‘Watmanne bestu?’ sprac hi thant. Joseph antworde hem tien stonden: ‘Ic bem een ersatre van wonden.’ - Ԃestu ersatre dan?’ - ‘Jay ic,’ seide hi. 1990 Hi sprac: Ԅu sout dan varen met mi Daer mijn broeder ziec leget, sonder waen, Ende anderhalf iaer heeft gedaen. Noit ne mochtene meester genesen Van allen die tote hem hebben gewesen.,’ 1995 Joseph antworde dat hine sal Bi Goeds hulpe genesen al. ‘WatGoede meenstu?’ sprac die sarrasijn. Du weets wel dat maer .iiij. Goede en sijn, Mahomet, Tervagaen ende Apollijn 2000 Ende Jupiter, dits waerheit fijn. Negeen van desen, sonder waen, Ne wille hem te staeden staen; Ende du hi wille van desen Waenstu danne genesen?,’ 2005 Josep antworde den Sarrasijn doe: ‘Ic en willere genen van desen toe; Het sijn Goede die niet ne doegen, Ende die niemen helpen moegen. Du waenste dat si di helpen moegen, daer bi 2010 Bestu bedroegen, dat seggic di.,’ - ‘Ic ne ben niet,’ sprac die sarrasijn, ‘Ic ne mach daer bi niet bedroegen sijn Omdat mijn gelove vast es ende goet.’ Joseph antworde alse hijt verstoet: 2015 ԓegestu danne, dat sijn Goede geraect Die idelen diemen met handen maect, Ende si meer machts hebben in die Dan du op hen?’ - ‘Jay ic,’ sprac hi. Hi sprac: ‘Comic te dinen huus ic sal togen 2020 Noch tavont dat si niet helpen moegen, No di, no hem selven mede, No andren in gene stede. Alsi tes sarrasijns castele quamen Si gemoetten ende vernamen 2025 Enen goeden man thare vart Ende met hem enen onbonden liebart. Die liebart spranc anden sarrasijn Ende trocken vanden perde sijn. Die lieden van den castele liepen 2030 Na den liebart; ende si riepen, Si weenden ende si clageden sere Alsi doct saegen haeren here. Si namen Joseph thanden Ende bonden hem optien rucge die handen. 2035 Doemen leedde te hove wart Trac die drossate sijn zwart, Daer hine int been mede wonde. Ende het brac mids ontwee tier stonde, Ende Die helecht daer af altoe 2040 Bleef stekende in Josephs been doe. Ende alse Joseph inden tor, sonder waen, In vangnessen soude gaen Vragede Joseph twi menne werde soe? Si seiden: ‘wiwillen datmen dus doe.,’ 2045 Joseph seide: ԁy gi heren, eer gi In die vangnesse dus leedt mi Doet mi alle die sieke comen nu, Die ten castele horen, des biddic u.’ Si spraken: ‘Waer[toe] soude dat wesen?,’ 2050 Hi seide: ‘Ic salse alle genesen.,’ Si brochten vort ten irsten deele Des heren broeder vanden castele, Die int hoeft hadde ene wonde. Alsen Josep sach hi vragede tier stonde 2055 Hoe lange hi gewont hadde gesijn. [p. 15] Een half jaer,’ antworde die sarrasijn; ‘Ende mochti mi hier af genesen Ic soude u rike man doen wesen Vort an al u leven dure.,’ 2060 Joseph loech; ter selver ure Hi sprac: Ԉoc mochstu mi maken dan Rike, du best selve so arm man Dattu ne heves een twint?’ Alse die Sarasijn horde tgint 2065 Hi seide: ‘Ic hebbe in mijn gewout Groet goet, selver en de gout, En es dat niet groete rijcheit nu?’ - ‘Neennt,’ sprac Joseph, Ԥat moegestu Bi di selven weten, horre nare: 2070 Oft nu al vergadert ware Dijn goet, dijn selver, dijn scat, Dijn rijcheit ende al dat Du heves in dit erderike, Jane soudstut hem geheellike 2075 Geven die mochte genesen di?’ - ‘Jay ic, here, ‘antworde hi. Joseph sprac: ‘Du moeges wel dan Seggen dattu best een arm man, Na dien datti gebreect .i. dinc allene. 2080 Gout noch selver, noch rijcheit gene Ne maken dien man niet so rike Alse die gesonde doet, sekerlike.’ - ‘wi[segt w]aer,’ sprac die sarrasijn ‘Ic [soudt] bejagen mocht soe sijn.,’ 2085 Joseph sprac: ‘bi trouwen, wiltu, Ic hebse di bejaget nu.’ Die sarrasijn sprac: ‘twelker maniere Souttuse bejagen so sciere?’ Joseph sprac: ‘Wiltu geloven an 2090 Goede du salt al genesen dan.’ - ‘Ic hebbe,’ antworde die sarrasijn, ԁn Goede vaste tgelove mijn.’ - Ԃlivet an enen God allene; Maer an allen vieren gemene 2095 Des bestu geonneert te mere’ (Sprac Joseph) ‘ende bedroegen sere. Dese Goede, sekerlike, Machtu proven lichtelike. Dinen broeder, die doedde die liebart, 2100 Doe draegen vor dine Goede ter vart: Moegen sine weder op doen staen Soe machttu seggen, sonder waen, Dat si van groter macht sijn.,’ - ‘Op te doen stane,’ sprac die sarrasijn, 2105 ‘Nes niet cleine; ine hebbe niet verstaen Dat si dat iet hebben gedaen.’ Joseph was daer na ontbonden (Niemen en wiste van sire wonden Die hi int been hadde, sonder waen). 2110 Sie sijn in die mahomerye gegaen. Die sarrasine daeden draegen dan Vor Mahomette den doeden man Ende vor die andre Goede mede, Ende baeden hen allen daer ter stede 2115 Over den doeden om genaden. Dus laegen si lange ende baeden. Alse Josep sach van hen lieden Dat hare bidden niet mochte dieden Hi riep lude: ԏnsalichge lieden,’ doe, 2120 ‘Ende sere bedroegen daer toe. Hoe sidi onteert ende ontraect, Dat gi geloeft an beelden, die sijn gemaect Van stenen, van houte, ende hebben niet Macht dat si moegen helpen iet. 2125 Ende gi sijt keytijf ende bedroegen Die geloeft dat si u helpen moegen. Nu merket ende besiet an Genen sterfliken man, Hoe sine moegen op doen staen.,’ 2130 Joseph knielde ende seide saen: ԁy here Jhesus Karst, helich coninc, Die mi int lant brocht om dese dinc, Dat ic hier ter lieden nutscapen Uwen helichgen name soude boedscapen, 2135 Ic bidde u, here, niet om mi, Om uwen lof, ende dat daer bi Gevordert mach sijn kerstijnhede, Ende dat gi moeget toegen hier ter stede Vor deser keytiver oegen 2140 Hoe si geonneert sijn ende bedroegen, Dat si anebeden ende vanden Dese beelden gemaect met handen.’ Hi custe derde ende stoet op doe, Ende sprac daer sijt alle horden toe: 2145 ‘Here, hier saldi uwer Gode macht sien Ende hoe vele es te gelovene an dien.’ Het begonste onlange daer naer Sere donderen ende blexemen daer; Die erde bevede, die locht wart zwart. 2150 Daer na viel die donder hart Op die beelde. Doe quam daer een roec, Die stanc ende herde qualike roec, Dat niemen wel gedogen ne mochte Dies gesmaecte, dat hen dochte 2155 Vander lichame sceden die herte. Si vielen in onmachte van groter smerte Alle sonder Josep allene. Daer na bequamen si alle gemene. Joseph sprac ten sarrasinen na dien: 2160 ‘wiheren, nu mogedi sien Die macht van uwen Goeden al claer, Ende ic segge u over waer, Die gene die u beelde waerp Te neder metten donre scarp, 2165 Dat hi u also werpen sal Gine betert u jegen hem al.’ Alse Josep hadde gesproken Mategran, Des doedes broeder, seide dan: ԓegt ons hoe u name si.,’ 2170 - ‘Ic hete Joseph,’ seide hi. Die ander seide: ‘Sidi sarrasijn?’ - ‘Nenic, ic bem kerstijn; Ic gelove anden sone ende anden vader Ende anden helichgen geest, die algader 2175 Sijn een God, diet al mach Dat hi wille doen, heden den dach. Het en is geen so besondicht man Wille hi hem jegen Goede betren dan God ne salne bringen dat hi al 2180 Boven sinen vianden wesen sal; Ende jegen Gods macht, sonder waen, Sone mach gene dinc gestaen.’ Mategran sprac: ‘Ic worde geware des, Dat hi vele machtichgre es 2185 Dan ic waende. Sonder waen, Daeddi minen broeder op staen, Die nu doet is, ende hi Daede dat hi sprake jegen mi, Ic soude geloven al mijn leven 2190 An hem, ende nembermee begeven.’ Tirst dat Josep hadde gehort Matagrans tale ende sine wort Hi cnielde ende seide oetmoedelike: ԁy here, du stichtes erderike 2195 Ende maecte sonne, sterre ende mane Ende die .iiij. elementen daer ane, Ende van Marin waers geboren, Der gebenedider maeget vercoren, Ende vanden Joeden tonrechte gevangen 2200 Ende an ene cruce gehangen, Ende smaecte die bitter doet Om ons te lossene uter noet, Ende verrees inden derden dage Van doede te live, sonder sage, 2205 Ic bidde u, here, oetmoedelike, [p. 16] Dat gi an desen doeden openbaerlike U miracle willet toegen Vor al der lieden oegen.’ Josep stoet op, ende daer na saen 2210 Sagen si den doeden op staen Ende leven. Alse Josep wart geware Hi weende; met goeder herten dare Dankede hijs Goede soetelike Ende sprac tot hen allen gemeenlike 2215 Die daer waren, ende seide mettien: ‘wiheren, nu moegedi wel sien Die God, daer ic af spreke, dat hi Machtichger dan enich ander si.’ Na desen worde sijn si gevallen 2220 Joseph te voete met allen Ende seiden: ‘Wie houdens ons alle an u, Ende al hebben wie mesdaen tote nu Ende die sotheit gedaen simpelike Met dat wi gelove[den] qualike, 2225 Wie willen daeraf in baten staen Ende willen alle anevaen Al swelke wet vort mere Te houdene onder ons, lieve here, Alse gi selve sult visieren, 2230 Dat gi sculdich sijt in allen manieren.’ Dus verwan Joseph al geheel Die gene die waren in dien casteel, Dat si dat doepsel ontfingen. Alse geware wart van dien dingen 2235 Die drossate, die Joseph te voren Int been wonde, alse gi moeget horen, Hi kinde vor hen allen tier stont Hoe hi Joseph hadde gewont, Ende hoe hi tswert in Josephs been brac, 2240 Ende teen inde daer in stac, Die helecht vanden swerde. Na dien Dede Matagran dat been besien, Ende vanter in dat stic vanden swerde. Doe worden si te mayiert herde 2245 Alsi deser dinc worden geware. Mategran sprac te Josep dare: ԓuldi genesen moegen van desen?’ Hi sprac: ‘Ic sal wel genesen Bider hulpen van onsen here, 2250 Maer gi sult genesen ere Van uwer wonden, des geloeft, Die gi hebt in u hoeft.’ Josep dede na dese dingen Dat vanden swerde was bleven bringen, 2255 Den appel ende hilte twaren, Ende hi maecte sonder sparen Een teken vander cruce tier stonde Ter stede daer hi hadde die wonde. Hem allen die des saegen toe 2260 Wonderde des sere doe Dat een twint bloet niet ne brac Ter stede daer men tswert uut trac. Alse Josep die stucken hadde gesien Van den swerde hi sprac mettien: 2265 ԁij swert, dune werts nembermere Te gader geheelt in genen kere Vor dien dat di die gene sal In sine hant houden, die al Die avonturen, in waren dingen, 2270 Van dien Grale ten inde sal bringen. Tirst dattu coemst in sine hant Die stucken sullen vergaderen thant.,’ Ende die van dien castele aldure Ontfingen doepsel al tier ure. 2275 Josep bleef lange aldaer Met desen swerde, ende daer naer Bejaege[dic]t met groter cracht Ende hebt also bewacht Van dien dat ic irst gecreech dit zwart, 2280 Dat noit sint getrect en wart Sonder nu, daer gi bi stoet. Nu hebbedi gehort waerbi dat bloet. Van dat gi vraget waer om me ic doe Knielde doe icker ginc toe, 2285 Dat was dat ic ben seker des Dat ene helege dinc es.,’ Hestor seide tote hem ter tijt: Ԃi wat redenen cussedijt?’ Hi seide: ‘bi dien, dat op dien dach, 2290 Dat ic dat zwert gecussen mach Dat ic al dien dach, sonder waen, Gene doetwonde mach ontfaen.’ Here Walewein seide: ‘Hoe heet di, Des biddic dat gi segget mi?,’ 2295 - ‘Ic hete Elizer, sekerlike, Ende mijn vader es die rike Coninc Vesschere, die hout in hant Dat Grael, dat wide es becant.’ - ‘Here riddre, wat vaerdi socken nu?,’ 2300Sprac Walewein.- ‘Here, ic sochte u, Omdat gi sout proven oft gi moegen Dit zwert iet sout weder voegen.’ Mijn here Ywein sprac hem dus an: ‘Ic segge u wat gi sult doen dan. 2305 Wie sijn geporret, dats waerheit fijn, In die meeste queste die mach sijn Nu in desen erderike Om enen ridder, sekerlike, Daer wi niet af ne weten bloet, 2310 Weder hi levende si so doet Bi deser redene so soudic u In rechten rade wel raden nu Met ons varen tote dien stonden In die queste, dat wine vonden, 2315 Opdat hi vonden moege wesen; Bedi ic bem seker van desen, Dat hi sal inden u besichede Opdat stervelijc manlijchede Daertoe helpen mach och can.,’ 2320 Eliser seide: ‘wies hi dan, Die van so groter werden es?’ Walewein seide: ‘Sijt seker des, Dat es Lancelot van Lac.’ Alse dit horde Elizer hi sprac: 2325 ԉn u queste en comic niet nu, Ine hebber niet te done, dat seggic u, Ende ic en hebs genen orlof mede. Maer vindine teneger stede Gi mocht hem seggen dat hi vare 2330 Tes conincs Vesschers, want hi dare Mi sal moegen vinden ende sien.’ Hi bevalse Goede: mettien Hi sciet van hen ende die ioncfrouwe, Die Waleweine met groten rouwe 2335 Daer brachte daer hi bescudt wart, Ende reden tes conincs Vesschers wart. Walewein sciet oec danen doe Ende alle sine gesellen toe. Ende elc van hen allen gemene 2340 Nam sinen wech bi hem allene. |
1835 Nu begint het avontuur te vertellen: Toen Walewein en zijn gezellen Tot het kruis gekomen waren, Dat ge hiervoor hoorde noemen, Ze stegen af daar en spraken 1840 Onderling van hun zaken. Walewein riep ze en zei gelijk: ‘Gij heren, gij bent alle bekend Voor goede lieden en wij Zijn allen uit gegaan omdat, 1845 Dat we om te weten nieuws Van Lancelot zullen rijden. En men zal niet mooi spreken tot u waart Is het zaak dat ge ervoor niet nee gaat. Hierbij raad ik aan dat ge dit bos door 1850 Deze week rijdt en zoekt avontuur.’ Binnen deze dat Walewein sprak deze woorden Hebben ze een stem roepen gehoord Luid en met grote angst toe. Mijn heer Walewein zei toen: 1855 ‘Ik hoor luid roepen; heb je Dat geluid gehoord? Ze zeiden: ‘Ja wij.’ - Ԍaat ons dan gaan derwaarts.’ En ze deden het met een vaart Om daar nieuws van te weten. 1860 Ze waren niet ver gegaan Dat ze ontmoetten een jonkvrouw Op een paard die grote rouw dreef. Toen heer Walewein wat dichterbij kwam Hij groette haar en vroeg haar 1865 Waarom ze zo zeer weende. Ze zei: ‘Ik ween, heer, Om de beste ridder van aardrijk, Die men jammerlijk verslaat En oploopt in de vallei daar.,’ 1870 Hij zei: ‘Jonkvrouw, wijs ons waar, En leidt onze lieden ter plaatse.,’ Ze sprak: ‘De weg zal u er leiden; Ga en bescherm hem met een vaart.’ Ze voeren allen derwaarts, 1875 En toen ze in de vallei kwamen Vonden ze een ridder en vernamen Dat die ridder naar zijn macht Aldaar tegen 10 ridders vocht: En hij had sommige dood geslagen. 1880 Walewein riep op hen met grote haast, En toen ze Walewein vernamen En de anderen, die met hem kwamen, Op hen te paard met een spoed komen Ze vlogen, omdat ze te waren voet. 1885 Walewein stak hard door de schouder Diegene die hij als eerste ontmoette; En diegene die mochten vlieden Vlogen in dat bos meteen. En toen Walewein dacht 1890 Dat hij ze niet achtervolgen mocht Hij keerde weer gelijk Ter plaatse, daar hij de ridder vond. Walewein sprak: ‘Ik weet niet wie ge bent, Ge had hulp nodig nu ter tijd.,’ 1895 Meteen werd Walewein gewaar Dat die ridder had een zwaard; Dat hem zeer verwonderde toen En al zijn gezellen toe. Walewein sprak: ‘Enwaande ik u niet vermoeien 1900 En u niet wilde verdrieten, Ik zou u een ding nu vragen.’ De ridder zei: ‘Ik mag u Geen ding nu toestaan Het nee was in die manieren, 1905 Dat ik eerder uw naam had verstaan.,’ - ‘Ik heet Walewein,’ sprak de ander gelijk. - ‘Aai, ben je dat! Walewein, nu vraag Alles dat u te vragen behaagt.’ Walewein bedankte hem erg. 1910 Hij vroeg hem waarom hij 2 zwaarden Voerde over hem. Hij zei: ‘Ik zal U van deze alles bekend maken.’ Hij maakte beide zwaarden los daarna En hing de ene aan een boom daar; 1915 De andere legde hij in het groene En knielde ervoor naar datgene, En kuste de appel daarvan mede. Daarna trok hij het uit de schede, Het nee bleek maar een half zwaard, 1920 Het was gebroken in het midden. Dat dacht mijn heer Walewein wonder wezen. Mijn heer Ywein sprak na deze Tot de ridder: ‘Watis dit, heer, Nee, heb je van het zwaard nimmermeer?,’ 1925 - ‘Ja ik,’ antwoordde hij hem weer. Hij keerde de schede dat op en neer, En het andere stuk, dat in de schede was, Dat viel daar neer in dat gras. Hen allen verwonderde van die, 1930 Omdat ze wel hadden gezien Vallen van het punt van het zwaard Druppel bloed; dus verwonderde ze zich erg. Walewein vroeg wat het mocht wezen. De ridder sprak: ‘Wat denkt u van deze?’ 1935 - ‘Wat me lijkt,’ antwoordde hij, ‘Het is bloed, dat lijkt het mij.’ Ywein sprak tot de gezellen na die: ‘Dusdanig wonder nee heb je niet gezien.’ Walewein sprak: ‘Heer, zou men mogen 1940 Die stukken weer tezamen voegen? - ‘Ja het, erg goed,’ sprak hij daarna, ‘Opdat de ridder hier was, Die hal het avontuur te hoofde Van de Graal brengen zal.,’ 1945 Mijn heer Walewein begon te peinzen toen. Toen sprak hem de ridder aldus toe: ‘Heer, nu beproef het in de naam van de Vader En de Zoon en de Heilige Geest tezamen, Of ge dit zwaard zou mogen 1950 Enigszins tezamen voegen.’ Walewein deed er toe zijn macht, En toen het hem te doen ontkwam Begon de ridder zeer te wenen En zei: ‘Nadien dat gij, heer, 1955 Van dit gefaald bent Ik weet niet waar te gaan nu ter tijd.’ Toen beproefde het mijn heer Ywein ter plaatse, En al hun gezellen mede; En ze faalden allen tezamen. 1960 En hij vroeg hen om al hun namen: Ze noemden het hem, en hij zei na die: ԇij heren, hierbij mag je zien Dat in u lieden, dus wees zeker Niet alzo grote deugd is.,’ 1965 - ‘Aai heer,’ sprak Walewein toen gelijk, Ԍaat ons het avontuur verstaan En dat wonder van het zwaard nu.’ Hij zei: ‘Heer, ik zeg het u, Gij hebt hier tevoren wel gehoord 1970 Van de edele ridder houden woorden, Die Joseph heet van Arimatea, Die Jezus de zoon van Maira, Van het heilige kruis deed, Die in dit land kwam en reed mede 1975 Door een bos van Brochen land, Daar hij een Sarasijn vond. Ze begroetten hen; daarna Vroeg elk de andere waarvan hij was. Joseph antwoordde de andere dat, 1980 Dat hij van Arimatea was. Toen sprak tot hem die heidense man: ‘Wie was die u hier bracht dan?’ Joseph antwoordde: ‘Ik zeg het u, Diegene, die alle wegen nu kan, 1985 Hij bracht me hier in dit land.’ - ‘Watvoor man bent u?’ sprak hij gelijk. Joseph antwoordde hem te die stonden: ‘Ik ben een geneesheer van wonden.’ - ‘Bent u geneesheer dan?’ - ‘Ja ik,’ zei hij. 1990 Hij sprak: ‘Ik zou dan met mij gaan Daar mijn broeder ziek ligt, zonder twijfel, En anderhalf jaar heeft gedaan. Nooit nee mocht hem een meester genezen Van allen die tot hem zijn geweest.,’ 1995 Joseph antwoordde dat hij zal Bij Gods hulp geheel genezen. ‘Wat God bedoelt u?’ sprak de Sarrazin. U weet wel dat er maar 4 Goden zijn, Mohammed, Tervogant (Hermes) en Apollo 2000 En Jupiter, dit is waarheid fijn. Nee geen van dezen, zonder twijfel, Nee, willen hem bijstaan; En u hij wil van dezen Waant u hem dan te genezen?,’ 2005 Joseph antwoordde de Sarasijn toen: ‘Ik wil er geen van deze toe; Het zijn Goden die niet nee deugen, En die niemand helpen mogen. U waant dat ze u helpen mogen, daarbij 2010 Bent u bedrogen, dat zeg ik u.,’ - ‘Ik nee, ben niet,’ sprak de Sarasijn, ‘Ik nee mag daarbij niet bedrogen zijn Omdat mijn geloof vast is en goed.’ Joseph antwoordde toen hij het verstond: 2015 ‘Zegt u dan, dat zijn uitstekende Goden Die afbeelden die men met handen maakt, En ze meer macht hebben in die Dan u op hen?’ - ‘Ja ik,’ sprak hij. Hij sprak: ‘Kom ik tot uw huis zal ik tonen 2020 Noch vanavond dat ze niet helpen mogen, Nog u, nog zichzelf mede, Nog anderen in die plaats. Toen ze te Sarrazin’ s kasteel kwamen Ze ontmoette en vernamen 2025 Een goede man in hun vaart En met hem een ontbonden leeuw. De leeuw sprong aan de Sarasijn En trok hem van zijn paard. De lieden van het kasteel liepen 2030 Naar de leeuw; en ze riepen, Ze weenden en ze klaagden zeer Toen ze hun heer dood zagen. Ze namen Joseph gelijk En bonden hem de handen op de rug. 2035 Toen men hem te hof waart leidde Trok de drost zijn zwaard, Daar hij hem mee in het been verwondde. En het brak midden in twee te die tijd, En de helft daaraf altijd 2040 Bleef steken in Joseph’ s been toen. En toen Joseph in de toren, zonder twijfel, In gevangenis zou gaan Vroeg Joseph waarom men hem zo bewaarde? Ze zeiden: ‘we willen dat men aldus doet.,’ 2045 Joseph zei: ‘Aai gij heren, eer gij In de gevangenis aldus leidt mij Laat me al de zieken komen nu, Die ten kasteel behoren, dat bid ik u.’ Ze spraken: ‘Waartoe zou dat wezen?’ 2050 Hij zei: ‘Ik zal ze alle genezen.,’ Ze brachten voort ten eerste deel De heren zijn broeder van het kasteel, Die in het hoofd had een wond. Toen Joseph hem zag vroeg hij te die tijd 2055 Hoe lang hij gewond as geweest. Een half jaar,’ antwoordde de Sarrazin; ‘En mocht je me hiervan genezen Ik zou u rijke man laten wezen Voortaan al uw leven door.,’ 2060 Joseph lachte; terzelfder tijd Hij sprak: ‘Hoe mag u mij maken dan Rijk, u bent zelf zo’ n arme man Dat u vrijwel niets heeft?’ Toen de Sarrazin hoorde hetgeen 2065 Hij zei: ‘Ik heb in mijn geweld Groot goed, zilver en goud, En is dat geen grote rijkdom nu?’ - ‘Neen het,’ sprak Joseph, ‘dat mag u Van u zelf weten, hoor er naar: 2070 Als het nu alles verzameld was Uw goed, uw zilver, uw schat, Uw rijkheid en al dat U hebt in aardrijk, Ja, nee, zou u hem geheel 2075 Geven die u mocht genezen?’ - ‘Ja ik, heer, ‘antwoordde hij. Joseph sprak: ‘Ik mag wel dan Zeggen dat u een arme man bent, Na dien dat u een ding alleen ontbreekt. 2080 Goud noch zilver, noch rijkheid geen Nee maken die man niet zo rijk Als de gezondheid doet, zeker.’ - ‘Ge zegt waar,’ sprak de Sarrazin ‘Ik zou het bejagen mocht het zo zijn.,’ 2085 Joseph sprak: ‘In vertrouwen, wil u, Ik heb het bejaagd nu.’ De Sarrazin sprak: ‘Op welke manier Zou u het zo snel bejagen?’ Joseph sprak: ‘Wil u geloven aan 2090 God u zal geheel genezen dan.’ - ‘Ik heb,’ antwoordde de Sarrazin, ‘Aan God vast mijn geloof.’ - ‘Het lijf alleen aan een God; Maar aan alle vier algemeen 2095 Dus hebt u oneer te meer’ (Sprak Joseph) ‘en zeer bedrogen. Deze God, zeker, Mag u gemakkelijk beproeven. Uw broeder, die de leeuw doodde, 2100 Laat hem dragen voor uw God ter vaart: Mogen ze hem weer op laten staan Daan mag u zeggen, zonder twijfel, Dat ze van grote macht zijn.,’ - ‘Op te doen staan,’ sprak de Sarrazin, 2105 ‘Neen, is niet klein; ik nee heb niet verstaan Dat ze dat ooit hebben gedaan.’ Joseph was daarna ontbonden (Niemand wist van zijn wonden Die hij in het been had, zonder twijfel). 2110 Ze zijn in de afgoderij gegaan. De Sarasijn liet hem dan dragen Voor Mohammed de dode man En voor de andere Goden mede, En baden hen allen daar ter plaatse 2115 Over de doden om genade. Dus lagen ze lang en baden. Toen Joseph zag van hen lieden Dat hun bidden niets mocht betekenen Hij riep luid: ԏnzalige lieden,’ toen, 2120 ‘Enzeer bedrogen daartoe. Hoe ben je onteerd en verdoold, Dat ge gelooft aan beelden, die zijn gemaakt Van stenen, van hout, en hebben geen Macht dat ze iets mogen helpen. 2125 En ge bent ellendig en bedrogen Die gelooft dat ze u helpen mogen. Nu merkt en ziet aan Geen sterflijke man, Hoe ze hem op mogen laten staan.,’ 2130 Joseph knielde en zei gelijk: ‘Aai heer Jezus Christus, heilige koning, Die me in het land bracht om dit ding, Dat ik hier ter lieden nuttigheid Uw heilige naam zou boodschappen, 2135 Ik bid u, heer, niet om mij, Om uw lof, en dat daarbij Bevorderd mag zijn christelijkheid, En dat ge mag tonen hier ter plaatse Voor deze ellendige ogen 2140 Hoe ze met oneer zijn en bedrogen, Dat ze aanbidden en vonden Deze beelden gemaakt met handen.’ Hij kuste de aarde en stond toen op, En sprak daar zij allen het toehoorden: 2145 ‘Heer, hier zal ge de macht zien van God En hoeveel aan die te geloven is.’ Het begon kort daarna Zeer te donderen en bliksemen daar; De aarde beefde, die lucht werd zwart. 2150 Daarna viel de donder hard Op de beelden. Toen kwam daar een rook, Die stonk en erg kwalijk geurde, Zodat niemand goed gedogen nee mocht Die het proefde, zodat ze dachten 2155 Van het lichaam te scheiden het hart. Ze vielen in onmacht van grote smart Allen uitgezonderd Joseph alleen. Daar kwamen ze algemeen bij. Joseph sprak tot de Sarasijn na die: 2160’gij heer, nu mag je zien De macht van uw Goden al duidelijk, En ik zeg u voor waar, Diegene die uw beelden wierp Te neer met de scherpe donder, 2165 Dat hij u alzo werpen zal Ge u niet geheel tegen hem verbetert.’ Toen Joseph Mategran had gesproken, De broeder van de dode, zei dan: ‘Zeg ons hoe uw naam is.,’ 2170 - ‘Ik heet Joseph,’ zei hij. De ander zei: Ԃen je Sarrazin?’ - ‘Neenn ik, ik ben christen; Ik geloof aan de Zoon en aan de Vader En aan de heilige Geest, die allemaal 2175 Zijn een God, die het al mag Dat hij wil doen, heden de dag. Er is geen zo zondig man Wil hij hem tegen God verbeteren dan God nee zal hem brengen dat hij al 2180 Boven zijn vijanden wezen zal; En tegen Gods macht, zonder twijfel, Zo mag geen ding staan.’ Mategran sprak: ‘Ik wordt dus gewaar, Dat hij veel machtiger is 2185 Dan ik waande. Zonder twijfel, Liet hij mijn broeder opstaan, Die nu dood is, en hij Deed dat hij sprak tegen mij, Ik zou geloven al mijn leven 2190 Aan hem, en nimmermeer begeven.’ Ten eerste dat Joseph had gehoord Mategran’ s verhaal en zijn woorden Hij knielde en zei ootmoedig: ‘Aai heer, u stichtte aardrijk 2195 En maakte zon, sterren en maan En de 4 elementen daaraan, En van Maria werd geboren, De gebenedijde maagd uitverkoren, En van de Joden te onrecht gevangen 2200 En aan een kruis gehangen, En proefde de bittere dood Om ons te verlossen uit de nood, En verrees in de derde dag Van dood tot leven, zonder sage, 2205 Ik bid u, heer, ootmoedig, Dat gij aan deze doden openbaar Uw mirakel wil tonen Voor alle lieden ogen.’ Joseph stond op, en daarna gelijk 2210 Zagen ze de doden opstaan En leven. Toen Josep het werd gewaar Hij weende; met goed hart daar Bedankte hij God lieflijk En sprak tot hen allen algemeen 2215 Die daar waren, en zei meteen: ԇij heren, nu mag je goed zien De God, daar ik van spreek, dat hij Machtiger dan enig ander is.’ Na deze woorden zijn ze gevallen 2220 Joseph te voeten met allen En zeiden: ‘we houden ons allen aan u, En al hebben we misdaan tot nu En die zotheid eenvoudig gedaan Met dat we geloofden kwalijk, 2225 Wie willen daarvan in baten staan En willen alle aanvangen Al zulke wet voort meer Te houden onder ons, lieve heer, Zoals ge zelf zal versieren, 2230 Dat gij moet doen in alle manieren.’ Dus overwon Joseph al geheel Diegene die waren in dat kasteel, Dat ze dat doopsel ontvingen. Toen gewaar werd van die dingen 2235 De drost, die Joseph tevoren In het been verwondde, zoals ge mocht horen, Hij bekende voor hen allen te die tijd Hoe hij Joseph had gewond, En hoe hij het zwaard in Joseph ‘S been brak, 2240 En ten einde daarin stak, Die helft van het zwaard. Na dien Liet Mategran dat been bezien, En vond er in dat stuk van het zwaard . Toen werden ze erg neergeslagen 2245 Toen ze dit ding gewaar werden. Mategran sprak tot Joseph daar: Ԛal je genezen mogen van deze?’ Hij sprak: ‘Ik zal wel genezen Bij de hulp van onze heer, 2250 Maar gij zal eerder genezen Van uw wonden, dus geloof het, Die ge hebt in uw hoofd.’ Joseph liet na deze dingen Dat van het zwaard was gebleven brengen, 2255 De appel en helt inderdaad, En hij maakte zonder ophouden Een teken van het kruis te die tijd Ter plaatse daar hij had de wond. Hen allen die dus toezagen 2260 Verwonderde dat zeer toen Dat er niets bloed niet nee uitbrak Ter plaatse daar men het zwaard uittrok. Toen Joseph de stukken had gezien Van het zwaard hij sprak meteen: 2265 ‘Aai zwaard, u wordt nimmermeer Tezamen geheeld in geen keer Voor dien dat u diegene zal In zijn hand houden, die al De avonturen, in ware dingen, 2270 Van de Graal ten einde zal brengen. Ten eerste dat u in zijn hand komt De stukken zullen gelijk tezamen komen.,’ En die van het kasteel geheel Ontvingen allen doopsel te dat uur. 2275 Joseph bleef lang aldaar Met dit zwaard, en daarna Bejaagde ik het met grote kracht En heb het alzo bewaakt Van die waarvan ik eerst kreeg dit zwaard 2280 Dat nooit sinds getrokken werd Uitgezonderd nu, daar gij bij stond. Nu heb je gehoord waarom dat bloedt. Van dat ge vroeg waarom ik toen Knielde toen ik er toe ging, 2285 Dat was dat ik ben dus zeker Dat een heilig ding is.,’ Hestor zei tot hem ter tijd: ԏm welke reden kuste ge het?’ Hij zei: ‘Omdat, dat op die dag 2290 Dat ik dat zwaard kussen mag Dat ik al die dag, zonder twijfel, Geen doodswonde ontvangen mag.’ Heer Walewein zei: ‘Hoe heet u, Dus bid ik dat ge het me zegt?,’ 2295 - ‘Ik heet Elizer, zeker, En mijn vader is die rijke Koning Visser, die houdt in de hand De Graal, dat overal is bekend.’ - ‘Heer ridder, wat ga je nu zoeken?,’ 2300 Sprak Walewein.- ‘Heer, ik zocht u, Omdat ge zou beproeven als ge mag Dit zwaard iets zou tezamen voegen.’ Mijn heer Ywein sprak hem aldus aan: ‘Ik zeg u wat ge zal doen dan. 2305 Wij zijn vertrokken, dat is waarheid fijn, In het grootse avontuur die mag zijn Nu in dit aardrijk Om een ridder, zeker, Daar we niets van nee weten bloot, 2310 Of hij leeft of dood is Bij deze reden zo zou ik u In rechte raad wel aanraden nu Met ons gaan tot die stonden In dat avontuur, dat we hem vonden, 2315 Opdat hij gevonden mag wezen; Omdat ik zeker ben van deze, Dat hij zal eindigen uw bezigheid Opdat sterfelijke mensheid Daartoe helpen mag of kan.,’ 2320 Elizer zei: ‘Wie is hij dan, Die van zo grote waarde is?’ Walewein zei: ‘wees zeker dus, Dat is Lancelot van Lac.’ Toen dit Elizer hoorde sprak hij: 2325 ԉn uw avontuur kom ik niet nu, Ik heb er niets te doen, dat zeg ik u, En ik heb geen verlof mede. Maar vind je hem te enige plaats Ge mag hem zeggen dat hij gaat 2330 Tot koning Visser, want hij daar Mij zal mogen vinden en zien.’ Hij beval ze God: meteen Hij scheidde van hen en de jonkvrouw, Die Walewein met grote rouw 2335 Daar bracht daar hij behoed werd, En reed naar koning Visser waart. Walewein scheidde ook toen vandaan En al zijn gezellen toe. En elk van hen allen algemeen 2340 Nam zijn weg bij hem alleen. |
Nu laet ic van hen die tale Ende sal spreken van Aglovale. Nu gewaget davonture das: Alse Aglovel gesceden was 2345 Van sinen gesellen hi reet al dure Dien dach sonder vinden avonture Die vertellens werdich si. Dien nach herbergede hi Met enen heremite. Hi reet den dach, 2350 Den andren die daer na gelach, Den derden ende den virden, als ict vernam, So dat hi opten vichten quam Ridende met haesticheden, Aldaer hi sach comen gereden 2355 Enen riddre to hem wart, [p. 17] Wel gewapent, op een groet part; Sijn scilt te broken, ende daer toe Bloedde bi sere int hoeft doe. Alse hi quam bet na Aglovale 2360 Sprac hi tote hem dese tale: ԁy genaden, ridder vri, Ic bidde u om Goede dat gi mi Ne laet vor u niet doet slaen.’ Aglovel antworde saen: 2365 ‘Wie wille u quaet doen? Hier es niemen.’ Hi seide: ‘wisulter sien sniemen: Hier coemt een ridder, sonder waen, Die mi om niet wille doet slaen; Hi hevet mi gewont alse gi moeget sien.,’ 2370 Aglovel seide tote hem mettien: ‘Ne vervart u niet, mare Volget mi seker daer ic vare.’ Binnen dien sagen si achterwart Enen riddre comen te hen wart 2375 Al gewapent. Die ridder seide: ‘Here, siettene comen sonder beide.’ Alse Aglovel sijns geware wart Hi keerde te hem wart sijn part, Ende dander te hem wart dies gelike. 2380 Si onderstaken hen stoutelike. Die scilde braken. Die ridder brac wale Sine glavye op Aglovale, Ende Aglovel staken so weder, Dat hine droech metten orse neder; 2385 Ende die ridder, die sere was waert Ende stout, spranc op metter vart. Hi trac sijn zwert ende vinc ten scilde, Alse die hem verweren wilde. Ende Aglovel reet op hem weder 2390 Al tors, ende drogene te neder Metter borst van sinen perde Dat hi bleef liggende op die erde. Aglovel beette ende toech sijn swart, Ende ginc te voet ten riddre wart, 2395 Maer hi vanten gequetst onsochte Dat hi niet opstaen ne mochte. Hi trac hem af den helm ende seide Hi soudene doet slaen sonder beide Hinc gave hem op aldaer. 2400 Hi ontdede die oegen daer naer Sere tongemake als hi was; Ende als hi wert geware das, Datmen bem thoeft of woude slaen Hi bat genaden ende seide saen: 2405 ԁy edel ridder, en doet mi niet! Siet hier mijn zwert ocht ghijt gebiet,.... Ic bem verwonnen, des lye ic nu,.... Siet hier mijn zwert dat gevic u.,’ Aglovel naemt ende vrageden saen 2410 Waeromme hi den riddre woude verslaer.. Die ridder antworde hem dat hi Hem dat leven wilde nemen bedi, Dat bi enen sinen sciltknecht sloech doet. Hi seide: ‘Dat was onmate groet, 2415 Dat gi enen ridder, sonder waen, Om enen sciltknecht wout doet slaen; Bedi willie dat gi betert dit Ende gi den ridder genaden bit.’ Hi seide hi was gereet te desen, 2420 Nadien dat emmer moeste wesen. Hi knielde vore genen riddre doe, Ende bat hem genaden toe Van dien, dat hem was mesdaen, Die verwonnen riddre sat op saen 2425 Ende sprac tote Aglovele: ‘Here. Het es herbergens tijt tavont mere, Ende gi sult in die herberge mijn Tavont bat te gemake sijn Dan icgeren daer gi in mocht gaen; 2430 Bedi die nacht coemt op ons saen, Ende ic hebbe hier ene woninge bi, Ende ic bidde u dat gi vart met mi.’ Aglovel gelovede[t] ende vrage[de] daer nare Den andren riddre wanen hi ware. 2435 Die riddre antworde hem: ‘Here, die casteel danen ic bem Heet Rongedom ende staet hier bi, Daer ic u herberge, wildi, Boven allen man; het es recht groet 2440 Want gi mi losset vander doet.’ Die verwonnen ridder sprac: Ԕuwaren Gi sult beide met mi varen, Die feeste sal te meerre bi desen Sijn dat wi te gader sullen wesen.,’ 2445 Aglovel bat so, dattie gone Hem dat geloefde te doene Dat si alle .iij. te gader quamen; Ende reden soe, dat si vernamen Enen cleinen broec ne bore groet, 2450 Dat inden middel van bosscen stoet; Ende te midtwege in dat parc Stont een hoge tor ende een starc, Ende was besloten wel tier uren Beide met grachten ende met muren. 2455 Si quamen ten torre ende voren in saen, Daer si wel worden ontfaen, Dies hen herde wel moeste lusten Bedi si hadden noet van rusten Ende te gemake te sine. 2460 Men dede hen af hare wapine. Daerna leidese hare wart Ter overster zale wart. Aglovel vragede daer nare Den wart hoe sine name ware. 2465 Hi seide: ‘Ic hete Griffoen Vanden quaden passe.’ Ende na dit doen Sprac hi: ‘Here, nu segt mi Uwen name, ocht u wille si.’ Acglovel antworde hem, 2470 Ende hi seide: ‘Here, ic bem Van Arturs [hove] ende men hiet mi Acglovel.’ - ‘Lieve here wat segt di?’ Acglovel seide hem van Arture Ende vander coninginne die avonture 2475 Ende van Lanceloete. Hoe dat sach Die coninginne op enen dach Enen riddre vor hare riden, Die Lanceloets hoeft vorde tien tiden. ‘Daar toe sijn wi .x. gecoren, 2480 Diet alle hebben gesworen, Moegen wi den ridder vinden, Dat wi sijn hoeft sullen sinden Den coninc ende der coninginnen, Ocht selve voren daer binnen. 2485 Hier omme sijn wi uut comen Ende hebben dus te wandelne genomen Tot dat wine crigen teneger stont, Doet ocht levende ocht gesont.’ Alse dese tale verstont Griffoen 2490 Hi pensede wat hi mochte doen. Hi weet wel, kintene Aglovel, Dat hine niet sal geloven wel Hine hebbe Lanceloete doet, Ende dat hi dan emmer sterven moet 2495 Verheyscht hi die niemare des, Hoet daer mede gevaren es. Griffoen sprac: ‘Ware Lancelot doct Dat ware scade ende jammer groet. Gi seidet hi es verslaegen; eist alsoe?,’ 2500 - ‘Jaet,’ seide Acglovel, ‘ende daer toe Hebben wie Keyen verloren Ende Dodinele ende Sagramoren. Wine claegen niet van allen dies So sere alse wi dat verlies 2505 Van minen here Lanceloete doen.,’ [p. 18] Doe seide tote Aglovale Griffoen: ‘Die u Keyen eer ict lanc Weder gave soudijs hem weten danc?,’ - ‘Jay ic, ende ic souts blide wesen.,’ 2510 - ‘wisult danne vinden desen Ter hermitagen vander hage, Coemdi daer morgen in dien dage.’ Hi seide: ‘Des hebt groten danc; Ende ic sal daer wesen eer iet lanc.,’ 2515 Hi ruste daer binnen dien nacht doe. Des ander daeges stont hi op vroe Ende wapende hem metter vart, Ende voer ter heremitagen wart, Die hem doe Griffoen dede verstaen. 2520 Ende als hi wech was voer Griffoen saen Tote Keyen, ende seide: ‘wisijt Van prisone quite nu ter tijt: Set u vart ter heremitagen nu Vander hagen, dat bevelic u, 2525 Ende geeft u op Acglovale daer, Dien gi sult vinden overwaer. Ocht hi vraget wie u daer varen hiet, Segt hem gine wetes niet; Omdat ic wille dat hier na 2530 Van mi niemen niemare versta Willic dat gi mi versekert saen Dat gijt niemanne sult doen verstaen Dat gi hier gevaen hebt gewesen.’ Keye sekerret hem na desen, 2535 Die utermaten blide was das, Dat hi vanden prisone quite was. Keye wapende hem ende nam orlof Ende ruemde Griffoens hof. Ende hi voer ter hermitagen thant, 2540 Daer hi Acglovale vant, Die sijns blide was als hine vernam. Hi vragede hem wanen hi quam. Hine wout hem niet seggen, sonder waen, Omt belof dat hi hadde gedaen. 2545 Doe ginc hem Acglovel vertellen Hoe geporret waren .x. gesellen Om Lanceloete te sokene doe, Ende hoe si wandelen souden toe Tessi van hem horden niemaren. 2550 ‘Ende gi, her Keye, waer suldi varen, Sul (sic) u om Lanceloete iet roeken, Dat gine ons sult hulpen soeken Doer sine lieve? Wardi verloren Alse hi es, ic weet wel te voren 2555 Dat hi u gerne soeken soude.’ Keye antworde dat hi woude In die queste porren gereet, Ende hi dede thant sinen heet, Gelijc dat dandre hadden gedaen, 2560 Op teruce dat hi daer sach staen; Ende gingen te gadere tot dat si scieden. Nu swiget davonture van hen lieden Te sprekene int gemeine Ende spreect allene van Waleweine. |
Nu laat ik van hen de woorden En zal spreken van Aglovel. Nu gewaagt het avontuur dat: Toen Aglovel gescheiden was 2345 Van zijn gezellen hij reed al door Die dag zonder avontuur te vinden Dat vertellen waardig is. Die nacht herbergde hij Met een heremiet. Hij reed de dag, 2350 De andere die daarna lag, De derde en de vierde, zoals ik het vernam, Zodat hij op de vijfde kwam Rijden met haast, Aldaar zag hij komen gereden 2355 Een ridder tot hem waart, Goed gewapend, op een groot paard; Zijn schild gebroken, en daartoe Bloedde hij toen zeer in het hoofd. Toen hij dichter bij Aglovel kwam 2360 Sprak hij tot hem deze woorden: ‘Aai genade, edele ridder, Ik bid u om God dat gij mij Nee, laat door u niet dood slaan.’ Aglovel antwoordde gelijk: 2365 ‘Wie wil u kwaad doen? Hier is niemand.’ Hij zei: ’gij zal er spoedig zien: Hier komt een ridder, zonder twijfel, Die mij om niets wil dood slaan; Hij heeft me gewond zoals ge mag zien.,’ 2370 Aglovel zei tot hem meteen: ‘Neen wees niet bang, maar Volg me zeker daar ik ga.’ Binnen die zagen ze achterom Een ridder komen tot hen waart 2375 Geheel gewapend. De ridder zei: ‘Heer, zie hem komen zonder wachten.’ Toen Aglovel hem gewaar werd Hij keerde tot hem waart zijn paard, En de ander tot hem waart diergelijk. 2380 Ze onderstaken hen dapper. De schilden braken. Die ridder brak wel Zijn speerpunt op Aglovel, En Aglovel stak hem zo weer, Dat hij hem met het paard neer sloeg; 2385 En die ridder, die zeer waard was En dapper, sprong op met een vaart. Hij trok zijn zwaard en ving ten schild, Als die hem verweren wilde. En Aglovel reed op hem weer 2390 Al te paard, en droeg hem te neer Met de borst van zijn paard Zodat hij op de aarde bleef liggen. Aglovel steeg af en trok zijn zwaard, En ging te voet te ridder waart, 2395 Maar hij vond hem hard gekwetst Zodat hij niet opstaan nee mocht. Hij trok hem de helm af en zei Hij zou hem dood slaan zonder te wachten Hij gaf hem over aldaar. 2400 Hij opende de ogen daarna Zeer te ongemak zoals hij was; En toen hij dat gewaar werd, Dat men hem het hoofd af wilde slaan Hij bad genade en zei gelijk: 2405 ‘Aai edel ridder, dood me niet! Zie hier mijn zwaard als gij het gebiedt,.... Ik ben overwonnen, dat belijd ik nu,.... Zie hier mijn zwaard dat geef ik u.,’ Aglovel nam het en vroeg hem gelijk 2410 Waarom hij de ridder wilde verslaan. De ridder antwoordde hem dat hij Hem dat leven wilde nemen daarom, Dat hij een van zijn schildknechten dood sloeg. Hij zei: ‘Dat was grote onmatigheid, 2415 Dat gij een ridder, zonder twijfel, Om een schildknecht wilde dood slaan; Daarom wil ik dat gij dit verbetert En ge de ridder genaden bid.’ Hij zei hij was gereed tot deze, 2420 Nadien dat het immer moest wezen. Hij knielde voor die ridder toen, En bad hem genaden toen Van die, dat hem was misdaan, De overwonnen ridder zat op gelijk 2425 En sprak tot Aglovel: ‘Heer. Het is herbergen tijd vanavond meer, En gij zal in mijn herberg Vanavond beter te gemak zijn Dan ergens daar gij in mocht gaan; 2430 Omdat de nacht komt op ons gelijk, En ik heb hier een woning nabij, En ik bid u dat ge gaat met mij.’ Aglovel beloofde het en vroeg daarna De andere ridder waarvan hij was. 2435 De ridder antwoordde hem: ‘Heer, dat kasteel daar ik vandaan ben Heet Rongedom en staat hierbij, Daar ik u herberg, wil ge, Boven alle man; het is groot recht 2440 Want ge verloste me van de dood.’ De overwonnen ridder sprak: ‘Inderdaad Ge zal beide met me gaan, Dat feest zal groter wezen hierdoor Zijn dat we tezamen zullen wezen.,’ 2445 Aglovel bad zo, dat diegene Hem dat beloofde te doen Dat ze alle 3 tezamen kwamen; En reden zo, dat ze vernamen Een klein moeras, niet bar groot, 2450 Dat in het midden van een bos stond; En te midden van dat park Stond een hoge toren en een sterke, En was goed omsloten te die tijd Beide met grachten en met muren. 2455 Ze kwamen ten toren en voeren in gelijk, Daar ze goed worden ontvangen, Dat hen erg goed moest lusten Omdat ze nood hadden van rust En te gemak te zijn. 2460 Men deed hen af hun wapens. Daarna leidde hen hun waard Ten hoogste zaal waart. Aglovel vroeg daarna De waard hoe zijn naam was. 2465 Hij zei: ‘Ik heet Griffoen Van de kwade pas.’ En na dit doen Sprak hij: ‘Heer, nu zeg me Uw naam, als het uw wil is.’ Aglovel antwoordde hem, 2470 En hij zei: ‘Heer, ik ben Van Arthur’ s hof en men noemt mij Aglovel.’ - ‘Lieve heer wat zeg je?’ Aglovel zei hem van Arthur En van de koningin het avontuur 2475 En van Lancelot. Hoe dat zag De koningin op een dag Een ridder voor haar rijden, Die Lancelot’ s hoofd voerde te die tijd. ‘Daartoe zijn wij 10 uitgekozen, 2480 Die het allen hebben gezworen, Mogen we de ridder vinden, Dat we zijn hoofd zullen zenden De koning en de koningin, Of zelf gaan daarbinnen. 2485 Hierom zijn we uitgekomen En hebben dus te wandelen genomen Totdat we hem krijgen te eniger tijd, Doof of levend of gezond.’ Toen deze woorden Griffoen verstond 2490 Hij peinsde wat hij mocht doen. Hij weet wel, herkent Aglovel hem, Dat hij niet goed zal geloven Hij heeft Lancelot gedood, En dat hij dan immer sterven moet 2495 Eist hij dat nieuws dus, Hoe het daarmee gegaan is. Griffoen sprak: ‘Was Lancelot dood Dat was schade en jammer groot. Ge zei hij is verslagen; is het alzo?’ 2500 - ‘Ja het,’ zei Aglovel, ‘en daartoe Hebben we Keye verloren En Dodineel en Sagramor. We klagen niet van allen dus Zo zeer als we dat verlies 2505 Van mijn heer Lancelot doen.,’ Toen zei tot Aglovel Griffoen: ‘Die u Keye al gauw Weer gaf zou u hem dank weten?’ - ‘Ja ik, en ik zou blijde wezen.,’ 2510 - ‘Ge zal deze dan vinden Ter hermitage van de haag, Kom je daar morgen op de dag.’ Hij zei: ‘Dus hebt grote dank; En ik zal daar gauw komen.,’ 2515 Hij rustte daar binnen die nacht toen. De andere dag stond hij vroeg op En wapende hem met een vaart, En voer ter hermitage waart, Die hem toen Griffoen liet verstaan. 2520 En toen hij weg was voer Griffoen gelijk Tot Keye, en zei: ‘Ge bent Van gevangenis vrij nu ter tijd: Zet uw vaart ter hermitage nu Van de haag, dat beveel ik u, 2525 En geef u op Aglovel daar, Die ge zal vinden voor waar. Als hij vraagt wie u daar te gaan zei, Zeg hem dat ge het niet weet; Omdat ik wil dat hierna 2530 Van mij niemand nieuws hoort Wil ik dat ge me gelijk verzekert Dat ge het niemand zal laten verstaan Dat ge hier gevangen bent geweest.’ Keye verzekerde het hem na deze, 2535 Die uitermate blijde was dat, Dat hij van de gevangenis vrij was. Keye wapende hem en nam verlof En ruimde Griffoen’ s hof. En hij voer ter hermitage gelijk, 2540 Daar hij Aglovel vond, Die van hem blijde was toen hij hem vernam. Hij vroeg hem waarvan hij kwam. Hij wilde het hem niet zeggen, zonder twijfel, Om de belofte die hij had gedaan. 2545 Toen ging Aglovel hem vertellen Hoe gegaan waren de 10 gezellen Om Lancelot toen te zoeken, En hoe ze wandelen zouden toe Tot ze van hem hoorden nieuws. 2550 ‘Engij, heer Keye, waar ga je heen, Kan je om Lancelot iets schelen, Dat ge ons zal helpen zoeken Door zijn liefde? Was je verloren Zoals hij is, ik weet wel tevoren 2555 Dat hij u graag zou zoeken.’ Keye antwoordde dat hij wou In dat avontuur gereed gaan, En hij deed gelijk zijn eed, Gelijk dat de andere hadden gedaan, 2560 Op het kruis dat hij daar zag staan; En gingen tezamen totdat ze scheiden. Nu zwijgt het avontuur van hen lieden Te spreken in het algemeen En spreekt alleen van Walewein. |
2565 Nu gewaget davonture das, Alse Walewein versceden was Van sinen gesellen, dat hi reet Drove ende tongemake ende heet Omdat faelgierde daer te voren 2570 Vander avonture, alse gi moget horen. Ende hi reet den dach lanc Dat hi en at noch en dranc, Noch oec avonture vant dare, Die te vertelne waerdich ware. 2575 Alse hi .iij. dage hade gereden Quam hi varende tere stede Vor ene woninge, daer wonende was Een riddre, hiet Mathamas, Ende hadde Sagrimorre tien tiden 2580 Gevaen. Als hi daer soude liden Vakede hem so over sere, Dat hi was al uten kere, Dat hine wiste waer hi reet. Ende alse hi vor Mathamas porte leet. 2585 Was vor sine porte Mathamas, Die hem herde sere balch das, Dat hine doe ne groette niet, Ende waende dat hijt te doene liet Bi hovarden; maer het dede 2590 Die slaep ende gene hovardichede. Hi keerde int huus na dien dingen, Ende dede hem sine wapene bringen. Men vragedem wat hi doen woude. Hi seide dat hi varen soude 2595 Na den fiersten ridder van erderike. ‘Ic groetene,’ sprac hi, ‘hovesscelike, Ende hi es so dangerois, dat hi Een wort niet antwort mi. Het sal mi sere rouwen mede 2600 En vellic niet sine hoverdichede.’ Mathamas sat op sijn part Ende reet na Waleweine metter vart, Ende als hine sach riep hi: ‘Ridder, keert u jegen mi.,’ 2605 Walewein wart in wake mettien, Ende heeft genen riddre versien Op hem comen met groter verde. Hi hadde wonder wat hi begerde: Ende alse Walewein vernam 2610 Dat hi om joesteren quam Hi trac bet achter metter vart Ende liet lopen te hem wart, Ende staken soe, dat hi ter erde Moeste vallen vanden perde. 2615 Walewein beette also houde, Want hine tors niet bestaen ne woude. Hi trac sijn zwert uten scoe Ende liep Mathamasse op toe, Die altoe was opgestaen, 2620 Ende sloegen weder ter erden saen, Ende trac hem dien helm af so fellike, Dat hi hem hadde wel nalike Sinen nese af getrect daer mede, So dat hine sere bloeden dede. 2625 Walewein sprac: ‘Gevet u op saen, Oft ic sal u dat hoeft af slaen.’ Die ander lach so onsochte Dat hi hem antworden niet ne mochte. Hi hadde daer af groet ongemac 2630 Dat hem Walewein den helm af stac. Noch sprac Walewein hi souden doet slaen Ocht hi soudem opgeven saen. Hi antworde hem met pinen groet: ‘Here, ne slaet mi niet te doet; 2635 Gine sout daer niet vele winnen mede. Hebt mijns genaden op hoveschede!’ Walewein sprac: ‘Hoe heetti dan?’ - ‘Ic hete Mathamas’ sprac die man. Walewein seide tote hem na dien: 2640 ‘Here, gi sijt Mathamas tote wien Dodineel ende Sagrimor bi namen Om tetene wilen quamen Ter coninginnen behoef, mire vrouwen, Ic sal u doet slaen entrouwen, 2645 Of gi sult mi sonder verleggen Wat gi daer af wetet nu seggen.,’ Hi sprac: ‘Wildi mi laeten leven, Ic sal u Sagrimorre geven Eer avont coemt.’ Walewein seide: 2650 ‘Nu sekert mi danne sonder beide Dat gi dit doen sult alsoe, Ende dat gi gaen sult daer toe In prisoen daer ic u sinden sal.’ Mathamas sekeret hem al. 2655 Walewein sat op sijn part doe, [p. 19] Ende Mathamas op tsijn also, Ende keerden beide te samen Tes si te Mathamas huse quamen. Alse die van binnen vroet waren das, 2660 Dat hare here verwonnen was Wouden si Waleweine doet slaen, Dat hen hare here verboet saen. Mathamas dede bringen vore Uter vangnessen Sagrimore, 2665 Ende leverden te hant Minen here Waleweine bi der hant. Sagrimor seide na desen, Sine vangnesse en hadde niet gewesen Quaet dien tijt dien hi lach daer. 2670 Ende hi seide daer ane waer, Want binnen dien dat hi daer lach Mathamas dochter wel versach Ende halp hem herde sere, Ende dede hem vrientscap ende ere. 2675 Tirst dat Sagrimor hadde versien Waleweine hi was blide van dien; Ende Walewein ob ander side Was van Sagrimorre blide. Walewein sprac te Mathamasse saen 2680 Ende seide hem: ‘wimoet gaen Tote Arturs hove, sonder letten, Ende u in sine genaden setten Van minen halven, ende hem doen verstaen Dat ic u daer sinde sonder waen.,’ 2685 Ende hi geloeft hem tier ure. |
2565 Nu gewaagt het avontuur dat, Toen Walewein gescheiden was Van zijn gezellen, dat hij reed Droevig en te ongemak en heet Omdat faalde daar tevoren 2570 Van het avontuur, zoals ge mocht horen. En hij reed de hele lange dag Dat hij at noch dronk, Noch ook avontuur daar vond, Die te vertellen waard was. 2575 Toen hij 4 dagen had gereden Kwam hij gegaan te ene plaats Voor een woning, daar wonende was Een ridder, heet Mathamas, En had Sagramor te die tijden 2580 Gevangen. Toen hij daar zou gaan Kreeg hij zo’ n enorme slaap, Dat hij geheel buiten zichzelf was, Zodat hij niet wist waarheen hij ging. En toen hij voor Mathamas poort ging. 2585 Was voor zijn poort Mathamas, Die hem erg zeer verbolg dat, Dat hij hem toen nee niet groette, En waande dat hij het te doen liet Bij hovaardigheid; maar het deed 2590 De slaap en geen hovaardigheid. Hij keerde in het huis na dat ding, En liet hem zijn wapens brengen. Men vroeg hem wat hij wilde doen. Hij zei dat hij gaan zou 2595 Naar de fierste ridder van aardrijk. ‘Ik groette hem,’ sprak hij, ‘hoffelijk, En hij is zo verwaand, dat hij Een woord niet antwoordde mij. Het zal me zeer berouwen mede 2600 En vel ik niet zijn hovaardigheid.’ Mathamas zat op zijn paard En reed naar Walewein met een vaart, En toen hij hem zag riep hij: ‘Ridder, keert u tegen mij.,’ 2605 Walewein werd meteen wakker, En heeft die ridder gezien Op hem komen met grote vaart. Hij had verwondering wat hij begeerde: En toen Walewein vernam 2610 Dat hij om kampen kwam Hij trok beter achteruit met een vaart En liet lopen tot hem waart, En stak hem zo, dat hij ter aarde Moest vallen van het paard. 2615 Walewein steeg af alzo gauw, Want hij hem te paard niet bestaan nee wou. Hij trok zijn zwaard uit de schede En liep op Mathamas toe, Die al toen was opgestaan, 2620 En sloeg hem weer ter aarde gelijk, En trok hem zo fel de helm af, Dat hij hem wel nauwelijks had Zijn neus afgetrokken daarmee, Zodat hij hem zeer bloeden deed. 2625 Walewein sprak: ‘Geef u over gelijk, Of ik zal u dat hoofd afslaan.’ De ander lag zo hard Dat hij hem niet antwoorden nee mocht. Hij had daarvan groot ongemak 2630 Dat hem Walewein de helm af stak. Noch sprak Walewein hij zou hem dood slaan Of hij zou hem gelijk opgeven. Hij antwoordde hem met grote pijn: ‘Heer, nee sla me niet dood; 2635 Ge zou daar niet veel mee winnen. Heb mij genaden op hoffelijkheid!’ Walewein sprak: ‘Hoe heet je dan?’ - ‘Ik heet Mathamas’ sprak die man. Walewein zei tot hem na dien: 2640 ‘Heer, ge bent Mathamas tot wie Dodineel en Sagramor bij namen Om te eten wijlen kwamen Ter koningin behoefte, mijn vrouwe, Ik zal u dood slaan inderdaad, 2645 Of ge zal me zonder uitstel Wat ge daarvan weet nu zeggen.,’ Hij sprak: ‘Wil je mij laten leven, Ik zal u Sagramor geven Eer de avond komt.’ Walewein zei: 2650 ‘Nu verzeker me dan zonder te wachten Dat gij dit doen zal alzo, En dat ge gaan zal daartoe In gevangenis daar ik u zenden zal.’ Mathamas verzekerde het hem al. 2655 Walewein zat op zijn paard toen, En Mathamas op de zijne alzo, En keerden beide tezamen Tot ze te Mathamas huis kwamen. Toen die van binnen bekend waren dat, 2660 Dat hun heer overwonnen was Wilden ze Walewein dood slaan, Dat hen hun heer gelijk verbood. Mathamas liet voortbrengen Uit de gevangenis Sagramor, 2665 En leverde hem gelijk Mijn heer Walewein bij de hand. Sagramor zei na deze, Zijn gevangenis was niet geweest Slecht de tijd die hij daar lag. 2670 En hij zei daaraan waar, Want binnen die dat hij daar lag Mathamas dochter goed voorzag En hielp hem erg zeer, En deed hem vriendschap en eer. 2675 Ten eerste dat Sagramor had gezien Walewein was hij blijde van die; En Walewein aan de andere kant Was van Sagramor blijde. Walewein sprak tot Mathamas gelijk 2680 En zei hem:’gij moet gaan Tot Arthur’ s hof, zonder letten, En u in zijn genade zetten Vanwege mij, en hem laten verstaan Dat ik u daar zond zonder twijfel.,’ 2685 En hij beloofde het te dat uur. |
Nu meer swigt davonture Meer te sprekene van hen lieden Ende sal van Hestore bedieden. Nu mogedi horen teser steden 2690 Alse Hestor was versceden Van sinen gesellen hi reet tier ure Wel .viij. dage al dure Int foreest op ende neder, Alse nu vort ende alse nu weder, 2695 Dat hi niet en gemoette bin desen Dat avonture mochte wesen. Ende hi vragede om niemare Van Lanceloete harentare. Daerna quam hi tere steden 2700 Opten .ix. den dach gereden, Daer Dodineel gevallen was Int water, alsmen hier boven las. Ende hi sach wel tien tiden Dat hi el nieweren mochte liden. 2705 Hi beette doe, ende hi bant Sijn part an enen boem thant, Ende hi seide wat soes gesciet, Hine saelt om verlies laeten niet Van sinen perde, hine sal 2710 Over liden, hevet hijs geval; ‘Want die planke dinket mi Hier ter stede geleget bedi, Datmenre wille bedriegen mede Ridders die comen hier ter stede.,’ 2715 Hi quam gewapent ter planken saen, Ende es stoutelike over gegaen, Als die ghene avonture ontsach, Die hem toe quam ocht die hi sach. Alse hi an dander side quam 2720 Ende hi den casteel vernam, Daer Dodineel lach gevangen doe, Hi reeter dapperlike toe, Want hi gerne herbergen soude. Ende hi sach comen also houde 2725 Enen ridder te hem wart Al gewapent, metter vart Ridende, die maecte luut groet, Ende riep op hem: ‘wisijt doet.’ Hestor, die stout ende coene was, 2730 Ne barenteerde hem niet das. Hi rechte die glavie sonder vorste: Hi helt den scilt vor sine borste; Ende als si elc andren so na quamen Dat si souden vallen te samen 2735 Wisscede die ghene ter ere siden, Die Hestors niet en dorste ontbiden Omdat hi hem te starc dochte. Maer Hestor stakene so onsochte, Dat hine droech vanden perde 2740 Dat hi vallen moeste op derde. Hi trac tswert ende gaf hem enen slach Dat hi ne horde noch ne sach. Hestor, die op hem was erre, Slepeden wel eens scachts verre, 2745 Ende sloegen ende quetsten herde Metten appel vanden zwerde, So dat hem dat bloet tier stonde Uutspranc ten nese enten monde. Hi trac hem den helm af ende seide 2750 Hi soudene doeden sonder beide Ne gave hi hem niet op doe. Die ander antworde niet daer toe, Hine mochte, want hi in onmacht was. Alse Hestor wart geware das 2755 Liet hi hem der rusten plegen Des hi sijn adem hadde vercregen. Alse hi mochte spreken seide hi: ‘Lieve here, ne doet niet mi! Ic lie dat ic verwonnen bem.,’ 2760 Ende binnen dat hi dit seide te hem Hief hi op lisekine te hant Hestors halsberch metter hant, Ende wildem met desen treken Dat swert inden buc steken. 2765 Alse Hestor des geware wart Nam hi hem uter hant dat zwert. Hi seide: ‘Nadien dat dus gaet, Ongetrouwe verrader quaet, U verranesse sal u niet 2770 Moegen helpen, wats gesciet; Want om u verranesse groet Sal ic [u] stappans slaen te doet.’ Ende hi sloech hem dat hoeft af Met enen slage die hi hem gaf. 2775 Mettien heeft Hestor vernomen Uten castele .x. sciltknecht comen, Diene vriendelike quamen groeten Ende vielen hem te voeten, Ende seiden tote hem na desen: 2780 ‘Here, wel moetti comen wesen, Die ons hebt gewroken gemeinlike Over den man van al erderike Die ons meest haette tote nu. Nu coemt met ons, wie biddens u; 2785 Bedi dese casteel, here, Die es uwe vorwart mere, Nadien dat daer toe es comen Dat gi den here tlijf hebt genomen. Weet wel, alse die van binnen mede 2790 Hier af sullen weten die waerhede Elc bi hem ende alle gemanc Sullen u des weten meerren danc Dan enen man die hem gave .M. marc van sire have.,’ 2795 Doe voren der knapen een deel Dit vertellen inden casteel, Dies die van binnen blide waren. Als si wisten hoet was gevaren Si gingen tote Hestore metter vart 2800 Ende gaven hem een goet part: Si leeddene inden casteel binnen Ende baden hem alle met minnen Dat hi met hen daer bliven soude Ende hi hare here wesen woude. 2805 Hi antworde hen lieden sciere [p. 20] Hine daet in gere maniere. Maer so vele daeden sire toe, Dat hi hem ontwapende doe Ende met hen lieden int palays quam, 2810 Daer hi ene joncfrouwe vernam. Elc groette andren met desen. Die joncfrouwe hadde gewesen Sridders amie, die Hestor slocch doet; Maer sine felheit was so groet 2815 Ende sine ontrouwe, dat sine te min Minnen mochte in haren sin. Die joncfrouwe vragede daer nare Hestore wanen hi ware. Hi seide hi ware van Arturs hove. 2820 - ‘Dats ene dinc dier ic mi belove, Dat gi van Arturs hove sijt, Want hiers een ridder nu ter tijt Van danen.’ Hestor sprac van dien: ‘Waer es hi? Doettene mi besien.,’ 2825 Tirst dat hi vort comen was Ende Hestor wart geware das, Dat Dodineel was, hi liep te hem wart Ende hi helsedene metter vart. Ende elc was van andren blide; 2830 Ende Hestor vragede hem tien tide Hoe hi daer quam in wat manieren. Hi sprac datten toter rivieren Ene joncfrouwe daer brochte, Ende hi over die brugge niet comen mochte; 2835 Dat hi verdronken was wel naer, Ende datten een ridder vinc daer Ende in die vangnesse dede. Die ioncfrouwe quam gegaen tier stede: Hi kennesse ende vragede hare 2840 Waer om dat sine brochte dare. Die joncfrouwe sprac: ‘Ic segt u, Hets waer, mijn man, die doet es nu, Hi haette u utermaten sere Omdat gine wondet, here, 2845 Tere gaderinge, daer gi waert ende hi. So dat hi eens seide tote mi Dat hi mi doet soude slaen Ic ne daede den raet, sonder waen, Dat ic u hier int lant brochte; 2850 So dat ic u te Arturs hove sochte, Also als hi mi hadde geheten, Ende beval mi, dat suldi weten, Dat ic sonder u weder quame niet. Ic moeste doen dat hi mi hiet, 2855 Ende deder toe al dat ic mochte, So dat ic u hier brochte Ende leidde over die riviere. Alse hi dat wiste hi quam sciere: Hi liep u op ende vinc altoe, 2860 Ende leide u in prisone doe, Daer gi hebt gelegen tote nu, Ende warter bleven, dat seggic u, Al u levedage al stille Hadt gegaen na sinen wille. 2865 Hets u wel comen, sonder waen, Dat u dese ridder hevet uutgedaen.’ Dodineel sprac tote Hestore doe: ‘Here, oft u genoeget, segget mi hoe Dat gi sijt comen hier int lant.,’ 2870 Hestor vertellede hem te hant Hoc die gesellen geport waren Van Arturs hove, die sonder sparen Elkerlijc Lancclote doe sochten; Ende wat niemaren die coninginne brochte 2875 Van Lancelots doet indes conincs hof, Ende hoe die .x. daeden belof Ende ten heligen sworen mede Dat sine souden te gere stede Rusten noch liggen, marc 2880 Altoes wandelen harentare Tes si verheesten vraye niemare Weder hi levende ocht doet ware. ‘Sekerlike,,’ sprac Dodineel doe, ‘Nadien dattie dingen sijn soe, 2885 Ic wille wel geselle wesen Vander questen vort na desen.’ Hestor was blide om die sake. Si laegen die nacht daer te gemake: Des ander daeges si orlof namen 2890 Ende reden so verre, dat si quamen Ter witter crucc ten gesetten dage. Daer quamen oec, al sonder sage, Alle die gesellen mede toe Ter tijt die daer geset was doc. 2895 Ende alsi hen soe ondervonden Si waren alle blide tien stonden, Ende waren alle blide tuwaren Van dien gesellen die vonden waren, Die si waenden hebben vor die stont 2900 Verloren, ende nu saegen gesont. Elc seide andren te dien stonden Wat hi in die weke hadden vonden, Maer daer ne was niemen in die rote Die iet wiste van Lancclote, 2905 Noch diere af brochte niemaren, Dies si alle bedroeft waeren. Walewein sprac sinen gesellen toe: ‘Nadien dattie dingen sijn alsoe, Dat wine niet ne hebben vonden 2910 Wie moegen wel sceden nu ten stonden.’ Mijn here Walewein stac af daer Sinen helm ende alle dandre naer, Ende ondercusten hen int sceden, Ende weenden alle van jamerheden. 2915 Si wisten wel dat si na dien Binnen langen niet en souden ondersien Alsoe te gadere alse si daer waren. Walewein es irst wech gevaren, Drivende den rouwe also groet 2920 Of al sijn geslachte ware doet. Die .xii. gesellen gemeenlike Daeden alle des gelike, Ende elc es sinen wech gegaen. Nu laet hier davonture staen 2925 Te sprekene van hen allen gemene, Ende spreect van Waleweine allene. |
Nu meer zwijgt het avontuur Meer te spreken van hen lieden En zal van Hestor aanduiden. Nu mag ge horen te deze plaats 2690 Toen Hestor was gescheiden Van zijn gezellen reed hij te die tijd Wel 8 dagen al door In het bos op en neer, Als nu voort en als nu terug, 2695 Dat hij niet ontmoette binnen deze Dat avontuur mocht wezen. En hij vroeg om nieuws Van Lancelot hier en daar. Daarna kwam hij te ene plaats 2700 Op de 9de dag gereden, Daar Dodineel gevallen was In het water, zoals men hierboven las. En hij zag wel te die tijd Dat hij elders nergens mocht over gaan. 2705 Hij steeg af en hij bond Zijn paard gelijk aan een boom, En hij zei wat zo er gebeurt, Hij zal het om het verlies niet laten Van zijn paard, hij zal 2710 Over gaan, heeft hij geluk; ‘Want die plank lijkt me Hier ter plaatse gelegd omdat, Dat men er wil bedriegen mede Ridders die komen hier ter plaatse.,’ 2715 Hij kwam gewapend ter plank gelijk, En is er dapper over gegaan, Als die geen avontuur ontzag, Die hem toe kwam als hij dat zag. Toen hij aan de andere zijde kwam 2720 En hij het kasteel vernam, Daar Dodineel toen lag gevangen, Hij ging er dapper toe, Want hij wilde graag herbergen. En hij zag komen alzo gauw 2725 Een ridder tot hem waart Geheel gewapend, met een vaart Rijdende, die maakte groot geluid, En riep op hem:’gij bent dood.’ Hestor, die dapper en koen was, 2730 Nee ontstelde hem niet dat. Hij richtte de speerpunt zonder vrees: Hij hield het schild voor zijn borst; En toen elk de andere zo nabijkwamen Dat ze tezamen zouden vallen 2735 Wisselde diegene ter eenre zijde, Die Hestor niet durfde af te wachten Omdat hij hem te sterk dacht. Maar Hestor stak hem zo hard, Zodat hij hem van het paard stak 2740 Zodat hij op de aarde moest vallen. Hij trok het zwaard en gaf hem een slag Zodat hij niets hoorde of zag. Hestor, die op hem was gergerd, Sleepte hem wel een schacht ver, 2745 En sloeg hem en kwetste hard Met de appel van het zwaard, Zodat hem dat bloed te die stonde Uitsprong te neus en te mond. Hij trok hem de helm af en zei 2750 Hij zou hem doden zonder te wachten Nee gaf hij zich niet over toen. De ander antwoordde niet daartoe, Hij kon niet, want hij was in onmacht. Toen Hestor dat gewaar werd 2755 Liet hij hem de rust plegen Tot hij zijn adem had verkregen. Toen hij kon spreken zei hij: ‘Lieve heer, nee dood me niet! Ik belij dat ik overwonnen ben.,’ 2760 En binnen dat hij dit zei tot hem Hief hij gelijk ongemerkt op Hestor’ s harnas met de hand, En wilde hem met dezen streken Dat zwaard in de buik steken. 2765 Toen Hestor dat gewaar werd Nam hij hem uit de hand dat zwaard. Hij zei: ‘Nadien dat het aldus gaat, Ontrouwe kwade verrader, Uw verraad zal u niet 2770 Mogen helpen, wat er gebeurt; Want om uw grote verraad Zal ik u gelijk dood slaan.’ En hij sloeg hem dat hoofd af Met een slag die hij hem gaf. 2775 Meteen heeft Hestor vernomen Uit het kasteel 10 schildknechten komen, Die hem vriendelijk kwamen groeten En vielen hem ten voeten, En zeiden tot hem na deze: 2780 ‘Heer, welkom moet ge wezen, Die ons hebt gewroken algemeen Over de man van heel aardrijk Die wij het meest haatten tot nu. Nu kom met ons, wij bidden het u; 2785 Omdat dit kasteel, heer, Die is de uwe voortaan meer, Nadien dat het daartoe is gekomen Dat ge de heer het lijf hebt genomen. Weet wel, als die van binnen mede 2790 Hiervan zullen weten de waarheid Elk bij hem en alle gemengd Zullen u dus weten meer dank Dan een man die hem gaf 1000 mark van zijn have.,’ 2795 Toen voeren een deel der knapen Dit vertellen in het kasteel, Dus die van binnen blijde waren. Toen ze wisten hoe het was gevaren Ze gingen toe Hestor met een vaart 2800 En gaven hem een goed paard: Ze leidden hem in het kasteel binnen En baden hem allen met minnen Dat hij met hen daar blijven zou En hij hun heer wezen wou. 2805 Hij antwoordde hun lieden snel Hij deed het in geen manier. Maar zoveel deden ze er toe, Dat hij hem ontwapende toen En met hen lieden in het paleis kwam, 2810 Daar hij een jonkvrouw vernam. Elk groette de andere met deze. Die jonkvrouw had geweest De geliefde van de ridder die Hestor dood sloeg; Maar zijn felheid was zo groot 2815 En zijn ontrouw, zodat ze hem te min Minnen mocht in haar zin. Die jonkvrouw vroeg daarna Hestor waarvan hij was. Hij zei hij was van Arthur’ s hof. 2820 - ‘Dat is een ding die ik me beloofde, Dat gij van Arthur’ s hof bent, Want hier is een ridder nu ter tijd Vandaar.’ Hestor sprak van die: ‘Waar is hij? Laat hem mij zien.,’ 2825 Ten eerste dat hij voortgekomen was En Hestor werd gewaar dat, Dat het Dodineel was, hij liep tot hem waart En hij omhelsde hem met een vaart. En elk was van de andere blijde; 2830 En Hestor vroeg hem te die tijd Hoe hij daar kwam in welke manieren. Hij sprak dat hem tot de rivier Een jonkvrouw daar bracht, En hij over die brug niet komen mocht; 2835 Dat hij bijna verdronken was, En dat hem een een ridder daar ving En in de gevangenis deed. Die jonkvrouw kwam gegaan te die plaats: Hij herkende en vroeg haar 2840 Waarom dat ze hem bracht daar. De jonkvrouw sprak: ‘Ik zeg het u, Het is waar, mijn man, die dood is nu, Hij haatte u uitermate zeer Omdat ge hem verwondde, heer, 2845 Ter vergadering, daar gij was en hij. Zodat hij eens zei tot mij Dat hij me dood zou slaan Ik niet de raad deed, zonder twijfel, Dat ik u hier in het land bracht 2850 Zodat ik u te Arthur’ s hof zocht, Alzo zoals hij mij had gezegd, En beval mij, dat zal je weten, Dat ik zonder u niet terugkwam. Ik moest doen dat hij me zei, 2855 En deed er toe alles dat ik kon, Zodat ik u hier bracht En leidde over de rivier. Toen hij dat wist kwam hij snel: Hij liep u op en ving al toe, 2860 En legde u in gevangenis toen, Daar ge hebt gelegen tot nu, En was er gebleven, dat zeg ik u, Al uw levensdagen al stil Had het gegaan naar zijn wil. 2865 Het is u goed gekomen, zonder twijfel, Dat u deze ridder er heeft uit gedaan.’ Dodineel sprak tot Hestor toen: ‘Heer, als het u vergenoegt, zeg me hoe Dat ge hier in het land bent gekomen.,’ 2870 Hestor vertelde hem gelijk Hoe die gezellen gegaan waren Van Arthur’ s hof, die zonder ophouden Elk Lancelot toen zochten; En wat nieuws de koningin bracht 2875 Van Lancelot’ s dood in de koningshof, En hoe die 10 belofte deden En te heiligen zwoeren mede Dat ze zich zouden te enige plaats Rusten noch liggen, maar 2880 Altijd wandelen hier en daar Totdat ze hoorden fraai nieuws Of hij leefde of dood was. ‘Zeker,’ sprak Dodineel toen, ‘Nadien dat die dingen zo zijn, 2885 Ik wil wel gezel wezen Van het avontuur voort na deze.’ Hestor was blijde om die zaak. Ze lagen die nacht daar te gemak: De volgende namen ze verlof 2890 En reden zo ver, dat ze kwamen Ter witte kruis te gezette dag. Daar kwamen ook, al zonder sage, Al die gezellen mede toe Ter tijd die daar gezet was toen. 2895 En toen ze hen zo vonden Ze waren alle blijde te die stonden, En waren alle blijde inderdaad Van de gezellen die gevonden waren, Die ze waanden te hebben voor die tijd 2900 Verloren, en nu gezond zagen. Elk zei andere te die stonden Wat hij in die week had gevonden, Maar daar nee was niemand in die groep Die iets wist van Lancelot, 2905 Noch die er nieuws van bracht, Dus waren ze allen bedroefd. Walewein sprak zijn gezellen toe: ‘Nadien dat die dingen zijn alzo, Dat we hem niet nee hebben gevonden 2910 We mogen wel scheiden nu ten stonden.’ Mijn heer Walewein stak af daar Zijn helm en alle de anderen daarna, En kusten hen in het scheiden, En weenden alle van ellende. 2915 Ze wisten wel dat ze na dien Binnen lange tijd niet zouden zien Alzo tezamen zoals ze daar waren. Walewein is eerst weggegaan, Drijvende de rouw alzo groot 2920 Of al zijn geslacht dood was. De 12 gezellen algemeen Deden alle dergelijke, En elk is zijn weggegaan. Nu laat hier het avontuur staan 2925 Te spreken van hen allen algemeen, En spreekt van Walewein alleen. |
Nu doet daventure verstaen Alse Walewein was gegaen Van sinen geselle, alse gi horen 2930 Mocht inden boec hier te voren, Hi reet allene ende jagede. So war hi quam hi vragede Om Lancelote harentare, Offer iemen of wiste niemare; 2935 Hine mochter niet af vereeschen doe. Ende als hi hadde gereden alsoe .Xv. dage al dore dat lant, Daer hi gene avonture ne vant, Daer na geviel, als ict vernam, 2940 Dat hi op enen avont quam Tere witter abedien, daer hi liet Sine wapene als hi danen sciet, Ende nam ander wapene daer. Hi reet luttel opten dach daer naer 2945 Omdat sondach was doe. Hi porrede des maendages vroe Ende hi maecte sine vart Ten conincrike van Strangeloet wart. Hi quam daer ene fonteine liep, 2950 Die was cout ende claer ende diep, So dat hem die claerheit gaf Lust dat hire woude drinken af. Hi beette ende deede eer iet lanc Sinen helm af, ende hi dranc 2955 Vander fonteinen met groten gare. [p. 21] Binnen dien dat hi dranc quam dare Ene joncfrouwe met groter vart Gereden op een teldende part. Alsi minen here Waleweine sach 2960 Si ontboet hem goeden dach. Si kindene wel tien stonde, Hinc hadde sinen helm niet gebonden. Hi antworde hare tier ure; ‘Joncfrouwe, God geve u goede avonture.,’ 2965 Si sprac: ‘Here Walewein, waer vaerdi?’ - ‘Ineweet, ioncfrouwe,’ seit hi. - ‘Ende wat vaerdi soeken dan?’ Hi seide: ‘Ic soeke enegen man Ocht wijf, die mi seide niemare 2970 Van Lancclote, waer dat hi ware; Bedi, ioncfrouwe, men seget al bloet Tes conincs hove dat hi es doet.’ Si seide: ‘Daar af ne weet ic niet, Maer dat ware scade ende verdriet, 2975 Ende God moete geven van desen Dat niet waer moete wesen; Bedi men soude dat ridderscap sien Alte sere nederen bi dien. Ic bidde u, dat gi met mi, here, 2980 Coemt herbergen tavont mere.’ Ende si noedden soe sere dare Dat hi vor herbergen met hare. Als hi gebeet was camen knapen Sciere, diene halpen ontwapen (sic). 2985 Si leiddene in ene camere daer naer: Tirst dat hi geseten was quam daer Een knape die seide tot hare Dat sijn here comen ware, ‘Ende hi brinct, des ic wel seker bem, 2990 Wel .xxx. ridders met hem.’ - ‘Ganc wege, ende sech hem dat hi Hier binnen come tote mi.’ Doe vragede Walewein hare Twi hi brochte so vele ridders dare. 2995 Die vrouwe antworde hem daer naer: - ‘Here, ic seg t u, het es waer, Over .ij. milen sal morgen ontstaen Een groet tornoy, sonder waen, Vorden casteel vander molen. Sijt seker das, 3000 Dat in langen geen bat geslaegen was; Ende die tornoy, in waerre dinc, Doet slaen Mabonars die coninc. Hi es van Galehoets geslachte, Die coninc was van groter machte. 3005 Ende het es soe besproken al, Die dien tornoy verwinnen sal Sal hebben enen spereware Ocht valke, diemen sal geven dare. Gevalt dat hi ter gaderinge 3010 Sine amie met bem bringe, Men sal hare geven enen hoeftbant, Den rijesten diemen vint int lant. Ende om te bejagene dese ere Wilt hem mijn lief pinen sere, 3015 Ende doet comen van desen lande al Die ridders, die hi met hem voren sal. Hi sal mi met hem voren, seit hi, Omdat men sal geven den hoeftbant mi, Mach hijs verdienen in dat plein. 3020 Nu biddic u, here Walewein, Ende mane u bider trouwen Die gi sijt sculdich allen vrouwen, Ende den coninc Arture uwen oem, Dat gi mijns liefs wilt nemen goem 3025 Morgen ende hem te staeden staen. Doedijt ic weet wel sonder waen Dat mijn lief boven bliven sal Ende den tornoy verwinnen sal.’ Die ridder quam daer binnen der zale, 3030 Die van leden ende van lichame wale Gemaect was ende .i. scone man. Die ioncfrouwe stont jegen hem op dan Ende seide haren here al plein: ‘Here, hier es mijn here Walewein, 3035 Die u sal helpen ten tornoye Morgen den dach.’ Des hadde ioye Die ridder ende hi was blide, Ende liep tote Waleweine tien tide Ende hietene wellecome wesen. 3040 Walewein vragede na desen Den ridder hoe sine name was. Hi seide: ‘Ic hete Taganas.’ Hi seide hoe die tornoy wesen soude: Hi bat Waleweine dat hi woude 3045 Hem ten tornoye in staeden staen, Ende Walewein belovet saen. Hi dankets dat hijt hem behiet: Hi seide hine ontsage hem niet Hine soude hebben die ere 3050 Vander tornoye in allen kere. Si gingen sitten eten tier tijt, Ende si waren alle verblijt Vanden belove, dat hen dede Walewein. Si hopeden daer mede 3055 Te verwinnen, sonder waen. Des anderdages sijn si op gestaen Ende wapenden hen metter vart Te varne ten tornoye wart. Die joncfrouwe begonste hare cleden 3060 Ende pareren ende gereden Herde fierlike ende scone, bidien Dat si waende sijn besien Van hoegen baronen ende rike. Ende si was oec, sekerlike, 3065 Scone ioncvrouwe, datmen ne vant So scone ioncfrouwe in al dat lant. Dus perrede si metten gesellen Die daer waren, hordic tellen. Ende reden so verre, dat si vernamen 3070 Dat si op enen berch quamen, Daer si sagen neder in dat dal Enen tornoy vergadert al In een plein dat scone was. Maer die coninc Maboas 3075 Ne droech gene wapene tien dage. Hi hadde doen rechten, sonder sage, Ene leedse in die middewerde Vandien pleine daer hise begerde: Daer was sijn wijf in, ende met hare 3080 Ander vrouwen, die quamen dare Dat si den tornoy souden besien. Daer was een sconincs nichte mettien, Die hare beroemde toe, Daert alle die vrouwen horden toe, 3085 Dat si hebben soude den hoeftbant. Bedi datmen daer niemen en vant, Diet so wel dede alse hare amijs, Ende dat si hebben soude den prijs. Maer alse Taganas amie quam 3090 Ende si dat beromen vernam Si spraker toe al sonder beide Dattie joncfrouwe niet waer ne seide. Si sprac: ‘Wi sprekedire toe also?’ Tagonas amie antworde doe: 3095 Ԃedi, datter beter ridder es, Die nu es comen, sijt seker des.’ - ‘Wie es hi? Hoe es hi geheten?’ - ‘Gine sult sinen name nu niet weten, Maer gi sultene cortelike 3100 Wel moegen bekennen, sekerlike.’ Die joncfrouwe was gram ende sprac dese wort Tote hare, dat si quame vort Bi hare sitten den ridder besien. Ende si ginc tote hare mettien 3105 Ende sach die ridders wech ende weder [p. 22] Pongieren op ende neder. Walewien vragede tien tide Taganase in welke side Dat hi hem bekeren woude. 3110 Ende hi seide dat hi wesen soude Jegen des conincs lieden sonder sparen. Tirst dat si getrect waeren Tote den genen, daer si mede Wouden tournieren te dier stede, 3115 Walewein trac inden rinc daer nare, Alse die josterens hadde gare. Hem quam iegen metter spoet Een wert riddre ende een goet. Elc rechte hem ten andren wart, 3120 Ende lieten loepen metter vart. Die ridder quam scone ende sere, Ende brac op Waleweine sijn spere. Walewein staken weder soc, Dat hi ter erden moeste vallen doe, 3125 Ende metten valle sijn arm brac. Mijn here Walewein reet vort ende stac Enen andren weder vor sine voete. Ende al dat hem quam te gemoete Stac hi vanden perde, ende dede 3130 So vele met wapenen tier stede, Dat si daer alle spraken of, Ende seiden hem groeten lof, Ende seiden dat hi in alre wijs Sculdich ware te hebbene den prijs. 3135 Binnen dien dat si alle te samen Van Waleweine spraken so quamen .IJ. ridders uten castele Wel gewapent, die te dien spele Des conines lieden wouden te staeden staen, 3140 Dies hadden te doene, sonder waen, Want si waren begonnen faelgieren: Walewein hadse in sulker manieren Bereit, sine mochten niet mere. Die ridders quamen haestich sere, 3145 Ende alsi inden tornoy quamen Si daedent so wale beide te samen, Dat voer haer glavye te dier uren Niemen in tgereide mochte duren Sine moesten vanden perde tumen. 3150 Ende die van buten moesten rumen Die plaetse, waer hen lief of leet. Die van binnen liepen hen op gereet, Ende mijn her Walewein met grooter vart Keerdem te dien ridders wart 3155 So wel, dat hen allen wonderde van dien, Die dat van hem hadden gesien. Hi dede so vele te dier stede Dat sine gesellen hem bleven mede Ende quamen in genen tornoy doe. 3160 Ende een des graven broeder daer toe, Die .CCC. riddre brachte daer. Ende als hi den tornoy quam so naer Dat hi els niet en hadde te bestane Dan recht inden tornoy te slane 3165 Sagen si comen daer ter steden Enen ridder doer den mersch gereden Wel gewapent, met haesten groet, Die hadde scilt ende wapene roet. Als hi biden tornoye quam mettien 3170 Begonsti gene ridders besien, Ende sach dat sgraven ridders wel daden. Die ridder was saen beraeden Dat hi ten andren keerde daer nare. Alse die vrouwen des worden geware 3175 Doe riepen si op hem sere: ԁy, edel riddre, edel here, Helpt den genen, des bidden wi u, Die de meeste noet hebben nu.’ Ende hi vor den genen toe 3180 Daer mijn here Walewein mede was doe, Ende hi liep hen op dapperlike, Ende hi stac vanden perde vromelike Die irst in sijn gemoet quam daer: Den andren ende den derden daer naer, 3185 So datten alle diene saegen Sere duchten ende ontsagen. Ende die waren an Waleweins side Worden gesconfiert tien tide, Dat luttel goet gebrac van dien 3190 Sine hadden hen geset an tflien, So dattie ioncfrouwen, die laegen Ten venstren ende den tornoy saegen, Den roeden riddre groeten prijs leiden an, Ende seiden dat hi den tornoy verwan. 3195 So dat mijn here Walewein horde Van desen vrouwen een deel die worde, Die uten tornoye was gevaren Om hem te vercoelne tuwaren, So dat hem een knape seide dare 3200 Dat inden tornoy een ridder ware, Dien besten dien hi oyt hadde gesien, Walewein wart sere pensende in dien Wie die ridder mochte wesen. Hi plante sinen helm na desen 3205 Ende nam ene starke glavie toe, Die stareste die hi hebben mochte doe, Ende reet opten roeden metter vart. Tirst dat elc anders geware wart Liep elc op andren, ende staken 3210 So dat hare glavyen braken. Si bleven beide op haere perde. Mijn here Walewein balch herde Dat hi niet af den andren here Ne stac, ende dander balch hem sere 3215 Dat hine niet of ne hadde gesteken, So dat hem therte dochte breken Hi scaemde hem so sere van dien. Ende alle die hadden gesien Die joeste seiden tuwaren 3220 Dat si vrome ridders waeren. Daerna namen die heren Anderwerf starke speren. Si sloegen met sporen die perde, Ende onderstaken hen so herde, 3225 Dattie pinen wart hen beden Sine hadden vanden perde gesceden. Die speren braken toter hant toe: Si name nuwe speren doe. Walewein nam enen starken tien tiden, 3230 Ende die rode ob ander side Nam enen den staresten dien hi vant. Si lieten loepen beide thant, Ende mijn here Walewein hi stac Den andren dat sijn spere brac. 3235 Die rode ridder staken weder Dat hi viel vanden perde neder, Ende hi leet over metter vart. Ende hi trac daer na sijn swart Ende liep op tsgraven lieden doe, 3240 Ende jaegetse toten lietsen toe, Daer saeten die vrouwen, openbaer. Alse hise hadde gejaget tot daer Setten si hen ter vlucht sere, Alse die niet en mochten duren mere. 3245 Ende alse die rode ridder siet Dat dander hen ne weren niet, Maer dat si emmertoe vlien Ende gescoffiert sijn tot dien, Maecte hi thant sine vart 3250 Ende riedt toten foreeste wart. Walewein was doe op geseten, Die na den ridder es gesmeten. Hi dreef den rouwe so over groet, Dat hi wel woude wesen doet, 3255 Ende hi in die plaetse niet bliven dorste. [p. 23] Hi volgede den ridder sonder vorste, Diene vanden perde hadde gesteken. Hi sprac hine soude niet gebreken Te ridene vort tallen stonden 3260 Tes hi den riddre hadde vonden. Opdat hi van Arturs hove niet ne si Sal hi iegen hem vechten tote dien dat hi Verwonnen si ocht geslegen doet, Anders ne blivet, clene noch groet. 3265 Dus porrede Walewein begrepen Met rouwen ende met erscepen Volgende den ridder gereet, Die emmertoe vor hem reet, Tote dat hi teens forestiers huse quam 3270 Dien navont, daer hi herberge nam. Hi was ontfaen hovesscelike Ende ontwapent dapperlike, Ende geleit met groten payse Daer boven inden paleyse, 3275 Dat scone was. Ende alse hire quam Wart hi geware ende vernam Dat Hestor op ene coche sat daer Ongewapent; ende dar naer Spranc Hestor op met groter spoet 3280 Ende heeft Waleweine gegroet, Ende was herde blide. Ende Walewein ob ander side Makede mede feeste daer af Meerre dan hem sijn herte gaf. 3285 Hestor vragede hem dar naer. Van wat steden dat hi quam daer. Hi quam van enen tornoye sprac hi, Die hadde geweest daer bi; ‘Ende ic hebbe alden dach heden 3290 Na enen riddre gereden Met roeden wapenen, ende diet mede Ten tornoye wel dede. Nochtan magic beclagen mi Vanden selven ridder, bedi 3295 Hi heeft mi heden, sonder waen, Die alremeeste scande gedaen, Die mi noit vor dien gesciede; Bedi, daert saegen vele liede, Die daer waren menich een, 3300 Joesteerden wi onder ons tween. Ic ne mochten niet gesteken af. Met enen steke die hi mi gaf Daer wi reden die derde ioeste Stac hi mi so, dat ic vallen moeste 3305 Van minen perde daer ter stede, Ende wonde mi in die scoudere mede.’ Alse Hestor Waleweine verstont Hi scaemde hem te dier stont, Dat hi ne wiste wat seggen daer toe, 3310 Bedi hi duchte sere doe Sinen evlen moet te hebbene sciere, Ende hine wilde in gere maniere Van Waleweine gehaet wesen. Ende hi knielde vor hem na desen 3315 Ende seide: ‘Here, ic bidde u Om Goede dat gijt vergevet nu, Ende ic ne kende u niet, sekerlike; Ende bi alden helichgen van hemelrike Sweric u, dat mi dit niet, 3320 Haddic u gekint, ware gesciet.,’ Ende als Walewein hadde verstaen Dat hem dat Hestor hadde gedaen Hi vergavet hem thant daer naer. Si waren dien nacht te gemake daer. |
Nu laat het avontuur verstaan Toen Walewein was gegaan Van zijn gezellen, zoals ge horen 2930 Mocht in het boek hier tevoren, Hij reed alleen en bejaagde. Zo waar hij kwam hij vroeg Om Lancelot hier en daar, Of er iemand nieuws van wist; 2935 Hij mocht er toen niets van vernemen. En toen hij alzo had gereden 15 dagen al door dat land, Daar hij geen avontuur nee vond, Daarna gebeurde, zoals ik het vernam, 2940 Dat hij op een avond kwam Ter witte abdij, daar hij liet Zijn wapens toen hij vandaan scheidde, En nam andere wapens daar. Hij reed wat op de dag daarna 2945 Omdat het toen zondag was. Hij ging de maandag vroeg En hij maakte zijn vaart Ten koninkrijk van Strangeloet waart. Hij kwam daar een fontein liep, 2950 Die was koud en helder en diep, Zodat hem die helderheid gaf Lust dat hij ervan wilde drinken. Hij steeg af en deed al gauw Zijn helm af, en hij dronk 2955 Van de fontein met grote begeerte. Binnen dien dat hij dronk kwam daar Een jonkvrouw met grote vaart Gereden op een telgang paard. Toen ze mijn heer Walewein zag 2960 Ze ontbood hem goede dag. Ze herkenden hem wel te die tijd, Hij had zijn helm niet gebonden. Hij antwoordde haar ter dat uur; ‘Jonkvrouw, God geeft u goed avontuur.,’ 2965 Ze sprak: ‘Heer Walewein, waarheen ga je?’ - ‘Ik weet niet, jonkvrouw,’ zei hij. - ‘En wat ga je zoeken dan?’ Hij zei: ‘Ik zoek enige man Of wijf, die me nieuws zei 2970 Van Lancelot, waar dat hij is; Omdat, jonkvrouw, men zegt al bloot Te koning ‘s hof dat hij is dood.’ Ze zei: ‘Daarvan nee weet ik niets, Maar dat was schade en verdriet, 2975 En God moet geven van deze Dat het niet waar moet wezen; Omdat men zou dat ridderschap zien Al te zeer vernederen door die. Ik bid u, dat gij met mij, heer, 2980 Komt herbergen vanavond meer.’ En ze nodigden hem zo zeer daar Dat hij voer herbergen met haar. Toen hij afgestegen was kwamen knapen Snel, die hem hielpen ontwapenen. 2985 Ze leidden hem in een kamer daarna: Ten eerste dat hij gezeten was kwam daar Een knaap die zei tot haar Dat zijn heer gekomen was, ‘Enhij brengt, dus ben ik wel zeker, 2990 Wel 30 ridders met hem.’ - ‘Ga weg, en zeg hem dat hij Hierbinnen komt tot mij.’ Toen vroeg Walewein haar Waarom hij zo veel ridders bracht daar. 2995 De vrouwe antwoordde hem daarna: - ‘Heer, ik zeg het u, het is waar, Over 2 mijlen zal morgen ontstaan Een groot toernooi, zonder twijfel, Voor het kasteel van de molen. Wees zeker van dat, 3000 Dat al lang geen betere geslagen was; En dat toernooi, in waar ding, Laat slaan Mabonar de koning. Hij is van Galehot’ s geslacht, Die koning was van grote macht. 3005 En alles is zo besproken, Die het toernooi overwinnen zal Zal hebben een sperwer Of valk, die men daar zal geven. Gebeurt het dat hij ter verzameling 3010 Zijn geliefde met hem brengt, Men zal haar geven een hoofdband, De rijkste die men in het land vindt. En om deze eer te bejagen Wil zich mijn lief zeer pijnen, 3015 En laat van al dit land komen De ridders, die hij met hem voeren zal. Hij zal mij met hem voeren, zei hij, Omdat men mij de hoofdband zal geven, Mag hij het verdienen in die vlakte. 3020 Nu bid ik u, heer Walewein, En vermaan u bij de trouw Die gij schuldig bent alle vrouwen, En de koning Arthur uw oom, Dat ge mijn lief wilt waarnemen 3025 Morgen en hem bijstaan. Doe jij het weet ik wel zonder twijfel Dat mijn lief boven blijven zal En het toernooi overwinnen zal.’ De ridder kwam daar binnen de zaal, 3030 Die van leden en van lichaam goed Gemaakt was en een mooie man. Die jonkvrouw stond tegen hem op dan En zei haar heer al vlak: ‘Heer, hier is mijn heer Walewein, 3035 Die u zal helpen te toernooi Morgen de dag.’ Dus had vreugde Die ridder en hij was blijde, En liep tot Walewein te die tijd En zei hem welkom te wezen. 3040 Walewein vroeg hem na deze De ridder hoe zijn naam was. Hij zei: ‘Ik heet Taganas.’ Hij zei hoe dat toernooi wezen zou: Hij bad Walewein dat hij wou 3045 Hem te toernooi bijstaan, En Walewein beloofde het gelijk. Hij bedankte het dat hij het toezegde: Hij zei hij ontzag hem niet Hij zou hebben de eer 3050 Van het toernooi op alle manieren. Ze gingen zitten eten te die tijd, En ze waren alle verblijd Van de belofte, dat hen deed Walewein. Ze hoopten daarmee 3055 Te overwinnen, zonder twijfel. De volgende dag zijn ze opgestaan En wapenden hen met een vaart Te gaan ter tornooi waart. De jonkvrouw begon zich te kleden 3060 En pareren en bereiden Erg fier en mooi, omdat Dat ze waande te zijn bezien Van hoge baronnen en rijke. En ze was ook, zeker, 3065 Mooie jonkvrouw, zodat men nee vond Zo’ n mooie jonkvrouw in al dat land. Dus ging ze met de gezellen Die daar waren, hoorde ik vertellen. En reden zo ver, zodat ze vernamen 3070 Dat ze op een berg kwamen, Daar zagen ze neer in dat dal Een toernooi geheel verzameld In een vlakte dat mooi was. Maar de koning Mabonar 3075 Nee droeg geen wapens te die dagen. Hij had recht te doen, zonder sage, En leidde ze in het midden Van die vlakte daar hij haar begeerde: Daar was zijn wijf in, en met haar 3080 Andere vrouwen, die kwamen daar Dat ze het toernooi zouden bezien. Daar was een konings nicht meteen, Die zich toe beroemde, Daar het alle vrouwen toehoorden, 3085 Dat ze hebben zou de hoofdband. Daarom omdat men daar niemand vond, Die het zo goed deed als haar geliefde, En dat ze de prijs hebben zou. Maar toen Taganas geliefde kwam 3090 En ze dat beroemen vernam Ze sprak er toe al zonder wachten Dat de jonkvrouw niet waarheid nee zei. Ze sprak: ‘Waarom spreek je er alzo toe?’ Taganas geliefde antwoordde toen: 3095 ‘Waarom, omdat er een betere ridder is, Die nu is gekomen, wees zeker van dit.’ - ‘Wie is hij? Hoe is hij geheten?’ - ‘Ge zal zijn naam nu niet weten, Maar ge zal hem gauw 3100 Wel mogen bekennen, zeker.’ De jonkvrouw was gram en sprak deze woorden Tot haar, dat ze kwam voort Bij haar zitten om de ridder te bezien. En ze ging tot haar meteen 3105 En zag die ridders heen en weer Steken op en neer. Walewein vroeg te die tijd Taganas in welke zijde Dat hij hem gaan wou. 3110 En hij zei dat hij wezen zou Tegen de koning lieden zonder ophouden. Ten eerste dat ze vertrokken waren Tot diegenen, daar ze mede Wilden kampen te die plaats, 3115 Walewein trok in de ring daarna, Als die te kampen had verlangen. Hem kwam tegen met een spoed Een waardevolle ridder en een goede. Elk richtte hem te andere waart, 3120 En lieten lopen met een vaart. Die ridder kwam mooi en zeer, En brak op Walewein zijn speer. Walewein stak hem ook weer zo, Dat hij toen ter aarde moest vallen, 3125 En met het vallen zijn arm brak. Mijn heer Walewein reed voort en stak Een andere weer voor zijn voeten. En alles dat hem tegemoet kwam Stak hij van het paard, en deed 3130 Zoveel met wapens te die plaats, Zodat ze er allen van spraken, En zeiden hem grote lof, En zeiden dat hij in alle wijzen Schuldig was te hebben de prijs. 3135 Binnen dien dat ze alle tezamen Van Walewein spraken zo kwamen 2 ridders uit het kasteel Goed gewapend, die tot dat spel De konings lieden wilden bijstaan, 3140 Dat hadden ze nodig, zonder twijfel, Want ze waren begonnen te falen: Walewein had ze in zulke manieren Bereid, ze konden niet meer. Die ridders kwamen zeer haastig, 3145 En toen ze in het toernooi kwamen Ze deden het zo goed beide tezamen, Dat voor hun speerpunt te dat uur Niemand in het zadel mocht verduren Ze moesten van het paard tuimelen. 3150 En die van buiten moesten ruimen Die plaats, was het lief of leed. Die van binnen liepen op hen gereed, En mijn heer Walewein met grote vaart Keerde hem tot die ridders waart 3155 Zo goed, dat hen allen verwonderde van die, Die dat van hem hadden gezien. Hij deed zo veel op die plaats Dat zijn gezellen bij hem bleven mede En kwam in dat toernooi toen. 3160 Een van de graaf zijn broeder daartoe, Die 300 ridders daar bracht. En toen hij zo dichtbij het toernooi kwam Dat hij anders niets had te bestaan Dan recht in het toernooi te slaan 3165 Zagen ze komen daar ter plaatse Een ridder door het moeras gereden Goed gewapend, met grote haast, Die had schild en wapens rood. Toen hij bij het toernooi kwam meteen 3170 Begon die de ridders bezien, En zag dat de ridders van de graaf het goed deden. Die ridder was gelijk beraden Dat hij ten andere keerde daarna. Toen de vrouwen het dus gewaar worden 3175 Toen riepen ze op hem zeer: ‘Aai, edele ridder, edele heer, Help diegenen, dus bidden wij u, Die de grootste nood hebben nu.’ En hij voer diegenen toe 3180 Daar mijn heer Walewein mede was toen, En hij liep op hen dapper, En hij stak dapper van het paard De eerste die daar in zijn ontmoeting kwam: De volgende en de derde daarna, 3185 Zodat ze allen die hem zagen Zeer vreesden en ontzagen. En die aan Walewein’ s zijde waren Werden geschoffeerd te die tijd, Dat weinig goeds ontbrak van die 3190 Ze hadden hen gezet aan het vlieden, Zodat de jonkvrouwen, die lagen Ten venster en het toernooi zagen, De rode ridder grote prijs aanlegden, En zeiden dat hij het toernooi won. 3195 Zodat mijn heer Walewein het hoorde Van deze vrouwen een deel die woorden, Die uit het toernooi was gegaan Om hem te verkoelen inderdaad, Zodat hem een knaap zei daar 3200 Dat in het toernooi een ridder was, De beste die hij ooit had gezien, Walewein werd zeer peinzend in die Wie die ridder mocht wezen. Hij plantte zijn helm na deze 3205 En nam een sterke speerpunt toen, Die sterkste die hij toen mocht hebben, En reed op de rode met een vaart. Ten eerste dat elk de ander gewaar werd Liep elk op de andere, en staken 3210 Zodat hun speerpunten braken. Ze bleven beide op hun paard. Mijn heer Walewein verbolg hem erg Dat hij niet af de andere heer Nee stak, en de ander verbolg hem zeer 3215 Dat hij hem niet af nee had gestoken, Zodat hem het hart dacht te breken Hij schaamde hem zo zeer van dat. En allen die hadden gezien Dat kampen zeiden inderdaad 3220 Dat ze dapperste ridders waren. Daarna namen die heren Andermaal sterke speren. Ze sloegen met sporen de paarden, En onderstaken hen zo hard, 3225 Dat het pijnlijk werd hen beiden Ze hadden van de paard gescheiden. De speren braken tot de hand toe: Ze namen toen nieuwe speren. Walewein nam een sterke te die tijden, 3230 En de rode aan de andere zijde Nam een van de sterkste die hij vond. Ze lieten lopen beide gelijk, En mijn heer Walewein hij stak De andere zodat zijn speer brak. 3235 De rode ridder stak hem weer Zodat hij viel van het paard neer, En hij ging er over met een vaart. En hij trok daarna zijn zwaard En liep op de graven lieden toe, 3240 En joeg ze op tot de verschansing toe, Daar zaten de vrouwen, openbaar. Toen hij ze tot daar gejaagd had Zetten ze hen zeer ter vlucht, Als die niet meer mochten verduren. 3245 En toen de rode ridder zag Dat de anderen zich nee niet verweerde, Maar dat ze immer toe vlieden En geschoffeerd zijn tot dien, Maakte hij gelijk zijn vaart 3250 En reed tot het bos waart. Walewein was toen opgezeten, Die naar de ridder is gereden. Hij dreef de rouw zo over groot, Dat hij wel dood wilde wezen, 3255 En hij in die plaats niet blijven durfde. Hij volgde de ridder zonder vrees, Die hem van het paard had gestoken. Hij sprak hij zou hem niet ontbreken Voort te rijden te alle stonden 3260 Tot hij de ridder had gevonden. Opdat hij van Arthur’ s hof niet nee is Zal hij tegen hem vechten tot dien dat hij Overwonnen is of dood geslagen, Anders nee blijf het, klein noch groot. 3265 Dus ging Walewein begrepen Met rouw en met eerzucht Volgde de ridder gereed, Die immer toe voor hem reed, Totdat hij tot een boswachters huis kwam 3270 Die avond, daar hij herberg nam. Hi was hoffelijk ontvangen En dapper ontwapend, En geleid met grote vrede Daar boven in het paleis, 3275 Dat mooi was. En toen hij er kwam Werd hij gewaar en vernam Dat Hestor op een kussen zat daar Ongewapend; en daarna Sprong Hestor op met grote spoed 3280 En heeft Walewein gegroet, En was erg blijde. En Walewein aan de andere zijde Maakte er mede een feest daarvan Meer dan hem zijn hart gaf. 3285 Hestor vroeg hem daarna. Van welke plaats dat hij kwam daar. Hij kwam van een toernooi sprak hij, Die was geweest daarbij; ‘Enik heb de hele dag heden 3290 Naar een ridder gereden Met rode wapens, en die het mede Ten toernooi goed deed. Nochtans mag ik me beklagen Van dezelfde ridder, omdat 3295 Hij heeft me heden, zonder twijfel, Die aller grootse schande gedaan, Die me nooit voor dien geschiedde; Omdat, daar het velen lieden zagen, Die daar menigeen waren, 3300 Kampten we onder ons twee. Ik nee mocht hem niet afsteken. Met een steek die hij me gaf Daar we reden de derde kamp Stak hij me zo, dat ik vallen moest 3305 Van mijn paard daar ter plaatse, En verwondde me in de schouder mede.’ Toen Hestor Walewein verstond Hij schaamde hem te die tijd, Zodat hij niet wist wat te zeggen daartoe, 3310 Omdat hij zeer vreesde toen Zijn euvele gemoed snel te hebben, En hij wilde op geen manier Van Walewein gehaat wezen. En hij knielde voor hem na deze 3315 En zei: ‘Heer, ik bid u Om God dat gij het vergeeft nu, En ik nee kende u niet, zeker; En bij alle heiligen van hemelrijk Zweer ik u, dat me dit niet, 3320 Had ik u gekend, was geschied.,’ En toen Walewein had verstaan Dat hem dat Hestor had gedaan Hij vergaf het hem gelijk daarna. Ze waren die nacht te gemak daar. |
3325 Opten andren dach daer nare, Alsi des daeges worden geware, Si stoeden op ende droegen over een Te gaedere te ridene onder hen .ij. Tote dien, datse sciede die avonture. 3330 Ende si reden te gadere tier ure. So lange reden si dat si quamen Dat si ene wilde heide vernamen. Als si daer in onder hen beden Ene half mile hadden gereden 3335 So worden si geware tien tiden Ere ouder capellen daer besiden, Ende si makeden hare vart Om messe te horne der wart. Alsi quamen si beetten doe 3340 Ende gingen tiere capellen toe. Alsi in die capelle quamen Sine vonden niemen noch en vernamen. Die capelle was out ende met allen Die muren gecloven en te vallen 3345 Ocht si verrot hadden gewesen. Si gingen tien outare na desen, Die woeste was ende te vallen toe. Si vonden ene cleine dore doe, Die tenen kerchove wert ondede; 3350 Ende si vonden in die stede Ene tombe die was maerberijn, Daer hem lettren an dochten sijn Wit ende gemaect subtiellike; Ende het was also sekerlike. 3355 Si besaegen die lettren ende na dien Seiden si, diese hadden gesien: ԗine sijn niet over niet heden Hier comen te deser steden Ende wine sceden henen tameer 3360 Wine sullen avonture vinden eer.’ So dat Hestor die lettren las Daer die bediedinge sulc af was: ‘Horstut, riddre, die avonture Vaers soeken tlant al dure, 3365 Hoedt di wel ende wacht daer af, Dattu niet en coems op dit kerchof Om te hoefde tenegen uren Te bringene die avonturen Die hier sijn ende plegen te sine; 3370 Want het ware verloren pine Ne bestu die keytive ridder niet, Die met luxurien es gesciet Dat hi heeft verloren altemale Die avonture vanden Grale 3375 Te hoefde te bringene, daer hi ne mach Weder toe comen op genen dach.’ Beide gesellen hadden tier ure Groet wonder vander avonture, Ende seiden dat si sonder waen 3380 Die lettren niet wel en hadden verstaen, Bi dat si donkerlike spraken. Nochtan en lieten si niet bi dien saken, Sine gingen beide tier dore Onder Waleweine ende Hestore. 3385 Doe saegen si ene tombe dare, Die sere bernde ende clare, Datmen doe wel mochte bi dien Die vlamme eens scachts hoge sien. Ende daer waren tomben al omme 3390 Wel .xij. tere somme, Die niet en bernden mede Gelijc dattie ene dede. Si sagen gerecht op wart Op elc van den .xij. een zwart. 3395 Die gesellen hadden tier ure Groet wonder vander avonture, Ende als sise lange hadden gesien Hestor sprac te Waleweine na dien: ‘Siet hier ene sere wonderlike 3400 Avonture ende sonder gelike.’ Walewein sprac: ‘Nu moeten wi Dese avonture proven, dinket mi, Ende dies oec niet ontberen Willen [wi] henen sceden met eren. 3405 le bidde u dat gi mi laet gaen [p. 24] Voren omme proven ende verstaen Wat wesen mach; ende dat gi Hier al stille ontbeit na mi Tote dien dat ic die avonture sal 3410 Te hoefde bringen of faelgiren al.’ Hestor seide hi daede alsoe. Ende Walewein ginc opt kerchof doe. Ende als hi den tomben naken began Quam hem meer wonderen an 3415 Dant te voren hadde gedaen; Bedi hi wart geware saen Dattie swerde te dien stonden, [Die] op die tomben gerecht stonden, Te hem wart quamen, sonder sage, 3420 Ende op hem sloegen groete slaege, Dat hine hadde gene moete Te stane over sine voete. Ende hi wart soe te barenteert van dien, Dat hi moeste vallen op sine knien 3425 Ende op sine palme alsoe houde. Ende als hi weder op staen soude Gevoeldi dat op hem quamen So vele groter slage tsamen, Dat hi niet op ne mochte staen, 3430 Maer hi viel in onmacht herde saen. Ende als hi vander ommacht bequam Ondedi doegen ende vernam Dat hi doe was vor die dore Van dien kerchove, daer hi Hestore 3435 Doe vant daer sijns ontbiden. Hi hadde grote scaemte tien tiden. Doe seide hi, al soude hijt besterven, Hi soude noch gaen anderwerven Ter tomben. Ende alse hi quam daer 3440 Vant hi die zwerde noch al wijchgaer Alsi te voren hadden gewesen. Hi decte hem metten scilde na desen Ten alren besten dat hi mochte, Dat hem niet gedaen ne dochte, 3445 Bedi hi was doe mesmaect mere Dan hi hadde geweest eere; Want hem ten nese enten monde Dat bloet uut spranc tire stonde, Ende hadde smertnesse so groet, 3450 Dat hi te hant waende bliven doet. Ende hi viel in onmacht neder. Ende als hi daer bequam weder So quam hi weder ter doren Als hi hadde gedaen te voren. 3455 Ende hi was soe moede toe, Dat hi cume mochte spreken doc. Als hem Hestor also sach Hi hads int herte swaer verdrach. Hi sprac: ‘Hoe staet met u, here?,’ 3460 Walewein seide: ԑualik sere. Ic hebbe sere groeten rouwe Dat ic ne waende, bi mire trouwe, Nemmermeer hebben, dat seggic u, So groeten rouwe als ic hebbe nu; 3465 Bedi ic bem van al erderike Dongevalleste man, sekerlike.’ Hestor antworde Waleweine dan: ‘Here, noch nes niet geboren die man Noch die riddre, des sijt gewes, 3470 Dient niewerinc af mesfallen en es.’ Hestor nam sinen scilt metter vart Ende ginc doe ten tomben wart. Hi hadde onlange gegaen Als hi gevoelde groete slaegen slaen 3475 Op sinen helm, dat hi met allen Sciere moeste ter erden vallen. Ende als hi opstaen waende weder Moesti thant echt vallen neder, Ende wart te barenteert so sciere, 3480 Dat hi op mochte in en gere maniere. Was Walewein sere mesmaect ere Hestor was nu mesmaect mere, So dat hi met pinen gedoegen Mochte tondoene sine oegen. 3485 Hi rechtem op een stic na dien Ende begonste omtrent hem sien, Ende sach ten ingange beneven Der dore lettren gescreven, Die dus spraken meer no min: 3490 ‘Nu meer ne sal niemen comen hier in Dit kerchof hem ne sal moeten gescien Met scanden te scedene vandien, Tot datter incomen sal die gone, Die es der drover coninginnen sone.,’ 3495 Hestor toende die lettren daer Waleweine, diese las daer naer. Ende Walewein antworde saen, Hine mochte die lettren niet verstaen. Si droegen over een onder hen beden 3500 Dat si moesten danen sceden Avonturen varen soeken, bedi Si hadden daer gefaelgiert seiden si. Si reden danen so dat si quamen In een foreest, daer si vernamen 3505 Ene cruce, daer an gescreven waren Lettren, die dus spraken, tuwaren: ԗandelende ridder, die in desen hoeken Coems om avonture soeken, Besie hier .ij. wege nu te tide: 3510 Die een gaet ter rechter side Ende die ander ter slinker mede; Maer also lief alstu heves dine led Wachtu, dattu niet dat riden Ne bestaes ter slinker siden, 3515 Bedi dune suls niet moegen keren, Dune suls hebben vele onneren. Vander rechter side ne seggic niet, Opdatter di te gane gesciet, Daer en sal genoech vresen an wesen.,’ 3520 Als si die lettren hadden gelesen Sprac Hestor Waleweine toe, Ende bevalne onsen here doe, Ԃedi ic wille maken mine vart Recht ter slinker side wart 3525 Nadien dattie lettren mi ontraden. Ende gi, here, bi uwer genaden Sult houden an die rechter side.’ - ‘Ic ne sal,’ sprac Walewein tien tide, ‘Ic sal ter slinker siden varen.,’ 3530 -’Gine sult,’ sprac Hestor, ‘tuwaren, Ic hebbe geseget dat icken sal gaen.’ Si daeden hare helme af beide saen Ende ondercusten hen bede, Ende weenden ten gescede. 3535 Hestor vor sinen pat Ende Walewein den sinen na dat. |
3325 Op de volgende dag daarna, Toen ze de dag gewaar werden, Stonden ze op en kwamen overeen Tezamen te rijden onder hen 2. Tot die, dat het avontuur ze scheidde. 3330 En ze reden tezamen te die tijd. Zo lang reden zodat ze kwamen Dat ze een wilde heide vernamen. Toen ze daarin onder hen beiden Een halve mijl hadden gereden 3335 Zo worden ze gewaar te die tijd Een oude kapel daar bezijden, En ze maakten hun vaart Om mis te horen derwaarts Toen ze kwamen stegen ze toen af 3340 En gingen tot die kapel toe. Toen ze in de kapel kwamen Ze vonden niemand noch vernamen. De kapel was geheel oud De muren gekloofd en vervallen 3345 Of het verrot was geweest. Ze gingen ten altaar na deze, Die woest was en vervallen toe. Ze vonden toen een kleine deur, Die tot een kerkhof waart opende; 3350 En vonden in die plaats Ene tombe die van marmer was, Daar hen letters aan dachten te zijn Wit en subtiel gemaakt; En het was alzo zeker. 3355 Ze bezagen de letters en na dien Zeiden ze, die ze hadden gezien: ԗij zijn voor niets heden Hier gekomen te deze plaats En we scheiden niet henen vandaag 3360 We zullen eerst avontuur vinden.’ Zodat Hestor die letters las Daar de betekenis zulks van was: Hoort u, ridder, dat avontuur Gaat zoeken het hele land door, 3365 Hoed u goed en wacht daarvan, Dat u niet komt op deze kerkhof Om te enige uren te hoofde Te brengen de avonturen Die hier zijn en plagen te zijn; 3370 Want het was verloren moeite Nee, bent u niet die ellendige ridder, Die wulpsheid is geschied Dat hij heeft verloren helemaal Dat avontuur van de Graal 3375 Te hoofde te brengen, daar hij niet mag Weer toe komen op geen dag.’ Beide gezellen hadden te dat uur Grote verwondering van het avontuur, En zeiden dat ze zonder twijfel 3380 Die letters niet goed hadden verstaan, Omdat ze duister spraken. Nochtans lieten ze het niet bij die zaken, Ze gingen beide ter deur Onder Walewein en Hestor. 3385 Toen zagen ze een tombe daar, Die zeer helder brandde, Zodat men toen wel mocht van die De vlammen een schacht hoog zien. En daar waren tomben alom 3390 Wel 12 te ene som, Die niet brandden mede Gelijk dat die ene deed. Ze zagen gericht opwaarts Op elk van de 12 een zwaard. 3395 De gezellen hadden te dat uur Grote verwondering van het avontuur, En toen ze die lang hadden gezien Hestor sprak tot Walewein na dien: Ԛiet hier een zeer wonderlijk 3400 Avontuur en zonder gelijke.’ Walewein sprak: ‘Nu moeten wij Dit avontuur beproeven, lijkt me, En dus ook niet ontberen Willen we heen scheiden met eren. 3405 Ik bid u dat gij me laat gaan Voor om te beproeven en verstaan Wat het wezen mag; en dat gij Hier al stil wacht op mij Tot dien dat ik dat avontuur zal 3410 Te hoofde brengen of geheel falen.’ Hestor zei hij deed alzo. En Walewein ging op de kerkhof toen. En toen hij de tomben begon te naken Kwamen hem meer wonderen aan 3415 Dan het tevoren had gedaan; Omdat hij gelijk gewaar werd Dat de zwaarden te die stonden, Die op de tomben gericht stonden, Te hem waart kwamen, zonder sage, 3420 En op hem sloegen grote slagen, Dat hij had geen moed Te staan op zijn voeten. En hij werd zo ontsteld van die, Dat hij moest vallen op zijn knien 3425 En op zijn handpalm alzo gauw. En toen hij weer zou opstaan Voelde hij dat op hem kwamen Zo veel grote slagen tezamen, Zodat hij niet op nee mocht staan, 3430 Maar hij viel erg gauw in onmacht. En toen hij van de onmacht bijkwam Opende hij de ogen en vernam Dat hij toen voor die deur was Van het kerkhof, daar hij Hestor 3435 Toen vond die op hem wachtte. Hij had grote schaamte te die tijd. Toen zei hij, al zou hij het besterven, Hij zou noch ander maal gaan Ter tomben. En toen hij daar kwam 3440 Vond hij de zwaarden noch allen strijdlustig Zoals ze tevoren waren geweest. Hij bedekte hem met het schild na deze Ten aller beste dat hij mocht, Dat het hem niets doen nee dacht, 3445 Omdat hij toen meer was mismaakt Dan hij eerder was geweest; Want hem ten neus en te mond Dat bloed uitsprong te ene tijd, En had zo ծ grote smart, 3450 Dat hij gelijk dood waande te blijven En hij viel in onmacht neer. En toen hij weer bijkwam Zo kwam hij weer ter deur Zoals hij had gedaan tevoren. 3455 En hij was zo moede toen, Zodat hij nauwelijks toen mocht spreken. Toen Hestor hem alzo zag Hij had in het hart zwaar moeilijk. Hij sprak: ‘Hoe gaat het met u, heer?’ 3460 Walewein zei: ‘Zeer kwalijk. Ik heb zeer grote rouw Dat ik nee waande, bij mijn trouw, Nimmermeer te hebben, dat zeg ik u, Zo’ n grote rouw zoals ik nu heb; 3465 Omdat ik ben van het hele aardrijk De ongelukkigste man, zeker.’ Hestor antwoordde Walewein dan: ‘Heer, noch nee is niet geboren die man Noch die ridder, dus wees zeker, 3470 Die het nergens van mis gegaan is.’ Hestor nam zijn schild met een vaart En ging toen ten tomben waart. Hij was noch maar kort gegaan Toen hij grote slagen voelde slaan 3475 Op zijn helm, zodat hij geheel Snel ter aarde moest vallen. En toen hij waande weer op te staan Moest hij gelijk echt neervallen, En werd zo snel ontsteld, 3480 Zodat hij op geen manier mocht opstaan. Was Walewein eerder zeer mismaakt Hestor was nu meer mismaakt, Zodat hij met moeite gedogen Mocht te opeenn zijn ogen. 3485 Hij richtte hem op een stuk na die En begon omtrent hem te zien, En zag ten ingang benevens De deur letters geschreven, Die aldus spraken meer of min: 3490 ‘Nu meer nee zal niemand hierin komen Dit kerkhof hem nee zal moeten geschieden Met schande te scheiden van die, Totdat er inkomen zal diegene, Die is de zoon van de droevige koningin.,’ 3495 Hestor toonde die letters daar Walewein, die ze las daarna. En Walewein antwoordde gelijk, Hij kon die letters niet begrijpen. Ze kwamen overeen onder hen beiden 3500 Dat ze moesten vandaan scheiden Avonturen gaan zoeken, omdat Ze hadden daar gefaald zeiden ze. Ze reden vandaan zodat ze kwamen In een bos, daar ze vernamen 3505 Een kruis, waaraan geschreven waren Letters, die aldus spraken, inderdaad: ԗandelende ridder, die in deze hoeken Komt om avontuur zoeken, Bezie hier 2 wegen nu ten tijd: 3510 De een gaat ter rechter zijde En de ander ter linker mede; Maar alzo lief als u uw leden hebt Wacht u, dat u niet dat rijden Nee bestaat ter linkerzijde, 3515 Omdat u nee zal niet mogen keren, U zal veel oneer hebben. Van de rechter zijde nee zag ik niets, Opdat er u te gaan geschiedt, Daar zal genoeg vrees aan wezen.,’ 3520 Toen ze de letters hadden gelezen Sprak Hestor Walewein toe, En beval hem onze heer toen, ԏmdat ik mijn vaart wil maken Recht ter linkerzijde waart 3525 Nadien dat de letters me ontraden. En gij, heer, bij uw genade Zal houden aan de rechter zijde.’ - ‘Ik nee zal,’ sprak Walewein te die tijd, ‘Ik zal ter linker zijde gaan.,’ 3530 -’Ge zal niet,’ sprak Hestor, ‘Inderdaad, Ik heb gezegd dat ik zal gaan.’ Ze deden hun helmen af beide gelijk En kusten hen beide, En weenden ten afscheid. 3535 Hestor voer zijn pad En Walewein de zijne na dat. |
Nu sal ic van Waleweine bedieden Wat avonturen hem gescieden. Nu gewaget davonture das: 3540 Alse Walewein gesceden was Van Hestore maecti sine vaert Recht ten foreeste waert, So dat hi omtrent none quam Bi ere riviere, daer hi vernam 3545 Een pawelgioen gerecht. Hier vor dare Om te siene watter in ware. Als hire quam daer saeten Omtrent .vj. man ende aeten. Walewein sat af ende hi bant 3550 Sijn part an ene side thant. Hi ginc int pawelgioen sonder sparen, Ende groette hen allen, die da waren; Maer daer en sprac niemen een wort. Si besagene fellike, ende hi trac bet vort 3555 Als hem niemen antworde ne gaf, [p. 25] Ende hi stac sinen helm af Ende ginc met hen sitten ter vart Sonder tongordene sijn swart, Ende begonste met groten gerc 3560 Tetene, als dies gerde sere. Walewein sprac den genen toc Die bi hem sat, ende seide doc: ‘Lieve here, et ende sijt blide.’ Die ridder seide te dien tide: 3565 ‘Ic ne mach gene bliscap toegen Also lange als ic vor minen oegen U met mi sie eten; niet bedi Ic hads alse wel te doene alse gi. Ic verbiede u, dat gi in gere wise 3570 U hant ne doet ter spisc. Doetdijt, gi sullet becopen saen.’ Dander seggen si sulne doet slaen Hine scede saen van dane. ‘Ic ne micke niewerinc te gane,,’ 3575 Sprac Walewein, ԯm u verbieden.’ Doe sprongen si op onder hen lieden Met haecsen ende met swerden ter vart. Alse Walewein des geware wart Hi trac te hem wart bede 3580 Sinen scilt ende sinen helm mede, Alse die hem wilde verweren doe. Ende si liepen hem alle toe Om hem te nemene sijn leven. Den irsten die hem trac beneven 3585 Wederstont hi stoutelike gnoech, Want hine ten irsten slage doet sloech, Ende hi liep opten andren daer naer Ende sloech enen den arm af daer. Ende dander vlouwen, die dat saegen. 3590 Ende Walewein ne woutse niet jaegen, Ende hi ginc te sinen perde Ende hi voer wech sire verde. Hi reet dat hi in ene valeye quam, Daer hi enen casteel vernam 3595 Wel staende, daer al om liep Een groet water ende .i. diep. Hi reet der wart also houde, Omdat hire in herbergen woude. Als hi dus die meeste strate quam 3600 Hi reet tes hi ene veste vernam. Hi sager op; doe hordi daer Een luit, dat dochte hem wesen naer, Ende hi maecte thant der wart, Daer hi dat horde, sine vart 3605 Als hi daer toe quam hi sach dat In ene merberine cupe sat Ene joncvrouwe, die dreef groeten rouwe, Ende riep: ‘Maria, soete vrouwe, Wie sal mi hier uut helpen?’ Walewein trac 3610 Te hare wert, die dat wort sprac. Alsi Waleweine hadde versien Si riep sere op hem mettien: ԁy edel riddre, bi ure genade Tract mi ute desen bade.,’ 3615 Walewein sloech die hant an hare Ende tracse met beiden handen dare; Maer hine mochtse niet verporren doe, Nochtan dedire al sine cracht toe Ende provets .ij. waerf ofte drie. 3620 Ende als die joncfrouwe sach dat hie Falgierde si seide tier ure: ‘Here riddre, an dese avonture Hebbedi gefalgiert dinket mi. Nu mogedi seggen dat gi 3625 Van henen ne sult sceden niet Sonder scande ende verdriet.’ Walewein seide toter joncfrouwe: ‘Het es mi leet ende ic hebs rouwe Dat ic u niet verloeste nu. 3630Ic deder mine macht toe, seggic u. Nu biddic u, dat gi mi segt waer Bi wat redenen gi sijt daer, Ende ocht enich man levet, Die macht u te helpene hevet.,’ 3635 -Ԃi trouwen, here,’ antworde si sciere, ‘Ic bem hier in sulker maniere, Dat ic hebbe gedoeget swaerlike Alden rouwe van erderike, Ende ic ne mach nembermere 3640 Hier uut worden gedaen, here, Vor die beste ridder die leeft Hier coemt ende sine hulpe geeft. Waer omme ic hier ben nu Dan seggic niemenne, noch u, 3645 Vor dien dat hi comen sal, Die mi hier uut sal werpen al. Ende sine coemste es hier naer, Bedi si sal wesen in dit iaer.’ - ‘Ende bi wat redenen dogedi 3650 Soe groeten rouwe, dat segget mi.’ Si sprac: ‘Wast dit water een lettelkijn Soe suldijs sciere vroet moeten sijn.’ Doe stac die hant int water die here, Maer hine waende nembermere 3655 Te tiden uut tracken die hant, Omdat hi twater so heet vant. ‘Nu moegedi weten,’ sprac die ioncfrouwe ‘Ocht ic gedoege groten rouwe.’ Hi seide: ‘Inecaent gesien niet 3660 Dat gi lange mocht dragen dit verdriet,’ Si seide: ԓoudic hebben gestorven Van pinen ic ware lange verdorven. Onse here en wille niet van mi Dat ic noch sterve, here, bedi 3665 Hijns noch niet gewroken van ere sonde, Die ic dede tere stonde, Daer ic omme gedoge dese pine, Daer mi noch in staet te sine. Gi moecht wel varen alse gijt gebiet, 3670 Bedi gine moeget mi helpen niet.’ Doe sciet Walewein van hare Ende voer ten palayse daer nare, Dat wel .x. knapen sprongen toe Ende leidene int palays doe, 3675 Daer hi vele ridders vant tien stonden, Die alle iegen hem op stonden Ende hietene wellecome wesen. Hi ontwapende hem na desen: Men gaf hem diere cleder an, 3680 Ende si begonsten vragen dan Wie hi was. Hi antworde daer nare, Dat hi van Arturs hove ware. Hier binnen Walewein vernam Hoe daer een groet ridder quam 3685 Uut ere camere van daer binnen, Dien gedraegen brochten met minnen .IIIJ. cnapen met geselscape, Datter oec quam, van ridderscape. Ende hi was een man sekerlike 3690 Vanden hogesten van erderike, Ende sceen wel edel man wesen. Alse die van binnen saegen desen Si seiden te Waleweine dese dinc: ‘Siet, daer coemt onse here die coninc.,’ 3695 Walewein stont doe op ende groette Den coninc als hine gemoette. Die coninc groettene blidelike saen Ende deden bi hem sitten gaen, Ende vragede hem wie hi was. 3700 Walewein berechte hem thant das. Die coninc was herde blide daer of, Dat Walewein was comen in sijn hof. Hier binnen heeft Walewein vernomen Eene duve uut ere camere comen, 3705 Die hem al wit wesen dochte, [p. 26] Ende in haren bec gedraegen brochte Een rike wiroecvat ende wel geraect, Van goude ende van zelvere gemaect. Ende tirst dat si comen was in dien zale 3710 Wart si vervult al te male Van soeten roeken utermaten. Ende alle die inden zale saten Worden so stom, datter toe Niemen een wort en sprac doe; 3715 Maer si knielden alle mettien Tirst dat si dat hadden gesien. Ende die duve keerde thant In ene ander camere, die si daer vant. Doe liepmen die taflen decken daer. 3720 Die van binnen saeten daer naer Alle ter taflen weder ende vort, Ende daer en sprac niemen toe een wort. Mijn here Walewein hadde besonder Van diere avonture groet wonder, 3725 Ende sat metten andren ende speelder mede, Dat hise doen sach hare gebede. Daer na heeft Walewein vernomen Uter selver camere comen, Daer hi in hadde versien 3730 Die duveken een deel vordien, Een die scoenste ioncfrouwe die hi sach Noit met oegen vor dien dach; Ende si hadde dat hoeft so scone, Dat hem en geleec geen onder dien trone. 3735 Si quam uter cameren gegaen Ende brachte in hare hant, sonder waen, Een dat rijeste vat van erderike (Noit en maecte man desgelike: Het was een kelke gelijc genoech), 3740 Dat si boven haren hoefde droech. Ende alle die daer toe sagen Negen hen, alsi altoes plaegen. Alse Walewein dat vat hadde gesien Hi priset herde sere nadien: 3745 Het dochtem rike sijn ende wel geraect. Hine wiste waerof het was gemaect, Het ne was van houte no van stene, No van metale negene; Ende hi was tongemake das, 3750 Dat hine wiste waerof het was. Daerna sach hi op die joncfrouwe saen, Die so edellike was gedaen, Ende soe overscone mede, Dat hem wonderde vander scoenhede; 3755 Bedi hem dochte dat hi vor dien Negene scone ne hadde gesien. Ende hi sach so vele op hare, Dat hi el niewerinc toe nam ware. Als die joncfrouwe ginc vor die ridders daer, 3760 Ende si dat vat droech openbaer, Elc van hen allen knielde doe; Ende alsi cam ten taflen toe Worden vol die taflen gemeenlike Vander bester spisen van erderike. 3765 Alsi ene waerf omme hadde gegaen Vordie taflen si keerde saen In die camere danen si quam, Daer Walewein wel waer toe nam, Want hise metten oegen gebrochte 3770 Also lange als hise gesien mochte. Als hise niet langer mochte gesien Hi sach vor hem op die taflen na dien, Ende wart geware thant das, Dat groete vervulte van spisen was 3775 Vor alle die daer saten gemene, Sonder vor hem allene. Tirst dat hi dat hadde gesien Hi wart so te barenteert vandien, Hine wiste wat doen, sonder waen. 3780 Hi waende iet hebben mesdaen Dat hem gene spise quam toe Gelijc datten andren quam doe. Tirst dattie maeltijt was gedaen Si stonden op ende gingen wech saen, 3785 So datter niemen ne bleef altoes, Ende hine wiste waer hise verloes. Ende alse hi selve uut woude gaen Vant hi die dore besloten saen. Hi ginc tere venstren liggen doe, 3790 Ende wart sere pensende emmertoe. Hi sach daer comen enen man thant, Die brochte enen stoc in die hant, Ende sprac te Waleweine na desen: ‘Ter quader tijt moet wesen 3795 Dat gi tonsen venstren gelegen sijt. Vliet van henen ter quader tijt. Gine moeget niet wesen, seggic u, Gi sijt te onwart daer toe nu. Gaet u decken metter vart 3800 In ene camere achterwart, Daer u niemen ne moege gesien.’ Ende hi hief op den stoc mettien Om Waleweine te slane thant. Maer Walewein namen hem uter hant. 3805 ‘Hets al om niet,’ sprac die naen, Ԅune sult sonder scande niet henen gaen.’ Walewein ginc wech na die tale In enen hoec vander zale, Daer hi dat scoenste bedde sach, 3810 Dat hi gesien hadde vordien dach. Walewein ginc ten bedde wart saen, Ende als hire op soude sitten gaen Hordi roepen ene joncfrouwe: ‘Riddre, du starfs, bi mire trouwe, 3815 Cortelike, gaestu nu ter uren Sitten op tbedde van avonturen Ongewapent. Nem die wapene daer Ende wapen di wel. Daer naer Ganc mettien wapen 3820 Ochtu wilt op tbedde slapen.’ Mijn here Walewein dede bi scaeden Dat hem die joncfrouwe hadde geraeden, Ende ginc op tbedde sitten na dat. Tirst dat hi op tbedde sat 3825 Hordi een luyt vreselike: Hine horde noit dies gelike, Het dochtem duvels luyt wesen. Ende hi sach comen na desen Ene glavye uut ere cameren daer, 3830 Daer tyser af bernde claer, Ende stac Waleweine so onsochte, Dat hem niet gehelpen ne mochte No yser no halsberch tier ure. Dat yser no ginc hem die scoudere dure, 3835 So dat hi thant in onmacht ginc Vander smerten die hi ontfinc. Ende als hi vander onmacht bequam Gevoeldi dat men uut nam Dyser uut sire scouderen doe, 3840 Ende hine wiste wiet dede noch hoe. Hi bloedde sere, maer hine sciet Noch ne porrede uut den bedde niet, Ende seide al soudemenne ontliven Hi soude in dat bedde bliven, 3845 Ocht hi soude meer sien van dien Dan hi nochtoe hadde gesien. Hi gevoelde dat hi lach sere gewont: Ende hi lach also lange slont. Alst nacht was ende donker tot dien, 3850 So dat hi qualijc mocht gesien Els dan bider manen claerhede, Die daer sceen te sulker stede, Ten venstren die open stonden Mijn here Walewein sach tien stonden 3855 Als hi wart siende ai omtrent [p. 27] In ene camere een serpent, Dat vreselic was, sekerlike. Het en es man in al erderike, Haddi sulc serpent versien, 3860 Hine hadde hem vervart van dien. In die werelt es varuwe negene Men mochtse sien an dat serpent allene. Het quam in die zale gaende, Met sinen sterte die erde slaende. 3865 Alst een stuc so hadde gedaen Het viel ter erden ende warp uut saen Een vreselic luyt ende huulde toe. Alst een stic hadde gelegen alsoe Bleeft liggende oft ware doet. 3870 Mijn here Walewein sach wonder groet: Hi sach tserpent uut sinen monde Cleine serpente werpen tien stonde, Tote achten, die leveden saen. Ende alst dat hadde gedaen 3875 Ginct in dat palays thant, Daert enen lupart binnen vant, Den fiersten die mochte wesen. Elc bestont andren na desen, Ende bestonden beide tier tijt 3880 Onder hen enen fieren strijt, Ende vochten sere onder hen tween. Tserpent waende verwinnen al in een, Ende als den serpente dochte Dat hi den lupart niet verwinnen ne mochte 3885 Keerdi in die camere al gram, Daer hi te voren ute cam. Doe quamen die cleine serpentkine saen Ende liepen den groten op, sonder waen, Ende dat groete hen weder toe, 3890 Ende vochten onderlinge sere doe. Die cleine weerden hen wel tier stont, So dattie strijt so lange stont, Dat dat grote serpent die cleine Serpentkine doedde al gemeine, 3895 Ende die cleine dat grote also. Si maccten sulke nose doe Ende sulc geruusch onder hen allen, Dat sceen dat dat paleys soude vallen. Doe quam daer groet wint ende gesoech 3900 Dat hi dat stroyel al wech sloech, Dat int paleijs tien tiden lach. Waleweine wondrets als hijt sach. |
Nu zal ik van Walewein aanduiden Wat avonturen hem geschieden. Nu gewaagt het avontuur dat: 3540 Toen Walewein gescheiden was Van Hestor maakte hij zijn vaart Recht te bos waart, Zodat hij omtrent noen kwam Bij een rivier, daar hij vernam 3545 Een paviljoen opgericht. Hij voer daar Om te zien wat er in was. Toen hij er kwam daar zaten Omtrent 6 man en aten. Walewein steeg af en hij bond 3550 Zijn paard aan een kant gelijk. Hij ging in het paviljoen zonder ophouden, En groette hen allen, die daar waren; Maar daar sprak niemand een woord. Ze bekeken hem fel, en gij ging beter naar voren 3555 Toen hem niemand antwoord nee gaf, En hij stak zijn helm af En ging met hen zitten ter vaart Zonder zijn zwaard los te maken En begon met grote lust 3560 Te eten, als die het zeer begeerde. Walewein sprak diegene toe Die bij hem zat, en zei toen: ‘Lieve heer, eet en wees blijde.’ Die ridder zei te die tijd: 3565 ‘Ik nee mag geen blijdschap tonen Alzo lang als ik voor mijn ogen U met mij zie eten; niet omdat Ik had het alzo goed te doen zoals gij. Ik verbied het u, dat ge op geen manier 3570 Uw hand nee doet ter spijs. Doe je het, ge zal het gelijk bekopen.’ De andere zei ze zullen u dood slaan Hij gaat er niet gelijk vandaan. ‘Ik nee mik nergens te gaan,,’ 3575 Sprak Walewein, ԯm uw verbieden.’ Toen sprongen ze op onder hen lieden Met haast en met zwaarden ter vaart. Toen Walewein aldus werd gewaar Hij trok tot hem waart beide 3580 Zijn schild en zijn helm mede, Als die hem wilde verweren toen. En ze liepen op hem allen toe Om hem te nemen zijn leven. De eerste die hem trok benevens 3585 Weerstond hij dapper genoeg, Want hij sloeg hem ten eerste slag dood, En hij liep op de anderen daarna En sloeg een de arm af daar. En de andere vlogen, die dat zagen. 3590 En Walewein nee wilde ze niet jagen, En hij ging tot zijn paard En hij voer weg zijn vaart. Hij reed zodat hij in een vallei kwam, Daar hij een kasteel vernam 3595 Dat goed stond, daar al om liep Een groot water en een diepe. Hij reed derwaarts alzo gauw, Omdat hij er in herbergen wou. Toen hij dus ter grootste straat kwam 3600 Hij reed totdat hij een vesting vernam. Hij keek er naar; toen hoorde hij daar Een geluid, dat leek hem te wezen nabij En hij maakte gelijk derwaarts, Daar hij dat hoorde, zijn vaart 3605 Toen hij daar toe kwam zag hij dat In een marmeren kuip zat Een jonkvrouw, die grote rouw dreef, En riep: ‘Maria, lieve vrouwe, Wie zal me hier uit helpen?’ Walewein trok 3610 Tot haar waart, die dat woord sprak. Toen ze Walewein had gezien Riep ze meteen zeer op hem: ‘Aai edele ridder, bij uw genade Trek me hier uit dit bad.’ 3615 Walewein sloeg de hand aan haar En trok ze met beiden handen daar; Maar hij mocht haar er toen niet uithalen, Nochtans deed hij er al zijn kracht toe En beproefde het 2 maal of drie. 3620 En toen de jonkvrouw zag dat hij Faalde zei ze te dat uur: ‘Heer ridder, aan dit avontuur Heb je gefaald lijkt me. Nu mag je zeggen dat gij 3625 Heen niet nee zal scheiden Zonder schande en verdriet.’ Walewein zei tot de jonkvrouw: ‘Het is me leed en ik heb rouw Dat ik u niet verloste nu. 3630 Ik deed er mijn macht toe, zeg ik u. Nu bid ik u, dat ge me zegt waar Om welke redenen ge daar bent, En of er enige man leeft, Die macht heeft om u te helpen.’ 3635 -’Bij trouw, heer,’ antwoordde ze snel, ‘Ik ben hier op zo’ n manier, Dat ik zwaar heb gedoogd Al de rouw van aardrijk, En ik nee mag nimmermeer 3640 Hier uit worden gedaan, heer, Voor de beste ridder die leeft Hier komt en zijn hulp geeft. Waarom ik hier nu ben Dat zeg ik niemand, noch u, 3645 Voor dien dat hij komen zal, Die me hieruit geheel werpen zal. En zijn komst is hierna, Omdat het zal wezen in dit jaar.’ - ‘Enom welke redenen gedoog je 3650 Zo’ n grote rouw, dat zeg me.’ Ze sprak: ‘Wast dit water een beetje Dan zal je gauw bekend moeten zijn.’ Toen stak die heer zijn hand in het water, Maar hij nee waande nimmermeer 3655 Op tijd de hand uit te trekken, Omdat hij het water zo heet vond. ‘Nu mag je weten,’ sprak die jonkvrouw ‘Of ik grote rouw gedoog.’ Hij zei: ‘Ik kan het niet zien 3660 Dat ge lang dit verdriet mocht dragen Ze zei: ‘Zou ik zijn gestorven Van pijn was ik lang verdorven. Onze heer wil niet van mij Dat ik noch sterf, heer, omdat 3665 Hij is noch niet gewroken van een zonde, Die ik deed te enige tijd, Daar ik om gedoog deze pijn, Daar me noch in staat te zijn. Ge mag wel gaan als gij het gebiedt, 3670 Omdat ge me niet mag helpen.’ Toen scheidde Walewein van haar En voer ten paleis daarna, Dat wel 10 knapen toe sprongen En leidde hem in het paleis toen, 3675 Daar hij vele ridders vond te die stonden, Die allen tegen hem opstonden En zeiden hem welkom te wezen. Hij ontwapende hem na dezen: Men gaf hem dure kleren aan, 3680 En ze begonnen dan te vragen Wie hij was. Hij antwoordde daarna, Dat hij van Arthur’ s hof was. Hier binnen vernam Walewein Hoe daar een grote ridder kwam 3685 Uit een kamer van daar binnen, Die gedragen bracht met minnen 4 knapen met gezelschap, Dat er ook kwam, van ridderschap. En hij was een man zeker 3690 Van de hoogste van aardrijk, En scheen wel een edele man te wezen. Toen die van binnen zagen deze Ze zeiden tot Walewein dit ding: Ԛiet, daar komt onze heer de koning.,’ 3695 Walewein stond toen op en groette De koning toen hij hem ontmoette. Die koning groette hem gelijk blijde En liet hem bij hem zitten gaan, En vroeg hem wie hij was. 3700 Walewein berichtte hem gelijk dat. De koning was erg blijde daarvan, Dat Walewein was gekomen in zijn hof. Hier binnen heeft Walewein vernomen Een duif uit een kamer komen, 3705 Die hem geheel wit dacht te wezen, En in haar bek gedragen bracht Een rijk wierookvat en goed geraakt, Van goud en van zilver gemaakt. En ten eerste dat ze gekomen was in die zaal 3710 Werd het helemaal vervuld Van zoete geur uitermate. En allen die in de zaal zaten Werden zo stom, zodat er toen Niemand een woord sprak toen; 3715 Maar ze knielden allen meteen Ten eerste dat ze dat hadden gezien. En de duif keerde gelijk In een andere kamer, die ze daar vond. Toen ging men de tafels dekken daar 3720 Die van binnen zaten daarna Allen ter tafel weder en voort, En daar sprak niemand toen een woord. Mijn heer Walewein had bijzonder Van dat avontuur grote verwondering, 3725 En zat met de anderen en speelde er mede, Dat hij ze doen zag hun gebeden. Daarna heeft Walewein vernomen Uit dezelfde kamer komen, Daar hij in had gezien 3730 Dat duifje een deel voor die, Een van de mooiste jonkvrouwen die hij zag Nooit met ogen voor die dag; En ze had dat hoofd zo mooi, Dat hem geleek geen onder de troon. 3735 Ze kwam uit de kamer gegaan En bracht in haar hand, zonder twijfel, Een van de rijkste vaten van aardrijk (Nooit maakte men dergelijke: Het was een kelk gelijk genoeg), 3740 Dat ze boven haar hoofd droeg. En allen die daar toezagen Negen het, zoals ze altijd plagen. Toen Walewein dat vat had gezien Hij prees het erg zeer nadien: 3745 Het leek hem rijk en goed geraakt. Hij wist niet waarvan het was gemaakt, Het nee was van hout nog van steen, Nog van metaal nee geen; En hij was te ongemak dat, 3750 Dat hij niet wist waarvan het was. Daarna zag hij op de jonkvrouw gelijk, Die zo edel was gedaan, En zo uiterst mooi mede, Dat hem verwonderde van de schoonheid; 3755 omdat hij dacht dat hij voor die Nee geen zo’ n mooie had gezien. En hij keek zoveel naar haar, Dat hij elder nergens waar toe nam. Toen de jonkvrouw ging voor die ridders daar, 3760 En ze dat vat droeg openbaar, Elk van hen allen knielde toen; En toen ze tot de tafel toe kwam Worden die tafels vol algemeen Van de beste spijzen van aardrijk. 3765 Toen ze eenmaal was om gegaan Voor die tafels keerde ze gelijk In de kamer waarvan ze kwam, Daar Walewein goed waar toe nam, Want hij haar met de ogen bekeek 3770 Alzo lang als hij haar zien mocht. Toen hij haar niet langer zien mocht Hij zag voor hem op de tafel na dien, En werd gelijk gewaar dat, De grote volheid van spijzen was 3775 Voor allen die daar zaten algemeen, Uitgezonderd voor hem alleen. Ten eerste dat hij dat had gezien Hij werd zo ontsteld van die, Hij wist niet wat doen, zonder twijfel. 3780 Hij waande iets te hebben misdaan Dat hem geen spijzen toekwamen Gelijk dat het de anderen toekwam. Ten eerste dat de maaltijd was gedaan Stonden ze op en gingen weg gelijk, 3785 Zodra er niemand nee altijd bleef, En hij wist niet waar hij ze verloor. En toen hij zelf uit wilde gaan Vond hij de deur gelijk gesloten. Hij ging ter venster toen liggen, 3790 En begon zeer te peinzen immer toe. Hij zag daar gelijk een man komen, Die bracht een stok in de hand, En sprak tot Walewein na deze: ‘Ter kwade tijd moet wezen 3795 Dat ge tot ons venster gelegen bent. Vliedt henen ter kwade tijd. Gij mag het niet wezen, zeg ik u, Ge bent onwaardig daartoe nu. Gaat u bedekken met een vaart 3800 In een kamer achterwaart, Daar u niemand nee mag zien.’ En hij hief meteen op de stok Om Walewein gelijk te slaan. Maar Walewein nam het hem uit de hand. 3805 ‘Het is al om niet,’ sprak die kleine, ‘Ik zal zonder schande niet henen gaan.’ Walewein ging weg na die woorden In een hoek van de zaal, Daar hij dat mooiste bed zag, 3810 Dat hij gezien had voor die dag. Walewein ging te bed waart gelijk, En toen hij er op zou gaan zitten Hoort hij roepen een jonkvrouw: ‘Ridder, u sterft, bij mijn trouw, 3815 Al gauw, gaat u nu ter tijd Zitten op het bed van avonturen Ongewapend. Neem de wapens daar En wapen je goed wel. Daarna Ga meteen wapenen 3820 Als u op het bed wil slapen.’ Mijn heer Walewein deed met schande Dat hem de jonkvrouw had aangeraden, En ging op het bed zitten na dat. Ten eerste dat hij op het bed zat 3825 Hoorde hij een vreselijk geluid: Hij nee hoorde nooit diergelijks, Het dacht hem duivels geluid te wezen. En hij zag komen na deze Een speerpunt uit een kamer daar, 3830 Daar het ijzer helder van brandde, En stak Walewein zo hard, Dat hem niets helpen nee mocht Nog ijzer nog harnas te die tijd Dat ijzer nog ging hem door de schouder, 3835 Zodat hij gelijk in onmacht viel Van de smart die hij ontving. En toen hij van de onmacht bijkwam Voelde hij dat men uitnam Het ijzer toen uit zijn schouder, 3840 En hij wist niet wie het deed noch hoe. Hij bloedde zeer, maar hij scheidde Noch nee ging niet uit het bed, En zei al zou men hem ontlijven Hij zou in dat bed blijven, 3845 Of hij zou meer zien van die Dan hij tot noch toe had gezien. Hij voelde dat hij zeer gewond lag: En hij lag alzo lange tijd. Toen het nacht was en donker tot die, 3850 Zodat hij kkwalijk kon zien Anders dan bij de helderheid van de maan, Die daar scheen te zulke plaats, Te vensters die open stonden Mijn heer Walewein zag te die tijd 3855 Toen hij al omtrent begon te zien In een kamer een serpent, Dat vreselijk was, zeker. Er is geen man in al aardrijk, Had hij zo’ n serpent gezien, 3860 Hij was bang geweest van die. In de wereld is geen kleur nee geen Men mocht ze zien aan dat serpent alleen. Het kwam in de zaal gaan, Met zijn staart op de aarde slaan. 3865 Toen het een stuk zo had gedaan Het viel ter aarde en wierp uit gelijk Een vreselijk geluid en huilde toen. Toen het alzo een stuk had gelegen Bleef het liggen alsof het dood was. 3870 Mijn heer Walewein zag een groot wonder: Hij zag uit de mond van het serpent Kleine serpentjes werpen te die tijd, Tot acht, die leefden gelijk. En toen het dat had gedaan 3875 Ging het in dat paleis gelijk, Daar het een luipaard (leeuw) binnen vond, De fierste die er mocht wezen. Elk bestond de andere na deze, En bestonden beide te die tijd 3880 Onder hen een fiere strijd, En vochten zeer onder hen twee. Het serpent waande voortdurend overwinnen, En toen het serpent dacht Dat het de luipaard niet overwinnen nee mocht 3885 Keerde het in die kamer al gram, Daar het tevoren uit kwam. Toen kwamen die kleine serpentjes gelijk En liepen op de groten, zonder twijfel, En dat groette hen weer toe, 3890 En vochten onderling zeer toen. De kleine verweerden hen goed te die tijd, Zodat de strijd zo lang stond, Dat het grote serpent de kleine Serpentjes doodde algemeen, 3895 En de kleine de grote alzo. Ze maakten zo’ n geraas toen En zulk geruis onder hen allen, Dat het scheen dat het paleis zou vallen. Toen kwam daar grote wind en gezucht 3900 Dat het dat strooisel geheel wegsloeg, Dat in het paleis te die tijden lag. Walewein verwonderde het toen hij het zag. |
Lange daerna dochte den here Dat hi wiven horde wenen sere, 3905 Ende als hi op woude staen daer nare Om te wetene wat dat ware Sach hi comen .xij. ioncfrouwen Uut ere cameren, bevaen met rouwen, Ende gingen die ene na dandre doe 3910 Drivende rouwe emmertoe, Ende seiden: ԁi God, lieve here, Wiltijt sullen wi van desen sere Ende van deser pinen quite wesen?’ Ende si gingen ter cameren na desen, 3915 Daer Walewein die duve hadde gesien Inkeren opten avont vor dien; Ende knielden vor die dore daer, Ende deden bedinge dar naer, Ende weenden sere emmertoe. 3920 Ende alsi lange hadden gedaen also Si scieden danen. Ende daer naer Sach Walewein comen daer Enen wel gewapenden ridder thant, Scilt omden hals, zwert in die hant, 3925 Ende sprac te Waleweine wart: ‘Ridder, staet op metter vart, Ende gaet in enen van genen bedden saen Slaepen, die in gene cameren staen. Gine moeget hier niet langer wesen.,’ 3930 Walewein antworde te desen: ‘Inescede van henen niet So wat so mi daer na gesciet.’ - ‘wisult. Ne dodijs niet nu, So sal ic vechten jegen u.,’ 3935 Walewein sprac: ‘Eer ic henen scede Ic sal eer vechten hier ter stede.’ Doe sprac die ridder: ‘Na dien, Dat gi niet en wilt met payse vlien Gi moet met crachte vlien dan. 3940 Ic ontsegge u van nu vort an.’ Ende liep Waleweine op herde Met enen getrecten zwerde. Walewein, dien hi so versochte, Weerde hem so hi best mochte. 3945 Si ondersloegen hen so dicken, Dattie scilden braken in sticken, Ende dat hare halsberch tien tiden Sere scorden in beiden siden; Ende bloedden sere te dien stonden. 3950 Walewein was gepijnt vander wonden, Die hi hadde in die scoudere doe, Te barenteert ende gepijnt soe, Dat hise gestelpen niet ne mochte. Si bloedde soe onsochte, 3955 Dat hire bi verloes vele crachte. Hi gedogede so hi best mochte, Ende hi decte hem met sinen scilde. Die ander, wildi ocht ne wilde, Verhaeste hem ende ginc hem so nare, 3960 Dat hine dreef harentare, Als die van groter macht was doe. Walewein dogede emmer toe, Dat hi sinen adem weder gewan. Doe ginc hi den ridder sere an, 3965 Ende vacht op hem dapperlike, Ende dander op hem des gelike, Dat so lange gedurde die strijt, Dat haer negeen ne was te dier tijt Hine hadde vele verloren 3970 Vander cracht die hi hadde te voren, Ende die macht hadde op te stane weder, Bedi si waren gevallen neder. Si hadden so sere gevochten tot dien, Datmen die plaetse mochte bedect sien 3975 Metten stucken van scilden ende van maelgen Van halsbergen, die si daeden faelgen. Ende elkerlijc was soe verdoeft, Dat hi niet op mochte heffen sijn hoeft, Maer laegen ter erden in onmacht doe. 3980 Si laegen verdoeft lange also, Walewein entie riddre onder hen beden, Herde onverre van een gesceden. Doe begonste al tpaleys te levene Ende die venstren groete slage te gevene, 3985 Ende het begonste donderen doe Ende een vreselijc weder werden toe, Maer het ne regende min no mere. Walewein was te mayheert sere, Ende hi was vermoyt so onsochte, 3990 Dat hi thoeft niet op heffen mochte; Ende hi hadde die herssene soe versmort Vanden dondre, die hi hadde gehort, Dat hi niet vroet en was das, Weder het nacht ocht dach was. 3995 Daer quam soete een wint na desen, Dat een wonder sceen wesen. Mettien so quamen daer neder Inden paleyse wech ende weder Stimmen, die songen soe soetelike, 4000 Men vonde in die werelt gene gelike Vanden stimmen; ende van desen Mochtenre wel .cc. wesen. Mijn here Walewein, sonder waen, Ne mochte haer singen niet verstaen, 4005 Sonder dat hi verstont daer of, [p. 28] Dat si songen: ‘Glorie ende lof Moete hebben ewelike Die coninc van hemelrike.’ Ende eer die stemmen worden verstaen 4010 Was dat palays vol, sonder waen, Vanden soetsten roke die mochte wesen. Her Walewein vont binnen desen Die stimmen soe bequamelike singen Ende soe soete, dat hi bi dien dingen 4015 Niet ne waende horen menseelike Die stimmen maer geestelike. Het was also, sonder waen. Hi ontdede sijn oegen saen; Hine mochte niewer omtrent hem sien. 4020 Doe wisti wel gewarlike bi dien Dat gene erdsche dingen ne waren, Die hi gehort hadde, tuwaren, Omdat hise niet sien ne mochte. Hi hadde verloren so sine crachte, 4025 Dat hi niet op ne mochte staen; Nochtan haddijt gerne gedaen. Mettien hi die scone joncfrouwe vernam, Daer si ute ere camere cam, Die des avonts droech te voren 4030 Dat scone vat, alse gi moeget horen, Ende daer voren .ij. wiroecvate, Die scone waren utermate. Ende alsi inden middel quam Vanden paleyse si nam 4035 Dat vat, ende deedt vor hare staen Op ene tafle, sonder waen, Die selverijn was. Walewein sach dat Stonden omtrent dat helichge vat .X. wiroecvate van groter haven, 4040 Die eenpaerlike wiroec gaven. Ende alle die stemmen begonsten doe Met soeten lude singen emmertoe Soeteliker dan enich gedochte Van minschen gepensen mochte, 4045 Ende dit was die sanc daer of: ԅre, bliscap ende lof Moete hebben ewelike Die soete here van hemelrike.’ Daer na, als die vorseide sange 4050 Also hadden geduert lange, Die ioncfrouwe, daer ic af seide, Nam dat vat al sonder beide, Ende droecht weder, dat hem dochte, In die camere danen sijt brochte. 4055 Ende hine horde nemmeer vort Die stemmen, die hi hadde gehort. Doe worden alle die venstren ondaen Vanden palayse, ende loken saen. Dat palays wart donker nadien, 4060 Dat Walewein niet mochte gesien; Maer het geviel hem wel ter stont, Dat hi hem gevoelde al gesont, Ende also gans ocht hi vor desen Niet tongemake en hadde gewesen. 4065 Ende hine hadde geen arch tier stont Van dat hi in die scoudre was gewont, Want hi was al gesont tien tide. Hi ginc in hoege ende blide Den ridder, daer hi iegen vacht, soeken 4070 Al dat hi mach in allen hoeken, Dien hi altoes niet ne vant. Maer hi horde comen al te hant Vele lieden te hem wart, Ende hi gevoelde dat sine metter vart 4075 Bi arme, bi voeten altemale Namen ende droegen uter zale, Ende dat sine herde vaste bonden Ende in ene kerre leiden tien stonden. Des ander daeges alse die sonne op quam 4080 Wert hi ontwake, ende hi vernam Hem selven in ene kerre, Des hi drove was ende erre, Ende in die bome een onsalich part, Dat cume .v. pont was wart. 4085 Hem dochte dat hi onteert bi desen Meer was dan enich man mochte wesen. Sine scaemnesse was soe groet, Dat hi wel wilde wesen doet. Doe quam daer ene quene gegaen 4090 Met ere sorgyen ende ginc slaen Dat pert, ende vordene vort Metter kerren al dore die port. Alse die lodders in die kerre daer Den ridder sagen, si liepen daer naer 4095 Ende warpene met linginen ende met messe Ende leidene met sulker scinnesse Tote dat hi quam buten der steden. Ende alse hi die brugge was leden Lietene die quene ende ontbant, 4100 Ende seide: ‘Vander kerren thant [Ganc], gi hebter op geseten Al te lange, dat suldi weten.’ Hi spranc daer ave metter vart Ende ginc sitten op sijn part. 4105 Hi vragede der quenen daer nare Hoe die casteel geheten ware. ‘Dambonoyc es hi geheten.’ Hi es drove ende erre van hare gesmeten, Ende hi vloecte die ure dat hi 4110 Oit geboren wart, daer bi Hi was ridder, diemen vinden mochte, Die meest scande hadde, dat hem dochte. Aldus vor mijn her Walewein Met groten rouwe dor dat plein. 4115 Ende hi reet den dach lanc, Dat hi en at noch en dranc, So dat hi tsavonts herbergen quam Daer hi enen heremite vernam; Ende hi horden vesperen daer. 4120 Die heremite seide daer naer Dat vesperen waren gesongen dare, Hoe hi hiete ende wie hi ware. Ende mijn here Walewein seide Hem altemale die waerheide. 4125 Alse die heremite dat hadde vernomen Seide hi: ‘wel moetti sijn comen. Gi sijt man vander werelt, here, Dien ic te siene begere mere. Om Goede, waer lagedi te nacht?,’ 4130 Hi was so drove, dat hi gene macht Hadde te antwordene dan. Doe wart wel geware [die man] Dat Walewein sere tongemake Was om enichgerande sake. 4135 Doe liet hi daer af die tale staen, Ende seide tote Waleweine saen: ‘Here, ne sijt tongemake niet, Om sake die u es gesciet. Hen es so goet man in die werelt al, 4140 Hine heeft somwile ongeval.’ Walewein sprac: ‘Ic kinne wel dat Goeden lieden op sulke stat Mesfalt, mer noit en quam an Sulc ongeval enen man, 4145 Alse mi binnen.viij. dagen an comen es.’ Hi maecte den heremite vroet das, Ende seidem sine avonturen met allen Also alsi hem waren gevallen. Die goede man begonste op hem sien, 4150 Ende hi sconfierde hem van dien, So dat hi niet ne brochte vort Binnen langen tiden een wort. Tirst dat spreken mochte die goede man Sprac hi dus Waleweine an: 4155 ‘Walewein, dat gi daer saget dat [p. 29] Was thelichge Grael ende thelichge vat, Daer in was dat helichge bloet, Dat ute Jhesus siden woet. Ende om dat gi u niet daer iegen 4160 Oetmoedicht alse goede lieden plegen Was u sculdich, in rechter waerheit, Sijn broet te sine ontseit. Ende also waest sekerlike, Alse gi selve saeget openbaerlike. 4165 Si waren allegader daer ter stat Welgedient, daer men uwes vergat.’ Mettien mijn here Walewein seide: ԏm Goede, segt mi die waerheide Van avonturen, die ic sach, 4170 Binnen den palayse, daer ic in lach.’ Die goede man antworde: ‘Here, Bi mi ne weetti tavont mere, Nochtan dat niet bliven ne sal, Gine sulter weten noch al.,’ 4175 Mijn here Walewein seide noch: ԁy, lieve here, segt mi doch, Ocht gi daer af nu weet iet, Vanden serpente, wat bediet.’ - ‘Ic salt u seggen,’ sprac die goede man, 4180 ‘Ende en vraget mi nemmeer dan Bedi in gere manieren, here, Ic ne segge daer af niet mere. Here, het es waer dat gi saget In die camere daer gi in laeget 4185 Dat serpent dat uut sinen monde Serpentkine warp te dier stonde; Ende dat serpent doe ginc van daen, Ende ginc int palays saen, Daert den lupart in vant, 4190 Daert iegen vacht thant. Dat serpent mochte inde vart Niet verwinnen den lupart, Ende keert weder daent was comen. Als die serpentkine hadden vernomen 4195 Liepen si op hem met haesten groet Ende elc sloech andren te doet. Here, al dit sagedi daer.’ Walewein seide: ‘wisegt waer.’ - ‘Nu sal ic u bedieden,’ seide 4200 Die goede man, Ԥie waerheide. Dat serpent dat starc was ende groet Dat sal wesen, ic segt u bloet, Na dien dat ict weet ende kinne, Artur u oem, in minen sinne, 4205 Die uten lande sceden sal Ende laeten vriende ende sijn lant al, Also alse dat serpent die clene Serpentkine liet bliven allene. Ende alst serpent vacht met crachte 4210 Jegen den lupart, dient niet ne machte Verwinnen, also sal, tuwaren, Die coninc op enen ridder varen, Dien hi niet verwinnen ne sal; Nochtan sal hire toe doen sine macht al. 4215 Ende gelijc dat serpent weder ginc In die camere na die dinc Datten lupart niet ne mochte verwinnen Noch onderdoen in genen sinne, Also sal Artur te hant 4220 Weder keren in sijn lant Als hi siet dat hi niet sal Dien ridder moegen verwinnen al. Ende die bedietnesse van dien, Dat gi te diere tijt niet en mocht gesien 4225 Dattie grote strijt gewarde Tusscen den serpente entien luparde Es dat van uwer doegt dat liegt al Ende van uwen ridderscape uutgaen sal. Alse die coninc sal keren te sire stede, 4230 Alse dat serpent in die camere dede, So sullen hem oploepen die sine, Gelijc dat die serpentkine Opliepen den serpente dat was so groet, Ende sullen den coninc slaen te doet. 4235 Ende hie hen lieden, dat weetti wel Van dien dattien serpente gevel Wat die bediedenesse es daer of. Nu moetti mi doen een belof, Ende minen wille, sonder waen, 4240 Gelijc ic den uwen hebbe gedaen.’ Walewein vragede hem wat dat ware. Die goede man seide openbare: ‘Ic wille dat gi mi zwert, here, Dat gi dese dinc nemmermere 4245 Ne sult ontecken no bringen vort, Die gi hier van mi hebt gehort.’ Walewein swoert alse hi visierde; Maer vander tale te mayhierde Walewein doe herde sere, 4250 Ende toende bliscepen mere Dan hem sine herte gaf ende sijn sin. Walewein bleef den nacht daer in, Ende die goede man dede sine macht Om hem taysierne dien nacht. 4255 Des ander daeges alse die dach quam Horde Walewein messe ende nam Sine wapine ende deedse an, Ende nam orlof anden goeden man, Ende reet als hi dede te voren. 4260 Nu ne suldi nembermee van hem horen, Mar gi sult horen hoe Hestoer Lanceloete socken voer. |
Lang daarna dacht de heer Dat hij wijven zeer hoorde wenen, 3905 En toen hij op wilde staan daarna Om te weten wat dat was Zag hij jonkvrouwen komen12 Uit een kamer, bevangen met rouw, En ging de ene naar de andere toe 3910 Drijvende immer toe rouw, En zeiden: ‘Aai God, lieve heer, Welke tijd zullen we van dit zeer En van deze pijnen kwijt wezen?’ En ze gingen ter kamer na deze, 3915 Daar Walewein die duif had gezien Ingaan op de avond voor die; En knielden voor de deur daar, En deden bidden daarna, En weenden zeer immer toe. 3920 En toen ze lang alzo hadden gedaan Ze scheiden vandaan. En daarna Zag Walewein daar komen Een goed gewapende ridder gelijk, Schild om de hals, zwaard in de hand, 3925 En sprak tot Walewein waart: ‘Ridder, sta op met een vaart, En ga in een van die bedden gelijk Slapen, die in die kamer staan. Ge mag hier niet langer wezen.,’ 3930 Walewein antwoordde tot deze: ‘Ik scheidt van henen niet Zo wat zo me de daarna geschiedt.’ - ‘Ge zal. Nee doe je je het nu niet, Dan zal ik tegen u vechten.,’ 3935 Walewein sprak:’Eer ik henen scheid Ik zal eerder vechten hier ter plaatse.’ Toen sprak die ridder: ‘Na dien, Dat ge niet met vrede wil vlieden Ge moet dan met kracht vlieden. 3940 Ik ontzeg u van nu voortaan.’ En liep hard op Walewein Met een getrokken zwaard. Walewein, die hij zo verzocht, Weerde hem zo goed hij kon. 3945 Ze sloegen hen zo vaak, Dat de schilden in stukken braken, En dat hun harnas te die tijden Zeer scheurde aan beide zijden; En bloedden zeer te dien stonden. 3950 Walewein was gepijnigd van de wonden, Die hij toen had in de schouder, Ontsteld en zo gepijnigd, Dat hij het niet nee stelpen mocht. Het bloedde zo hard, 3955 Dat hij er door veel kracht verloor. Hij gedoogde het zo goed hij kon, En hij bedekte hem met zijn schild. De ander, wilde hij of niet wilde, Haastte hem en ging hem zo na, 3960 Dat hij hem dreef hier en daar, Als die van grote macht was toen. Walewein gedoogde immer toe, Dat hij zijn adem weer won. Toen ging hij zeer op de ridder aan, 3965 En vocht op hem dapper, En de ander op hem dergelijk, Dat zo lang duurde de strijd, Dat er van hen nee geen was te die tijd Hij had veel verloren 3970 Van de kracht die hij had tevoren, En de macht had om weer op te staan, Omdat ze waren neergevallen. Ze hadden zo zeer gevochten tot dien, Dat men de plaats bedekt mocht zien 3975 Met de stukken van schilden en van malin Van harnassen, die ze lieten falen. En elk was zo verdoofd, Dat hij niet op mocht heffen zijn hoofd, Maar lagen toen in onmacht ter aarde. 3980 Ze lagen lang alzo verdoofd, Walewein en die ridder onder hen beiden, Erg dicht vaneen gescheiden. Toen begon al het paleis te leven En de vensters grote slagen te geven, 3985 En het begon te donderen toen En een vreselijk weer worden toe, Maar het regende niet min of meer. Walewein was te zeer ontsteld, En hij was zo erg vermoeid, 3990 Dat hij het hoofd niet opheffen mocht; En hij had de hersens zo versmoord Van de donder, die hij had gehoord, Dat hij niet bekend was dat, Of het nacht of dag was. 3995 Daar kwam een zachte wind na deze, Dat een wonder scheen te wezen. Meteen zo kwamen daar neer In het paleis heen en weer Stemmen, die zo lieflijk zongen, 4000 Men vond in de wereld geen gelijke Van de stemmen; en van dezen Mochten er wel 200 wezen. Mijn heer Walewein, zonder twijfel, Nee mocht hun zingen niet verstaan, 4005 Uitgezonderd dat hij daarvan verstond, Dat ze zongen: ‘Glorie en lof Moet hebben eeuwig De koning van hemelrijk.’ En eer die stemmen worden verstaan 4010 Was dat paleis vol, zonder twijfel, Van de zoetste reuk die er mocht wezen. Heer Walewein vond binnen deze De stemmen zo bekwaam zingen En zie lieflijk, dat hij bij die dingen 4015 Niet nee waande horen menselijk Die stemmen maar geestelijk. Het was alzo, zonder twijfel. Hij opende gelijk zijn ogen; Hij kon omtrent hem nergens zien. 4020 Toen wist hij wel zeker bij die Dat het geen aardse dingen nee waren, Die hij gehoord had, inderdaad, Omdat hij ze niet zien nee mocht. Hij had zo zijn kracht verloren, 4025 Zodat hij niet op nee mocht staan; Nochtans had hij het graag gedaan. Meteen hij die mooie jonkvrouw vernam, Daar ze uit een kamer kwam, Die ‘S avonds droeg tevoren 4030 Dat mooie vat, zoals ge mocht horen, En daarvoor 2 wierookvaten, Die uitermate mooi waren. En toen ze in het midden kwam Van het paleis nam ze 4035 Dat vat, en liet het voort haar staan Op een tafel, zonder twijfel, Die van zilver was. Walewein zag dat Stonden omtrent dat heilige vat 10 wierookvaten van grote have, 4040 Die eenparig wierook gaven. En al die stemmen begonnen toen Met lieflijk geluid immer toe te zingen Lieflijker dan enige gedachte Van mensen peinzen mocht, 4045 En dit was het gezang daarvan: ԅer, blijdschap en lof Moet hebben eeuwig De lieve heer van hemelrijk.’ Daarna, toen die voor gezegde zang 4050 Alzo lang had geduurd, Die jonkvrouw, daar ik van zei, Nam dat vat al zonder te wachten, En droeg het weer, dat hij dacht, In de kamer vanwaar ze het bracht. 4055 En hij hoorde nimmer voort Die stemmen, die hij had gehoord. Toen werden alle vensters geopend Van het paleis, en sloten gelijk. Dat paleis werd donker na die, 4060 Zodat Walewein niets mocht zien; Maar het geviel hem wel ter tijd, Dat hij hem voelde geheel gezond, En alzo gans alsof hij voor deze Niet te ongemak had geweest. 4065 En hij had geen erg te die tijd Van dat hij in de schouder gewond was, Want hij was geheel gezond te die tijd. Hij ging verheugd en blijde De ridder, daar hij tegen vocht, zoeken 4070 Al dat hij mag in alle hoeken, Die hij altijd niet nee vond. Maar hij hoorde al gelijk komen Vele lieden tot hem waart, En hij voelde dat ze hem met een vaart 4075 Bij armen, bij voeten allemaal Namen en uit de zaal droegen, En dat ze hem erg vast bonden En in een kar legden te die tijd. De volgende dag toen de zon opkwam 4080 Werd hij wakker, en hij vernam Zichzelf in een kar, Dus was hij droevig en gergerd, En in de bomen een onzalig paard, Dat nauwelijks 5 pond waard was. 4085 Hij dacht dat hij onteerd bij deze Meer was dan enig man mocht wezen. Zijn schaamte was zo groot, Dat hij wel dood wilde wezen. Toen kwam daar een oude vrouw gegaan 4090 Met een sorgyen (zweep?) en ging slaan Dat paard, en voerde hem voort Met de kar al door de poort. Toen de potsenmakers in de kar daar De ridder zagen, ze liepen daarnaar 4095 En wierpen met vuilnis en met mest En leidden hem met zulke schande Totdat hij buiten de plaats kwam. En toen hij de brug gepasseerd was Verliet hem de oude vrouw en ontbond, 4100 En zei: ‘Van de kar gelijk Ga, ge hebt er op gezeten Al te lang, dat zal je weten.’ Hij sprong daaraf met een vaart En ging zitten op zijn paard. 4105 Hij vroeg de oude vrouw daarna Hoe dat kasteel geheten was. ‘Ambonoyc is het geheten.’ Hij is droevig en gergerd van haar gekomen, En hij vervloekte het uur dat hij 4110 Ooit geboren was, daarbij Hij was de ridder, die men vinden mocht, Die de grootste schande had, dat hij dacht. Aldus voer mijn heer Walewein Met grote rouw door die vlakte. 4115 En hij reed de dag lang, Dat hij at noch dronk, Zodat hij ‘s avonds te herbergen kwam Daar hij een heremiet vernam; En hij hoorde vesper daar. 4120 De heremiet zei daarna Dat de vesper daar was gezongen, Hoe hij heette en wie hij was. En mijn heer Walewein zei Hem allemaal de waarheid. 4125 Toen de heremiet dat had vernomen Zei hij: ԇoed moet je zijn gekomen. Ge bent een man van de wereld, heer, Die ik meer te zien begeer. Om God, waar lag je vannacht?,’ 4130 Hij was zo droevig, dat hij geen macht Had te antwoordden dan. Toen werd wel gewaar die man Dat Walewein zeer te ongemak Was om enigerhande zaak. 4135 Toen liet hij daarvan de woorden staan, En zei tot Walewein gelijk: ‘Heer, nee wees niet te ongemak, Om een zaak die u is geschied. Er zo’ n niet zo’ n goede man in de hele wereld, 4140 Hij heeft soms ongeval.’ Walewein sprak: ‘Ik beken wel dat Goede lieden op zulke plaats Misvalt, maar nooit kwam aan Zo Ԯ ongeval een man, 4145 Zoals mij binnen 8 dagen aangekomen is.’ Hij maakte de heremiet bekend dat, En zei hem geheel zijn avonturen Alzo zoals ze hem waren gevallen. De goede man begon op hem te zien, 4150 En hij schoffeerde hem van die, Zodat hij niet nee bracht voort Binnen lange tijden een woord. Ten eerste dat spreken mocht die goede man Sprak hij aldus Walewein aan: 4155 ‘Walewein, dat ge daar zag dat Was de heilige Graal en het heilige vat, Daarin was dat heilige bloed, Dat uit Jezus zijde woedde. En omdat ge u niet daartegen 4160 Verootmoedigde zoals goede lieden plegen Was u schuldig, in rechte waarheid, Zijn brood ontzegd te worden. En alzo was het zeker, Zoals ge zelf openbaar zag. 4165 Ze waren allemaal daar ter plaatse Goed bediend, daar men u vergat.’ Meteen zei mijn heer Walewein: ԏm God, zeg me de waarheid Van avonturen, die ik zag, 4170 Binnen het paleis, waar ik in lag.’ De goede man antwoordde: ‘Heer, Door mij weet ge vanavond niets meer, Nochtans dat niet blijven nee zal, Ge zal er noch alles van weten.,’ 4175 Mijn heer Walewein zei nog: ‘Aai, lieve heer, zeg me toch, Of ge daarvan nu iets weet, Van het serpent, wat het betekent.’ - ‘Ik zal het u zeggen,’ sprak de goede man, 4180 ‘Envraag me nimmermeer dan Omdat op geen manier, heer, Ik nee zeg daarvan niets meer. Heer, het is waar dat ge zag In de kamer daar ge in lag 4185 Dat serpent dat uit zijn mond Serpentjes wierp te die tijd; En dat serpent ging toen er vandaan, En ging gelijk in het paleis, Daar het de luipaard in vond, 4190 Daar het gelijk tegen vocht. Dat serpent mocht in de vaart Niet overwinnen het luipaard, En keert terug waarvan het was gekomen. Toen de serpentjes hadden vernomen 4195 Liepen ze op hem met grote haast En elk sloeg de andere dood. Heer, al dit zag je daar.’ Walewein zei: ‘Ge zegt waar.’ - ‘Nu zal ik u aanduiden,’ zei 4200 De goede man, Ԥe waarheid. Dat serpent dat sterk was en groot Dat zal wezen, ik zeg het u bloot, Na dien dat ik het weet en ken, Arthur uw oom, in mijn geest, 4205 Die uit het land scheiden zal En verlaten vrienden en al zijn land, Alzo zoals dat serpent die kleine Serpentjes alleen liet blijven. En toen het serpent vocht met kracht 4210 Tegen de luipaard, die het niet nee mag Overwinnen, alzo zal, inderdaad, De koning op een ridder varen, Die hij niet overwinnen nee zal; Nochtans zal hij er al zijn macht toe doen. 4215 En gelijk dat serpent weer ging In de kamer na dat ding Dat hem de luipaard niet nee mocht overwinnen Noch onderdoen op geen manier, Alzo zal Arthur gelijk 4220 Terug keren in zijn land Als hij ziet dat hij niet zal Die ridder mogen geheel overwinnen. En die betekenis van die, Dat ge te die ter tijd niet mocht zien 4225 Dat de grote strijd werd Tussen de serpent en de luipaard Is dat van uw deugd dat geheel ligt En van uw ridderschap uitgaan zal. Als die koning in zijn plaats zal keren, 4230 Zoals dat serpent in de kamer deed, Dan zullen op hem lopen de zijne, Gelijk dat de serpentjes Liepen op de grote serpent, En zullen de koning dood slaan. 4235 En zeg hen lieden, dat weet ge wel Van dien dat het serpent geviel Wat die betekenis is daarvan. Nu moet ge me een belofte doen, En mijn wil, zonder twijfel, 4240 Gelijk ik de uwe heb gedaan.’ Walewein vroeg hem wat dat was. Die goede man zei openbaar: ‘Ik wil dat ge me zweert, heer, Dat ge dit ding nimmermeer 4245 Nee zal openbaren nog voortbrengen, Die ge hier van mij hebt gehoord.’ Walewein zwoer het toen hij het versierde; Maar van de woorden ontstelde Walewein toen zeer erg, 4250 En toonde meer blijdschap Dan hem zijn hart en geest gaf. Walewein bleef die nacht daarin, En die goede man deed zijn macht Om hem tevreden te houden die nacht. 4255 De volgende dag toen de dag aankwam Hoorde Walewein mis en nam Zijn wapens en deed ze aan, En nam verlof aan de goede man, En reed zoals hij deed tevoren. 4260 Nu nee zal je nimmermeer van hem horen, Maar je zal horen hoe Hester Lancelot zoeken voer. |
Die avonture seget hier ter steden, Alse Hestoer van Waleweine was versceden, 4265 Dat hi alden dach dore doe Reet toter vespertijt toe, So dat hi te vespertiden vernam Enen man, die in sijn gemoet quam, Die tote hem seide: ‘Here 4270 Riddre, gi rijt alte sere.’ Ende Hestor vragede hem: ‘Waer bi?,’ - Gine sullets niet meer weten van mi,’ Seide die naen, ende sonder tale mere Setti hem ten wederkere. 4275 Hestor, die dit hadde gehort, Reet emmer sinen wech bet vort, So dat hi vort gereden quam Daer hi enen steen gerecht vernam, Daer hi lettren ane gescreven vant, 4280 Die hi begonste lesen te hant. Daer las hi gescreven dese wort: Ԏieman en ride van henen vort, Het ne si dat hi sine scande Hier soeke inden lande.,’ 4285 Hine wilde niet wederkeren daer bi, Hine soude eer redene weten twi. Hi reet vort, al sonder waen, Ende hadde sinen helm af gedaen Doer die heitte, ende hi gemoette 4290 Twee joncfrouwen, die hi groette; Ende si hem weder. Ende elke seide: ‘Het es groete jamerheide, Here, van u, die so scone sijt.,’ Maer wat si seiden te dier tijt 4295 Hine verwarmde hem niet om die wort, Maer hi reet tien castele bet vort. Als hire bi quam vant hi een diep Ende een groet water, dat sere liep, Ende ene brugge daer over, ende hi 4300 Vant mede onder enen boem daer bi Ene joncfrouwe, die hi groette, Ende si hem weder met goeder moete. Si seide: ‘Here gi vaert Qualike tien castele wart.,’ 4305 Hestor seide: ‘Joncfrouwe, waer bi?,’ [p. 30] Si seide: ‘Ic sal u seggen twi.’ Si wijsdem enen ridder daer naer, Ende seide: ‘Siedi den ridder daer Bider bruggen?’ Hi seide te hare: 4310 ‘Jay ic wel.’ Si sprac daer nare: ‘Hi es die beste joesteerre, seggic u, Na minen wane, diemen vint nu. Gi sult jegen hem moeten joesteren, Gine sult u niet moegen verweren, 4315 Ende hi sal u verwinnen, ende hi sal U werpen daer hi dandre warp al.’ - ‘Waer warp hise dan?’ sprac hi. ‘Hi warpse int water,’ seide si, Ԃeide ridders ende perde. 4320 Nu doet wel, ende vart uwer verde, Bedi coemdi ant joesteren Jegen hem het sal u deren, Ende ginc sult niet moegen winnen an dien.’ Hi seide: ‘Joncfrouwe, ic saels besien.,’ 4325 Hi bevalse Goede vriendelike Ende reet ter bruggen dapperlike, Daer hi genen ridder vant, Die hem dus toesprac altehant: ‘Ridder, nu hoet u jegen mi.,’ 4330 Die ander seide soe soude hi. Si begonsten hare orse nopen Met sporen ende quamen gelopen Met gerechter glavyen beyde Met groter gewillicheyde, 4335 Dat elc op andren sere stac. Die riddre vanden castele brac Op Hestore sijn spere doe, Ende Hestor geraecten soe, Dat hine neder stac met allen, 4340 Dat hi int water moeste vallen, Daer hi in verdronken ware tien stonden En haddi int water niet vonden Daer hi hem ane helt metter vart. Hestor ne sach niet dar wart, 4345 Ende reet ter porten wart recht vort, Die te dien castele behort. Als hi daer binnen waent gaen Sluutmen vor hem die porte saen; Ende hi vragede enen man das, 4350 Waeromme die porte gesloeten was. Hi sprac: ‘Si es gesloeten, here, Datter geen ridder mere In comen ne moet, hine sal sweren Dat hi sal televereren 4355 Vanden quaden costumen, die sijn Binden castele, met alder macht sijn.’ Hestor gaf antworde daer toe, Dat hijt wel gerne sweert also. Doe seide tote hem die goede man: 4360 ‘Here, sekeret also dan.’ - ‘Ic doet gerne,’ sprac Hestor daer naer. Men ontdede hem die porte daer: Hi voer binnen. Daer na seide hi: ‘Nu biddic, dat gi berecht mi 4365 Vanden costumen van hier saen.ծ Hi sprac: ‘Ic salse doen verstaen. Hier binnen es een ridder, here, Die fel es, ende hovardich sere, Die fierste, die felste die mach sijn. 4370 Sijn es dese casteel fijn. Hi es goet ten wapenen, dat seggic u, Wine kinnen genen soe goeden nu. En omdat hi hem kinnet so machtich Van groter prouetsen, ende so crachtich 4375 Vecht hi jegen die ridders alle, Die hier comen bi gevalle. Als hi enen verwonnen heeft hi doet Dien ontcleden metter spoet Al naect, ende diene tier ure 4380 Al die straeten slepen dure. Dese costume pleget die ghone An ridders, die vremde sijn, te doene. Noch es er ene die es mere Wonderliker ende dorper sere: 4385 Hi neemt onse dochteren dagelike, Scone kindren ende rike, Opdat si sijn magedekine, Ende plegeter mede te sine. Ende alse hise geonneert heeft 4390 Hi neemtse thant ende gheeft Sinen serianten, diese vort an Te haren amien houden dan. Hi heeft onteert in deser wise .C. joncfrouwen van hogen prise, 4395 So dat wi liever te wesene doet Hadden dan in desen noet. Nu hebbedi, here, verstaen vele Der costumen van den castele. Nu moetti u pinen, here, dat gi 4400 Die costumen af doet bedi Dat gi [niet] wilt versworen wesen.’ Hi antworde dat hi van desen Na sine macht hem soude onderwinden Opdat hine wiste waer vinden. 4405 Die goede man seide daer nare Hi soudene leiden daer hi ware. Si namen Hestore metter vart, Ende leidene in enen nuwen boengart Vol van bomen van groter warde. 4410 Sonder dat stont in die middewarde Ene viercante plaetse tier tijt, Die beide breet was ende wijt, Ende daertoe was beloken dat parc Met groten zwaren stenen ende starc. |
Dat avontuur zegt hier ter plaatse, Toen Hestor van Walewein was gescheiden 4265 Dat hij de hele dag toen door Reed tot vespertijd toe, Zodat hij te vespertijd vernam Een man, die in zijn ontmoeting kwam, Die tot hem zei: ‘Heer 4270 Ridder, gij rijdt al te zeer.’ En Hestor vroeg hem: ‘Waarom?’ - Ge zal niets meer weten van mij,’ Zei de kleine, en zonder meer woorden Zette hij hem om terug te gaan. 4275 Hestor, die dit had gehoord, Reed immer zijn weg beter voort, Zodat hij voort gereden kwam Daar hij een steen opgericht vernam, Daar hij letters aan geschreven vond, 4280 Die hij gelijk begon te lezen. Daar las hij geschreven deze woorden: Ԏiemand rijdt vandaar voort, Het nee is dat hij zijn schande Hier zoekt in het land.,’ 4285 Hij wilde niet terugkeren daarbij, Hij zou eerder de reden weten waarom. Hij reed voort, al zonder twijfel, En had zijn helm af gedaan Door de hitte, en hij ontmoette 4290 Twee jonkvrouwen, die hij groette; En zij hem weer. En elk zei: ‘Het is zeer jammer, Heer, van u, die zo mooi bent.,’ Maar wat ze zeiden te die tijd 4295 Hij verwarmde hem niet om die woorden, Maar hij reed beter naar het kasteel voort. Toen hij er bij kwam vond hij een diep En een groot water, dat zeer liep, En een brug daarover, en hij 4300 Vond mede onder een boom daarbij Een jonkvrouw, die hij groette, En zij hem weer met goed gemoed. Ze zei: ‘Heer ge gaat Kwalijk ten kasteel waart.,’ 4305 Hestor zei: ‘Jonkvrouw, waarom?,’ Ze zei: ‘Ik zal u het waarom zeggen.’ Ze wees hem een ridder daarna, En zei: ‘Zie je de ridder daar Bij de brug?’ Hij zie tot haar: 4310 ‘Ja ik wel.’ Ze sprak daarna: ‘Hij is de beste kamper, zeg ik u, Naar mijn waan, die men vindt nu. Ge zal tegen hem moeten kampen, Ge zal u niet mogen verweren, 4315 En hij zal u overwinnen, en hij zal U werpen daar hij alle anderen wierp.’ - ԗaar wierp hij ze dan?’ sprak hij. ‘Hij wierp ze in het water,’ zei ze, Ԃeide ridders en paarden. 4320 Nu doe goed, en ga uw vaart, Omdat als u aan het kampen komt Tegen hem het zal u deren, En ge zal niet mogen winnen van die.’ Hij zei: ‘Jonkvrouw, ik zal wel zien.,’ 4325 Hij beval haar God vriendelijk En reed dapper ter brug, Daar hij die ridder vond, Die hem aldus gelijk toesprak: ‘Ridder, nu hoed u tegen mij.,’ 4330 De ander zei dat zou hij. Ze begonnen hun paarden te nopen Met sporen en kwamen gelopen Met gerichte speerpunten beide Met grote gewilligheid 4335 Dat elk zeer op de ander stak. De ridder van het kasteel brak Op Hestor toen zijn speer, En Hestor raakte hem zo, Dat hij hem geheel neerstak, 4340 Zodat hij in het water moest vallen, Daar hij in verdronken was te die tijd Had hij in het water niet gevonden Daar hij hem aan hield met een vaart. Hestor nee zag niet derwaarts, 4345 En reed ter poort waart recht voort, Die tot het kasteel behoort. Toen hij daar binnen waande te gaan Sloot men voor hem de poort gelijk; En hij vroeg een man dat, 4350 Waarom de poort gesloten was. Hij sprak: ‘Het is gesloten, heer, Dat er geen ridder meer In komen nee moet, hij zal zweren Dat hij zal bevrijden 4355 Van de kwade gebruiken, die zijn Binnen het kasteel, met al zijn macht.’ Hestor gaf antwoord daartoe, Dat hij het wel graag zweert alzo. Toen zei tot hem de goede man: 4360 ‘Heer, verzeker het alzo dan.’ - ‘Ik doe het graag,’ sprak Hestor daarna. Men opende hem de poort daar: Hij voer binnen. Daarna zei hij: ‘Nu bid ik, dat ge mij bericht 4365 Van de gebruiken van hier gelijk.ծ Hij sprak: ‘Ik zal het laten verstaan. Hier binnen is een ridder, heer, Die fel is, en zeer hovaardig, De fierste, de felste die er mag zijn. 4370 Van hem is dit fijne kasteel. Hij is goed ten wapen, dat zeg ik u, We kennen geen zo goede nu. En omdat hij hem zo machtig kent Van grote heldendaden, en zo krachtig, 4375 Vecht hij tegen alle ridders, Die hier toevallig komen. Als hij een overwonnen heeft hij laat Die met een spoed ontkleden Geheel naakt, en die te dat uur 4380 Alle straten doorslepen. Dit gebruik pleegt diegene Aan ridders, die vreemd zijn, te doen. Noch is er een die groter is Verwonderlijker en zeer schandelijk; 4385 Hij neemt onze dochters dagelijks, Mooie kinderen en rijk, Opdat ze maagd zijn, En pleegt er mee te zijn. En als hij ze oneer heeft gedaan 4390 Hij neemt ze gelijk en geeft Ze zijn bediende, die ze voortaan Tot hun geliefde houden dan. Hij heeft onteerd op deze wijze 100 jonkvrouwen van hoge prijs, 4395 Zodat we liever dood geweest Waren dan in deze nood. Nu heb je, heer, veel verstaan De gebruiken van het kasteel. Nu moet ge u pijnen, heer, dat gij 4400 Die gebruiken af doet omdat Dat ge niet verzworen wil wezen.’ Hij antwoordde dat hij van deze Naar zijn macht hem zou onderwinden Opdat hij hem wist waar te vinden. 4405 De goede man zei daarna Hij zou hem leiden daar hij was. Hij nam Hestor met een vaart, En leidde hem in een nieuwe boomgaard Vol van bomen van grote waarde. 4410 Uitgezonderd dat er in het midden stond Een vierkante plaats te die tijd, Die beide breed was en wijd, En daartoe was omsloten dat park Met grote zware stenen en sterk. |
4415 Si wijsden hem enen horen na die dinc Yvorijn, die an .i. boem hine. Si seiden: ‘Here, wart u bequame Dattie here vort quame Gi sout moeten te voren 4420 Indelike blasen den horen.’ Te hant nam dien horen die here Ende blieser in so sere, Dat hi verre mochte sijn gehort. Te hant quam daer een ridder vort 4425 Ute enen torre gereden, Ende hadde een wit pert bescreden. Hi was ongewapent aldoe: Hi was camus ende fel toe. Tirsten dat hi hadde gesien 4430 Hestore hi groetten na dien, Ende Hestor met pinen zware Groettene weder dare. Die ridder bat Hestore das, Dat hi hem seide wie hi was. 4435 Hestor antworde hem: ‘Wathebbedi te doene wie ic bem; Gine weet van mi tavont mere, Gine sult mi sekeren ere Mine begerte te doene.,’ 4440 - ‘Ik begerte,’ sprac die gone, ‘Endoe ic niet, ine sal in dien Mine bate ende mijn ere sien. Nu maect mi vroet das, Welc u begerte es.,’ 4445 Hestor sprac: ԍijn wille ware Dat gi swoert openbare, Dat gi genen man nembermere In desen casteel en daedt onnere, Noch occ riddren daer nare, 4450 Vor dat hi van u verwonnen ware. Wildi geloven bi ure trouwen Dat gi nembermee gere joncfrouwen Onnere ne doen sult, gi moegt bi desen Wel te minen wille wesen. 4455 Ic soude dan seggen wie ic ware.,’ [p. 31] Die ridder seide daer nare: ԓone segdijt niet anders mi?’ Hestor seide: neen hi. Die ridder seide: ‘Nembermere 4460 Ne doe ic riddren onnere, Ine sal u cer hebben gedaen Onnere, dat weet sonder waen.’ Die ridder sciet thant van dan Ende dede sine wapene an. 4465 Die in die plaetse waren doe Spraken dus Hestore toe: ‘Here, weetti waerbi dat hi nu Ongewapent quam tote u? Hi waendu onderdoen met spraken, 4470 Ende pays iegen hem doen maken, Ende dat gi af sout hebben gedaen U wapine; want also saen Als hi u ontwapent hadde gesien Hi hadde u gevangen na dien, 4475 Ende also vele scanden gedaen tier stonde Alse man visieren soude met monde. Ende hi heeft aldus nochtan Geonneert menegen goeden man, Daer wi gerne wrake af souden sien.,’ 4480 Binnen dien dat si spraken van dien So was die riddre an porre, Ende quam gereden uten torre Wel gewapent ende rikelike Met roden wapenen, sekerlike. 4485 Anden hals enen roden scilt, Ende een spere, dat hi in die hant hilt. Als hi Hestore sach seide hi: ‘Riddre, hoet u nu vor mi, Bedi ine versekere u niet.,’ 4490 - Ԏoch ic u,’ seide dander, Էats gesciet; Ic ne sach noit ridder vor nu, Dien ic so sere haette alse u.’ Si voren in die plaetse beide, In dien boengart, daer ic af seide, 4495 Ende onderliepen hen sere Beide te gader met groten gere, So dat si hem so onderstaken, Dat haerre beider glavyen braken. Ende elc droech andren ter erden, 4500 So dat si vielen af vanden perden. Ende si beide, des geloeft, Bleven liggende al verdoeft. Hestor rechte hem irst op daer, Ende die ander ridder daer naer. 4505 Doe gingen si groete slage slaen Elc op andren, sonder waen, Dat dat vier tien tiden Uten helmen spranc in allen siden, Ende dat hen spartten die oegen 4510 Vanden laste dien si doegen Van slaegen, wilde elc of ne wilde. Si sloegen te stucken die scilde Ende scoerden die halsberge mede Metten zwerden van goeder snede. 4515 Si waren beide so gelike In weren, dat men niet lichtelike Weten mochte wiet best hebben sceen, Wie die minste goet was van hen tween. Dien ridder quam so groete heytte toe, 4520 Dat hi sterven waende doe. Hestor verhaestem sere na dien Ende dedene wisschen ende vlien Dore die vrese van sinen zwerde, Datten hadde gequetst herde. 4525 Hi dectem metten scilde emmertoe, Mettien dats hem was bleven doe. Hestor, die van groter stoutheden Vol was ende vromicheden, Gaf hem zware slage vele ende gnoech, 4530 So dat hine so sere sloech, Ende met so groter gewelt, Opten arm, daer hi tzwart mede helt, Dattie arm af vloech ter erde Al metter hant ende metten zwerde. 4535 Die gene crijste sere doe. Hestor stac sijn zwert inden scoe Ende trac hem den helm af van den hoefde, Ende behiet hem ende beloefde, Dat hi hem thoeft af soude slaen 4540 Hine lyede verwonnen saen, Dat dander al wederseide. Hestor sloech al sonder beide Hem dat hoeft af al erre, Dat vloech wel eens scachts verre. 4545 Hestor vragede hen daer naer, Die in die plaetse waren daer, Ocht hi iet hadde te done mere. Si antworden: ‘Ja ghi, here, Gi moet die vrouwe met groter weren 4550 Van desen castele dilevereren, Die hier onder, dat ons weget, In enen hole gevangen leget, Daer .ij. liebarde wachten hare.’ Hi seide dat hi gereet ware 4555 Te done haren wille vort an. Si seiden: ‘Nu volget ons dan.’ Si leidene onder den tor daer naer, Ende wijsden hem een hol daer, Daer die vrouwe in lach gevaen, 4560 Ende wijsdem waer hi soude in gaen. Hestor seindem metter hant, Ende ginc in dat hol thant. Men mochter wel sien weder ende vort, Bedi die erde was gescort, 4565 Datter dore dat licht in quam, So dat hi die liebaerde vernam, Die daer ten ingange stonden Met yserinen ketenen gebonden, Ende wachten den inganc also, 4570 Datter niemen in comen mochte doe, Daer die vrouwe in lach tien tiden. Si wachtense so in beiden siden. Hestor sach wel dat hi tien tiden Mids doer die liebaerde moeste liden 4575 Soude hi ter vrouwen comen. Hi heeft sinen scilt genomen Ende hi quam met sinen zwerde Gegaen mids doer die lieberde, Die vreselike geberden, 4580 Ende ute warpen vele erden Met claeuwen ende met sterten toe, Ende sloegen om hen doe. Hestor ginc jegen den liebart, Die sere spranc te Hestore wart, 4585 Die hem naest was gespart. Ende Hestor hadde gereet dat zwart, Ende sloech hem die vorste voete af Met enen slage, die hi hem gaf. Daer na verhaeldi noch enen slach 4590 Ende slaet den liebart al dat hi mach, Ende gaf hem enen slach op thoeft, Dat hijt hem in .ij. stucken cloeft, Ende hi vor hem doet viel int sant. Hi bestont den andren thant. 4595 Alse dander liebart heeft vernomen Hestore te hem wart comen Hi rechte hem daer ter stede Op sine achterste voete mede. Hi gegreep Hestore biden scilde, 4600 Weder hi wilde ocht ne wilde, Metten claeuwen dattie scilt brac Ende hine hem vanden halse trac, So dat Hestor daer met allen Doe ter erden moeste vallen. 4605 Ende alse die liebaert wilde [p. 32] Sine claeuwen trecken uten scilde Hestor, die op was gestaen Ende met scaemnessen bevaen, Omdat hi was gevallen neder, 4610 Liep den liebaert op weder So stoutelike, wie dat hadde gesien Souden geprijst hebben van dien, Ende sloegen in dat ansichte Groete slage ende gedichte, 4615 So dat hi hem enen slach gaf Dat hem dat museel vloech af. Die liebart, die op hem scieten wilde, Was soe verworren inden scilde, Daer sine claeuwen alle in staken, 4620 Dat hi hem niet mochte genaken. Doe liep hem Hestor op herde Ende sloech hem thoeft af metten zwerde, Ende die claeuwen daer toe, Die in den scilt staken noch doe. 4625 Daer na es hi ter vrouwen gegaen. Hi groettese, ende si hem saen. Hi sloech die ketenen af tien stonden, Daer die vrouwe met was gebonden. Doe nam hise bider hant 4630 Ende leidese uten prisone thant, Ende brachtse toter steden Daer die lieden sijns ontbeden. Tirst dat si saegen hare vrouwen Si vergaten al haer rouwen, 4635 Ende ontfingense blidelike Ende Hestore al desgelike, Ende leidense ter kerken daer naer, Ende gingen allen met hen daer Loven ende danken onsen here 4640 Dat hi hen hadde gedaen dese ere. Ende alsi uter kerken quamen Quamen die lieden altesamen Geparert, die minste metten meesten, Ende maecten hen vele feesten. 4645 Aldus quamen si inden zale, Die si vonden geparert wale. Hestor ginc metter vrouwen sitten daer, Ende vragede haer daer naer Hoe si hiete. Si seide thant: 4650 ‘Ic bem Orgale van Grakenlant Ende dese casteel heet also.’ Si vragede hem om haer liede doe. Hi seide: ‘Si hebben bliscap groet Omdat hare viant es doet.,’ 4655 – ‘Is dan doet Margarijs?’ - ‘Ja hi, vrouwe.’ - ‘Watweettijs? Sagedine doet, segt mi?’ - ‘Ic slogene selve doet,’ seide hi, ‘Met minen handen.’ Si seide tier tijt: 4660 ‘Ik handen moeten sijn gebenedijt, Ende uwe lichame namelike Boven alle mannen van erderike; Ende gebenedijt si die macht ons heren, Die u her wart dede keren. 4665 Gi hebt mi gegeven in minen sin Die meeste bliscap, diere noit quam in. Gi hebt mi gewroken, sonder waen, Van die mi meest scanden heeft gedaen, Ende algader om niet, here. 4670 Hets waer, hi minde mi so sere Alsic maegt was, ende daer binnen Versochti mi dicken van minnen; Maer ic kindene so putertieren Ende fel, dat ic in gere manieren 4675 Hem minnen ne woude dan. Nochtan lach hi met versokene an Dat eens die tale liep so verre. Dat ic seide een deel erre, Hine liete mi in payse van desen 4680 Ic souden tongemake doen wesen. Hi was fel ende verweent mede, Ende seide mi op grote lelijchede, Daert mine lieden horden toe; Ende een mijn neve horde doe, 4685 Ende hi was herde gram om die sake Die hi sprac, ende tongemake. Alse Margarijs dit hadde verstaen Hi ontboet ridders ende seriante saen, Alse vele als hire hebben mochte, 4690 Die hi alle op mi hier brochte In desen casteel al bi nachte, Ende wan mi aldus af met crachte. Hen alle, die mine manne waren, Dedi doet slaen sonder sparen, 4695 Die niet en wilden worden sine man, So datter hem so vele vielen an Ende hem manscap daeden bi dien, Dat si hem anders en mochten ontflien. Ende hi quam daer na, o wach! 4700 In mine camere, daer ic lach. Ende hi lach met crachten bi mi. Als hijt hadde gedaen ne woude hi Mi niet trouwen noch te wive ontfaen; Maer hi dede mi sciere vaen, 4705 Ende dede mi leggen tier stont In dat hol, daer gi mi vont, Ende bi mi die .ij. lieberde, Ende hi seide ende hi swoer herde Ic soude also bliven keytive 4710 Toten inde van minen live, En waer dat enich ridder quame, Die mi uten prisone name Bi sire doeget ende bi sire manlijchede. Ende alle die vanden castele mede 4715 Dedi sweren also, dat si, Waer dat sake dat hi storve vor mi, Mi na sine doet souden gevaen Houden ende niet laeten gaen. Ende hebbe in swaerre droefheit, here, 4720 .IIJ. jaer gelegen, ofte mere, Ende hebbe geten dinc negene Dan water ende broet allene. Nu hebbic u vertelt al Mijn avonture ende mijn geval. 4725 Nu biddic u, dat gi segt mi Wanen gi coemt ende hoe u name si.’ Hi berechte hare sciere das, Ende seide dat hi Hestor was, Ende gesellle van sconincs Arturs hove 4730 Ende vander tafelronden gelove. Die joncfrouwe seide na desen: ‘Here, gi moet te bat comen wesen Dat gi van Arturs hove sijt. Gi sult mi danne wel nu ter tijt 4735 Weten te seggene niemare Van enen riddre, die es dare Mede geselle alse gi.’ Hestor seide: ‘Hoe heet hi?’ - Ԍancelot van Lac,’ sprac die vrouwe. 4740 Hestor seide: Ԃi mire trouwe, Van hem ne weet ic nu ter stede Te seggene gene sekerhede, Bedi in sconincs Arturs hof En es daer gene niemare of]. 4745 Daer omme sien wi comen in gelove, Wie .xij. van sconincs hove, Ende sijn geporret nu ter ure Om hem te sokene al dure Die lande harentare, 4750 Tes wi weten rechte niemare Weder doet es so leeft hi.’ Die vrouwe seide: ԓegt mi, Ay lieve vrient, waer mach hi wesen?’ Hestor seide hare na desen 4755 Die niemare, die brochte daer of [p. 33] Die coninginne in Arturs hof. Ende alsi dat hadde verstaen Si viel neder in onmacht saen. Ende als si bequam seide si 4760 Tongemake ende drove daerbi: ԁy God, here, hets scade groet Van Lanceloete, es hi doet. Nemmermee ne sterft sijns gelike.’ Ende si weende jamerlike. 4765 Hestor vragede hare doe Waer si Lanceloete kende alsoe? Si antworde: Ԃi saken negene Ken icken dan bi siene allene; Want sint dat hi .ij. maent out was 4770 Ne sag icken niet, sijt seker das, Nochtan es hi mijn recht swere. Ende ic bebbe seder, here, Daer ic int prisoen was Sulke niemare gehort das, 4775 Dat ic weet dat hi leeft, Ende om die doegt die hi in heeft Minne ickene boven allen man.’ Hestor seide: ‘Hoe mogedi dan Int prisoen dat hebben vernomen, 4780 Daer niemen tote u ne mochte comen Dan doer die liebarde die ic sloech doet?’ - ‘Het mochte; men brochte mi broet Ende water tere ander stede, Daer ic mijn leven leidde mede.,’ 4785 Hestor sprac: ‘berecht mi das, Waerbi Lanceloet u recht swere was.’ Si seide: ‘Daar bi, het was mijn moeder Des conincs Bans suster, ende hi haer broeder, Die coninc was van Beynoc algader, 4790 Ende hi was Lanceloets vader. Ende mijn moeder quam met haren Broeder in dat lant gevaren, Ende hi huwese an minen vader. Maer si waren onlange te gader. 4795 Dat ic geboren was maer een half jaer [Mine moeder starf daer naer], Ende mijn vader starf binnen .vii. jaeren. Ende alsi beide doet waren, Omdat ic jonc was ende clene, 4800 Verlosic al mijn goet sonder allene Desen casteel, daer gi nu in sijt. Hadde mijn vader geleeft langen tijt Ic hadde een rike wijf gewesen; Nu bem ic tonder van goede bi desen.,’ 4805 Hestor seide: Ԅoer Lanceloets wille Bem ic u riddre lude ende stille.’ Hi was daer dies nachts wel ontfaen, Ende hem was vele eeren gedaen. Sander dages als hi hadde gehort 4810 Messe vor hi in die queste vort. Davonture swiget van hem. Nu hort |
4415 Ze wezen hem een horen na dat ding Ivoren, die aan een boom hing. Ze zeiden: ‘Heer, is het u bekwaam Dat die heer voort kwam Ge zou tevoren moeten 4420 Eindelijk de horen blazen.’ Gelijk nam die heer de horen En blies er in zo zeer, Dat het ver mocht zijn gehoord. Gelijk kwam daar een ridder voort 4425 Uit een toren gereden, En had een wit paard beschreden. Hij was geheel ongewapend toen: Hij was een hansworst en fel toe. Ten eerste dat hij had gezien 4430 Hestor die hij groette na dien, En Hestor met zware moeite Groette hem weer daar. De ridder bad Hestor dat, Dat hji hem zei wie hij was. 4435 Hestor antwoordde hem: ‘Watheb je er mee te maken wie ik ben; Ge weet van mij vanavond meer, Ge zal me eerder verzekeren Mijn begeerte te doen.,’ 4440 - ‘Ikw begeerte,’ sprak diegene, Ԅoe ik niet, ik zal in die Mijn baat en mijn eer zien. Nu maak me bekend dat, Welke uw begeerte is.,’ 4445 Hestor sprak: ԍijn wil was Dat ge openbaar zwoer, Dat ge geen man nimmermeer In dit kasteel oneer doet, Noch ook ridders daarna, 4450 Voor dat hij van u overwonnen was. Wil je beloven bij uw trouw Dat ge nimmermeer begeert jonkvrouwen Oneer nee zal doen, ge mag bij deze Wel tot mijn wil wezen. 4455 Ik zou dan zeggen wie ik ben.,’ De ridder zei daarna: Ԛo zeg je het me anders niet?’ Hestor zei: neen hij. De ridder zei: Ԏimmermeer 4460 Nee doe ik ridders oneer, Ik zal u eerder hebben gedaan Oneer, weet dat zonder twijfel.’ De ridder scheidde gelijk vandaar En deed zijn wapens aan. 4465 Die in die plaats toen waren Spraken aldus Hestor toe: ‘Heer, weet ge waarom dat hij nu Ongewapend kwam tot u? Hji waande u onderdoen met woorden, 4470 En vrede tegen hem laten maken, En dat ge af zou hebben gedaan Uw wapens; want alzo gelijk Als hij u ongewapend had gezien Hij had u gevangen na dien, 4475 En alzo veel schande gedaan te die tijd Als men versieren zou met de mond. En hij heeft aldus nochtans Oneer gedaan menige goede man, Daar we graag wraak van zouden zien.,’ 4480 Binnen dien dat ze spraken van die Zo was die ridder aan porren, En kwam gereden uit de toren Goed gewapend en rijk Met rode wapens, zeker. 4485 Aan de hals een rood schild, En een speer, dat hij in de hand hield. Toen hij Hestor zag zei hij: ‘Ridder, hoed u nu voor mij, Omdat ik u niet verzeker.,’ 4490 - Ԏoch ik u,’ zei de ander, Էat er gebeurt; Ik nee zag nooit een ridder voor nu, Die ik zo zeer haatte als u.’ Ze voeren beide in die plaats, In de boomgaard, waar ik van zei, 4495 En onderliepen hen zeer Beide tezamen met groot verlangen, Zodat ze zich zo onderstaken, Dat hun beider speerpunten braken. En elk droeg de andere ter aarde, 4500 Zodat ze afvielen van de paarden. En zij beide, dus geloof het, Bleven liggen geheel verdoofd. Hestor richtte zich het eerste op daar, En de andere ridder daarna. 4505 Toen gingen ze grote slagen slaan Elk op de andere, zonder twijfel, Dat het vuur te die tijden Uit de helmen sprong aan alle kanten, En dat hen spatte ter ogen 4510 Van de last die ze gedogen Van slagen, wilde elk of niet wilde. Ze sloegen te stukken de schilden En scheurden de harnassen mede Met de zwaarden van goede snede. 4515 Ze waren beide zo gelijk In verweren, dat men niet licht Weten mocht wie het beste scheen te hebben, Wie de minste goede was van hen twee. Die ridder kwam zo’ n grote hitte toe, 4520 Dat hij sterven waande toen. Hestor haastte hem zeer na die En liet hem wijken en vlieden Door de vrees van zijn zwaard, Dat hem hard had gekwetst. 4525 Hij bedekte hem met het schild immer toe, Meteen dat hem was gebleven toen. Hestor, die van grote dapperheid Vol was en dapper, Gaf hem vele zware slagen en genoeg, 4530 Zodat hij hem zo zeer sloeg, En met zo’ n groot geweld, Op de arm, daar hij het zwaard mee hield, Dat de arm afvloog ter aarde Al met de hand en met het zwaard. 4535 Diegene krijste toen zeer. Hestor stak zijn zwaard in de schede En trok hem de helm af van het hoofd, En zei hem en beloofde, Dat hij hem het hoofd af zou slaan 4540 Hij belijdt hem gelijk overwonnen, Dat de ander geheel weersprak. Hestor sloeg al zonder te wachten Hem dat hoofd af al gergerd, Dat vloog wel een schacht ver. 4545 Hestor vroeg hen daarna, Die in die plaats waren daar, Of hij iets meer had te doen. Ze antwoordden: ‘Ja gij, heer, Ge moet de vrouwe met groot verweer 4550 Van dit kasteel bevrijden, Die hier onder, dat ons beweegt, In een hol gevangen ligt, Daar 2 leeuwen haar bewaken.’ Hij zei dat hij gereed was 4555 Te doen hun wil voortaan. Ze zeiden: ‘Nu volg ons dan.’ Ze leidden hem onder de toren daarna, En wezen hem een hol daar, Daar die vrouwe in lag gevangen, 4560 En wezen hem waar hij zou ingaan. Hestor zegende hem met de hand, En ging gelijk in dat hol. Men mocht er wel zien heen en weer, Omdat de aarde gescheurd was, 4565 Dat er daar dat licht in kwam, Zodat hij de leeuwen vernam, Die daar ten ingang stonden Met ijzeren kettingen gebonden, En bewaakten de ingang alzo, 4570 Dat er niemand toen inkomen mocht, Daar die vrouwe in lag te die tijden. Ze bewaakten haar zo aan beide zijden. Hestor zag wel dat hij te die tijd Midden door de leeuwen moest gaan 4575 Zou hij bij de vrouw komen. Hij heeft zijn schild genomen En hij kwam met zijn zwaard Gegaan midden door die leeuwen, Die vreselijk gebaarden, 4580 En veel aarde uitwierpen Met klauwen en met staarten toe, En sloegen op hem toen. Hestor ging tegen de leeuw, Die zeer sprong tot Hestor waart, 4585 Die hem naast was gespaard. En Hestor had gereed dat zwaard, En sloeg hem de voorste voeten af Met een slag, die hij hem gaf. Daarna verhaalde hij noch een slag 4590 En slaat de leeuw al dat hij mag, En gaf hem een slag op het hoofd, Zodat hij hem in 2 stukken klooft, En het voor hem dood viel in het zand. Hij bestond de andere gelijk. 4595 Toen de andere leeuw heeft vernomen Hestor tot hem waart komen Hij richtte hem op daar ter plaatse Op zijn achterste voeten mede. Hij greep Hestor bij het schild, 4600 Weder hij wilde of niet wilde, Met de klauwen zodat hij het schild brak En hij hem van de hals trok, Zodat Hestor daar geheel Toen ter aarde moest vallen. 4605 En toen de leeuw wilde Zijn klauwen uit het schild trekken Hestor, die was opgestaan En met schaamte bevangen, Omdat hij neer was gevallen, 4610 Liep weer op de leeuw Zo dapper, wie dat had gezien Zou hem geprezen hebben van die, En sloeg hem in dat aanzicht Grote slagen en dicht, 4615 Zodat hij hem een slag gaf Dat hem de snoet afvloog. De leeuw, die op hem schieten wilde, Was zo verworden in het schild, Daar al zijn klauwen in staken, 4620 Zodat hij niet mocht genaken. Toen liep op hem Hestor hard En sloeg hem het hoofd af met het zwaard, En de klauwen daartoe, Die in het schild staken noch toen. 4625 Daarna is hij ter vrouwe gegaan. Hij begroette haar, en zij hem gelijk. Hij sloeg de kettingen af te die tijd, Daar die vrouwe mee was gebonden. Toen nam hij haar bij de hand 4630 En leidde haar gelijk uit de gevangenis, En bracht haar tot de plaats Daar de lieden op hem wachtten. Ten eerste dat ze hun vrouw zagen Vergaten ze al hun rouw, 4635 En ontvingen haar blijde En Hestor al dergelijk, En leidden ze ter kerk daarna, En gingen allen met hen daar Loven en danken onze heer 4640 Dat hij hen had gedaan deze eer. En toen ze uit de kerk kwamen Kwamen de lieden alle tezamen Gepareerd, de minste met de grootste, En maakten hen vele feesten. 4645 Aldus kwamen ze in de zaal, Die ze goed gepareerd vonden. Hestor ging met de vrouw zitten daar, En vroeg haar daarna Hoe ze heette. Ze zei gelijk: 4650 ‘Ik ben Orgale van Grakenlant En dit kasteel heet alzo.’ Ze vroeg hem om haar lieden toen. Hij zei: ‘Ze hebben grote blijdschap Omdat hun vijand dood is.,’ 4655 – ‘Is dan dood Margarijs?’ - ‘Ja hij, vrouwe.’ - ‘Wat weet jij? Zag je hem dood, zeg het mij?’ - ‘Ik sloeg hem zelf dood,’ zei hij, ‘Met mijn handen.’ Ze zei te die tijd: 4660 ‘Ik handen moeten gezegend zijn, En uw lichaam namelijk Boven alle mannen van aardrijk; En gezegend is de macht van onze heer, Die u herwaarts liet keren. 4665 Ge hebt me gegeven in mijn zin Die grootste blijdschap, die er nooit kwam in. Ge hebt me gewroken, zonder twijfel, Van die me de grootste schande heeft gedaan, En allemaal om niet, heer. 4670 Het is waar, hij beminde me zo zeer Toen ik maagd was, en daar binnen Verzocht hij me vaak van minnen; Maar ik kende hem zo verdorven En fel, zodat ik op geen manier 4675 Hem minnen nee dan wilde. Nochtans lag hij me met verzoeken aan Dat eens de taal zo ver liep. Dat ik een deel gergerd zei, Als hij me niet in vrede liet van deze 4680 Ik zou hem te ongemak laten wezen. Hij was fel en verwaand mede, En zei mij op grote lelijkheid, Daar het mijn lieden toehoorden; En een van mijn neven toen hoorde, 4685 En hij was erg gram om die zaak Die hij sprak, en te ongemak. Toen Margarijs dit had verstaan Hij ontbood ridders en bedienden gelijk, Alzo veel als hij er hebben mocht, 4690 Die hij alle op mij hier bracht In dit kasteel al bij nacht, En won me aldus af met kracht. Hen allen, die mijn mannen waren, Liet hij dood slaan zonder ophouden, 4695 Die niet zijn man wilden worden, Zodat er hem zoveel aanvielen En hem manschap deden doordat, Dat ze hem anders niet mochten ontkomen. En hij kwam daarna, o wee! 4700 In mijn kamer, daar ik lag. En hij lag met kracht bij mij. Toen hij het gedaan had nee wilde hij Mij niet trouwen noch tot wijf ontvangen; Maar hij liet me gelijk vangen, 4705 En liet me leggen te die tijd In dat hol, daar gij me vond, En bij mij die 2 leeuwen, En hij zei en hij zwoer hard Ik zou alzo ellendig blijven 4710 Tot het einde van mijn leven, Tenzij daar er enige ridder kwam, Die me uit de gevangenis nam Bij zijn deugd en bij zijn mannelijkheid. En allen die van het kasteel mede 4715 Liet hij alzo zweren, dat ze, Was het zaak dat hij voor mij stierf, Mij na zijn dood gevangen zouden Houden en niet laten gaan. En heb in zware droefheid, heer, 4720, 3 jaar gelegen, of meer, En heb gegeten ding nee geen Dan water en brood alleen. Nu heb ik u alles verteld Mijn avontuur en mijn geval. 4725 Nu bid ik u, dat gij me zegt Waarvan ge komt en hoe uw naam is.’ Hij berichtte haar snel dat, En zei dat hi Hestor was, En gezel van koning Arthur’ s hof 4730 En van de belofte van de tafelronden. De jonkvrouw zei na deze: ‘Heer, ge moet te beter gekomen wezen Dat ge van Arthur’ s hof bent. Ge zal me dan wel nu ter tijd 4735 Weten te zeggen nieuws Van een ridder, die is daar Mede gezel zoals gij.’ Hestor zei: ‘Hoe heet hij?’ - Ԍancelot van Lac,’ sprak die vrouwe. 4740 Hestor zei: ‘Bij mijn trouw, Van hem nee weet ik nu ter plaatse Te zeggen geen zekerheid, Omdat in koning ‘s Arthur’ s hof Is daar geen nieuws van. 4745 Daarom zijn we gekomen met belofte, Wij 12 van koning ‘S hof, En zijn gegaan nu ter uren Om hem te zoeken al door De landen hier en daar, 4750 Tot we weten recht nieuws Of hij dood is of leeft.’ De vrouwe zei: ‘Zeg me, Aai lieve vriend, waar mag hij wezen?’ Hestor zei haar na deze 4755 Dat nieuws, die daarvan bracht De koningin in Arthur’ s hof. En toen ze dat had verstaan Viel ze gelijk neer in onmacht. En toen ze bijkwam zei ze 4760 Te ongemak en droevig daarbij: ‘Aai God, heer, het is grote schade Van Lancelot, is hij dood. Nimmermeer nee sterft zijn gelijke.’ En ze weende jammerlijk. 4765 Hestor vroeg haar toen Waarvan ze Lancelot kende alzo? Ze antwoordde: ‘Bij nee geen zaken Ken ik hem dan alleen van zien; Want sinds dat hij 2 maanden oud was 4770 Nee zag ik hem niet, wees zeker van dat, Nochtans is hij mijn rechte zwager. En ik heb sinds, heer, Daar ik in de gevangenis was Zulk nieuws gehoord dat, 4775 Dat ik weet dat hij leeft, En om de deugd die hij in zich heeft Bemin ik hem boven alle man.’ Hestor zei: ‘Hoe kan je dan In de gevangenis dat hebben vernomen, 4780 Daar niemand tot u nee mocht komen Dan door de leeuwen die ik dood sloeg?’ - ‘Het mocht; men bracht me brood En water te andere plaats, Daar ik mede mijn leven leidde.,’ 4785 Hestor sprak: ‘Bericht me dat, Waardoor Lancelot uw echte zwager was.’ Ze zei: ‘Waarbij, het was mijn moeder De zuster van koning Ban, en hij haar broeder, Die koning was van Benewijc allemaal, 4790 En hij was Lancelot’ s vader. En mijn moeder kwam met haar Broeder in dat land gevaren, En hij huwde haar aan mijn vader. Maar ze waren kort tezamen 4795 Dat ik geboren was maar een half jaar Mijn moeder stierf daarna, En mijn vader stierf binnen7 jaren. En toen ze beide dood waren, Omdat ik jong en klein was, 4800 Verloor ik al mijn goed uitgezonderd alleen Dit kasteel, daar ge nu in bent. Had mijn vader lange tijd geleefd Ik was een rijk wijf geweest; Nu ben ik ten onder van goed hierdoor.,’ 4805 Hestor zei: ‘Vanwege Lancelot Ben ik uw ridder geheel en al.’ Hij was daar die nacht goed ontvangen, En hem was veel eer gedaan. de volgende dag toe hij had gehoord 4810 Mis voer hij in dat avontuur voort. Het avontuur zwijgt van hem. Nu hoort |
Van minen here Yweine vort. Davonture doet nu verstaen Alse mijn here Yweyn was gegaen 4815 Van sinen gesellen hi reet doe .iij. dage emmer toe Dat hi gene avonture en vermam, So dat hi opten vierden dach quam Omtrent primetijt gevaren 4820 In enen bosch, daer voglen waren. Hi hadde sinen helm af gedaen Omdat hi met heyten was bevaen. Hem quam te gemoete in die vart Ene joncfrouwe op een teldende part. 4825 Hi groetese, ende si hem also, Ende si begonste lachen doe. Hi pensede dat sonder sake niet ne ware, Ende doe sprac hi tote hare: ‘Joncfrouwe, op trouwe biddic u, 4830 Segget waeromme gi lacht nu.’ - ‘Ic salt u seggen,’ sprac die ioncfrouwe. ‘Wildi geloven bi ure trouwe Dat gi mi sult geven ene Gichte, die u sal costen clene.,’ 4835 - ‘Ic salse u gerne geven,’ sprac hi. Si seide: ‘Ic sal u seggen daer bi Die dinc, daer gi omme vraget. Ic quam gereden,’ sprac die maeget, Ԗor een paeuwelgioen hier int lant, 4840 Daer ic een ridder ende sijn lief vant. Daer hordic dattie joncfrouwe Den ridder maende bi sire trouwe, Daer si waren vor tpaeuwelgioen, Hoe vele hi doer hare soude doen. 4845 Die ridder antworde tien tiden: ‘Ic ne late u heden liden Ridder noch joncfrouwe, ic ne sal U hare peerde geven al.’ Si antworde, soe wout also. 4850 Alsic daer leet spranc die ridder toe Ende woudemi nemen mijn pert daer, Als hi oec hadde gedaen, maer Dat hem die joncfrouwe dede Wedergeven mi ter stede. 4855 Als ic van hem sciet ic seide tien tide Datter noch wel sulc mochte liden, Diene logenare soude maken Van sinen beromeliken spraken. Hi antworde mi doe 4860 Dat icker daede al mine macht toe, Ende nu moestic lachen bi dien Tirst dat ic u hadde versien, Bedi ic wiste wel also houde Dat icken logenare maken soude 4865 Woudix u bidden; nu hebbict u. Waerbi ic loech weetti nu. Wat mijn heeschen sal wesen hier of.... Dat gi mi doet gelof, Dat es mijn heesch, here, dat gi 4870 Des ridders part wilt geven mi, Die mi woude nemen tmijn.,’ Hi seide, bider trouwe sijn Hi soudere al sine macht doen toe. Ende si leidene daer wart doe. 4875 Dus voren si te gader dare. Mijn here Ywein vragede hare: ‘Joncfrouwe, weetti iet wie ic si?’ - ‘Jay ic, here,’ antworde si, ‘Ic weet wel dat gi here Ywein sijt, 4880 Sconincs Uriens sone.’ Ende tier tijd Reden si te gadere, tes si quamen Daer si dat pawelgioen vernamen. Si toende hem dat pawelgioen, daer Die ridder in was; ende spranc daer naer 4885 Uten pawelgioene metter vart, Ende sat gewapent op sijn part, Ende sprac tote Yweine mettien Van also verren als hine mochte sien: ‘Here ridder, gi moet gaen te voet, 4890 Want mijn lief u part hebben moet.’ Yweyn antworde metter vart: ‘Moet u lief hebben mijn part Soe moet ic uwe hebben, sonder waen, Want ine mach te voet niet gaen.,’ 4895 - ‘wimoet mi geven,’ antworde hi, ‘Of gi moet vechten jegen mi.’ - ‘Ic ware dan een recht musart,’ Sprac Ywein, ԧavic u mijn part Sonder anders daertoe te doene.,’ 4900 Die ridder sprac vanden pawelgioene: ‘Gine wilter danne els niet doen toe?’ - ‘Nenic,’ sprac Yweyn doe. - ‘Wie moeten dan vechten, wat soes gesciet. Anders ne mogedi henen niet.,’ 4905 Doe haelden si beide udewart [p. 34] Ende vergaderden met groter vart, So dat op minen here Yweine stac Die ridder; ende sijn spere brac Ende spleet ontwee vander steke; 4910 Maer die halsberch en mochte niet breken. Hi was soo vast, sonder faelge, Datter niet af gebrac ene maelge. Mijn here Ywein droech bet neder Sine glavie, ende staken weder 4915 Dat sine glavie ginc bede Doer sinen scilt ende halsberch mede, Ende wondene in die slinke side, Ende geraectene soe tien tide, Dat hine droech neder ter erde 4920 Met groter macht van sinen perde. Ende hi sloech sine hant an tpert Ende gavet der joncfrouwen metter vart, Die met hem was comen daer. Ende hi vragede hare daer naer 4925 Ocht hi van sinen gelove ware Wel gequijt doe jegen hare? Si seide: ja hi wale van al. Met desen hise Goede beval. Ende hi liet daer die joncfrouwe 4930 Vanden pawelgioene in rouwe Om haren amijs, daer hare af dochte Dat hi niet genesen en mochte. Mijn here Ywein vor sire verden doe. Ende [reet] toter vespertijt toe. 4935 Doe gemoetti ene joncvrouwe, Die dreef herde groeten rouwe. Mijn here Ywein vragede hare Waerombe si drove ware. Si seide: ‘Ic bem drove bedi 4940 Mijn amijs hadde bevolen mi Enen dien scoensten spereware Die iewerincs was hare noch dare, Ende hi haddene herde wart. Daer ickene soede vueren thuus wart, 4945 Ende ic vore ene loedse leet Quamer een ridder uut gereden, Die mi mijn vogelkn daer nam. Mijn lief saels wesen herde gram, Ende hi sal mi slaen te doet, 4950 Bedi hi sal wanen al bloet Dat icken iemen hebbe gegeven: Daeromme sal hi mi nemen tleven.’ Mijn here Ywein seide; ‘Joncfrouwe, Legt neder desen groten rouwe, 4955 Ende wijst mi den genen die u U vogelkin hevet genomen nu. Ic salt u weder geven ocht hi Sal met wapenen verwinnen mi.’ Si seide: ‘Here gi moet van desen 4960 Van Goede gebenedijt wesen.’ Si leidene tes hi ter loedse quam, Daermen den spereware haer nam. Alsi daer comen waren hi seide: Ԋoncvrouwe, nu gaet in sonder beide, 4965 Daer gi uwen spereware siet Neemtene, en laetes niet. Ic gelove u bi mire trouwe Mine macht te doene daer toe, joncfrouwe, Dat ic u jegen die gene al, 4970 Diet weder seggen, bescudden sal. Ne vindine niet, so wijst mi Den genen dien u nam, bedi Ic saelt u doen betren, sonder wanc.’ Die joncfrouwe seits hem groeten danc, 4975 ԍaer ic hadde liever, mocht sijn, Met minnen dan met crachte tmijn.’ - ‘Ne mogedijt niet hebben met minnen Ic saelt met crachte dan gewinnen.’ Si gingen in die loedse sniemen 4980 Sonder te groetene yemen; Ende hi seide: ‘Joncfrouwe, nu gaet, Neemt uwen vogel daer hi staet.’ - ‘Dat sal ic gerne anevaen.’ Si es ter perchen wart gegaen 4985 Daer si haeren sperewart vant, Ende wouden af nemen thant. Een ridder seide daer: ‘Joncfrouwe, vliet, Bedi gine draegetene henen niet. Soect uwen vogel in andren steden: 4990 Desen en gecriegedi heden.’ Mijn here Ywein seide saen: ‘Here ridder, laet dit staen, Ende gevet der joncfrouwen nu Hare vogelkin, dat radic u.,’ 4995 Die ridder antworde daer nare: ‘Wildi dan bescermen hare?’ Mijn here Ywein antworde te dien: ‘Dat saldi sciere moegen sien; Bedi si salne wech draegen thant.,’ 5000 Die ridder staker toe sine hant Ende wouden hare nemen doe. Mijn here Ywein scoeter toe, Ende hi hiet hem des af staen Of hi soudene doet slaen. 5005 Die gene balch hem sere das, Ende hi, die wel gewapent was, Plante sinen helm metter vart Ende ginc sitten op sijn part, Ende sprac minen here Ywein toe 5010 Dat hi [hem] jegen hem hoede doe. Elc rechte hem ten andren wart, Ende quamen gereden met groter vart Dat si hen so onderstaken, Dattie scilde in stucken braken 5015 Ende die halsberge scoerden mede, Dat si hen onderwondden bede Ende si al metten perden Beide gader vielen ter erden. Mijn here Ywein was tien tide 5020 Gewont in die slinke side; Ende die ridder was so sere gewont Dat hi niet op en mochte tier stont. Mijn here Ywein al metten trinsone Stont op, daer lach die gone, 5025 Ende liep hem op al daer hi lach, Ende gaf hem enen zwaren slach. Ende hi trac hem den helm af saen Ende seide hi souden doet slaen Hine gave hem op te dier stont. 5030 Die riddre, die soe was gewont, Seide: ԁy here, op genaden groet, Om Goede, en slaet mi niet doet Gine laet mi biechte ere Spreken ende ontfaen onsen here. 5035 Ende ic bidde u, here, dat ghi Om enen pape vaert hier bi, Enen heremite, ende bidt hem sere Dat hi mi bringe onsen here.’ Dat dede mijn here Ywein gerne. 5040 Hi beval die joncfrouwe varne Daer si te done hadde doe. Si voer van daer ende was toe Drover dan si was te voren, Om dattie ridder hadde verloren 5045 Sijn lijf ende een ander was gewont Om also cleine sake tier stont Als om enen spereware. Mijn here Ywein vor daer nare Soeken den heremiten tier steden 5050 Daer hem die ridder hadde gebeden. Des ridders amie dreef rouwe groet Ende .i. sciltknecht om des ridders doet. Als die ridder was gebiecht Ende Goede ontfaen hadde ende berecht 5055 Mijn here Ywein sciet van dare [p. 35] Ende begonde metten heremite te gane, Ende leide sijn pert tien tiden, Alse die niet ne woude riden Daer men droech so groeten here, 5060 Daer hi an dede sijns selfs ere. Ende alsi in die hermitage quamen, Die in dat lant hiet bi namen Dermitage vanden berge, quamen daer .iij. broedere ende ontwapenden daer naer 5065 Ende besaegen sine wonde. Ende hi bleef daer tier stonde Liggende .xv. dage al stille Doer sire wonden wille, Eer hi denen mochte riden iet. 5070 Vort sprect davonture niet Van minen here Yweine, sonder waen. Ende si sal te sprekene bestaen Van Mordrette, die de joncste was Van Waleweins brodren, als ic las. |
Van mijn heer Ywein voort. Het avontuur laat nu verstaan Toen mijn heer Ywein was gegaan 4815 Van zijn gezellen reed hij toen 3 dagen immer toe Dat hij geen avontuur vernam, Zodat hij op de vierde dag kwam Omtrent priemtijd gegaan 4820 In een bos, daar vogels waren. Hij had zijn helm af gedaan Omdat hij met hitte was bevangen. Hem kwam tegemoet in die vaart Een jonkvrouw op een telgang paard. 4825 Hij groette haar, en zij hem alzo, En ze begon te lachen toen. Hij peinsde dat het niet zonder reden was, En toen sprak hij tot haar: ‘Jonkvrouw, op trouw bid ik u, 4830 Zeg waarom ge nu lacht.’ - ‘Ik zal het u zeggen,’ sprak de jonkvrouw. ‘Wil je beloven bij uw trouw Dat ge me zal geven een Gift, die u weinig zal kosten.,’ 4835 - ‘Ik zal het u graag geven,’ sprak hij. Ze zei: ‘Ik zal u zeggen daarbij Dat ding, daar gij om vraagt. Ik kwam gereden,’ sprak die maagd, Ԗoor een paviljoen hier in het land, 4840 Daar ik een ridder en zijn lief vond. Daar hoorde ik dat die jonkvrouw De ridder vermaande bij zijn trouw, Daar ze waren voor het paviljoen, Hoeveel hij voor haar zou doen. 4845 De ridder antwoordde te die tijden: ‘Ik nee laat u heden voorbij gaan Ridder noch jonkvrouw, ik nee zal U haar paard al geven.’ Ze antwoordde, ze wilde het alzo. 4850 Toen ik daar ging sprong de ridder toe En wilde mij paard daar nemen, Zoals hij ook gedaan had, maar Dat hem de jonkvrouw liet Mij terug geven ter plaatse. 4855 Toen ik van hem scheidde zie ik te die tijd Dat er noch wel zulke voorbij mochten gaan, Die hem leugenaar zouden maken Van zijn blufferige woorden. Hij antwoordde me toen 4860 Dat ik er al mijn macht toe deed, En nu moest ik daardoor lachen Ten eerste dat ik u had gezien, Omdat ik wist wel alzo gauw Dat ik hem leugenaar zou maken 4865 Wilde ik het u bidden; nu heb ik het u. Waarom ik lachte weet ge nu. Wat mijn eis hiervan zal wezen.... Dat ge me toen beloofde, Dat is mijn eis, heer, dat gij 4870 De ridders paard mij wil geven, Die me de mijne wilde nemen.,’ Hij zei, bij zijn trouw Hij zou er al zijn macht toe doen. En ze leidde hem derwaarts toen. 4875 Dus voeren ze tezamen daar. Mijn heer Ywein vroeg haar: ‘Jonkvrouw, weet je wie ik ben?’ - ‘Ja ik, heer,’ antwoordde ze, ‘Ik weet wel dat ge heer Ywein bent, 4880 De zoon van koning Urien.’ En te die tijd Reden ze tezamen, tot ze kwamen Daar ze dat paviljoen vernamen. Ze toonde hem dat paviljoen, daar Die ridder in was; en die sprong daarna 4885 Uit het paviljoen met een vaart, En zat gewapend op zijn paard, En sprak tot Ywein meteen Van alzo ver als hij hem mocht zien: ‘Heer ridder, ge moet gaan te voet, 4890 Want mijn lief uw paard hebben moet.’ Ywein antwoordde met een vaart: ‘Moet u lief hebben mijn paard Zo moet ik de uwe hebben, zonder twijfel, Want ik mag niet te voet gaan.,’ 4895 - ‘Ge moet mij geven,’ antwoordde hij, ‘Of ge moet vechten tegen mij.’ - ‘Ik was dan een echte sukkel,’ Sprak Ywein, ԧaf ik u mijn paard Zonder anders daartoe te doen.,’ 4900 De ridder sprak van het paviljoen: ‘Ge wilt er dan niets ander toe doen?’ - ‘Neenn ik,’ sprak Ywein toen. - ‘we moeten dan vechten, wat zo er geschiedt. Anders nee mogen we niet heen.,’ 4905 Toen haalden ze beide uitwaarts En verzamelden met grote vaart, Zodat op mijn heer Ywein stak Die ridder; en zijn speer brak En spleet stuk van de steek; 4910 Maar dat harnas mocht niet breken. Het was zo vast, zonder falen, Dat er geen malin van ontbraken. Mijn heer Ywein droeg beter neer Zijn speerpunt, en stak hem weer 4915 Zodat zijn speerpunt ging beide Door zijn schild en harnas mede, En verwondde hem in die linker zijde, En raakte hem zo te die tijd, Dat hij hem neer droeg ter aarde 4920 Met grote macht van zijn paard. En hij sloeg zijn hand aan het paard En gaf het de jonkvrouw met een vaart, Die met hem daar was gekomen. En hij vroeg haar daarna 4925 Of hij van zijn belofte Toen goed gekweten was van haar? Ze zei: ja hij wel van alles. Met deze hij haar God beval. En hji liet daar die jonkvrouw 4930 Van het paviljoen in rouw Om haar geliefde, waar ze van dacht Dat hij niet genezen mocht. Mijn heer Ywein voer zijn vaart toen. En reed tot de vespertijd toe. 4935 Toen ontmoette hij een jonkvrouw, Die erg grote rouw dreef. Mijn heer Ywein vroeg haar Waarom ze droevig was. Ze zei: ‘Ik ben droevig omdat 4940 Mijn geliefde had me bevolen Een der mooiste sperwers Die ergens was hier of daar, En hij had het erg waard. Daar ik het voeren zou huiswaarts, 4945 En ik voor een lokplaats ging Kwam er een ridder uit gereden, Die me mijn vogeltje daar nam. Mijn lief zal erg gram wezen, En hij zal me dood slaan, 4950 Omdat hij al bloot zou wanen Dat ik het iemand heb gegeven: Daarom zal hij me nemen het leven.’ Mijn heer Ywein zei; ‘Jonkvrouw, Leg neer deze grote rouw, 4955 En wijs me diegene die u Uw vogeltje nu heeft genomen. Ik zal het u terug geven of hij Zal met wapens mij overwinnen.’ Ze zei: ‘Heer ge moet van deze 4960 Van God gezegend wezen.’ Ze leidde hem tot hij ter lokplaats kwam, Daar men haar de sperwer nam. Toen ze daar gekomen waren zei hij: ‘Jonkvrouw, nu ga erin zonder te wachten, 4965 Daar ge uw sperwer ziet Neem het, en laat het niet. Ik beloof u bij mijn trouw Mijn macht daartoe te doen, jonkvrouw, Dat ik u tegen al diegene, 4970 Die het weerspreken, behoeden zal. Nee vind je het niet, zo wijs me Diegene die het u nam, omdat Ik zal het u laten verbeteren, zonder aarzeling.’ De jonkvrouw zei hem grote dank, 4975 ԍaar ik had liever, mocht het zijn, Met minnen dan met kracht tot mij.’ - ‘Neen, mag je het niet hebben met minnen Ik zal het dan met kracht winnen.’ Ze gingen spoedig in die lokplaats 4980 Zonder iemand te groeten; En hij zei: ‘Jonkvrouw, nu ga, Neem uw vogel daar het staat.’ - ‘Dat zal ik graag aanvangen.’ Ze is ter stang waart gegaan 4985 Daar ze haar sperwer vond, En wilde het er gelijk afnemen. Een ridder zei daar: ‘Jonkvrouw, vliedt, Omdat ge het niet henen draagt. Zoek uw vogel in andere plaatsen: 4990 Deze kreeg ik heden.’ Mijn heer Ywein zei gelijk: ‘Heer ridder, laat dit staan, En geef de jonkvrouw nu Haar vogeltje, dat raad ik u aan.,’ 4995 De ridder antwoordde daarna: ‘Wil je haar dan beschermen?’ Mijn heer Ywein antwoordde tot die: ‘Dat zal je snel mogen zien; Omdat ze het gelijk zal weg dragen.,’ 5000 De ridder stak er zijn hand toe En wilde het haar nemen toen. Mijn heer Ywein schoot er toe, En hij zei het dus af te staan Of hij zou hem dood slaan. 5005 Diegene verbolg hem zeer dat, En hij, die goed gewapend was, Plantte zijn helm met een vaart En ging zitten op zijn paard, En sprak mijn heer Ywein toe 5010 Dat hij zich tegen hem hoeden moet. Elk richtte hem ten andere waart, En kwamen gereden met grote vaart Dat ze zich zo onderstaken, Dat de schilden in stukken braken 5015 En de harnassen scheurden mede, Dat ze zich verwondden beide En ze geheel met de paarden Beide tezamen vielen ter aarde. Mijn heer Ywein was te die tijd 5020 Gewond in de linker zijde; En die ridder was zo zeer gewond Dat hij niet op mocht te die tijd. Mijn heer Ywein al met de speerpunt Stond op, daar lag diegene, 5025 En liep op hem al daar hij lag, En gaf hem een zware slag. En hij trok hem de helm gelijk af En zei hij zou hem dood slaan Hij gaf zich over te die tijd. 5030 De ridder, die zo gewond was, Zei: ‘Aai heer, op grote genaden, Om God, sla me niet dood Ge laat me eerder biecht Spreken en ontvangen onze heer. 5035 En ik bid u, heer, dat gij Om een paap gaat hierbij, Een heremiet, en bid hem zeer Dat hij me brengt onze heer.’ Dat deed mijn heer Ywein graag. 5040 Hij beval de jonkvrouw te gaan Daar ze toen te doen had. Ze voer vandaar en was toen Droeviger dan ze tevoren was, Omdat de ridder had verloren 5045 Zijn lijf en een ander was gewond Om alzo klein zaak te die tijd Als om een sperwer. Mijn heer Ywein voer daarna Zoeken de heremiet te die plaats 5050 Daar hem de ridder had gebeden. De ridders geliefde dreef grote rouw En een schildknecht om de ridders dood. Toen de ridder was gebiecht En God ontvangen had en berecht 5055 Mijn heer Ywein scheidde van daar En begon met de heremiet te gaan, En leidde zijn paard te die tijd, Als die niet nee wilde rijden Daar men droeg zo’ n grote heer, 5060 Daar hij aan deed zijn eigen eer. En toen ze in de hermitage kwamen, Die in dat land heet bij namen De hermitage van de berg, kwamen daar 3 broeders en ontwapende hem daarna 5065 En bezagen zijn wond. En hij bleef daar te die tijd Liggen 15 dagen geheel stil Vanwege zijn wond, Eer hij iets mocht heen rijden. 5070 Voort spreekt het avontuur niet Van mijn heer Ywein, zonder twijfel. En het zal te spreken bestaan Van Mordret, die de jongste was Van Walewein’ s broeders, zoals ik las. |
5075 Davonture seget hier ter steden Alse Mordret was gesceden Van sinen gesellen, dat hi den dach lanc Reet sonder ate ende sonder dranc. Ende hi was gepijnt van desen, 5080 Want die dach hadde [heet] gewesen, Ende hine hadde daer toe Geen ongemac geleert nochtoe, Alse die jonc was van .xx. jaere; Niet bedi hine was tuwaren 5085 Een lanc groet ridder tier stont, Ende hi hadde thaer kerspende blont, Ende hi hadde tansichte staende wel; Maer hi was op te siene fel, Ende hine slachte niet bi dien 5090 Waleweine int op sien. Walewein was van diere manieren, Dat hi was op te siene goedertieren Ende simpel ende genadich int opsien. Die rechte waarheit es van dien 5095 Dat Walewein was beide te samen Goedertierre ende scoenre van lichamen Ende meerre, maer dat luttel was. Ende omdat ic noch geswegen hebbe das Ende niet getelt tuwaren 5100 Vanden broederen hoe si gedaen waren Sal ic u doen te verstane Hare gescepnesse ende hare gedane. Hets waer, mijn here Walewein was Die scoenste van hen allen, als ict las, Ende die meeste van lichamen Alsi alle waren te samen, Ende wel gescepen ende wel gemaect Van allen leden, ende wel geraect. Hine was niet te g roet no te cleine, 5110 Maer hi was int gemeine Van herder scoenre scepnesse Ende van cleinleker hebbenesse, Ende ridderliker van manieren Dan enich vanden andren vieren 5115 Vander ouden die hi hadde dan. Men sprac van Garite nochtan Dat hi na also vele tien tide Van wapine dogede in stride, Maer hine droech te gere stede 5120 Sulke sorge alse Walewein dede, Die so wat dat hem gesciede Altoes minde arme liede Ende was hen soete ende goedertiere; Ende die lasersche in alre maniere 5125 Dien halp hi in alre wijs, Daer hi lof of hadde ende prijs. In Arturs hof, alsict las, Waren alse goede ridders alse hi was, Also lange alsi behouden mochten 5130 Haeren adem als si vochten, Ne hadde niet ene costume gewesen, Die in hem was, alse wi lesen, Dat te sulker wilen optien dach Sine cracht te dobleerne plach, 5135 Datten gene ridders onderdoen mochten Noch verwinnen, die jegen hem vochten. Hi plach ene costume mede Als hi vacht teneger stede Jegen enichgen ridder in stride 5140 Hi ware doet bleven tier tide Ocht hi ware te boven comen Van dat hi hadde ondernomen. Hi was goet riddre in allen kere Ende getrouwe sinen here. 5145 Hine was geens quaets sprekens gewone Noch van pijnlijchede te doene; Maer hovescher dan enich ander was hi, Daerne vrouwen ende joncfrouwen minden bi, Meer dan bi dien, dat hi dede 5150 Met ridderscepe teneger stede. Walewein ne plach te romene niet Onder ridders dat hem was gesciet. Hi was vroet ende wel getimpert mede Sonder te seggene dorperhede. 5155 Noit ne prijsdi onder die liede Hem selven van dat hem gesciede. Dien oudsten broeder die Walewein Hadde naest hem was Agravein. Hi was meerre, als ict las, 5160 Van lichamen dan Walewein was, Ende goet ridder genoech mede, Ne hadde gedaen sine pijnlichede. Hi was pijnlic in vele saken Ende sonderlinge in sine spraken, 5165 Ende van quaden worden meer dan.i.ander man. Daer hi int inde so vele an wan, Datten Lanceloet daeromme sloech doet, Alse gi sult horen hier na al bloet. Hi was sonder genadichede 5170 Ende sonder enichge minne mede, Ende sonder enichgen goeden sede. Nu suldi horen hier ter stede Vanden andren die Garhis hiet. Hi slachte Agraveyne niet; 5175 Hi was gracioeuser, als ict las, Dan enich van Waleweins broderen was. Hi was vol van ridderscape, Scone ende van edelre scape. Hi was stout ende van lichten leden 5180 Ende bewaret van goeder seden. Dien rechter arm hadde hi Langer dan den slinken, daer bi Hi dede hogher daeden genoech, Daer hi niemen af en gewoech, 5185 Noch daer of wouden beromen mede Sonder alst hem cracht seggen dede. Hi was die oec meest minnen Van alden broderen hadde binnen, Ende hi was die wreetste van hen allen 5190 Als hi int belgen was gevallen, Ende die best sprekende, sekerlike, Van alden andren gemeenlike. Die vierde broeder hiet Gurrehes, Een goet ridder, sijt seker des, 5195 Ende vromich in elke stede, Ende van groten begripe mede. Hi sochte al sijn leven dure Ridderscap ende avonture Son der rusten te vele steden. 5200 Hi was stare van allen leden; Hi hadde sere scone dat hoeft, Ende hi helt hem, des geloeft, Cierliker in allen dagen Dan die andre broedere plagen. 5205 Hi hadde den adem so goet, daf hi [p. 36] Vele mochte gedoegen daer bi; Mar so qaet ne mochte hi niet sijn Alse Walewein die broeder sijn. Hi plach gerne vrouwen te minnen 5210 Ende joncfrouwen met allen sinnen, Ende si hem weder der gelike; Hi gaf hem gerne ende blidelike. Hi minde meest Waleweine Van allen sinen broeders gemeine, 5215 Ende Walewein minde hem mede. Meer dan hi enichgen broeder dede. Hi was die joncste van hen gemene Sonder Mordret allene. Mordret was van hen allen te samen 5220 Die meeste ridder van lichamen; Maer die archste ridder daer bi Van allen sinen broderen so was hi. Nochtan haddi genoech stoutheden, Maer dat was meer ter quaetheden 5225 Dan ter doeget dat hi des plach; Nochtan sloech hi menegen sconen slach. Hi was pijnlic ende fel Ende daer af gewone wel Dat hi noit sint dat hi ridder wert 5230 Noit minne ne droech te goeden ridder wert. Hi sloech bi sire quaetheit groet Vele lieden in sinen leve doet. Dese Mordret, dese quade keytijf, Dede meer quaetheden in sijn lijf 5235 Dan al sijns geslachte goeds dede; Want bi hem storven tere stede Ende op enen dach .xv.m. man, Ende hi starf doe selve nochtan. Hine dede noit doeget, tuwaren, 5240 Sonder binnen den irsten .ij. jaeren Dat hi wapene begonste draegen. Nochtan was hi tallen sinen daegen Herde scone man van lichamen Ende van leden bede te samen; 5245 Ende begonste sijn ridderscap antieren [In ridderliker manieren], Maer het geduerde onlange stont. Nu hebbic u gemaect cont Waleweins ende sire broederen wesen 5250 Ende sal u meer swigen van desen. |
5075 Het avontuur zegt hier ter plaatse Toen Mordret was gescheiden Van zijn gezellen, dat hij de dag lang Reed zonder te eten en drinken. En hij was hierdoor gepijnigd, 5080 Want de dag was heet geweest, En hij had daartoe Geen ongemak geleerd noch toe, Als die jong was van 20 jaar; Niet omdat hij was inderdaad 5085 Een lange grote ridder te die tijd, En hij had het haar blond gekruld, En hij had het aanzicht goed staan; Maar hij was in het opzien fel, En hij geleek niet bij die 5090 Walewein in het opzien. Walewein was van die manieren, Dat hij was goedertieren aan te zien En eenvoudig en genadig in het opzien. De rechte waarheid is van die 5095 Dat Walewein was beide tezamen Goedertieren en mooier van lichaam En groter, maar dat weinig was. En omdat ik noch verzwegen heb dat En niet verteld inderdaad 5100 Van de broeders hoedanig ze waren Zal ik u laten verstaan Hun vorm en hun gedaante. Het is waar, mijn heer Walewein was De mooiste van hen allen, zoals ik het las, En de grootste van lichaam Als ze alle tezamen waren, En goed geschapen en goed gemaakt Van alle leden, en voortreffelijk. Hij was niet te groot nog te klein, 5110 Maar hij was in het algemeen Van erg mooie schepping En van kleine verlangens, En ridderlijk van manieren Dan enige van de andere vier 5115 Van die ouderdom die hij had dan. Men sprak van Garhies nochtans Dat hij na alzo veel te die tijd Van wapens gedoogde in strijd, Maar hij droeg te geen plaats 5120 Zulke zorgen als Walewein deed, Die zo wat dat hem geschiedde Altijd beminde arme lieden En was hen lieflijk en goedertieren; En de melaatse op alle manieren 5125 Die hielp hij op alle wijze, Daar hij lof van had en prijs. In Arthur’ s hof, zoals ik het las, Waren alzo goede ridders zoals hij was, Alzo lang als ze behouden mochten 5130 Hun adem als ze vochten, Nee, was er niet een gebruik geweest, Die in hem was, zoals we lezen, Dat te zulke tijden op de dag Zijn kracht te verdubbelen plag, 5135 Zodat hem geen ridder mocht onderdoen Noch overwinnen, die tegen hem vochten. Hij plag een gebruik mede Als hij vocht tee enige plaats Tegen enige ridder in strijd 5140 Hij was dood gebleven te die tijd Of hij was te boven gekomen Van dat hij had ondernomen. Hij was een goede ridder op alle manieren En getrouw zijn heer. 5145 Hij was geen kwaad te spreken gewoon Noch van schande te doen; Maar hoffelijker dan enige andere was hij, Daar hem vrouwen en jonkvrouwen van beminden bij, Meer dan bij die, dat hij deed 5150 Met ridderschap te enige plaats. Walewein nee plag niet te beroemen Onder ridders dat hem was geschied Hij was verstandig en goed getemperd Zonder onbetamelijkheid te zeggen. 5155 Nooit nee peres hij onder de lieden Zichzelf van dat hem geschiedde. De oudste broeder die Walewein Had naast hem was Agravein. Hij was groter, zoals ik het las, 5160 Van lichaam dan Walewein was, En goede ridder genoeg mede, Nee had gedaan zijn pijnlijkheid. Hij was moeilijk in vele zaken En vooral in zijn woorden, 5165 En van kwade woorden meer dan een andere man. Daar hij tenslotte zo veel aan won, Dat hem Lancelot daarom dood sloeg, Zoals ge hierna al bloot zal horen. Hij was zonder genadigheid 5170 En zonder enige minne mede, En zonder enige goede zede. Nu zal ge horen hier ter plaatse Van de andere die Garhies heet. Hij leek niet op Agravein; 5175 Hij was gracieuzer, zoals ik het las, Dan enige van Walewein’ s broeders was. Hij was vol van ridderschap, Mooi en van edele gedaante. Hij was dapper en van lichte leden 5180 En bewaarder van goede zeden. De rechter arm had hij Langer dan de linker, daarbij Deed hij genoeg hoge daden, Daar hij niemand van gewaagde, 5185 Noch daarvan wilde beroemen mede Uitgezonderd als men hem met kracht zeggen deed. Hij was ook die de meeste minnen Van al de broeders had binnen, En hij was de wreedste van hen allen 5190 Als hij in het verbolgen was gevallen, En de best sprekende, zeker, Van al de anderen algemeen. Die vierde broeder heet Gurrehes, Een goede ridder, dat is iets wat zeker is. 5195 En dapper in elke plaats, En van groot begrip mede. Hij zocht al zijn leven door Ridderschap en avontuur Zonder te rusten te vele plaatsen. 5200 Hij was sterk van alle leden; Hij had zeer mooi dat hoofd, En hij hield hem, dus geloof het, Sierlijker in alle dagen Dan de andere broeders plagen. 5205 Hij had de adem zo goed, zodat hij Veel mocht gedogen daarbij; Maar zo slecht nee mocht hij niet zijn Zoals Walewein zijn broeder. Hij plag graag vrouwen te minnen 5210 En jonkvrouwen met allen zinnen, En zij hem weer dergelijke; Hij gaf zich graag en blijde. Hij minde meest Walewein Van al zijn broeders algemeen, 5215 En Walewein minde hem mede. Meer dan hij enige broeder deed. Hij was de jongste van hen algemeen Uitgezonderd Mordret alleen. Mordret was van hen allen tezamen 5220 De grootste ridder van lichaam; Maar de ergste ridder daarbij Van al zijn broeders zo was hij. Nochtans was hij dapper genoeg Maar dat was meer ter kwaadheid 5225 Dan ter deugd dat hij dus plag; Nochtans sloeg hij menige mooie slag. Hij was pijnlijk en fel En daarvan gewoon wel Dat hij nooit sinds dat hij ridder werd 5230 Nooit minne nee droeg ter goede ridder waart. Hij sloeg vanwege zijn grote kwaadheid Vele lieden in zijn leven dood. Deze Mordret, deze kwade ellendige, Deed meer kwaadheid in zijn leven 5235 Dan al zijn geslacht goeds deed; Want bij hem stierven te ene plaats En op een dag 1500 man, En hij stierf toen zelf nochtans. Hij deed nooit deugd, inderdaad, 5240 Uitgezonderd binnen de eerste 2 jaren Dat hij wapens begon te dragen. Nochtans was hij te alle van zijn dagen Erg mooie man van lichaam En van leden beide tezamen; 5245 En begon zijn ridderschap hanteren In ridderlijke manieren, Maar dat duurde korte tijd. Nu heb ik u bekend gemaakt Walewein en het wezen van zijn broeders 5250 En al u meer zwijgen van dezen. |
Alse Mordret gesceden was Van sinen gesellen, als ic las, Dat hi alden dach dore reet, Dat hi etens noch drinkens ontbeet. 5255 Des avonts herbergedi, sonder waen, Tere vrouwen, daer hi wel was ontfaen. Sanderdages hi gereden quam Bi enen foreeste, dar hi vernam Twe scone pawelgioene, ende int een 5260 Stont een part gesadelt vanden tween. Daer stont ene glavie ane gherecht. Ende daer hinc een wit scilt ane gehecht. Tirst dat daer bi quam Mordret Sach hi enen naen, die hadde geset 5265 Enen scicht in enen boge, die ter vart Scieten woude te Modrette wart. Ende Mordret riep opten naen: Ԉout stille, laet dijn scieten staen, Du moeges mijn part scieten doet.,’ 5270 Die naen trac vort, ende hi scoet Sijn part, dat te hant doet lach. Alse Mordret hem selven te voet sach Hi liep toten perde thant, Dat hi vor dat pawelgioen vant, 5275 Ende hi seide tote dien naen Dat hi sere hadde mesdaen. Hi traken biden hare ende stac, Ende seide tote hem dats luttel gebrac Hine hingene an enen boem daer. 5280 Die naen begonste ropen daer: Mettien uten pawelgioen quam Een riddre, die dat vernam Hoe Mordret slepte den naen. Die ridder sprac tote Mordrette saen: 5285 ‘Here riddre, wat meendi mettesen? Qualike moetti hier comen wesen! Hoe bereiddi minen naen also?’ Mordret antworde hem doe: ‘Het gebreect lettel ic en hangen ter vart: 5290 Hi heeft gescoeten doet mijn part.’ Dander sprac: ԃoemdi an hem mere Gi sullet ontgelden sere.’ Mordret seide toten riddre doe: ‘wimogeter so vele seggen toe, 5295 Ic sout op u wreken saen Dat mesdaen heeft die naen.’ Die ridder seide hi wout alsoe. Elc ginc andren oplopen doe, Si ondersloegen hen ende onderstaken 5300 So sere, dat hare scilden braken, Ende dat si beide vielen ter erden. Ende daer na vingen si ten zwerden Ende gingen hem sere onderslaen. Die ridder was soe onder saen 5305 Dat hine mochte doegen niet mere, Als die gewont was herde sere. Hi hadde sulke .viij. wonden, Elc dochtem doetwonde tier stonde. Daer sloegen Mordret soe, 5310 Dat hem die hersenen uut liepen doe, Ende hi viel doet vor hem mettien. Tirsten dat Mordret hadde gesien So trac hi tien foreeste wart. Hi was onlange in die vart 5315 Dat hi een pawelgioen vernam. Hi reet der wart. Als hire quam Vant hi ene scone joncvrouwe daer. Hi beette van sinen perde daer naer: Hi groetese vriendelike, 5320 Ende si hem weder dier gelike. Mordret sprac: ‘Joncfrouwe, suldi Tameer moegen herbergen mi?’ - ‘Jay ic, here,’ sprac si met desen, ‘Ne waendics niet geblameert wesen 5325 Van minen amijs, die hier niet es Ende sciere comen sal, des sijt gewes. Mordret sprac als hi dat horde: Ԉerberget mi optie vorwarde Dat ic die herberge rume met al 5330 Neest niet sijn wille alsi comen sal.’ Si seide dat sijt wel woude also. Hi dede sinen helm af doe. Si besach den ridder na desen, Die hare scone ende jonc dochte wesen; 5335 Ende hi besach die joncfrouwe mede, Die hi vol vant van groter scoenhede. Hi versochtse van minnen sonder beide, Dat si thant al wederseide, Ende seide si ware so licht niet 5340 Dat hi dat an hare vonde iet. Nochtan bat hi so vele, dat si dat Niet ontseggen ne woude dat hi bat. Si waren daer allene onder hen tween, Dat si doe droegen over een 5345 Dat hi daer bi hare lach Ende met hare sire minnen plach. Daerna hebben si vernomen Der joncfrouwen lief comen. Ende alse hi Mordrette sach 5350 Hi ontboet hem goeden dach. Die joncfrouwe seide doe: ‘Here, Ic hebbe desen ridder tavont mere Gheherberget in manieren dat hi Wech sal varen oft u wille niet ne si.,’ 5355 Hi antworde saen te desen: [p. 37] ‘Die ridder moet welcomen wesen.’ Ende hi dedene sitten gaen, Ende ginc bi hem sitten saen. Die ridder vragede daer nare 5360 Mordrette wie hi ware. Mordret antworde hem: ‘Ic bem van Arturs hove ende bem, Waleweins broeder ende hete Mordret.’ Doe ontfingene die ridder noch bet, 5365 Ende seide: ‘wihebt enen broeder, here, Ic soude u willen doen ere Doer sinen wille in allen steden. Hi es man die leeft heden Die heeft meest gedaen dor mi.,’ 5370 Mordret vragede: ‘Wie es hi?’ - ‘Het es Garit, sekerlike, Die beste ridder van erderike.’ Doe quamen daer .ij. ridders ende .j. garsoen, Die brochten gedragen venisoen 5375 Datmen thant ter cokene droech. Hi was wel ontfaen, hi hadde genoech. Na etene ginc hi mergen, Die here vander herbergen, Ende die ridders dire savonts quamen: 5380 Si gingen onder hen .iij. te samen. Die joncfrouwe bleef met Mordrette, Diese thant in talen sette Ende bat dat si des ware bedacht, Dat si bi hem quame slapen den nacht. 5385 Si sprac: ‘Ic ne mach in gere wise, Ic moet liggen bi minen amise.’ - ‘wisullet moegen doen,’ seide doe Mordret, ԩc sal u seggen hoe.’ - ‘Nu segt mi,’ sprac si saen. 5390 - ‘wisullet met hem te bedde gaen, Ende als hi slaept suldi opstaen Ende tote mi comen, sonder waen, Dus suldi moegen doen dese sake.’ Si sprac: ‘Ende ocht hi wort in wake 5395 So sal hi u ende mi mede Beide doet slaen ter stede.’ Mordret antworde hare doe: ‘Ic hope hi slapen sal emmertoe; Ende wort hi in wake ic sal 5400 U wel behoeden jegen hem al Waerre .ij. sulc alse hi es, Nu sijt al sonder sorge des.’ Mordret sprac jegen hare So vele eens ende anders dare, 5405 Dat si geloefde dat si sal Daer af doen sinen wille al, Dies Mordret was blide sere. Daerna quam weder in die here Ende die ridders van sire herbergen, 5410 Die met hem waren gegaen mergen, Ende hi vant dattie knapen Die bedden gemaect hadden om slapen. Si hadden gemaect tien tide Die bedden an dene side, 5415 Daer si souden slapen gemene. Ende Mordret was gebedt allene. Si ginc bi haren amijs slapen, Ende in die loedsen die knapen. Alsi lange hadden gewesen 5420 Te bedden stond op na desen Die joncfrouwe, die wel waende das, Dat hare amijs in slape was, Ende so was hi sonder waen, Ende ginc te Mordrets bedde saen, 5425 Die lach ende waecte sekerlike, Ende diese ontfinc blidelike, Alsi te gader waren gelegen. Si moesten al sulker feesten plegen Alse bestont te sulker minnen. 5430 Het was herde licht daer binnen Van kersen die bernden claer, Die si vergat uut te doene daer. Alsi also lange hadden gelegen Onder hen .ij. haerre minnen plegen 5435 Ontwaecte der joncfrouwen lief; Ende alsi nieman bi hem ne besief Wert hi sere tongemake Ende herde erre om dese sake. Ende hi wiste die waerheid das, 5440 Dat si bi Mordrette te bedde was. Hi spranc uut sinen bedde dan Ende begonste sine wapine doen an. Ende als hi sinen halsberch an dede Wart Mordret in wake daer mede. 5445 Ende alse Mordret van daer hi lach Genen riddre wapenen sach Hi spranc doe op metter vart Ende trac te sinen wapenen wart, Ende wapende hem tier stonde. 5450 Ende eer die ridder anbringen conde Sinen halsberch was Mordret Al gewapent ende hadde geset Sinen helm op sijn hoeft. Ende die ridder, des geloeft, 5455 Als hi Mordrette wert geware Hi riep op hem lude daer nare: ԁy quaet verradere ende ongetrouwe, Ocht God wille ende onse vrouwe U en sal geen halsberch, sonder waen, 5460 Jegen mi in staeden staen, Gine sult sterven nu ter tijd. Als die fel ende ongetrouwe sijt Ende logenare, die u beroemt das, Dat mijn here Walewein u broeder was. 5465 Entrouwen, haddi u broeder gewesen Gine hadt u niet bewonden van desen Te doene sulke ongetrouwichede Alse gi hier hebt gedaen ter stede. Gi sijt een ribaut, sekerlike, 5470 Die doer tlant vart ridders gelike.’ Hi sette sinen helm thant Ende nam sijn swaert in sine hant Ende scilt anden hals, ende seide Tote Mordrette sonder beide: 5475 Ԗassael, ic hebbe u gedaen Also vele eere, sonder waen, Alsic mochte gedoen vor nu. Nu weet wale, dat ic meer u Ne versekere van sake negene 5480 Sonder vander doet allene; Bedi sekerlike die een Sal hier sterven van ons tween.’ Mettien gaf hi hem enen slach Also groet als hi volbringen mach, 5485 Ende Mordret dede cles gelike. Si vochten bede ernstelike Dat si beide gevoelden das, Datter geen van hen beiden ne was Hine was sere vermoit doe. 5490 Ende Mordret was emmertoe Int scoenste bleven vanden stride, Ende leidene tien tide Daer hi woude, wech ende weder. Daer na werp hine neder 5495 Ende seide hi soudene doet slaen Het ne ware dat hi hem opgave saen Ende hem sekerde al sinen wille Te done, bede lude ende stille. Die ridder seide: ‘Here, ic sal 5500 Dat gi wilt doen al.’ Hi sekert hem te doene mede. Daer bat hem Mordret tier stede Te vergevene sinen evlen moet. Hi deedt, want hem te done stoet. 5505 Mordret sprac: ‘Ic wille gi meer doet [p. 38] Ic wil gi vergeeft haren evlen moet Deser joncfrouwen, die hier es.’ Hi sprac: ‘Ic bem gereet des.’ Dat hi vergave hare daer; 5510 Maer dat gelof brac hi daer naer, Want hise in sinen gedochte Noit meer minnen en mochte. Sander dages sat op sijn part Mordret ende reet ter questen wart. 5515 Den cnapen wonderde vandien, Dat si niet en hadden gesien Noch gehort vor tien tide Van .ij. ridders stride; Nochtan lagen si so verre van daen 5520 Dat sijt niet wel en mochten verstaen. Ende alse Mordret versceden was Vander joncfrouwen, als ic eer las, Hi sette hem te ridene, sonder waen, Also als hi lange hadde gedaen. 5525 Nu swiget van hem die avonture Dat si niet meer ne seget tier ure; Ende sal van Agraveyne bedieden Wat avonture hem gescieden. |
Toen Mordret gescheiden was Van zijn gezellen, zoals ik las, Dat hij de hele dag door reed, Dat hij eten noch drinken deed. 5255 ‘S avonds herbergde hij, zonder twijfel, Ter ene vrouw, daar hij goed was ontvangen. De volgende dag kwam hij gereden Bij een bos, daar hij vernam Twee mooie paviljoenen, en in de ene 5260 Stond een paard gezadeld van de twee. Daar stond een speerpunt aan gericht. En daar hing een wit schild aan gehecht. Ten eerste dat Mordret daarbij kwam Zag hij een kleine, die had gezet 5265 Een pijl in een boog, die ter vaart Schieten wilde tot Mordret waart. En Mordret riep op de kleine: Ԉou stil, laat uw schieten staan, U mag mijn paard dood schieten.,’ 5270 De kleine trok voort, en hij schoot Zijn paard, zodat het gelijk dood lag. Toen Mordret zichzelf te voet zag Hij liep tot het paard gelijk, Dat hij voor dat paviljoen vond, 5275 En hij zei tot de kleine Dat hij zeer misdaan had. Hij trok hem bij het haar en stak, En zei tot hem dat er weinig ontbrak Hij hing hem aan een boom daar. 5280 De kleine begon te roepen daar: Meteen kwam uit het paviljoen Een ridder, die dat vernam Hoe Mordret sleepte de kleine. Die ridder sprak tot Mordret gelijk: 5285 ‘Heer ridder, wat wil je met deze? Kwalijk moet je hier gekomen wezen! Hoe bereid je mijn kleine alzo?’ Mordret antwoordde hem toen: ‘Het ontbreekt weinig dat ik hem ter vaart hang: 5290 Hij heeft mijn paard dood geschoten.’ De ander sprak: ԋom je aan hem meer Ge zal het zeer ontgelden.’ Mordret zei tot de ridder toen: ‘Ge mag er zoveel toe zeggen, 5295 Ik zou het gelijk op u wreken Dat misdaan heeft die kleine.’ Die ridder zei hij wilde het alzo. Elk ging de de andere toen oplopen, Ze sloegen hen en onderstaken 5300 Zo zeer, dat hun schilden braken, En dat ze beide ter aarden vielen. En daarna vingen ze ten zwaarden En gingen hen zeer slaan. Die ridder was zo gelijk onder 5305 Dat hij niet meer mocht gedogen, Als die erg zeer gewond was. Hij had 7 zulke wonden, Elke dacht hem doodswond te die tijd. Daar sloeg hem Mordret zo, 5310 Dat hem de hersens toen uitliepen, En hij viel dood voor hem meteen. Ten eerste dat Mordret het had gezien Zo trok hij te bos waart. Hij was kort in de vaart 5315 Dat hij een paviljoen vernam. Hij reed derwaarts. Toen hij er kwam Vond hij een mooie jonkvrouw daar. Hij steeg van zijn paard af daarna: Hij groette haar vriendelijk, 5320 En zij hem weer diergelijke. Mordret sprak: ‘Jonkvrouw, zal je Vandaag mogen herbergen mij?’ - ‘Ja ik, heer,’ sprak ze met deze ‘Neen waande ik niet geblameerd te wezen 5325 Van mijn geliefde, die hier niet is En snel komen zal, dat is zeker. Mordret sprak toen hij dat hoorde: Ԉerberg me op die voorwaarde Dat ik de herberg geheel ruimen zal 5330 Nee is het niet zijn wil als hij komen zal.’ Ze zei dat zij het alzo wel wilde. Hij deed toen zijn helm af. Ze bezag de ridder na deze, Die haar mooi en jong dacht te wezen; 5335 En hij bezag de jonkvrouw mede, Die hij vol vond van grote schoonheid. Hij verzocht ze van minnen zonder wachten, Dat ze gelijk weersprak, En zei ze was niet zo licht 5340 Dat hij dat aan haar iets vond. Nochtans bad hij zoveel, zodat ze dat Niet ontzeggen nee wilde dat hij bad. Ze waren daar alleen onder hen twee, Dat ze overeen kwamen 5345 Dat hij daar bij haar lag En met haar zijn minne plag. Daarna hebben ze vernomen De lief van de jonkvrouw komen. En toen hij Mordret zag 5350 Hij ontbood hem goede dag. De jonkvrouw zei toen: ‘Heer, Ik heb deze ridder vanavond meer Geherbergd iop voorwaarde dat hij Weg zal gaan als het uw wil niet is.,’ 5355 Hij antwoordde gelijk tot deze: ‘Die ridder moet welkom wezen.’ En hij liet hem zitten gaan, En ging bij hem zitten gelijk. De ridder vroeg daarna 5360 Mordret wie hij was. Mordret antwoordde hem: ‘Ik ben van Arthur’ s hof en ben, Walewein’ s broeder en heet Mordret.’ Toen ontving hem de ridder noch beter, 5365 En zei:’gij hebt een broeder, heer, Ik zou u willen doen eer Vanwege hem in alle plaatsen. Hij is een man die leeft heden Die heeft meest gedaan voor mij.,’ 5370 Mordret vroeg: ‘Wie is hij?’ - ‘Het is Garhies, zeker, De beste ridder van aardrijk.’ Toen kwamen daar 2 ridders en een bediende, Die wildbraad brachten gedragen 5375 Dat men gelijk te koken droeg. Hij was goed ontvangen, hij had genoeg. Na het eten ging hij ontspannen, De heer van de herberg, En de ridders die er ‘S avonds kwamen: 5380 Ze gingen onder hen 3 tezamen. De jonkvrouw bleef met Mordret, Die haar gelijk met woorden toesprak En bad dat ze dus was bedacht, Dat ze bij hem kwam slapen die nacht. 5385 Ze sprak: ‘Ik nee mag op geen manier, Ik moet liggen bij mijn geliefde.’ - ‘Ge zal het mogen doen,’ zei toen Mordret, ԩk zal u zeggen hoe.’ - ‘Nu zeg me,’ sprak ze gelijk. 5390 -’gij zal met hem te bed gaan, En als hij slaapt zal je opstaan En tot me komen, zonder twijfel, Aldus zal je deze zaak mogen doen.’ Ze sprak: ‘Enals hij wakker wordt 5395 Zo zal hij u en mij mede Beide dood slaan ter plaatse.’ Mordret antwoordde haar toen: ‘Ik hoop dat hij immer toe zal slapen; En wordt hij wakker zal ik 5400 U goed behoeden tegen hem al Waren er 2 zulke zoals hij is, Nu wees geheel zonder zorgen dus.’ Mordret sprak tegen haar Zoveel van het ene en andere daar, 5405 Dat ze beloofde dat ze zal Daarvan al zijn wil doen, Dus was Mordret zeer blijde. Daarna kwam weer binnen die heer En de ridders van zijn herberg, 5410 Die met hem waren gegaan ontspannen, En hij vond dat de knapen De bedden gemaakt hadden om te slapen. Ze hadden gemaakt te die tijd De bedden aan de ene zijde, 5415 Daar ze zouden slapen algemeen. En Mordret lag in bed alleen. Ze ging bij haar geliefde slapen, En in het uitbouwsel de knapen. Toen ze lang waren geweest 5420 Te bed stond op na deze De jonkvrouw, die wel waande dat, Dat haar geliefde in slaap was, En zo was hij zonder twijfel, En ging te Mordret’ s bed gelijk, 5425 Die lag en waakte zeker, En die haar blijde ontving, Toen ze tezamen waren gelegen. Ze moesten al zulke feesten plegen Als bestond tot zulke minnen. 5430 Het was erg licht daar binnen Van kaarsen die helder brandden, Die ze vergat uit te doen daar. Toen ze alzo lang hadden gelegen Onder hen 2 hun minnen plegen 5435 Ontwaakte de lief der jonkvrouw; En toen hij niemand bij hem nee besefte Werd hij zeer te ongemak En erg gergerd om deze zaak. En hij wist de waarheid dat, 5440 Dat ze bij Mordret te bed was. Hij sprong dan uit zijn bed En begon zijn wapens aan te doen En toen hij zijn harnas aan deed Werd Mordret wakker daarmee. 5445 En toen Mordret vandaar hij lag Die ridder wapenen zag Hij sprong toen op met een vaart En trok tot zijn wapens waart, En wapende hem te die tijd. 5450 En eer de ridder aanbrengen kon Zijn harnas was Mordret Geheel gewapend en had gezet Zijn helm op zijn hoofd. En die ridder, dus geloof het, 5455 Toen hij Mordret werd gewaar Hij riep op hem luid daarna: ‘Aai kwade verrader en ontrouw, Als God het wil en onze vrouwe U zal geen harnas, zonder twijfel, 5460 Tegen mij bijstaan, Ge zal sterven nu ter tijd. Als die fel en ontrouw bent En leugenaar, die u beroemd dat, Dat mijn heer Walewein uw broeder was. 5465 Inderdaad, had ge uw broeder geweest Ge had u niet onderwonden van deze Te doen zulke ontrouw Zoals ge hier hebt gedaan ter plaatse. Ge bent een teugelloze, zeker, 5470 Die door het land gaat als ridders gelijk.’ Hij zette zijn helm gelijk op En nam zijn zwaard in zijn hand En schild aan de hals, en zei Tot Mordret zonder wachten: 5475 Ԗazal, ik heb u gedaan Alzo veel eer, zonder twijfel, Als ik mocht doen voor nu. Nu weet wel, dat ik meer u Nee verzeker van geen zaak 5480 Uitgezonderd alleen van de dood; Omdat zeker de ene Zal hier sterven van ons twee.’ Meteen gaf hij hem een slag Alzo groot als hij volbrengen mag, 5485 En Mordret deed dergelijke. Ze vochten beide ernstig Zodat ze beiden voelden dat, Dat er geen van hen beiden nee was Hij was zeer vermoeid toen. 5490 En Mordret was immer toe In het mooiste gebleven van de strijd, En leidde hem te die tijd Daar hij wou, heen en weer. Daarna wierp hij hem neer 5495 En zei hij zou hem dood slaan Tenzij dat hij zich overgaf gelijk En hem verzekerde al zijn wil Te doen, beide geheel en al. De ridder zei: ‘Heer, k zal 5500 Dat ge wilt doen al.’ Hij verzekerde hem te doen mede. Daar bad hem Mordret te die plaats Te vergeven zijn euvele gemoed. Hij deed het, want het hem te doen stond. 5505 Mordret sprak: ‘Ik wil dat ge meer doet Ik wil dat ge vergeeft haar euvele gemoed Deze jonkvrouw, die hier is.’ Hij sprak: ‘Ik ben aldus gereed.’ Dat hij vergaf haar daar; 5510 Maar die belofte brak hij daarna, Want hij haar in zijn gedachte Nooit meer minnen mocht. De volgende dag zat op zijn paard Mordret en reed te avontuur waart. 5515 De knapen verwonderde van die, Dat ze niet hadden gezien Noch gehoord voor die tijd Van 2 ridders strijd; Nochtans lagen ze er zo ver vandaan 5520 Dat ze het niet goed mochten verstaan. En toen Mordret gescheiden was Van de jonkvrouw, zoals ik eerder las, Hij zette hem te rijden, zonder twijfel, Alzo als hij lang had gedaan. 5525 Nu zwijgt van hem het avontuur Dat ze niet meer nee zegt te dit uur; En zal van Agravein aanduiden Wat avontuur hem geschieden. |
Davonture seget hier ter steden, 5530 Alse Agraveyn was gesceden Van sinen gesellen, als gi horen Mocht inden boec hier te voren, Hi reet lange in dat lant Dat hi gene avonture ne vant 5535 Die te vertelne waerdich si. So waer hi reet vragede hi Om niemare van Lancelote; So dat hi reet also tote .ix. dagen ende altoes sochte 5540 Lancelote, die hi niet vinden mochte. Hi quam gereden opten .ix. den dach Daer hi enen hogen berch sach, Ende hi reet derwaert tien tiden, Alse die over den berch wilde liden. 5545 So dat hi gereden quam Anden vote van den berge hi vernam Ene stat, die scone was Van bomen, ende sach in dat gras, Ende reet ten pawelgioene van sindale 5550 Dat gerecht stont scone ende wale. Het sceen wesen van groter waerden, Gesayt van blomen ende van liebaerden. Opten appel sach hi staen Een vliegende serpent, sonder waen, 5555 Wel ende subtiellike gewracht van goude, Hi pensede dat hire varen soude, Want sonder liede niet ne ware, Ende voer derwaert daer nare. Tirsten dat hi daer es comen 5560 Hevet hi versien ende vernomen Ene bare daer staen verdect, Met pellen ende met samite wel berect; Ende hi sach dat daer tien stonden Twee wiroecvate omtrent stonden, 5565 Ende .viij. bernende kersen toe. Oec stonden daer .ij. crucen doe, Die ondiere waren, daer ne was geen Selver ane noch diere steen; Ende besiden der baren daer 5570 Sat een ridder die dreef mesbaer, Die tanscijn hadde verbonden Te drien staeden van .iij. wonden. Daer sat oec eene joncfrouwe doe, Die geweent hadde soe, 5575 Dat si qualike mochte spreken. Agravein es al tors gestreken, Int pawelgioen, dat hi vant daer. Hi groette den ridder daer naer, Ende hi seide: ‘Here ridder, here, 5580 God geve u bliscap ende eere; Mi dinke gi hebt te done nu, Nadien dat ic mach sien ane u.’ Die ridder sprac: ԓwiget vandien, Dat mi bliscap soude gescien; 5585 Dan mochte niemen nu doen mere Dan God selve onse here Nadien dat met mi es gescapen. Ic verloes gisteren alle bliscapen Ende alle goede avonturen 5590 Ende al tgeluc dat mi soude geburen Ic sach desen ridder slaen te doet, Die hier leget, dats mijn rouwe groet.’ Agravein sprac: ‘Nu seget mi Wine doet sloech ende twi, 5595 Ende waer hi geslaegen was; Ic wille wel seker doen das, Ic sal over hem doen wrake Dine sloech, es dat sake, Dat man es, daer ic jegen mach 5600 Bi redenen vechten op enichgen dach. Es hi sulc, dat ic jegen hem Niet sculdich te vechtene bem, Ic sal u daer af doen hebben bate, So hogelike na sinen state, 5605 Dat gise bi redenen wel sonder waen Ende sonder begrijp sult moegen ontfaen.’ Hi seide: ‘Ic salt u seggen dan; Maer gine sulter niet winnen an, Wildi dit bestaen te doene, 5610 Niet meer dan wan die gone, Die enen andren riddre bestoet Te wrekene als gi desen doet. Maer na dat gijt wilt ic sal U hier die waerheit seggen al, 5615 Daer na neemt met uwer herten raet Wat u hier af te doene staet. Hets waer, dese ridder, die hier doet Geslagen leget, dats iammer groet, Was mijn broeder, ende na mijn menen 5620 Hiltmenne over den besten enen Vanden ridders, die binnen Logers waren. Hi quam eergistren hier gevaren Ende hi was comen in die vart Te varne te Arturs hove wart, 5625 Ende daer hi genen berch op reet, Die der keytiven berch heet - Ende hi heet wel met rechte alsoe, Want daer ne coemt niemen toe Hine doet daer an sotheit groet, 5630 Bedi men slaetse daer alle doet -, Ende als mijn broeder quam bet naer. Ende ic met hem, wie vonden daer Dryas den fellen, die doet sloech desen Ridder eer hi gewapent mochte wesen, 5635 Ende mi selven so wonde hi Als gi sien wel moeget ane mi, Ende hadde nu doet geslegen also Maer dat ic hem ontvloe Ende dese joncfrouwe, die gi hier siet.,’ 5640 Acgraveyn seide: ‘weetti iet Hoe dese lichame quam hier toe?’ Die ridder antworde hem doe: Ԅryas knapen brochtent hier, sonder waen Ende heeft hier dit pawelgioen doen slaen, 5645 Ende diemen daer boven doet slaet al, Datmense al hier graven sal.’ Acgravel antworde: ‘Here, Die ridder es fel ende wreet sere, Die de ridders daer omme doet slaet, 5650 Dat si den berch liden sonder ander mesdaet. Ende nembermee ne helpe mi onse here Ocht ic fimere nembermere Eer ic tier stede comen ben, Daer ic wane vinden hem; 5655 Ende vindickene ic sal [p. 39] Jegen hem vechten: hebbies geval Ic sal ne doet slaen, ocht hi mi, Opdat hi so wreet ende fel si Alse gi mi hebt doen verstaen.,’ 5660 -ԇod die moet u wel doen vergaen, Ende moeter u meerre bliscap af Geven dan hire mi af gaf. Ende haddi minen raet gedaen Gine wart daer niet gegaen 5665 Om die vrese die icker ane sie nu. Maer eene sake so radic u, Ocht u God der eren jan, Dat gi boven coemt vanden man, Sijt in hoeden daer af te voren, 5670 Dat gi in enen yvorinen horen, Die een naen hout, ne blaset niet, In gere maniere, wat soes gesciet.’ Agravein sprac ten ridder dan: ‘Watvresen leget dar an, 5675 Datmen blaest den horen?’ Hi seide saen: ‘Here, ic saelt u doen verstaen. Here, hets waer, ende ic geloeft wel, Dat Dryas, die wreet es ende fel, Over den berch ob ander side 5680 Heeft enen broeder nu ten tide, Die over den besten es becant, Diemen weet iewerinc int lant. Het ne sijn gene .ij. ridder, sekerlike, So starc in al erderike 5685 Hine soude jegen hen beden Houde vechten in allen steden. Ende dese brodere sijn over een Daer af gedraegen onder hen tween, Waer dat sake, dat verwonnen ware 5690 Die riddre vanden berge, dat dare Die ander ridder also houde Als die horen luudde comen soude. Aldus mochte daer qualike iemen Comen hine moeste sterven sniemen. 5695 Dit hebbic vertelt bedi Ocht gi biden [naen] coemt dat gi U moeget hoeden van desen.’ Agraveyn sprac: ‘Ic wouder nu wesen.’ Acgraveyn porrede metter vaert 5700 Ende vor recht ten berge waert, So dat hi opten berch quam, Daer hi ene fonteyne vernam Ende enen ridder, dat suldi weten, Wel gewapent ende op geseten, 5705 Ende ene glavye in die hant. Die sprac tote Agraveine thant: ‘Ridder, bi wies orlove siedi Op minen berch comen vor mi?’ Agraveyn sprac: Ԅeret u, 5710 So betret, of gi moeget, nu.’ Dander sprac: Ԃi mire trouwen, Ic waent so betren, dat u sal rouwen.’ Agraveyn sprac: ‘Here ridder, here, Hoet u jegen mi nu mere.,’ 5715 Dander sprac aldies gelike. Si trocken op hore haestelike Alse die op starke orse saten, Wel gewapent utermaten. Elc quam op andren thant, 5720 Die glavien gesonken in die hant, Die scilde gevoeget jegen die borste, Ende vergaderden sonder vorste, Dattie scilde spleten tier uren, Ende si daeden die halsberge scuren, 5725 Datsi metter glavyen al naect Beide gader waren geraect; Maer sine hadden gene doetwonden. Die ridders waren starc tien stonden Ende die perde van groter machte. 5730 Si braken ontwe die scachte, Ende onderhorten hen metten scilden Dat si, wilden si ocht ne wilden, Beide gader al met allen Ter erden neder gewont vallen. 5735 Si stonden beide op metter vart Ende toegen haestelike hare zwart, Ende ne maecten tier stont Geen gelike dat si waren gewont. Nochtan was Dryas dene side 5740 Dorsteken te dien tide, Maer hine hadde gene vrese vander doet. Elc liep op andren met nide groet, Elc sloech met nide op andren soe, Dat tfier uten helmen spranc doe, 5745 Ende die scilden braken. Die strijt Durde also toter vespertijt: Har negeen hadt so sijn gevoech Hine hadde bloets verloren genoech; Maer Agraveyn was tien tide 5750 In tscoenste bleven vanden stride, Bedi dander was sere gewont doe, Ende Agraveyn dreven emmer toe Daer hi woude achter ende voren. Hi hadde so vele bloets verloren, 5755 Dat hi cume mochte gestaen. Agraveyn trac hem den helm af saen Ende sloegen soe metten swerde, Dat hi vallen moeste op derde, Ende sprac: ‘Geeft u op, hets tijt, 5760 Ende lyet dat gi verwonnen sijt.’ Dryas hief thoeft op tier stont, Als die toter doet was gewont. Hi sach tswert boven hem verheven Om hem te nemene sijn leven; 5765 Nochtan was hi so vol felheden, Dat hi eer woude tier steden Sterven dan bidden genaden Hem, daer hi af was verladen; So dat hi hem enen slach gaf 5770 Dat hem dat hoeft vloech af. Agraveyn nam dat hoeft daer nare Ende hinct an tersoen biden hare. Hi sat op tpart ende voer thant Int pawelgioen daer hi die bare vant; 5775 Ende witte moneke vant hi daer mede, Die comen waren te diere stede Om te gravene den doden man. Agraveyn sprac dus den ridder an: ‘Neenmt hier sridders hoeft, ic salt u geven, 5780 Die uwen broeder nam sijn leven.’ Als hijt hadde hi sprac na desen: ‘Die ziele moete vermaledijt wesen Daer dit hoeft toe horde, bedi Hi hevet in so groten rouwe bracht mi, 5785 Dat hi mi sal ewelike duren.’ Hi seide te Agraveyne tier uren: ‘Groeten danc, gi hebt dore mi, here, Gedaen dat ic moet emmermere Tallen dagen wesen u man. 5790 Here, segt uwen name, dat ic dan Wete te seggene, sonder waen, Wie mi dese doeget hevet gedaen, Als ic weder come in mijn lant.’ Agraveyn antworde thant: 5795 ‘Agravein es die name mijn.’ Dander seide: ‘wel moetti comen sijn, Ic minne u meer dan te voren, bedi Gi sijt Waleweins broeder, die mi Sulke doeget heeft gedaen, dat ic sal 5800 Hem goeds jonnen mijn leven al; Ende magic, ic sals danken u Vanden dienste, die gi daedt nu.’ |
Het avontuur zegt hier ter plaatse, 5530 Toen Agravein was gescheiden Van zijn gezellen, zoals ge horen Mocht in het boek hier tevoren, Hij reed lang in dat land Dat hij geen avontuur nee vond 5535 Die te vertellen waard is. Zo waar hij reed vroeg hij Om nieuws van Lancelot; Zodat hij reed alzo tot 9 dagen en zocht altijd 5540 Lancelot, die hij niet vinden mocht. Hij kwam gereden op de 9de dag Daar hij een hoge berg zag, En hij reed derwaarts te die tijd, Als die over de berg wilde gaan. 5545 Zodat hij gereden kwam Aan de voet van de berg hij vernam Een plaats, die mooi was Van bomen, en zag in dat gras, En reed ten paviljoen van sandaal 5550 Dat gericht stond mooi en goed. Het scheen te wezen van grote waarde, Bezaaid met bloemen en van leeuwen. Op de appel zag hij staan Een vliegend serpent, zonder twijfel, 5555 Goed en subtiel gewrocht van goud, Hij peinsde dat hij er gaan zou, Want het was niet zonder lieden, En voer derwaarts daarna. Ten eerste dat hij daar is gekomen 5560 Heeft hij gezien en vernomen Een baar daar bedekt staan, Met baarkleed en met fluweel goed uitgerust; En hij zag dat daar te die stonden Twee wierookvaten omtrent stonden, 5565 En 8 brandende kaarsen toe. Ook stonden daar 2 kruisen toen, Die goedkoop waren, daar nee was geen Zilver aan noch dure steen; En bezijden de baar daar 5570 Zat een ridder die dreef misbaar, Die het aanschijn had verbonden Te drie plaatsen van 3 wonden. Daar zat ook een jonkvrouw toen, Die zo geweend had, 5575 Dat ze kwalijk mocht spreken. Agravein is van het paard gestreken, In het paviljoen, dat hij daar vond. Hij groette de ridder daarna, En hij zei: ‘Heer ridder, heer, 5580 God geeft u blijdschap en eer; Me lijkt ge hebt het te doen nu, Nadien dat ik mag zien aan u.’ De ridder sprak: Ԛwijg van die, Dat me blijdschap zou geschieden; 5585 Dat mocht niemand nu doen meer Dan God zelf onze heer Nadien dat het met me is geschapen. Ik verloor gisteren alle blijdschap En alle goede avonturen 5590 En al het geluk dat me zou geburen Ik zag deze ridder dood slaan, Die hier ligt, dat is mijn grote rouw.’ Agravein sprak: ‘Nu zeg me Wie hem dood sloeg en waarom, 5595 En waar hij geslagen was; Ik wil wel zeker dat doen, Ik zal over hem wraak doen Die hem sloeg, is het zaak, Dat het een man is, daar ik tegen mag 5600 Bij redenen vechten op enige dag. Is hij zulke, dat ik tegen hem Niet schuldig te vechten ben Ik zal u daarvan baat laten hebben, Zo hoog naar zijn staat, 5605 Dat ge ze bij redenen zonder twijfel wel En zonder berisping zal mogen ontvangen.’ Hij zei: ‘Ik zal het u dan zeggen; Maar ge zal er niets aan winnen, Wil je dit bestaan te doen, 5610 Niet meer dan won diegene, Die een andere ridder bestond Te wreken zoals ge deze doet. Maar na dat gij het wil zal ik U hier al de waarheid zeggen, 5615 Daarna neem met uw hart raad Wat u hiervan te doen staat. Het is waar, deze ridder, die hier dood Geslagen ligt, dat is grote jammer, Was mijn broeder, en naar mijn mening 5620 Hield men hem voor een van de beste Van de ridders, die binnen Londen waren. Hij kwam eergisteren hier gegaan En hij was gekomen in de vaart Te gaan tot Arthur’ s hof waart, 5625 En daar hij die berg op reed, Die de ellendige berg heet - En het heet wel met recht alzo, Want daar ne komt niemand toe Hij doet daaraan grote zotheid, 5630 Omdat men ze alle daar dood slaat -, En toen mijn broeder dichterbij kwam. En ik met hem, we vonden daar Dryas de felle, die dood sloeg deze Ridder eer hij gewapend mocht wezen, 5635 En me zelf zo verwondde hij Zoals ge wel zien mag aan mij, En had me nu dood geslagen alzo Maar dat ik hem ontkwam En deze jonkvrouw, die ge hier ziet.,’ 5640 Agravein zei: ‘weet ge iets Hoe dit lichaam hiertoe kwam?’ De ridder antwoordde hem toen: Ԅryas knapen brachten hem hier, zonder twijfel En heeft hier dit paviljoen laten slaan, 5645 En die men daar boven allen dood slaat, Dat men ze al hier graven zal.’ Agravel antwoordde: ‘Heer, Die ridder is fel en zeer wreed, Die de ridders daarom dood slaat, 5650 Dat ze de berg overgaan zonder andere misdaad. En nimmermeer helpt me onze heer Of ik ontferm me nimmermeer Eer ik te die plaats gekomen ben, Daar ik hem waan te vinden; 5655 En vind ik hem ik zal Tegen hem vechten: heb ik geluk Ik zal hem doodslaan, of hij mij, Opdat hij zo wreed en fel is Zoals ge men hebt laten verstaan.,’ 5660 -ԇod die moet u het goed laten vergaan, En moet u er meer blijdschap van Geven dan hij er mij van gaf. En had je mijn raad gedaan Ge was daar niet gegaan 5665 Om de vrees die ik er nu aan zie. Maar een zaak zo raad ik u, Als God u de eer gunt. Dat ge boven komt van de man, Wees in hoeden daarvan tevoren, 5670 Dat ge in een ivoren horen, Die een kleine houdt, nee niet blaast, Op geen manier, wat er zo gebeurt.’ Agravein sprak te ridder dan: ‘welke vrees ligt daaraan, 5675 Dat men de horen blaast?’ Hij zei gelijk: ‘Heer, ik zal het u laten verstaan. Heer, het is waar, en ik geloof het wel, Dat Dryas, die wreed is en fel, Over de berg aan de andere zijde 5680 Heeft een broeder nu te tijden, Die voor de beste is bekend, Die men nergens weet in het land. Er nee zijn geen 2 ridders, zeker, Zo sterk in heel aardrijk 5685 Hij zou tegen hen beiden Gaan te vechten in alle plaatsen. En deze broeders zijn overeen Daarvan gekomen onder hen twee, Was het zaak, dat overwonnen was 5690 De ridder van de berg, dat daar De andere ridder alzo gauw Als de horen luidde komen zou. Aldus mocht daar moeilijk iemand Komen, hij moest spoedig sterven. 5695 Dit heb ik je verteld omdat Als ge bij de kleine komt dat gij U mag hoeden van dezen.’ Agravein sprak: ‘Ik wilde er nu wezen.’ Agravein ging met een vaart 5700 En voer recht te berg waart, Zodat hij op de berg kwam, Daar hij een fontein vernam En een ridder, dat al je weten, Goed gewapend en opgezeten, 5705 En een speerpunt in de hand. Die sprak tot Agravein gelijk: ‘Ridder, bij wiens verlof ben je Op mijn berg gekomen voor mij?’ Agravein sprak: Ԅeert het u, 5710 Zo verbeter het, als ge mag, nu.’ De ander sprak: ‘Bij mijn trouw, Ik waan het zo te verbeteren, dat u zal berouwen.’ Agravein sprak: ‘Heer ridder, heer, Hoed u tegen mij nu meer.,’ 5715 De ander sprak aldus gelijk. Ze trokken zich haastig op Als die op sterke paarden zaten, Goed gewapend uitermate. Elk kwam gelijk op de andere, 5720 De speerpunten gezonken in de hand, De schilden gevoegd tegen de borst, En verzamelden zonder vrees, Dat de schilden spleten te die tijd, En ze lieten die harnassen scheuren, 5725 Zodat ze met de speerpunten al naakt Beide tezamen werden geraakt; Maar ze hadden geen doodswonden. De ridders waren sterk te die tijd En de paarden van grote macht. 5730 Ze braken stuk de schachten, En hortten hen met de schilden Dat ze, wilden ze of niet nee wilden, Beide tezamen geheel Ter aarde gewond neervallen. 5735 Ze stonden beide op me een vaart En trokken haastig hun zwaarden, En nee maakten te die tijd Geen gelijke dat ze waren gewond. Nochtans was Dryas aan de ene zijde 5740 Doorstoken te die tijd, Maar hij had geen vrees van de dood. Elk liep op de andere met grote nijd, Elk sloeg met nijd zo op de andere, Dat het vuur toen uit de helmen sprong, 5745 En de schilden braken. Die strijd Duurde alzo tot de vespertijd Van hen nee geen had zo zijn genoegen Hij had genoeg bloed verloren; Maar Agravein was te die tijd 5750 In het mooiste gebleven van de strijd, Omdat de ander toen zeer gewond was, En Agravein dreef hem immer toe Daar hij wilde achter en voren. Hij had zoveel bloed verloren, 5755 Zodat hij nauwelijks mocht staan. Agravein trok hem gelijk de helm af En sloeg hem zo met het zwaard, Dat hij vallen moest op de aarde, En sprak: ‘Geef u over, het is tijd, 5760 En belijd dat ge overwonnen bent.’ Dryas hief het hoofd op te die tijd, Als die tot de dood was gewond. Hij zag het zwaard boven hem verheven Om hem te nemen zijn leven; 5765 Nochtans was hij zo vol felheid, Dat hij eerder wilde te die plaats Sterven dan genade bidden Hem, waarvan hij was verladen; Zodat hij hem een slag gaf 5770 Dat hem dat hoofd vloog af. Agravein nam dat hoofd daarna En hing het aan de zadelknop bij het haar. Hij zat op het paard en voer gelijk In de paviljoen daar hij die baar vond; 5775 En witte monniken vond hij daarmee, Die gekomen waren te die plaats Om te begraven de dode man. Agravein sprak aldus de ridder aan: ‘Neem, hier ridders hoofd, ik zal het u geven, 5780 Die uw broeder nam zijn leven.’ Toen hij het had sprak hij na deze: ‘Die ziel moet vermaledijt wezen Daar dit hoofd toe behoorde, omdat Hij heeft me in zo’ n grote rouw gebracht, 5785 Dat het me eeuwig zal duren.’ Hij zei tot Agravein te die tijd: ‘Grote dank, ge hebt voor mij, heer, Gedaan dat ik moet immermeer Te alle dagen uw man wezen. 5790 Heer, zeg uw naam, zodat ik dan Weet te zeggen, zonder twijfel, Wie me deze deugd heeft gedaan, Als ik terug kom in mijn land.’ Agravein antwoordde gelijk: 5795 ‘Agravein is mijn naam.’ De ander zei: ‘welkom moet je zijn, Ik bemin u meer dan tevoren, omdat Ge bent de broeder van Walewein, die mij Zulke deugd heeft gedaan, dat ik zal 5800 Hem goeds gunnen al mijn leven; En mag ik, ik zal het u bedanken Van de dienst, die ge me nu deed.’ |
Agravein sciet van hem metter vaert, Ende reet ten berge waert; 5805 Ende als hi opten berch quam [p. 40] Vant hi ene joncfrouwe ende vernam Ende enen naen mede beneven Den doeden lichame; ende si dreven Wonderlike groet mesbaer. 5810 Ende hi voer verdelike al daer Om te wetene wat daer ware. Die naen sprac te hem daer nare: ‘Here ridder, wouddi in desen horen Blasen datmen mochte horen 5815 Ic soude seggen dat ware coenhede.’ Agraveyn antworde tier stede: ‘Gef hare, ic sal blasen eer du mi Over gelovich houds daer bi.’ Hi nam ende blies den horen 5820 Datmen ene half mile mochte horen. Die ridders vanden lande wisten al bloet Bi den blasene dat Dryas was doet. Hem wondrets, ende si seiden saen Hi hadde groete daet gedaen 5825 Die Dryas doet sloech; nochtan hi Ne was noch niet quite daer bi, Bedi hi moeste vechten jegen Dryas broeder, dien hi hadde verslegen, Die virewerf also starc was 5830 Alse hadde geweest Dryas. Vele waser blide van Dryas doet Om sine hoverdichede groet. Maer Dryas broeder Sornahan Was drove, ende als een verwoet man 5835 Was hi ende buten sinen gedochte, So datten niemen vertroesten ne mochte. In dinde sprac hi: ‘Ic en begere Niet langer te levene nu mere Nadien dat mijn broeder doet es, 5840 Ne neem ic gene wrake des.’ Al te hant hi uten bedde spranc, Daer hi siec in hadde gelegen lane, Ende eyschede sine wapine saen. Sijn sone quam tote hem gegaen, 5845 Die een scone jongelinc was sere, Hi seide: ԁy, genaden, here, Het es meer dan .ij. maent leden, Dat gi hebt in siecheden Gelegen, ende hebt binnen desen 5850 Al tote op die doet gewesen, Ende gi hebt heden gelaeten bloet In beiden armen, siet wat gi doet. Gine mocht niet lichter eer doden u Dan met wapenen te dragen nu.,’ 5855 Sornehan sprac hine liets niet, Om genen man, wats soes gesciet. ‘Ic ne sal varen besien den man, Die mi den rouwe so heeft bracht an, Dat hi meer ne sceedt van mi. 5860 Ende ic weets groeten ondanc di, Dattu mi raeds dit dus sere; Bedi ne hadde mijn broeder nemmere Vrient in sijn geslachte dan di nu, Ende ic doet ware, so waerstu 5865 Sculdich te sokene wrake Doer minen wille van deser sake.’ Hi dede sine wapenen bringen daer, Ende hi wapende hem daer naer. Hi dede gereiden sijn part 5870 Ende satter op metter vart. Hi reet derwaert, met sporen slaende, Daer hi den ridder vinden waende, Die sinen broeder doet hadde geslegen. Agraveyn sprac nochtoe jegen 5875 Die joncfrouwe, als die gerne hare Troeste van haren mesbare. Agraveyn vragede den naen daer naer Ocht hi woude dat hi meer dade daer, ‘Nenic,’ sprac die naen, 5880 ‘wihebt herde wel gedaen, Daer ic u danc af weet, tuwaren; Alse gi wilt gi moeget varen. Maer ene dinc verstaet eer gi vart, Gine daet noit so drove een dachvaert. 5885 Alse u sal werden te done Noch heden eer liden sal none.’ Acgraveyn ne micte niet Een twint op dat hem die naen behiet. Hi trac uut sinen lichame saen 5890 Dyser datter in was gedaen Alsen Dryas stac; ende sine wonde Stuppede hi ter selver stonde. Hi hadde vrese in sijn gedochte Dat hi te vele bloeden mochte. 5895 Hi nam ene glavie die hi vant Ende hi sciet vandaer thant. Alse die joncfrouwe wart geware Dat hi wech voer si voer nare Ropende ende wenende al in een, 5900 Ende so drove, dat si sceen Altemale uten sinne wesen. Ende si seide na desen: Ԅu heves minen here doet, waer gastu? God ne moete niet gedoegen nu, 5905 Dune moets doet sijn ocht verwinnen al Eer dese dach inde nemen sal.’ Acgraveyn sweech al stille Ende liet hare seggen haren wille, Ende reet wech sinen groeten pas 5910 Alse die sere vermoyet was Vanden campe dien hi daer voren Vacht, alse gi moeget horen. Niemen en hebbe wonder das, Dat hi sere vermoyt was, 5915 Want die ridder dien hi sloech doet Dedem starken wederstoet. Als hi beneden den berghe es comen Hevet hi Sornahanne vernomen Wel gewapent, die sere gram 5920 Met groten ernste op hem quam. Het ne sceen niet int comen van desen Dat hi siec hadde gewesen, Als hi quam met so groter vart Gereden te Agraveine wart. 5925 Alsen Acgraveyn hadde gesien Hi pensede altehant vandien, Dattie gene ridder mochte sijn wale, Daer hi af hadde gehort tale. Hi pensede om joesteren saen: 5930 Hi sach wel hine mochts niet ontgaen Hine moeste joesteren ocht hebben strijt, Dies hi wel hadde ontbeert tier tijt. Alsi hem naken begonde Hi liet tspere sinken tiere stonde, 5935 Ende richte te hem wart sonder vorst, [Ende staken soe, dat borst] Thoeft op hem, ende riep daer nare Sere op hem dat hi doet ware. An dander side Agravein stac 5940 Op hem dat sine glavie brac, Ende stakene met sulker vart, Dat hi viel ter erden ende sijn part. Ende als hi waende overliden Tpart quam met sulker cracht tien tiden, 5945 Datten hals brac ende Sornahan vel Ene rode vanden perde wel, Dat sinen arm brac metten valle Ende hi viel in onmacht met allen. Sornehan stont op metter vart, 5950 Die stout was, ende trac tswart; Ende begonste te dier stede Te toennen groete stouthede, Alse man die hem selven tien tide Niet gehelpen mochte met stride. 5955 Ende als hi getrect hadde dat swart [p. 41] Quam hi te Agraveine wart, Ende hi sach als hem wel dochte Dat hi hem niet verporren en mochte. Dat part lach hem opten hals tien tide, 5960 Ende hi was gewont in die side Ende int been, ende hadde tien stonden So groete pine vanden wonden, Dat hi .iij. werf in onmacht vel Binnen dire wilen, dat een man wel 5965 Alse verre soude moegen gaen Ene boge scoete, sonder waen. Sornehan, die haette mere Desen dan enichgen andren here, Trac hem den helm af, sonder waen, 5970 Ende woude hem dat hoeft afslaen, Ende woude sinen broeder wreken, Die Acgraveyn doet hadde gesteken. Ene joncfrouwe quam tier steden Alse bi avonturen gereden. 5975 Alsi vanden ridders hadde verstaen Dat deen den andren doet soude slaen Si beette vanden perde doe Ende liep met groter haesten toe, Ende si sprac Sornahanne dus ane: 5980 ‘Riddre, ic bidde u ende mane Bider dinc, die u herte liefst hevet, Dat gi mi ene gichte gevet.’ Hi seide: ‘Joncfrouwe, wat wildi Dat ic doe, seget mi; 5985 Magict doen, het sal gedaen wesen.’ Si antworde saen na desen: ‘Inesegt u niet in gere manieren, Gine sult mi eer otroyeren Dit te done ende niet tonberne.,’ 5990 Hi antworde hi sout doen gerne. Ԅanc hebt,’ sprac si; ‘ende wetti Wat gichte gi hebt gegeven mi? Gi hebt mi desen ridder gegeven Quite, dat gine sult laeten leven, 5995 Ende hem negene dere sal gescien. Weetti wat gi winnen sult in dien? Gi sult vander doet bescudt wesen, Bedi, haddi gedoet desen Niemen mochtu bescudden vander doet 6000 Sonder God bi sire genaden groet; Bedi hi es van meerre geslachte Dan gi waent ende van meere machte.’ Sornahan sprac: ‘Wie es hi danne?’ Die joncfrouwe antworde Sornahanne: 6005 ԁrtur es sijn oem, sijn broeder Walewein, Ende hi heet die verwaende Acgravein.’ - ‘Joncfrouwe, nadien dat ic hebbe u Geloeft hine sal niet sterven nu; Ende doer Waleweins wille nochtanne, 6010 Dien ic haete boven allen manne, Sal icken also lange als hi leven sal In prisone houden sijn leven al.’ - ‘Wi haetti Waleweine, seget mi?’ - ԏm dat hi sloech minen vader,’ sprac hi, 6015 ‘Ende dese sloech minen broeder doet, Daer ic omme hebbe rouwe groet. Nadien dat daer es comen toe, Dat ic mine hant niet an hem ne doe, Ic salne leggen daer hi al 6020 Sijn leven gevaen bliven sal.’ - ‘Doedijt also,’ sprac die joncfrouwe, ‘Ik salre af comen quaet ende rouwe. Walewein es int lant nu ter stonde, Hi .xiij.de vander tafelronde, 6025 Die Lanceloete soeken harentare. Verheeschen si daer of niemare, Dat gi desen ridder hout gevaen Si sullen u emmer doet slaen.’ - ‘Joncfrouwe,’ antworde Sornahan, 6030 ‘Ic salne in prisoen houden dan, Ende daertoe ute laeten niet, So wat so mi daer of gesciet, Tote dat Walewein coemt besien.’ Die joncfrouwe antworde: ‘Te dien 6035 Sal u meer quaets moegen comen Dan eere ende vromen.’ Die joncfrouwe es danen gesceden, Ende liet in groter droefheden Sornahan om sijns broeder doet 6040 Ende omme sine wonden groet. Daer na sat hi op sijn part Ende voer te sinen doeden broeder wart, Dien hi noch doe al blodich vant. Hi dedem ontwapenen thant 6045 In dien tor, die was sijns broeder Dryas. Tirst dat hi ontwapent was Gevoelde hi groet ongemac Van sinen arme, dien hi brac, Ende van sire siecheit toe, 6050 Dat hi cume mochte staen doe. Hi ginc siec te bedde daer Ende beval knapen daer naer, Dat si om Acgravele souden gaen Ende daer binnen bringen gevaen, 6055 Ende hi wijsdem die stat waer. Die knapen gingen thant daer, Ende vondene sere gewont. Sijn pert lach op hem tier stont. Si bescuddene vanden perde 6060 Ende hievene vander erde, Ende leiddene ten torre wart, Dat hem so sere te pine wart, Dat hi waende bederven Ende in haeren arm stervn. 6065 Alsi quam beval Sornahan Datmen int prisoen daede dan. Sornahan ontboet ersaters tien stonden Om te besiene sine wonden, Die haestelike tot hem quamen, 6070 Ende sulke ware te hem namen, Dat hi binnen ere maent genas. Ende als hi sire gesonden seker was Hi ontboet timmermanne doe, Ende machenars mede daer toe, 6075 Ende deden den berch tier uren Luken met goeden hogen muren, Alomme, datmen na tier stede Mochte in ende uut varen mede. Onder den voet vanden berge so was 6080 Dinganc. Te verve, alsict las, Dedi lettren scriven ende maken, Die in derre manieren spraken: ‘Niemant die hier coemt si so coene Dat hi op gaet in enichgen doene, 6085 Het ne si die sake, dat hi danne Vechten wille jegen Sornahanne Vanden nuwen castele aldaer.’ Alse dat gemaect was openbaer Dat elc man mochte tier stonde 6090 Den brief lesen, die lettren conde, Hi dede een cruce maken saen, Ende dat anden voet vanden berge staen. Ende den brief daeran vaste mede. |
Agravein scheidde van hem met een vaart, En reed ten berg waart; 5805 En toen hij op de berg kwam Vond hij een jonkvrouw en vernam En een kleine mede benevens Het dode lichaam; en ze dreven Wonderlijk groot misbaar. 5810 En hij voer vaardig al daar Om te weten wat daar was. De kleine sprak tot hem daarna: ‘Heer ridder, wil je in deze hoorn Blazen zodat men het mocht horen 5815 Ik zou zeggen dat het koenheid was.’ Agravein antwoordde te die plaats: ‘Geef het, ik zal blazen eerder u mij Voor bijgelovig houdt daarbij.’ Hij nam en blies de horen 5820 Zodat men het een halve mijl mocht horen. De ridders van het land wisten al bloot Bij het blazen dat Dryas was dood. Hen verwonderde het, en ze zeiden gelijk Hij had grote daad gedaan 5825 Die Dryas dood sloeg; nochtans hij Nee was noch niet vrij daarbij, Omdat hij moest vechten tegen Dryas broeder, die hij had verslagen, Die viermaal alzo sterk was 5830 Als geweest had Dryas. Velen waren er blijde van Dryas dood Om zijn grote hovaardigheid. Maar Dryas broeder Sornahan Was droevig, en als een woedende man 5835 Was hij en uitzinnig, Zodat hem niemand vertroosten nee mocht. Tenslotte sprak hij: ‘Ik begeer Niet langer te leven nu meer Nadien dat mijn broeder dood is, 5840 Nee neem ik aldus geen wraak.’ Al gelijk sprong hij uit het bed, Daar hij lang ziek in had gelegen, En eiste zijn wapens gelijk. Zijn zoon kwam tot hem gegaan, 5845 Die een mooie jongeling was zeer, Hij zei: ‘Aai, genade, heer, Het is meer dan 2 maanden geleden, Dat ge hebt in ziekte Gelegen, en hebt binnen deze 5850 Al tot op de dood geweest, En ge hebt heden bloed gelaten In beide armen, ziet wat ge doet. Ge mocht u niet lichter eerder doden Dan nu met wapens te dragen.,’ 5855 Sornahan sprak hij liet het niet, Om geen man, wat er zo gebeurt. ‘Ik nee zal gaan om de man te bezien, Die me de rouw zo heeft aangebracht, Dat hij mee nee scheidt van mij. 5860 En ik weet u grote ondank, Dat u me aldus zeer aanraadt; Omdat nee had mijn broeder nimmer Vrienden in zijn geslacht dan u nu, En ik was dood, dan was u 5865 Schuldig wraak te zoeken Vanwege mij van deze zaak.’ Hij liet zijn wapens daar brengen, En hij wapende hem daarna. Hij liet bereiden zijn paard 5870 En zat er op met een vaart. Hij reed derwaarts, en sloeg met sporen, Daar hij de ridder vinden waande, Die zijn broeder dood had geslagen. Agravein sprak noch toen tegen 5875 De jonkvrouw, als die haar graag Troostte van haar droefheid. Agravein vroeg de kleine daarna Of hij wilde dat hij meer daar deed, ‘Neenn ik,’ sprak die kleine, 5880 ‘Ge hebt erg goed gedaan, Daar ik u dank van weet, inderdaad; Als ge wilt mag ge gaan. Maar versta een ding voor ge gaat, Ge deed nooit zo’ n droevig dagvaart. 5885 Zoals u zal worden te doen Noch heden eer vergaan zal noen.’ Agravein nee mikte niet Iets op dat hem de kleine zei. Hij trok gelijk uit zijn lichaam 5890 Het ijzer dat er in was gedaan Toen hem Dryas stak; en zijn wond Stopte hij terzelfder tijd. Hij had vrees in zijn gedachte Dat hij teveel bloeden mocht. 5895 Hij nam een speerpunt die hij vond En hij scheidde gelijk vandaar. Toen die jonkvrouw gewaar werd Dat hij weg voer ze na Roepende en wenende voortdurend, 5900 En zo droevig, zodat ze scheen Helemaal uitzinnig te wezen. En ze zei na deze: ‘Ik hebt mijn heer gedood, waar gaat u? God nee moet niet gedogen nu, 5905 U moet dood zijn of alles overwinnen Eer deze dag einde nemen zal.’ Agravein zweeg geheel stil En liet haar zeggen haar wil, En reed weg zijn grote pas 5910 Als die zeer vermoeid was Van het kamp die hij daarvoor Vocht, zoals ge mocht horen. Niemand heeft verwondering dat, Dat hij zeer vermoeid was, 5915 Want de ridder die hij dood sloeg Deed hem sterke weerstand. Toen hij beneden de berg is gekomen Heeft hij Sornahan vernomen Goed gewapend, die zeer gram 5920 Met grote ernst op hem kwam. Het nee scheen niet in het komen van deze Dat hij ziek was geweest, Toen hij kwam met zo’ n grote vaart Gereden te Agravein waart. 5925 Toen Agravein hem had gezien Hij peinsde al gelijk van die, Dat diegene wel de ridder mocht zijn, Waarvan hij die woorden had gehoord. Hij peinsde om kampen gelijk: 5930 Hij zag wel dat hij het niet mocht ontgaan Hij moest kampen of strijd hebben, Dat had hij wel ontbeerd te die tijd. Toen hij hem te naken begon Hi liet de speer zinken te die tijd, 5935 En richtte tot hem waart zonder vrees, En stak hem zo, dat botste Het hoofd op hem, en riep daarna Zeer op hem dat hij dood was. Aan de andere kant stak Agravein 5940 Op hem zodat zijn speerpunt brak, En stak hem met zulke vaart, Dat hij ter aarde viel en zijn paard. En toen hij waande op te gaan Het paard kwam met zulke kracht te die tijd, 5945 Dat het de hals brak en Sornahan viel Een roede van het paard wel, Zodat zijn arm brak met de val En hij viel in onmacht geheel. Sornahan stond op met een vaart, 5950 Die dapper was, en trok het zwaard; En begon tot die die plaats Te tonen grote dapperheid, Als een man die zichzelf te die tijd Niet helpen mocht met strijd. 5955 En toen het dat zwaard getrokken had Kwam hij tot Agravein waart, En hij zag zoals hem wel leek Dat hij hem niet verzetten mocht. Dat paard lag hem op de hals te die tijd 5960 En hij was gewond in de zijde En in het been, en had te die tijd Zo’ n grote pijn van de wonden, Zodat hij 3 maal in onmacht viel Binnen de tijd, dat een man wel 5965 Alzo ver zou mogen gaan Een boogschot, zonder twijfel. Sornahan, die haatte meer Deze dan enige andere heer, Trok hem de helm af, zonder twijfel, 5970 En wilde hem dat hoofd afslaan, En wilde zijn broeder wreken, Die Agravein dood had gestoken. Een jonkvrouw kwam die plaats Als bij avonturen gereden. 5975 Toen ze van de ridders had verstaan Dat de ene de andere dood zou slaan Ze steeg ze af van het paard toen En liep met grote haast toe, En ze sprak Sornahan aldus aan: 5980 ‘Ridder, ik bid u en vermaan Bij het ding, dat uw hart het liefste heeft, Dat ge me een gift geeft.’ Hij zei: ‘Jonkvrouw, wat wil je Dat ik doe, zeg het me; 5985 Mag ik het doen, het zal gedaan wezen.’ Ze antwoordde gelijk na deze: ‘Ik nee zeg het u op geen manieren, Ge zal me eerder machtigen Dit te doen en niet te ontberen.,’ 5990 Hij antwoordde, hij zou het graag doen. Ԅank heb je,’ sprak ze; ‘en weet ge Welke gift ge mij hebt gegeven? Ge hebt me deze ridder gegeven Vrij, dat ge hem zal laten leven, 5995 En hem nee geen deer zal geschieden. Weet je wat ge winnen zal in die? Ge zal van de dood behoed wezen, Omdat, had je hem gedood bij deze Niemand mocht u behoeden van de dood 6000 Uitgezonderd God bij zijn grote genade; Omdat hij van hoger geslacht is Dan ge waant en van grotere macht.’ Sornahan sprak: ‘Wie is hij dan?’ De jonkvrouw antwoordde Sornahan: 6005 ԁrthur is zijn oom, zijn broeder Walewein, En hij heet de verwaande Agravein.’ - ‘Jonkvrouw, nadien dat ik u heb Beloofd zal hij nu niet sterven; En vanwege Walewein nochtans, 6010 Die ik haat boven alle mannen, Zal ik hem alzo lang als hij leven zal In gevangenis houden al zijn leven.’ - ‘Waarom haat je Walewein, zeg het me?’ - ԏmdat hij sloeg mijn vader,’ sprak hij, 6015 ‘E ndeze sloeg mijn broeder dood, Waarom ik grote rouw heb. Nadien dat er is toegekomen, Dat ik mijn hand niet nee aan hem doe, Ik zal hem leggen daar hij al 6020 Zijn leven gevangen blijven zal.’ - ‘Doe jij het alzo,’ sprak de jonkvrouw, ‘Ik zal er kwaad en rouw van komen. Walewein is in het land nu ter tijde, Hij de 13de van de tafelronde, 6025 Die Lancelot zoeken hier en daar. Horen ze daarvan nieuws, Dat ge deze ridder houdt gevangen Ze zullen u immer dood slaan.’ - ‘Jonkvrouw,’ antwoordde Sornahan, 6030 ‘Ik zal hem dan in gevangenis houden, En daartoe niet uitlaten, Zo wat me daarvan geschiedt, Totdat Walewein komt te bezien.’ De jonkvrouw antwoordde: ‘Tot dien 6035 Zal u meer kwaads mogen komen Dan eer en baat.’ De jonkvrouw is vandaan gescheiden, En liet in grote droefheid Sornahan om zijn broeders dood 6040 En om zijn grote wonden. Daarna zat hij op zijn paard En voer tot zijn dode broeder waart, Die hij toen noch al bloedig vond. Hij liet hem gelijk ontwapenen 6045 In die toren, die van zijn broeder Dryas was. Ten eerste dat hij ontwapend was Voelde hij groot ongemak Van zijn arm, die hij brak, En van zijn ziekte toen, 6050 Zodat hij toen nauwelijks kon staan. Hij ging ziek te bed daar En beval knapen daarna, Dat ze om Agravein zouden gaan En daar binnen gevangen brengen, 6055 En hij wees hen de plaats waar. Die knapen gingen gelijk daar, En vonden hem zeer gewond. Zijn paard lag op hem te die tijd. Ze bevrijdden hem van het paard 6060 En hieven hem van de aarde, En leidden hem te toren waart, Dat hem zo zeer pijnlijk werd, Dat hij waande bederven En in hun armen te sterven. 6065 Toen ze kwamen beval Sornahan Dat men hem in de gevangenis deed dan. Sornahan ontbood dokters te die tijd Om zijn wonden te bezien, Die haastig tot hem kwamen, 6070 En zulke waar tot hem namen, Dat hij binnen een maand genas. En toen hij van zijn gezondheid zeker was Hij ontbood timmerlui toen, En bouwlieden mede daartoe, 6075 En liet de berg te die tijd Omsluiten met goede hoge muren, Alom, zodat men na die tijd Mocht in en uitgaan mede. Onder de voet van de berg zo was 6080 De ingang. Te verven, zoals ik het las, Liet hij letters schrijven en maken, Die op die manier spraken: ‘Niemand die hier komt is zo koen Dat hij opgaat op enige manier, 6085 Het nee is het zaak, dat hij dan Vechten wil tegen Sornahan Van het nieuwe kasteel aldaar.’ Toen dat openbaar was gemaakt Zodat elke man te die tijd 6090 De brief lezen, die lezen kon, Hij liet gelijk een kruis maken, En dat aan de voet van de berg zetten. En de brief daaraan vast mede. |
Davonture swiget hier ter stede 6095 Van hem, ende gewaget des, Wat sinen broeder gevel Gurres. Davonture seget, tirst dat waren Die gesellen elc van andren gevaren Vander crucen, als gi horen 6100 Mocht inden boec hier te voren, Dat Gurrehes, Waleweins broeder, doe Reet toten middage toe. Hi maecte in enen bosch sinen ganc, Die wel .xi. milen was lanc,6105 Ende het was wel .x. milen wijt. [p. 42] Hi haestem int riden tier tijt, Als die gerne uten bossche quame Dat hem die nacht niet en bename. Hi ontmoette enen man, die brochte 6110 Enen esel met houte, als hem dochte. Hi groettene van verren ende hi riep dan: ‘Geduert dit bosch iet verre, man?’ Tirsten datten die man gewapent siet Ne dar hi sijns ontbeiden niet, 6115 Ende hi vlo met haesten groet, Alse die wel waende wesen doet. Gurres seide: ‘berecht mi van dien Dat ic u vrage, dune dorres niet vlien.’ Maer die man vloe emmertoe. 6120 Gurres liet sijn ropen doe, Ende reet sinen wech recht vort. Daer hevet hi een deel van hem gehort Dat een roept hulpe ende mesbart. Hi reet thant der wart, 6125 So dat hi in enen beemt quam, Daer hi .x. manne in vernam, Die hadden enen ouden man gevaen, In himde ende in broken naect gedaen. Sine wouden verslaen. Hi bat den lieden 6130 Genaden; het ne mochte niet dieden. Als hi Gurres hadde versien Gewapent hi riep op hem mettien: ԁy, edel man, help mi uter noet, Ende en laet mi hier niet slaen te doet. 6135 Bescudt mi in desen noet, bedi Gi sijt sculdich te bescermene mi. Ic bem oec ridder alstu sijs: Die lachter sal oec dijn sijn ende die mesprijs Werdic hier geslegen doet; 6140 Die scade wert mijn ende die noet. Tirst dat Gurres verstont dat, Dattiegene so genadelike bat, Hi hiet dat sine lieten gaen. Sine daedens niet, seiden si saen. 6145 Hi rechte die glavie ten lieden wart Ende liep hen op metter vart, Ende stac den enen dore tien tiden Dat tyser bleec an dander side. Hi sloeger oec .ij. doet int comen. 6150 Alse dandre dat hadden vernomen Si vlouwen ten bossche wart tien stonden, Daer sine alre dicts vonden. Doe keerde Gurres thant Weder daer hi den ridder vant, 6155 Dien hi bescudt hadde vander doet, Als die hadde wille groet, Dat hi woude wie hi was verstaen, Ende waeromme sine wouden doet slaen. Als hi tot hem quam hi seide mettien 6160 Tot hem, knielende op sine knien: ԁy, edel man, om Gode biddic u, Dat gi mi leit in mijn behout nu; Ende laetti mi in desen noet Gine bescudt mi niet vander doet, 6165 Want die hier nu gevlouwen sijn Sullen mi nemen dat leven mijn.’ - ԓegt mi danne,’ sprac Gurres, ‘Wathier af u wille es, Het sal also sijn gedaen.,’ 6170 Die goede man antworde saen: ‘Van Goede moetti sijn gebenedijt. Leit mi dan, here, nu ter tijt Hier bi, daer ic wonende bem.’ Gurres namen op sijn pert met hem 6175 Ende bat hem dat hi doe verstaen Waerbi dat sine hadden gevaen. ‘Die gene die gi vont over mi Sijn mijns broeder kinder,’ seide hi. ‘Het gevel in ere steden, 6180 Het es omtrent van .viij. dage leden, Dat in genen bosch scieten ginc Een mijn sone, een scone jongelinc. [Hi] wonde een haerre suster, sonder waen, Met ere scichten, daer si was gegaen 6185 Voer hare porte spelen, dat si Niet en mochte genesen, bedi Si was gewont int hoeft, Ende starf gisteren, dies geloeft. Si ontseiden mi vrede nochtan 6190 Dat ict woude betren vor alle man. Ic sochte ane hen pays ende genaden. Si seiden dat sijt niet ne daeden, Si quamen in mijn huus heden den dach Ende sloegen mijn kint daer ic toesach, 6195 Daer ic omme draege rouwe so groet, Dat ic van rouwen wane bliven doet. Sine hilden hen niet gepayt mettien Sine vingen mi, alse gi mocht sien. Om dat si mi wouden doet slaen 6200 Dat niemen soude verstaen Brachten si mi te deser stede, Ende si hadden mi gedoedt mede Ne hadde God gedaen, here, ende gi, Die u hier sende te bescermene mi.,’ 6205 Si reden so verre dat si quamen Daer si enen starken tor vernamen Besloeten met grachten die waren diep. Die ridder beette ende riep Ter porten als hise besloten vernam, 6210 Daer ene wenende maeget uut quam. Ende alsi haers vader wart geware Si liepen helsen daer nare. Si seide: ‘wel moetti comen sijn, Here, lieve vader mijn. 6215 Ic waende wel dat mine neven U hadden genomen u leven.’ - Ԃi trouwen, so hadden si, sonder waen, Ne hadde God ende dese ridder gedaen, Di mi heeft bi sire doeget 6220 Bescudt, dies gi Gode danken moget. Dient hem met uwer macht algader, Die u weder hevet bracht uwen vader.’ Si liep te Gurres also houde Ende bat hem dat hi beten soude. 6225 Gurres antworde hare: ԏpdat herbergens tijd ware Het ne ware gene noet biddens nu, Ic soude gerne bliven met u.’ Die joncfrouwe bat al dat si mochte, 6230 Ende so vele, dat hem dochte Dat sijt mochte houden over dorperhede Dat hi hem so vele bidden dede. Hi beette; ende daer sprongen knapen toe Diene sciere ontwapenden doe. 6235 Ende gaven hem enen mantel jegen tcoude, Dat hem niet deren en soude. Doe quam met enen mantele saen Die ridder uut ere camere gegaen, Dien Gurres daer te voren 6240 Hadde bescudt, alse gi mocht horen, Ende sijn wijf, die sonder beide Gurresse te voren viel ende seide, Als die ene goede vrouwe was tier tijt: ԁy, edel ridder, gebenedijt 6245 Moetti sijn al u leven, Die mi minen here hebt weder gegeven. Ic geve u sulc wijf als ik ben nu Uwen wille mede te done u, Ende al dat hier binnen es mede.,’ 6250 Doe quam die joncfrouwe daer ter stede, Wel gepareert utermaten, Diese ter porten in hadde gelaeten, Lanc ende wel gescapen mede, Ende van so groter scoenhede, 6255 Datse bi faute van scoenheden dan [p. 43] Ne dorste laeten te minnen geen man. Soe sprac Gurresse toe met sinnen: ‘Ic ben u sculdich sere te minnen, Want gi hebt mi, bi mire trouwe, 6260 Geworpen uten groten rouwe, Daer ic in moeste gevallen sijn Ne haddi niet bescudt den vader mijn Ende bracht uut groter noet Van dien, dine wouden slaen te doet. 6265 Nu biddic u, dat gi over mi gebiet, Ic ne sout willen weder seggen niet Vandien des ic mochte doen, here.’ Dies dankedi hare sere. Men dede met groter minnen 6270 Gurresse groet ere daer binnen, Ende hadde gedaen noch also groet En hadde geweest haerre kinder doet, Die op dien dach verslaegen waren, Dies si niet mochten vergeten, tuwaren. 6275 Die here beval datmen haestelike Teten brachte ende rikelike. Sine lieden namen wel ware das. Tirsten datmen geseten was Die here metter vrouwen sat 6280 Ende Gurres metter jonfrouwen at. Na etene gingen si uter herbergen Hen in een scone proyeel mergen, So dattie here entie vrouwe tien tide Geseten waren an dene side. 6285 An dander side, dat suldi weten, Was Gurres metter maegt geseten. Daer Gurres bider joncfrouwen sat Hi verslichte van minnen ende bat Dat sine minnen soude, ende daer nare 6290 Vragede si hem wie hi ware. ‘Joncfrouwe, ic waen berechten u: Ic ben van Arturs herberge nu Ende Walewein es die broeder mijn.’ - ‘Ja,’ sprac si, ԩc hadde sot gesijn 6295 Haddic u gegeven mine minne, Bedi gi sijt te rike man, als ict kinne, Te minnen sulke joncfrouwe als ic bem.’ Daerna sprac si tote hem: ‘Ic bidde u, dat gi mi berecht des, 6300 Wie die scone, edel, bruen ridder es, Die dusgedanc wapinen draegt.’ Die wapine visierde hem die maegt. Gurres vragede hare Ocht si wiste wie sine name ware? 6305 - ‘Ic wane hi heet Lanceloet.’ Gurres antworde hare al bloet: ԗistic dat hi levende ware Ic soude seggen openbare Dat geen beter man ne leeft 6310 Heden, die ridders name heeft, Sonder Walewein, mijn broeder, allene; Maer wi wanen al gemene Dat hi doet es, daerbi weet ic u Van hem niet berechtene nu.,’ 6315 – ‘Goet?’ antworde die joncfrouwe saen, ‘Daar af hoedene sonder waen Die here es van hemelrike. Het ware grote scade, sekerlike, Ende rouwe, storve noch sulc een man.,’ 6320 Gurres vragede hare dan Ocht si den ridder hadde gesien. ‘Jay ic, here,’ sprac si mettien. - ‘Dinct hi u dan so scone wesen.’ Sprac hi, ‘als gi segt van desen?,’ 6325 Si sprac: ‘Ne dochte mi des niet, here, So waer ic uten wege sere. Hi dunct mi die scoenste ridder sijn Die noit saegen die oegen mijn. Vergave God, dat hi nu ter tijt 6330 Also gesont ware alse gi sijt, Ende hi mi also gewaerlike woude Minnen als icken minnen soude. Also helpe mi God, ic en souden dan Wisselen willen om genen man, 6335 Om vrouwe te sine geheellike Van alden lande van erderike.’ Mettien horden si buten der porten carmen Enen man ende ropen: ԏch amen, Wat sal ic moegen doen nu mere! 6340 Ic hebbe al verloren, God, here!’ Gurres sprac: ‘Ic hebbe gehort dien, Om Goede, laeten ons gaen sien Wat hi heeft.’ Doe gingen si daer. Gurres vragede hem daer naer 6345 Waer bi [hi] hem mesliet so sere. ‘Waerbi? Ic segt u, lieve here: Ic brachte heden gelaeden hout Op minen esel in dit wout: So datter een ridder gereden quam 6350 Ic was [ver]verret als icken vernam. Ic vloe daer ic tbosch diets vant. Doe quamen daer .vi. wolven thant Dine worgeden ende beeten doet, Hier omme es mijn rouwe so groet; 6355 Want ic ne hadde hulpe negene Sonder minen esel allene Mijn broet mede te winnen, here. Ic moet mijn broet bidden nu mere, Want ic ne hebbe waer mede 6360 Enen andren te copenen in sine stede.’ Gurres sprac: ԏchtu hads .i. part Ne soutstut niet hebben also wart Alse den esel in dinen sinne Dijn broet mede te winnen?,’ 6365 - ‘Jay ic,’ sprac hi, Ԩet soude beter wesen.’ Gurres bat den here na desen Ende sprac: ‘Ic bidde, here, dat gi Hem een part geeft om die minne van mi, Bedi ic was die ghene van wien 6370 [Hi] was verwart dat hi ginc vlien, So dat hi bi minen live heeft toren Vandien dat hi heeft verloren. Daerbi biddic u sere dies, Dat gi hem verstoert sijn verlies.,’ 6375 Die here sprac, het soude sijn gedaen. Die here gaf hem een sterc pert saen. Die man voer metten perden thuus wart, Ende Gurres keerde metter vart. Die wert beval datmen haestelike 6380 Gurresse soude maken rikelike Sijn bedde, daer hi in soude slapen Daertoe liepen thant knapen, Die sijn gebod daeden metter vart. Ende alse des vroet was die wart 6385 Wie Gurres ware, hi pijndem mere Hem te diennen dan hi dede ere. Sijn dochter haddem vroet gemaect das, Dat Gurres Waleweins broeder was. Alst tijt was te gane slaepen 6390 Die here ende sine knapen Gingen met Gurresse te hant Daer hi een scone bedde vant. Die wert ne sciet vanden goeden man Vor dien dat hi slaepen begon. 6395 Daerna gingen here ende knapen Altegader te bedde slapen, Als die moede waren, sonder waen. Nachts was daer een knape opgestaen Ende als hi vor die porte quam 6400 Sach hi daer buten ende vernam Wel .x. sergante, die staken Optie porte ende se braken. Als hi dat sach hi liep doe Int huus, ende loec die doren toe, 6405 Ende liep daer sijn here lach saen [p. 44] Ende dede hem die dinc verstaen Dat hi verraden was; ende daer nare Seidi dattie porte te broken ware, Ende dat daer binnen waren comen dan 6410 Wel .xx. gewapende man, Mochten si, diene doet souden slaen. Die here spranc uut sinen bedde saen Ende wapendem, des geloeft, Ende sette enen helm op thoeft, 6415 Ende dede kersen ontsteken. Daerna ginc hi Gurresse spreken. Hi seide: ‘Here, gi moet opstaen Ende u wapenen, sonder waen. Onse viande sijn hier binnen comen.,’ 6420 Alse Gurres dat hadde vernomen Hi stont op ende eeschede sine wapen, Die hem thant brachten die knapen, Ende wapendem metter vart. Ende hi hadde gegort sijn swart 6425 Ende sinen scilt haddi genomen, Ende es so in die zale comen; Die here hadde van sinen knapen Hem .vi. oec doen wapen (sic). Doe sprac Gurres dese tale: 6430 ԏndoet die doren vander zale, Dattie vianden niet onsteken Die doren ende op ons breken.’ Si gingen uut ten selven stonden Algader ende si vonden 6435 Die viande int hof met viere, Diet wouden ontsteken sciere, Ende thant optie van binnen riepen Ende met haeren zwaerden op liepen. Gurres trac sijn swert thanden 6440 Ende hi liep optie vianden, Ende geraecte so enen int gevoech, Dat hi hem enen arm af sloech, So dattie gene herde lude riep Ende al vliende danen liep. 6445 Gurres liep opten andren saen Ende seide daer ne souder geen ontgaen. Die here van daer binnen vacht sere: Sine knapen holpen wel haeren here. Dat vechten gedurde lange tijt. 6450 Het was in twifele welc dien strijt Verwinnen soude; maer sijt seker des, En hadde daer niet geweest Gurres Die van binnen waeren onder bleven. Hi nam hem .iiij. hare leven 6455 Ende hi wondere .vij. nochtan Vanden vianden, metten man Dien hi den arm af sloech; ende daer toe Vingen sire achte doe. Die andren vlouwen alse gemene 6460 Drove ende met groten wene Om hare vrient, die som waren gevaen Ende som verslaegen, sonder waen. Doe keerde int huns Gurres Sere blide, ende in hoge des, 6465 Dattie viande verwonnen waren soe. Ende alsi binnen quamen daer waren doe Bliscap van heren ende van knapen. Daerna gingen si weder slaepen. Die here dede die porte wachten, 6470 Ocht die vianden met haren crachten Weder quamen binnen der nachtstonden, Dat sise niet onbewaert ne vonden; Maer sine setten hem daer toe niet, Hem was daer so lede gesciet. 6475 Sander daeges alst begonste dagen Die gene die niet gevaen laegen Senden toten here, datsi Gerne pays souden maken, woude hi: Hi antworde dat hi soude 6480 Hem beraden wat hi doen woude. Hi ginc thant daer Gurres lach Ende ontboet hem goeden dach, Ende Gurres groettene weder. Die here sprac: ‘Here, hier neder 6485 Sijn boden comen altchanden, Die comen van onsen vianden Ende seggen dat si gerne pays namen Ende te mire vrientscap quamen. Ic come tote u, omdat gi mi 6490 Seggen sult welc u raet si, Dien sal ic doen, alst recht es; Want ic ne ware nemmermeer des Toe comen, dat mi es gesciet, Ne haddi mi geholpen niet. 6495 Nu raet mi van dat ic u seggen sal, Ic sets mijnen raet ane u al. Here, mijn broeder ende mijn neven si Hebben om pays gesint tote mi; Ende danc hebbe God ende gi, here, 6500Ic bem van hen boven sere. Willic, ic machse al bederven Ende van allen goede ontherven. Here, ne haddi niet gewesen Ic ne ware niet boven comen van desen; 6505 Ende van desen ne steet mi niet Anders te done dan gi gebiet.’ Gurres sprac: Ԃiden goeden dage, Si sijn u vlescelike mage, Ende van so na magescapen, here, 6510 Ic ne raet u nemmermere Jegen hen lieden te hebbene strijt; Bedi al woude teneger tijt Al die werelt op hen striden Gine mochts niet laeten liden, 6515 Gine moest in hare hulpe wesen. Hier bi es mijn raet van desen, Dat gi pays maect jegen die lieden.’ Doe dedi sinen broeder ontbieden, Die met sinen vrienden gewillike quam 6520 Tirst dat hi die boetscap vernam. Ende Gurres maecte tien tiden Goeden pays in beden siden. Si vergaven allen euvlen moet gerect. Die gevane daeden haren eet, 6525 Dat si vort an in genen sinnen Ne setten jegen den here vandaer binnen; Maer hem te staeden staen emmermere Sonder jegen haren rechten here. Ende si sekerden in beiden siden 6530 Goeden pays vort an tallen tiden. Dus wart van desen doetslaegen vianden [Bi] Gurresse peys gemaect te handen: Ende gaven beide gisele van desen Dattie pays gestaede soude wesen. 6535 Gurres, die thant woude riden, Ontboet sine wapene tien tiden. Men bat hem dat hi bliven soude, Dat hi altoes niet doen ne woude. Men wapenden dat hem niet gebrac 6540 Dan sijn helm, ende hi sprac Toter joncfrouwen dat sijt horde: ‘Joncfrouwe, mach u gedinken der worde Die gi lest spraect jegen mi?’ - ‘Jaet, wale, here, wat woudi?,’ 6545 Hi sprac: ‘Ic segt u, joncfrouwe, Mocht icken vinden, bi mire trouwe, Ic ne liet om den besten casteel Die Artur heeft al geheel, Ic ne soude u bode daer af wesen.,’ 6550 Die jonfrouwe wart al gereet van desen. Hi bant den helm ende bi orlove Van hen sciet bi uten have. |
Het avontuur zwijgt hier ter plaatse 6095 Van hem, en gewaagt dus, Wat zijn broeder Gurrehes geviel. Het avontuur zegt, ten eerste dat waren De gezellen elk van de anderen gegaan Van het kruis, zoals ge horen 6100 Mocht in het boek hier tevoren, Dat Gurrehes, Walewein’ s broeder, toen Reed tot de middag toe. Hij maakte in een bos zijn gang, Die wel 11 mijlen lang was, 6105 En het was wel 10 mijlen breed. Hij haastte hem in het rijden te die tijd, Als die graag uit het bos kwam Dat hem de nacht niet benam. Hij ontmoette een man, die bracht 6110 Een ezel met hout, zoals hij dacht Hij begroette hem van verre en hij riep dan: ‘Duurt dit bos iets ver, man?’ Ten eerste dat de man hem gewapend zag Nee durfde hij hem niet af te wachten, 6115 En hij vloog met grote haast, Als die wel waande dood te wezen. Gurrehes zei: ‘Bericht me van die Dat ik u vraag, u behoeft niet te vlieden.’ Maar die man vloog immer toe. 6120 Gurrehes liet zijn roepen toen, En reed zijn weg recht voort. Daar heeft hij deel van hem gehoord Dat een roept help en misbaart. Hij reed gelijk derwaarts, 6125 Zodat hij in een beemd kwam, Daar hij 10 mannen in vernam, Die hadden een oude man gevangen, In hemd en in broek naakt gedaan. Ze wilden hem verslaan. Hij bad de lieden 6130 Genade; het nee mocht niets beduiden. Toen hij Gurrehes had gezien Gewapend riep hij op hem meteen: ‘Aai, edele man, help me uit de nood, En laat me hier niet dood slaan. 6135 Behoed me in deze nood, omdat Ge ben schuldig me te beschermen,. Ik ben ook ridder zoals u bent: Die schande zal ook de uwe zijn te misprijzen Word ik hier dood geslagen; 6140 De schade wordt mij en de nood. Ten eerste dat Gurrehes dat verstond, Dat diegene zo genadig bad, Hij zei dat ze hem lieten gaan. Ze deden het niet, zeiden ze gelijk. 6145 Hij richtte de speerpunt ten lieden waart En liep hen op met een vaart, En stak de ene door te die tijd Zodat het ijzer bleek aan de andere zijde, Hij sloeg er ook 2 dood in het komen. 6150 Toen de anderen dat hadden vernomen Ze vlogen ten bos waart te die stonden, Daar ze het aller dikste vonden. Toen keerde Gurrehes gelijk Weer daar hij de ridder vond, 6155 Die hij behoed had van de dood, Als die grote wil had, Dat hij wilde wie hij was verstaan, En waarom ze hem dood wilden slaan. Toen hij tot hem kwam zei hij meteen 6160 Tot hem, knielende op zijn knien: ‘Aai edele man, om God bid ik u, Dat ge me legt in mijn behoud nu; En laat me in deze nood Ge behoedt me niet van de dood, 6165 Want die hier nu gevlogen zijn Zullen me nemen dat leven van mij.’ - ‘Zeg me dan,’ sprak Gurrehes, ‘Wathiervan uw wil is, Het zal alzo zijn gedaan.,’ 6170 De goede man antwoordde gelijk: ‘Van God moet ge gezegend zijn. Leidt me dan, heer, nu ter tijd Hierbij, daar ik wonende ben.’ Gurrehes namen hem op zijn paart 6175 En bad hem dat hij laat verstaan Waarom dat ze hem hadden gevangen. ‘Diegene die ge vond zoor mij Zijn mijn broeders kinderen,’ zei hij. ‘Het geviel in een plaats, 6180 Het is omtrent 8 dagen geleden, Dat in dat bos schieten ging Een van mijn zonen, een mooie jongeling. Hij verwondde een van hun zusters, zonder twijfel, Met een pijl, daar ze was gegaan 6185 Voor haar poort spelen, zodat ze Niet mocht genezen, omdat Ze was gewond in het hoofd, En stierf gisteren, dus geloof het. Ze ontzeiden me vrede nochtans 6190 Dat ik het wilde verbeteren voor alle man. Ik zocht aan hen vrede en genaden. Ze zeiden dat ze het niet nee deden, Ze kwamen in mijn huis heden de dag En sloegen mijn kind daar ik toezag, 6195 Waarom ik zo’ n grote rouw draag, Dat ik van rouw dood waan te blijven. Ze hielden zich niet meteen tevreden Ze vingen mij, zoals ge mocht zien. Omdat ze dood wilden slaan 6200 Dat niemand het zou verstaan Brachten ze me te deze plaats, En ze hadden me gedood Nee had God gedaan, heer, en gij, Die u hier zond om me te beschermen.,’ 6205 Ze reden zo ver zodat ze kwamen Daar ze een sterke toren vernamen Besloten met grachten die waren diep. Die ridder steeg af en riep Ter poorten toen hij ze gesloten vernam, 6210 Daar een wenende maagd uit kwam. En toen ze haar vader werd gewaar Ze liep en omhelsden hem daarna. Ze zei: ‘welkom moet je zijn, Heer, lieve vader van mij. 6215 Ik waande wel dat mijn neven U hadden genomen uw leven.’ - ‘Bij vertrouwen, zo hadden ze, zonder twijfel, Nee had God en deze ridder gedaan, Die me heeft bij zijn deugd 6220 Behoedt, dus mag ge God bedanken. Die het hem met allemaal uw macht, Die u terug heeft gebracht uw vader.’ Ze liep tot Gurrehes alzo gauw En bad hem dat hij afstijgen zou. 6225 Gurrehes antwoordde haar: ԏpdat het herbergen tijd was Het nee was geen nood te bidden nu, Ik zou graag blijven met u.’ De jonkvrouw bad alles dat ze mocht, 6230 En zoveel, zodat hij dacht Dat ze het mocht houden voor schande Dat hij hem zoveel bidden liet. Hij steeg af; en daar sprongen knapen toe Die hem toen snel ontwapende. 6235 En gaven hem een mantel tegen de koude, Dat hhet em niet deren zou. Toen kwam met een mantel gelijk De ridder uit een kamer gegaan, Die Gurrehes daar tevoren 6240 Had behoed, zoals ge mocht horen, En zijn wijf, die zonder te wachten Gurrehes te voeten viel en zei, Als die een goede vrouw was te die tijd: ‘Aai, edele ridder, gezegend 6245 Moet ge zijn al uw leven, Die me mijn heer hebt terug gegeven. Ik geef u zo’ n wijf zoals als ik ben nu Uw wil mee te doen u, En al dat hierbinnen is mede.,’ 6250 Toen kwam die jonkvrouw daar ter plaatse, Goed gepareerd uitermate, Die ze ter poort in had gelaten, Lang en goed geschapen mede, En van zo’ n grote schoonheid, 6255 Dat ze bij gemis van schoonheid dan Nee durfde laten te minnen geen man. Ze sprak Gurrehes toe met zin: ‘Ik ben u schuldig zeer te minnen, Want ge hebt me, bij mijn trouw, 6260 Geworpen uit grote rouw, Daar ik moest zijn gevallen Nee, had je niet mijn vader behoed En gebracht uit grote nood Van die, die hem dood wilden slaan. 6265 Nu bid ik u, dat ge over mij gebiedt, Ik nee zou het niet weerspreken Van die dat ik mocht doen, heer.’ Dus bedankte hij haar zeer. Men deed met grote minnen 6270 Gurrehes grote eer daar binnen, En had gedaan noch alzo groot Had niet haar kind dood geweest, Die op die dag verslagen was, Dat ze niet mochten vergeten, inderdaad. 6275 Die heer beval dat men haastig Te eten bracht en rijkelijk. Zijn lieden namen dat goed waar. Ten eersten dat men gezeten was Die heer met de vrouwen zat 6280 En Gurrehes met de jonkvrouwen at. Na het eten gingen ze uit de herberg Hen in een mooi prieel vermaken, Zodat de heer en die vrouwe te die tijd Gezeten waren aan de ene zijde. 6285 Aan de andere zijde, dat zal je weten, Was Gurrehes met de maagd gezeten. Daar Gurrehes bij de jonkvrouw zat Hij verzocht van minnen en bad Dat ze hem minnen zou, en daarna 6290 Vroeg ze hem wie hij was. ‘Jonkvrouw, ik waan te berichten u: Ik ben van Arthur’ s herberg nu En Walewein is mijn broeder.’ - ‘Ja,’ sprak ze, ԫ was zot geweest 6295 Had ik u mijn minne gegeven, Omdat ge een te rijk man bent, zoals ik het ken, Te minnen zulke jonkvrouw zoals ik ben.’ Daarna sprak ze tot hem: ‘Ik bid u, dat ge me dit bericht dus, 6300 Wie die mooie, edel, bruine ridder is, Die dusdanige wapens draagt.’ Dat wapen versierde hem die maagd. Gurrehes vroeg haar Of ze wist hoe zijn naam was? 6305 - ‘Ik waan hij heet Lancelot.’ Gurrehes antwoordde haar al bloot: ‘Wist ik dat hij levend was Ik zou zeggen openbaar Dat geen betere man nee leeft 6310 Heden, die ridders naam heeft, Uitgezonderd Walewein, mijn broeder, alleen; Maar we wanen algemeen Dat hij dood is, daarbij weet ik u Van hem niet te berichten nu.,’ 6315 – ‘Goed?’ antwoordde de jonkvrouw gelijk, ‘Daarvan behoedt hem zonder twijfel Die heer is van hemelrijk. Het was grote schade, zeker, En rouw, stierf toch zo’ n man.,’ 6320 Gurrehes vroeg haar dan Of ze de ridder had gezien. ‘Ja ik, heer,’ sprak ze meteen. - Ԍijkt hij u dan zo mooi te wezen.’ Sprak hij, ‘als ge zegt van deze?,’ 6325 Ze sprak: ‘Neen, leek me dus niet, heer, Dan was is zeer verdwaald. Hj lijkt me de mooiste ridder te zijn Die nooit mijn ogen zagen. Vergaf God, dat hij nu ter tijd 6330 Alzo gezond was zoals gij bent, En hij me alzo waar wilde Minnen zoals ik hem minnen zou. Alzo helpt me God, ik zou hem dan Wisselen willen om geen man, 6335 Om vrouwe te zijn geheel Van al het land van aardrijk.’ Meteen hoorden ze buiten de poort kermen Een man en roepen: ‘Och arme, Wat zal ik nu meer mogen doen! 6340 Ik heb alles verloren, God, heer!’ Gurrehes sprak: ‘Ik heb die gehoord, Om God, laat ons gaan zien Wat hij heeft.’ Toen gingen ze daar. Gurrehes vroeg hem daarna 6345 Waarom hij zich zo zeer misdroeg. ‘Waarom? Ik zeg het u, lieve heer: Ik bracht heden geladen hout Op mijn ezel in dit woud: Zodat er een ridder gereden kwam 6350 Ik was bang toen ik hem vernam. Ik vloog daar in het bos die ik vond. Toen kwamen daar 6 wolven gelijk Die hem verwurgden en dood beten, Hierom is mijn rouw zo groot; 6355 Want ik nee had hulp nee geen Uitgezonderd mijn ezel alleen Mijn brood mee te winnen, heer. Ik moet mijn brood bidden nu meer, Want ik niets heb waarmee 6360 Een andere te kopen in zijn plaats.’ Gurrehes sprak: ԁls u een paard had Nee, zou u het niet alzo waard hebben Als de ezel in uw zin Uw brood mee te winnen?,’ 6365 - ‘Ja ik,’ sprak hij, Ԩet zou beter wezen.’ Gurrehes bad de heer na deze En sprak: ‘Ik bid, heer, dat gij Hem een paard geeft om de minne van mij, Omdat ik diegene was van wie 6370 Hij bang was zodat hij ging vlieden, Zodat hij door mijn lijf heeft toorn Van dien dat hij heeft verloren. Daarom bid ik u dit zeer, Dat gij hem hersteld zijn verlies.,’ 6375 Die heer sprak, het zou zijn gedaan. Die heer gaf hem een sterk paard gelijk. Die man voer met het paard huiswaarts, En Gurrehes keerde met een vaart. De waard beval dat men haastig 6380 Gurrehes rijk zou maken Zijn bed, daar hij in zou slapen Daartoe liepen gelijk knapen, Die zijn gebod deden met een vaart. En toen dus bekend was de waard 6385 Wie Gurrehes was, hij pijnigde hem meer Hem te dienen dan hij deed eerder. Zijn dochter had hem beken gemaakt dat, Dat Gurrehes Walewein’ s broeder was. Toen het tijd was om te gaan slapen 6390 Die heer en zijn knapen Gingen met Gurrehes gelijk Daar hij een mooi bed vond. De waard nee scheidde van de goede man Voordat hij begon te slapen. 6395 Daarna gingen heer en knapen Allemaal te bed slapen, Als die moe waren, zonder twijfel. ‘S Nachts was daar een knaap opgestaan En toen hij voor de poort kwam 6400 Keek hij naar buiten en vernam Wel 10 bedienden, die staken Op de poort en het braken. Toen hij dat zag liep hij toen In het huis, en sloot de deur dicht, 6405 En liep gelijk daar zijn heer lag En liet hem dat ding verstaan Dat hij verraden was; en daarna Zei hij dat de poort gebroken was, En dat daarbinnen waren gekomen dan 6410 Wel 20 gewapende mannen, Mochten ze, die hem dood zouden slaan. Die heer sprong gelijk uit zijn bed En wapende hem, dus geloof het, En zette een helm op het hoofd, 6415 En liet kaarsen ontsteken. Daarna ging hij Gurrehes spreken. Hij zei: ‘Heer, gij moet opstaan En u wapenen, zonder twijfel. Onze vijanden zijn hier binnen gekomen.,’ 6420 Toen Gurrehes dat had vernomen Hij stond op en eiste zijn wapens, Die hem gelijk brachten de knapen, En wapende hem met een vaart. En hij had omgord zijn zwaard 6425 En zijn schild had hij genomen, En is zo in de zaal gekomen; De heer had van zijn knapen Hen 6 ook laten wapenen. Toen sprak Gurrehes deze woorden: 6430 ԏpen de deuren van de zaal, Dat de vijanden niet ontsteken De deuren en op ons breken.’ Ze gingen uit terzelfder tijd Allemaal en ze vonden 6435 De vijand in de hof met vuur, Die het snel wilden ontsteken, En gelijk op die van binnen riepen En met hun zwaarden opliepen. Gurrehes trok gelijk zijn zwaard 6440 En hij liep op de vijanden, En raakte zo een naar behoren, Dat hij hem een arm afsloeg, Zodat diegene erg luid riep En al vliedende vandaan liep. 6445 Gurrehes liep op de anderen gelijk En zei daar nee zou er geen ontgaan. Die heer van daar binnen vocht zeer: Zijn knapen hielpen goed hun heer. Dat vechten duurde lange tijd. 6450 Het was in twijfel welke die strijd Overwinnen zou; maar wees zeker dus, Was daar niet geweest Gurrehes Die van binnen waren onder gebleven. Hij nam hen 4 hun leven 6455 En hij verwondde er 7 nochtans Van de vijanden, met de man Die hij de arm afsloeg; en daartoe Vingen ze er acht toen. De anderen vlogen algemeen 6460 Droevig en met grote wenen Om hun vrienden, die soms waren gevangen En soms verslagen, zonder twijfel. Toen keerde Gurrehes in het huis Zeer blijde, en verheugd dus, 6465 Dat de vijanden zo overwonnen waren. En toen ze binnen kwamen daar was toen Blijdschap van heren en van knapen. Daarna gingen ze weer slapen. Die heer liet de poort bewaken, 6470 Of de vijanden met hun krachten Weer kwamen binnen de nachtstonde, Dat ze het niet onbeschermd nee vonden; Maar ze zetten zich daartoe toe niet, Hen was daar zo’ n leed geschied. 6475 De volgende dag toen het te dagen begon Diegene die niet gevangen lagen Zeiden tot de heer, dat ze Graag vrede zouden maken, wilde hij: Hij antwoordde dat hij zou 6480 Hem beraden wat hij doen wou. Hij ging gelijk daar Gurrehes lag En ontbood hem goede dag, En Gurrehes groette hem weer. Die heer sprak: ‘Heer, hier neder 6485 Zijn boden gekomen al te gelijk, Die komen van onze vijanden En zeggen dat ze graag vrede namen En tot mijn vriendschap kwamen. Ik kom tot u, omdat ge mij 6490 Zeggen zal welke uw raad is, Die zal ik doen, zoals het recht is; Want ik was nimmermeer dus Toe gekomen, dat me is geschied, Nee, had je me niet geholpen. 6495 Nu raad me aan van dat ik u zeggen zal, Ik zet mijn raad geheel aan u. Heer, mijn broeder en mijn neven Hebben me om vrede gezonden; En dank heeft God en gij, heer, 6500 Ik ben van hen boven ellende. Wil ik, ik mag ze allen bederven En van alle goed onterven. Heer, nee had je er niet geweest Ik nee was niet te boven gekomen van deze; 6505 En van deze nee staat me niets Anders te doen dan gij gebiedt.’ Gurrehes sprak: ‘Bij de goede dag, Ze zijn uw vleselijke verwanten, En van zo nauwe verwanten, heer, 6510 Ik nee raad u nimmermeer Tegen hen lieden te hebben strijd; Omdat al wilde je te enige tijd De hele wereld op hen strijden Ge mocht het niet laten gaan, 6515 Ge moet in hun hulp wezen. Hierbij is mijn raad van deze, Dat ge vrede maakt tegen die lieden.’ Toen liet hij zijn broeder ontbieden, Die met zijn vrienden gewillig kwamen 6520 Ten eerste dat hij de boodschap vernam. En Gurrehes maakte te die tijden Goede vrede aan beide zijden. Ze vergaven allen hun euvele moed gereed. Die gevangen deden hun eed, 6525 Dat ze voortaan op geen manier Nee, zetten tegen de heer van daar binnen; Maar hem bij te staan immermeer Uitgezonderd tegen hun rechte heer. En ze verzekerden aan beiden zijden 6530 Goede vrede voortaan te alle tijden. Dus werd van deze doodgeslagen vijanden Door Gurrehes gelijk vrede gemaakt: En gaven beide gijzelaars van deze Dat de vrede gestadig zou wezen. 6535 Gurrehes, die gelijk wilde rijden Ontbood zijn wapens te die tijd. Men bad hem dat hij blijven zou, Dat hij altijd niet doen nee wou. Men wapende hem zodat hem niets ontbrak 6540 Dan zijn helm, en hij sprak Tot de jonkvrouw dat zij het hoorde: ‘Jonkvrouw, mag u gedenken de woorden Die ge laatst tegen me sprak?’ - ‘Ja het, wel, heer, wat wil je?,’ 6545 Hij sprak: ‘Ik zeg het u, jonkvrouw, Mocht ik hem vinden, bij mijn trouw, Ik liet het niet om het beste kasteel Die Arthur heeft al geheel, Ik nee zou u er bode van wezen.,’ 6550 De jonkvrouw werd geheel gereed van deze. Hij bond de helm en met verlof Van hen scheidde hij uit de hof. |
Hi reet toten middage toe, Ende quam in enen beemt doe. 6555 In midden den beemt in enen pleine [p. 45] Vant hi ene overscone fonteine, Die ten voeten van .i. sicamore spranc. Hi maecte derwart sinen ganc, Als die gerne vercoelt ware 6560 Van heiten, dine pijnde sware. Daer vant Gurres .iij. vrouwen Van messeliken ouden int opscouwen: Die ene hadde wel .lx. jaer, Dander min dan .xx. daer naer, 6565 Die derde .xl. ocht van diere maten. Si hadden vor hen daer si saeten Op tgras gespreedt ene witte dwale, Ende si aeten doe tien male Pasteiden van hokinen; mare 6570 Sine hadden nemmeer manne dare Dan enen naen, die hen diende doe. Alse daer Gurres quam toe Die vrouwen stonden op mettien Alsi den ridder hadden gesien, 6575 Ende hiettene wellecome wesen. ‘Wie waeren,’ seiden si, ԩn talen van desen, Dat wi wouden ende hadden gere Dat hier enich ridder comen were, Die hier wandelde in dit lant.,’ 6580 Die naen brachte water thant. Hi ginc sitten eten, ende na dien Begonste hi optie joncste sien, Die hem scone dochte, ende daer toe Ne sceen si niet wel te gemake doe. 6585 Hi sach op dandre vrouwe na desen, Die hem dochte bet gepareert wesen Dan die joncfrouwe was, ende daer nare Sprac Gurres aldus tot hare: ԁy vrouwe, wat pensedi, ic ne sach 6590 Noit vrouwe op en genen dach Also scone alse gi sijt, sine dochte mi Bat gepareert sijn dan gi Ende blider. Mi dunct dat gi nu Belget omdat ic ete met u.,’ 6595 ‘Ic ne doe, here, dat suldi weten; Noch u comen, noch u eten Ne deert mi niet, ic bems te gemake. Mijn gepens es om ander sake, Dat ic ne mach, lude no stille, 6600 Gebetren te minen wille.’ - ԁy vrouwe,’ antworde Gurres, Ԉeeft enich vreemt man macht des, Dat hijt betren mochte?’ Si seide doe: ‘Jaet, woudire pine doen toe.,’ - ‘Also helpe mi God, wistic die sake. Daer gi af sijt tongemake, Ic souder met al minen gedochte Dat beste toe doen dat ic mochte. Ic bidde u, dat gijt mi doet verstaen.,’ 6610 - ‘Here, gerne,’ seide si saen: ‘Het es wel .iij. jaer leden nu, Dat mijn vader starf, seggic u, Die here van Brestele, ende hi Woende in enen casteel hier bi; 6615 Ende mijn moeder hadde vrese das, Omdat ic jonc ende scone was, Alse gi sien moeget openbaerlike, Ne huwede si mi niet haestelike, Datmen mi met crachte soude nemen hare. 6620 Ende si beriet hare daer nare Met onsen drossate wat hem dochte Dat si best met mi doen mochte. Hi was rike man, maer van genen Edelen geslachte, maer van clenen. 6625 Ende mijn vader hadden mede Ridder gemaect om sine rijchede. Ende als hi mire vrouwen wille verstont, Dat si mi huwen wilde tier stont, Hi seide, wart hare bequame, 6630 Dat hi mi gerne te wive name, Ende dat hi mi also houden woude Alse mijn vrouwe versieren soude, Ende doen also groete ere Ende daer af faelgieren nembermere, 6635 So dat mijn vrouwe wert le rade daer af, Dat si mi hen (sic) mijns ondancs gaf. Ende als hi mi hadde in huwelike Hi helt mi herde eerlike. Maer daerna onlange, here, 6640 Begonsti mi veronwerden sere Ende verspreken. Als enich ridder quam Tonser herbergen, ende hi vernam Dat ic op genen ridder sach Hi seide dat hi mire minnen plach, 6645 Ende hi wart so jalous van mi toe, Dat hise mi alle ane teech doe; So dat met ons herbergede daer naer, Des es leden omtrent een jaer, Lanceloet van Lac. Alst wiste mijn man 6650 Hi ontfingene herde wel dan, Omdat hi van sire doeget hadde gehort Menichwerf spreken scone wort. Ende als wi waeren geseten Te gadere, ende souden eten 6655 So begonstickene sere besie Om sine scoenhede, ende bidien, Dat ic menich werven hadde gehort Doeget van hem spreken weder ende vort. Alse mijn man dat hadde versien 6660 Hi seide, als die gram was van dien: ‘wihebt Lanceloete wel besien, vrouwe, Nu segt mi, bi ure trouwe, Wat u van hem dunct.’ Ic seide: ‘Ic ne does niet, bi mire waerheide, 6665 Gi souts mi ondanc weten an.’ - ‘Ic ne sal, bi trouwen,’ sprac mijn man. Mi verwies mine herte ende ic gaf Al erre antworde daer af: ‘Nadien dat gi weten wilt, here, 6670 Ende gi gepijnt sijt so sere, Indien dat gi mi seker doet vandien, Datter mi geen quaet af sal messcien...’ - ԓone saelt,’ antworde hi ter stede, Ende hi sekeret mi mede. 6675 Ic was erre ende begonste grongieren Ende antworde hem in deser manieren: - ‘Here, willic u seggen wat mi Vanden goeden man dunct?’ - ‘Jagi.’ - ‘Here, so seggic u dan van desen 6680 Dat mi in hem duncket wesen Also vele dogedachticheden Als in u sien quaetheden. Ende gelijc datmen hem es sculdich ere Te done, men es u sculdich mere 6685 Onneren te doene ende scanden. Hi es man van allen landen Vander werelt dies best verdient heeft. Datmen hem lof ende prijs geeft, Ende dat hi heeft goet ende eere.,’ 6690 Si worden alle te barenteert sere, Die saeten ter taflen, vanden worden, Die si mi daer seggen horden. Als mijn man spreken mochte hi bat mi saen Dat ic hem die worde daede verstaen 6695 Die ic hadde geseit te voren. Ic seide:’ Gerne, wildise horen. Ic seide dat in hem doechdechticheden Niet so vele en es als in u quaetheden, Siet alle die doecht die hebben mach 6700 Enich ridder heden den dach, Prouetsen, stoutheit, scoenhede, Godertierheit, hovescheit, milthede, Macht van goede ende van vrienden Nu marct van desen goeden hoe 6705 Die bewaret es van al desen [p. 46] Opdat si alle te gader moegen wesen In enichgen sterfliken man. Van hem bem ics wel seker dan Dat hi met prouetsen heeft leden 6710 Alle die leven opten dach van heden. Hi es stouter dan els iemen, warlike: Van scoenheden es niewer sijn gelike, Ende van geslachte mochti wel wesen Coninc van alder werelt, want wi lesen 6715 Dat hi van also groeten geslachte es comen Als iemen diemen mochte nomen. Van goedertierheit diemen an hem siet Ne machmen begripen niet. Van hovessceden maggic seggen wel, 6720 Dat hem noit eer en mesvel. Van sire miltheit ne houdic gene tale, Bedi men macht niet weten wale Omdat hi geen goet en heeft, Opdat hem davonture goet geeft 6725 Ocht hi dan melde wesen sal. Van machte van vrienden swigic al. Bedi men vint lieden, des sijt gewes, Die machtichger sijn dan hi es. Dus moegedi verstaen an mijn spreken 6730 Dat an desen goeden man gebreken Sulke vanden doegeden daer gi Hier voren af horet spreken mi. Maer an u en gebreect niet Van quaetheden, diemen siet 6735 Desen dogeden contrarie wesen. Nu hort die redene van desen: Gine hebt stoutheit noch edelhede, Hovescheit noch goedertierhede Noch miltheit van haven, siedi rike, 6740 Dat en es hi niet sekerlike. Ende van vrienden gebreket u Dier hi genoech hevet nu. Ende siedi dat in hem gebreect Sulke doeget daer men af spreect, 6745 En gene quaetheit gebreect an u: Daerbi so seggic nu, Dat in u es meer quaetheden Dan in hem doechdechticheden. Nu moegedi wel merken hier ave, 6750 Die van uwen verdiente u den loon gave, Hi soude doen in allen keren U meer scanden dan hem eeren.’ Mijn man was om dit seggen so gram, Dat hi na uten sinne quam. 6755 Maer hi liet dien nacht liden wale Dat hi ne helt daerf af gene tale. Daerna in tiden ende in steden Alse Lancelot wech was gereden Seide hi mi dese dinc te voren. 6760 Ende omdat hijt mi hadde gesworen, Sprac hi, hine soude mi niet doet slaen, Maer hi souts sulke wrake ontfaen, Dat ic gelijc getrouweden wive Nemmermeer genaecte sinen live, 6765 Maer alse ene cameriere. Ende hi nam mi in deser maniere Mine rike cleder daer toe, Ende dede so vele ane mi doe, Dat ic ne hadde van allen dingen 6770 So vele machts als van .ij. penningen. Noch ne hebbe, dat suldi weten. Ende heeft mi oit sint doen eten Metten gersoenen, dat ic niet Gebetren mach. Dats mi groet verdriet: 6775 Hier omme begonstic wenen als gi Tetene waert geseten bi mi; Want hets lange tijt leden dat Geen ridder uut mire scotelen en at.’ Gurres antworde: ‘Vrouwe, 6780 U here hout u qualike trouwe, Ende mochtic noch hier nare In steden comen daer hi ware Hine souts mi niet moegen ontgaen, Ine soude op hem doen staen, 6785 Dat hi heeft ongetrouwichede Gedaen ende hem versworen mede. Ende ic wilde dat mi nembermee man Over ridder helde vort an Ne dadic niet dat hijs hadde scande 6790 Ende gi ende ic eere in allen lande.’ Als si in dese tale waren Quam daer een kint van .v. jaren Ende het seide aldus mettien Toter oudster vrouwen vandien .iij.: 6795 ‘Vrouwe, gi moet thus comen nu, Daer wille een ridder spreken u’ - ‘Lieve kint, sech mi Hoe gedane wapene draget hi?’ - ‘Groene met enen roeden liebarde,’ 6800 Seide dat kint. Doe mesbarde Utermaten sere die vrouwe Ende dreef herde groten rouwe. Si seide: ԁy arme.’ Daer nare: ‘Dits te minen boef drove niemare. 6805 Nu haddic liever te sine doet, Dan te levenne in desen rouwe groet.’ Die vrouwe sprac Gurresse toe: ‘Ay here, raedt mi wat ic best doe!,’ - ‘Vrouwe, segt mi wat et es dan, 6810 Ic sal u raeden so ic best can.’ Si seide: ‘Here, God loent u, Ende ic saelt u seggen nu. Here, ic quam saren gereden In dit lant tere steden, 6815 Ende een mijn knape, daer ic vernam Dat een ridder jegen mi gereden quam Van desen lande, die mi met crachte vinc. Ende hi behiet mi ene dinc, Hi soude mi in vangnessen leden, 6820 Daer ic nembermee uut ne soude sceden, Het ne ware dat ic hem woude Sekeren dat ic doen soude Dat hi mi heeschen soude daer, Ic hadde vander doet groeten vaer, 6825 Ic kindene wreet ende fel, Ende die macht was sijn, wistic wel. Ic sekerdem dat ic doen soude Al dat hi mi heeschen woude, Op dat ics macht hadde. Hi seide doe 6830 Hine ware niet seker genoech also. Hi dede die helegen bringen daer, Ende dede mi sweren daer naer Dat ic mine dochter, ene joncfrouwe Die scoenste maget, bi mire trouwe, 6835 Die nu es in al dit lant, Noch diemen in langen daer in vant. Geven soude mede te done Sinen wille als hijs mi vermone; So dat ic met eeden van hem sciet. 6840 Noit sint en vermaendi mi niet Dan nu. Ic en weet wat doen te desen. Ic en soude niet drover wesen Sagicse slepen met enen perde Dan ocht hise vorde sire verde, 6845 Want hi een recht verrader es, Ende hi es comen, des sijt gewes, Van quaden dorpren; maer dor das Dat hi so stout van lachamen was Maecten ridder die grave 6850 Van Valdrien ende gaf hem lant ende have. Sider dedi prouetschen so vele, Dat hem die here vanden castele Sire dochter te wive gaf. Ende hi dancten so wel daer af. 6855 Dat hine doet sloech met sire hant [p. 47] Om te hebbene sijn lant. Ende alsi dat lant hadden ontfaen Ende si hem manscap hadden gedaen, Die sculdich waren te sine sijn man, 6860 Hi wart jegen sijn wijf wreet dan, Dat hi cume jegen hare sprac .i. wort. Hi anteretse so qualike vort, Dat hise om ene cleine dinc Daer na an enen boem verhinc; 6865 Ende omdat hi dus dede hare Bem ic in sorgen ende in vare, Ende dat ic ne weet wat doen, seggic u, Ende dat si mi liever doet ware nu Dan dat si nu levet mere, 6870 Ic soude dan haers vergeten eere Dan ic nu sal; ende bidde dat gi, Here, op dese dinc raet mi.’ Hi seide: ‘Vrouwe, geeft mi God geval Ic segge u wat ic doer u doen sal, 6875 Ende dore die vrouwen die hier sijn Ende doer uwer dochter, dat scone magedijn, Daer het grote scaden af ware Viel si in sulken handen hier nare. Ic sal gerne met u gaen, 6880 Ende na dat ic an sijn spreken can verstaen Sal ic u bider Gods genaden In sulker manieren geraden Dattie sake een deel sal gaen Na uwen wille.’ Si seide saen: 6885 Ԅanc hebt van Gode onsen here. Varen wi, ic sorge sere Dat hise sal hebben genomen Met crachte eer wi daer comen.’ Hi bant sinen helm metter vart 6890 Ende sat sciere op sijn part. Hi sprac toter joncster vrouwen daer nare Vanden drien, ende bat hare Dat si hem wijsde hare woninge; Hine liet om gene dinge 6895 Hine soutse sien eer hi sciede Uten lande, hem en gesciede Avonture diene daertoe brachte, Dat hiere niet toe comen en mochte. Ende si wisetse hem metter vart 6900 Dat hi wel wiste den wech daer wart Elc beval andren Gode van hem lieden. Gurres entie vrouwe scieden Ende reden totien datsi vernamen Dat si ter vrouwen woninge quamen, 6905 Die starc was ende in enen broec gestaen. Die vrouwe riep ter porten saen, Daer te hant cnapen quamen toe, Diese vanden perde hieven doe Ende onfingen Gurresse met minnen. 6910 Die vrouwe ginc daerna daer binnen. Tirst dat si daer binnen es comen Heeft si des ridders pert vernomen, Daer si af hadde den groeten vaer. Si sprac te Gurresse daer naer: 6915 ‘Siet hier des quaets mans pert, here, Wat sal ic moegen doen nu mere?’ Hi seide: ‘Ne sijt niet ververt hier of, Hout u vorwerde, quijt u gelof, Ende levert hem u dochter nu. 6920 Ic gelove ende sekere u, Eer hise vort ene halve mile Ic salre jegen wesen tiere wile; Ne wille hise mi niet minlike Weder geven ic sal indelike 6925 Jegen hem vechten tote dien, dat hi Ocht ic in stride verwonnen si.’ Si gingen daer in, daer si tien stonden Dien ridder al gewapent vonden, Die toter vrouwen seide mettien 6930 Dat hise irst mochte gesien: ‘Vrouwe, ic come u heescen nu Dat belof dat es tusscen mi ende u. Nu quijt u also alse gi U sculdich sijt te quitene jegen mi.,’ 6935 Gurres sprac: ‘Wates dat gelof, Daer gi die vrouwe calengiert of? Ic wilde wel daer af dat ware Weten, oft u wille ware.’ Die ridder sprac hoverdichlike 6940 Dat hijs niet ne daede sekerlike. Die vrouwe seide: ‘Here, dats waer, Ic gelovede u, hens niet .i. jaer, Dat ic u mine dochter also saen Levren soude, sonder waen, 6945 Alse gise quaemt soeken. Ic sal hier of Mi quiten ende doen mijn gelof. Ende eer gise wech vort, seggic u; Vor desen riddre die hier es nu Om mi vanden gelove, sonder waen, 6950 Te quitene, dat ic hebbe gedaen, Willic u gerne geven vri Desen tor ende datter toe hort,’ seide si, ԉndien dat gi wilt laeten huwen mi Mire dochter daert mijn wille si.,’ 6955 Hi sach optie vrouwe daer nare, Ende hi sprac aldus tote hare: ‘Vrouwe, waerbi maecti dangier Van uwer dochter dus groet hier Tenen wive te gevene mi? 6960 Ic bem riker van goede dan gi, Ende ic bem van meerre machte Dan es algader u geslachte. Ende eist u wille ocht en es, Ic salse hebben, sijt seker des. 6965 Ende om die wort, die ghi Daer toe segt, weet wel dat si Meer quaets dan goets hebben sal.’ Die vrouwe sprac te mayiert al: ԁy vri man, ne belget niet, ic bids u, 6970 Ic en seide dese wort niet nu In quade te uwart, here, Maer ic minne mijn kint so sere, Mocht wesen, dat ic gerne sage Dat met mi bleve al mine dage.,’ 6975 Doe ginc in die camere die vrouwe Ende vant haerre dochter met groten rouwe. Si seide: ‘Lieve, kint waerbi Siede dus drove, segt mi.’ - ‘Waerbi, soete moeder? Ne bem ic niet 6980 Sculdich te hebbene rouwe ende verdriet Nadien dat ic so verre ben comen Dat mi baten ende vromen Tidich te gesciene waren: Ende dat ic nu te mire doet moet varen. 6985 Dies ic niet hebbe verdient Noch over mi noch maech noch vrient.’ Die vrouwe sprac: ‘Lieve dochter mijn Gi sult bi desen herde seker sijn, Want hier binnen een ridder es, 6990 Die herde vrome es, sijt seker des, Die segt, wille dese ridder u Met crachten henen voeren nu, Dat hi den ridder sal wederstaen Ende jegen hem vechten, sonder waen, 6995 Toter wilen ende tien tide Dat hi u gewint met stride. Ende mi dinct, dat gi met desen Sere versekert moeget wesen.’ Die joncvrouwe antworde tier ure: |
Hij reed tot de middag toe, En kwam in een beemd toen. 6555 In het midden van de beemd in een vlakte Vond hij een uiterst mooie fontein, Die ten voeten van een esdoorn ontsprong. Hij maakte derwaarts zijn gang, Als die graag verkoeld was 6560 Van hitte, die hem zwaar pijnigde. Daar vond Gurrehes 3 vrouwen Van verschillende ouderdom in het aanschouwen: De ene had wel 60 jaar, De ander minder dan 20 daarna, 6565 De derde 40 of van die maat. Ze hadden voor hen daar ze zaten Op het gras gespreid een witte doek, En ze aten toen te die tijd Pasteien van bokjes; maar 6570 Ze hadden nimmer mannen daar Dan een kleine, die hen bediende toen. Toen daar Gurrehes toe kwam De vrouwen stonden op meteen Toen ze de ridder hadden gezien, 6575 En zeiden hem welkom te wezen. ‘we weren,’ zeiden ze, ԩn gesprek van deze, Dat we wilden en graag hadden Dat hier enige ridder gekomen was, Die hier wandelde in dit land.,’ 6580 Die kleine bracht gelijk water. Hij ging zitten eten, en na dien Begon hij op de jongste te zien, Die hem mooi dacht, en daartoe Nee, scheen ze niet goed te gemak toen. 6585 Hij zag op de andere vrouwen na deze, Die hem beter gepareerd leken te wezen Dan die jonkvrouw was, en daarna Sprak Gurrehes aldus tot haar: ‘Aai vrouwe, wat peins je, ik nee zag 6590 Nooit vrouwe op geen dag Alzo mooi zoals gij bent, ze leken mij Beter gepareerd te zijn dan gij En blijder. Me lijkt dat gij nu Verbolgen bent omdat ik met u eet.,’ 6595 ‘Ik nee doe, heer, dat al je weten; Noch uw komst, noch uw eten Nee deert me niet, ik ben te gemak. Mijn gepeins is om een andere zaak, Dat ik nee mag, luid nog stil, 6600 Verbeteren tot mijn wil.’ - ‘Aai vrouwe,’ antwoordde Gurrehes, Ԉeeft enige vreemde man macht aldus, Dat hij het verbeteren mocht?’ Ze zei toen: ‘Ja het, wilde hij er moeite toe doen.,’ - ‘Alzo helpt me God, wist ik die zaak. Daar ge van bent te ongemak, Ik zou er al mijn gedachten Dat beste toe doen dat ik mocht Ik bid u, dat gij het me laat verstaan.,’ 6610 - ‘Heer, graag,’ zei ze gelijk: ‘Het is wel 3 jaar geleden nu, Dat mijn vader stierf, zeg ik u, De heer van Brestele, en hij Woonde in een kasteel hierbij; 6615 En mijn moeder had de vrees dat, Omdat ik jong en mooi was, Zoals ge openbaar mag zien, Nee, huwde ze me niet haastig, Dat men mij met kracht van haar zou nemen. 6620 En ze beraadde zich daarna Met onze drost wat hem dacht Dat ze het beste met mij doen mochten. Hij was rijke man, maar van geen Edee geslacht, maar van lage. 6625 En mijn vader had hem mede Ridder gemaakt om zijn rijkheid. En toen hij de wil van mijn vrouwe verstond, Dat ze me huwen wilde te die tijd, Hi zei, was het haar bekwaam, 6630 Dat hij me graag tot wijf nam, En dat hij me alzo houden wilde Alzo mijn vrouwe versieren zou, En doen alzo grote eer En daarvan falen nimmermeer, 6635 Zodat mijn vrouwe werd te rade daarvan, Dat ze me hem tegen mijn wil gaf. En toen hij me in huwelijk had Hij hield me erg eerbaar. Maar kort daarna, heer, 6640 Begon jij me zeer te geringschatten En uitschelden. Toen er enig ridder kwam Tot onze herberg, en hij vernam Dat ik naar die ridder keek Hij zei dat hij mij te minnen plag 6645 En hij werd zo jaloers van mij toen, Dat hij het me alles aanteeg toen; Zodat met ons herbergde daarna, Dat is geleden omtrent een jaar, Lancelot van Lac. Toen mijn man het wist 6650 Hij ontving hem dan erg goed, Omdat hij van zijn deugd had gehoord Menigmaal spreken mooie woorden. En toen we waren gezeten Tezamen, en zouden eten 6655 Zo begon ik hem zeer te bezien Om zijn schoonheid, en omdat, Dat ik menigmaal had gehoord Deugd van hem spreken weder en voort. Toen mijn man dat had gezien 6660 Hij zei, als die gram was van die: ‘Ge hebt Lancelot goed bezien vrouwe, Nu zeg me, bij uw trouw, Wat u van hem denkt.’ Ik zei: ‘Ik nee doe het niet, bij mijn waarheid, 6665 Ge zou het me kwalijk nemen dan.’ - ‘Ik zal niet, bij trouw,’ sprak mijn man. Me bedroefde mijn hart en ik gaf Al gergerd antwoord daarvan: ‘Nadien dat ge weten wil, heer, 6670 En ge zo zeer moeite doet, Indien dat ge me verzekerd doet van die, Dat er mij geen kwaad van zal gebeuren...’ - ‘Dat zee zal het,’ antwoordde hij ter plaatse, En hij verzekerde het me mede. 6675 Ik was gergerd en begon te grommen En antwoordde hem op deze manier: - ‘Heer, wil ik u zeggen wat me Van de goede man denk?’ - ‘Ja gij.’ - ‘Heer, zo zeg ik u dan van deze 6680 Dat me in hem lijkt te wezen Alzo veel deugdelijkheid Als in u kwaadheid te zien. En gelijk dat men hem eerder behoort eer Te doen, men behoort u meer 6685 Oneer te doen en schande. Hij is man van alle landen Van de wereld die het beste heeft verdiend. Dat men hem lof en prijs geeft, En dat hij heeft goed en eer.,’ 6690 Ze werden allen zeer ontsteld, Die ter tafels zaten, van de woorden, Die me mij daar zeggen hoorden. Toen mijn man spreken mocht bad hij me gelijk Dat ik hem die worden liet verstaan 6695 Die ik tevoren gezegd had. Ik zei:’ Graag, wil je het horen. Ik zei dat in hem deugdelijkheid Niet zo veel in is als in u kwaadheid, Ziet al de deugd die hebben mag 6700 Enige ridder heden de dag, Ridderlijkheid, dapperheid, schoonheid, Goedertierenheid, hoffelijkheid, mildheid, Macht van goed en van vrienden Nu merk van dit goed hoe 6705 Die bewaard is van al dezen Opdat ze alle tezamen mogen wezen In enige sterfelijke man. Van hem ben ik wel zeker dan Dat hij met ridderlijkheid heeft gedaan 6710 Allen die leven op de dag van heden. Hij is dapperder dan iemand anders, waarlijk: Van schoonheid is nergens zijn gelijke, En van geslacht mag hij wel wezen Koning van de hele wereld, want we lezen 6715 Dat hij van alzo groot geslacht is gekomen Als iemand die men mocht noemen. Van goedertierenheid die men aan hem ziet Nee mag men niet begrijpen. Van hoffelijkheid mag ik wel zeggen, 6720 Dat hem nooit eerder misviel. Van zijn mildheid nee zeg ik niets, Omdat men niet goed mag weten Omdat hij geen goed heeft, Opdat hem het avontuur goed geeft 6725 Of hij dan mild wezen zal. Van macht van vrienden zwijg ik geheel. Omdat men lieden vindt, dus wees zeker, Die machtiger zijn dan hij is. Dus mag je verstaan aan mijn spreken 6730 Dat aan deze goede man ontbreken Sommige van de deugden daar gij Hiervoor mij van hoorde spreken Maar aan u ontbreekt niets Van kwaadheid, die men ziet 6735 Deze deugden zijn contrarie. Nu hoort de reden van deze: Ge hebt dapperheid noch edelheid, Hoffelijkheid noch goedertierenheid Noch mildheid van have, ben je rijk, 6740 Dat is hij niet zeker. En van vrienden ontbreekt u Van die hij er genoeg heeft nu. En zie je dat in hem ontbreekt Zulke deugd daar men van spreekt, 6745 En geen kwaadheid ontbreekt aan u: Daarbij zo zeg ik nu, Dat in u is meer kwaadheid Dan in hem deugdelijkheid. Nu mag je hiervan wel merken, 6750 Die van uw verdienste u het loon gaf, Hij zou het doen op alle manieren U meer schande dan hem eer.’ Mijn man was om dit zeggen zo gram, Dat hij bijna uitzinnig werd. 6755 Maar hij liet die nacht wel gaan Dat hij nee daarvan geen woorden hield. Daarna in tijden en in plaatsen Toen Lancelot weg was gereden Zei hij me dit ding tevoren. 6760 En omdat hij het mij had gezworen, Sprak hij, hij zou me niet dood slaan, Maar hij zou zulke wraak ontvangen, Dat ik gelijk getrouwde wijven Nimmermeer genaakte zijn lijf, 6765 Maar als een kamenierster. En hij nam me op deze manier Mijn rijke kleren daartoe, En deed zo veel aan mij toen, Zodat ik nee had van alle dingen 6770 Zoveel macht als van 2 penningen. Noch nee heb, dat zal je weten. En heeft me ooit sinds laten eten Met de bedienden, zodat ik het niet Verbeteren mag. Dat is mijn grote verdriet: 6775 Hierom begon ik te wenen zoals gij Te eten was gezeten bij mij; Want het is lange tijd geleden dat Een ridder uit mijn schotels at.’ Gurrehes antwoordde: ‘Vrouwe, 6780 Uw heer houdt u kwalijk trouw, En mocht ik noch hierna In plaatsen komen daar hij was Hij zou me niet mogen ontgaan, Ik zou hem op laten staan, 6785 Dat hij heeft ontrouw Gedaan en hem verzworen mede. En ik wilde dat me nimmermeer man Voor ridder hield voortaan Nee, deed ik niet dat hij had schande 6790 En gij en ik eer in alle landen.’ Toen ze met dit gesprek bezig waren Kwam daar een kind van 5 jaren En het zei aldus meteen Tot de oudste vrouwen van die 3: 6795 ‘Vrouwe, ge moet thuis komen nu, Daar wil een ridder u spreken’ - ‘Lieve kind, zeg me Hoedanige wapens droeg hij?’ - ‘Groene met een rode leeuw,’ 6800 Zei dat kind. Toen misbaarde Uitermate zeer die vrouwe En dreef erg grote rouw. Ze zei: ‘Aai arme.’ Daarna: ‘Ditis tot mijn behoefte droevig nieuws. 6805 Nu was ik liever dood geweest, Dan te leven in deze grote rouw.’ Die vrouwe sprak Gurrehes toe: ‘Aai heer, raad me aan wat ik het beste doe!,’ - ‘Vrouwe, zeg me wat het dan is, 6810 Ik zal u aanraden zo goed ik kan.’ Ze zei: ‘Heer, God beloont het u, En ik zal het zeggen nu. Heer, ik kwam samen gereden In dit land te ene plaats, 6815 En een van mijn knapen, daar ik van vernam Dat een ridder tegen mij gereden kwam Van dit land, die me met kracht ving. En hij zei me een ding, Hij zou me in gevangenis leiden, 6820 Daar ik nimmermeer uit nee zou scheiden, Tenzij dat ik hem wilde Verzekeren dat ik doen zou Dat hij mij eisen zou daar, Ik had van de dood groot gevaar, 6825 Ik kende hem wreed en fel, En de macht was zijne, wist ik wel. Ik verzekerde hem dat ik doen zou Alles dat hij me eisen wou, Opdat ik de macht had. Hij zei toen 6830 Hij was niet zeker genoeg alzo. Hij liet de heiligen aldaar brengen, En liet me zweren daarna Dat ik mijn dochter, een jonkvrouw De mooiste maagd, bij mijne trouw, 6835 Die nu is in al dit land, Noch die men sedert daarin vond. Geven zou mee te doen Zijn wil als hi het mij vermaande; Zodat ik met eden van hem scheidde. 6840 Nooit sinds vermaande hij me niet Dan nu. Ik weet niet wat doen tot deze. Ik zou niet droeviger wezen Zag ik haar slepen met een paard Dan of hij haar voer zijn vaart, 6845 Want hij een rechte verrader is, En hij is gekomen, dat is zeker, Van kwade schande; maar doordat Dat hij zo dapper van lichaam was Maakte de graaf hem ridder 6850 Van Valdrien en gaf hem land en have. Sinds deed hij zo veel dapperheid, Dat hem de heer van het kasteel Zijn dochter tot wijf gaf. En hij bedankte hem daar zo goed van. 6855 Dat hij hem dood sloeg met zijn hand Om te hebben zijn land. En toen hij dat land had ontvangen En ze hem manschap hadden gedaan, Die schuldig waren zijn man te zijn, 6860 Hij werd dan tegen zijn wijf wreed, Zodat hij nauwelijks een woord tegen haar sprak. Hij hanteerde haar voort zo slecht, Dat hij haar om een klein ding Daarna aan een boom verhing; 6865 En omdat hij aldus haar deed Ben ik in zorgen en in gevaar, En dat ik niet weet wat te doen, zeg ik u, En dat ze me liever dood was nu Dan dat ze nu meer leeft, 6870 Ik zou haar dan eerder vergeten Dan ik nu zal; en bid dat gij, Heer, op dit me aanraadt.’ Hij zei: ‘Vrouwe, geeft me God geluk Ik zeg u wat ik voor u doen zal, 6875 En door de vrouwen die hier zijn En door uw dochter, dat mooie maagdje, Daar het grote schade van was Viel ze in zulke handen hierna. Ik zal graag met u gaan, 6880 En naar dat ik aan zijn spreken kan verstaan Zal ik u met de Goddelijke genade In zulke manier aanraden Dat die zaak een deel zal gaan Naar uw wil.’ Ze zei gelijk: 6885 Ԅank heb je van God onze heer. Gaan we, ik bezorg zeer Dat hij haar zal hebben genomen Met kracht eer we daar komen.’ Hij bond zijn helm met een vaart 6890 En zat snel op zijn paard. Hij sprak tot de jongste vrouw daarna Van de drie, en bad haar Dat ze hem wees haar woning; Hij liet het om geen ding 6895 Hij zou haar zien eer hij scheidde Uit het land, tenzij hem geschiedde Avontuur die hem daartoe bracht, Dat hij er niet toekomen mocht. En ze wees het hem met een vaart 6900 Zodat hij goed de weg wist derwaarts Elk beval de anderen God van hen lieden. Gurrehes en de vrouwe scheiden En reden tot dat ze vernamen Dat ze ter vrouwe woning kwamen, 6905 Die sterk was en stond in een moeras. Die vrouwe riep ter poorten gelijk, Daar gelijk knapen toekwamen, Die ze van het paard hieven toen En ontvingen Gurrehes met minnen. 6910 De vrouwe ging daarna daar binnen. Ten eerste dat ze daar binnen is gekomen Heeft ze het paard van de ridder vernomen, Daar ze groot gevaar van had. Ze sprak tot Gurrehes daarna: 6915 Ԛiet hier het paard van de kwade man, heer, Wat kan ik nu meer mogen doen?’ Hij zei: ‘Neen, wees hiervan niet bang, Houd uw voorwaarde, kwijt uw belofte, En lever hem uw dochter nu. 6920 Ik beloof en verzeker u, Eer hij haar een halve mijl voert Ik zal er tegen wezen te die tijd; Nee, wil hij haar niet minnelijk Terug geven zal ik eindelijk 6925 Tegen hem vechten tot die, dat hi j Of in strijd overwonnen is.’ Ze gingen daarin, daar ze te die tijd Die ridder geheel gewapend vonden, Die meteen tot de vrouwe zei 6930 Dat hij haar eerst mocht zien: ‘Vrouwe, ik kom u eisen nu De belofte dat is tussen mij en u. Nu kwijt u alzo zoals ge U schuldig bent te kwijten tegen mij.,’ 6935 Gurrehes sprak: ‘Watis dat voor belofte, Daar ge de vrouwe van aanklaagt? Ik wilde wel daarvan dat ware Weten, als het uw wil was.’ Die ridder sprak hovaardig 6940 Dat hij het niet nee deed zeker. Die vrouwe zei: ‘Heer, dat is waar, Ik beloofde u, het is niet een jaar, Dat ik u mijn dochter alzo gelijk Leveren zou, zonder twijfel, 6945 Als ge haar kwam zoeken. Ik zal hiervan Me kwijten en mijn belofte doen. En eer ge haar weg voert, zeg ik u; Voor deze ridder die hier nu is Om me van de belofte, zonder twijfel, 6950 Te kwijten, dat ik heb gedaan, Wil ik u graag vrij geven Deze toren en dat er toebehoort,’ zei ze, ԉndien dat ge wil laten huwen mij Mijn dochter daar het mijn wil is.,’ 6955 Hij zag op die vrouwe daarna, En hij sprak aldus tot haar: ‘Vrouwe, waarom maak je drukte Van uw dochter aldus groot hier Tot een wijf mij te geven? 6960 Ik ben rijker van goed dan gij, En ik ben van grotere macht Dan is allemaal uw geslacht. En is het uw wil of niet is, Ik zal haar hebben, wees zeker dus. 6965 En om de woorden, die gij Daartoe zegt, weet wel dat ze Meer kwaad dan goed hebben zal.’ Die vrouwe sprak geheel te neergeslagen: ‘Aai edele man, nee verbolg niet, ik bid het u, 6970 Ik zei deze woorden niet nu In kwaadheid tot u waart, heer, Maar ik bemin mijn kind zo zeer, Mocht wezen, dat ik graag zag Dat met me bleef al mijn dagen.,’ 6975 Toen ging die vrouw in de kamer En vond haar dochter met grote rouw. Ze zei: ‘Lieve, kind waarom Ben je dus droevig, zeg het me.’ - ‘Waarom, lieve moeder? Nee ben ik niet 6980 Schuldig te hebben rouw en verdriet Nadien dat ik zo ver ben gekomen Dat me baat en eer Tijdig te geschieden waren: En dat ik nu tot mijn dood moet gaan. 6985 Dat ik niet heb verdiend Noch voor mij noch verwant noch vriend.’ Die vrouwe sprak: ‘Lieve dochter van mij Ge zal hierdoor erg zeker zijn, Want hier binnen is een ridder, 6990 Die erg dapper is, dat is zeker dus, Die zegt, wik deze ridder u Met kracht henen voeren nu, Dat hij de ridder zal weerstaan En tegen hem vechten, zonder twijfel, 6995 Tot de wijl en te die tijd Dat hij u wint met strijd. En me lijkt, dat ge met deze Zeer verzekerd mag wezen.’ Die jonkvrouw antwoordde te die tijd: |
7000 ԁy vrouwe, dat es avonture; Dat doet mi in vresen wesen.,’ Die vrouwe seide na desen: ‘Lieve kint, ic wille dat gi u Pareert ten scoensten dat gi kont nu. 7005 Soe u die ridder scoenre siet [p. 48] Soe meerre sal wesen sijn verdriet,’ Die joncfrouwe, die niet ne liet Te done dat hare moeder hiet, Pareerde haer so si best mochte. 7010 Daer na die vrouwe brochte Haerre dochter vort geleedt Wel gepareert ende wel gecleedt. Alse die ridder wart geware, Die daer comen was om hare, 7015 Dat si so overscone was Hem vermoyede sere das, Dat hi so lange lette daer Hine hadde die joncfrouwe hem het naer. Hi sprac toter joncfrouwen na desen: 7020 ‘Joncfrouwe, wel moetti comen wesen. Die ghene die van uwer scoenhede Mi spraken si seiden waerheide, Want gi seit scoenre, sonder waen, Dan si mi daeden verstaen: 7025 Ic houde mi wel gepayt van u. Beveelt ure vrouwen Gode nu. Nadat ic u hebbe ne willic niet Langer hier letten, wats gesciet.’ Gurres sprac dus den ridder an: 7030 ԗaendise dus wech voren dan?’ - ‘Voer wien soudict laeten?’ antworde hi. Gurres sprac weder: ‘Hore mi, Die de joncfrouwe minne so sere, Dat ic jegen u sal vechten ere.,’ 7035 - ‘Ic bem lettel vervart daer bi Dat gi met vechtene dreget mi. Bi allen helichgen sweric u, Waerdi uwer derde van riddren nu, Al sulc alse gi sijt, ic soudse nochtan 7040 En wech voren ende niet laeten doer u dan.’ Gurres antworde hem al erre: ‘Ridder, gi hebt gesproken te verre. Weet wel, gine vorse heden meer niet Tuwer herbergen, wat soes gesciet. 7045 Nu doet daertoe al uwe macht, Maer hier binnen ne doe ic gene cracht Dat gise vort, om daer of Te houdene der vrouwen gelof. Maer als gi daer buten sijt, 7050 Weet wel, dat ic u tier tijt Sonder versten sal bestaen.’ Die ridder ontwerde saen: ‘Ic ontsie u dreygen lettel nu.’ Die ridder sprac: ‘Vrouwe, quijt u 7055 Van uwen gelove jegen mi.’ Si antworde: ‘Here, dat si.’ Si nam haerre dochter bider hant Ende levretse hem thant. Si seide: ‘Neenmt hier die dinc, here, 7060 Die ic in die werelt minne mere.’ Hi dankets hare, ende metter vart Dede hise sitten op een part, Ende hi vorde en wech die joncfrouwe, Die begonste maken groten rouwe. 7065 Als hise wech begonste leden, Ende si sach dat si moeste seeden Van haerre moeder ende mettien varen, Daer si seker af waent sijn tuwaren Dat hise emmer sal slaen te doet. 7070 Ende al hadde die dochter rouwe groet, Die moeder drovede noch mere, Die hare kint minde so sere Alse moeder hare kint minnen mach. Si maecte groet hantgeslach 7075 Op Gurresse ende es met allen Hem optie voeten gevallen. So seide: ԅdel ridder ende vri, Vart na mire dochter ende brinctse mi!’ - ԁy vrouwe,’ sprac Gurresse saen, 7080 ԏm Goede laet u wenen staen. Ic hope an Goede onsen here; Gi sult eer avont verhogen sere.’ Hi porret ende volget metter vart Dien ridder, die metter joncfrouwen vart. 7085 Hi achterretene ende hi Riep: ‘Hoedt u jegen mi, Ic ontsegge u.’ Dander seget: ‘Dats ene dinc daer mi lettel an leget,’ Hi keerde sijn pert te hem wart, 7090 Alse die joesteren begart. Si lieten beide lopen die perde Onderlinge, want elc andren begerde So sere, dat si beide met allen Metten orsen sijn gevallen. 7095 Si sprongen op beide metter vart Ende elc van hen trac sijn swart, Ende hebben elc andren an gelegen So dat Gurres heeft geslegen Enen zwaren slach, so int gevoech, 7100 Dat hi den riddre die hant af sloech, Daer hi den scilt mede helt; ende daer nare Alse dat die ridder wart geware Dat hi verminct was woudi vlien; Maer dat ne mocht hem niet gescien, 7105 Want hem Gurres noch enen slach gaf Dat hem sijn hoeft vloech af Ende hi viel ter erden doet neder. Gurres quam toter joncfrouwen weder Ende seide: ‘Joncfrouwe, wat dunct u 7110 Hebbix genoech gedaen nu?’ - ‘Ja gy, here,’ antworde si, ‘wihebt so vele gedaen doer mi, Dat u onse here moete geven Also vele bliscepen al u leven 7115 Als icker hebbe dat hi doet es.’ Doe sprac toter joncfrouwen Gurres: ‘Nu sullen wi weder thuuswert keren, Ende ic sal bider hulpen ons heren Uwer vrouwen weder geven u nu, 7120 Die mi so sere bat over u.’ - ‘Dat varen, here, ende dat bliven toe Staet an u selven,’ seide si doe. Gurres sat weder op thant Ende nam sine glavie in die hant, 7125 Ende si namen hare vart Ter joncfrouwen moeder wart. Hi sach optie joncfrouwe binnen desen, Die hem so scone dochte wesen, Dat hem wonder dochte van hare. 7130 Hi versochtse van minnen daer nare. Si sprac: ‘Here, na dien dat gi Mi versoect van minnen wie siedi? Nochtan en weet ic niet wel Ocht gi met mi hout u spel.,’ 7135 Gurres antworde hare Dat hi van Arturs hove ware Ende geselle vander tafelronde. Oec seidi haer ten selven stonde Dat hi Waleweins broeder ware. 7140 ‘Hoe es u name,’ sprac si daer nare. ‘Ic hete Gurres, joncfrouwe.’ Si seide tote hem: Ԃi mire trouwe, Ic hebbe genoech gehoren Spreken van u hier te vore . 7145 Ic kinne wel dat gi goet ridder sijt, Ende gi hebt ene scone lief nu ter tijt, Ende hoverdich, ende so hoge vrouwe, Dat ic wel weet, bi mire trouwe, Dat gijt niet en sout willen laeten om mi; 7150 Ende gi versocht mi van minnen bedi Dat gi mi wout proven.’ Ende hi seide doe Dat hi geen lief en had ende hi swort toe, Ende dat hise gerne soude Minnen opdat sijt also woude. 7155 ‘Ic weet wel,’ seide si, ‘ende bem seker des, [p. 49] Dat noch niet .i. jaer en es Dat gi sere minnet in dit lant Die scone joncfrouwe ende wel becant.’ Hi antworde: ԓegt mi wien.,’ 7160 Die joncfrouwe seide hem nadien Dien name vander joncfrouwen. Hi sprac: ‘Ic minnese en trouwen, Maer ic ne minnese niet mere.’ Doe sprac die joncfrouwe: ‘Ja, here, 7165 Ocht ic u mine minne gave Hoe soudic seker sijn daer ave Dat gi mi niet laeten ne sout Om ene andre ocht gise minnen woud.’ - ‘Ic sal u,’ seit hi, ԩn sulker manieren 7170 Seker doen alse gi sult visieren.’ - ԓekerlijc het ware sere Pijnlic te gelovene, here, Dat gi sout willen houden ane mi Getrouwelike, nadien dat gi 7175 Hebt gelaeten die gone, Die so hoge wijf es ende so scone, Ende hoger ende scoenre dan ic si.’ Ende vort tote hem seide si: ‘Ic hebbe wel daer mede gevaren 7180 Dat gijt mi hebt geseit, tuwaren. Ne haddic niet geweten die waerhede Ic hadde u gemint mede, Daer ic sotheit an hadde gedaen. Sekerlike ende sonder waen 7185 Gi sout mi hebben gelaeten alse gi Uwen wille hadt gehadt met mi, Alse gi die andre liet; bi desen Haddic sere bedroegen gewesen.’ -Al dat gi segt ne diedt niet nu: 7190 Ic moet minen wille hebben van u. Wie sijn hier allene ic ende ghi Ende verre van lieden, dat siedi.’ - ‘Here, wildi dat met crachten doen?’ - ‘Nenic,’ antworde die baroen; 7195 ԍaer ic bidde u vriendelike Dat gijt wilt doen goedertierlike.’ So seide: ‘Watsout sijn ocht ict doen woude?’ Hi antworde dat hi soude. - ‘Ende ocht icker niet en woude?’ sprac si. 7200 ԓone dadicker niet toe,’ sprac hi. - ‘Dus saels,’ seide si, ‘al mijn wille gescien?’ Hi seide: ‘wisegt waer van dien.’ - ‘Nu segt mi,’ sprac si thant, ‘Is enichge joncfrouwe in dit lant 7205 Ocht in erderike binnen Die gi bi minnen wout minnen, Ende gi wel wanet dat si u Haette ende onwart hadde nu?’ - ‘sekerlike, nenic,’ seide hi. 7210 - ‘Nu segt mi danne wildi Gemeintscap hebben met haren live Alse man soude met sinen wive Om scoenheit die in hare ware, Opdat gi wel wist van hare 7215 Dat si u haette indelike?’ Hi seide: ‘Nenic, sekerlike, Ende ic ne soudse niet minnen mede.’ Si seide: Ԃi rechter waerhede, Gine sult dan an mi niet leggen minne, 7220 Want ic hate u in minen sinne Ende hebbe u onwart van dien done, Dat gi hebt jegen die gone Gevalsch van minnen, die u mere Minde dan hare selve, here. 7225 Ende nieman en salre af spreken horen Hine sal u min minnen dan te voren Alsmen sal weten datmen segt Dat gi bi costumen plegt Te bedriegene vrouwen ende joncfrouwen 7230 Achter lande, die u met trouwen. Ende ic bem wel seker van u, Also alse gi mi versoect nu Suldi morgen versoeken ene andre Es dat sake dat si met u wandre. 7235 Ende ic ne weet in mine verstantnesse Gene so arme verraetnesse Alse wive te bedriegene Met scoenre spraken ende met liegene In gelike van vrayer minnen; 7240 Bedi men machse lichte verwinnen, Ende mi dunct dat gi mocht mere Scanden bejagen ende onnere Dan eren, nadien dat ict merke, In te doene sulke gewerke.,’ 7245 Hi sprac: ‘Joncfrouwe, in desen Mesprijsdi mi; waerbi macht wesen Dat gi mi haedt? Ik waende bat nu Hebben verdient die minne van u Dan uwe haettie, sonder waen.,’ 7250 So seide: ‘Ic saelt u seggen saen, Here; het es waer, des sijt gewes, Dat inden lande een ridder es, Die mi lange heeft geminnet, Ende ic hebben weder so gesinnet, 7255 Dat ic hem in allen sinne Hebbe gegeven mine minne Om die doeget die icker an hebbe vonden; Nochtan dat hi noit te genen stonden Mi so na quam alse gi sijt nu. 7260 Maer dat willic seggen u, Dat ic hebbe gedaen gelof Daer ic niet en wille sceden of, Dat icker meer af sceden sal. Ende het es man in dese werelt al 7265 Doer wien ic verwandelen woude Die minne van hem; maer ic soude Die gene haeten met allen sinnen, Die mi hier boven versochte van minnen; Want hi soect mi te minnen allene 7270 Bi hovesscer minnen ende bi rene, Ende alle die mijns vanden Van minnen begeren mire scanden. Nu hebbic u ontdect mede Twi ic u lachtre u bede. 7275 Nu vragic ocht gi mi, here, Enichge cracht sult doen vort mere Vandien dat gi mi hebt gebeden nu?’ Hi sprac: ‘Joncfrouwe, ic sect u, Begerdic u nu also sere 7280 Als ic enich wijf dede noit ere, Gi hebt u so wel van dien saken Ontsculdicht jegen mi met spraken, Ic ne soeke u niet vort, tuwaren, Van stucken die u moegen verswaren; 7285 Ende seggic, tote heden den dach Van alden mageden die ic oyt sach, Dat ic noit gene vant, sekerlike, Die sprac also getrouwelike Alse gi hebt gedaen, ende ic bidde u, 7290 Dat gi die mesdaet vergevet nu Vanden worden die ic nu hebbe gehadt Jegen u.’ Si dede te hant dat. Si reden sprekende te samen Dat si te haerre moeder huus quamen. 7295 Ende alse die moeder vernam Dat hare dochter gesont thuus quam, Si liep sere jegen hare doe Ende cussetse .c. werven toe, Ende si weende van groter bliscepen 7300 Daer si mede was begrepen. Die joncfrouwe sprac na desen: ԁy soete vrouwe, wat sal dit wesen? Van mi ne maket bliscap negene Maer van desen ridder allene, 7305 Die bi siere doeget, sonder waen, [p. 50] Doer u ende mi hevet gedaen, Wine mochtent verdienen te gere uren. Hi heeft hem geset in avonturen. Om u ende om mi heden den dach, 7310 Nochtan dat hi mi noit ne sach. Nu laet ons pensen tavont mere Hem te diennen ende te doen eere, Wine sullenre hem niet so vele Doen in ernste noch in spele 7315 Dat wi hem sullen moegen van dien Gedanken dat ic hebbe gesien Dat hi heden doer ons dede Bi sire groter vromichede.’ Die joncfrouwe beette van haren perde 7320 Ende bat Gurresse doe herde, Ende seide tot hem: ‘Lieve here, Ic bidde u, dat gi herberget tavont mere.’ Hine blever niet, antworde hi hare Want gene tijt herbergens ware, 7325 Ende hi hadde so vele te doene toe Dar hi niet en mochte bliven doe. Die joncfrouwe quam tote hem thant Ende sloech an sinen breidel hare hant, Ende seide tot hem: ‘Watsoes gesciet, 7330 U ontseggen ne helpt u niet, Gi moet hier bliven met crachte nu. Wildi oft ne wilt, dat seggic u.’ - ‘Ic sal bliven,’ antworde Gurres, ‘Opdat ic gaen mach alst mijn wille es.,’ 7335 Die joncfrouwe antworde daer nare Dat dat wel hare wille ware. Hi beette ende ginc also houde In die herberge alse die hem rusten woude, Bedi het hadde heet gedaen. 7340 Die knapen quamen gelopen saen, Die den ridder wouden ontwapen; Maer hi ontseit den cnapen, Hine woude niet af doen groet noch elene Sonder sinen helm allene, 7345 Omdat hi micte danen te tidene Eer avont quame ende te ridene. ‘Watwildi doen,’ sprac die vrouwe, ԓo helpe mi God, in goeder trouwe, Ic hadde liever dat ic te hande 7350 Verlore een deel van minen lande Dan gi tavont sout sceden van mi.’ - ‘Ic bleef optie vorwaerde,’ sprac hi, ‘Dat ic als ic woude soude varen, Ende mijn wille es, tuwaren, 7355 Dat ic noch tavont henen kere; Ende ic ne ligge te nacht mere In gene herberge, het ne si Dat davonture bringet mi Ter herbergen, bi mire trouwe, 7360 Daer woent die jonge vrouwe Daer wi af scieden, des onlanc es.’ Die vrouwe sprac tote Gurres: ‘Ic ne rader u niet vaerne wel, Hare man es wreet ende fel, 7365 Die u lichte soude willen slaen doet Daeddi in sijn huus cleine ocht groet Dat jegen sinen wille ware iet.’ Hi seide: ‘Vrouwe ic ne laets niet Om gene dinc, icne salre varen.,’ 7370 Die vrouwe sprac: ‘Dats mi leet, tuwaren, God moete u laeten wederkeren Met bliscepen ende met eren.’ Si beval te gereidene die spise, Alsi die woude in alre wise 7375 Dat hi ate eer hi danen sciede. Dat daeden thant hare liede. Di spise was gereet ende si saeten Ten taflen ende aeten. Alsi lange hadden geseten 7380 Ten taflen drinken ende eten Ende Gurres hadde doen verstaen Der vrouwen hoet was vergaen Tusschen haerre dochter ende hem binnen Dat hise versochte van minnen, 7385 Ende wat antworde si hem gaf, Die vrouwe was herde blide daer af, Ende si seide tote Gurres: ‘Dat si vroet es, here, sijt seker des, Dat es hare wel onslachte nu. 7390 Hare vader was, dat seggic u, Die vroetste die hier was int lant.’ Hi heeschede sine wapene thant: Hi sat op ende voer uten hove Metter vrouwen orlove 7395 Ende metter joncfrouwen, die hem vandien Baeden dat hise quame sien Ten minsten enewerven ere Eer hi uten lande kere. Hi seide dat mochte wel gescien 7400 Gave hem God avonture te dien. |
7000 ‘Aai vrouwe, dat is avontuur; Dat laat me in vrees wezen.,’ De vrouwe zei na deze: ‘Lieve kind, ik wil dat ge u Pareert ten mooiste dat ge nu kan. 7005 Zo mooier de ridder u ziet Hoe groter zal zijn verdriet wezen,’ De jonkvrouw, die niet nee liet Te doen dat haar moeder zei, Pareerde haar zo goed ze kon. 7010 Daarna bracht die vrouwe Haar dochter voort geleidt Goed gepareerd en goed gekleed. Toen de ridder werd gewaar, Die daar gekomen was om haar, 7015 Dat ze zo uiterst mooi was Hem vermoeide zeer dat, Dat hij zo lang lette daar Hij had de jonkvrouw hem beter nabij. Hij sprak tot de jonkvrouw na deze: 7020 ‘Jonkvrouw, welkom moet je wezen. Diegene die van uw schoonheid Me spraken ze zeiden waarheid, Want ge bent mooier, zonder twijfel, Dan ze me lieten verstaan: 7025 Ik hou me goed tevreden van u. Beveel uw vrouwe God nu. Nadat ik u heb nee wil ik niet Langer hier letten, wat er geschiedt.’ Gurrehes sprak aldus de ridder aan: 7030 ԗaande je haar aldus weg te voeren dan?’ - ‘Voor wie zou ik het laten?’ antwoordde hij. Gurrehes sprak weer: ‘Hoor mij, Die de jonkvrouw zo zeer mint, Dat ik eerder tegen u zal vechten.,’ 7035 - ‘Ik ben daarbij weinig bang Dat ge met vechten me dreigt. Bij alle heiligen zweer ik u, Waren er van u drie ridders nu, Al zulke zoals gij bent, ik zou haar nochtans 7040 Weg voeren en niet laten door u dan.’ Gurrehes antwoordde hem al gergerd, ‘Ridder, ge hebt te ver gesproken. Weet wel, ge voert haar heden niet meer Tot uw herberg, wat zo er gebeurt. 7045 Nu doe daartoe al uw macht, Maar hier binnen nee doe ik geen kracht Dat ge haar voert, om daarvan Te houden de vrouwen belofte. Maar als ge daar buiten bent, 7050 Weet wel, dat ik u te die tijd Zonder uitstel zal bestaan.’ Die ridder antwoordde gelijk: ‘Ik ontzie uw dreigen weinig nu.’ De ridder sprak: ‘Vrouwe, kwijt u 7055 Van uw belofte tegen mij.’ Ze antwoordde: ‘Heer, dat is.’ Ze nam haar dochter bij de hand En leverde haar hem gelijk. Ze zei: ‘Neenm hier dat ding, heer, 7060 Die ik in de wereld meer bemin.’ Hij bedankte haar en met een vaart Liet hij haar zitten op een paard, En hij voerde weg die jonkvrouw, Die grote rouw begon te maken. 7065 Toen hij haar weg begon te leiden, En ze zag dat ze moest scheiden Van haar moeder en meteen gaan, Daar ze zeker van waant te zijn inderdaad Dat hij haar immer dood zal slaan. 7070 En al had de dochter grote rouw, De moeder bedroefde het noch meer, Die haar kind zo zeer beminde Als een moeder haar kind minnen mag. Ze klapte zeer met haar handen 7075 Op Gurrehes en is geheel Hem te voeten gevallen. Ze zei: ԅdele ridder en vrij, Ga naar mijn dochter en breng haar mij!’ - ‘Aai vrouwe,’ sprak Gurrehes gelijk, 7080 ԏm God laat uw wenen staan. Ik hoop op God onze heer; Ge zal eer vanavond zeer verheugen.’ Hij ging en volgde met een vaart Die ridder, die me de jonkvrouw gaat. 7085 Hij achtervolgde hem en hij Riep: ‘Hoedt u tegen mi, Ik ontzeg het u.’ De ander zei: ‘Dat is een ding waar me weinig aan ligt,’ Hij keerde zijn paard tot hem waart, 7090 Als die kampen begeert. Ze lieten beide lopen de paarden Onderling, want elk de andere begeerde Zo zeer, zodat ze beide geheel Met de paarden zijn gevallen. 7095 Ze sprongen op beide met een vaart En elk van hen trok zijn zwaard, En hebben elk de andere aangelegen Zodat Gurrehes heeft geslagen Een zware slag, zo in het gevoeg, 7100 Dat hij de ridder de hand afsloeg, Daar hij het schild mede hield; en daarna Toen dat die ridder werd gewaar Dat hij verminkt was wilde hij vlieden; Maar dat nee mocht hem niet geschieden, 7105 Want Gurrehes gaf hem noch een slag Zodat hem zijn hoofd afvloog En hij viel ter aarde dood neer. Gurrehes kwam tot de jonkvrouw weer En zei: ‘Jonkvrouw, wat dunkt u 7110 Heb ik genoeg gedaan nu?’ - ‘Ja gij, heer,’ antwoordde ze, ‘Ge hebt zoveel gedaan voor mij, Dat u onze heer moet geven Alzo veel blijdschap al uw leven 7115 Als ik er heb dat hij dood is.’ Toen sprak tot de jonkvrouw Gurrehes: ‘Nu zullen we weer huiswaarts keren, En ik zal met de hulp van onze heer Uw vrouwe terug geven u nu, 7120 Die me zo zeer bad voor u.’ - ‘Dat gaan, heer, en dat blijven toe Staat aan u zelf,’ zei ze toen. Gurrehes zal gelijk weer op En nam zijn speerpunt in de hand, 7125 En ze namen hun vaart Ter jonkvrouw moeder waart. Hij keek naar de jonkvrouw binnen deze, Die hem zo mooi dacht te wezen, Dat hem wonder dacht van haar. 7130 Hij verzocht ze van minnen daarna. Ze sprak: ‘Heer, na dien dat gij Me verzoekt van minnen wie ben je? Nochtans weet ik niet goed Of ge met me uw spel houdt.,’ 7135 Gurrehes antwoordde haar Dat hij van Arthur’ s hof was En gezel van de tafelronde. Ook zei hij haar terzelfder tijd Dat hij Walewein’ s broeder was. 7140 ‘Hoe is uw naam,’ sprak ze daarna. ‘Ik heet Gurrehes, jonkvrouw.’ Ze zei tot hem: ‘Bij mijn trouw, Ik heb genoeg gehoord Spreken van u hier tevoren. Ik beken wel dat ge een goede ridder bent, En ge hebt een mooie lief nu ter tijd, En hovaardig, en zo’ n hoge vrouwe, Dat ik wel weet, bij mijn trouw, Dat gij haar niet zou willen verlaten om mij; 7150 En ge verzocht me van minnen omdat Dat ge me wilde beproeven.’ En hij zei toen Dat hij geen lief had en hij zwoer het toen, En dat hij haar graag zou Minnen opdat zij het alzo wou. 7155 ‘Ik weet wel,’ zei ze, ‘en ben zeker dus, Dat noch niet een jaar is Dat ge zeer mint in dit land Die mooie goed bekende jonkvrouw.’ Hij antwoordde: ‘Zeg me wie.,’ 7160 Die jonkvrouw zei hem nadien De naam van de jonkvrouw. Hij sprak: ‘Ik min haar en trouw, Maar ik bemin haar niet meer.’ Toen sprak die jonkvrouw: ‘Ja, heer, 7165 Als ik u mijn minne gaf Hoe zou ik daarvan zeker zijn Dat ge me niet verlaten nee zou Om een andere als ge haar winnen wilde.’ - ‘Ik zal u,’ zei hij, ԯp zulke manieren 7170 Zekerheid doen zoals ge zal versieren.’ - ‘Zeker het was zeer Moeilijk te geloven, heer, Dat ge zou willen houden aan mij Getrouw, nadien dat gij 7175 Hebt gelaten diegene, Die zo’ n hoog wijf is en zo mooi, En hoger en mooier dan ik ben.’ En voort zei ze tot hem: ‘Ik heb wel daarmee gevaren 7180 Dat gij me hebt gezegd, inderdaad. Nee had ik niet geweten de waarheid Ik had u bemint mede, Daar ik zotheid aan had gedaan. Zeker en zonder twijfel 7185 Ge zou me hebben verlaten als gij Uw wil had gehad met mij, Zoals ge de ander verliet; hierdoor Was ik zeer bedrogen geweest.’ - Al dat ge zegt nee duidt niet nu: 7190 Ik moet mijn wil hebben van u. We zijn hier alleen ik en gij En verre van lieden, dat zie je.’ - ‘Heer, wil je dat met kracht doen?’ - ‘Neenn ik,’ antwoordde de baron; 7195 ‘Maar ik bid u vriendelijk Dat gij het goedertieren wil doen.’ Ze zei: ‘Wat zou het zijn als ik het doen wilde?’ Hij antwoordde dat hij zou. - ‘Enals ik het niet wilde?’ sprak ze. 7200 Ԛo deed ik er niets toe,’ sprak hij. - ‘Dus zal het,’ zei ze, ‘al mijn wil geschieden?’ Hij zei: ‘Ge zegt waar van die.’ - ‘Nu zeg me,’ sprak ze gelijk, ‘Is er enige jonkvrouw in dit land 7205 Of in aardrijk binnen Die ge met minnen wilde beminnen, En ge wel waant dat ze u Haatte en onwaardig had nu?’ - ‘Zeker neen ik,’ zei hij. 7210 - ‘Nu zeg me dan wil je Gemeenschap hebben met haar lijf Als een man zou met zijn wijf Om de schoonheid die in haar was, Opdat ge wel wist van haar 7215 Dat ze u haatte eindelijk?’ Hij zei: ‘Neenn ik, zeker, En ik nee zou haar niet minnen mede.’ Ze zei: ‘Bij rechte waarheid, Ge zal dan aan mij niet minne leggen, 7220 Want ik haat u in mijn geest En heb u verontwaardigd van dat doen, Dat gij hebt tegen diegene Vervalst van minnen, die u meer Minde dan zichzelf, heer. 7225 En niemand zal er van spreken horen Hij zal u minder minnen dan tevoren Als men zal weten dat men zegt Dat ge te gebruiken pleegt Te bedriegen vrouwen en jonkvrouwen 7230 Achter landen, die u met trouw. En ik ben wel zeker van u, Alzo zoals ge mij verzoekt nu Zal je morgen verzoeken een andere Is het zaak dat ze met u wandelt. 7235 En ik nee weet in mijn verstand Geen zo’ n arme verraad Als wijven te bedriegen Met mooie woorden en met liegen Op gelijke wijze van fraaie minnen; 7240 Omdat men ze licht mag overwinnen, En me lijkt dat gij noch meer Schande bejaagt en oneer Dan eer, nadien dat ik het merk, In te doen zulk werk.,’ 7245 Hij sprak: ‘Jonkvrouw, in deze Misprijs je me; waarbij mag het wezen Dat ge me haat? Ik waande beter nu Hebben verdiend die minne van u Dan uw haat, zonder twijfel.,’ 7250 Ze zei: ‘Ik zal het u gelijk zeggen, Heer; het is waar, dus wees zeker, Dat in het land een ridder is, Die me lang heeft bemind, En ik heb hem weer zo begeerd, 7255 Dat ik hem in alle zinnen Heb gegeven mijn minne Om de deugd die ik er aan heb gevonden; Nochtans dat hij nooit te geen stonden Mij zo nabij kwam zoals gij nu bent. 7260 Maar dat wil ik u zeggen, Dat ik een belofte heb gedaan Waarvan ik niet wil scheiden, Dat ik er meer van scheiden zal. En er is geen man in al deze wereld 7265 Door wie ik het veranderen zou De minne van hem; maar ik zou Diegene haten met alle zinnen, Die me hier boven verzocht van minnen; Want hij zoekt me te minnen alleen 7270 Bij hoffelijke minnen en bij reine, En allen die mij van de Van minnen begeren tot mijn schande. Nu heb ik u verteld mede Waarom ik uw bede uitlachte. 7275 Nu vraag ik of ge mij, heer, Enige kracht zal doen voort meer Van die dat ge me hebt gebeden nu?’ Hij sprak: ‘Jonkvrouw, ik zeg het u, Begeerde ik u nu alzo zeer 7280 Zoals ik enig wijf nooit eerder deed, Ge hebt u zo goed wel van die zaken Verontschuldigt tegen mij met woorden, Ik nee verzoek u niet voort, inderdaad, Van stukken die u mogen verzwaren; 7285 En zeg ik, tot heden de dag Van alle maagden die ik ooit zag, Dat ik nooit geen vond, zeker, Die sprak alzo getrouw Zoals gij hebt gedaan, en ik bid u, 7290 Dat ge die misdaad vergeeft nu Van de woorden die ik nu heb gehad Tegen u.’ Ze deed dat gelijk. Ze reden sprekende tezamen Dat ze tot haar moeders huis kwamen. 7295 En toen haar de moeder vernam Dat haar dochter gezond thuis kwam, Ze liep zeer tegen haar toen En kuste ze honderd maal toen, En ze weende van grote blijdschap 7300 Daar ze mede was begrepen. De jonkvrouw sprak na deze: ‘Aai lieve vrouwe, wat zal dit wezen? Van mij nee maak nee geen blijdschap Maar van deze ridder alleen, 7305 Die bij zijn deugd, zonder twijfel, Voor u en mij heeft gedaan, We mochten het verdienen te geen uren. Hij heeft hem gezet in avonturen. Om u en om mij heden de dag, 7310 Nochtans dat hij me nooit nee zag. Nu laat ons vanavond meer peinzen Hem te dienen en eer te doen, We zullen het hem niet zoveel Doen in ernst noch in spel 7315 Dat we hem zullen mogen van die Bedanken dat ik heb gezien Dat hij heden voor ons deed Bij zijn grote dapperheid.’ Die jonkvrouw steef af van haar paard 7320 En bad Gurrehes toen erg, En zei tot hem: ‘Lieve heer, Ik bid u, dat ge herbergt vanavond meer.’ Hij bleef er niet, antwoordde hij haar Want het geen tijd te herbergen was, 7325 En hij had zoveel te doen toe Dar hij niet mocht blijven toen. De jonkvrouw kwam tot hem gelijk En sloeg aan zijn breidel haar hand, En zei tot hem: ‘Watzo er gebeurt, 7330 Uw ontzeggen nee helpt u niet, Ge moet hier met kracht blijven nu. Wil je of wil je niet, dat zeg ik u.’ - ‘Ik zal blijven,’ antwoordde Gurrehes, ‘Opdat ik gaan mag als het mijn wil is.,’ 7335 De jonkvrouw antwoordde daarna Dat dit wel haar wil was. Hij steeg af en ging alzo gauw In de herberg als die hem rusten wilde, Omdat toen hij het had gedaan. 7340 De knapen kwamen gelopen gelijk, Die de ridder wilden ontwapen; Maar hij ontzei het de knapen, Hij wilde het niet afdoen groot noch klein Uitgezonderd zijn helm alleen, 7345 Omdat hij mikte vandaan te gaan Eer de avond kwam en te rijden. ‘Watwil je doen,’ sprak die vrouwe, Ԛo help me God, in goede trouw, Ik had liever dat ik gelijk 7350 Verloor een deel van mijn land Dan ge vanavond van mij zou scheiden.’ - ‘Ik blijf op die voorwaarde,’ sprak hij, ‘Dat ik als ik wilde zou gaan, En mijn wil is, inderdaad, 7355 Dat ik noch vanavond henen keer; En ik nee lig vannacht meer In geen herberg, tenzij Dat het avontuur me brengt Ter herberg, bij mijn trouw, 7360 Daar woont die jonge vrouw Daar we van scheiden, dat kort geleden is.’ Die vrouwe sprak tot Gurrehes: ‘Ik nee raadt aan u niet te gaan, Haar man is wreed en fel, 7365 Die u licht dood zou willen slaan Deed ge in zijn huis klein of groot Dat iets tegen zijn wil was.’ Hij zei: ‘Vrouwe, ik nee laat het niet Om geen ding, ik zal er heen gaan.,’ 7370 Die vrouwe sprak: ‘Dat is me leed, inderdaad, God moet u laten terug keren Met blijdschap en met eren.’ Ze beval te bereiden de spijs, Als die wilde op alle wijze 7375 Dat hij at eer hij vandaan scheidde. Dat deden gelijk haar lieden. De spijs was gereed en ze zaten Te tafel en aten. Toen ze lang hadden gezeten 7380 Te tafel drinken en eten En Gurrehes had laten verstaan De vrouwe hoe het was vergaan Tussen haar dochter en hem binnen Dat hij haar verzocht van minnen, 7385 En wat antwoord ze hem gaf, Die vrouwe was erg blijde daarvan, En ze zei tot Gurrehes: ‘Dat ze verstandig is, heer, wees zeker van dat, Dat is wel haar geslacht nu. 7390 Haar vader was, dat zeg ik u, De verstandigste die hier was in het land.’ Hij eiste zijn wapens gelijk: Hij zat op en voer uit het hof Met het verlof van de vrouwe 7395 En met de jonkvrouw, die hem van die Baden dat hij ze kwam zien Ten minste een maal eerder Eer hij uit het land keert. Hij zei dat mocht wel geschieden 7400 Gaf hem God avontuur tot die. |
Alse Gurres opten wech quam Hi reet so verre, dat hi vernam Enen casteel staende in een dal, Starc ende scone bemuert al, 7405 Ende wel berecht van cantelen In allen siden in allen delen, So dat hine wel kinde saen Bi litekine die hi hadde verstaen; Ende hi derwart sinen wech nam. 7410 Tirst dat hi ter bruggen quam Vant hi die vrouwe daer al gereet Van daer binnen, die daer ontbeet Om hem sien, ocht hi soude comen. Tirst dat sine hadde vernomen 7415 Liep si jegen hem blidelike Om te doene beeten haestelike, Want die vrouwe daer hi hadde geeten Hadde hare wel gedaen weten Wie hi was ende hoe hi hadde mede 7420 Wel gedaen hare besichede. Si namen metten breidele saen Ende seide: Ԃeet, here, gi sijt gevaen.’ Gurres antworde hare Dat hi gerne hare gevangene ware: 7425 Hi beette, ende die vrouwe dede Twee cnapen comen daer ter stede. Die een nam sijn pert, Dander scilt ende swart. Die vrouwe namen bider hant 7430 Ende leiddene in die zale thant. Si deden ontwapen (sic) gereet: Si deden andoen een licht cleet, Omdat hi gepijnt was van hitten, Ende deden op tgroene gras gaen sitten. 7435 Si sagen gerne om die doeget groet, Die hem die vrouwe van hem ontboet, Ende si ginc bi hem sitten daer nare. Onlange nadien quam aldare Die here, die gejaget hadde alden dach. 7440 Tirst dat hi sinen gast so scone sach Wart hi erre dat hire comen was, Maer hine maecte gene gelike das Omdat hi was vremde; maer haddi Redene moegen vinden waer bi 7445 Hine hadde moegen verdriven Hine hadden niet laeten bliven, Bedi hi sorgede dat hi dare Om sijns wijfs wille comen ware. Hi sprac toten ridder na desen 7450 Ende hieten willecome wesen. Gurres antworde tier ure: ‘Here, God geve u goede avonture.’ Hi seide: ‘Vrouwe, es dit u man?’ - ‘Ja hi,’ sprac si. Hi seide dan: 7455 ‘Het en es geen wonder, dat gine ontsiet, [p. 51] [Want hier voren en saggic niet] Enichgen man die bat sceen fel wesen Dan mi nu dinct van desen.’ Binnen dien dat si spraken also 7460 Quam een man gelopen toe, Die der vrouwen seide openbare Dat buten der porten een ridder ware Die gerne herberge name: ‘Vrouwe, eist u bequame 7465 Dat hi herberget tavont mere?’ - ‘Jaet, laeten in eer coemt mijn here, Bedi hadt mijn here vernomen Eer hi in die herberge ware comen Hine quamer niet in, des sijt gewes, 7470 Omdat hier een ridder binnen es.’ Die knape ginc ten riddre daer nare, Ende seide dat hi geherberget ware. Hi voer in. Al te hant quamen die knapen Die hem af holpen doen sine wapen. 7475 Tirst dat hi binnen der zalen quam Gurres besagene ende vernam Dat Sagrimor was. Hi liep met desen Tote hem ende hietene wellecome wesen. Sagramor helsedene sere 7480 Ende seide: ‘Hoe quaemdi hier, here?,’ - ‘Ic quam recht hier,’ sprac Gurres. Die vrouwe vragede wie die ridder es. Gurres antworde hare Dat hi van Arturs hove ware 7485 Ende geselle vander tafelronden, Een der bester diemen nu weet tier stonden. Die vrouwe haelde van samite doe Enen roc ende enen mantel toe, Ende gafse hem an te doene. 7490 Tirst dat ontwapent was diegone Ende sijn ansichte hadde gedwegen Ende sinen hals, als ridders plegen, Was hi een scone ridder ende openbare. Die here quam uut ere camere daer nare, 7495 Ende hi vragede als hine vernam Weltijt die ander ridder quam. Men seiden dat hi daer na quam saen Dat hi in sine camere was gegaen. Die here vragede hen wanen si waren. 7500 Si antworden hem sonder sparen: ‘Wie sijn van Arturs hove, here.’ Doe ontsach hi hem herde sere Datse sijn wijf hadde ontboden Omdat sine souden doden. 7505 Hi keerde in sine camere ende dede Sinen broeder daer in gaen mede Ende .ij. van sinen neven toe. Hi seide hen lieden in rade doe: ‘Ic ne weet wat mijn wijf heeft gedacht 7510 Te doene, die dese ridders heeft bracht Hier binnen jegen minen orlof; Ic bem een deel in wane daer of, Tien tiden dat ic in slape sal sijn, Dat si mi sal doen nemen dat leven mijn.,’ 7515 Die broeder seide: ‘Ic segge u Watmen daermede sal doen nu. Hier binnen sijn genoech cnapen Dien gi sult seggen dat si hen wapen Ende in ene camere bliven stille: 7520 Ocht enich vanden ridders wille Enichge overdaet doen ocht striden, Si sullense doet slaen in corten tiden.’ Die here antworde: ‘Dese raet es goet, Ic wille datmen also doet.,’ 7525 Hi dede in ene camere na desen .X. cnapen al gewapent wesen, Ende hi beval henliede vaste Ocht si verstoeden dat sine gaste Enichge overdaet doen wouden, 7530 Dat si hem thant oplopen souden Ende te doet slaen metter vart; Si soudense vinden onbewart Van wapenen, ende sine souden tier uren Jegen hen niet moegen geduren. 7535 Si seiden: Ԑorrensi cleine ocht groet Wie sullense beide slaen te doet.’ Alse dit aldus gesproken was Een knape wart geware das, Ende ginc te sire vrouwe saen 7540 Ende dede hare dese dinc verstaen. Si antworde den cnape gereit: ԅist waer dattu heves geseit, Sone was noit gesproken tote hare Sulke verraetnesse alse dit ware.,’ 7545 - ‘Neenst niet waer, ic sal gedoegen Datmen uut steke mijn oegen.’ - ‘Dat es om niet,’ sprac die vrouwe; ‘Ic gelove Gode, bi mire trouwe, Dat ic die ridders sal vandien 7550 Bescermen dat hen niet sal messcien.’ Si dede den ridders te wetene saen Dat hare here doe hadde gedaen, Ende si seide hen: ‘Ic rade u Dat gi daer af versiet nu 7555 Dat gi jegen hen bewaret sijt: Ne doedijs niet, ende siet hijs tijt Dat hi uwes boven moege comen U wart u lijf thant genomen.’ Si seiden: ԏcht God wille, onse here, 7560 Dat en gevallet nembermere, Dat hi ons, het ne doe groet mesfal, Met sulker verraetnesse doeden sal.’ Gurres sprac dus Sagramorre toe: ‘Ic segge u watmen best doe: 7565 Ic ne sal tavont meer niet eten, Hets onlanc dat ic at, dat suldi weten; Ic sal mi oec vensen ende gaen Liggen in gene camere saen, Daer onse wapenen sijn: alse gi 7570 Sult sijn geseten ic sal mi Wapenen saen, ende maggie verhoren Dat gi mijns noet hebt daer voren Ic sal comen ende houden den strijt Tote dien dat gi gewapent sijt. 7575 Ende waren wi wel gewapent bede Sine hilden jegen ons gene stede Al waerre noch also vele, dat verstaet.,’ Mettien Gurres liggen gaet In die camere, ende doet verstaen 7580 Dat hi met siecheden es bevaen. Sagramor bleef metter vrouwen daer. Die here bleef vragende daer naer Waer die ander ridder es becomen Als hine niet en hevet vernomen. 7585 Si seide: ‘Hi dede ons verstaen Dat hi siec es ende te bedde gegaen.’ Althant sweech die here Ende hine vragede daeromme niet mere, Als diere luttel om soude geve n 7590 Al was hi thant doet bleven. Die etentijt quam ende men ginc dwaen Ende si gingen sitten saen. Ende omdattie here niet ne woude Datten Sagramor over dorper houde 7595 Ne liet hi doe sijn wijf niet eten Metter maysniede, dat suldi weten, Ende deedse met Sagramor eten dan; Ende dat dede hi bedi nochtan, Dat hise woude begripen saen, 7600 [Ende es op dander side sitten gegaen Daer was wel in alre wise Gedient van dranke ende van spise. Alsten derden gerechte quam Ene joncfrouwe brochte, alsict vernam 7605 .IJ. rosene hoede gedragen tier stat [p. 52] Daer die vrouwe met Sagramorre sat, Die si hadde gemaect in dien boengaert, Ende si gafse herre vrouwen ter vart, Diese hare heescede, dies geloeft. 7610 Si sette den enen op hare hoeft Ende gaf Sagrimorre den andren doe, Dies hare man balch, die sach toe, Ende sloechse soe, dat si met allen Ter erden neder moeste vallen, 7615 Ende seide: quade pute, thanden Neemt hier uwen loen vanden scanden Die gi in mine herberge doet. Gi sijt al te coene in uwen moet, Dat gi dorst u leckeringe toegen 7620 Daer ic toesach met minen oegen.’ - ‘Ay here,’ sprac Sagrimor saen, ‘Nu haddi herde sere mesdaen, Die dese vrouwe hebt geslaegen soe Ende om niet daer ic sach toe.,’ 7625 Die ridder seide: ‘Dat ics dede nu Dat dedic in despite van u.’ - ‘Ja,’ sprac Sagrimor, ‘dadi Ic ware quaet dattic ne wraecs mi Vander buffen die gi hare hebt gegeven.,’ 7630 Sagrimor heeft die vuest verheven, Die groet was ende vircante also wel, Ende sloegen soe, dathi vel Vander taflen verdort daer neder. Daer wart altehant wech ende weder 7635 Groete nose ende geluet dor das Dattie here so geslagen was, Ende die in die wachte waren Sprongen uut al sonder sparen Met getrecten swerden, sonder waen, 7640 Ende wouden Sagramorre doet slaen. Gurres quamer gelopen toe, Ende hi was wel gewapent doe, Met ere haecsen in sinen handen, Daer hi mede cloefde toten tanden 7645 Den irsten die quam in sijn gemoet. Daerna liep hi met groter spoet Toten here, die woude opstaen, Ende sloegen metter haecsen saen, Ende hi hem sloech sijn hoeft af 7650 Metten slage die hi hem gaf. Ende alse die andre dat saegen Si liepen hem op met groten slaegen, Ende hi weerde hem wel, alsict las. Alse Sagramor gewapent was 7655 Ende si beide te gader waren Si scofierden alle die scaren Ende maketse vlouchtich dat si tier stont Vlouwen gequetst ende doet gewont; Ende binnen in die camere bleven 7660 Des heren broedere doet ende sine neven. Alsi dit dus hadden gedaen Die vrouwe ontboet hare mage saen Dat si tote hare souden comen. Si quamen ende alsi hadden vernomen 7665 Hoet was si waren blide sere, Bedi si haetten sere den here Ende si minden die vrouwe mede Om hare grote hoveschede Ende omdat si hare nichte was toe. 7670 Si namen den doeden ridder doe Ende leiden wel eerlike In een scone coffer rike Met dieren pellen bedect, Ende droegene also berect, 7675 Inden midden vanden zale, Daermen alden nacht bewaecte wale. Die vrouwe ne woude gedoegen niet Dat hare gasten souden waken iet, Maer si deedse slapen gaen tier ure, 7680 Ende si rusten alden nacht dure. Des ander dages ruemden si thof Ende namen an die vrouwe orlof, Die hem vriendelike bat thant, Ofsi weder keerden doer tlant, 7685 Dat sise quamen sien. Si seiden doe Dat sijt gerne daeden gevielt hen also. |
Toen Gurrehes op de weg kwam Hji reed zo ver, zodat hij vernam Een kasteel staande in een dal, Sterk en mooi ommuurd al, 7405 En goed gemaakt van kantelen In alle zijden in alle delen, Zodat hij het wel herkende gelijk Bij de tekens die hij had verstaan; En hij derwaarts zijn weg nam. 7410 Ten eerste dat hij ter brug kwam Vond hij die vrouwe daar al gereed Van daar binnen, die daar wachtte Om hem zien, of hij zou komen. Ten eerste dat ze hem had vernomen 7415 Liep ze blijde naar hem Om haastig te laten afstijgen, Want de vrouwe daar hij had gegeten Had haar wel laten weten Wie hij was en hoe hij had mede 7420 Goed gedaan haar bezigheid. Ze nam hem met de breidel gelijk En zei: ԓtijg af, heer, ge bent gevangen.’ Gurrehes antwoordde haar Dat hij graag haar gevangene was: 7425 Hij steeg af, en die vrouwe liet Twee knapen komen daar ter plaatse. De ene nam zijn paard, De andere schild en zwaard. Die vrouwe nam hem bij de hand 7430 En leidde hem gelijk in de zaal. Zie liet hem gereed ontwapenen: Ze liet hem een licht kleed aandoen, Omdat hij gepijnigd was van hitte, En liet hem op het groene gras gaan zitten. 7435 Ze zag hem graag vanwege de grote deugd, Die hem de vrouwe van hem ontbood, En ze ging bij hem zitten daarna. Kort nadien kwam aldaar De heer, die de hele dag gejaagd had. 7440 Ten eerste dat hij zijn gast zo mooi zag Werd hij gergerd dat hij er gekomen was, Maar hij maakte geen vergelijking dat Omdat hij vreemd was; maar had hij Reden mogen vinden waarbij 7445 Hij hem had mogen verdrijven Hij had hem niet laten blijven, Omdat hij bezorgd was dat hij daar Vanwege zijn wijf gekomen was. Hij sprak tot de ridder na deze 7450 En zei hem welkom te wezen. Gurrehes antwoordde te die tijd: ‘Heer, God geeft u goed avontuur.’ Hij zei: ‘Vrouwe, is dit uw man?’ - ‘Ja hij,’ sprak ze. Hij zei dan: 7455 ‘Het is geen wonder, dat ge hem ontziet, Want hiervoor zag ik niet Enige man die meer fel scheen te wezen Dan me nu lijkt van deze.’ Binnen dien dat ze alzo spraken 7460 Kwam een man toegelopen, Die de vrouwe zei openbaar Dat buiten de poort een ridder was Die graag herberg nam: ‘Vrouwe, is het u bekwaam 7465 Dat hij herbergt vanavond meer?’ - ‘Ja het, laar hem binnen eer mijn heer komt, Omdat had mijn heer vernomen Eer hij in de herberg was gekomen Hij kwam er niet in, dus wees zeker, 7470 Omdat hier een ridder binnen is.’ De knaap ging te ridder daarna, En zei dat hij geherbergd was. Hij voer in. Al gelijk kwamen de knapen Die hem toen afhielpen van zijn wapen. 7475 Ten eerste dat hij binnen de zaal kwam Gurrehes bezag hem en vernam Dat het Sagramor was. Hij liep met deze Tot hem en zei hem welkom te wezen. Sagramor omhelsde hem zeer 7480 En zei: ‘Hoe kwam je hier, heer?,’ - ‘Ik kwam net hier,’ sprak Gurrehes. Die vrouwe vroeg wie die ridder was. Gurrehes antwoordde haar Dat hij van Arthur’ s hof was 7485 En gezel van de tafelronden, Een der beste die men nu weet te die tijden. Die vrouwe haalde van fluweel toen Een rok en een mantel toen, En gaf ze hem aan te doen. 7490 Ten eerste dat ontwapend was diegene En zijn aanzicht had gewassen En zijn hals, zoals ridders plegen, Was hij een mooie ridder en openbaar. De heer kwam uit een kamer daarna, 7495 En hij vroeg toen hij hem vernam Welke tijd die andere ridder kwam. Men zei hem dat hij daarna gelijk kwam Dat hij in zijn kamer was gegaan. De heer vroeg hen waarvan ze waren. 7500 Ze antwoordden hem zonder ophouden: ‘we zijn van Arthur’ s hof, heer.’ Toen ontzag hij zich zeer erg Dat ze zijn wijf had ontboden Omdat ze hem zouden doden. 7505 Hij keerde in zijn kamer en liet Zijn broeder daarin gaan mede En 2 van zijn neven toe. Hij zei die lieden in raad toen: ‘Ik weet niet wat mijn wijf heeft gedacht 7510 Te doen, die deze ridders heeft gebracht Hier binnen tegen mijn verlof; Ik ben een deel in waan daarvan, Ten tijden dat ik in slaap zal zijn, Dat ze me zullen nemen mijn leven.,’ 7515 De broeder zei: ‘Ik zeg u Wat men daarmee nu zal doen. Hier binnen zijn genoeg knapen Die ge zal zeggen dat ze hen wapenen En stil blijven in een kamer: 7520 Als enige van de ridders wil Enige overdaad doen of strijden, Ze zullen ze dood slaan in korte tijden.’ De heer antwoordde: ‘Deze raad is goed, Ik wil dat men alzo doet.,’ 7525 Hij liet in een kamer na deze 10 knapen geheel gewapend wezen, En hij beval hen lieden vast Als ze verstonden dat zijn gasten Enige overdaad doen wilden, 7530 Dat ze hen gelijk oplopen zouden En te dood slaan met een vaart; Ze zouden ze onbeschermd vinden Van wapens, en ze zouden te die tijd Tegen hen niet mogen verduren. 7535 Ze zeiden: ‘Gaan ze klein of groot We zullen ze beide dood slaan.’ Toen dit aldus besproken was Een knaap werd het gewaar dat, En ging tot zijn vrouwe gelijk 7540 En liet haar dit ding verstaan. Ze antwoordde de knaap gereed: ԉs het waar dat u hebt gezegd, Zo was nooit gesproken tot haar Zulk verraad zoals dit was.,’ 7545 - ‘Neenn is het niet waar, ik zal gedogen Dat men uitsteekt mijn ogen.’ - ‘Dat is om niet,’ sprak die vrouwe; ‘Ik beloof God, bij mijn trouw, Dat ik die ridders zal van die 7550 Beschermen dat hen niets zal misgaan.’ Ze liet de ridders te weten gelijk Dat haar heer toen had gedaan, En ze zei hen: ‘Ik raad u Dat ge u daarvan voorziet nu 7555 Dat ge tegen hen beschermd bent: Nee doe je het niet, en ziet hij tijd Dat hij u te boven mag komen U wordt uw lijf gelijk genomen.’ Ze zeiden: ԁls God het wil, onze heer, 7560 Dat gebeurt nimmermeer, Dat hij ons, tenzij doet groot misval Met zulk verraad doden zal.’ Gurrehes sprak aldus Sagramor toe: ‘Ik zeg u wat men het beste doet: 7565 Ik nee zal vanavond niet meer eten, Het is kort geleden dat ik at, dat zal je weten; Ik zal me ook veinzen en gaan Liggen in die kamer gelijk, Daar onze wapens zijn: als gij 7570 Zal zijn gezeten zal ik me Wapenen gelijk, en mag ik horen Dat ge me nodig hebt daar voeren Ik zal komen en houden de strijd Tot dien dat ge gewapend bent. 7575 En waren we beide goed gewapend Ze houden tegen ons geen stand Al waren er noch alzo veel, dat verstaat.,’ Meteen Gurrehes liggen gaat In die kamer, en laat verstaan 7580 Dat hij met ziekte is bevangen. Sagramor bleef met de vrouwe daar. Die heer bleef vragen daarna Waar die andere ridder is bekomen Toen hij hem niet heeft vernomen. 7585 Ze zei: ‘Hij liet ons verstaan Dat hij ziek te bed is gegaan.’ Al gelijk zweeg die heer En hij vroeg daarom niet meer, Als die er weinig om zou geven 7590 Al was hij gelijk dood gebleven. De etenstijd kwam en men ging wassen En ze gingen zitten gelijk. En omdat die heer niet nee wilde Dat het Sagramor voor schande hield 7595 Nee liet hij toen zijn wijf niet eten Met de manschappen, dat zal je weten, En liet haar met Sagramor eten dan; En dat deed hij omdat nochtans, Dat hij ze wilde grijpen gelijk, 7600 En is aan de andere kant gaan zitten Daar was wel op alle wijze Bediend van drank en van spijs. Toen het derde gerecht kwam Een jonkvrouw bracht het, zoals ik het vernam 7605, 2 rozen hoeden gedragen te die plaats Daar die vrouwe met Sagramor zat, Die ze had gemaakt in de boomgaard, En ze gaf ze haar vrouwe ter vaart, Die ze van haar eiste, dus geloof het. 7610 Ze zette de ene op haar hoofd En gaf Sagramor de andere toen, Dus haar man verbolg, die toekeek, En sloeg haar zo, zodat ze geheel Ter aarde neer moest vallen, 7615 En zei: ‘Kwade hoer, gelijk, Neem hier uw loon van de schande Die ge in mijn herberg doet. Ge bent al te koen in uw gemoed, Dat ge uw aanmatigheid durft te tonen 7620 Daar ik toekeek met mijn ogen.’ - ‘Aai heer,’ sprak Sagramor gelijk, ‘Nu heb je zeer erg misdaan, Dat je deze vrouw zo hebt geslagen En om niet daar ik toekeek.,’ 7625 De ridder zei: ‘Dat ik het nu deed Dat deed ik in minachting van u.’ - ‘Ja,’ sprak Sagramor,’deed je Ik was kwaad dat ik me niet wraakte Van de klappen die ge haar hebt gegeven.,’ 7630 Sagramor heeft de vuist verheven, Die groot was en vierkant alzo goed, En sloeg zo, dat hij viel Van de tafel verdort daar neer. Daar werd al gelijk heen en weer 7635 Groot lawaai en geluid door dat Dat de heer zo geslagen was, En die in de wacht waren Sprongen uit al zonder ophouden Met getrokken zwaarden, zonder twijfel, 7640 En wilden Sagramor dood slaan. Gurrehes kwam er toegelopen, En hij was toen goed gewapend, Met een strijdbijl in zijn handen, Daar hij mee kloofde tot de tanden 7645 De eerste die kwam in zijn ontmoeting. Daarna liep hij met grote spoed Tot de heer, die wilde opstaan, En sloeg hem met de strijdbijl gelijk, En hij hem sloeg zijn hoofd af 7650 Met de slag die hij hem gaf. En toen de anderen dat zagen Ze liepen hem op met grote slagen, En hij verweerde hem goed, zoals ik het las. Toen Sagramor gewapend was 7655 En ze beide tezamen waren Ze schoffeerden de gehele schaar En maakte ze vluchtig zodat ze te die tijd Vlogen gekwetst en tot de dood gewond; En binnen in de kamer bleven 7660 De heer zijn broeder dood en zijn neven. Toen ze dit aldus hadden gedaan De vrouwe ontbood haar verwanten gelijk Dat ze tot haar zouden komen. Ze kwamen en toen ze hadden vernomen 7665 Hoe het was waren ze zeer blijde, Omdat ze de heer zeer haatten En ze minden de vrouwe mede Om haar grote hoffelijkheid En omdat ze hun nicht toen was. 7670 Ze namen de dode ridder toen En legden hem luisterrijk In een mooi rijke kist Met duur doodskleed bedekt, En droegen hem alzo uitgerust, 7675 In het midden van de zaal, Daar men de hele nacht wel waakten. De vrouwe nee wilde niet gedogen Dat haar gasten iets zouden waken, Maar ze liet ze slapen gaan te die tijd, 7680 En ze rusten de hele nacht door. De volgende dag ruimden ze de hof En namen aan die vrouwe verlof, Die hem vriendelijk gelijk bad, Of ze terug keerden door het land, 7685 Dat ze haar kwamen zien. Ze zeiden toen Dat zij het graag deden geviel het hen alzo. |
Doe porreden Sagramor ende Gurres. Tirst dat Sagramor opten wech es Vragedi Gurresse thant 7690 Ocht hi noch iet ondervant Van dien dat si sochten tien stonden. Hi sprac hine hadder niet af vonden. Sagramor sprac: ‘God moete ons beden Te sulker stat noch geleden, 7695 Daer wijs horen moeten vraye niemaren.’ - ‘Dat moete ons God geven, tuwaren,’ Antworde Gurres daer toe. Si reden enen nauwen pat doe, Ende droegen over een tien tiden, 7700 Dat si te gadere souden riden Des si enich avonture vonden. Si reden toter none tien stonden Eer si uten foreeste quamen. Ende als sire uut quamen si vernamen 7705 Vor hem gerecht .xij. pawelgoene Van ere manieren, van enen doene, Ende stonden in enen beemt gerecht; An elc pawelgoen hingen gehecht .iiij. scilden, ende daer waren toe 7710 Bi elken .x. glavyen doe. Gurres seide thant: ‘wi Moeten joesteren, dat dunket mi. Wie sire nu comen so naer, Dai wi niet moegen sceden van daer 7715 Wine moeten joesteren here.’ Dander seide: ‘Dat moet emmer sijn, here.’ Mettien worden si geware Van enen naen, die quam tot hen dare Ende tote hen seide: ‘wiheren, 7720 Gi moet emmer nu joesteren: Welc wilt voren joesteren berecht mi des.’ - ‘Ic sal voren joesteren,’ sprac Gurres. ԏntbeit hier danne,’ sprac die naen Ende keert ten pawelgoene saen. 7725 Die naen ginc in ende na dien Hebben die ridders thant versien Enen gewapenden ridder metter vart Comen gereden te Gurresse wart, Die brac sijn spere op Gurres, 7730 Die hem also dancte des, Dat hine afstac vanden perde, Dat hi gestrect lach op die erde. Daer na sach comen die here Wel .lx. ridders ochte mere 7735 Uten pawelgoenen, die met allen Huedden op dien die daer was gevallen. Die naen seide doe tote Gurres: ‘Here, gi moeget varen alst u wille es, Gi hebt u wel gequijt met eren; 7740 Maer u geselle moet joesteren.’ Sagramor gaf antworde doe, Dat hi gereet was daer toe. Thant Sagramor comen vernam Enen riddre die joesteren quam. 7745 Sagramor liet lopen metter vart Ende die ander te hem wart; Ende brac op Sagramor sijn spere. Sagramor stac den andren so sere, Dat hem niet ne halp doe 7750 Noch scilt, noch balsberch toe, Hine stac hem dor den lichame bede Tyser entie glavie mede, Ende droegen van den perde Dat hi viel ned er ter erde. 7755 Doe wart men daer huwende saen [p. 53] Gelijc men te voren hadde gedaen. Doe sprac tote Sagramor die naen: ‘Here alse gi wilt dan mogedi gaen.’ Sagramor antworde dat hi 7760 An dat joesteren niet wan, bedi Hi hadde verloren sine glave. Als hine horde claegen daer ave Hi seide: ‘Ic sal u wel betalen, Want ic sal u ene andre halen.,’ 7765 Altehant hi ene andre sochte, Die hi Sagramorre brochte, Ende vragedem wie hi ware. Sagramor antworde daer nare: ‘Ic bem van Arturs hove seggic di, 7770 Ende hete Sagramor. Nu sech mi Wies sijn dese pawelgoene, ende hoe Staen si hier gerecht ende waertoe?’ Die naen antworde hem tuwaren Dat si tsgraven Wigans waren, 7775 Die de pawelgoene daer dede slaen Omdat hi hadde verstaen Ende hadde horen vertellen Dat Walewein met .xij. gesellen In dit lant soude sijn ter uren 7780 ‘Ende soeken ine weet wat avonturen. Ende mijn here hevet wel ondervraget Hoe gedane wapine dat hi draget, Datten mijn here soude ter curen Kinnen, quame hi hier bi avonturen; 7785 Ende mijn here es een sere weert Goet riddre, ende hi begeert Sine macht te provene sere Jegen Waleweins prouetchen, here, Ende bi derre redenen hevet hi gedaen 7790 Die pawelgoene, die g hier siet, slaen.’ Sagramoer sciet danen, ende hi reet naer Gurresse, die sijns ontbeidde daer. Doe reden si beide gader te samen Dat si in ene valeye quamen. 7795 Si ontmoetten ene joncfrovwe doe, Die scone genoech was ende jonc daer toe. Si reet een cleine pert, ende si groette Die ridders als sise ontmoette, Ende si groetense weder scone. 7800 Si seide: ‘wiheren, dat u God lone, Wanen siedi?’ Si seiden tuwaren Dat si van Arturs hove waren. - ‘Iist soe,’ sprac si, ‘des ben ic blide, Want dat ic hebbe gesocht wide 7805 Wanic dat gi wel sult wisen mi.’ - ‘Watis dat, joncfrouwe, ‘Spracsi. - ‘Ic sochte,’ seidsi, ‘Sonder waen, Minen broeder, die de queste hevet bestaen.’ Doe vragede Gurres hare 7810 Hoe haers broeder name ware. - ‘Acglovel heet hi, ocht gijt gebiet.’ - ‘Ic en sagen sint eergistren niet,’ Antworde hare Gurres; ‘Ic weet wel dat hi gesont es. 7815 Ic ne sach oec, noch ne sprac na dien Nieman diene hadde gesien; Mer om die minne van hem, wildi, Mogedi tenen ridder nemen mi Ende leiden in allen steden nu, 7820 Daer gi mijns hebt te done, met u.’ Ende si dankes hem vriendelike. Sagramor boet hare desgelike Ende seide: ‘Hebbedi te done Van enen van ons tween, sone 7825 Nontsegt mi niet, dats mijn raet; Nadien dat gescepen staet Gi sult bat al in een, wildi, Uwen wille moegen doen met mi Dan met minen geselle, des sijt gewes, 7830 Omdat hi al te edel man es. Ic ben een arm van cleinre machte Ende van edelen geslachte, Ende ic sal u dienen met herten mere Dan soude dese grote here. 7835 Hierbi radic dat gi mi leit met u Ocht gi mijns hebt te done nu.’ Si seide: ‘Ic sal also doen, here;’ Ende si dankede hem sere Dat hi hare sinen dienst boet. 7840 Si scieden van Gurresse daer nare Ende bevalne den here van hemelrike, Ende hi hen dies gelike. |
Toen gingen Sagramor en Gurrehes. Ten eerste dat Sagramor op de weg was Vroeg hij Gurrehes gelijk 7690 Of hij noch iets ondervond Van die dat ze zochten te die tijd. Hij sprak hij had er niets van gevonden. Sagramor sprak: ‘God moet ons beiden Te zulke plaats nog leiden, 7695 Daar wij horen moeten fraai nieuws.’ - ‘Dat moet ons God geven, inderdaad,’ Antwoordde Gurrehes daartoe. Ze reden een nauw pad toen, En kwamen overeen te die tijd, 7700 Dat ze tezamen zouden rijden Tot ze enig avontuur vonden. Ze reden tot de noen te die tijd Eer ze uit het bos kwamen. En toen ze er uit kwamen ze vernamen 7705 Voor hen opgericht 12 paviljoenen Van een manier, van een doen, En stonden in een beemd opgericht; Aan elke paviljoen hing gehecht 4 schilden, en daar waren toe 7710 Bij elke 10 speerpunten toen. Gurrehes zei gelijk: ‘wij Moeten kampen, dat lijkt me. We zijn nu zo nabij gekomen, Dat we niet mogen scheien van daar 7715 We moeten kampen heer.’ De ander zei: ‘Dat moet immer zijn, heer.’ Meteen worden ze gewaar Van een kleine, die kwam tot hen daar En tot hen zei:’gij heren, 7720 Gij moet immer nu kampen: Welke wil eerst kampen bericht me dit.’ - ‘Ik zal eerst kampen,’ sprak Gurrehes. ‘wacht hier dan,’ sprak die kleine En keert ten paviljoen gelijk. 7725 Die kleine ging er in en na dien Hebben de ridders gelijk gezien Een gewapende ridder met een vaart Komen gereden te Gurrehes waart, Die brak zijn speer op Gurrehes, 7730 Die hem alzo bedankte dus, Zodat hij hem van het paard stak, Dat hij gestrekt lag op de aarde. Daarna zag komen die heer Wel 40 ridders of meer 7735 Uit een paviljoen, die met allen Hoedden op die die daar was gevallen. De kleine zei toen tot Gurrehes: ‘Heer, ge mag wel gaan als het uw wil is, Ge hebt u goed gekwijt met eren; 7740 Maar uw gezel moet kampen.’ Sagramor gaf antwoord toen, Dat hij gereed was daartoe. Gelijk vernam Sagramor komen Een ridder die kampen kwam. 7745 Sagramor liet lopen met een vaart En de ander tot hem waart; En brak op Sagramor zijn speer. Sagramor stak de andere zo zeer, Dat hem niet nee hielp toen 7750 Noch schild, noch harnas toe, Hij stak hem door het lichaam beide Het ijzer en de speerpunt mede, En droeg hem van het paard Zodat hij neer viel ter aarde. 7755 Toen ging men daar behoeden gelijk Gelijk men tevoren had gedaan. Toen sprak tot Sagramor die kleine: ‘Heer, als ge wilt ge mag dan gaan.’ Sagramor antwoordde dat hij 7760 Aan dat kampen niets won, omdat Hij had verloren zijn speerpunt. Toen hij hem daarvan hoorde klagen Hij zei: ‘Ik zal u wel betalen, Want ik zal u een andere halen.,’ 7765 Al gelijk hij een andere zocht, Die hij Sagramor bracht, En vroeg hem wie hij was. Sagramor antwoordde daarna: ‘Ik ben van Arthur’ s hof zeg ik u, 7770 En heet Sagramor. Nu zeg me Van wie zijn deze paviljoenen, en hoe Staan ze hier opgericht en waartoe?’ De kleine antwoordde hem inderdaad Dat ze van graaf Wigans waren, 7775 Die de paviljoenen daar liet slaan Omdat hij had verstaan En had horen vertellen Dat Walewein met 12 gezellen In dit land zou zijn ter uren 7780 ‘En zoeken ik weet niet wat avonturen. En mijn heer heeft wel gevraagd Hoedanige wapens dat hij droeg, Zodat de heer zou ter onderzoek Kennen, kwam hij hier bij avonturen; 7785 En mijn heer is een zeer waardige Goede ridder, en hij begeert Zijn macht te beproeven zeer Tegen Walewein’ s troep, heer, En om die redenen heeft hij gedaan 7790 Die paviljoenen, die ge hier ziet, slaan.’ Sagramor scheidde vandaan, en hij reed naar Gurrehes, die hem daar opwachtte. Toen reden ze beide tezamen Dat ze in een vallei kwamen. 7795 Ze ontmoetten toen een jonkvrouw, Die mooi genoeg was en jong daartoe. Ze reed een klein paard, en ze groette De ridders toen ze hen ontmoette, En ze groetten haar weer mooi. 7800 Ze zei:’gij heren, dat God u beloont, Waarvan zijn jullie?’ Ze zeiden inderdaad Dat ze van Arthur’ s hof waren. - ‘Is het zo,’ sprak ze, ‘dus ben ik blijde, Want dat ik ver heb gezocht 7805 Waan ik dat ge me wel wijzen zal.’ - ‘Wat is dat, jonkvrouw, ‘Spraken ze. - ‘Ik zocht,’ zei ze, ‘zonder twijfel, Mijn broeder, die het avontuur heeft bestaan.’ Toen vroeg Gurrehes haar 7810 Hoe haar broeder naam was. - ‘Aglovel heet hij, als gij het gebiedt.’ - ‘Ik zag hem sinds eergisteren niet,’ Antwoordde haar Gurrehes; ‘Ik weet wel dat hij gezond is. 7815 Ik nee zag ook, noch nee sprak nadien Niemand die hem had gezien; Maar om de minne van hem, wil je, Mag ge tot een ridder mij nemen En begeleiden in alle plaatsen nu, 7820 Daar ge me nodig hebt, met u.’ En ze bedankte hem vriendelijk. Sagramor bood haar desgelijks En zei: ‘Heb je ons nodig Van een van ons twee, zo 7825 Nee ontzeg me niet, dat is mijn raad; Nadien dat geschapen staat Ge zal beter geheel, wil je, Uw wil mogen doen met mij Dan met mijn gezel, weet dat zeker, 7830 Omdat hij al te edele man is. Ik ben een arm van kleine macht En van edele geslacht, En ik zal u dienen met het hart meer Dan zou deze grote heer. 7835 Hierbij raad ik dat ge me leidt met u Als ge me nodig hebt nu.’ Ze zei: ‘Ik zal alzo doen, heer;’ En ze bedankte hem zeer Dat hij haar zijn dienst aanbood. 7840 Ze scheiden van Gurrehes daarna En beval hem de heer van hemelrijk, En hij hen diergelijke. |
Hi reet allene dat hi vernam Dat hi recht tenen ingange quam 7845 Van enen boschsce, die hem tien tiden Ongeweget dochte in allen siden. Hi sach omtrent ende sochte Ocht hi iewerinc bergen mochte, Bedi buten huse lach hi node, 7850 Want hi vaste nochtoe van broede, So dat hi pawelgoene wart geware, Daer hi kersen sach bernen clare. Hi reet ten pawelgoene waert daer naer, Alse die lieden waende vinden daer. 7855 Tirst dat hi daer quam gevaren Sach hi datter .iiij. pawelgoene waren. Hi beette ende ginc in tien stonden, Ende hadde sijn pert buten gebonden. Hi dede sinen helm af thant, 7860 Ende als hi binnen quam hi vant Die taflen gedect eerlike Ende daertoe genoech spisen rike. Ende hi vant evenen genoech mede Wel te .v. perden tere ander stede. 7865 Tirst dat hi geware wart das, Dat hi vant al dat hem besich was Ende sinen perde daer toe, hem dochte Dat dit van Gode wel comen mochte. Daerna dedi sijn perde af 7870 Breidel ende gereide, ende hi gaf Corens genoech; ende na dien done Ginc hi in die andre pawelgoene. In dirste pawelgoen vant hi Viere rike cofren, ende dar bi 7875 In een bedde slapen enen naen. Ende als hi in dandre quam gegaen Vant hi .ij. joncfrouwen tere steden In ene coetse liggende mede, Daer ene bernende kerse voren stont. 7880 Hi liet dat pawelgoen tier stont Ende ginc in een ander, daer hi sach Ene joncfrouwe, die bi haren lieve lach In enen bedde; ende hem dochte das, Dattie joncvrouwe herde scone was 7885 Daer hise sach liggen; mare Des ridders en wart hi niet geware Bedi dat op sijn anscijn lach Een orcussijn, dat hine niet ne sach. Hi keerde daer hi sijn pert vant 7890 Ende ontwapende hem thant. Hi ontstac .ij. kersen saen Ende deedse op die tafle staen. Hi dwoech sine handen ende daer naer Ginc hi sitten ter taflen daer. 7895 Alse genoech geeten hadde die goede man Hem quam grote lust van slapene an. Doe pensede hi dat best ware Dat hi ginge slapen bi hare, Die hi allene liggen liet 7900 Biden .ij. ne woudi liggen niet, Noch biden naen desgelike, Ende hi moeste slapen indelike. Hi nam sine wapine ende ginc thant Ten bedde, daer hi die joncfrouwe vant. 7905 Hi ontscoeide hem ende ontcleedde doe, [p. 54] Ende hi sette sijn swaert altoe Ten hoefde vanden bedde daer, Ende hief dat covertoer op daer naer, Als hi die kersen uut hadde gedaen 7910 Dat hem tlicht niet in doegen soude slaen. Hi ginc liggen bider joncfrouwen siden Die daer of niet wiste tien tiden. Als hi was gelegen ende sine besief Si waende dat hadde geweest haer lief; 7915 Si begonsten helsen vriendelike Ende si custen diere gelike Ende dede al sinen wille daer. Als si lange hadden gespeelt daer naer Begonste slapen die joncfrouwe, 7920 Die ne pensede om gene ontrouwe; So dede Gurres an dander side. Daer na ontspranc in corten tiden Die ridder, die bider joncfrouwen lach, bedi Hi was hare getrouwede man, ende hi 7925 Sloech sinen arm over hare, Ende hi taste ende wert geware Dat daer een bi sinen wive lach doe, Ende dat hise gehelset hadde toe. Hi wart, des so drove tuwaren, 7930 Dat hi uut sinen sinnen waent varen. Hi spranc uut sinen bedde thanden Ende nam met beide sinen handen Gurresse ende traken vanden bedde daer, So dat hi den hals brac wel naer. 7935 Hi nam die joncfrouwe sonder beide Bi haeren vlechten, ende hi seide Dat si ter quader tijt hadde brocht dare Enen andren man liggen bi hare; Hi sout wreken bi sire trouwe. 7940 Doe wart ropende die joncfrouwe: ԁy, vri man, wat heyscedi mi nu?’ Want sine wiste niet, dat seggic u, Noch en hads twint beseven Dat si te sceerne was gedreven. 7945 Die .ij. joncfrouwen ende die naen, Die ten gerope quamen gegaen Met .ij, kersen, si worden geware Dattie joncfrouwe stont naect dare. Gurres was opgestaen te handen 7950 Ende helt sijn swaert met beden handen Ende quam ten riddre waert met gewelt, Die de joncfrouwe met[ten] vlechten helt, Ende sloegen metten swerde thanden Dat hi hem thoeft cloef ten tanden, 7955 Ende hi viel doet ter erde. Die joncfrouwe, die dat sach, mesberde Sere ende dreef den meesten rouwe Die enichsins mochte driven joncfrouwe; Ende si viel in onmacht tier stede 7960 Menichwerf, ende dat selve dede Die naen ende die joncfrouwen toe. Die naen seide tot hem doe: ԁy, here, gi hebt groet quaet gedaen!’ Ende die joncfrouwe seide, sonder waen: 7965 ԁy, here, riddre, hoe hebdi Jegen Gode verraden mi Ende jegen die werelt des gelike, Die minen here doet hebt dus jammerlike! Segt waer bi ghi comen sijt 7970 In dit lant nu ter tijt Om mi te nemene van hemelrike Die bliscap, ende van erderike Die bliscap daer bi, Dat gi minen man hebt genomen mi; 7975 Die bliscap van hemelrike, sonder waen, Naemdi mi met dat gi hebt gedaen Breken die helege wet, Die onse here hevet geset Van te houdene dat huwelike, 7980 Dus hebbedi mi in al gescaedt swaerlike.’ Doe begonste si haeren rouwe weder Ende viel opten doeden ridder neder Ende custene an sinen mont Also bloedich als hi was tier stont. 7985 Si prisede sine goedertierhede Ende groete doeget die in hem was mede. Ende die joncfrouwen brachten hare Hare himmede gedraegen dare, Dat si vergeten hadde emmertoe 7990 An te doene, si was naect noch doe. Gurres cleedde hem ende scoyede. Die joncfrouwe, die hare moyede Met rouwen te drivene eenpaerlike, Troeste hi herde soetelike. 7995 Des ander dages, als met groter werde Die lichame was gedaen ter erde Gurres coemt ter joncfrouwe ende seget hare Dat si opsitte ende met hem vare. Si sprac: ‘ocht God wille onse here 8000 Dat en gevalf nembermere, Dat ic metten genen uut sal comen, Die mi minen man heeft genomen.’ Hi seide: ‘Dat ontseggen ne help niet, Ic minne u soe, wats soes gesciet, 8005 Al woudic selve ine soude nu Niet moegen wesen sonder u. Nu biddic u op rechte trouwe, Dats u niet en vernoye, joncfrouwe, Het doet mi cracht van minnen dat ic doe. 8010 – ‘God, here,’ antworde die joncfrouwe doe, ‘Ocht ic met u ga, waer suldi mi leden?’ Hi seide: ‘Ic en weet in wat steden, Joncfrouwe, waer ic u leiden sal, Sonder waer avonture ende geval 8015 Ons sal leden; want ic nu vare Alomme sokende niemare Van Lancelote van Lac te verstane, Mochticker iewerinc comen ane.’ Si sprac toten goeden man: 8020 ‘Siedi vanden wandelen ridders dan Van Arturs bove?’ Hi seide hare Dat hi een vanden ridders ware. - ‘Hoe es u name dan, segt mi?’ - ‘Ic hete Gurres,’ antworde hi. 8025 Die joncfrouwe seide te dier tijt: ‘Ic weet dan wel wi gi sijt, Gi sijt Waleweins broeder.’ Hi sprac: ‘Hets waer.’ Die joncfrouwe seide tote hem daer naer: ‘Bider trouwen die gi sijt sculdich mi 8030 Biddic u, dat u wille si, Dat ic varen mach daer ic wille.’ Hi seide: ԍaect des een gestille, Het ne mochte gescien nembermere.’ - ‘wimoeget mi, wildijs niet laeten, here, 8035 Met crachten leden daer gi gebiet, Bi minen wille en saelt sijn niet; Weet wel, datter u quaet af comen sal Eer dese weke sal verliden al.,’ - ‘Mine roke wat gi segt te mi waert,,’ 8040 Sprac hi, ԩndien dat gi met mi vaert.’ Si seide: ‘Ic sal dan met u gaen Alst wesen moet.’ Si riep haeren naen Ende dede hem sekeren dat hi sal Algader doen dat si hem beval. 8045 Die naen begonste neder te doene Al te hant die pawelgoene. Gurres voer in hogen ende blide Ende vorde bi sire side Die vrouwe, die hem dochte wel gedaen; 8050 Ende scone soe was si, sonder waen. Si reden also onder hem beden Totien dat middach was leden, Ende quamen ridende, seget die jeeste, Ten ingange van enen foreeste, 8055 Daer si onder ene horme vonden [p. 55] Enen gewapenden ridder tien stonden, Die dat foreest te wachtene plach Ende die straten; ende als hi sach Dattie vrouwe, die scone was, 8060 Sere weende vragedi das, Wat si hadde te weennen soe. Si antworde den ridder doe: ‘Dese ridder vort mi met crachte Mijns ondancs ende bi sire machte, 8065 Ende gister navont sloech hi doet Minen here, des hebbic rouwe groet.’ - ‘Ja, es dat waer,’ sprac die goede man, ‘Entrouwen, hie sal u hier laeten dan. Hi heeft u te verre geleit nu, 8070 Ende hi saelt gelden, seggic u.’ Hi nam die glavie in die hant Ende ontseide Gurresse thant. Hi reet op hem ende stac So dat sine glavie brac. 8075 Ende Gurres stacken so weder, Dat hi viel gewont neder Ende lach in onmacht tier stont, Want hi was toter doet gewont Gurres reet over daer nare 8080 Ende en nam niet meer tote hem ware. Optien nacht lagen si in ere steden Met enen goeden man onder hen beden In een bedde te gader, als ict las, Weder het hare lief of leet was. 8085 Sanderdages als si op waren gestaen Voeren si wech als si hadden gedaen Den dach te voren, ende si reden Tote dat Primetijt was leden. Daerna hevet die vrouwe vernomen 8090 .iiij. ridders al gewapent comen. Si sprac tote Gurresse mettien: Ԉebedi dese ridders gesien, Die jegen ons comen?’ - ‘Jay ic,’ sprac hi, ‘Ic siese wel comen, wie sijn si?,’ 8095 Si sprac: ‘Ic saelt u seggen sciere, Si sijn mine broeders alle viere, Nu suldi mi moeten wedergeven: Wildi oft en wilt, het cost u leven.’ Hi antworde weder ende seide: ԍinne, 8100 Also lange als ic lijf hebbe inne Ne laet ic u om gene noet Noch oec om vrese vander doet. Al comen si u soeken,’ sprac Gurres, ‘Si moegen wel seker wesen des, 8105 Sine gecrigen die macht niet Dat si u nemen, wats gesciet, Also lange als ic u sie met oegen. Ene dinc willic u toegen: Al waer ic al moedernaect nu 8110 So ware mijn scilt wel die minne van u.’ Hi rechte jegen henlieden sijn pert, Ende si worden ropende te hem wert Dat hi doet ware, ende hi ginc nopen Tors metten sporen, ende hi liet lopen 8115 Jegen den genen, die hi vernam Dat irst op hem geslegen quam, Die sijn spere brac op Gurres; Ende hi dancte den genen des Dat hine stac al sonder vorste 8120 Ende veste hem tyser in die borste, Ende staken met sire groter cracht Dat hi viel neder in onmacht. Die ander broeder op Gurresse stac Dat hi sijn spere op hem brac. 8125 Gurres hurte dien here Met lichamen ende met perden so sere, Dat hine dede vanden perde Ongemackelike vallen ter erde. Die andre .ii. brodere si staeken 8130 Op Gurresse dat si hare speren braken, Maer sine mochten altoes niet Vanden perde bringen, wat soes gesciet. Gurres trac daerna sijn swert Ende ginc ten brodere wart. 8135 Hi sloech den enen so, dat hem derde Inden rechten arm, ende affoleerde. Als hi hem gevoelde gequetst also, Ic segge u, dat hi haestelike vlo. Als dander hem selven allene siet 8140 Daer hi hem mochte verweren niet Geeft hi sijn swert op ende bidt toe Gurresse dat hi hem genaden doe. Hi liet wel dat hi verwonnen es. Doe quam die vrouwe tot Gurres, 8145 Si sprac: ‘Nadien dat es comen Dat gi mi .iij. broedere hebt genomen Nontheert mi niet al, des biddic u, Laet desen broeder doch leven nu, Dat hi mi troesten mach.’ Hi sprac doe: 8150 ‘Vrouwe, wildi, dat si also?’ - ‘Jay ic, here,’ sprac si, ‘wildi, Ende het so u wille si.’ Hi sprac: ‘Ic saelt doen in diere manieren, Vrouwe, dat ghi mi sult otroyeren 8155 U minne met goeden wille Ende u geselseap lude ende stille.’ Die vrouwe gaf hem daer af antworde: ‘Ic sal u daer af houden vorwarde: Vander tijt dat ic u laeten sal, 8160 Dat ic ne sal mijn leven al Meer in mans geselscap wesen.’ Hi trac sijn swert na hem [bi desen], Ende si ginc te haren broedere daer naer, Die optie erde laegen daer. 8165 Ende alsi haren broeder vernam, Die jegen Gurresse irst quam Vant sine herde sere gewont. Die ander lach al verdoeft tier stont, Die daer na opstont cortelike 8170 Ende sloech die hant an tswert verdelike Ende woude vechten op Gurres; Maer sijn broeder seget dat pays es. Si saegen houwen bome daer naer, Ende maecten ene loedse daer, 8175 Die een deel vanden wege stont, Daer in lach hare broeder die was gewont, Die niet riden mochte, ende si Ontboden enen ersatre daer bi. Als hi die wonde hadde besien 8180 Hi sprac, hine hadde geen aerch vandien, Ende dat hi binnen .viij. weken wesen Soude gesont ende genesen; Ende men geloefde den ghoenen Datmen sinen dienst wel soude loenen. 8185 Gurres porrede vander stede Ende die vrouwe volgede mede. Si reden sonder drinken ende eten Alden dach, dat suldi weten. Si quamen savonts nader sonnen 8190 Tere abedien van witten nonnen. Gurres beette ende hi ginc. Daer binnen, daermen gerne ontfinc. Si waeren wel te gemake gedaen Van al datter binnen was, sonder waen. 8195 Smorgens eer Gurres gehorde messe Quam die vrouwe toter abdesse, Ende vertelde hare al bloet Hoe Gurres haeren here sloech doet, Ende si telde hare al dure 8200 Haerre beider avonture, Ende hoese Gurres voerde mede Jegen haerren wille vander stede. Die abdesse antworde hare doe: ‘Vrouwe, ic en mochter niet doen toe 8205 Het ne ware dat ghi u leven [p. 56] Wandelen wout ende u begeven Ende hier bliven in religione. Ic weet wel hine ware niet so cone Dat u hier name; ende bi desen 8210 Mochti best verlost wesen.’ - ԁy, lieve vrouwe, ic ne begare Els niet,’ antworde die vrouwe hare, ‘Dan in religione te sine.,’ Dabdisse sprac: ‘Hets so grote pine 8215 Die sal na den religione Werken in al sinen done, Ende die dient met goeder herte Die pine ne daerf hem niet smerten, Ende si gelieft mi in lanc so mere. 8220 Wistic wel, dat kinne onse here, Dat wel u wille ware, Ic daede u cleder bringen hare, Dat eer die messe ware gelesen Gi soudt hier binnen nonne wesen.,’ 8225 Doe seide die vrouwe: Ԃi onsen here, Ic en begere noit dinc so sere Alse nonne te sine hier inne. Ic haete die warelt in minen sinne.’ Dabdisse sprac: ‘Ic ne beits niet mere, 8230 Nadien dat gijt begert so sere In Gods name moet wesen.’ Si viel hare te voeten met desen. Dabdisse beval datmen hare Nonnencleder brochte dare. 8235 Dat was altehant gedaen: Si sneet der vrouwen vlechten af saen, Ende si dede hare nonnencleder an, Die si soetelike ontfinc dan. Dabdisse namse bider hant 8240 Ende leidese in die kerke thant; Ende die nonnen songen alle sere Lof van desen Gode onsen here, Ende si onfingen[se] daer binnen Allegader tere gesellinnen. 8245 Die nonnen waeren alle blide Van haerre coemste ten selven tide. Si hadden recht, want daer nare Wart die stat gevordert bi hare, Bedi si wert een helich wijf 8250 Ende sere religioeus al haer lijf, Alse gi hier na ter cure Lesen moecht in die avonture. Alse Gurres messe hadde gehort Quam hi uter kerken vort, 8255 Ende ginc in die camere thant, Daer hi die vrouwe niet ne vant. Als hi miste van hare Vragedi waer si ware, Ende men en dorst hem ontecken niet 8260 Die dinc, die daer was gesciet. Dabdesse quam tote hem daer naer Ende vrageden waer na hi wachte daer. Hi antworde hare dat hi wachte Na die vrouwe, die hi daer brochte. 8265 Si seide: ‘Here, wachti nu Om gene ander dinc, so radic u Dat gi vart van deser steden: Want gine sultse niewerinc leden.’ - ‘Waeromme es dat, vrouwe?’ sprac hi 8270 Dabdisse antworde: Ԃedi Dat in hare geselscap nemmere Man en coemt also gi waert, here.’ Si leiddene in die kerke daer naer, Ende si wijsde hem altehant daer 8275 Si metten andren nonnen sat. Als hijt sach hi was drove om dat: Hi sprac: ‘Vrouwe, eist nu daer ter tijt?’ - ‘Jaet, here, God sijs gebenedijt, Die mi den wille heeft gegeven 8280 Dat ic hebbe bestaen dit leven; Bedi omme te gane met u Als ic hebbe gedaen tote nu, Daer af ne mochte mi nemmere Niet af sijn comen dan onnere; 8285 Bedi weet wel, here, in ben niet Van so nederen geslachte, dat ic iet Met manne sculdich te vaerne ware Als sine amie harentare.,’ Gurres antworde te desen: 8290 ‘wiscijnt wel van hogen geslachte wesen.’ Die vrouwe antworde daer an: ԁl ne scijnt niet sijn, ic bent nochtan, Bedi mijn vader was coninc Ende mijn moeder, in waerre dinc 8295 Was coninginne, sonder waen. Noch doe ic u ene dinc verstaen: Ic hebbe int geslechte mijn Beter ridders dan int uwe sijn.’ - ‘Nu noemt mi danne wie sijn die?,’ 8300 – ‘Enen van dien ic segge dat si, - Men machse wel nomen, nu hort, - Lancelot van Lac ende Behort Ende Lioneel, dese drie sijn Herde na die mage mijn; 8305 Ende gevielt datse avonture brochte Hier, dat icse spreken mochte, Ic soude doen danken, sonder waen, Vander doeget, die gi mi hebt gedaen. Ende ic en mochte mi niet nu 8310 Anders verlossen jegen u, Ende ic bem wel blide daer af, Datmen mi hier dat broet gaf Ende men mi heeft ontfangen, Bedi ic liete mi eer hangen, 8315 Ocht datmen mi afsloge mijn hoeft, Eer ic soude willen, dat geloeft Sulc leven leiden als ic met u Hebbe geleit tote nu.’ |
Hij reed alleen totdat hij vernam Dat hij recht tot een ingang kwam 7845 Van een bos, die hem te die tijd Zonder wegen leek aan alle kanten. Hij zag omtrent en zocht Of hij ergens herbergen mocht, Omdat hij node buiten huis lag, 7850 Want hij vastte noch toe van brood, Zodat hij een paviljoen werd gewaar, Daar hij kaarsen helder zag branden. Hij reed ten paviljoen waart daarna, Als die lieden waande te vinden daar. 7855 Ten eerste dat hij daar kwam gegaan Zag hij dat er 4 paviljoenen waren. Hij steeg af en ging te die tijd, En had zijn paard buiten gebonden. Hij deed gelijk zijn helm af, 7860 En toen hij binnen kwam vond hij De tafel rijk gedekt En daartoe genoeg dure spijzen. En hij vond haver genoeg mede Wel voor 5 paarden ter andere plaats. 7865 Ten eerste dat hij dat gewaar werd, Dat hij vond alles dat hem nodig was En zijn paard daartoe, hij dacht Dat dit van God wel komen mocht. Daarna deed hij zijn paard af 7870 Breidel en zadel, en hij gaf Koren genoeg; en na dat doen Ging hij in de andere paviljoenen. In de eerste paviljoen vond hij Vier rijke koffers, en daarbij 7875 In een bed slapen een kleine. En toen hij in de andere kwam gegaan Vond hij 2 jonkvrouwen te ene plaats In een legerstede liggen mede, Daar een brandende kaars voor stond. 7880 Hij verliet dat paviljoen te die tijd En ging in een ander, daar hij zag Een jonkvrouw, die bij haar lieve lag In een bed; en hij dacht dat, Dat de jonkvrouw erg mooi was 7885 Daar hij haar zag liggen; maar De ridder werd hij niet gewaar Omdat op zijn aanschijn lag Een oorkussen, zodat hij hem niet nee zag. Hij keerde daar hij zijn paard vond 7890 En ontwapende hem gelijk. Hij ontstak 2 kaarsen gelijk En liet ze op de tafel staan. Hij waste zijn handen en daarna Ging hij zitten ter tafel daar. 7895 Toen genoeg gegeten had die goede man Hem kwam grote lust van slapen aan. Toen peinsde hij dat het beste was Dat hij ging slapen bij haar, Die hij alleen liggen liet 7900 Omdat bij de 2 wilde hij niet liggen, Noch bij de kleine desgelijks, En hij moest eindelijk slapen. Hij nam zijn wapens en ging gelijk Te bed, daar hij die jonkvrouw vond. 7905 Hij ontschoeide hem en ontkleedde toe, En hij zette zijn zwaar al toen Ten hoofde van het bed daar, En hief de bedekking op daarna, Toen hij de kaarsen uit had gedaan 7910 Dat hem het licht niet in de ogen zou slaan. Hij ging liggen bij de jonkvrouw zijde Die daarvan niets wist te die tijd. Toen hij was gelegen en ze hem besefte Ze waande dat het haar lief was geweest; 7915 Ze begon hem te vriendelijk te omhelzen En ze kuste hem diergelijk En deed al zijn wil daar. Toen ze lang hadden gespeeld daarna Begon te slapen die jonkvrouw, 7920 Die niet peinsde om die ontrouw; Zo deed Gurrehes aan de andere zijde. Daar ontsprong al gauw Die ridder, die bij de jonkvrouw lag, omdat Hij was haar getrouwde man, en hij 7925 Sloeg zijn arm over haar, En hij tastte en werd gewaar Dat daar een bij zijn wijf toen lag, En dat hij haar omhelst had toen. Hij werd, dus zo droevig inderdaad, 7930 Dat hij uitzinnig waande te worden. Hij sprong gelijk uit zijn bed En nam met beide zijn handen Gurrehes en trok hem van het bed daar Zodat hij bijna de hals brak. 7935 Hij nam de jonkvrouw zonder wachten Bij haar vlechten, en hij zei Dat ze te kwade tijd daar gebracht had Een andere man liggen bij haar; Hij zou het wreken bij zijn trouw. 7940 Toen begon de jonkvrouw te roepen: ‘Aai, edel man, wat eis je nu dan van me?’ Want ze wist het niet, dat zeg ik u, Noch had niet beseft Dat ze te scherts was gedreven. 7945 Die 2 jonkvrouwen en die kleine, Die te geroep kwamen gegaan Met 2 kaarsen, ze worden gewaar Dat de jonkvrouw naakt daar stond. Gurrehes was gelijk opgestaan 7950 En hield zijn zwaard met beide handen En kwam te ridder waart met geweld, Die de jonkvrouw met de vlechten hield, En sloeg hem met het zwaard gelijk Zodat hij hem het hoofd kloofde ten tanden, 7955 En hij viel dood ter aarde. Die jonkvrouw, die dat zag, jammerde Zeer en dreef de grootste rouw Die enigszins mocht drijven jonkvrouw; En ze viel in onmacht te die plaats 7960 Menigmaal, en datzelfde deed De kleine en die jonkvrouwen toen. Die kleine zei tot hem toen: ‘Aai, heer, ge hebt groot kwaad gedaan!’ En de jonkvrouw zei, zonder twijfel: 7965 ‘Aai, heer, ridder, hoe heb je Tegen God me verraden En tegen de wereld dergelijk, Die mijn heer aldus jammer gedood hebt! Zeg me waarom ge gekomen bent 7970 In dit land nu ter tijd Om me te nemen van hemelrijk De blijdschap, en van aardrijk De blijdschap daarbij, Dat ge mijn man me hebt genomen; 7975 De blijdschap van hemelrijk, zonder twijfel, Nam je me met dat je hebt gedaan Breken de heilige wet, Die onze heer heeft gezet Van te houden dat huwelijk, 7980 Dus heb je geheel zwaar geschaad.’ Toen begon ze haar rouw weer En viel op de dode ridder neer En kuste hem aan zijn mond Alzo bloedig als hij was te die tijd. 7985 Ze prees hem zijn goedertierenheid En grote deugd die in hem was mede. En de jonkvrouwen brachten haar Haar hemd te dragen daar, Dat ze vergeten had immer toe 7990 Aan te doen, ze was naakt noch toen. Gurrehes kleedde hem en schoeide. De jonkvrouw, die zich vermoeide Met rouw te drijven aanhoudend, Troostte hij erg lieflijk. 7995 De volgende dag, toen met grote waarde Dat lichaam was gedaan ter aarde Gurrehes kwam ter jonkvrouw en zei haar Dat ze opzit en met hem gaat. Ze sprak: ‘Als God het wil onze heer 8000 Dat gebeurt nimmermeer, Dat ik met diegene uit zal komen, Die me mijn man heeft genomen.’ Hij zei: ‘Dat ontzeggen nee helpt niet, Ik bemin u zo, wat er zo gebeurt, 8005 Al wilde ik zelf ik zou nu Niet mogen wezen zonder u. Nu bid ik u op rechte trouw, Dat het u niet verdriet, jonkvrouw, Het doet me de kracht van minnen dat ik doe. 8010 – ‘God, heer,’ antwoordde die jonkvrouw toen, ‘Als ik met u ga, waar zal je me leiden?’ Hij zei: ‘Ik weet niet in welke plaatsen, Jonkvrouw, waar ik u leiden zal, Uitgezonderd waar avontuur en geluk 8015 Ons zal leiden; want ik ga nu Alom nieuws te zoeken Van Lancelot van Lac te verstaan, Mocht ik er ergens aankomen.’ Ze sprak tot de goede man: 8020 ‘Ben je van de wandelende ridders dan Van Arthur’ s hof?’ Hij zei haar Dat hj een van de ridders was. - ‘Hoe is uw naam dan, zeg het mij?’ - ‘Ik heet Gurrehes,’ antwoordde hij. 8025 Die jonkvrouw zei te die tijd: ‘Ic weet dan wel wie ge bent, Ge bent Walewein’ s broeder.’ Hij sprak: ‘Het is waar.’ Die jonkvrouw zei tot hem daarna: ‘Bij de trouw die gij me schuldig bent 8030 Bid ik u, dat uw wil is, Dat ik daar gaan mag waar ik wil.’ Hij zei: ‘Hou je dus rustig, Het nee mocht nimmermeer geschieden.’ - ‘Ge mag me, wilde je het niet laten, heer, 8035 Met kracht leiden daar gij gebiedt, Bij mijn wil zal het niet zijn; Weet wel, dat u er kwaadvan zal komen Eer deze week voorbij zal gaan.,’ - ‘Mij een zorg wat ge tot mij zegt,’ 8040 Sprak hij, ԩndien dat ge met me gaat.’ Ze zei: ‘Ik zal dan met u gaan Als het wezen moet.’ Ze riep haar kleine En liet hem verzekeren dat hij zal Alles doen dat ze hem beval. 8045 De kleine begon neer te doen Al gelijk het paviljoen. Gurrehes werd verheugd en blijde En voerde bij zijn zijde Die vrouwe, die hem goed gevormd leek; 8050 En mooi zo was ze, zonder twijfel. Ze reden alzo onder hen beiden Tot dat de middag voor bij was, En kwamen rijden, zegt het verhaal, Ten ingang van een bos, 8055 Daar ze onder een iep vonden Een gewapende ridder te die tijd, Die dat bos te bewaken plag En de straten; en toen hij zag Dat die vrouw, die mooi was, 8060 Zeer weende vroeg hij dat, Wat ze had zo te wenen. Ze antwoordde de ridder toen: ‘Deze ridder voert me met kracht Tegen mijn wil en door zijn macht, 8065 En gisteravond sloeg hij dood Mijn heer, dus heb ik grote rouw.’ - ‘Ja, is dat waar,’ sprak die goede man, ‘Envertrouw, hij zal u hier laten dan. Hij heeft u te ver geleid nu, 8070 En hij zal het ontgelden, zeg ik u.’ Hij nam de speerpunt in de hand En ontzei Gurrehes gelijk. Hij reed op hem en stak Zodat zijn speerpunt brak. 8075 En Gurrehes stak hem zo weer Dat hij gewond viel neer En lag in onmacht te die tijd, Want hij was tot de dood gewond Gurrehes reed er over daarna 8080 En nam niet meer tot hem waar. Op die nacht lagen ze in een plaats Met een goede man onder hen beiden In een bed tezamen, zoals ik het las, Of het haar lief of leed was. 8085 De volgende dag toen ze op waren gestaan Voeren ze weg zoals ze hadden gedaan De dag tevoren, en ze reden Totdat priemtijd was geleden. Daarna heeft die vrouwe vernomen 8090, 4 ridders geheel gewapend komen. Ze sprak tot Gurrehes meteen: Ԉeb je deze ridders gezien, Die tegen ons komen?’ - ‘Ja ik,’ sprak hij, ‘Ik zie ze wel komen, wie zijn ze?,’ 8095 Ze sprak: ‘Ik zal het u snel zeggen, Ze zijn mijn broeders alle vier, Nu zal je me terug moeten geven: Wil je of of niet wil, het kost uw leven.’ Hij antwoordde weer en zei: ԍinne, 8100 Alzo lang als ik lijf heb in Nee, laat ik u om geen nood Noch ook om vrees van de dood. Al komen ze u zoeken,’ sprak Gurrehes, ‘Ze mogen wel zeker wezen dus, 8105 Ze krijgen de macht niet Dat ze u nemen, wat er gebeurt, Alzo lang als ik u zie met de ogen. Een ding wil ik u tonen: Al was ik poedelnaakt nu 8110 Dan was mijn schild wel de minne van u.’ Hij richtte tegen hen lieden zijn paard, En ze begonnen te roepen tot hem waart Dat hij dood was, en hij ging nopen Het paard met de sporen, en hij liet lopen 8115 Tegen diegenen, die hij vernam De eerste die op hem geslagen kwam, Die zijn speer brak op Gurrehes; En hij bedankte diegene dus Dat hij hem stak al zonder vrees 8120 En vestigde hem het ijzer in de borst, En stak hem met zijn grote kracht Zodat hij neerviel in onmacht. De andere broeder op Gurrehes stak Zodat hij zijn speer op hem brak. 8125 Gurrehes hortte die heer Met lichaam en met paard zo zeer, Dat hij hem van het paard liet Ongemakkelijk vallen ter aarde. Die andere 2 broeders ze staken 8130 Op Gurrehes zodat ze hun speren braken, Maar ze mochten hem altijd niet Van het paard brengen, wat zo er gebeurde. Gurrehes trok daarna zijn zwaard En ging te broeders waart. 8135 Hij sloeg de ene zo, dat hem deerde In de rechter arm, en verminkte. Toen hij hem alzo gekwetst voelde, Ik zeg u, dat hij haastig vloog. Toen de andere zichzelf alleen zag 8140 Daar hij hem niet mocht verweren Geeft hij zijn zwaard op en bad toen Gurrehes dat hij hem genaden doet. Hij belijdt wel dat hij overwonnen was. Toen kwam die vrouwe tot Gurrehes, 8145 Ze sprak: ‘Nadien dat is gekomen Dat ge me 3 broeders hebt genomen Nee oneer me niet geheel, dat bid ik u, Laat deze broeder toch leven nu, Dat hij me troosten mag.’ Hij sprak toen: 8150 ‘Vrouwe, wil je dat het alzo is?’ - ‘Ja ik heer,’ sprak ze, ‘wil je, En het zo uw wil is.’ Hij sprak: ‘Ik zal het doen op die manier, Vrouwe, dat ge mij zal machtigen 8155 Uw minne met goede wil En uw gezelschap geheel en al.’ Die vrouwe gaf hem daarvan antwoord: ‘Ik zal u daarvan houden voorwaarde: Van de tijd dat ik u laten zal, 8160 Dat ik nee zal al mijn leven Meer in mannen gezelschap wezen.’ Hij trok zijn zwaard na hem hierdoor, En ze ging tot haar broeders daarna, Die op de aarde lagen daar. 8165 En toen ze haar broeder vernam, Die tegen Gurrehes eerst kwam Vond ze hem erg zeer gewond. De ander lag geheel verdoofd te die tijd, Die daarna al gauw opstond 8170 En sloeg de hand vaardig aan het zwaard En wilde vechten op Gurrehes Maar zijn broeder zei dat het vrede was. Ze gingen bomen houwen daarna, En maakten een draagbaar daar, 8175 Die in een deel van de weg stond, Daarin lag hun broeder die was gewond, Die niet rijden mocht, en ze Ontboden een dokter daarbij. Toen hij de wond had bezien 8180 Hij sprak, hij had geen kwaad van die, En dat hij binnen 8 weken wezen Zou gezond en genezen; En men beloofde diegene Dat men zijn dienst goed zou belonen. 8185 Gurrehes ging van de plaats En die vrouwe volgde mede. Ze reden zonder drinken en eten Al de dag, dat zal je weten. Ze kwamen ‘s avonds na de zon 8190 Ter een abdij van witten nonnen. Gurrehes steeg af en hij ging. Daar binnen, daar men hem graag ontving. Ze waren goed te gemak gedaan Van al dat er binnen was, zonder twijfel. 8195 ‘S Morgens eer Gurrehes hoorde mis Kwam die vrouwe tot de abdis, En vertelde haar al bloot Hoe Gurrehes haar heer sloeg dood, En ze vertelde al door 8200 Haar beide avonturen, En hoe Gurrehes haar voerde mede Tegen haar wil van de plaats. De abdis antwoordde haar toen: ‘Vrouwe, ik kan er niets toe doen 8205 Tenzij dat ge uw leven Veranderen wilde en u begeven En hier blijven in religie. Ik weet wel hij was niet zo koen Dat u hier nam; en hierdoor 8210 Mocht ge het beste verlost wezen.’ - ‘Aai, lieve vrouwe, ik begeer nee Anders niet,’ antwoordde die vrouwe haar, ‘Dan in religie te zijn.,’ De abdis sprak: ‘Het is zo’ n grote pijn 8215 Die naar de religie zal Werken in al zijn doen, En die het dient met een goed hart Die pijn nee behoeft hem niet te smarten, En het belieft me hoe langer hoe meer. 8220 Wist ik wel, dat kent onze heer, Dat het wel u wil was, Ik liet u hier kleren brengen, Dat eer de mis was gelezen Ge zou hier binnen non wezen.,’ 8225 Toen zei de vrouwe: ‘Bij onze heer, Ik begeer een ding nooit zo zeer Als nu te zijn hierin. Ik haat de wereld in mijn zin.’ De abdis sprak: ‘Ik nee wacht niet meer, 8230 Nadien dat gij het zo zeer begeert In Gods naam moet het wezen.’ Ze viel haar te voeten met deze. De abdis beval dat men haar Nonnenkleren daar bracht. 8235 Dat was al gelijk gedaan: Ze sneed de vrouwen vlechten af gelijk, En ze deed haar nonnenkleren aan, Die ze lieflijk ontving dan. De abdis nam haar bij de hand 8240 En leidde haar gelijk in de kerk; En de nonnen zongen allen zeer Lof van deze God onze heer, En ze ontvingen haar daar binnen Allemaal tot gezel. 8245 De nonnen waren allen blijde Van haar komst terzelfder tijd. Ze hadden recht, want daarna Werd de plaats bevorderd door haar, Omdat ze een heilig wijf werd 8250 En zeer religieus al haar lijf, Zoals ge hierna ter keus Lezen mag in het avontuur. Toen Gurrehes mis had gehoord Kwam hij uit de kerk voort, 8255 En ging gelijk in de kamer, Daar hij die vrouwe niet nee vond. Toen hij haar miste Vroeg hij waar ze was, En men durfde het hem niet te verhalen 8260 Dat ding, die daar was geschied. De abdis kwam tot hem daarna En vroeg waarnaar hij daar wachtte. Hij antwoordde haar dat hij wachtte Naar die vrouwe, die hij daar bracht 8265 Ze zei: ‘Heer, wacht ge nu Om geen ander ding, zo raad ik u Dat ge gaat van deze plaats: Want ge zal haar nergens leiden.’ - ‘Waarom is dat, vrouwe?’ sprak hij 8270 De abdis antwoordde: ԏmdat Dat in haar gezelschaap nimmer Man komt alzo gij was, heer.’ Ze leidde hem in de kerk daarna, En ze wees hem al gelijk daar 8275 Ze met de andere nonnen zat. Toen hij het zag was hij droevig om dat: Hij sprak: ‘Vrouwe, ben je nu daar ter tijd?’ - ‘Ja het, heer, God is gezegend, Die me de wil heeft gegeven 8280 Dat ik heb bestaan dit leven; Omdat om te gaan met u Zoals ik heb gedaan tot nu, Daarvan nee mocht me nimmer Niets van zijn gekomen dan oneer; 8285 Omdat weet wel, heer, ik ben niet Van zo’ n laag geslacht, dat ik iets Met mannen schuldig te gaan was Als zijn geliefde hier en daar.,’ Gurrehes antwoordde tot deze: 8290 ‘Ge schijnt wel van hoog geslacht te wezen.’ De vrouwe antwoordde daaraan: ԁl nee schijnt niet te zijn, ik ben het nochtans, Omdat mijn vader was koning En mijn moeder, in waarheid 8295 Was koningin, zonder twijfel. Noch laat ik u een ding verstaan: Ik heb in mijn geslacht Betere ridders dan in de uwe zijn.’ - ‘Nu noem me dan wie zijn die?,’ 8300 –‘Een van die zeg ik dat is, - Men mag ze wel noemen, nu hoort, - Lancelot van Lac en Bohort En Lionel, deze drie zijn Erg nauw me verwant; 8305 En geviel het dat avontuur ze brachten Hier, dat ik ze spreken mocht, Ik zou ze laten bedanken, zonder twijfel, Van de deugd, die gij mij hebt gedaan. En ik mocht me niet nu 8310 Anders verlossen tegen u, En ik ben wel blijde daarvan, Dat men mij hier dat brood gaf En men mij heeft ontvangen, Omdat ik me eerder liet hangen, 8315 Of dat men mijn hoofd afsloeg, Eer ik zou willen, dat geloof Zulk leven leiden als ik met u Heb geleid tot nu.’ |
Alse Gurres wart geware 8320 Dat hi els niet en hadde an hare Hi wapendem ende sat op sijn part Ende voer danen metter vart. Ende hi reet al dore dien dach Ende dien andren diere na gelach, 8325 Ende vragede harentare Van Lanceloete om niemare. So dat hi niemen vinden ne mochte Die iet wiste van dat hi sochte Hi reet ene maent al dure 8330 Dat hi ne vant gene avonture Die te vertelne wardich ware, Nu voren, nu achter, harentare. So dat hi eens maendages, als ict vernam, Ten berge vanden keytiven quam. 8335 Als hi den brief vant anden voet Van den berge, ende hi verstoet Wattie lettren daer af spraken, Die Sornahan hadde doen maken, Loech hi, ende hi seide mede: 8340 ‘Nadat ic ben comen teser stede Ine kere, wat so mijns gesciet, Om enen ridder weder niet.’ Hi reet opwaert als hi den wech vant; Hi horde enen horen blasen thant. 8345 Doe wart hi geware saen, Daer hi ridende quam, van enen naen, Ende vragede den naen dies, Waerbi hi den horen blies? - ‘Omdat ic woude,’ sprac hi, 8350 ‘Ende om dat recht es daer bi, Dat uwe coemste worde cont Den riddre vandien berge tier stont Dat gi daer boven sult comen wesen.,’ Gurres vragede hem na desen 8355 Ocht die brief daer lange hadde gestaen. [p. 57] - ‘Neen hi, here,’ antworde die naen, ‘Hine heefter niet gestaen .xv. dage, Dat seggic u al sonder sage.’ Gurres voer opwaert daer naer, 8360 Ende die naen bleef al stille daer. Alse Gurres daer boven quam Wart hi geware ende vernam Sornahan comen gewapent wel Op een groet starc ors ende snel. 8365 Sine ondergroetten hem niet, mare Elc stac op andren so sere dare, Dat hare halsbergen scorden doe, Ende dyser vanden glavien al toe Gingen in hare vleesch al bloet, 8370 So dat elc andren hadde doet, Maer dattie glavien braken. Nochtan dat si elc andren staken Dat elc van sinen perde Gequetst moeste vallen ter erde, 8375 Ende elkerlijc was so gewont, Dat hi ersaters hadde noet tier stont. Die ridder die vanden berge was here Hine was niet gequetst sere. Gurres was sere gewont 8380 In die scoudere, dat tier stont Daer in was bleven bede Yser ende hout mede, So dat hi viel metten vallen .iij. werf in onmacht met allen. 8385 Sornehan was metter vaert opgestaen, Alse die geen noet hadde, sonder waen, Ende toech thant sijn zwert Ende liep te Gurresse wert, Die in onmach lach emmertoe: 8390 Hi ontwapendem thoeft doe Ende heeften geslagen ende gesteken Dat hi een wort niet mochte spreken, Ende lach in onmacht al in een, Dat hi bat doet dan levende sceen. 8395 Sornahan kinde wel mede Dat ware grote quaethede. Sloech hine also doet, So dat hi sine cnapen ontboet Ende dede hem ontwapennen daer. 8400 Hi dede sinen ersatre comen daer naer Ende vragede hem van desen Ocht hi soude moegen genesen. Hi besach sine wonden thant, Die hi lelijc ende vreselijc vant, 8405 Ende hi dede hem ute bede Dat yser ende dat hout mede, Ende Sornahan seide: ‘Ic bidde u, Ocht gi moeget, dat gine geneest nu, Bedi ic weet wel ende hebbe verstaen 8410 Dat hi goet ridder es, sonder waen. Het ware scade storve hi Bi fauten van hulpen, dunket mi.’ Die meester sprac: ‘Na dat gijt gebiet Hine sal bi fauten van hulpen sterven niet; 8415 Want ic willich te done ben Mine macht om te genesene hem. Ic hope dat hi wesen sal Binnen ere maent genesen al.’ Sornahan hieten daer ter steden 8420 Te sinen torre in prisone leden; Hi wille hem al doen leveren daer Dat hem nuttelic es ende orbaer. Als sine wonden wel waren besien Hi was in prisone geleidt na dien, 8425 Daer Agraveyn sijn broder lach tier stonde. Hine mochte niet spreken metten monde, Sine pine was so swaer. Agravein ne kinnets niet daer, Bedi datmen niet claer ne sach 8430 In die vangnesse daer hi in lach. Des ander daeges alse waren Sine wonden vermaect sonder sparen Ondede sine oegen die here, Ende hi sprac wenende sere: 8435 ԁy here God, waer bem ic nu?’ Agravein seide: ‘Ic segt u, Gi sijt in vangnessen; maer Ine weet in wat steden noch waer.’ Agraveyn sprac: ‘Here, wanen siedi?,’ 8440 Gurres antworde ende seide dat hi Vandes conincs Arturs hove quame, Ende dat Gurres was sine name. Als Agraveyn dat verstont Hi wart sere wenende te dier stont, 8445 Ende seide: ‘Lieve broeder, siedi daer?’ - ‘Wie siedi,’ sprac Gurres daer naer, ‘Die segt dat ic u broeder si?’ Doe antworde die ridder vri: ‘Ic bem Agraveyn, ende hebbe gewesen 8450 Meer dan .vij. weken in desen Kerker daer wi in sijn gevaen.’ Ende hi telde sinen broeder saen Hoe hi was gevaen ende gewont, Ende hoe dat hi over lange stont 8455 Doet hadde geweest, maer Dat des heren nichte quam daer Vanden irsten dage dat hi daer was, Die hem sine wonden genas; Ԏoit haddic anders hulpe negene 8460 Dan vander joncfrouwe allene.’ Si gingen wenen onder hen beden; Sine waenden nembermeer sceden Vander vangnessen daer si in waren. Alsi waren in dit mesbaren 8465 Horden si datmen die dore ontdede Vander vangnessen te dier stede. Agravein sprac: ԍijn joncfrouwe coemt nu, Ay lieve broeder, nu biddic u, Dat gi haer danket, sonder waen, 8470 Van vele goets dat si mi hevet gedaen, Hier liggende in dit prisoen.’ Hi seide, hi sout gerne doen. Mettien quam die joncfrouwe daer inne, Die hovesch ende vroet was van sinne. 8475 Agravein stont op na desen Ende hietse wellecome wesen. Daerna, alse spreken mochte Gurres, Dancti der joncfrouwen des, Dat si sinen broeder dede 8480 Menich goet ende hoveschede. Ende alsi wart geware das, Dattie gene Gurres was Si dede hem herde blidelike Al die feeste van erderike, 8485 Ende si sprac tote Gurresse daer naer: ‘Here, weet dat wel over waer, Al tgoet dat hem hier es gesciet Dat ne dedic om el niet Dan doer uwen wille, here Gurres. 8490 Gi daet mi, dat niet lanc ne es, Daer ic was geport in ene vart Te varne te Arturs hove wart, Het is alse luttel als een jaer, Dat gi quaemt gereden daer 8495 Een ridder mi hadde gevaen Inden bosch van Karlioen, sonder waen, Ende mijns ondancs wechvoret mi: Here, alse gi dat saeget ghi Bescuddet mi hovesschelike 8500 Bi ure prouetsen, ende stoutelike Gi vecht jegen hem so lange stont, Dat gine onderdaet ende verwont, Ende verlosset mi bi desen Van scanden die gesciet souden wesen. 8505 Om dese doeget, seggic u, [p. 58] Hebbic uwen broeder geholpen nu Met al mire mogenthede, Ende ic sal u helpen mede Metten besten dat ic mach, here. 8510 Nu en mestroest u niet sere; Weet wel, waerdi genesen ic soude Pine daer toe doen menichfoude Ocht ic soudu helpen dat gi Uter vangnessen sout comen vri, 8515 Ende laetent om minen oem niet, Om gene dinc, wat soes gesciet. Ic doe u seker van desen, Also lange alse gi hier sult wesen Men sal u doen, bede nacht ende dach, 8520 Al dat goet datmen doen mach Enen ridder die gevaen es.’ Si dancten hare sere des. Aldus vonden an die joncfrouwe Dese .ij. gebroedere grote trouwe 8525 Ende hulpe in haerre swaerre noet, Daer si hadden confort groet. Si waren blide van diere sake, Ende si waren wel te gemake Van al dien dat hem goet dochte 8530 Datmen eten of drinken mochte; Ende ne haddem niet vernoyet Die vangnesse ende vermoyet Si hadden gehadt in dien dagen In die vangnessen daer si in laegen 8535 Al dat gemac, dat hebben mochte Enich ridder, waer dat hijt sochte. Nu swiget davonture van desen, Ende salre af spreken alst tijt sal wesen, Ende sal vanden avonturen tellen 8540 Die Garitte gevellen. |
Toen Gurrehes werd gewaar 8320 Dat hij anders niets had aan haar Hij wapende hem en zat op zijn paard En voer vandaan met een vaart. En hij reed al door die dag En de volgende die er na lag, 8325 En voeg hier en daar Van Lancelot om nieuws. Zodat hij niemand vinden nee mocht Die iets wist van dat hij zocht Hij reed een maand al door 8330 Dat hij nee vond geen avontuur Die te vertellen waard was, Nu voren, nu achter, hier en daar. Zodat hij eens maandags, zoals ik het vernam, Ten berg van de ellendige kwam. 8335 Toen hij de brief vond aan de voet Van de berg, en hij verstond Wat de woorden daarvan spraken, Die Sornahan had laten maken, Lachte hij, en hij zei mede: 8340 ‘Nadat ik ben gekomen te deze plaats In het keren, wat me zo gebeurt, Om een ridder weer niet.’ Hij reed opwaarts toen hij de weg vond; Hij hoorde gelijk een horen blazen. 8345 Toen werd hij gelijk gewaar, Daar hij rijdende kwam, van een kleine, En vroeg de kleine dus, Waarom hij de horen blies? - ‘Omdat ik wilde,’ sprak hij, 8350 ‘En omdat het recht is daarbij, Dat uw komst wordt bekend De ridder van de berg te die tijd Dat ge daarboven zal komen gaan.,’ Gurrehes vroeg hem na deze 8355 Of die brief daar lang had gestaan. - ‘Neen het, heer,’ antwoordde de kleine, ‘Het heeft niet gestaan 15 dagen, Dat zeg ik al zonder sage.’ Gurrehes voer opwaarts daarna, 8360 En die kleine bleef al stil daar. Toen Gurrehes daarboven kwam Werd hij gewaar en vernam Sornahan goed gewapend komen Op een groot sterk paard en snel. 8365 Ze groetten hen niet, maar Elk stak op de andere zo zeer daar, Dat hun harnassen toen scheurden, En het ijzer van de speerpunten al toe Gingen in hun vlees al bloot, 8370 Zodat elk de andere had gedood, Maar dat de speerpunten braken. Nochtans dat ze de andere staken Dat elk van zijn paard Gekwetst moest vallen ter aarde, 8375 En elk was zo zeer gewond, Dat hij dokters nodig had te die tijd. De ridder die van de berg was heer Hij was niet zeer gekwetst. Gurrehes was zeer gewond 8380 In de schouder, dat te die tijd Daarin was gebleven beide IJzer en hout mede, Zodat hij viel met het vallen 3 maal in onmacht geheel. 8385 Sornahan was met een vaart opgestaan, Als die geen nood had, zonder twijfel, En trok gelijk zijn zwaard En liep tot Gurrehes waart, Die in onmacht lag immer toe: 8390 Hij ontwapende hem het hoofd toen En heeft hem geslagen en gestoken Zodat hij geen woord kon spreken, En lag voortdurend in onmacht, Zodat hij beter dood dan levend scheen. 8395 Sornahan kende wel mede Dat was grote kwaadheid. Sloeg hij hem alzo dood, Zodat hij zijn knapen ontbood En liet hem ontwapenen daar. 8400 Hij liet zijn dokter komen daarna En vroeg hem van deze Of hij zou mogen genezen. Hij bezag zijn wonden gelijk, Die hij lelijk en vreselijk vond, 8405 En hij deed hem uit beide Dat ijzer en dat hout mede, En Sornahan zei: ‘Ik bid u, Als ge kan, dat ge hem nu geneest, Omdat ik wel weet en heb verstaan 8410 Dat hij een goede ridder is, zonder twijfel. Het was schade stierf hij Door gemis van hulp, lijkt me.’ De meester sprak: ‘Na dat gij het gebiedt Hij zal van gebrek van hulp niet sterven; 8415 Want ik gewillig te doen ben Mijn macht om te hem genezen. Ik hoop dat hij wezen zal Binnen een maand geheel genezen.’ Sornahan zei hem daar ter plaatse 8420 Te zijn toren in gevangenis leiden; Hij wil hem alles laten leveren daar Dat hem nuttig is gebruikelijk. Toen zijn wonden goed bezien waren Hij was in gevangenis geleid na dien, 8425 Daar Agravein zijn broeder lag de die tijd, Hij mocht niet spreken met de mond, Zijn pijn was zo zwaar. Agravein nee herkende hem niet daar, Omdat men niet helder nee zag 8430 In de gevangenis daar hij in lag. De volgende dag toen ze waren Zijn wonden vermaakt zonder ophouden Opende zijn ogen die heer, En hij sprak zeer wenend: 8435 ‘Aai heer God, waar ben ik nu?’ Agravein zei: ‘Ik zeg het u, Ge bent in gevangenis; maar Ik weet niet in welke plaats noch waar.’ Agravein sprak: ‘Heer, waarvan ben je?,’ 8440 Gurrehes antwoordde en zei dat hij Van de koning Arthur’ s hof kwam, En dat Gurrehes was zijn naam Toen Agravein dat verstond Hij begon zeer te wenen te die tijd, 8445 En zei: ‘Lieve broeder, ben je daar?’ - ‘Wie ben je,’ sprak Gurrehes daarna, ‘Die zegt dat ik uw broeder ben?’ Toen antwoordde die edele ridder: ‘Ik ben Agravein, en ben geweest 8450 Meer dan7 weken in deze Kerker waar we in gevangen zijn.’ En hij vertelde zijn broeder gelijk Hoe hij was gevangen en gewond, En hoe dat hij over lange tijd 8455 Dood was geweest, maar Dat de heren nicht kwam daar Van de eerste dag dat hij daar was, Die hem zijn wonden genas; Ԏooit had ik andere hulp nee geen 8460 Dan van de jonkvrouw alleen.’ Ze gingen wenen onder hen beiden; Ze waanden nimmermeer te scheiden Van de gevangenis daar ze in waren. Toen ze waren in dit misbaren 8465 Hoorden ze dat men de deur opende Van d gevangenis te die tijd. Agravein sprak: ԍijn jonkvrouw komt nu, Aai lieve broeder, nu bid ik u, Dat ge haar bedankt, zonder twijfel, 8470 Van het vele goede dat ze me heeft gedaan, Hier liggen in deze gevangenis.’ Hij zei, hij zou het graag doen. Meteen kwam die jonkvrouw daar in, Die hoffelijk en verstandig was van geest. 8475 Agravein stond op na deze En zei haar welkom te wezen Daarna, toen Gurrehes spreken mocht, Bedankte hij de jonkvrouw dus, Dat ze zijn broeder deed 8480 Menig goed en hoffelijkheid. En toen ze gewaar werd dat, Dat diegene Gurrehes was Ze deed hem erg blijde Al de feesten van aardrijk, 8485 En ze sprak tot Gurrehes daarna: ‘Heer, weet dat wel voor waar, Al het goed dat hem hier is geschied Dat nee deed ik om niets anders Dan door uw wil, heer Gurrehes. 8490 Ge deed me, dat niet lang geleden is, Daar ik in een vaart was gegaan Te gaan tot Arthur’ s hof waart, Het is alzo weinig als een jaar, Dat ze daar kwam gereden 8495 Een ridder had me gevangen In het bos van Carmeloet, zonder twijfel, En me tegen mijn wil wegvoerde: Heer, toen ge dat zag Behoedde me hoffelijk 8500 Bij uw daden en dapper Ge vocht tegen hem zo’ n lange tijd, Zodat ge onder deed en verwondde, En verloste me hierdoor Van schande die geschied zouden wezen. 8505 Om deze deugd, zeg ik u, Heb ik uw broeder geholpen nu Met al mijn mogendheid, En ik zal u helpen mede Met het beste dat ik mag, heer. 8510 Nu wanhoop u niet zeer; Weet wel, was ge genezen zou ik Moeite daartoe doen en menigvuldig Of ik zou u helpen zodat gij Uit de gevangenis zou vrij komen, 8515 En laat het niet om mijn oom, Om geen ding, wat zo er gebeurt. Ik doe u zeker van deze, Alzo lang als ge hier zal wezen Men zal u doen, beide nacht en dag, 8520 Al dat goed dat men doen mag Een ridder die gevangen is.’ Ze bedankten haar zeer dus. Aldus vonden aan die jonkvrouw Deze 2 gebroeders grote trouw 8525 En hulp in hun zware nood, Daar ze hadden grote hulp. Ze waren blijde van die zaak, En ze waren goed te gemak Van al dien dat hen goed dacht 8530 Dat men eten of drinken mocht; En nee hadden hen niet verdroten De gevangenis en vermoeid Ze hadden gehad in die dagen In de gevangenis daar ze in lagen 8535 Al dat gemak, dat hebben mocht Enge ridder, waar dat hij het zocht. Nu zwijgt het avontuur van dezen, En zal er van spreken als het tijd zal wezen, En zal van de avonturen vertellen 8540 Die Garhies gevielen. |
Nu gewaget davonture das, Alse Garit gesceden was Van minen here Waleweine, Dat hi lange reet alleine, 8545 So dat hi quam op enen dach Tenen bossche, diemen te hetene plach Dat Geboemte in dat lant. Daer quam in sijn gemoet thant Ene joncfrouwe gereden op een part. 8550 Hi groettese metter vart: So dede si hem, ende daer nare Vragede si hem wie hi ware. Hi seide dat hi van Arturs hove was. - ԇhi sult mi danne wel berechten das, 8555 Dat ic vare soeken,’ sprac si. - ‘Wien soecti danne,’ vrage[de] hi. Si seide dat si Lancelote sochte, Dien si niet vinden ne mochte. Hi spac: ‘Ic en weet wat seggen des, 8560 Sonder datmen seget dat hi doet es. Daer omme sijn geporret nu Wel .x. ridders, seggic u, Om te wetene dat ware Ende varne soeken harentare.,’ 8565 Si sprac: ԇod hoedene vander doet, Het ware jammer alte groet.’ Ende alsi dit hadde vernomen Si keerde den wech dien si was comen. Garit reet met hare, 8570 Ende hi vragede hare daer nare Waeromme si Lancelote sochte. Si seide met droven gedochte: ‘Here, ic hebben gesocht bedi Haddicken vonden hi soude mi 8575 Te rechte houden wel ter curen Jegen enen van minen geburen, Die mi nuwinge met sire macht Ontherft heeft ende met sire cracht. Garhit sprac: ‘Joncfrouwe, seget mi 8580 Waer hijt dede.’ Si sprac: ‘Dat si. Here, nu hort die dinc algader: Die here van Malings was mijn vader, Hine hadde niet meer kinder dan mi Ende ere mire suster, die hi 8585 Gaf binnen sinen live Enen fellen ridder te wive. Ende mijn vader starf daer naer Des es leden een half jaer. Ic was oyr van sinen goede; 8590 Omdat mi dochte in minen moede Datmen hem meer ontsach dan mi, Ende mijn swager was, woudic dat hi Die manscap ontfinge vanden lande. Ic dede hem manscap doen thande 8595 Minen lieden van lande, tuwaren, Dat si van mi sculdich te houdene waren. Ic dedem mine rente ontfaen mede Alsi quamen, van elker stede. Ic sprac daerna een huwelic te done, 8600 Dat mi rieden mine barone, An enen jonchere in dat lant, Dat ic hem droech mijn goet in hant Dat mi hadde gelaeten mijn vader. Ic seit minen swager algader 8605 Dat ict gedaen hadde. Als hijt verstoet Wart hi welna al verwoet. Hine antworde mi niet daer toe, Ende hi verspiede den jonchere doe Ende sloegen doet verradenlike. 8610 Daerna quam hi te mi cortelike Ende sprac dat ic sotheit dede daer an, Dat ic anders mans goet gaf enichgen man. Ic seide: ‘Here, dat en mach niet sijn, Ic en hebbe niemans goet gegeven dan dmijn.’ 8615 Hi vragede mi waer mijn lant ware, Ende ic seit hem daer nare. - ‘Dat lant en waert u niet,, ‘sprac hi thant, ‘Vart elre soeken ander lant. Wildi ocht ne wilt, ic sal dit nu mere 8620 Houden, want ic ben daer af here.’; Als hi mi sulke antworde gaf Ic beriet mi met minen vrienden daer af, Sodat mi riet een goet man Dat icken daede daegen dan 8625 Vor die vrouwe van Roestoc, daer dit lant Af porrede, ende ic deedt thant. Ic clagede alsic vor hare quam Dat hi mijn lant met crachten nam. Hi sprac hine hadde mi niet genomen, 8630 Maer dat lant was hem comen Van minen vader, diet hem gaf Als hi starf; ende hi woude hem daer af Antworden in allen doene Ware enich ridder so coene 8635 Die seggen woude dat anders ware. Als die ridders worden geware Van minen lande dat hi doe Emmer met campe woude toe, Sone waser geen so coene 8640 Die hem onderwant van minen doene. Ende als si mi dus gingen ave Ic bat dat men mi vorst gave .xl. dage, ic soude binnen dien Soeken enen riddre met wien 8645 Ic mi soude verweren daer af. Ende als men mi den verst gaf Ic pensede dat ic sonder sparen Tes conincs Arturs hove soude varen Ende soeken Lancelote al daer, 8650 Bedi ic wiste wel over waer, Tirst dat hi mi kinde hi soude Met mi varen daer ic woude, Bedi ic hebbe hem dienst gedaen, Die mi es ongeloent, sonder waen. 8655 Maer nadien dat aldus es [p. 59] Ic sal keren sere drove des, Ende tote minen swager varen: Ic sal hem bidden sonder sparen Dat hi minen noet wille scouwen, 8660 Als ere onterfder joncfrouwen Wille geven mine lijfnere.’ Ende si wort wenende sere, So dats ontfarmde Garitte, So dat hise in talen sette 8665 Ende seide: Ԉebbedi goede orconden Van dat gi segt nu ten stonden?’ - ‘Jay ic, here; mochtic vinden man Die mi bescermen woude dan Ic soude vinden .c. man ende mere 8670 Onder ridders ende vavasore, here, Die alle haren eet souden doen des, Dat mine clage getrouwe es.’ Gaheret seide: ‘sone dorre di Genen andren riddre soeken dan mi. 8675 Ic wille vor u den camp bestaen Jegen uwen swager, sonder waen; Ende sijn also gerecht uwe saken Alse gi segt ic salne gelovich maken.’ Si seide, ay here, gi moet van desen 8680 Van Goede gebenedijt wesen. Nu hebbedi mi vertroest sere. Ic sal gereet vinden, here; .Cc. mans, die sullen sweren u Dat mine clage es gerecht nu.,’ 8685 - ‘Ic ne gere niet meer:’ seide hi. Ende si antworde:’danc hebdi.’ Dus reden si te gadere onder hen tween, Ende reden so verre al in een, Dat si vernachten in enen bosch; ende si 8690 Horden ene clocke luden daer bi; Si reden derwart met haesten groet, Want si hadden herbergens noet. Si reden onverre te dien stonden Dat si ene witte abdie vonden 8695 Besloten met grachten ende met muren Jegen dieve, die daer waren tier ure Inden bosch om haerre gewin. Gaheret riep ter porten in. Doe quamen .ij. broedere dare 8700 Om te wetene wie daer ware. Als si saegen dat hi gewapent was Wisten si wel die waerheit das, Dat hi was een vanden ridders doe Die wandelden; ende si spraken hem toe 8705 Ende hietene willecome wesen: Die joncfrouwe tote desen. Si ontfingen eerlike Entie joncfrouwe diere gelike. Si leidene in ene capelle daer naer 8710 Ende ontwapendene daer. Een vandaer binnen quam daer toe, Die de joncfrouwe kinnede doe, Ende seide: ‘wel lieve nichte mijn, Hier moeti ons wellecome sijn.,’ 8715 Si sach op hem ende wart geware das, Dattie broeder haer oem was. Hi hadde haerre moeder broeder gewesen, Stout ende wert ridder vor desen. Si helsedene ende weende mede. 8720 Si hadde groete jammerhede. Hi vragede hare wat si daede. Si tellet hem al bi staeden Also alsmen hier te voren horen mochte, Ende hoe si den ridder brochte 8725 Om te vechtene over hare. Hi ginc toten ridder dar nare Ende seide: ‘Here, nu besiet, Wie gi sijt des en weet ic niet; Maer dat gi deser joncfrouwen 8730 Hulpe hebt geloeft, bi mire trouwen, Dat omme gene getrouwer clage Ridder mochte vechten te genen dage Ic segge u getrouwelike daer an. Het en es in die werelt so vroem man 8735 Waer hi jegen mi in campe van desen Hi moeste van mi verwonnen wesen Binnen den dage, ocht geslagen doet, U recht es in dese sake so groet. Ic wille daertoe u sweren nochtan, 8740 Ne waer ic niet begeven man Ic soude over mire nichten vechten Ende hare claege in desen berechten Ende els geen man die nu leeft; Ende om den besten casteel, die heeft 8745 Die coninc Artur, ne liet ics niet nu. Bi deser redenen, here, seggic u, Dat gi vechten moecht sekerlike.’ Garit antworde vriendelike: ‘Here, nadien dat aldus si 8750 Mine roke wiere come jegen mi.’ Des nachts waren si daer binnen Wel gedient met groter minnen. Sanderdages als hi hadde gehort Messe quam die joncfrouwe vort, 8755 Ende si saeten op doe bede Ende si ruemden die stede. Si reden al dien dach Ende dien andren die daer na gelach, Ende opten derden dach ter noenen 8760 Quamen si ten pawelgoenen Die Glimas helt al stille Daer staende doer Waleweins wille, Also alsmen hier voren las, So dattie naen hen te gemoete was 8765 Ende sprac Gaherette toe Dat hi hem moeste quiten doe Vander costumen, diemen plach dare. Hi vragede wat dat costume ware. Hi seide, dat ten genen tiden 8770 Vremt ridder daer mochte liden Hine moeste eer hi overlede Joesteren daer te dier stede Jegen enen riddre vanden ghone Die laegen inden pawelgonen. 8775 Ende hi, die was ten joesteerne Gereet ende niet tonbeerne, Antworde den naen daer nare, Dat hi woude dat hi daer ware Daer hi jegen joesteren soude. 8780 Die naen antworde houde: ‘Hi sal comen metter vart.’ Die naen ginc ten pawelgoenen wart Ende hi riep lude mettien: ‘wiheren, coemt die joeste sien.,’ 8785 Een ridder trac uut metter vart, Ende trac te Gaherette wart Sere ende wel gewapent, ende stac Op hem, dat sine glavie brac. Ende Gaheret staken weder soe, 8790 Dat hi viel neder ter erden doe. Daer mochtemen ten pawelgoene horen Huwen, alsmen dede te voren, Op hem, die daer gevallen lach. Die naen seide als hi dat sach: 8795 ‘Here, alse gi wilt mogedi varen, Gi hebt u wel gepijnt, tuwaren.’ - Ԅu sals mi eer berechten,’ sprac Gaheret, ‘Wi hier dese pawelgoenen sijn geset.’ Hi seide dat hijt gerne daede. 8800 Doe vertellede hi hem bi staeden Dier gelike dat hi Sagramore Hadde vertelt daer vore. Alse Gaheret dit hadde verstaen Hi seide sciere toten naen: 8805 ‘Ganc seggen dinen here dat hier mede [p. 60] Heeft bestaen te grote sothede Dat hi hier in desen pleine Om te vechtene jegen Waleweine Dese pawelgoenen heeft geset. 8810 Ganc, sech hem,’ sprac Gaheret, ‘Dat hi hier come proven hem Jegen mi, die de minste bem Van .c. ridders ende .l. nu ter stonden, Die behoren ter tafelronden. 8815 Ende mach hi verwinnen mi, Dat ic in sire genaden si, Ende en mach hi hem niet met stride Jegen mi verweren nu te tide, Waertoe souddi hier inden pleine 8820 Ontbeiden na minen here Waleweine? Nu ganc dinen here dit vertellen. Ende en coemt hi niet ic sal vellen Sijn pawelgoenen, ende hi desen [Dat sal hem mere scande wesen.՝ 8825 - Ԃi mire trouwe,’ seide die naen, ‘Dese boetscap sal wel sijn gedaen; Maer ic ware u van desen, Dat tkeren beter hadde gewesen.’ - ‘Ne roke di, ganc sonder beide 8830 Ende doe dat ic di seide.’ Hi ginc ende vant sinen here Blide ende borderende sere Om sinen geselle diere vel Ende om dattie vremde ridder so wel 8835 Joesteerde, ende hi seide dat Die gene .viij. dage al in een bat Datmen hem die irste joeste gave, Ende hi so was gesteken ave. Daer sat een ridder, die seide doe: 8840 ‘Die ridders die wandelen emmertoe Si joesteren dicken ende vele, Al sijn si vroeder van desen spele Nieman ne darf wonderen daer ave.’ - ‘Het mach wel sijn,’ sprac die grave. 8845 Die naen quam tot sinen here ende seide Daer si alle toehorden, sonder beide: ‘Here, gene ridder ontbiet u Dat gi groete sotheit hebt bestaen nu, Dat gi ontbeidt in desen pleine 8850 Om vechten jegen Waleweine; Maer gaet jegen hem vechten nu, Die de minste es, ontbiedt hi u, Van .c. ende .l. ridders nu ten stonden, Die behoren ter tafelronden. 8855 Ende mogedi verwinnen desen Hi sal in uwe genaden wesen, Ende mach u verwinnen die goede man Wat sal mijn here Walewein hier dan? Bi desen ontbiet hi u nu 8860 Dat hi wilt joesteren jegen u. Ne coemdi niet, weet wel hi sal Uwe pawelgoenen neder werpen al; Dit sal u mere scande wesen.’ Die grave antworde te desen 8865 Dat van groter herten ware die here, Ende prijsden meer dan hi dede ere. Hi eyschede sine wapenne doe. Daer sprongen thant cnapen toe, Diene wapenden metter vart. 8870 Hi sat te hant op sijn part Ende liet op Gaherette lopen. Gaheret ginc sijn ors nopen; Si vergaderden dat si staken Elc anderen dattie speren braken, 8875 Ende si onderhorten hen bede Met scilden ende met lichamen mede, Dat si hen onderquetsten herde. Die grave vloech van sinen perde. So verdoeft, dat hi niet ne sach 8880 Noch en wiste weder het nacht was och dach. Gaheret vor over met sinen perde Daer na beette hi ter erde. Het dochtem scande sijn, sonder waen, Soude hine tors bestaen 8885 Dien hi ter erden liggen sach. Doe ginc hi ten grave daer hi lach, Ende trac hem den helm af. Daer na hi hem metten helme gaf Enen swaren slach int tansichte, 8890 Dat dat bloet uutspranc bedichte Beide ten monde ende ten nesen. Die grave bat genaden na desen, Ende sprac, alse die hadde vrese groet: ԁy here, en slaet mi niet doet. 8895 Neemt mijn swert,’ sprac hi tote hem, ‘Ic lie dat ic verwonnen bem.’ Gaheret nam sijn zwert ende seide: ‘weetti wat gi doen moet sonder beide? Ic wille dat gi morgen port metter vart 8900 Ende vart te Waleweine wart, Ende als gi hem hebt vonden Dat gi hem opgeeft tien stonden Van minen halven ende doet hem verstaen Hoe die saken sijn vergaen; 8905 Ende werp u in sine genaden Van al uwen overdaeden.’ Hi dede hem dat sekeren toe. Hi ginc te sinen perde doe Ende woude wech varen sonder beide, 8910 So dattie grave tot hem seide: ‘Here, die dorpernie ne suldi Niet doen, gi sult tavont bliven met mi; Het es herbergens tijt nu mere. Ende ne waents niet, lieve here, 8915 Van mi dat ic u haete iet Van dat tusscen ons es gesciet.’ - ‘Ic ne bliver niet,’ antworde hi, ‘Het ne si datter joncfrouwen wille si.’ Doe batmen hare so vele das, 8920 Dat het hare wille was. Daer was Gaheret wel ontfaen, Ende hem was eeren vele gedaen Van alden ridders diere waren doe. Die grave sprac sinen ridders toe: 8925 ‘wiheren allegader, ic bidde u, Dat gi desen ridder doet nu Feeste ende eere, u sal van dien Al goet ende ere gescien, Want hi een der bester ridder es 8930 Van erderike, des sijt gewes. Ic bems blide dat ic verwonnen bem Van also goeden ridder als ic ken hem.’ Sijn gebod daeden minste ende meeste Ende daeden hem alle ere ende feeste. 8935 Hem was een bedde gemaect daer Also rikelike openbaer Alse ocht Arturs boef ware tien tide, Ende der joncfrouwen een ob ander side. Des ander dages stont Gaheret op vroe 8940 Ende dede sijn gereide leggen doe, Ende dede die joncfrouwe opstaen, Want hi riden woude saen. Si saeten op hare perde Ende reden herre verde. 8945 Die grave gebrachtene een stuc daer Met sinen lieden ende keerde daer naer. |
Nu gewaagt het avontuur dat, Toen Garhies gescheiden was Van mijn heer Walewein Dat hij lang alleen reed, 8545 Zodat hij kwam op een dag Tot een bos die men te noemen plag Dat Geboomte in dat land. Daar kwam in zijn ontmoeting gelijk Een jonkvrouw gereden op een paard. 8550 Hij begroette haar met een vaart: Zo deed ze hem, en daarna Vroeg ze hem wie hij was. Hij zei dat hij van Arthur’ s hof was. - ‘Ge zal me dan wel berichten dat, 8555 Dat ik ga zoeken,’ sprak ze. - ‘Wie zoek je dan,’ vroeg hij. Ze zei dat ze Lancelot zocht, Die ze niet nee vinden mocht Hij sprak: ‘Ik weet niet wat te zeggen dus, 8560 Uitgezonderd dat men zegt dat hij dood is. Daarom zijn nu gegaan Wel 10 ridders, zeg ik u, Om te weten dat ware En gaan zoeken hier en daar.,’ 8565 Ze sprak: ԇod behoed hem van de dood, Het was jammer al te groot.’ En toen ze dit had vernomen Ze keerde de weg die ze was gekomen. Garhies reed met haar, 8570 En hij vroeg haar daarna Waarom ze Lancelot zocht. Ze zei met droevige gedachte: ‘Heer, ik heb hem gezocht omdat Had ik hem gevonden hij zou me 8575 Te recht houden wel ter keur Tegen een van mijn buren, Die me net met zijn macht Onterfd heeft en met zijn kracht. Garhies sprak: ‘Jonkvrouw, zeg me 8580 Waar hij het deed.’ Ze sprak: ‘Dat is. Heer, nu hoor dat ding helemaal: De heer van Malings was mijn vader, Hij had niet meer kinderen dan mij En een zuster, die hij 8585 Gaf binnen zijn leven Een felle ridder tot wijf. En mijn vader stierf daarna Dat is geleden een half jaar. Ik was erfgenaam van zijn goed; 8590 Omdat me leek in mijn gemoed Dat men hem meer ontzag dan mij, En mijn zwager was, wilde ik dat hij De manschap ontvangen van de landen. Ik deed hem manschap toen gelijk 8595 Mijn lieden van het land, inderdaad, Dat ze me schuldig te houden waren. Ik liet hem mijn rente ontvangen mede Toen hij kwam, van elke plaats. Ik sprak daarna een huwelijk te doen, 8600 Dat me aanraadden mijn baronnen, Aan een jonkheer in dat land, Dat ik hem droeg mijn goed in hand Dat me had gelaten mijn vader. Ik zei het mijn zwager allemaal 8605 Dat ik het gedaan had. Toen hij het verstond Werd hij bijna geheel verwoed. Hij antwoordde me niet daartoe, En hij bespiedde de jonkheer toen En sloeg hem verraderlijk dood. 8610 Daarna kwam hij al gauw tot mij En sprak dat ik zotheid deed daaraan, Dat ik een anders man goed enige man gaf. Ik zei: ‘Heer, dat mag niet zijn, Ik heb niemand goed gegeven dan de mijne.’ 8615 Hij vroeg me waar mijn land was, En ik zei het hem daarna. - ‘Dat land was niet van u’, sprak hij gelijk, ‘Ga elders dat land zoeken. Wil je of wil je niet, ik zal dit nu meer 8620 Houden, want ik ben daarvan heer.’ Toen hij me zulk antwoord gaf Ik beraadde me met mijn vrienden daaraf, Zodat me aanraadde een goede man Dat ik hem liet dagen dan 8625 Voor de vrouwe van Rostoc, daar dit land Van gaat, en ik deed het gelijk. Ik klaagde toen ik voor haar kwam Dat hij mijn land met krachten nam. Hij sprak hij had het me niet genomen, 8630 Maar dat land was hem gekomen Van mijn vader, die het hem gaf Toen hij stierf, en hij wilde hem daarvan Verantwoordden in alle doen Was er enige ridder zo koen 8635 Die zeggen wilde dat het anders was. Toen de ridders werden gewaar Van mijn land dat hij toen Immer met kampen wilde toe, Zo was er geen zo koen 8640 Die hem onderwond van mijn doen. En toen ze me dus afgingen Ik bad dat men mij uitstel gaf 40 dagen, ik zou binnen die Zoeken een ridder met wie 8645 Ik me zou verzweren daarvan. En toen men mij de uitstel gaf Ik peinsde dat ik zonder ophouden Te koning Arthur’ s hof zou gaan En zoeken Lancelot al daar, 8650 Omdat ik wel wist voor waar, Ten eerste dat hij me herkende hij zou Met me gaan daar ik wilde, Omdat ik hem een dienst heb gedaan, Die me niet beloond is, zonder twijfel. 8655 Maar nadien dat het aldus is Ik zal zeer droevig keren dus, En naar mijn zwager gaan: Ik zal hem bidden zonder ophouden Dat hij mijn nood wil aanschouwen, 8660 Als een onterfde jonkvrouw Wil geven mijn levensonderhoud.’ En ze begon zeer te wenen, Zodat het ontfermde Garhies, Zodat hij haar toesprak 8665 En zei: Ԉeb je goede bewijzen Van dat ge zegt nu ter tijd?’ - ‘Ja ik, heer; mocht ik een man vinden Die me beschermen wilde dan Ik zou 100 man en meer vinden 8670 Onder ridders en vazallen, heer, Die allen hun eed zouden doen dit, Dat mijn klacht getrouw is.’ Garhies zei: ‘Zo behoef je Geen andere ridder te zoeken dan mij. 8675 Ik wil voor u het kamp bestaan Tegen uw zwager, zonder twijfel; En zijn alzo rechtvaardig uw zaken Zoals ge zegt ik zal ze gelovig maken.’ Ze zei, ‘Aai heer, ge moet van deze 8680 Van God gezegend wezen. Nu heb je me zeer vertroost. Ik zal gereed vinden, heer; 100 mannen, die u zullen u zweren Dat mijn klacht rechtvaardig is nu.,’ 8685 - ‘Ik nee begeer niet meer:’ zei hij. En ze antwoordde: ‘Dank heb je.’ Dus reden ze tezamen onder hen twee, En reden zo ver voortdurend, Dat ze overnachten in een bos; en ze 8690 Hoorden een klok luiden daarbij; Ze reden derwaarts met grote haast, Want ze hadden herberg nodig. Ze reden niet ver te die tijd Dat ze een witte abdij vonden 8695 Omsloten met grachten en met muren Tegen dieven, die daar waren te die tijd In het bos om hun gewin. Garhies riep ter poorten in. Toen kwamen 2 broeders daar 8700 Om te weten wie daar waren. Toen ze zagen dat hij gewapend was Wisten ze wel de waarheid dat, Dat hij een van de ridders was toen Die wandelden; en ze spraken hem toe 8705 En zeiden hem welkom te wezen: En de jonkvrouw tot deze. Ze ontvingen hem schitterend En de jonkvrouw diergelijke. Ze leidden ze in een kapel daarna 8710 En ontwapenden hem daar. Een van daar binnen kwam daar toe, Die de jonkvrouw herkende toen, En zei: ‘wel lieve nicht van mij, Hier moet ge ons welkom zijn.,’ 8715 Ze keek naar hem en werd gewaar dat, Dat die broeder haar oom was. Hij was de broeder van haar moeder geweest, Dapper en werd ridder voor deze. Ze omhelsde hem en weende mede. 8720 Ze had grote droefheid. Hij vroeg haar wat ze deed. Ze vertelde hem alles met pozen Alzo zoals men hier tevoren horen mocht, En hoe ze de ridder bracht 8725 Om te vechten voor haar. Hij ging tot de ridder daarna En zei: ‘Heer, nu beziet, Wie ge bent dat weet ik niet; Maar dat ge deze jonkvrouw 8730 Hulp hebt beloofd, bij mijn trouw, Dat om die trouw klaagt Ridder mocht ge vechten te die dagen Ik zeg u getrouw daarvan. Er is in de wereld geen zo’ n dapper man 8735 Was hij tegen mij in kamp van deze Hij moest van mij overwonnen wezen Binnen de dag, of dood geslagen, Uw recht is in deze zaak is zo groot. Ik wil u daartoe zweren nochtans, 8740 Nee was ik geen begeven man Ik zou voor mijn nicht vechten En haar klacht in deze berechten En is geen man die nu leeft; En om het beste kasteel, die heeft 8745 De koning Artur, nee liet ik het niet nu. Om deze reden, heer, zeg ik u, Dat ge vechten mag zeker.’ Garhies antwoordde vriendelijk: ‘Heer, nadien dat het aldus is 8750 Mij een zorg wie er tegen me komen.’ ‘s Nachts waren ze daar binnen Goed bediend met grote minnen. De volgende dag toen hij had gehoord Mis kwam de jonkvrouw voort, 8755 En ze zaten op toen beide Ze ruimden die plaats. Ze reden die hele dag En de volgende die daarna lag, En op de derde dag ter noen 8760 Kwamen ze ten paviljoen Die Glimas hield geheel stil Daar staande door Walewein’ s wil, Alzo zoals men hiervoor las, Zodat de kleine hen tegemoet kwam 8765 En sprak Garhies toe Dat hij hem moest kwijten toen Van het gebruik, die men plag daar. Hij vroeg wat dat gebruik was. Hi zei, dat ten geen tijden 8770 Vreemde ridder daar mocht gaan Hij moest eer hij overging Kampen daar te die plaats Tegen een ridder van diegene Die lagen in het paviljoen. 8775 En hij, die was te kampen Gereed en niet te ontberen, Antwoordde de kleine daarna, Dat hij wilde dat hij daar was Daar hij tegen kampen zou. 8780 De kleine antwoordde gauw: ‘Hij zal komen met een vaart.’ De kleine ging te paviljoen waart En hij riep luid meteen: ԇij heren, kom de kamp te zien.,’ 8785 Een ridder trok uit met een vaart, En trok te Garhies waart Zeer en goed gewapend, en stak Op hem, zodat zijn speerpunt brak. En Garhies stak hem weer zo, 8790 Dat hij viel neer ter aarde toen. Daar mocht men te paviljoen horen Hoedden, zoals men tevoren deed, Op hem, die daar gevallen lag. De kleine zei toen hij dat zag: 8795 ‘Heer, als ge wil mag ge gaan, Ge hebt u goed gepijnigd, inderdaad.’ - Ԅu zal je me eerder berichten,’ sprak Garhies, ‘Waarom hier deze paviljoenen zijn gezet.’ Hij zei dat hij het graag deed. 8800 Toen vertelde hij hem met pozen Diergelijke dat hij Sagramor Had verteld daarvoor. Toen Garhies dit had verstaan Hij zei snel tot de kleine: 8805 ‘Ga zeggen dat uw heer hiermee Heeft bestaan tot grote zotheid Dat hij hier in deze vlakte Om te vechten tegen Walewein Deze paviljoenen heeft gezet. 8810 Ga, zeg hem,’ sprak Garhies, ‘Dat hij hier hem komt beproeven Tegen mij, die de minste ben Van100 ridders en1 nu ter tijd, Die behoren ter tafelronden. 8815 En mag hij me overwinnen, Dat ik in zijn genade ben, En mag hij hem niet met strijd Tegen mij verweren nu ter tijd, Waartoe zou hij hier in deze vlakte 8820 Wachten op mijn heer Walewein? Nu ga uw heer dit vertellen. En komt hij niet zal ik vellen Zijn paviljoenen, en hij bij deze Dat zal hem meer schande wezen.,’ 8825 - ‘Bij mijn trouw,’ zei de kleine, ‘Deze boodschap zal goed gedaan zijn; Maar ik waarschuw u van deze, Dat te keren beter was geweest.’ - ‘Neen, kan je niets schelen, ga zonder wachten 8830 En doe dat ik u zei.’ Hij ging en vond zijn heer Blijde en zeer bespot Om zijn gezel die er viel En omdat de vreemde ridder zo goed 8835 Kampte, en hij zei dat Diegene 8 dagen voortdurend bad Dat men hem de eerste kamp gaf, En hij zo was afgestoken. Daar zat een ridder, die zei toen: 8840 ‘Die ridders die wandelen immer toe Ze kampen vaak en veel, Allen zijn bekender van dit spel Niemand nee behoeft daarvan te verwonderen.’ - ‘Het mag wel zo zijn,’ sprak de graaf. 8845 Die kleine kwam tot zijn heer en zei Daar ze allen toehoorden, zonder wachten ‘Heer, die ridder ontbied u Dat ge grote zotheid nu hebt bestaan, Dat ge wacht in deze vlakte 8850 Om te vechten tegen Walewein; Mar ga tegen hem vechten nu, Die de minste is, ontbied hij u, Van 100 en 1 ridders nu ten stonden, Die behoren ter tafelronden. 8855 En mag ge overwinnen deze Hij zal in uw genade wezen, En mag die goede man u overwinnen Wat zal mijn heer Walewein hier dan? Hierdoor ontbied hij u nu 8860 Dat hij wil kampen tegen u. Nee, kom je niet, weet wel hij zal Uw paviljoenen allen neerwerpen; Dit zal u grotere schande wezen.’ De graaf antwoordde tot deze 8865 Dat van groot hart was die heer, En prees hem meer dan hij eerder deed. Hij eiste zijn wapens toen. Daar sprongen gelijk knapen toe, Die hem wapenden met een vaart. 8870 Hij zat gelijk op zijn paard En liet op Garhies lopen. Garhies ging zijn paard nopen; Ze verzamelden zodat ze staken Elk de andere zodat de speren braken, 8875 En ze onderstaken hen beide Met schilden en met lichamen mede, Dat ze zich hard kwetsten. De graaf vloog van zijn paard. Zo verdoofd, zodat hij nee niet zag 8880 Noch wist of het nacht of dag was. Garhies voer over met zijn paard Daarna steeg hij af ter aarde. Het leek hem schande te zijn, zonder twijfel, Zou hij hem te paard bestaan 8885 Die hij ter aarde liggen zag. Toen ging hij tot de graaf daar hij lag, En trok hem de helm af. Daarna hij hem met de helm gaf Een zware slag in het aanzicht, 8890 Zodat het bloed er dicht uitsprong Beide te mond en te neus. De graaf bad genade na deze, En sprak, als die grote vrees had: ‘Aai heer, sla me niet dood. 8895 Neem mijn zwaard,’ sprak hij tot hem, ‘Ik belijd dat ik overwonnen ben.’ Garhies nam zijn zwaard en zei: ‘weet ge wat ge doen moet zonder wachten? Ik wil dat ge morgen gaat met een vaart 8900 En ga te Walewein waart, En als ge hem hebt gevonden Dat ge hem opgeeft te die tijd Vanwege mij en laat hem verstaan Hoe die zaken zijn vergaan; 8905 En werp u in zijn genade Van al uw overdaad.’ Hij liet hem dat verzekeren toe. Hij ging tot zijn paard toen En wilde weg gaan zonder wachten, 8910 Zodat de graaf tot hem zei: ‘Heer, die schande nee zal je Niet doen, ge zal vanavond blijven met mij; Het is herbergen tijd nu meer. En nee waan het niet, lieve heer, 8915 Van mij dat ik u iets haat Van dat tussen ons is geschied.’ - ‘Ik nee blijf er niet,’ antwoordde hij, ‘Tenzij dat het de jonkvrouw wil is.’ Toen bad men haar zoveel dat, 8920 Dat het haar wil was. Daar was Garhies goed ontvangen, En hem was veel eer gedaan Van al de ridders die er toen waren. Di graaf sprak zijn ridders toe: 8925’gij heren allemaal, ik bid u, Dat ge deze ridder doet nu Feest en eer, u zal van die Alles goed en eer geschieden, Want hij een der beste ridders is 8930 Van aardrijk, weet dat zeker. Ik ben blijde dat ik overwonnen ben Van alzo goede ridder zoals ik hem ken.’ Zijn gebod dedende kleinste en grootste En deden hem alle eer en feest. 8935 Hem was een bed gemaakt daar Alzo rijk openbaar Alsof het Arthur’ s hof was te die tijd, En de jonkvrouw een aan de andere zijde. De volgende dag stond Garhies vroeg op 8940 En liet zijn zadel leggen toen, En liet de jonkvrouw opstaan, Want hij rijden wilde gelijk. Ze zaten op hun paarden En reden erg ver. 8945 De graaf bracht hem een stuk daar Met zijn lieden en keerde daarna. |
Si reden so verre, dat si quamen Tere wegescede ende vernamen .vi. ridders al gewapent riden; 8950 Ende die .ij. leiden tien tiden Enen ridder ongetamelike, Ende sloegen sere jammerlike. Si hadden sine handen tien stonden Hem op sinen rucge gebonden. 8955 Die ander .ij. ridders daer toe [p. 61] Leiden ene joncfrouwe doe In hare himde al naect Sere drove ende mesmaect, Ende sloegense alle eenpaerlike 8960 Met dorninen roden ontfermelike, Sodat si hare himde al roet sagen Vanden bloeden vanden slaegen. Die ridder ne sprac een wort niet, Maer die joncfrouwe hare mesliet 8965 Sere ende riep: Ԉelpe mi, vrie Edele maget Sinte Marie!’ Ende die den ridder hilden tien tiden Hilden ane dene side Vanden wege; entie die joncfrouwe 8970 Leidden, die dreef groeten rouwe, Reden an dander side al dare. Als Garihet quam bet nare Sach hi ende wart geware das, Dattie ridder ob ander side was 8975 Ende was ridder vander tafelronden, Ende was een vander questen tien stonden; Maer die joncfrouwe ne kindi niet. Hi wart pensende als hi dit siet: Hine weet wien irst helpen, sonder waen. 8980 Hi siet die joncfrouwe vor hem staen, Die om hulpe roept ende genaden; Ne staet hi hare niet in staeden Hi es onteert; ende bescudt hi niet Sinen geselle dien hi siet 8985 Smerte gedogen ende groten toren Ende scande, hi es danne verloren, Bedi die vander tafelronden Waren onderlinge gebonden Bi trouwen ende bi sekerheden, 8990 Dat si souden in allen steden Elc andren helpen sonder ontbiden. Hi sprac toter joncfrouwen tien tiden, Die met hem daer was: ‘Ic bidde u, Joncfrouwe, dat gi mi segt nu 8995 In wat steden dat ic u vinden sal Als ic kere; hebbix geval Ic sal den ridder succureren, Dien ic sie doen so vele onneren.’ Si seide: ‘wisult mi een deel 9000 Over den bosch vinden in enen casteel.,’ - ‘Nu vart dan,’ sprac hi vriendelike, ‘Ende ontbeid mijns daer cortelike, Want ic u cortelike volgen sal, So ic irst mach, hebbic geval.,’ 9005 Gaheret reet al dat hi mochte Der wart dat hem dochte Dat hi den ridder sach leden. Hi hadde onlange gereden Dat hi der gherre wart geware, 9010 Die sinen gesellen leidden dare. Hi riep op hen allen gemene; Ende alsi sagen dat hi was allene Dochten lieden dat hi daer mede Dat hi volgede sotheit dede. 9015 Maer si sinden tote hem enen Om te wetene sijn menen, Dien hi seide dat hi joeste sochte. Hi antworden hine mochte Vander joesten niet falgieren, 9020 Ende sprac tote hem in deser manieren: ‘Ridder, wacht u jegen mi nu, Want ic vrede ontsegge u.’ Ende hi porrede van sire steden Ende quam op Garihette gereden, 9025 Ende heeften so gesteken Dat sijn scilt moeste breken. Garihet stac den ridder so wel, Dat hi vanden orse doet vel; Ende hi liet lopen metter vart 9030 Alte hant ten andren wart. Die hem irst quam te gemoete Stac hi metten spere onsoete, Dat hi hem die slinke scoudre stac dure Ende hi viel vanden orse tier ure. 9035 Alse die derde hare mesfal siet Ne dar hi langer daer bliven niet, Hine ginc vlien met haesten groet, Alse die vrese hadde vander doet. Garihet ne sette hem niet sere 9040 Den ghenen te volgene vort mere, Hi quam te Brandelise ende ontbant Hem sine handen altehant. Elc was anders doe sere blide, Ende sonderlinge Brandelijs tien tide. 9045 Garihet bat Brandalise, Dat hi hem seide in welker wise Datten die ridders hadden gevaen. Brandalis antworden saen: ‘Ic quam gister navont gereden 9050 Niet verre van hier tere steden Ende hadde gereden al den dach So dat ic .ij. pawelgoenen sach. Ic reet der wart gereet, Ende tirsten dat ic was gebeet 9055 Ic ginc in dat een thant, Daer ic een twint niet ne vant, Ic ginc in tander, daer ic sach Dat ene joncfrouwe op .i. bedde lach; Ende ic vragede hare also houde 9060 Ocht si mi herbergen woude. Si seide: Ja si, ende metter vart Halp si mi dat ic ontwapent wart. Als ic ontwapent was ic ginc dare Bider joncfrouwe sitten daer nare, 9065 Die mi so scone wesen dochte, Dat icse van minnen versochte. Si hadde een lief, antworde si, Dat si niet woude laeten dor mi. Als ic dat horde ic bat 9070 So vele, dat si seide, dat, Al hadsijs wille ende gedochte, Dat sijs tien tiden niet doen ne mochte, Ԃedi,’ si sijt, ԭijn amijs es Inden bosch, sijt seker des, 9075 Die cortelike in sal comen.,’ Altehant hebben wi vernomen, Eer hare tale inde nam, Dattie ridder daer binnen quam, Die der joncfrouwen amijs was. 9080 Ende alse hi wart geware das, Dat ic geseten was bi hare Hi seide hi soude mi aldare Te hant doet slaen met sinen swerde Ne gingic niet mire verde. 9085 Ende hi was gewapent, dat hi Te overmoedeliker sprac jegen mi. Ende ic wapende mi daer toe Ic en horde dreygen soe. Als ic mine wapene hadde an 9090 Ic seide ic ne sciede niet van dan Om sinen wille. Te dien tiden Begonsten wi onderlinge striden Ende sloech elc op andren slage groet. So dat ic[en] int dinde sloech te doet. 9095 Ic dede mine wapene af: Ic hadde groten honger, die mi gaf Groten lust tetene ende gare, Ende dede die taflen rechten daer nare. Na etene gingen wi slapen saen 9100 Beide te gadere, sonder waen, Ende sliepen toten dage toe, So dat op mi quamen heden vroe, Eer ic vanden bedde mochte comen, Des ridders mage, diet hadden vernomen 9105 Hoet was gevaren ende onse doen [p. 62] So datter .vi. quamen int pawelgoen, Daer ic lach ende sliep, ende vingen mi Ende die joncfrouwe mede, die ghi Sacget hoe si gevoert was: 9110 Ende droegen over een das, Dat die .iij. souden leiden mie Ende die joncfrouwe die ander drie.’ Binnen dien dat si van deser saken Onderlinge waren in spraken 9115 Sagen si comen an dene side Gosennes van Strangeloet tien tiden. Met hem brachti die joncfrouwe, Die hi hadde gesien met groten rouwe .iij. ridders wech voren een lettel eer. 9120 Nu was hare gemindert hare seer, Wantse Gosennoes den ridders nam Daer hi in hare gemoet quam. Tirst dat si hen hadden ondersien Si hadden alle bliscap van dien, 9125 Ende seiden dat scone avonture Hem vergaderde tier ure. Die joncfrouwe, die sere mesmaect was, Bat den ridders sere das, Dat sise dor Gode souden geleden 9130 Niet verre vandaer tere steden Daer si hare rusten mochte, Want si hads noet, als hem dochte: Si seiden si souden varen met hare, Ende si leidense dar nare 9135 In ene valeye, daer si tien stonden Enen tor nuwinge gemaect vonden. Alsi binnen der porten quamen, Ende die van binnen vernamen Dat hare vrouwe was mesmaect also 9140 Si warens drove ende onvro. Die vrouwe bat also houde Datmense te bedde helpen soude: ‘Ic bem so ziec, dat ic van desen Nemmermee ne wane genesen.,’ 9145 Ende daer ane seide si al waer: Sine leefder mar .vi. dage naer. Alse die.iij. gesellen danen scieden Gaheret vragede hen lieden Ochter ieman heeft gehort niemaren 9150 Van dien dat si socken varen? Si seiden neen si. Doe seide Brandalijs: ‘Ic en can geloven in gere wijs, Ware Lanceloet noch levende man, Dat hi iewerinc mochte wesen dan 9155 In enich lant, hoe verre het ware, Wine hadden daer of gehort niemare. Nadien dat wi niet hebben vernomen Sint dat wi hier toe sijn comen Wanic sekerlike dat hi es doet.,’ 9160 Garihet sprac: ‘Dat ware scade groet: Het hehoren nu ter stonden Sulke .xl. ter tafelronden, Het ne soude van hen allen niet wesen Also groete scaede alse van desen. 9165 Wie moeten gedoegen alle gemeinlike Al dat wille die here van hemelrike.’ Si reden te gadere dat si vernamen Dat si tere wegesceden quamen. Doe sprac Gaheret tote hen lieden 9170 Dat goet ware dat si hen scieden, Dat elc sinen wech name. Oec seide hi dat hem bequame Den rechten wech vort te vaerne doe, Die ginc vort ten castele toe, 9175 Daer die joncfrouwe na hem ontbeet. |
Ze reden zo ver, zodat ze kwamen Ter wegscheiding en vernamen 6 ridders geheel gewapend rijden; 8950 En 2 leidden te die tijd Een ridder onbetamelijk, En sloegen hem zeer droevig. Ze hadden zijn handen te die tijd Hem op zijn rug gebonden. 8955 De andere 2 ridders daartoe Leidden een jonkvrouw toen In haar hemd geheel naakt Zeer droevig en mismaakt, En sloegen haar allen eenparig 8960 Met doren roeden ontfermend, Zodat ze haar hemd geheel rood zagen Van het bloed van de slagen. Die ridder nee sprak een woord niet, Maar de jonkvrouw zich mishaagde 8965 Zeer en riep: Ԉelp me, edele Edele maagd Sint Maria!’ En die de ridder hielden te die tijd Hielden aan de ene zijde Van de weg; en die de jonkvrouw 8970 Leidden, die dreef grote rouw, Reden aan de andere zijde al daar. Toen Garhies dichterbij kwam Zag hij en werd gewaar dat, Dat de ridder aan de andere zijde was 8975 En was ridder van de tafelronden, En was een van het avontuur te die tijd; Maar de jonkvrouw nee kende hij niet. Hij begon te peinzen toe hij dat zag: Hij weet niet wie het eerste te helpen, zonder twijfel. 8980 Hij ziet de jonkvrouw voor hem staan, Die om hulp roept en genade; Nee staat hij haar niet bij Hii is onteerd; en behoedt hij niet Zijn gezel die hij ziet 8985 Smart gedogen en grote toorn En schande, hij is dan verloren, Omdat die van de tafelronden Waren onderlinge gebonden Bij trouw en bij zekerheid, 8990 Dat ze zouden in alle plaatsen Elk de anderen helpen zonder te wachten. Hij sprak tot de jonkvrouw te die tijd, Die met hem daar was: ‘Ik bid u, Jonkvrouw, dat ge me nu zegt 8995 In welke plaats dat ik u vinden zal Als ik keer; heb ik geluk Ik zal de ridder bijstaan, Die ik zoveel oneer zie doen.’ Ze zei: ‘Ge zal me een deel 9000 Over het bos vinden in een kasteel.,’ - ‘Nu ga dan,’ sprak hij vriendelijk, ‘En wacht op mij daar gauw, Want ik u gauw volgen zal, Zo gauw ik kan, heb ik geluk.,’ 9005 Garhies reed al dat hij mocht Derwaarts dat hij dacht Dat hij de ridder zag leiden. Hij had kort gereden Dat hij diegene werd gewaar, 9010 Die zijn gezel leidden daar. Hij riep op hen allen algemeen; En toen ze zagen dat hij alleen was Dachten de lieden dat hij daarmee Dat hij volgde zotheid deed 9015 Maar ze zonden tot hem een Om te weten zijn bedoeling, Die hij zei dat hij te kampen zocht. Hij antwoordde hij mocht Van het kampen niet falen, 9020 En sprak tot hem op deze manier: ‘Ridder, behoed u tegen mij nu, Want ik ontzeg u vrede.’ En hij ging van zijn plaats En kwam op Garhies gereden, 9025 En heeft he zo gestoken Dat zijn schild moest breken. Garhies stak de ridder zo goed, Zodat hij van haar paard dood viel; En hij liet lopen met een vaart 9030 Al gelijk ter anderen waart. Die hem eerst kwam tegemoet Stak hij hard met de speer, Zodat hij hem de linker schouder stak door En hij viel van het paard te die tijd. 9035 Toen de derde hun misval zag Nee, durfde hij niet langer daar te blijven, Hij ging vlieden met grote haast, Als die vrees had van de dood. Garhies nee zette hem niet zeer 9040 Diegene te volgen voort meer, Hij kwam te Brandalis en ontbond Hem zijn handen al gelijk. El was van de andere toen zeer blijde, En vooral Brandalis te die tijd. 9045 Garhies bad Brandalis, Dat hij hem zei op welke wijze Dat hem de ridders hadden gevangen. Brandalis antwoordden gelijk: ‘Ik kwam gisteravond gereden 9050 Niet ver van hier te plaatse En had gereden de hele dag Zodat ik 2 paviljoenen zag. Ik reed derwaarts gereed, En ten eerste dat ik was afgestegen 9055 Ik ging in de ene gelijk, Daar ik niets nee vond, Ik ging in de andere, daar ik zag Dat een jonkvrouw op een bed lag; En ik vroeg haar alzo gauw 9060 Of ze me herbergen wilde. Ze zei: Ja zij, en met een vaart Hielp ze me dat ik ontwapend werd. Toen ik ontwapend was ging ik daar Bij de jonkvrouw zitten daarna, 9065 Die me zo mooi dacht te wezen, Zodat ik haar van minnen verzocht. Ze had een lief, antwoordde ze, Dat ze niet wilde laten door mij. Toen ik dat hoorde bad ik 9070 Zo veel, zodat ze zei, dat, Al had ze wil en gedachte, Dat ze het te die tijd niet doen nee mocht, ԏmdat,’ zei ze, ԭijn geliefde is In het bos, wees zeker dus, 9075 Die gauw binnen zal komen.,’ Al gelijk hebben we vernomen, Eer haar woorden einde namen Dat de ridder daar binnen kwam, Die de jonkvrouw geliefde was. 9080 En toen hij gewaar werd dat, Dat ik gezeten was bij haar Hij zei hij zou me aldaar Gelijk dood slaan met zijn zwaard Nee gin ik niet mijn vaart. 9085 En hij was gewapend, zodat hij Te overmoediger sprak tegen mij. En ik wapende me daartoe Ik hoorde hem zo dreigen. Toen ik mijn wapens aanhad 9090 Ik zei ik nee scheidt er niet vandaan Vanwege hem. Te die tijden Begonnen we onderling te strijden En elk sloeg op de andere grote slagen. Zodat ik hem tenslotte dood sloeg. 9095 Ik deed mijn wapens af: Ik had grote honger, die me gaf Grote lust te eten en verlangen, En liet de tafels oprichten daarna. Na het eten gingen we gelijk slapen 9100 Beide tezamen, zonder twijfel, En sliepen tot de dag toe, Zodat op me kwamen heden vroeg, Eer ik van het bed mocht komen, De verwanten van de ridder, die het hadden vernomen 9105 Hoe het was gevaren en ons doen Zodat 6 kwamen in het paviljoen, Daar ik lag en sliep, en vingen mij En de jonkvrouw mede, die gij Zag hoe ze gevoerd was: 9110 En kwamen dat overeen, Dat die 3 mij zouden leiden En de jonkvrouw de andere drie.’ Binnen dien dat ze van deze zaken Onderling spraken 9115 Zagen ze komen aan de ene zijde Gosennes van Strangeloet te die tijden. Met hem bracht hij de jonkvrouw, Die hij had gezien met grote rouw 3 ridders weg voeren wat eerder. 9120 Nu was verminderd haar droefheid, Want haar Gosennes de ridder nam Daar hij haar tegemoet kwam. Ten eerste dat ze hen hadden gezien Ze hadden allen blijdschap van die, 9125 En zeiden dat mooie avontuur Hen verzamelde te dat uur. De jonkvrouw, die zeer mismaakt was, Bad de ridders zeer dat, Dat ze haar door God zouden geleiden 9130 Niet ver vandaar te ene plaats Daar ze zich rusten mocht, Want ze had het nodig, zoals ze dachten: Ze zeiden ze zouden gaan met haar, En ze leidden haar daarna 9135 In een vallei, daar ze te die tijd Een toren net gemaakt vonden. Toen ze binnen de poort kwamen, En die van binnen vernamen Dat hun vrouwe was alzo mismaakt 9140 Ze waren droevig en niet blijde. Die vrouwe bad alzo gauw Dat men haar te bed helpen zou: ‘Ik ben zo ziek, dat ik van deze Nimmermeer nee waan te genezen.,’ 9145 En daaraan zei ze al waar: Ze leefde maar 6 dagen daarna. Toen de 3 gezellen vandaan scheidden Garhies vroeg hen lieden Of er iemand heeft gehoord nieuws 9150 Van die dat ze aan het zoeken waren? Ze zeiden neen zij. Toen zei Brandalis: ‘Ik kan op geen manier geloven, Was Lancelot noch een levende man, Dat hij ergens mocht wezen dan 9155 In enig land, hoe ver het was, We hadden daarvan nieuws gehoord. Nadien dat wie niets hebben vernomen Sinds dat we hiertoe zijn gekomen Waan ik zeker dat hij dood is.,’ 9160 Garhies sprak: ‘Dat was grote schade: Er behoren nu ter stonden Sommige 40 ter tafelronden, Het nee zou van hen allen niet wezen Alzo grote schade als van deze. 9165 We moeten gedogen algemeen Alles dat wil de heer van hemelrijk.’ Ze reden tezamen totdat ze vernamen Dat ze ter wegscheiding kwamen. Toen sprak Garhies tot hen lieden 9170 Dat goed was dat ze zich scheiden, Dat elk zijn weg nam. Ook zei hij dat hem bekwaam De rechte weg voort te gaan toen, Die ging voort te kasteel toe, 9175 Daar die jonkvrouw op hem wachtte. |
Als sine sach si ginc gereet Jegen hem, ende seide na desen Dat hi moeste welcomen wesen. Die joncfrouwe vragede hem saen 9180 Hoe die besichede was gedaen Daer hi omme bleven ware. - Hi hadde bescudt, dat seidi hare, Den ridder al sonder waen. - ԁy God,’ seit si, Ԩoe eist vergaen 9185 Vander joncfrouwen, die wi horden So sere ropen in droven worden?’ Hi seide, dat noit te gere ure [Also scone aventure] Ere jonfrouwe alse hare gevel; 9190 Ԃedi si was besculdt wel: Een onse geselle quam daer thant, Diese hem nam als hise vant In sulker noet als icse met u sach. Wie reden te gadere heden al den dach.,’ 9195 Si seide: ‘Het es te wonderne wel, Dat desen tween also gevel.’ Dus reden si toten navonde toe. Si quamen in ene prayerie doe, Daer si vonden in dat groene 9200 Geslaegen .iij. pawelgoene. Si voeren om herbergen daer, Bedi het was den avonde naer. Gaheret vant int irste pawelgoen Enen naen, die gereide venisoen 9205 Tetene ende faysante toe; Hi haester sere mede doe. Gaheret bat om herberge desen, Ende [hi] hietene wellecome wesen, In manieren dat sijns heren wille si 9210 Ende en eist niet, dat hi Als hi coemt sal sciere Wech varen; ende hi doet in diere maniere, Ende hi ontwapende hem daer naer. Herde cortelike so quam daer 9215 Een ridder herde gewapent wel, Die sceen hoverdich ende fel; Ende met hem quamen mede .ij. joncfrouwen daer ter stede. Dene was sijn moeder, dander was 9220 Sijn suster, als ict las. Tirst dat Gaheret vernam Dattie ridder int pawelgoen quam Hi stont op thant na desen Ende hietene wellecome wesen. 9225 Hine antworde hem niet, sonder waen Maer hi sprac dus toten naen: ‘Nu sech ende mac mi vroet des, Ochtu den ridder, die hier es, Geherberget hebs tavont mere?,’ 9230 Die naen antworde: ‘Jay ic, here.’ - Ԃi wies orlove?’ sprac die ridder fel. Die naen antworde: ‘Ic waende wel Dat u wille hadde geweest, here, Anders ne haddict gedaen nemmere.,’ 9235 Die ridder seide toten naen: Ԅu hevest ter quader tijt gedaen. Eer du mi suls ontgaen wesen Dune herberges nembermee, no desen Ridder, sonder dijns heren orlof, 9240 Dine sal gedinke hier of. So dattie ridder, die was gram, Den naen biden hoefde nam Ende hiefne op vander erde, Ende staken neder so herde, 9245 Dats cleine gebrac, Godweet, Dat hem therte niet ne spleet, Ende hi in onmacht viel ter stede Vander pinen die hi hem dede. Dat sach Gaheret ende wiste saen 9250 Dat hem tonwerden was gedaen. Gaheret trac sijn swert doe Ende sprac aldus den ridder toe: ‘Here, gi hebt mi scande gedaen nu Dies ic noit en verboerde jegen u.,’ 9255 Die ridder Gaherette antworde [p. 63] Dat hijs niet ne micte van enen worde. - ‘Ne doedi,’ sprac die goede man, ‘Also helpe mi God, gi sult gelden dan.’ Gaheret liep hem op nadien, 9260 Ende die riddre ginc vlien, So dat Gaheret al gram Den ridder ter vart gevolget quam: Ende sloech den ridder so herde Metten platten vanden swerde 9265 Dattie ridder al verdoeft Ter erden viel, des geloeft. Gaheret spranc op hem saen Ende seide hi souden doet slaen Hine beterde wel den naen 9270 Dat hi hem hadde mesdaen. Die ridder bat van anxten groet Genaden dat men niene sloege doet, Want hi den naen betren woude Alst Gaheret visieren soude. 9275 Gaheret sciet van hem saen, Ende hiet dat hi daede jegen den naen Dat hi vergeve den evlen moet. Hi seide dat hijt gerne doet. Hi ginc int pawelgoen nadat, 9280 Daer die naen sere bedroeft sat. Hi knielde vorden naen also houde Ende bat dat hi hem vergeven soude Dat hi jegen hem hadde mesdaen. - ‘Ic salt gerne doen,’ sprac die naen, 9285 ԏp sulke vorwarde dat gi U hande nemmermee doet ane mi Om quaet doen tenichger ure, Ende dat gi van deser avonture, Die u nu bi mi es gesciet, 9290 Mi ne sult wanconnen niet.’ Hi sekerde den naen also. Gaheret nam sine wapene doe Ende seide toter joncfrouwe: ‘Sit op, want bi mire trouwe 9295 Ic wille varen, wat soes gesciet Ic en blive metten genen niet, Die mi heeft gedaen sulke scande.’ Die ridder quam tot hem thande Ende seide: ‘Lieve here, genaden, 9300 Verghevet mi mine mesdaeden, Die ic hebbe gedaen nu, Bedi ic was so erre op u Men sout mi lachtren te min Die daer of kinde minen sin. 9305 Gi hebt mi mesdaen vele mere Heden dan gi wanet, here.’ - ‘Hoe maeh dat sijn?’ seide hi, ‘Ic ne sach u noit..... - ‘Here, m........ 9310 D........... ........... Ende alse gire op quaemt gaende Si bescudden vander noet, Ende sloecht mine .ij. neven doet, 9315 Ic was die derde, die vor u vloe. Hierbi wardic verstormt soe, Als ic te minen pawelgoene quam Ende ic u dar in vernam, Ende ic en mochte minen sin niet dwingen 9320 Ine moeste mi erren bi dien dingen. Ende bidde u, dat gi niet ne belget nu, here, Maer herberget met mi tavont mere.’ Hi seide: ‘Het ne mach niet wesen.’ Die ridder seide na desen: 9325 ‘Introuwen,, here, wat soes gesciet, Gine sceedt tavont van henen niet.’ Ende hi ontgorde hem sijn swert Ende dede di joncfrouwe beeten ter vart. Hi was wel geherberget dien nacht; 9330 Ende si daeden al hare macht Hem te dienne, die daer waren, Ende die here boven hen allen, tuwaren. Dies ander dages quam die ridder vroe Ende leidde Gaherette doe 9335 Tere hermitage die daer bi was, Daer hem dheremite messe las. Die ridder beval te voren Binnen dien dat si messe horen Datmen teten gereidde saen. 9340 Ende alsi van messen quamen gegaen Vonden sijt gereet, ende si saten Altehant neder ende aeten. |
Toen ze hem zag ging ze gereed Tegen hem, en zei na deze Dat hij welkom moest wezen. De jonkvrouw vroeg hem gelijk 9180 Hoe die bezigheid was gedaan Daar hij om gebleven was. - Hij had behoed, dat zei hij haar, De ridder al zonder twijfel. - ‘Aai God,’ zei ze, Ԩoe is het vergaan 9185 Van de jonkvrouw, die we hoorden Zo zeer roepen met droevige woorden?’ Hij zei, dat nooit te geen uur Alzo mooi avontuur Een jonkvrouw zoals zij geviel; 9190 ԏmdat ze goed was behoed: Een van onze gezellen kwam daar gelijk, Die haar hen nam toen hij haar vond In zulke nood zoals ik haar met u zag. We reden tezamen heden de hele dag.,’ 9195 Ze zei: ‘Het is te verwonderen wel, Dat deze twee alzo geviel.’ Dus reden ze tot de avond toe. Ze kwamen in een vlakte toen, Daar ze vonden in dat groene 9200 Geslagen3 paviljoenen. Ze voeren om herbergen daar, Omdat het was de avond nabij. Garhies vond in de eerste paviljoen Een kleine, die wildbraad bereidde 9205 Te eten en fazanten toe; Hij haastte er zeer mee toen. Garhies bad om herberg deze, En hij zei hem welkom te wezen, In manieren dat het zijn heer wil is 9210 En is het niet, dat hij Als hij komt zal snel Weg gaan; en hij deed het op die manier, En hij ontwapende hem daarna. Erg gauw zo kwam daar 9215 Een ridder erg goed gewapend, Die scheen hovaardig en fel; En met hem kwamen mede 2 jonkvrouwen daar ter plaatse. De ene was zijn moeder, de ander was 9220 Zijn zuster, zoals ik het las. Ten eerste dat Garhies vernam Dat de ridder in het paviljoen kwam Hij stond gelijk op na dezer En zei hem welkom te wezen. 9225 Hij antwoordde hem niet, zonder twijfel Maar hij sprak aldus tot de kleine: ‘Nu zeg en maak me bekend dit, Of u de ridder, die hier is, Ge herbergt hebt vanavond meer?,’ 9230 De kleine antwoordde: ‘Ja ik, heer.’ - ‘Bij wiens verlof?’ sprak die ridder fel. De kleine antwoordde: ‘Ik waande wel Dat het uw wil was geweest, heer, Anders nee had ik het nimmer gedaan.,’ 9235 De ridder zei tot de kleine: ‘Ik hebt het ter kwade tijd gedaan. Eer u me zal ontgaan wezen U herbergt nimmermeer, nog deze Ridder, zonder verlof van uw heer, 9240 U zal hieraan denken. Zodat die ridder, die was gram, De kleine bij het hoofd nam En hief hem op van de aarde, En stak hem zo hard neer, 9245 Dat de kleine brak, God weet, Dat hem het hart niet nee spleet, En hij in onmacht viel ter plaatse Van de pijn die hij hem deed. Dat zag Garhies en wist gelijk 9250 Dat tot hem onwaarde was gedaan. Garhies trok toen zijn zwaard En sprak aldus de ridder toe: ‘Heer, ge hebt me schande gedaan nu Dat ik nooit en verbeurde tegen u.,’ 9255 De ridder antwoordde Garhies Dat hij niet nee kon schelen van een woord. - ‘Neen doe je’ sprak die goede man, ‘Alzo helpt me God, ge zal het ontgelden dan.’ Garhies liep hem op nadien, 9260 En de ridder ging vlieden, Zodat Garhies al gram De ridder ter vaart gevolgd kwam: En sloeg de ridder zo hard Met het platte van het zwaard 9265 Dat die geheel verdoofd Ter aarde viel, dus geloof het. Garhies sprong op hem gelijk En zei hij zou hem dood slaan Hij verbeterde wel de kleine 9270 Dat hij hem had misdaan. De ridder bad vanwege grote angst Genade dat men hem niet dood sloeg, Want hij de kleine verbeteren wilde Zoals Garhies het versieren zou. 9275 Garhies scheidde van hem gelijk, En zei dat hij deed tegen de kleine Dat hij vergeeft het euvele gemoed. Hij zei dat hij het graag deed. Hij ging in de paviljoen nadat, 9280 Daar de kleine zeer bedroefd zat. Hij knielde voor de kleine alzo gauw En bad dat hij hem vergeven zou Dat hij tegen hem had misdaan. - ‘Ik zal het graag doen,’ sprak de kleine, 9285 ԏp zulke voorwaarde dat gij Uw handen nimmermeer doet aan mij Om kwaad te doen te eniger tijd, En dat ge van dit avontuur, Die u nu bij mij is geschied, 9290 Mij nee zal niet ongenegen zijn.’ Hij verzekerde de kleine alzo. Garhies nam zijn wapen toen En zei tot de jonkvrouw: ‘Zit op, want bij mijn trouw 9295 Ik wil gaan, wat er zo gebeurt Ik blijf met diegene niet, Die me heeft gedaan zulke schande.’ De ridder kwam tot hem gelijk En zei: ‘Lieve heer, genade, 9300 Vergeef me mijn misdaden, Die ik nu heb gedaan, Omdat ik zo gergerd op u was Men zou me te min schande doen Die daarvan kende mijn zin. 9305 Ge hebt me misdaan veel meer Heden dan ge waant, heer.’ - ‘Hoe mag dat zijn?’ zei hij, ‘Ik nee zag u nooit..... - ‘Heer, m........ 9310 D........... ........... En toen ge er op kwam te gaan Ze behoedde van de nood, En sloeg mijn 2 neven dood, 9315 Ik was de derde, die voor u vloog. Hierbij werd ik zo woest Toen ik tot mijn paviljoen kwam En ik u daarin vernam, En ik nee mocht mijn zin niet bedwingen 9320 Ik moest me ergeren bij die dingen. En bid u, dat ge u nu niet verbolg, heer, Maar herberg met me vanavond meer.’ Hij zei: ‘Het nee mag niet wezen.’ De ridder zei na deze: 9325 ‘Inderdaad, heer, wat zo er gebeurt, Ge scheidt vanavond henen niet.’ En hij ontgorde hem zijn zwaard En liet de jonkvrouw afstijgen ter vaart. Hij was goed geherbergd die nacht; 9330 En ze deden al hun macht Hem te dienen, die daar waren, En de heer boven hen allen, inderdaad. De volgende dag kwam de ridder vroeg En leidde Garhies toen 9335 Ter hermitage die daarbij was, Daar hem de heremiet mis las. De ridder beval tevoren Binnen die dat ze mis horen Dat men te eten bereidde gelijk. 9340 En toen ze van de mis kwamen gegaan Vonden zij het gereed, en ze zaten Al gelijk neer en aten. |
Na etene sat Gaheret op sijn part Ende voer danen metter vart. 9345 Hi reet aldien dach Ende den andren dire na lach. Ende reden so verre te samen, Dat si inder vrouwen lant quamen Van Roestoc .ij. dage vordien, 9350 Dattie camp soude gescien. Alse Gaheret te hove quam, Ende die vrouwe dat vernam, Ende sine kinde, niemen hebbe das Wonder dat si blide was. 9355 Si was so blide om dien here, Dat alden lieden wonderde sere: Dit dede si lude ende stille Algader om Waleweins wille, Die over hare jegen Segurades 9360 Vacht, alse hier voren gescreven es. Als hi ontwapent was si dede Hem bringen scarlaken cleder ter stede. Ende si seide dat mijn here Walewein hare dede wilen ere 9365 Enen dienst, daer si hem noit af Dancte noch loen en gaf. ‘Ic en sagen noit sint, seggic u; Maer ic sal u doer sinen wille nu Doen alden dienst die ic mach. 9370 Ic biede u heden dien dach Al mine castele, sonder waen.’ Hi dankets hare sere saen. Des ander dages wel tilike Sende die vrouwe haestelike 9375 Enen bode, die tote Gindan ginc, Die was der joncfrouwen swaselinc. Si ontboet hem dat hi quame dare, Want daer een ridder comen ware, Die de joncfrouwe woude berechten 9380 Jegen hem ende over hare vechten. Doe vragedi den bode das, Ocht hi wiste wie die ridder was. Hi sprac: ‘Ic ne weet niet sinen name, Maer hi es scone ende bequame, 9385 Ende hi scient wel wesen goet man.’ - ‘Hi quam sottelike,’ sprac Gindan, ԍetter joncfrouwen daer, bedi Hi salre sijn leven laeten bi.’ Hi ontboet die rike lieden thant, 9390 Die goet van hem hilden ende lant. ‘wimoet te hove comen,’ sprac hi, ‘Ende besien den camp tusscen mi Ende dien, daer ic jegen vechten sal.’ Si daeden thant sijn gebod al, 9395 Ende gereidden hen metter vart Ende voeren met hem te hove wart, So dat hadde in sijn geselscap Gindan .xl. ridders, die waren sine man, Ende gepareert met dieren cleden, 9400 Ende daden grote orse leden. Met sulken geselscape tuwaren Quam Gindan te hove gevaren: Hi ende sijn geselscap altemale Beetten vor die meesterzale. 9405 Hi quam vore op tpaleys gaende, [p. 64] Alse die gene, die wel waende Datmen ne vonde noch noit ne vant .iij. ridders in enich lant Diene souden met crachte 9410 Onderdoen ocht met machte. Hi was beide te samen Scone ende groet van lachamen, Ende gepareert rikelike, Ende quam gegaen sere sierlike 9415 Ende enen hoverdichgen man gelijc, Also hi oec was tien tijt. Hi groette sire vrouwen als hise sach, Ende si ontboet hem goeden dach. Hi seide: ‘Ic bem hier comen bedi, 9420 Vrouwe, dat gi hebt ontboden mi Dat hier een ridder es comen, Die jegen mi te vechtene heeft genomen Ocht hi hier binnen es comen vort.’ Alse Gaheret dat hadde gehort, 9425 Die aldaer bider vrouwen sat, Hi woude antworden op dat; Maer dat hem die vrouwe gaf teken Dat hi niet en soude spreken. Doe sprac hem die vrouwe toe, 9430 Si mochtent alle horen diere waren doe: ‘Die ridder en es hier binnen niet nu, Maer hi was hier gisteren, dat seggic u, Ende hi seide mi van desen Daer gi af spreect: hi soude wesen 9435 Opten dach vanden campe gereet Te provene alst daertoe steet, Dat gi der joncfrouwen lant qualike Hout ende ongetrouwelike.’ Gindan antworde: ԍoge hi 9440 Dese dinc geproven op mi Alse gi segt, ic en begeere Geen lant te houdene vort mere.’ Gindan es uten hove gegaen, Ende ginc in ene herberge saen, 9445 Ende dreef dien nacht grote feeste daer. Opten andren dach daer naer Alse hi messe hadde gehort Wapende hi hem, ende quam vort Herde wel gewapent, des geloeft, 9450 Sonder dat hi genen helm hadde op thoeft, Die een ridder van sinen magen Int hof met hem brochte gedragen. Hi quam int paleys ende ginc tien tiden Metten sinen sitten an dene side. 9455 An dander side was geseten Gaheret, dat suldi weten. Die joncfrouwe sat bi sire side, Daer hi omme soude vechten tien tide. Alse die ridders geseten waren 9460 Die vrouwe dede comen sonder sparen Die ridders al gewapent vort. Si sprac tote Gindan: ‘Nu hort, Siet hier ene joncfrouwe, die vor mi Saren quam claegen dat gi 9465 Hare lant hare met crachten naemt. Gi seit alse gi vor mi quaemt Gine hads niet gedaen, Want tlant dat gi hadt, sonder waen, Hadde [u] gegeven hare vader 9470 Alse hi starf; ende dit algader Boedi te provene, quame enich man, Die dit dorste wederseggen dan. Alse dit die joncfrouwe hadde gehort Si nam .xl. dage vorst vort, 9475 Ende si geloefde dat si soude Bringen enichgen man, die woude Hare bescermen jegen u. Het es die .xl.ste dach nu Ende si heeft hier haren ridder bracht; 9480 Siet wat gi te done hebt geacht. Hi wilse bescermen, sijt seker das, Dat u dat lant noit gegeven en was Van haren vader noch van andren man.’ Daer toe antworde Gindan: 9485 ‘Ic bem al gereet dat ic proven sal.’ - ‘Ende ic wederseggene al,’ Sprac Gaheret, ԩn waren dingen.’ Men dede die helichgen bringen: Aldaer swoer Gindan tier stede, 9490 So help hem God ende alle die helegen mede Dat hem hadde der joncfrouwen vader Dat lant gegeven algader, Dattie joncfrouwe calengierde doe. Gaheret seide thant daer toe, 9495 So help hem God ende alle die helegen mede, Dat hi hem daer verswoer tier stede Met eede, die hi daer hadde gedaen. Hi seide hi soude dat proven saen. Daerna gingen si metter vart 9500 Beide sitten op hare part, Ende die vrouwe deedse thant [Varen tote op dat sant,] Alse die vergaderen souden dan. Garehet sprac dus Gindan an: 9505 ‘Ridder, liet di desen camp varen Gi daedt alse die vroede, tuwaren, Bedi die lieden gemeenlike Doen verstaen sekerlike, Dat gi in onrecht sijt van desen. 9510 Gi sulter bi onteert wesen: Hier bi soudic u raden te gevene Derjoncfrouwen haer lant binnen uwen levene.’ Hi seide: ‘Dat ne mach niet gescien.’ Gaheret seide tote hem: ‘Nadien 9515 Dat gi u dus vaste hout in desen Sone mager en geen pays wesen.’ Dus duerde die camp al in een Toten middage tusscen hen tween, Dat si moesten met crachten bede 9520 Op houden ende rusten mede Om weder te gecrigene doe Haren adem. Si waren beide soe Vermoyt, si mochten cume staen, Ende elc van hen beiden, sonder waen, 9525 Hadde vele gebloet tien stonden: Die gene diere hadde minst wonden Hadder viere ocht mere. Te middage, als die sonne sere Heet was, ende si genoech gerust waren, 9530 Spranc Gaheret op sonder sparen Om den strijt weder te beginnen. Hem verdroet in sinen sinne Dattie strijt geduerde so lanc. Hi maecte der wart sinen ganc, 9535 Daer Gindan was, ende ginc op hem slaen. Gindan warp den scilt jegen saen. Die scilt spleet vanden slaegen doe, Ende Gaherets swert brac altoe Ende es inden scilt stekende bleven 9540 Vanden slaegen die hem was gegeven; Ende die hulte bleef in die hant. Gaheret wart te mayert thant, Ende Gindan an dander side Was van desen herde blide, 9545 Alse die wel waende verwinnen doe. Hi sprac dus Gaherette toe: ‘Ridder, gi siet wel hoet es met u: Het ware scade slogic u doet nu Al bem ic boven vanden stride. 9550 Mijn ract es, dat gi nu te tide Verwonnen liet, ende ic sal Wel uwen pays maken al Jegen mire vrouwen, sonder waen, Dat sult quite henen gaen.,’ 9555 Gaheret antworde: Ԅoet mi [p. 65] Dat archste dat gi moeget, bedi Ic bem die ghone die van u niet Verwonnen mach worden, wat soes gesciet.’ - ‘Neenn’ antworde Gindan mettien, 9560 ‘Dat suldi cortelike sien.’ Hi liep hem op metten zwerde sware. Gaheret trac hem so nare, Datten Gindan met vollen arme sloech Opten scilt, dat hem tsweert ontvloech. 9565 Ende Gaheret nam metter vart, Alse dies te done hadde, tswart. Ende alse Gindan dat hadde versien Hi wart sere tongemake vandien, Hi sach wel hi moeste laeten tleven 9570 Och hi moeste hem op geven, Dat hi niet te done ne pensede, sonder waen, Hine soude hem eer doet laeten slaen; Ende men en mochte in gere manieren Gerehande doet visieren 9575 Hine hadse liever an te gane Dan te sijns viants genaden te stane Mettien hi te watre wart liep, Dat sere groet was ende diep, Ende sprac dus Gaherette an: 9580 ԏcht gi wilt, volget mi dan,’ Ende spranc int water, daer hi nemmermere Uut ne quam, hine was doet ere. Ende die optie riviere waeren Quamen om Gaherette gevaren. 9585 Ende alse Gaheret vernam Dat hi vor die vrouwe quam Hi seide: ‘Vrouwe, wat dunct u, Hebbic gedaen dat ic sculdich was nu Om te quitene dese joncfrouwe?,’ 9590 So seide: ‘Here, bi mire trouwe, Gi hebt u wel gequijt hier af. God danc, die u te verwinnen gaf.’ Hi seide: ‘Nu draeget hare dat lant Dat si u eyschede, vrouwe, in hant.,’ 9595 Die vrouwe deedt, ende daer nare Viel si hare ten voeten ende dankets hare. Die joncfrouwe leidde metter vaert Gaherette te haeren castele waert, Ende dedene ontwapennen na dien 9600 Ende sine wonden wel besien, Ende sulke ware nemen das, Dat hi binnen .iij. daegen genesen was. Hi nam orlof doe an hare, Diene gerne hadde behouden dare. 9605 Als sine niet behouden en mochte Met haerre beden, si quam ende brochte Hem een swert vor tsijn, tier tijt, Dat hi ontwee sloech inden strijt. Hi naemt ende dankets hare, 9610 Ende hi porrede daer nare. Die joncfrouwe gebrochtene doe, Entie vrouwe van Rostoc toe, Tote enen bossche, daer si scieden. Ende als hi sciet van hen lieden 9615 Sprac die vrouwe van Rostoc: ‘Here, Ic bidde u, dat gi groet sere Van minen halven, ende laetes niet, Minen here Waleweine als gine siet.’ Ende Gaheret antworde dat 9620 Gerne doen soude dat si bat Die vrouwe keerde tharen castele waert, Ende Gaheret maecte sine vaert Vort wart in die queste te hant. |
Na het eten zat Garhies op zijn paard En voer vandaan met een vaart. 9345 Hij reed de hele dag En de volgende die er na lag. En reden zo ver tezamen, Dat ze in het land van de vrouw kwamen Van Rostoc 2 dagen voordat, 9350 Dat het kampen zou geschieden. Toen Garhies te hof kwam, En de vrouwe dat vernam, En ze hem herkende, niemand heeft dat Verwonderd dat ze blijde was. 9355 Ze was zo blijde om die heer, Dat het alle lieden zeer verwonderde: Dit deed ze geheel en al Allemaal vanwege Walewein, Die voor haar tegen Segurades 9360 Vocht, alzo hiervoor geschreven is. Toen hij ontwapend liet ze Hem brengen scharlaken kleren ter plaatse. En ze zei dat mijn heer Walewein haar deed wijlen eerder 9365 Een dienst, daar ze ze hem nooit van Bedankte noch loon van gaf. ‘Ik zag hem nooit sinds, zeg ik u; Maar ik zal vanwege hem nu Doen al de dienst die ik mag. 9370 Ik bied u heden de dag Al mijn kasteel, zonder twijfel.’ Hij bedankte haar zeer gelijk. De volgende dag wel tijdig Zond die vrouwe haastig 9375 Een bode, die tot Gindan ging, Die was de zwager van de jonkvrouw. Ze ontbood hem dat hij kwam daar, Want daar een ridder gekomen was, Die de jonkvrouw wilde berechten 9380 Tegen hem en voor haar vechten. Toen vroeg hij de bode dat, Of hij wist wie die ridder was. Hij sprak: ‘Ik nee weet niet zijn naam, Maar hij is mooi en geschikt, 9385 En hij schijnt me een goede man te wezen.’ - ‘Hij kwam als een zot,’ sprak Gindan, ԍet de jonkvrouw daar, omdat Hij zal er zijn leven bij laten.’ Hij ontbood de rijke lieden gelijk, 9390 Die goed van hem hielden en land. ‘Ge moet te hof komen,’ sprak hij, ‘Enbezien het kamp tussen mij En die, daar ik tegen vechten zal.’ Ze deden gelijk al zijn gebod, 9395 En bereidden hen met een vaart En voeren met hem te hof waart, Zodat had in zijn gezelschap Gindan 40 ridders, die zijn man waren, En gepareerd met dure kleren, 9400 En lieten grote paarden leiden. Met zulk gezelschap inderdaad Kwam Gindan te hof gegaan: Hij en zijn gezelschap allemaal Stegen af voor de grootste zaal. 9405 Hij kwam voor op het paleis te gaan, Als diegene, die wel waande Dat men nee vond noch nooit nee vond 3 ridders in enig land Die hem zouden met kracht 9410 Onderdoen of met macht. Hij was beide tezamen Mooi en groot van lichaam, En rijk gepareerd, En kwam gegaan zeer sierlijk 9415 En een hovaardige man gelijk, Alzo hij ook was te die tijd. Hij groette zijn vrouwe toen hij haar zag, En ze ontbood hem goede dag. Hij zei: ‘Ik ben hier gekomen omdat, 9420 Vrouwe, dat ge me hebt ontboden Dat hier een ridder is gekomen, Die tegen me te vechten heeft voor genomen Of hij hier voort is gekomen.’ Toen Garhies dat had gehoord, 9425 Die al daar bij de vrouwe zat, Hij wilde antwoordden op dat; Maar dat hem die vrouwe gaf een teken Dat hij niet zou spreken. Toen sprak hem die vrouwe toe, 9430 Ze mochten het allen horen die er toen waren: ‘Die ridder is hier binnen niet nu, Maar hij was hier gisteren, dat zeg ik u, En hij zei me van deze Daar ge van spreekt: hij zou wezen 9435 Op de dag van het kamp gereed Te beproeven als het daartoe staat, Dat ge de jonkvrouw land kwalijk Houdt en ontrouw.’ Gindan antwoordde: ԍag hij 9440 Dit ding op mij beproeven Zoals ge zegt, ik begeer Geen land te houden voort meer.’ Gindan is uit het hof gegaan, En ging in een herberg gelijk, 9445 En dreef die nacht groot feest daar. Op de volgende dag daarna Toen hij de mis had gehoord Wapende hij hem, en kwam voort Erg goed gewapend, dus geloof het, 9450 Uitgezonderd dat hij geen helm had op het hoofd, Die een ridder van zijn verwanten In de hof met hem bracht gedragen. Hij kwam in het paleis en ging te die tijd Meteen zitten aan de ene zijde. 9455 Aan de andere zijde was gezeten Garhies, dat zal je weten. De jonkvrouw zat bij zijn zijde, Daar hij om zou vechten te die tijd. Toen de ridders gezeten waren 9460 Die vrouwe liet zonder ophouden komen De ridders geheel gewapend voort. Ze sprak tot Gindan: ‘Nu hoort, Zie hier een jonkvrouw, die voor mij Zeer kwam klagen dat gij 9465 Haar land haar met krachten nam. Ge zei toen ge voor me kwam Ge had het niet gedaan, Want het land dat ge had, zonder twijfel, Had u haar vader gegeven 9470 Toen hij stierf; en dit allemaal Wilde je beproeven, kwam er enige man, Die dit durft te weerspreken dan. Toen dit de jonkvrouw had gehoord Ze nam 40 dagen uitstel voort, 9475 En ze beloofde dat ze zou Brengen enige man, die wilde Haar beschermen tegen u. Het is de 40ste dag nu En ze heeft hier haar ridder gebracht; 9480 Ziet wat ge te doen hebt geacht. Hij wil haar beschermen, wees daar zeker van, Dat u dat land nooit gegeven was Van haar vader noch van andere man.’ Daartoe antwoordde Gindan: 9485 ‘Ik ben geheel gereed dat ik beproeven zal.’ - ‘Enik weerspreek alles,’ Sprak Garhies, ԩn ware dingen.’ Men liet de heiligen brengen: Aldaar zwoer Gindan te die plaats, 9490 Zo helpt hem God en alle heiligen mede Dat hem had de jonkvrouw vader Dat land gegeven allemaal, Dat de jonkvrouw eiste toen. Garhies zei gelijk daartoe, 9495 Zo helpt hem God en alle heiligen mede, Dat hij hem daar verzweert te die plaats Met eed, die hij daar had gedaan. Hij zei hij zou dat gelijk beproeven. Daarna gingen ze me een vaart 9500 Beide zitten op hun paarden, En die vrouwe liet ze gelijk Gaan tot op dat zand, Als die dan zouden verzamelen Garhies sprak aldus Gindan aan: 9505 ‘Ridder, liet ge dit kamp varen Ge deed als de verstandige, inderdaad, Omdat de lieden algemeen Laten verstaan zeker, Dat ge in onrecht bent van deze. 9510 Ge zal er bij onteerd wezen: Hierbij zou ik u aanraden te geven De jonkvrouw haar land binnen uw leven.’ Hij zei: ‘Dat nee mag niet geschieden.’ Garhies zei tot hem: ‘Nadien 9515 Dat ge u dus vast houdt in deze Zo mag er geen vrede wezen.’ Dus duurde dat kamp voortdurend Tot de middag tussen hen twee, Dat ze moesten met kracht beide 9520 Ophouden en rusten mede Om weer te krijgen toen Hun adem. Ze waren beide zo Vermoeid, ze mochten nauwelijks staan, En elk van hen beiden, zonder twijfel, 9525 Had veel gebloed te die tijden: Diegene die er de minste wonden had Had er vier of meer. Ter middag, toen de zon zeer scheen Heet was, en ze genoeg gerust waren, 9530 Sprong Garhies op zonder ophouden Om de strijd weer te beginnen. Hem verdroot in zijn zin Dat die strijd zo lang duurde. Hik maakte derwaarts zijn gang, 9535 Daar Gindan was, en ging op hem slaan. Gindan wierp het schild er tegen gelijk. Dat schild spleet van de slagen toen, En Garhies’ s zwaard brak toen En is in het schild steken gebleven 9540 Van de slagen die hem waren gegeven; En de helt bleef in de hand. Garhies werd gelijk ontsteld, En Gindan aan de andere zijde Was van deze erg blijde, 9545 Als die wel waande overwinnen toen. Hij sprak aldus Garhies toe: ‘Ridder, ge ziet wel hoe het is met u: Het was schade sloeg ik u nu dood Al ben ik boven van de strijd. 9550 Mijn raad is, dat ge nu ten tijde Overwonnen belijdt, en ik zal Wel al uw vrede maken Tegen mijn vrouwe, zonder twijfel, Dat ge zal vrij henen gaan.,’ 9555 Garhies antwoordde: Ԅoe mij Dat ergste dat ge mag, omdat Ik ben diegene die van u niet Overwonnen mag worden, wat er zo gebeurt.’ - ‘Neen’ antwoordde Gindan meteen, 9560 ‘Dat zal je gauw zien.’ Hij liep hem op me het zwaard zwaar. Garhies trok hem zo na, Dat hij Gindan met de volle arm sloeg Op het schild, zodat hem het zwaard ontvloog. 9565 En Garhies nam met een vaart, Als die het te doen had, het zwaard. En toen Gindan dat had gezien Hij werd zeer te ongemak van die, Hij zag wel hij moest het leven laten 9570 Of moest hem over geven, Dat hij niet te doen nee peinsde, zonder twijfel, Hij zou hem eerder dood laten slaan; En men mocht op geen manier Enigerhande dood versieren 9575 Hij had het liever aangegaan Dan in de genade van de vijand te staan Meteen hij te water waart liep, Dat zeer groot was en diep, En sprak aldus Garhies aan: 9580 ԁls ge wilt, volg me dan,’ En sprong in het water, daar hij nimmermeer Uit nee kwam, hij was eerder dood. En die op de rivier weren Kwamen om Garhies gegaan. 9585 En toen ze Garhies vernam Dat hij voor die vrouwe kwam Hij zei: ‘Vrouwe, wat lijkt u, Heb ik gedaan dat ik schuldig was nu Om te kwijten deze jonkvrouw?,’ 9590 Ze zei: ‘Heer, bij mijn trouw, Ge hebt u goed hiervan gekweten. God dank, die u te overwinnen gaf.’ Hij zei: ‘Nu draag haar dat land Dat ze u eiste, inde hand.,’ 9595 Die vrouwe deed het, en daarna Viel ze haar ten voeten en bedankte haar. De jonkvrouw leidde met een vaart Garhies tot haar kasteel waart, En liet hem ontwapenen na dien 9600 En zijn wonden goed bezien, En zo waar nemen dat, Dat hij binnen3 dagen genezen was. Hij nam verlof toen aan haar, Die hem graag had gehouden daar. 9605 Toen ze hem niet behouden mocht Met haar bede, ze kwam en bracht Hem een zwaard voor de zijne, te die tijd, Dat hij stuk sloeg in de strijd. Hij nam het en bedankte haar, 9610 En hij ging daarna. De jonkvrouw bracht hem toen, En de vrouwe van Rostoc toe, Tot een bos, daar ze scheiden. En toen hij scheidde van hen lieden 9615 Sprak de vrouwe van Rostoc: ‘Heer, Ik bid u, dat ge zeer groet Vanwege mij, en laat het niet, Mijn heer Walewein als ge hem ziet.’ En Garhies antwoordde dat 9620 Graag doen zou dat ze bad De vrouwe keerde tot haar kasteel waart, En Garhies maakte zijn vaart Voorwaarts in dat verhaal gelijk. |
Hi quam daer hi een pawelgoen vant. 9625 Hi sach dat ene joncfrouwe sat In dien pawelgoen, ende dat Si hare in enen spegel besach. Hi ontboet hare goeden dach. Si kindene wel als sine horde, 9630 Maer sine gaf hem gene worde. Hi groette ander werven die joncfrouwe. Si seide: ‘Ridder, bi mire trouwe, Gi hebt mi over niet gegroet nu. Ic ne ben niet sculdich antwordene u 9635 Noch gene joncfrouwe.’ Doe seide hi: ‘Ay lieve joncfrouwe, segt mi waer bi?’ Si seide: ‘want gi nu ter tijt Niet dorper en mocht sijn dan gi sijt.’ - ‘Hebbic dan dorpernie gedaen?,’ 9640 Seide hi; ende si antworde saen: ԍach ridder tenichger stede Doen enichge meerre dorperhede Dan ere joncfrouwen falgieren bi node?’ Hi seide; ‘Joncfrouwe, neent, bi Gode.,’ 9645 - ԓo mogedi wel seggen nu ter tijt Dat gi quaet ende dorper sijt, Nadien dat gi niet ne wart so coene Gine faelgiret hulpe te doene Eergistren ere joncfrouwen, 9650 Die gi vor u oegen saeget blouwen Drie ridders, diese leidden doe; Ende dese sloegen emmertoe. Ende nadien gise liet Te bescuddene men es u niet 9655 Sculdich te houdene vort mere Over riddre in genen kere. Ic hebbe u ontect nu Waer bi ic over dorper houde u; Ende dat gi boven allen mannen quaet sijt 9660 Dat sal ic proven nu ter tijt. Nu segt mi mach meere quaethede Ridder doen ter enichger stede Dan sinen broeders laeten wesen In vangnessen? Ic segge bi desen 9665 Dat gi quaet sijt, ende nieman so quaet, Dat gi u broedere liggen laet In vangnessen, al daer hebbesi .ij. maenden gelegen ende ghi Ne pinet u noit te done 9670 U broedere uten prisone. Hierbi seggic dat gi sijt Die quaetste ridder die leeft nu ter tijt.’ Hi sprac: ‘Joncfrouwe, gedoeget u Dat ic een lettel antworde nu?,’ 9675 - ‘Nu segt dan,’ antworde si. Hi seide: ‘Joncfrouwe, het was alse gi Segt vander joncfrouwe; Maer daer was, bi mire trouwe, Een ridder vander tafelronde, 9680 Die hadde ter selver stonde Also groeten noet hulpe als si, So dat ic emmer hem moeste staen bi Ende hem bescermen sonder sparen Ende die joncfrouwe laeten varen; 9685 Bedi haddic anders gedaen Ic hadde mi versworen, sonder waen; Bedi die vander tafelronden Sijn gebonden tallen stonden Bi haren eede dat elc moet wesen 9690 In anders hulpe in allen vresen. Ende van mine broedere, die sijn nu In vangnessen, seggic u, Ne wistic niet vor heden den dach, Want icse in .ij. maenden ne sach. 9695 Ic bidde u om Goede onsen here, Ende u ridder te sine vort mere, Dat gi mi wilt nu doen verstaen Welc van minen broeders nu sijn gevaen Ende waer hare vangnesse si; 9700 Daer mede mogedi liever doen mi Dan gi mi gaeft in mine hant Den besten casteel die es int lant.’ Si seide: ‘Ic sal u vroet maken des: Deen es Acgravein, dander Gurres: 9705 Ende die beste ridder van desen lande [p. 66] Houtse gevaen in sinen hande. Ende wildi sinen name weten, Hi es Sornahan geheten Vanden nuwen castele; ende hi 9710 Houtse in enen casteel hier bi Ende heet der Keytiven Kasteel.’ - ԁy joncfrouwe, berecht mi een deel, Ocht gijt weet, van ere dinc, In wat manieren hise vinc.,’ 9715 - ‘Ic weet wel,’ antworde si. Si vertellet hem, dat hi Wiste hoe di saken hadden gewesen, Also alse gi voren horet lesen. Hi seide: ‘wihebt groet recht daer an, 9720 Dat gine hout over goeden man, Want hi eist sekerlike bider dinc Dat hi sulke twee ridders vinc Als mine .ij. broeders sijn. Ic sal riden sonder fijn 9725 Ende niet rusten vordien dach Dat ic daer sijn comen mach. Wijst mi die stat, dies biddic u, Daer si in vangnessen liggen nu.’ Si wijsdem enen wech also houde, 9730 Diene toter stat leiden soude. Hi bevalse Goede metter vart, Ende voer thant der wart. Als hi der stat naken began Vant hi die lettren, die Sornahan 9735 Alsmen opwart soude gaen Ten castele hadde gedaen staen. Het dochtem sijn grote hovarde, Ende hi hads sulke onwarde, Dat hi den brief aftrac metter vart; 9740 Ende hi voer daerna opwart. Hi vant den naen, die mettien Den horen blies dat hine hadde versien. Doe vragedem Gaheret dies, Bi wat redenen dat hi blies. 9745 Hi antworde hem alse hi te voren Den andren dede alse gi mocht horen. Als hi boven quam vant hi al gereet Sornahan, die na hem ontbeet. Weet wel dat si hen niet ondergroetten, 9750 Maer dat si hem ondermoetten Met glavien, ende onderstaken Dattie speren te stucken braken; Ende si onderhorten hen te samen Beide met scilden ende met lichamen, 9755 Dat si beide vielen ter erde. Ende si, die waren van groter werde Ende van groter stoutheden, Stonden op met haesticheden, Ende si trocken beide hare swert. 9760 Elc liep ten andren wart Met so sware slagen ende steken, Dattie helme moesten breken, Ende hare halsberge faelgen, So datter af vloegen die maelgen. 9765 Si waren van so groter herten toe, Dat elc bereidde andren soe, Datter en geen was van hen beden Hine hadde gebloet te diere steden: Dat si beide waren sere 9770 Gemoyt ende gepijnt vort mere, Ende dat hare helme niet ne dochten Dat si hen daer niet gehelpen en mochten. Elc hadde andren so onder gedaen, Sine mochten niet op hare voeten staen, 9775 Ende vielen beide gader te neder, Ende en mochte niet opstaen weder, Si waren so onder bede Ende so ademloes mede. Gaheret lach boven dan, 9780 Ende onder hem lach Sornahan. So dat Gaheret een deel bequam Ende sinen adem weder nam Hi stont op vander erde Ende bestont Sornahan metten swerde. 9785 Hi trac hem den helm af Ende waerpen en wech, ende hi gaf Sornahan op thoeft eenen slach Metten swerde dat hi lach, Ende seide hi soudene doet slaen 9790 Hine gave hem op gevaen. Sornahan hief op dat hoeft mettien, Ende als hi dat swert heeft gesien Boven sinen hoefde getrect al bloet Haddi vrese vander doet, 9795 Alse die ongewapent was doe, Ende sprac dus Gaherette toe: ԁy ridder, ne neemt mi niet tleven, Bedi ic wille mi opgeven.’ Gaheret seide: ‘so moetti gaen 9800 Daer ic u sal sinden saen.,’ Ende Sornahan sekerde hem al Te done dat hi hem beval. Doe quamen daer Sornahans cnapen toe, Ende vrageden haren here doe 9805 Wat hi woude hebben gedaen Hi seide: ‘Ic wille dat gi mi saen Daer binnen draeget, ende mi uut doct Al mine wapene metter spoet, Ende dat gi desen ridder met u leet, 9810 Ende dat gi hem eer hi van u sceedt Doet al die ere die gi moeget, Bedi in hem es grote doeget Ende gine hebt genen betren gesien.’ Si namen haren here mettien 9815 Ende deden met hem also alse hi Hem hadde bevolen. Doe quamen si Te Gaherette ende leidene daer naer Daer binnen, ende deden hem daer So vele eren, dat hi van dien 9820 Wonderde doe hijt hadde gesien Als sine wapine uut waren gedaen Quam hi tote Sornahanne gegaen Ende seide: ‘Ic hebbe vernomen Ene dinc, daer ic omme hier ben comen, 9825 Dats dat gi hebt gevaen nu .IJ. ridders, daer ic omme bidde u, Dat gise vort doet bringen.’ Hi seide: ‘Here ic saelt doen sonder beide Nadat gijt wilt.’ Ende also houde 9830 Beval hi datmense bringen soude. Si waren thant uut gedaen. Een cnape seide te hemlieden saen: ‘wiheren, u es wel gesciet nu, Een wandelende ridder heeft u 9835 Van uwer vangnessen gequijt, Die ondergedaen heeft nu ter tijt Met wapenen den genen die u ontfinc.’ Si waren blide van dier dinc Ende quamen in dat paleys nadien. 9840 Alse Gaheret hadde versien Hi liep sere te hem wart, Ende elc cussede andren metter vart, Ende vrageden met willen groet Elc andren hoet met hem stoet. 9845 Si vrageden Gaherette dar naer Wat avonturen hem brachte daer. Hi seide hine ware daer niet comen Ne haddi dat niet vernomen An ene joncfrouwe, sonder waen, 9850 Dat si daer lagen gevaen. Ende hem dochte, seidi na desen, Dat si siec hadden gewesen. Doe seiden si hem al openbaer Hoe si gevangen waeren daer, 9855 Ende hoe si doet waren bleven [p. 67] Ne hadde hen die joncfrouwe niet gegeven Vandaer binnen, die hen dede So vele goets ende eeten mede, ԗine mochten in genen kere 9860 Hare gedanken nemmermere.’ Gaheret seide: ‘Nu hebdi Wel gevaren, dat dunket mi. Nadien dat ic hebbe verstaen an u Gine sijt niet wel genesen nu; 9865 Gi moet hier daegen toter stonden Dat genesen sijn uwe wonden.’ Die .iij. gebroeder waren blide; Ende Sornahan an dander side. Alse hi wiste die waerheit das, 9870 Dat Walewein hare broeder was Hi was blider datten verwan Gaheret dan een ander man Hadde verwonnen. Daer naer Sprac hi tote hen dus openbaer: 9875 ‘wiheren, ic bidde u dat gi Uwen evlen moet vergeeft mi Van dat ic u hebbe mesdaen; Want ic ne wiste niet, sonder waen, Dat gi mijns heren Waleweins broederen wart.,’ 9880 Ende si vergavent hem metter vart. Dien nacht dreef men grote feeste daer, Ende meerre hadde gedaen, maer Dat Sornahan was mesmaect so onsochte Dat hi cume spreken en mochte. 9885 Opten andren dach stont op Sornahan Met groter pinen. Als hi sach an Agraveyne ende wart geware das, Dat hi so wel genesen was Van sinen wonden hem wonderde wat 9890 Ersatren dat hi hadde gehat. Agraveyn tellede hem na desen Dat hi doet hadde gewesen En hadde hem God niet te staeden gestaen, Ende sijn nichte, die sonder waen 9895 Sijns ontfarmde in sinen noet. Sornahan loech ende seide al bloet: ‘sekerlike,, die vander tafelronden Sijn geluckiger tallen stonden Dan enichge anders ridders sijn; 9900 Want dat es die gelove mijn, Waren si verslaegen, men soude vinden Die hem haers souden onderwinden Ende hem sulke hulpe geven, Si soudense doen weder leven. 9905 Agraveyn, dit seggic bi u; Gi wart luttel beter dan doet nu, Ende daertoe in sule prisoen geleit, Ine waende niet, in rechter waerheit, Dat gi sout hebben geleeft .iij. dage; 9910 Ende gi vont onder mine mage Ende mine maisniede die ghone, Die u genas inden prisone. Dus dunke mi dat dus wel Noit gevangen ridder gevel.,’ 9915 Alse dit die brodere hadden gehort Si loegen alle om Sornahans wort. Si bleven dus .viij. dage daer, Ende genasen daer binnen so claer, Dat si gaen mochten ende riden 9920 Ende wapene draegen tien tiden. Gaheret seide tote Sornahanne: Ԕuwaren, Gi moet ter vrouwen van Rostoc varen Ende u hare levren gevaen Van minen halven, ende doet verstaen 9925 Dat ic mi van hare sere belove Vander feesten, die si in haren hove Mi dede als ic daer was. Ic soude hare gerne danken das Sagic stade ende tijt daer toe.,’ 9930 Sornahan antworde hem doe Die boetscap soude wel sijn gedaen, Ende hi wapende hem saen Ende nam an die broderen orlof Ende ruemde sijns selfs hof, 9935 Ende voer te Rostocke wart. Die .iij. broederen maecten hare vart Ende bevalen die joncfrouwe Goede, Die Agraveine halp in sire node. Ende vort an was die berch geheten 9940 Agraveins berch, dat suldi weten, Omdat doer hem af worden gedaen Die quade costumen diere hadden gestaen, Daer alle die ghene blide af waren Die daer of horden niemaren. |
Hij kwam daar hij een paviljoen vond. 9625 Hij zag dat een jonkvrouw zat In dat paviljoen, en dat Ze haar in een spiegel bezag. Hij ontbood haar goede dag. Ze herkende hem wel toen ze hem hoorde, 9630 Maar ze gaf hem geen antwoord. Hij groette andermaal die jonkvrouw. Ze zei: ‘Ridder, bij mijn trouw, Ge hebt me voor niets gegroet nu. Ik nee ben niet schuldig te antwoorden u 9635 Noch geen jonkvrouw.’ Toen zei hij: ‘Aai lieve jonkvrouw, zeg me waarom?’ Ze zei: ‘Want gij nu ter tijd Niet schandelijker mocht zijn dan gij bent.’ - ‘Heb ik dan schande gedaan?’ 9640 Zei hij; en ze antwoordde gelijk: ԍag ridder te enige plaats Doen enige meer schande Dan een jonkvrouw falen met nood?’ Hij zei; ‘Jonkvrouw, neen het, bij God.,’ 9645 - Ԛo mag je wel zeggen nu ter tijd Dat ge een kwade vogelvrije bent, Nadien dat ge niet nee zo koen was Ge faalde hulp te doen Eergisteren een jonkvrouw, 9650 Die ge voor uw ogen zag slaan Drie ridders, die haar leidden toen; En deze sloegen immer toe. En nadien gij haar liet Te behoeden men is u niet 9655 Schuldig te houden voort meer Voor ridder op geen manier. Ik heb u nu verhaald Waarom ik u voor vogelvrij hou u; En dat ge boven alle mannen kwaad bent 9660 Dat zal ik beproeven nu ter tijd. Nu zegt men mag meer kwaadheid Ridder doen te enige plaats Dan zijn broeders laten wezen In gevangenis? Ik zeg hierdoor 9665 Dat gij kwaad bent, en niemand zo kwaad, Dat ge uw broeders liggen laat In gevangenis, al daar hebben ze 2 maanden gelegen en gij Nee pijnigt u nooit te doen 9670 Uw broeders uit de gevangenis. Hierbij zeg ik dat ge bent De kwaadste ridder die leeft nu ter tijd.’ Hij sprak: ‘Jonkvrouw, gedoogt u Dat ik wat antwoord nu?,’ 9675 - ‘Nu zeg het dan,’ antwoordde ze. Hij zei: ‘Jonkvrouw, het was zoals ge Zei van de jonkvrouw; Maar daar was, bij mijn trouw, Een ridder van de tafelronde, 9680 Die had terzelfder tijd Alzo grote hulp nodig zoals zij, Zodat ik hem immer moest bijstaan En hem beschermen zonder ophouden En de jonkvrouw laten gaan; 9685 Omdat had ik anders gedaan Ik had me verzworen, zonder twijfel; Omdat die van de tafelronden Zijn gebonden te allen stonden Bij hun eed dat elk moet wezen 9690 In de ander zijn hulp in alle vrezen. En van mijn broeders, die zijn nu In gevangenis, zeg ik u, Nee wis ik niet voor heden de dag, Want ik zag ze in 2 maanden niet. 9695 Ik bid u om God onze heer, En uw ridder te zijn voort meer, Dat gij me wilt nu laten verstaan Welke van mijn broeders nu zijn gevangen En waar hun gevangenis is; 9700 Daarmee mag ge liever doen mij Dan ge gaf in mijn hand Het beste kasteel die er in het land is.’ Ze zei: ‘Ik zal u bekend maken dit: De ene is Agravein, de ander Gurrehes: 9705 En de beste ridder van dit land Houdt ze gevangen in zijn handen. En wilde ge zijn naam weten, Hij is Sornahan geheten Van het nieuwe kasteel; en hij 9710 Houdt ze in een kasteel hierbij En heet het Ellendige Kasteel.’ - ‘Aai jonkvrouw, bericht me een deel, Als gij het weet, van een ding, Op welke manier hij ze ving.,’ 9715 - ‘Ik weet wel,’ antwoordde ze. Ze vertelde het hem, dat hij Wist hoe de zaken waren geweest, Alzo zoals ge voor hoorde lezen Hij zei: ‘Ge hebt groot recht daaraan, 9720 Dat ge hem houdt voor goede man, Want hij is het zeker vanwege het ding Dat hij zulke twee ridders ving Als mijn 2 broeders zijn. Ik zal rijden zonder einde 9725 En niet rusten voor die dag Dat ik daar ze zijn komen mag. Wijs me de plaats, dat bid ik u, Daar ze in gevangenis liggen nu.’ Ze wees hem een weg alzo te houden, 9730 Die hem tot de plaats leiden zou. Hij beval haar God met een vaart, En voer gelijk derwaarts. Toen hij de plaats naken begon Vond hij de letters, die Sornahan 9735 Als men opwaarts zou gaan Ten kasteel had laten staan. Het leek hem grote hovaardigheid te zijn, En hij had zulke onwaarde, Dat hij de brief met een vaart aftrok; 9740 En hij voer daarna opwaarts. Hij vond de kleine, die meteen De horen blies toen hij hem had gezien. Toen vroeg hem Garhies dit, Bij welke redenen dat hij blies. 9745 Hij antwoordde hem zoals hij tevoren De anderen deed zoals ge mocht horen. Toen hij boven kwam vond hij geheel gereed Sornahan, die op hem wachtte. Weet wel dat ze zich niet groetten, 9750 Maar dat ze zich ontmoetten Met speerpunten, en onderstaken Zodat de speren te stukken braken; En ze reden hen tezamen Beide met schilden en met lichamen, 9755 Zodat ze beide ter aarde vielen. En zij, die waren van grote waarde En van grote dapperheid, Stonden op met haast, En ze trokken beide hun zwaard. 9760 Elk liep ten andere waart Met zo zware slagen en steken, Dat de helmen moesten breken, En hun harnassen faalden, Zodat er afvlogen de maliën. 9765 Ze waren van zo’n groot hart toen, Dat elk bereidde de andere zo, Dat er geen was van hen beiden Hij had gebloed te die plaats: Zodat ze beiden waren zeer 9770 Vermoeid en pijnlijker voort meer, En dat hun helmen niet nee dachten Dat ze zich daarmee nietmee helpen mochten. Elk had de andere zo onder gedaan, Ze mochten niet op hun voeten staan, 9775 En vielen beide samen te neer, En mochten niet opstaan weer, Ze waren zo onder beide En zo ademloos mede. Garhies lag boven dan, 9780 En onder hem lag Sornahan. Zodat Garhies een deel bekwam En zijn adem weer nam Hij stond op van de aarde En bestond Sornahan met het zwaard . 9785 Hij trok hem de helm af En wierp het weg, en hij gaf Sornahan op het hoofd een slag Met het zwaard zodat hij lag, En zei hij zou hem dood slaan 9790 Hij gaf hem over gevangen. Sornahan hief op dat hoofd meteen, En toen hij dat zwaard heeft gezien Boven zijn hoof al bloot getrokken Had hij vrees van de dood, 9795 Als die ongewapend was toen, En sprak aldus Garhies toe: ‘Aai ridder, nee neem me niet het leven, Omdat ik me over wil geven.’ Garhies zei: ’Dan moet je gaan 9800 Daar ik u gelijk zal zenden.,’ En Sornahan verzekerde hem alles Te doen dat hij hem beval. Toen kwamen daar Sornahan’ s knapen toe, En vroegen hun heer toen 9805 Wat hij gedaan wilde hebben Hij zei: ‘Ik wil dat ge mij gelijk Daar binnen draagt, en me uit doet Al mijn wapens met een spoed, En dat ge deze ridder met u leidt 9810 En dat gij hem eer hij van u scheidt Doet al de eer die ge kan, Omdat in hem is grote deugd En ge hebt geen betere gezien.’ Ze namen hun heer meteen 9815 En deden met hem alzo zoals hij Hen had bevolen. Toen kwamen ze Tot Garhies en leidde hem daarna Daar binnen, en deden hem daar Zo veel eer, dat hij van die 9820 Verwonderde toen hij het had gezien Toen zijn wapens waren uit gedaan Kwam hij tot Sornahan gegaan En zei: ‘Ik heb vernomen Een ding, waarom ik hier ben gekomen, 9825 Dat is dat ge hebt gevangen nu 2 ridders, waarom ik u bid, Dat ge ze voort laat brengen.’ Hij zei: ‘Heer ik zal het doen zonder wachten Nadat gij het wit.’ En alzo gauw 9830 Beval hij dat men ze brengen zou. Ze waren gelijk uit gedaan. Een knaap zei tot hen lieden gelijk: ԇij heren, u is goed geschied nu, Een wandelende ridder heeft u 9835 Van uw gevangenis bevrijd, Die onder gedaan heeft nu ter tijd Met wapens diegene die u ontving.’ Ze waren blijde van dat ding En kwamen in dat paleis nadien. 9840 Toen ze Garhies hadden gezien Hij liep zeer tot hen waart, En elk kuste de andere met een vaart, En vroegen met grote wil Elk de andere hoe het met hem stond. 9845 Ze vroegen Garhies daarna Wat avontuur hem bracht daar. Hij zei hij was daar niet gekomen Nee had hij dat niet vernomen Aan een jonkvrouw, zonder twijfel, 9850 Dat ze daar lagen gevangen. En hij dacht, zei hij na deze, Dat ze ziek waren geweest. Toen zeiden ze hem al openbaar Hoe ze gevangen waren daar, 9855 En hoe ze dood waren gebleven Nee, had hen die jonkvrouw niet gegeven Vandaar binnen, die hen deed Zo veel goeds en eten mede, ‘We mochten op geen manier 9860 Haar bedanken nimmermeer.’ Garhies zei: ‘Nu heb je Goed gevaren, dat lijkt me. Nadien dat ik heb verstaan aan u Ge bent niet goed genezen nu; 9865 Ge moet hier dagen tot de tijd Dat genezen zijn uw wonden.’ De 3 gebroeders waren blijde; En Sornahan aan de andere zijde. Toen hij de waarheid wist dat, 9870 Dat Walewein hun broeder was Hij was blijder dat hem overwon Garhies dan een andere man Had overwonnen. Daarna Sprak hij tot hen aldus openbaar: 9875’Gij heren, ik bid u dat gij Uw euvele gemoed me vergeeft Van dat ik u heb misdaan; Want ik nee wist niet, zonder twijfel, Dat ge mijn heer Walewein’ s broeders was.,’ 9880 En ze vergaven het hem met een vaart. Die nacht dreef men grote feesten daar, En meer hadden gedaan, maar Dat Sornahan was zo hard was mismaakt Zodat hij nauwelijks spreken mocht. 9885 Op de volgende dag stond op Sornahan Met grote pijn. Toen hij aanzag Agravein en werd gewaar dat, Dat hij zo goed genezen was Van zijn wonden hem verwonderde wat 9890 Dokters dat hij had gehad. Agravein vertelde hem na deze Dat hij dood was geweest En had hem God niet bijgestaan, En zijn nicht, die zonder twijfel 9895 Hem ontfermde in zijn nood. Sornahan lachte en zei al bloot: ‘Zeker, die van de tafelronden Zijn gelukkiger te allen tijden Dan enige anders ridders zijn; 9900 Want dat is mijn geloof, Waren ze verslagen, men zou ze vinden Die hen zich zouden onderwinden En hen zulke hulp geven, Ze zouden ze weer laten leven. 9905 Agravein, dit zeg ik bij u; Ge was weinig beter dan dood nu, En daartoe in zulke gevangenis gelegd, Ik waande niet, in rechte waarheid, Dat ge 3 dagen geleefd zou hebben; 9910 En gij vond onder mijn verwanten En mijn manschappen diegene, Die u genas in de gevangenis. Dus lijkt me dat aldus wel Nooit gevangen ridder geviel.,’ 9915 Toen dit de broeders hadden gehoord Ze lachten allen om Sornahan’ s woorden. Ze bleven aldus 7 dagen daar, En genazen daar binnen zo duidelijk, Dat ze gaan mochten en rijden 9920 En wapens dragen te die tijd. Garhies zei tot Sornahan: ‘Inderdaad, Ge moet ter vrouwe van Rostoc gaan En u haar gevangen leveren Vanwege mij, en laat verstaan 9925 Dat ik me van haar zeer beloof Van het feest, die ze in haar hof Mij deed toen ik daar was. Ik zou haar graag bedanken dat Zag ik plaats en tijd daartoe.,’ 9930 Sornahan antwoordde hem toen Die boodschap zou goed gedaan zijn, En hij wapende hem gelijk En nam aan de broeders verlof En ruimde zijn eigen hof, 9935 En voer te Rostoc waart. De 3 broeders makten hun vaart En bevalen God de jonkvrouw, Die Agravein hielp in zijn nood. En voortaan was die berg geheten 9940 Agravein’ s berg, dat zal je weten, Omdat door hem af werden gedaan Die kwade gebruiken die er hadden gestaan, Daar al diegene blijde van waren Die daarvan nieuws hoorden. |
9945 Alse die .iij. broeders daren scieden Reden si te gader onder hen lieden, Ende droegen over een, dat si niet Sceden en souden sine souden eer iet Avonturen hebben vonden. 9950 Si reden dat si quamen tien stonden Tere heremitagen, daer si Luttel gewaecs hadden, bedi Daer was luttel tetene binnen. Smorgens als si den dach kinnen 9955 Horden si messe metter vart Ende setten hen ten wege wart. Si laegen dien nacht daer an Met enen groten riken man, Diese wel ontfinc, tuwaren, 9960 Als hi wist wi si waren. Na etene leiddese hare wart In enen sconen boengart; Daer saeten si op tgras onder hen .iiij. Die wart vrageden in wat manieren 9965 Si daer waren comen ende hoe, Ende wat avonturen si sochten doe. Si antworden: ‘Here, wi varen Om te wetene vraye niemaren Van Lancelote van Lac, daer wi 9970 Af hebben gehort dat hi doet si.’ Hi seide: ԇod bescermene vander doet; Het ware scade alte groet; Het ne bleve in erderike En geen ridder sijns gelike. 9975 Ic ne rade u niet te houdene vort ane Dien wech dien gi hebt bestaen te gane.’ Gaheret antworde hem: ‘Waerbi?’ - ‘Ic saelt u seggen,’ antworde hi. ‘Hier in dit lant sijn swaere veten 9980 Gine hebt gene swaerre geweten, Ende het sijn na mage algader, Want het sijn kinder ende vader. Ic sal u seggen waer af het began: In dat lant es een groet rike man, 9985 Hi es here over dit lant, Ende es die hertoge Cales genant. Hi heeft .vi. sonen, dat suldi weten, Die wert ende vromich sijn geheten. Soe dattie hertoge hadde ene 9990 Dochter te huwene ende el negene, Die hi gaf te wive enen hogen man, Die an sijn lant machierde dan. Alse si in die kerke was, ende haer vader Die helecht van sinen lande algader 9995 Hare woude draegen in handen Quamen sine .vi. sonen thanden Ende seiden, watso haers gesciet, Sine lieten hem onterven niet Om genen minsche die geboren ware. 10000 Hare vader seide doer hare: ‘Ne magic niet dat mi behaget Metten lande, dat ic hebbe bejaeget Met mire cracht?... En trouwen ic sal Daer mede doen minen wille al; 10005 Ende omdat gire nu toe sprekende sijt [p. 68] Gevic op den ridder nu ter tijt, Die mine dochter te wive hebben sal, Na minen live mijn lant al. Ochte gi lant wilt hebben, sonder waen, 10010 Bejaget als ic hebbe gedaen; Vanden minen en wert u groet no clene.’ Doe seiden die broedere algemene: Ontfinge die riddre gichte dare Van den lande, dat met rechte hare 10015 Soude sijn, dat hi bi desen Seker te stervene mochte wesen. Doe droech die vader al sijn lant Sire dochter sonder letten in hant. Die ridder trouwedse ende also houde 10020 Als hise thuuswart voren soude Die .vi. broedere hadden gelegen In enen bosch, quamen hem jegen, Ende sloegen dien ridder doet Ende aldat met hem was cleine ende groet; 10025 Ende oec was aldaer ter stede Die bruet doet geslaegen mede, Die haer suster was, sonder waen. Ende alsi dat hadden verstaen Voeren si in die castele haers vader, 10030 Ende toegense te hen wart allegader, Ende setten daer in lieden doe, Daer si hem wel betrouweden toe. Si ontboden serjante daer naer Om haeren vader torlogene daer, 10035 Ende hebben georloget dat en can Den pays gemaken en geen man. Si hebben verloren nu te tide Vele an dene ende an dander side.’ Gaheret seide: ԍaect mi vroet des, 10040 Welke pertie int donsienste es.’ Hi seide dattie hertoge noch toe In tonsienste was emmer toe, Dat grote scade was; ende noch mere Waest hem mesfallen sere, 10045 Want hi hadde onlanc daer te voren Enen sinen broeder verloren In enen strijt, daer si vergadert waren, Die goet ridder was, tuwaren, Ende daer hi af hadde hulpe groet, 10050 Sine kindren sloegene doet. Gaheret seide dat scade was Van des hertogen verliese, dor das, Dat hi goet was ende melde mede, Ende hi hadde te sulker stede 10055 Gesien dat menne prijsde sere Van ridderscape, en hem sprac ere, ‘Ende quam ic daer, Godweet, Ic soude hem willen helpen gereet.’ Hier mede lieten si de tale staen 10060 Ende si gingen hen rusten saen. |
9945 Toen de 3 gebroeders vandaan scheidden Reden ze tezamen onder hen lieden, En kwamen overeen, dat ze niet Scheiden zouden ze zouden eerder iets Avonturen hebben gevonden. 9950 Ze reden totdat ze kwamen te die tijd Ter een hermitage, daar ze Weinig gemak hadden, omdat Daar was weinig te eten binnen. ‘S Morgens toen ze dag bekenden 9955 Hoorden ze mis met een vaart En zetten hen te weg waart. Ze lagen die nacht daaraan Met een grote rijke man, Die ze goed ontving, inderdaad, 9960 Toen hij wist wie ze waren. Na het eten leidde ze hun waard In een mooie boomgaard; Daar zaten ze op het gras onder hen 4. De waard vroeg op wat manieren 9965 Ze daar waren gekomen en hoe, En wat avonturen ze toen zochten. Ze antwoordden: ‘Heer, we gaan Om te weten fraai nieuws Van Lancelot van Lac, daar we 9970 Van hebben gehoord dat hij dood is.’ Hij zei: ԇod beschermt hem van de dood; Het was schade al te groot; Er nee bleef in aardrijk En geen ridder zijn gelijke. 9975 Ik nee raad u aan niet te houden voortaan Die weg dien ge hebt bestaan te gaan.’ Garhies antwoordde hem: ‘Waarom?’ - ‘Ik zal het u zeggen,’ antwoordde hij. ‘Hier in dit land zijn zware veten 9980 Ge hebt geen zwaar geweten, En het zijn nauwe verwanten allemaal, Want het zijn kinderen en de vader. Ik zal u zeggen waarvan het begon: In dat land is een grote rijke man, 9985 Hij is heer over dit land, En is hertog Cales genoemd. Hij heeft 6 zonen, dat zal je weten, Die waardig en dapper zijn geheten. Zodat de hertog had een 9990 Dochter te huwen en anders nee geen, Die hij gaf tot wijf een hoge man, Die aan zijn land grensde dan. Toen ze in de kerk was, en haar vader De helft van zijn land allemaal 9995 Haar wilde dragen in handen Kwamen zijn 6 zonen gelijk En zeiden, wat zo hen geschiedt, Ze lieten zich onterven niet Om geen mens die geboren was. 10000 Haar vader zei toen tot haar: ‘Neen mag ik niet dat me behaagt Met het land, dat k heb bejaagd Met mijn kracht?... In vertrouwen ik zal Daarmee doen al mijn wil; 10005 En omdat ge er nu van tegenspreekt Geef ik op de ridder nu ter tijd, Die mijn dochter tot wijf hebben zal, Na mijn leven al mijn land. Als ge land wil hebben, zonder twijfel, 10010 Bejaag het zoals ik heb gedaan; Van de mijne en u krijgt groot nog klein.’ Toen zeiden de broeders algemeen: Ontving die ridder gift daar Van het land, dat met recht van hen 10015 Zou zijn, dat hij hierdoor Zeker te sterven mocht wezen. Toen droeg de vader al zijn land Zijn dochter zonder letten in de hand Die ridder trouwde haar en alzo gauw 10020 Toen hij haar huiswaarts voeren zou De 6 broeders hadden gelegen In een bos, kwamen hem tegemoet, En sloegen die ridder dood En al dat met hem was klein en groot; 10025 En ook was aldaar ter plaatse De bruid dood geslagen mede, Die hun zuster was, zonder twijfel. En toen ze dat had verstaan Voeren ze in het kasteel van hun vader, 10030 En trokken tot hem waart allemaal, En zetten daarin lieden toen, Daar ze zich wel op vertrouwden toe. Ze ontboden bedienden daarna Om hun vader te beoorlogen daar, 10035 En hebben geoorloogd zodat kan De vrede maken geen man. Ze hebben verloren nu ten tijde Veel aan de ene en aan de andere zijde.’ Garhies zei: ԍaak me bekend dit, 10040 Welke partij in het minste is.’ Hij zei dat de hertog noch toe In het minste was immer toe, Dat grote schade was; en noch meer Was het hem zeer misvallen, 10045 Want hij had kort daar tevoren Een van zijn broeders verloren In een strijd, daar ze verzameld waren, Die goede ridder was, inderdaad, En waarvan hij grote hulp had, 10050 Zijn kinderen sloegen hem dood. Garhies zei dat schade was Van het verlies van de hertog, doordat, Dat hij goed was en mild mede, En hij had te sommige plaatsen 10055 Gezien dat men hem zeer prees Van ridderschap, en hem sprak eer, ‘En kwam ik daar, God weet, Ik zou hem gereed willen helpen.’ Hiermee lieten ze de woorden staan 10060 En ze gingen hen rusten gelijk. |
Opten andren dach also saen Alse die broederen op waren gestaen Wapenden si hen metter vart. Gaheret vragede dus den wart: 10065 ԏcht ic den hertoge sien woude Wijst mi waer icken vinden soude.’ Hi wijsdem enen pat ter vart Hoe hi mochte riden der wart, Daer die hertoge meest plach te sine 10070 In rouwen ende in groter pine. ‘Ic segt u,’ sprac hi, ‘Sekerleke, Het en es niet .i. dach in die weke Hine es geasselgiert sere Van sinen kinderen enewaerf ofte mere. 10075 Si riden met groten geselscape, Dat si hebben van ridderscape; Ende die goede man, die hertoge, Heeft so vele verloren int torloge, Dat hem wel na sijn, sonder waen, 10080 Al sine lieden af gegaen, So dat hi maer een lettel liede Met hem en hout, met cleinre maisniede. Ende hi es sere gescoffiert omdat Hem sine kindre al sinen scat 10085 Hebben genomen ende geroeft.’ Dese .iij. brodere, des geloeft, Namen orlof ende scieden van dane, Ende begonsten dien wech te gane, Die hem hadde gewijst hare wart. 10090 Sine vonden nieman in hare vart Eer si tenen gewade quamen, Daer si .ij. ridders vernamen Wel gewapent ende op geseten toe, Die dat gewat wachten doe, 10095 Ende riepen optie gebrodere mettien Dat sise derwart comen sien, Dat si souden wederkeren Het ne ware dat si wouden joesteren, Anders ne mochten si niet liden. 10100 Gaheret dede sine broeders ontbiden Ende seide hine ware in gere wijs Werdich dat men hem gave prijs Hine daede int water met allen Den enen van den .ij. ridders vallen. 10105 Hi noepte metten sporen tpart Ende reet te hen lieden wart Dat hi den irsten stac so wel, Dien hi gemoette, dat hi vel Al metten perde in dat gewat, 10110 Ende hi ware verdronken in dat, Om dat hi was gewapent swaer Ende dat gewat diepe was daer, En hadde geweest een boem, die stont Int water, daer hi hem ane helt tier stont, 10115 Daer hi vander doet bescudt wart. Doe liet hi lopen ten andren wart, Ende staken so van den perde Dat sijn hoeft irst quam ter erde; Ende hi leet over ende sach 10120 Den andren ridder daer hi lach Ende baedde in dat gewat. Doe begonsti lachen omdat. Die .iij. broederen reden So verre, dat si quamen ter steden 10125 Daer die hertoge was doe. Die porte was besloten toe, Want sine waren in genen tide Daer binnen versekert van stride. Ende alse die scotters dit saegen, 10130 Die boven ten cantelen laegen, Si riepen op die .iij. heren Dat si weder souden keren, Ende seiden: ‘Gine sijt vanden onsen niet, Wi sullen u doeden gine vliet.,’ 10135 Gaheret stac af den helm doc, Ende sprac aldus den genen toe: ԗine sijn niet van uwen vianden Ende wi comen uwes vanden, Ende willen u te staeden staen; 10140 Doet ons den hertoge spreken saen.’ Daer ginc een om den hertoge thant, Dien hi in ene camere vant, Ende dede vermaken sine wonden, Die hi hadde ontfaen vor die stonden, 10145 Daer hi vacht jegen sine kinder. Die bode sprac tote hem ginder: ‘Here, hier buten houden .iij. ridders nu, Die begeeren te sprekene u.’ Die hertoge seide na desen: 10150 ԁy God, here, mochten si iet wesen Vanden ridders vander tafelronden, Die Lancelote soeken nu ten stonden! Waeren sijt ende wouden si hulpen mi Ic soude noch wanen daerbi 10155 Mijn orloge ten ende bringen [p. 69] Ende mine kindren daertoe dwingen, Die mi willen onterven, dat si souden Hem selven over sot houden.’ Ende ginc toten ridders na dien. 10160 Gaheret hadden dicken gesien; Hi seide: ‘Here, siet hier .iij. ridders nu, Die hier comen sijn tote u, Die vremde ridders sijn, ende wi Souden hier gerne bliven wouddi, 10165 Ende souden u gerne te staeden staen In u orloge, sonder waen, Wildi ons onthouden daer toe.’ - ‘Lieve heren,’ sprac die hertoge doe, ‘Wiende die met u sijn dunken mi 10170 Werde ridders wesen ende vri Op avonture, ende van meerre machte Dan ic ben, ende van meerren geslachte, Ende hebt u lijf geleit ende uwe saken In weelden ende in groten gemaken. 10175 Bi desen seggic u dat gi Hier niet en ducht, ende bedi Waerdi hier met ons, dat suldi weten, Gi moest ontidelike eten Ende luttel, ende gi moest tote desen 10180 Menich werven gewapent wesen Als te rustene ware tijt, Die tote nu sachte gehouden sijt. Bedi es mijn raet dat gi Weder keert algader, bedi 10185 Gi sout moeten doegen pine Ende ongemac met ons te sine.’ Gaheret seide: ‘Wie hebben wel beide Geleert pine [ende] moylicheide Te menegen tiden gedoegen, 10190 Bedi wie hebbens lange geploegen. Weet wel, hine es goet man niet, Die pine te gedogene vliet, Daer hi met mach bejagen ere.’ Doe seide die hertoge: ‘Here, 10195 Ic sal die porte ontdoen, wildi, Ende hier binnen onthouden met mi: Ende als sulc als ic hebben sal Hier binnen suldi hebben al; Ende en laet u niet sijn ongemoge 10200 Al en haddi niet al u gevoege.’ Si seiden: ‘Neennt, niet meer no min.’ Hi ondede die porte ende lietse in Ende leidese int paleys, ende gaf hen dan Lichte cledere te doene an. 10205 Hi sprac tote sinen lieden: ‘Ic bidde u Dat gi dese ridders eert nu; Si sijn goede ridders na minen wane.’ Die hertoge vragede hen wane Waren. Gaheret antworde toe, 10210 Alse die niet bekent sijn woude doe: ‘Wie sijn van vremden lande alle drie.’ Die hertoge seide. ‘widunct mie Alle .iij. gebrodere wesen. Nu ne heelt mi niet van desen, 10215 Ic bids u, ocht gi gebrodere sijt.’ Gaheret antworde hem tier tijt: ‘Ja wi, gebroedere sijn wi; Ende wie bidden u, here, dat gi Ons vortwart meer verdraget, 10220 Dat gi om onse wesen niet meer ne vraget; Gi sullet tijt genoech weten, here.’ Hi seide: ‘Ic ne spreecs niet mere.’ Savonts alster maeltijt quam, Om dattie hertoge vernam 10225 Ende hi wel wart geware das, Dat Gaheret meest geheert was Van sinen broederen dedi hem ere, Ende deden sitten eere Ter taflen dan hi selve sat, 10230 Ende pensede in sinen sinne dat, Dat hi was van groten doene Ende een vroem ridder ende .i. coene. Des ander dages als si hadden gehort Messe quamen si alle vort 10235 Ende sagen dattie ridders al dare Hem wapenden harentare. Si vrageden den hertoge na dien Dat si dat wapenen hadden versien Waeromme si hem wapenden doe. 10240 Die hertoge antworde daer toe: ‘Si hebben groet recht daer an, dat si Hem wapennen, bedi Si sullen eer morgen none Der wapene wel hebben te done. 10245 Gi sult cortelike hier sien ter stede Mire kinder grote verweinthede, Die met groten geselscape Comen sullen van ridderscape.’ Gaheret seide: ‘mijn raet es dan 10250 Dat wi onse wapine doen an Ende wi jegen hen uut varen, bedi Laeten wi ons asselgieren eer wi Uut varen wie sullens hebben scande.’ Die hertoge seide thanden: 10255 ԉnt wel ontbeiden ne sie ic, here, Gene sotheit, maer int haesten sere: Ende int sottelike uutvaren Ne sie ic niet daer en mach tuwaren Ongeval af comen ende vresen; 10260 Ende ic rade wel bi desen Dat gi blijft in payse tote dien Dat gi noet van porne sult sien. Gi sijt .iij. broedere, daertoe siedi Sulke ridders, dat dinket mi, 10265 Alse die andre sullen sijn moede Dat gi sult moegen bi ure hoede Te rechte een groet here scoffieren Daer gi op wilt, in allen manieren; Ende omdat ic wille dat in u .iij. si 10270 Al mijn bescudt ne willic niet dat gi Port, gine sijt wel gerust ter curen; Sine sullen vor u niet geduren.’ Agraveyn antworde te dien: ‘Dat ne mach niet gescien, 10275 Dat wi die achterste souden wesen. Men mochte ons wel bi desen Over gelovichge ridders houden, Dat wi gerust comen souden Op ridders, die bi hare vromichede 10280 Gepijnt souden sijn ende moede mede.’ - ‘Neen, broeder,’ sprac Gaheret doe, ‘Hets quaet dat gi segt, verstaet hoe: Die hertoge es so goet man, dat hi niet Wille dat ons scande gesciet. 10285 Hier bi willic, nadien dat staet, Dat wi hier af doen sinen raet.’ Agraveyn sprac: ‘wisult doen van desen Dat gi wilt, gine laetet niet wesen Doer mi, des ben ic wel vroet, 10290 Maer wat so gi hier toe doet, Sijt hier letten, sijt uutvaren, Ic ben die gone die sonder sparen Uut sal vaeren int beginnen, Ine weete hoe si joesteren connen.,’ 10295 Gurres hier toe antworde gaf: ‘Broeder, gi sult uwen wille doen hier af; Ic bem die niewerinc ne vare, ic ne sie Gaheret minen broeder vor mie.’ Binnen dat si waren in deser talen 10300 Horden si ropen achter zalen: ‘Ten wapenen, ten wapennen dapperlike!,’ Die ridders quamen gemeenlike Vor tpaleys al sonder sparen. Daer ne dorste niemen uutvaren 10305 Sonder des hertogen geheet [p. 70] Daer waren in corten tiden gereet, Wel gewapent ende wel bereet Ende al met ysere bedect, .cc.ridders, ende daer toe 10310 Zeilscotters, diere vele waren doc. Die hertoge wapende hem daer naer Ende .iiij. neven die hi hadde daer, [Wapenden hen oec ginder,] Die hadden geweest des hertogen kinder 10315 Die int achterste pongijs was bleven doet; Si waren vrome ridders ende groet; Ende die .iij. gebroeders waren mede Wel gewapent daer ter stede. Gaheret bat sere Agraveine 10320 Dat hi van hen niet ne sciede inden pleine. Agraveyn seide, wat soes gesciet Hine ontbeidde na dachterste niet. - ԇod geeft u te goede,’ sprac Gaheret, - ‘Ic vrese sere, bi mire wet, 10325 Dattie viande u sullen vaen.’ Agravein sprac: Ԍaet dat sorgen staen: Hare wille sal niet al gescien.’ Die hertoge sciet sine lieden na dien, Ende hi maecte .iiij. scaren, 10330 Daer in elke .xl. ridders waren; Ende hi heeftse gegeven Te hoedene sinen .iiij. neven; Si waren lieden die leveden doe Daer hi meest trouwe hadde toe. 10335 Ende seide hoe si hen souden houden Ende hoe elc andren helpen souden Als si saegen dats noet ware. Ende hi coes .xl. ridders daer nare, Daer meest trouwen toe hadde tien tiden, 10340 Ende deedse wesen teere siden Een deel vanden andren versceden; Ende dat si niet en porreden vander steden Haddi hem bevolen, eer dat quame Tote hen liden sijns selfs lichame. 10345 Daerna es hi te sinen neven gegaen, Daer die een af hiet Cassibiliaen, Die de joncste van sinen neven was, Ende die ander hiet Abylas Ende die derde Dyonele. 10350 Hi deedse varen uten castele: Hi seide: ‘Ne mict niet op overdaeden, Maer vart al bi steden Jegen die vianden.’ Si seiden doe, Dat si gerne souden doen also. 10355 Agravein was voren uutgevaren Van sinen gesellen, sonder sparen Om joesteren, ende hi sach dare Ridders varen harentare, Nu twee nu .iij. te samen 10360 Also alsi van allen siden quamen. Ende die .vi. broeder, die waren Stoute ridders, hadden .vi. scaren, In elc waren .c. ridders dan, Ende elc was van ere scare leitsman. |
Op de volgende dag alzo gelijk Toen de broeders op waren gestaan Wapenden ze hen met een vaart. Garhies vroeg dus de waard: 10065 ԁls ik de hertog wilde zien Wijs me waar ik hem vinden zou.’ Hij wees hem een pad ter vaart Hoe hij mocht rijden derwaarts, Daar de hertog meest plag te zijn 10070 In rouw en in grote ellende. ‘Ik zeg het u,’ sprak hij, Ժeker, Er is niet een dag in de week Hij nee wordt zeer aangevallen Van zijn kinderen eenmaal of meer. 10075 Ze rijden met groot gezelschap Dat ze hebben van ridderschap; En die goede man, die hertog, Heeft zoveel verloren in het oorlogen, Dat hem bijna zijn, zonder twijfel, 10080 Al zijn lieden afgegaan, Zodat hij maar een beetje lieden Met hem houdt, met weinig manschappen. En hij is zeer geschoffeerd omdat Hem zijn kinderen al zijn schat 10085 Hebben genomen en geroofd.’ Deze 3 broeders, dus geloof het, Namen verlof en scheiden vandaan, En begonnen die weg te gaan, Die hem hun waard had gewezen. 10090 Ze vonden niemand in hun vaart Eer ze tot een ondiepte (wad) kwamen, Daar ze 2 ridders vernamen Goed gewapend en opgezeten toe, Die de ondiepte bewaakten toen, 10095 En riepen op de gebroeders meteen Dat ze derwaarts komen zien, Dat ze zouden terug keren Tenzij het was dat ze wilden kampen, Anders nee mochten ze niet voorbij gaan. 10100 Garhies liet zijn broeders wachten En zei hij was op geen manier Waardig dat men hen prijs gaf Hij liet in het water geheel De ene van de 2 ridders vallen. 10105 Hij noopte met de sporen het paard En reed tot hen lieden waart Dat hij de eerste zo goed stak, Die hij ontmoette, zodat hij viel Al met het paard in die ondiepte, 10110 En hij was verdronken in dat, Omdat hij zwaar gewapend was En de ondiepte was diep daar, Was er niet geweest een boom, die stond In het water, daar hij zich aan hield te die tijd, 10115 Daar hij van de dood behoed werd. Toen liet hij lopen te andere waart, En stak hem zo van het paard Dat zijn hoofd eerste kwam ter aarde; En hij ging er over en zag 10120 De andere ridder daar hij lag En baadde in die ondiepte. Toen begon hij te lachen om dat. Die 3 broeders reden Zo ver, zodat ze kwamen ter plaatse 10125 Daar de hertog was toen. De poort was gesloten toen, Want ze waren in die tijd Daar binnen verzekerd van strijd. En toen de schutters dit zagen, 10130 Die boven te kantelen lagen, Ze riepen op die 3 heren Dat ze terug zouden keren, En zeiden: ‘Ge bent van de onze niet, We zullen u doden als ge niet vliedt.,’ 10135 Garhies trok de helm toen af, En sprak aldus diegene toe: ‘we zijn niet van uw vijanden En we komen u vinden, En willen u bijstaan; 10140 Laat ons de hertog spreken gelijk.’ Daar ging een om de hertog gelijk, Die hij in een kamer vond, En liet vermaken zijn wonden, Die hij had ontvangen voor die tijd, 10145 Daar hij vocht tegen zijn kinderen. De bode sprak tot hem ginder: ‘Heer, hier buiten houden3 ridders nu, Die begeren u te spreken.’ De hertog zei na deze: 10150 ‘Aai God, heer, mochten ze iets wezen Van de ridders van de tafelronden, Die Lancelot zoeken nu ten stonden! Waren zij het en wilde ze me helpen Ik zou noch wanen daarbij 10155 Mijn oorlog ten einde brengen En mijn kinderen daartoe dwingen, Die me willen onterven, dat ze zouden Zichzelf voor zot houden.’ En ging tot de ridders na dien. 10160 Garhies had hem vaak gezien; Hij zei: ‘Heer, ziet hier 3 ridders nu, Die hier gekomen zijn tot u, Die vreemde ridders zijn, en wij Zouden hier graag blijven wil u, 10165 En zouden u graag bijstaan In uw oorlog, zonder twijfel, Wil ge ons onthouden daartoe.’ - ‘Lieve heren,’ sprak de hertog toen, ‘Gij en die met u zijn lijken me 10170 Waardige ridders te wezen en edel Op avontuur, en van grotere macht Dan ik ben, en van groter geslacht, En hebt uw lijf gelegd en uw zaken In weelde en in groot gemak. 10175 Hierdoor zeg ik u dat gij Hier niet deugd, en omdat Was ge hier met ons, dat zal je weten, Ge moest ontijdig eten En beetjes, en ge moest tot deze 10180 Menig maal gewapend wezen Als te rusten was tijd, Die tot nu zacht gehouden bent. Daardoor is mijn raad dat gij Terug keert allemaal, omdat 10185 Ge zou moeten gedogen pijn En ongemak met ons te zijn.’ Garhies zei: ‘we hebben wel beide Geleerd pijn en moeilijkheid, Te menige tijden gedogen, 10190 Omdat we hebben het lang gepleegd. Weet wel, hij is geen goede man, Die pijn te gedogen vliedt, Daar hij eer mee mag bejagen.’ Toen zei de hertog: ‘Heer, 10195 Ik zal de poort openen, wil je, En hier binnen onthouden met mij: En al zulks als ik hebben zal Hier binnen zal je alles hebben; En laat u niet te ongemak zijn 10200 Al had je niet al uw gevoeg.’ Ze zeiden: ‘Neen het, niet meer of min.’ Hij opende de poort en liet ze in En leidde ze in het paleis, en gaf hen dan Lichte kleren aan te doen. 10205 Hij sprak tot zijn lieden: ‘Ik bid u Dat ge deze ridders eert nu; Ze zijn goede ridders naar mijn waan.’ De hertog vroeg hen waarvan ze Waren. Garhies antwoordde toen, 10210 Als die niet bekend toen wilde zijn: ‘we zijn van vreemde landen alle drie.’ De hertog zei. ‘Ge lijkt me Alle 3 broeders te wezen. Nu nee verheel me niet van deze, 10215 Ik bid het u, of ge broeders bent.’ Garhies antwoordde hem te die tijd: ‘Ja wij, gebroeders zijn we; En we bidden u, heer, dat gij Ons voortaan meer verdraagt, 10220 Dat ge om onze aanwezigheid niet meer nee vraagt; Ge zal het tijdig genoeg weten, heer.’ Hij zei: ‘Ik nee spreek niet meer.’ ‘s Avonds toen de maaltijd kwam, Omdat de hertog vernam 10225 En hij wel werd gewaar dat, Dat Garhies het meest geerd was Van zijn broeders deed hij hem eer, En liet hem eerder zitten Ter tafel dan hij zelf zat, 10230 En peinsde in zijn zin dat, Dat hij was van grote doen En een dappere ridder en een koene. Des volgende dag toen ze hadden gehoord Mis kwamen ze allen voort 10235 En zagen dat de ridders aldaar Zich wapenen hier en daar. Ze vroegen de hertog na dien Dat ze dat wapenen hadden gezien Waarom ze zich wapenden toen. 10240 De hertog antwoordde daartoe: ‘Ze hebben groot recht daaraan, dat ze Zich wapenen, omdat Ze zullen eer morgen noen De wapens wel hebben te doen. 10245 Ge zal gauw hier zien ter plaatse Mijn kinderen grote verwaandheid, Die met groot gezelschap Komen zullen van ridderschap.’ Garhies zei: ‘Mijn raad is dan 10250 Dat we onze wapens aan doen En we tegen hen uit varen, omdat Laten we ons aanvallen eer wij Uitgaan we zullen schande hebben.’ De hertog zei gelijk: 10255 ԉn het goed afwachten nee zie ik, heer, Geen zotheid, maar in het haasten zeer: En in het zot uitgaan Nee zie ik niets daar mag inderdaad Ongeval van komen en vrees; 10260 En ik raad wel aan hierdoor Dat ge blijft in vrede tot dien Dat ge nood van gaan zal zien. Gij bent 3 broeders, daartoe ben je Zulke ridders, dat lijkt me, 10265 Als de andere moe zullen zijn Dat ge zal mogen bij uw hoede Terecht een grote heer schofferen Daar gij op wilt, in alle manieren; En omdat ik wil dat in u 3 is 10270 Al mijn behoeden nee wil ik niet dat gij Gaat, ge bent goed uitgerust ter keur; Ze zullen voor u niet verduren.’ Agravein antwoordde tot dien: ‘Dat nee mag niet geschieden, 10275 Dat we de laatste zouden wezen. Men mocht ons wel hierdoor Voor bijgelovige ridders houden, Dat we uitgerust zomen zouden Op ridders, die bij hun dapperheid 10280 Gepijnigd zouden zijn en moede mede.’ - ‘Neenn, broeder,’ sprak Garhies toen, ‘Het is kwaad dat ge zegt, versta hoe: De hertog is zo’ n goede man, dat hij niet Wil dat ons schande geschiedt. 10285 Hierbij wil ik, nadien dat het staat, Dat we hiervan doen zijn raad.’ Agravein sprak: ‘Ge zal doen van deze Dat gij wil, ge laat het niet wezen Door mij, dat ben ik wel bekend, 10290 Maar wat zo gij hiertoe doet, Is het hier letten, is het uitgaan, Ik ben diegene die zonder ophouden Uit zal gaan in het begin, Ik weet hoe ze kampen kunnen.’ 10295 Gurrehes hiertoe antwoord gaf: ‘Broeder, ge zal uw wil hiervan doen; Ik ben die nergens nee ga, zie ik niet Garhies mijn broeder voor mij.’ Binnen dat ze waren in dit gesprek 10300 Hoorden ze roepen achter zalen: ‘Ten wapen, ten wapen dapper!,’ De ridders kwamen algemeen Voor het paleis al zonder ophouden. Daar nee durfde niemand uit te gaan 10305 Zonder bevel van de hertog Daar waren in korte tijden gereed, Goed gewapend en goed gereed En geheel met ijzer bedekt, 200 ridders, en daartoe 10310 Grote bogen, die er veel waren toen. De hertog wapende hem daarna En 4 neven die hij had daar, Wapenden hen ook ginder, Die waren geweest de hertog kinderen 10315 Die in de laatste aanval dood was gebleven; Ze waren dappere ridders en groot; En die 3 gebroeders waren mede Goed gewapend daar ter plaatse. Garhies bad zeer Agravein 10320 Dat hij van hem niet nee scheidt in de vlakte. Agravein zei, wat zo er gebeurt Hij wachtte op de laatste niet. - ԇod geeft u te goed,’ sprak Garhies, - ‘Ik vrees zeer, bij mijn weten, 10325 Dat de vijand u zal vangen.’ Agravein sprak: Ԍaat dat zorgen staan: Hun wil zal geheel niet geschieden.’ De hertog scheidde zijn lieden na dien, En hij maakte 4 scharen, 10330 Daar in elke 40 ridders waren; En hij heeft ze gegeven Te behoeden zijn neven; Ze waren lieden die leefden toen Daar hij de meeste vertrouwen had toen. 10335 En zei hoe ze hen zouden houden En hoe elk de anderen helpen zouden Als ze zagen dat het nodig was. En hij koos 40 ridders daarna, Daar meest vertrouwen toen had te die tijd, 10340 En liet ze wezen te ene zijde Een deel van de anderen gescheiden; En dat ze niet gingen van de plaats Had hij hen bevolen, eer dat kwam Tot hen lieden zijn eigen lichaam. 10345 Daarna is hij naar zijn neven gegaan, Daar de ene van heet Cassibiliaen, Die de jongste van zijn neven was, En de ander heet Abylas En de derde Dyonele. 10350 Hij liet ze uit het kasteel gaan: Hij zei: ‘Neen mik niet op overdaad, Maar ga al bij pozen Tegen de vijanden.’ Ze zeiden toen, Dat ze graag alzo zouden doen. 10355 Agravein was tevoren uitgegaan Van zijn gezellen, zonder ophouden Om kampen, en hij zag daar Ridders gaan hier en daar, Nu twee, nu 3 tezamen 10360 Alzo zoals ze van alle zijden kwamen. En de 6 broeder, die waren Dappere ridders, hadden 6 scharen, In elke waren 100 ridders dan, En elke was van een leider van een schaar. |
10365 Nochtan was hare drossate voren Met .xl. ridders uutvercoren, Die voren quam sere achemant, Scilt anden hals, spere in die hant. Alsen Agravein geware wart 10370 Hi nam .x. ridders metter vart, Ende hi seide: ‘Volget mi!’ - ‘Wie sullent gerne doen,’ seiden si, Ende hi liet lopen ten ridder wart Die vor dander quam met groter vart, 10375 Die op Agraveine so stac, Dat hi sijn spere op hem brac. Ende Acgravein staken soe, Dat hem niet mochte gehelpen doe Scilt no halsberch, sonder waen, 10380 Hem ne moeste dorden buec gaen Dat spere al metten ysere doe, Ende hi viel ter erden gewont altoe, So dat hi geen ersaters en hadde noet, Want hi was luttel beter dan doet; 10385 Ende die gesellen die met hem waren Velden elkerlic den haren. Agravein trac sijn swert tien stonde, Daer hi hem wel mede gehelpen conde, Ende vacht an die rechte side, 10390 Ende andie slinke so tien tide, Ende dede so vele bi sire vromichede, Ende die .x. gesellen mede, Dattie .xl., die daer waren Uut comen tere scaren, 10395 Eer gescoffiert waren, sonder waen, Eermen .ij. bogescoten verre mochte gaen. Si setten hen ter vlucht daer, Ende die andre volgeden hen naer So sere, dat si hem, sonder faelge, 10400 Slaen deden in die irste bataelge. Ende alse die vander bataelgen vernamen Dats drossaten lieden gevlouwen quamen Si vrageden wat si wouden doen Dat si so haestelike vloen? 10405 Si seiden sine mochten niet das, Bedi an dander side was Een so goet riddre, sine hadden gescien Genen van stoutheden gelijc dien, Die haren drossate doet hadde, ende daer an 10410 Van sinen lieden meer dan .x. man. Si dedense keren met haesten groet, Ende seiden: ‘Heeft hi den drossate doet Wi sullenne wreken, wat soes gesciet, Eer avont coemt; wine laetens niet.,’ 10415 Nadien porrede uut, sonder faelge, Van der binnen dirste bataelge, Ende vergaderden op die scare, Die jegen hen quam van buten dare. Ende in die ene van dien .ij. scaren 10420 Waren meer lieden dan in dander waren. Die .x. ne hadden niet moegen gestaen. Ne hadde Agraveins doeget gedaen, Die hen gaf herte ende coenhede, Ende die bloede stout wesen dede, 10425 Bedi hi deedt so wel, tuwaren, Dat sine viande gescoffiert waren Bider doeget die ane hem allene lach. Ende als des hertogen sone sach, Die leitsman was vander irster bataelgen, 10430 Sine lieden bi hem so faelgen, Hi pensede wel tier uren Mochte die gene lange duren Hem souder grote scade af gescien; Ende hi riep tote hem mettien 10435 .x. van sinen mannen, ende seide daer naer: ‘Siedi ghenen riddre daer? Ine weet wie hi es, sonder waen, Ende hi heeft ons groten scade gedaen. Ic bidde u dat gi mi volget al, 10440 Want ic jegen hem joesteren sal; Ende magicken af gesteken Ons en sal niet moegen gebreken Hine wart gevaen daer bi. Ende gevalt dat hi afsteect mi 10445 Bevelickene so dat hi blijft gevangen Ochte doet; mach hi ontgangen Winc worden van hem niet gewroken.’ Ende als hi dat hadde gesproken Si seiden hi sout doen metter vart. 10450 Hi liet lopen te Agraveine wart, Ende Agraveyn weder te hem wart doe; Ende si onderstaken hem soe, Dat si beide quamen te samen Met scilden ende met lichamen, 10455 So dat geen van hen beiden en was [p. 71] Hine te barenteerde hem das. Ende dies hertogen sone viel neder Dat hi en mochte niet opstaen weder. Ende alse Agraveyn liden waende 10460 Quamer wel .x. te hem wart slaende, Die hem alle wouden deren, Ende alle op hem staken met speren, So dat sine ter erden droegen Ende sijn pert hem doet sloegen. 10465 Doe wart hi wel geware das, Dat dat te voren besproken was, Ende dat si dat deden, sonder waen, Om dat sine wouden vaen. Hi treckede sijn swert uten scoe 10470 Ende deckede sijn hoeft metten scilde toe, Ende ginc hem weren met slagen groet, Ende sloech ridders ende perde doet, Ende weerde hem met so stouten slagen, Dat algader dine saegen 10475 Hem hilden over enen vromen man. Maer hem laegen so sere an Meer dan si .xx., diene hadden doe Onder hen beloken emmertoe Ende dedene vallen over sine knien 10480 Wel .ij. werven ochte drien, Ende vingene, waest hem lief of leet, Ende namen hem sijn swaert gereet, Ende ontwapenden hem dat hoeft doe, Ende hadden doet geslagen toe, 10485 Maer dat hem dat benam Een vanden .vi. broeders, diere toe quam, Diene hem beval te done In haeren casteel in prisone. Si deden dat hi beval saen. 10490 Dus was hi in vangnessen gedaen. Bi dien scoffierde die irste scare Die uten castele was comen dare. Uut dien castele quam tier stont Ene scare die hem in staeden stont, 10495 Die te leidene was gegeven Enen van des hertogen neven. Also tbescudt van binnen comen was Worden gescoffiert die van buten das, Ende en mochten jegen hen niet gestaen. 10500 Die van binnen waren, sonder waen, So goet, dattie van buten bidien, Woudensi ocht ne wouden, moesten vlien. Ende hem quam ene bataelge metter spoet, Die hem sciere in staeden stoet. 10505 Aldus vergaderden die scaren Dene op dandre sonder sparen, So dattie gebrodere daer toe Alle .vi. waren comen doe, Die die van binnen so versochten, 10510 Dat si niet langer duren en mochten; Want met hen vele min lieden waren Dan waren in der ander scaren; Ende si moesten int dinde vlien Alse die vele hadden verloren indien. 10515 Hen waren occ vele lieden gewont Ende oec gevaen, so dat tier stont Een van hem allen niet en ware ontgaen En hadde allene .i. ridder gedaen, Die in den lichame was gewont doe 10520 Met enen spere, ende daer toe In sijn hoeft met enen swerde, Die ten hertoge quam met groter verde Ende seide toten hertoge saen: ԁy here, twi laetti doet slaen 10525 U lieden daer buten jamerlike? Ende en helpti hen niet cortelike Gine sulter nemmermeer enen sien Hier weder keren van al dien, Di gi uut hebt gesint. Bi desen 10530 Sal u scande ende u scade groet wesen.’ Doe ginc die hertoge sonder beide Tote Gaherette ende seide: ‘Here, hets tijt uut te vaerne nu, Bedi mine lieden sijn, seggic u, 10535 Tonpayse ende tonwille, bi dien Dat si mi bi hen niet ne sien Ende datter vele sijn gevaen Ende vele doet, hebbic verstaen. Nu varen wi uut, lieve here, 10540 Ende laet ons hen oplopen sere Dat si daer bi te mayeren, Bedi in andren manieren Ne sullen wise niet moegen doen vlien.’ Gaheret antworde te dien: 10545 ԍi es leet dat icker niet en ginc ere, Want ic sorge herde sere Dat si minen broeder hebben gevaen.’ Nochtoe en hadden sire niet af verstaen Dat Agravein gevangen ware. 10550 Ende si voren uut dar nare Wel berect ende wel gescaert. Si sagen die hare vlien metter vart, Die so vele hadden vordien Gedaen dat si moesten vlien. 10555 Gaheret ginc tors met sporen nopen Ende liet op die van buten lopen. Hi stac den irsten so sere, Dien hi ontmoette, metten spere, Dat hine al metten perde 10560 Tenen hope droech ter erde. Hine liet noch niet bliven also, Want sijn spere was niet te broken doe, Maer hi stac enen andren saen, Die grote scade hadde gedaen 10565 Den sinen, dat inden lichame bede Veste tyser ende thout mede, So dat hine vort ter erden stac, Ende tspere metten valle brac. Die hertoge staker enen of daer, 10570 Ende dandre die hem volgeden naer Stoutelike hare speren braken, Ende som ridders avestaken, Ende dedent so wel in hare comen Die andre, die dat hadden vernomen, 10575 Dat si keerden ende bequamen Bi exemple die si ane hen namen, Bider doeget die si ane hen sagen, Ende setten hen ten groeten slaegen. Gaheret ende Gurres 10580 Waren over een gedragen des, Dat si hem te gadere souden houden Ende elc andren niet begeven en souden Om gene dinc die mochte gescien. Si liepen den vianden op mettien. 10585 Gaheret sloech wech ende weder Grote slage op ende neder, Ende hine gemoette nieman Hine droegen ter erden snieman Ho starc hi was ende ho stide; 10590 Ende hi dede so vele tien tide Met wapenen, en es geen man Levende, diet hadde gesien an Dat hi dede, hine haddem lof Ende ere gesproken daer of. 10595 Gurres ende die hertoge mede Deden grote prouetsen bede; Maer der prouetsen die dede Gaheret al daer ter stede Ne geleec prouetsen ne gene 10600 Die daer enich man dede allene, Bedi hi deedt so wel besonder, Dat sijs alle hadden wonder, Ende hilden over den besten bidien, [Dien si emmer mochten sien]; 10605 Ende daer en was geen so cone man [p. 72] Dat sine gemoeten dorsten dan. Gaheret dede so vele daer, Dat sire af spraken verre ende naer, So dat van hem horden niemare 10610 Die .vi. gebrodere in hare scare. Si toegen te hem wart om die dingen Ende seiden waer dat si hem ondergingen Hem souder grote scade af comen. Alse die hertoge hadde vernomen 10615 Wijsde hise Gaherette ginder Ende seide: Ԕgint sijn mine kinder, Die mi gewert hebben onsochte; Die mi te boven bringen mochte Van hem lieden hi soude moegen 10620 Inde maken van minen orloge; Bedi waren si ondergedaen Dandre en souden niet moegen gestaen: Ende die in hare handen coemt Mach wel seggen dat hi es verdoemt, 10625 Hine si van herden groten doene, Ende vol van prouetsen ende coene.’ Gaheret seide: ‘Ic rade dan Dat wi ons te gadere houden vort an, Mochten wise in enigcher manieren 10630 Bider hulpen van Gode sconfieren So name onse orloge inde.’ - ‘Nu porren wi danne met geninde’ Sprac Gurres te hem wart. Si lieten lopen metter vart 10635 Up die .vi. broedere, sonder waen. Gaheret stac den irsten af saen Dien hi gemoette, ende rcet altoe Daer over sinen lichame also Dat hine sere brac met sire cracht, 10640 Ende hi bleef liggende in onmacht. Gurres stac af den andren daer, Ende die hertoge den derden daer naer. Dus wart die strijt fel ende wreet, Daer die drie broedere gereet 10645 Waeren ende pijnden met haren crachten Hoe si die .iij. brodere bescudden machten, Die daer vor hen laegen ter erden Gevallen van haren perden. Gaheret vor onder hen mettien, 10650 Ende sloech den enen vanden drien Dat faelgierden daer ter stede Sijn helm entie cuffie mede, Ende tswert in ginc toten tanden, Ende hi viel neder doet thanden. 10655 Ende liep den andren op saen Ende voer ridders ende perde doet slaen, Ende dede so vele in corten tiden Dat nieman sijns slachs dorste ontbiden, Sine vlouwen alle gemeine 10660 Die jegen hem waren, groet ende cleine. Alse Gaheret dat hadde versien Hi vinc thant enen van dien .vi. gebroderen in die plaetse daer, Ende die hertoge enen daer naer, 10665 Ende leidene gevaen met crachte. Doe begonste daer grote jachte, So dattie hertoge bi dien dingen Ende Gaheret vele vingen, So dattie andre na dit doen 10670 In ene van haeren vesten vloen, Daer si behelden tleven, Anders waren si doet bleven. Die hertoge keerde te sinen castele Ende met hem sire lieden vele, 10675 Die des sere blide waren, Dat si also hadden gevaren. Gaheret sach al omme daer naer, Ende als hi Agraveyns gemiste daer Vragedi Gurresse mettien 10680 Ocht hine iewerinc hadde gesien. Hi seide neenhi; ende daer nare Sochten sine harentare. Ende als sire niet af mochten verstaen Waende Gaheret, sonder waen, 10685 Dat hi inden wige ware bleven doet. Doe ginc hi maken rouwe groet: Hi clagede sinen broeder sere, Ende seide: ‘is hi doet, ay God, lieve here, Es hi doet, dats scade sonder waen. 10690 Hi mach wel iewerinc sijn gevaen. Ic sal sinden om berecht te sine des, Ocht hi iewerinc gevaen es. Ende es hi gevangen bleven Ic sal so vele ridders weder geven, 10695 Die gevaen sijn hier binnen, Ic salne wel daer bi gewinnen.’ Gaheret sende enen sciltknecht Ten vianden om te sine berecht Ocht si Agravein hadden gevaen. 10700 Si seiden: ja si, sonder waen, Ende dat si gerne geven souden Opdat si weder geven wouden Die .ij. gebrodere die si hadden daer. Die sciltknecht ginc ter herberge daer naer 10705 Ende seide wat hi hadde vonden. Die hertoge dilevereerde tien stonden Sine .ij. sonen ende lietse gaen; Ende in dander side was also saen Agravein dilevereert also 10710 Gewapent als hi was doe Hi daer in die vangnesse quam. Ende alsene Gaheret vernam Niemen en vragede ocht hi Blide was tien tiden, bedi 10715 Hi dreef so grote bliscap besonder, Dat alle diet sagen hadden wonder. Gaheret dede enen eet doe, Daer alle diere waren horden toe, Dat hi van danen nembermere 10720 Ne sciede, hine soude ere Hebben gehint dat orloge, Op dat ment ten inde bringen moege. Aldus bleef Gaheret aldaer; Ende die hertoge ontboet daer naer 10725 Allen ridders over dat lant, So waer mense wiste ende vant, Ende dedem weten bi namen, Waer dat si tote hem quamen Wel bereet, ende met hem bleven, 10730 Hi soudem al haren eysch geven; So dat daer quamen te dien tiden So vele ridders van allen siden, Datter wel .dccc. waeren. Nu laet ic die tale van hen vaeren 10735 Ende sal in die avonture Vanden coninc Arture Ende vander coninginnen Een deel spreken beginnen. |
10365 Nochtans was hun drost voren Met 40 ridders uitverkoren, Die voor kwam zeer bevallig, Schild aan de hals, speer in de hand. Toen Agravein hem gewaar werd 10370 Hij nam 10 ridders met een vaart, En hij zei: ‘Volg mij!’ - ‘we zullen het graag doen,’ zeiden ze, En hij liet lopen ter ridder waart Die voor de andere kwam met grote vaart, 10375 Die op Agravein zo stak, Dat hij zijn speer op hem brak. En Agravein stak hem zo, Dat hem niets mocht helpen toen Schild nog harnas, zonder twijfel, 10380 Hem nee moest door de buik gaan Die speer al met het ijzer toe, En hij viel ter aarde gewond al toe, Zodat hij geen dokter nodig had, Want hij was weinig beter dan dood; 10385 En de gezellen die met hem waren Velden elk die van hen. Agravein trok zijn zwaard te die tijd, Daar hij hem wel mee behelpen kon, En vocht aan de rechter zijde, 10390 En aan de linker zo te die tijd, En deed zoveel bij zijn dapperheid, En de 10 gezellen mede, Dat de 40 die daar waren Uitgekomen in een schaar, 10395 Eerder geschoffeerd waren, zonder twijfel, Eer men 2 boogschoten ver mocht gaan. Ze zetten hen ter vlucht daar, En de anderen volgden hen na Zo zeer, dat ze zich, zonder falen, 10400 Slaan lieten in het eerste gevecht. En toen die van het gevecht vernamen Dat de drost lieden gevlogen kwamen Ze vroegen wat ze wilden doen Dat ze zo haastig vlogen? 10405 Ze zeiden ze mochten niet dat, Omdat aan de andere zijde was Een zo’ n goed ridder, ze hadden gezien Geen van dapperheid gelijk die, Die hun drost gedood had, en daaraan 10410 Van zijn lieden meer dan 10 man. Ze lieten ze keren met grote haast, En zeiden: ‘Heeft hij de drost gedood We zullen hem wreken, wat zo er gebeurt, Eer avond komt; we laten het niet.,’ 10415 Nadien gingen uit, zonder falen, Van daar binnen de eerste aanval, En verzamelden op die schaar, Die tegen hen kwam van buiten daar. En in de ene van die 2 scharen 10420 Waren meer lieden dan in de andere waren. Die 10 nee hadden niet mogen verduren. Nee had Agravein’ s deugd gedaan, Die hen gaf hart en koenheid, En de bange dapper liet wezen 10425 Omdat hij het zo goed deed, inderdaad, Dat zijn vijanden geschoffeerd waren Vanwege de deugd die aan hem alleen lag. En toen de hertog zoon zag, Die leider was van de eerste aanval, 10430 Zijn lieden bij hem zo falen, Hij peinsde wel te dat uur Mocht diegene lang verduren Hem zou er grote schade van geschieden; En hij riep tot hem meteen 10435, 10 van zijn mannen, en zei daarna: Ԛie je die ridder daar? Ik weet wie hij is, zonder twijfel, En hij heeft ons grote schade gedaan. Ik bid u dat ge me alle volgt, 10440 Want ik tegen hem kampen zal; En mag ik hem afsteken Ons zal niet mogen ontbreken Hij wordt gevangen daarbij. En gebeurt het dat hij mij afsteekt 10445 Beveel ik hem zo zodat hij blijft gevangen Of dood; mag hij ontgaan We worden van hem niet gewroken.’ En toen hij dat had gesproken Ze zeiden hij zou het doen meteen vaart. 10450 Hij liet lopen tot Agravein waart, En Agravein weer tot hem waart toen; En ze onderstaken zich zo, Dat ze beide kwamen tezamen Met schilden en met lichamen, 10455 Zodat geen van hen beiden was Hij ontstelde hem dat. En dus viel de zoon van de hertog neer Zodat hij niet mocht opstaan weer. En toen Agravein gaande waande 10460 Kwamen er wel 10 tot hem waart slaande, Die hem allen wilden deren, En allen op hem staken met speren, Zodat ze hem ter aarde droegen En zijn paard hem dood sloegen. 10465 Toen werd hij wel gewaar dat, Dat tevoren besproken was, En dat ze dat deden, zonder twijfel, Omdat ze hem wilden vangen. Hij trok zijn zwaard uit de schede 10470 En bedekte zijn hoofd met het schild toen, En ging zich verweren met grote slagen, En sloeg ridders en paarden dood, En verweerde hem met zo met dappere slagen, Dat allemaal die hem zagen 10475 Hem hielden voor een dappere man. Maar ze lagen hem zo zeer aan Meer dan zij 20 die hem hadden toen Onder hen omsloten immer toe En lieten hem vallen op zijn knien 10480 Wel 2 maal of drie, En vingen hem, was het hem lief of leed, En namen hem zijn zwaard gereed, En ontwapenden hem dat hoofd toen, En hadden hem toen dood geslagen, 10485 Maar dat hen dat benam Een van de 6 broeders, die er toekwam, Die hen hem beval te doen In hun kasteel in gevangenis. Ze deden dat hij beval gelijk. 10490 Dus was hij in gevangenis gedaan. Daardoor schoffeerden ze de eerste schaar Die uit het kasteel daar was gekomen. Uit dat kasteel kwam te die tijd Een schaar die hen bijstond, 10495 Die te leiden was gegeven Een van de hertog neven. Alzo het behoeden van binnen was gekomen Worden geschoffeerd die van buiten dus, En mochten tegen hen niet verduren. 10500 Die van binnen waren, zonder twijfel, Zo goed, dat die van buiten daardoor, Wilden ze of niet wilden, moesten vlieden. En hen kwam een bataljon met een spoed, Die hen snel bijstond. 10505 Aldus verzamelden die scharen De ene op de andere zonder ophouden, Zodat de gebroeders daartoe Alle 6 waren gekomen toen, Die hen van binnen zo verzochten, 10510 Dat ze niet langer verduren mochten; Want met hen waren veel minder lieden Dan waren in de andere scharen; En ze moesten tenslotte vlieden Als die veel hadden verloren in die. 10515 Hen waren ook vele lieden gewond En ook gevangen, zodat te die tijd Een van hen allen niet was ontgaan Had niet alleen een ridder gedaan, Die in het lichaam was gewond toen 10520 Met een speer, en daartoe In zijn hoofd met een zwaard, Die te hertog kwam met grote vaart En zei tot de hertog gelijk: ‘Aai heer, waarom laat je dood slaan 10525 Uw lieden daar buiten droevig? En help ge hen niet gauw Ge zal er nimmermeer een zien Hier terug keren van al die, Die ge uit hebt gezonden. Hierdoor 10530 Zal uw schande en uw schade groot wezen.’ Toen ging de hertog zonder te wachten Tot Garhies en zei: ‘Heer, het is tijd uit te gaan nu, Omdat mijn lieden zijn, zeg ik u, 10535 Ontevreden en onwillig, omdat Dat ze me bij hen niet nee zien En dat er veel zijn gevangen En velen dood, heb ik verstaan. Nu gaan we uit, lieve heer, 10540 En laat ons hen zeer oplopen Dat ze daarbij ontstellen, Daarom in andere manieren Nee zullen we ze niet mogen laten vlieden.’ Garhies antwoordde tot die: 10545 ԍij is leed dat ik er eerder ging, Want ik bezorg zeer erg Dat ze mijn broeder hebben gevangen.’ Noch toe hadden ze er niets van verstaan Dat Agravein gevangen was. 10550 En ze voeren uit daarna Goed uitgerust en goed geschaard. Ze zagen die van hen vlieden met een vaart, Die zoveel hadden voordien Gedaan dat ze moesten vlieden. 10555 Garhies ging het paard met sporen nopen En liet op die van buiten lopen. Hij stak de eerste zo zeer, Die hij ontmoette, met de speer, Dat hij hem al met het paard 10560 Tot een hoop droeg ter aarde. Hij liet noch niet blijven alzo, Want zijn speer was niet gebroken toen, Maar hij stak een andere gelijk, Die grote schade had gedaan 10565 De zijne, dat in het lichaam beide Vestigde het ijzer en het hout mede, Zodat hij hem voort ter aarde stak, En de speer met het vallen brak. De hertog stak er een af daar, 10570 En de andere die hem navolgden Dapper hun speren braken, En sommige ridders afstaken, En deden het zo goed in hun komen De andere, die dat hadden vernomen, 10575 Dat ze keerden en bekwamen Met het voorbeeld die ze aan hen namen, Bij de deugd die ze aan hen zagen, En zetten hen te grote slagen. Garhies en Gurrehes 10580 Waren overeen gekomen dus, Dat ze zich tezamen zouden houden En elk de andere niet begeven zouden Om geen ding die mocht geschieden. Ze liepen op de vijanden meteen. 10585 Garhies sloeg heen en weer Grote slagen op en neer, En hij ontmoette niemand Hij droeg hem ter aarde, niemand Hoe sterk hij was en hoe verhard; 10590 En hij deed zoveel te die tijd Met wapens, er is geen man Levend, die het had aangezien Dat hij deed, hij had hem lof En eer gesproken daarvan. 10595 Gurrehes en de hertog mede Deden beide grote dapperheid; Maar de dapperheid die deed Garhies al daar ter plaatse Nee geleek dapperheid nee geen 10600 Die daar enig man deed alleen, Omdat hij het deed zo bijzonder, Dat zij allen hadden verwondering, En hielden voor de beste daardoor, Die ze immer mochten zien; 10605 En daar was geen zo’ n koene man Dat ze hem durfden te ontmoeten dan. Garhies deed zoveel daar, Dat ze ervan spraken ver en nabij, Zodat van hem hoorden nieuws 10610 De 6 gebroeders in hun scharen. Ze trokken tot hem waart om die dingen En zeiden waar dat ze hem ondergingen Hem zou er grote schade van komen. Toen de hertog had vernomen 10615 Wees hij Garhies ginder En zei: ԇinds zijn mijn kinderen, Die me hard verweerd hebben; Die me te boven brengen mocht Van hen lieden hij zou mogen 10620 Einde maken van mijn oorlog; Omdat waren ze ondergedaan De anderen zouden niet mogen verduren: En die in hun handen komt Mag wel zeggen dat hij is verdoemd, 10625 Tenzij hij is van erg grote doen, En vol van dapperheid en koen.’ Garhies zei: ‘Ik raad dan aan Dat we ons tezamen houden voortaan, Mochten we ze op enige manieren 10630 Met de hulp van God schofferen Dan nam onze oorlog einde.’ - ‘Nu gaan we dan met dat doel’ Sprak Gurrehes tot hem waart. Ze lieten lopen met een vaart 10635 Op de 6 broeders, zonder twijfel. Garhies stak de eerste af gelijk Die hij ontmoetten, en reed al toe Daar over zijn lichaam alzo Dat hij hem zeer brak met zijn kracht, 10640 En hij bleef liggen in onmacht. Gurrehes stak af de andere daar, En de hertog de derde daarna. Dus werd de strijd fel en wreed, Daar de drie broeders gereed 10645 Waren en pijnigden met hun krachten Hoe ze die 3 gebroeders behoedden mochten, Die daar voor hen lagen ter aarde Gevallen van hun paarden. Garhies voer onder hen meteen, 10650 En sloeg de ene van de drie Zodat faalde daar ter plaatse Zijn helm en de bedekking mede, En het zwaard in ging tot de tanden, En hij viel neer dood gelijk. 10655 En liep de anderen op gelijk En voer ridders en paard dood slaan, En deed zoveel in korte tijden Dat niemand zijn slagen durfde op te wachten, Ze vlogen algemeen 10660 Die tegen hem waren, groot en klein. Toen Garhies dat had gezien Hij ving gelijk een van die 6 gebroeders in die plaats daar, En de hertog een daarna, 10665 En leidde ze gevangen met kracht. Toen begon daar grote jacht, Zodat de hertog bij die dingen En Garhies vele vingen, Zodat de anderen na dit doen 10670 In een van hun vestingen vlogen, Daar ze behielden het leven, Anders waren ze dood gebleven. De hertog keerde tot zijn kasteel En met hem veel van zijn lieden, 10675 Die dus zeer blijde waren, Dat ze alzo hadden gevaren. Garhies zal alom daarna, En toen hij Agravein miste daar Vroeg hij Gurrehes meteen 10680 Of hij hem ergens had gezien. Hij zei neen hij; en daarna Zochten ze hem hier en daar. En toen er niets van mochten verstaan Waande Garhies, zonder twijfel, 10685 Dat hij in strijd dood was gebleven. Toen ging hij grote rouw maken: Hij beklaagde zeer zijn broeder, En zei: ‘Is hij dood, aai God, lieve heer, Is hij dood, dat is schade zonder twijfel. 10690 Hij mag wel ergens gevangen zijn. Ik zal zenden om bericht van hem aldus, Of hij ergens gevangen is. En is hij gevangen gebleven Ik zal zoveel ridders terug geven, 10695 Die gevangen zijn hier binnen, Ik zal hem wel daarbij gewinnen.’ Garhies zond een schildknecht Te vijanden om te zijn bericht Of ze Agravein hadden gevangen. 10700 Ze zeiden: ja zij, zonder twijfel, En dat ze hem graag geven zouden Opdat ze terug geven wilden De 2 broeders die ze daar hadden. De schildknecht ging ter herberg daarna 10705 En zei wat hij had gevonden. De hertog bevrijdde te die tijd Zijn 2 zonen en liet ze gaan; En aan de andere zijde was alzo gelijk Agravein bevrijd alzo 10710 Gewapend zoals hij was toen Hij daar in de gevangenis kwam. En toen Garhies hem vernam Niemand vroeg of hij Blijde was te die tijd, omdat 10715 Hij dreef zo’ n grote blijdschap bijzonder, Dat alle die het zagen hadden verwondering. Garhies deed toen een eed, Daar allen die er waren toehoorden, Dat hij vandaan nimmermeer 10720 Nee scheidde, hij zou eerder Hebben geëindigd die oorlog. Opdat men het ten einde brengen mag. Aldus bleef Garhies aldaar; En de hertog ontbood daarna 10725 Alle ridders over dat land, Zo waar men ze wist en vond, En liet hen weten bij namen, Waar dat ze tot hem kwamen Goed bereid, en met hem bleven, 10730 Hij zou hen al hun eis geven; Zodat daar kwamen te die tijden Zoveel ridders van alle zijden, Dat er wel 500 waren. Nu laat ik het woord van hen varen 10735 En zal in dat avontuur Van de koning Arthur En van de koningin Een deel spreken beginnen. |
Nu doet davonture verstaen 10740 Alse die gesellen waeren gegaen In die queste, als gi mocht horen In die avonture hier te voren, Die van Kameloet waren gesceden, Ende hare queste begonden leden, 10745 Dattie coninc in gepense sware Ende tonpayse bleef om die niemare Die hi van Lancelote hadde verstaen. Hi hiltene over doet, sonder waen. Hi weende ende was drove van desen 10750 Ocht hi sijn vader hadde gewesen, Ende seide dat hem vor die tijt niet So groete scade nie was gesciet, Noch geen verlies toequam so groet Bi allene eens mans doet. 10755 Na desen sprac die coninc vort [p. 73] Ter coninginne dese wort: ‘Ic hadde liever, bi mirc trouwe, Dat ic hadde verloren, vrouwe, Dat conincrike van Logers al, 10760 Ende al mine neven groet ende smal, Sonder Waleweine allene, Ende van al minen lande gemene Die ene helecht geheellike.’ Die coninginne seide: ‘sekerlike,, 10765 Here, mine wondert niet van dien: U hof was vernaemt ende ontsien Bi sire namen in allen steden, Ende bi sire doechtechticheden, Meer dan sal wesen nu mere 10770 Bi .x. den besten ridders, here, Die in u hof sullen wesen.’ Jonge ende oude waren van desen Drove ende tonpayse utermaten, Ende hebben lachen ende spelen gelaten. 10775 Si seggen si ne weten niet wale Hoe davonturen vanden Grale Thoefde moegen worden bracht vort an, Nadien dat doet es die selve man Daer si alle ontbeidden naer. 10780 Omtrent middach quam Lionel daer. Alse die coninginne horde mare das, Dat Lionel comen was, Ende sine hadde versien Vernuwede hare seer mettien, 10785 Ende si weenden alle mede Die daer waren tier stede. Ende als hise alle sach wenen Hine wiste niet wat si menen: Hi te mayerde hem van desen. 10790 Hine es niet sonder grote vresen. Hi es toter coninginne gegaen Ende heeft hare gevraget saen Wacromme die barone waren So drove? Si seide sonder sparen: 10795 ‘wisullet weten al te tijt, Doet so dat gi ontwapent sijt.’ Ende hi ontwapendem thant. Doe namen die coningin bider hant Ende leidene metter vart 10800 Ic haerre camere wart. Ende alsi hem seggen soude Die niemare also houde Gebrac hare herte ende cracht, Ende si viel neder in onmacht. 10805 Alse Lyonel dat hadde versien Hi namse in sinen arme mettien; Ende alsi was becomen een deel Doe seide tote hare Lyoneel: ‘Lieve vrouwe, segt mi 10810 Waer of dese groete rouwe si.’ - Ԍioneel, wildi,’ sprac die vrouwe, ‘Dat ic segge desen groten rouwe Ende u overgroet verlies, Hi es doet, sijt seker dies, 10815 Die over goede ende die scone Die beste was onder dien trone; Hi, na wien in allen manieren Alle prouetsen moeten faelgieren, Dat es u neve Lanceloet, 10820 Die ridder was sonder genoet.’ Alse Lioneel dat verstont Hi dreef so groten rouwe tier stont, Ende weende ende dreef sulc mesbaer, Dat alle die lieden liepen daer. 10825 Die coninc troestene sere doe, Maer hi weende emmertoe. Hi vragede der coninginnen saen Wat si van sire doet hadde verstaen. Ende si vertelde hem nadien 10830 Hoe si den ridder hadde gesien Al gewapent vor hare liden, Die hadde hangende tien tiden Een hoeft an sijn gereide. Ende si visierde hem ende seide 10835 Hoese een ridder woude, sonder waen, Met crachten wech voren, ende hadde gedaen, Ne hadt hem Lanceloet niet benomen; ‘Ende hi es hier binnen comen Ende leget hier siec,’ seide si. 10840 - ‘weetti wi hi es?’ sprac hi. Si antworde: ‘Nenic, bedi Hi dect hem sere jegen mi; Maer ic segt u wel,’ sprac die vrouwe, Ԏie en dreef man sulken rouwe 10845 Alse hi dreef doe hi seker was das, Dattie gene Lanceloet was, Daer hi jegen joesterde daer.’ Lioneel seide tote hare daer naer Dat hine gerne soude besien. 10850 Si namen bider hant nadien, Ende leiden daer; ende alsi quamen Te sinen bedde si vernamen Sijn ansichte gedect altoe, Alse ocht hi slaepen woude doe. 10855 Ende Lyoneel ginc daerin thant Ende vragede der joncfrouwen, die hi daer vant, Ocht hi sliepe. Si sprac: ‘Neenn hi, here, Hi es tongemake sere; Hem ontspranc heden sine wonde 10860 Ende hi bloedde lange stonde .iij. werven ochte viere.’ Ende alsi spraken in deser maniere Ontspranc die ridder daer hi lach. Hi ontdect hem, ende als hi sach 10865 Lionele doe seide hi: ԁy mi, lieve broeder, ay mi, Wat sullen wi doen nu mere, Na dat doet es onse here?’ Ende sine wonde ontspranc metter vart, 10870 Dat sijn bedde al bebloet wart. Doe wart die coninginne das Geware, dat dat Behort was. Lioneel namen sonder beide In sinen arm, ende hi seide: 10875 Ԃroeder, swiget hier af met allen, Of God wilt dat en sal niet gevallen, Dat onse here teneger uren Sterven sal bi sulker avonturen. Om Gode, berecht mi van desen 10880 Ocht gi suit moegen genesen?’ - ‘Daar en es geen genesen an Es mijn here doet; maer nochtan Leeft hi, ic segge dat ic sal Sonder ersatre genesen al.,’ 10885 Die coninc ende die barone Quamen daer in desen done, Ende alsi Bohorde hadden gesien Worden si blide ende drove van dien; Blide omdat hi was vonden; 10890 Ende si waren drove tien stonden Om dat si waren in vresen Dat hi niet en soude moegen genesen. Hi was sere gewont, sonder waen, Na dattie meester dede verstaen. 10895 Die meester hadde sine wonden Altehant weder gebonden. Die coninc ende die barone Sceiden van hem na desen doene, Ende daer en bleef nieman inne 10900 Sonder Lioneel metter coninginne. In deser manieren lach Behort Daer binnen siec die maent vort, Ende vele langer hadde gedaen, En hadde die coninc geweest, die saen 10905 Hem enen goeden meester gaf, [p. 74] Die hem so onderwant daer af, Dat hi binnen .vi. male Wandelen mochte inden zale. Ende die coninc lach daer al stille 10910 Alden tijt doer Bohorts wille. Hier binnen hadde gerne die coninc Behorde gevraget ene dinc, Die wile dat hi was daer inne, Waer bi hi die coninginne 10915 Wech wilde leiden; mer hi Ne dorste, ende hi liet bedi, Dat hine gram waende maken also. Die coninc bleef emmertoe Met hem ende dede hem geselscaps vele 10920 Metten meestre ende met Lyonele. Si dreven onder hem drien dagelike Haren rouwe al heimelike. So groten rouwe dreef di coninginne, Dat sijs cume bleef in haeren sinne. 10925 Ende tote haerre groter droefhede At si luttel ende dranc mede. Ende si wart so mesmaect binnen desen Eer Bohort mochte genesen, Dat si moeste, sonder sage, 10930 Siec liggen wel .xv. dage. Ende die coninc was om die sake Herde sere tongemake, Bedi hine was niet vroet das, Dat doer Lanceloets wille was, 10935 Bedi si hadde hare eenpaerlike Daer of gedect vroedelike. Dat hof was tongemake doe Om Lanceloets wille, ende daer toe Om die ridders, die waren 10940 Lancelote te sokene varen, Daer men niet af en wiste tien tide, Ende om die coninginne ob ander side, Die siec was, dat si niet ne conde Elc andren beraden tier stonde. 10945 Daerna geviel op enen maendach, Die naest Sinte Jans dage lach, Dattie coninc was geseten Ter taflen ende soude gaen eten; Ende als tirste gerechte was comen 10950 Hebben si daer binnen ene joncfrouwe vernomen, Die den coninc groette met joye Vander vrouwen halven van Galoye. Ende die coninc pensede so sware, Dat hi niet en horde na hare. 10955 Altehant waende die joncfrouwe das, Dat al bi onwerden was, Ende keerde weder altehant, So dat si in haren wech vant Lucan den bottelgier, die hare 10960 Vragede wat hare wille ware. - ‘Ic quam hier,’ seit si, ԯm ene dinc, Dat was om te sprekene den coninc Vander vrouwen halve, die es Vrouwe van Galoye, des sijt gewes; 10965 Ende hine prijst mi so wale niet, Dat hi jegen mi spreket iet.’ Lucan seide: ԁy lieve joncfrouwe, Ic seggen u, bi mire trouwe, Dattie coninc dat niet ne dede 10970 Bi enichger onwardichede; Maer hi es om die coninginne gram, Die van haren bedde ne quam Des es meer dan ene maent leden, Daer si leget in groter siecheden. 10975 Ontbeit, ic sal tote hem gaen, Gi sultene spreken, sonder waen.’ Lucan ginc tote hem ende seide: ‘Here, Gi penst utermaten sere, God geve dat u goet moete wesen.,’ 10980 Die coninc hief thoeft op na desen, Ende vragede wat hi woude daer nare. Lucan seide dat daer comen ware Ene joncfrouwe, diene spreken woude. Hi hietse doen comen also houde. 10985 Alsi quam si seide: ‘Here, Die vrouwe van Galuoye groet u sere, Ende si ontbiedt u, here, bi mi, Alse haren rechten here, dat gi Hare sint eenen ridder van tween, 10990 Die ic nomen sal: die een Es Walewein, ende die ander es Lanceloet, here, sijt seker des, Om te rechtene houdenne hare Van ere claegen, die hare gaet nare. 10995 Ende en sindi hare den enen niet Van desen tween si ontbiet U bi mi, here, dat so sal Hare clage verliesen al.’ Die coninc antworde hare, 11000 Dat geen vanden .ij. daer binnen ware. Si seide: ‘so heeft si al sonder sage, Mijn vrouwe, verloren al hare clage, Bedi ic segge dattie gene Daer si jegen heeft te done 11005 Sulc ridder heet, haer ne soude moegen Geen ridder in die werelt genoegen Sonder die een van desen tween.’ - ‘Introuwen,,’ sprac die coninc, ‘haer negeen Nes hier binnen, des hebbic rouwe.,’ 11010 - ԁy God, here,’ sprac die joncfrouwe, ‘Waer moegen si dan wesen?’ Die coninc antworde te desen: ‘Ic en can u niet berechten des, Sonder datmen seit dat Lanceloet doet es, 11015 Dat scade groet es, mi namelike, Ende allen goeden lieden gemeenlike. Ende Walewein mijn neve es gevaren Om te wetene van hem niemare; Ende omdat ic sculdich ben ure vrouwen 11020 Te helpene, met goeder trouwen Bescermen ende bescudden hare lant, Willic dat gi kiest thant Welke .ij. ridders die gi wilt nu Hier binnen ende vortse met u.,’ 11025 Die joncfrouwe pensede een luttel vort, Ende sprac ten coninc dese wort: ‘Here, hort wat mi mijn vrouwe hiet. En mochtic den enen hebben niet Van desen .ij. dat ic weder quame 11030 Ende ic en genen ridder en name Sonder of ic mochte hebben Bohorde.’ Die coninc gaf hare daer af antworde: ‘Ik vrouwe hadde recht daer an Dat si woude hebben den goeden man, 11035 Want vander ouden dat hi heeft Dunct mi dat geen beter en leeft; Ende u es wel gesciet van desen, Hi heeft hier binnen .vi. weken gewesen.’ Si vragede waer bi dat ware. 11040 Die coninc antworde hare Dat hi hadde gelegen van ere wonde, Daer hi af was genesen tien stonde. Si seide: ‘Ic bidde u, here, dat gi Hem bidt dat hi vare met mi.,’ 11045 Die coninc ontboet Bohorde nadien, Ende seide als hine hadde gesien: Ԃohort, hier coemt ene joncfrouwe Om hulpe tote mi, op trouwe, Die mi heeft gebeden te biddene u 11050 Dat gi wilt met hare varen nu In hare vrouwen besichede. Ende ic wane een ander mede Dat gi niet wel ne sijt genesen.’ Bohort antworde te desen: 11055 ԁl en ware die joncfrouwe hier niet comen [p. 75] Ic soude orlof hebben genomen Binnen den andren dage ende gevaren Om te wetene ocht ic niemaren Van Lancelote... daerna langhet sere... 11060 Als die joncfrouwe wille, here, Varen voren ic volge hare.’ Die coninc sprac tote hem daer nare: ‘wihebt siec geweest ende gewont, Ne porret niet, gine sijt gesont.,’ 11065 Bohort seide: ԍine deert gene dinc Daer ict om dar laeten, here coninc, Te done mine dachvart cort of lanc.’ Die coninc seide: ‘Des hebt God danc.’ Sciere daer na dede Bohort 11070 Sine wapine bringen vort. Also dede Lioneel die fine, Bedi hem ne stoet niet daer te sine, Seidi, na sijns broeder wech varen, Ende hi soude, seidi tuwaren. 11075 Als sulke queste te done bestaen Alse die andre hadden gedaen, ‘Ende ic ne kere nemmermere.’ Sprac hi, ԩc ne sal weten eere Van Lancelote vraye niemaren.,’ 11080 Ende als si beide gewapent waren Sprac Lyoneel toten broeder saen: Ԃohort, broeder, coemt laet ons gaen Danken onser vrouwen der coninginnen Van dat si ons heeft gedaen daer binnen, 11085 Want noit so groete vrouwe en dede Vremden ridders teneger stede So vele goets ende eere als si Ons hevet gedaen, dat dunket mi.’ Alse gewapent die coninginne 11090 [Comen beide sach daer inne] Seide si wenende wel sere: ‘Ic sie wel dat u nu mere Mijn genesen leet es, bedi Dat gi nu wilt sceden van mi, 11095 Want gi weet wel dattie sake Daer ic siec af bem ende tongemake Vanden genen coemt, dies ic mere Vergeten en sal in genen kere; Ende omdat ic so grote minne 11100 Te hem wart drage in minen sinne Heeft mi gedocht op elken dach Als ic u sien mochte dat icken sach, Ende mi verlichte hier mede Een groet deel mine siechede, 11105 Ende ic ne sal mi weten an wien Troesten, als ic u niet en sal sien, Van minen rouwe op genen dach, So dat icker wel bi sterven mach Nu als ic moet hebben den rouwe mijn, 11110 Ende dochte het sal wonder sijn Ne breect mi mine herte niet.’ Behort seide als hi dit siet: ‘Vrouwe, nadien dat u leet es, Ic ne ware binnen ere maent, sijt seker des, 11115 Uten hove gevaren, na dat Mijn here die coninc mi des bat, Dat ic varen soude op trouwe Om te helpene ere joncfrouwe.’ Die coninginne seide als sijt verstoet: 11120 ‘Nadien dat gi emmer varen moet So bevelic u beide gader Gode onser alre vader, Dat hi u ende u vriende alle Bescermen moete van ongevalle. 11125 [Si] nam een vingerlijn thant, Dat so hadde an hare hant, Ende seide tote Bohorde vort: ‘Nu neemt dit vingerlin, Bohort, Om dat ic seker bem van dien, 11130 Dat gi Lancelote eer sult sien Dan enich ander, opdat hi Noch in levende live si; So biddic, tirst dat gine siet, Dat gijt hem geeft ende ne lates niet. 11135 Ic hope het sal cortelike sijn, Bedi mi seget die herte mijn Dat hi noch indelike leeft. Ende segt hem alse gijt hem geeft, Op al dat hi van mi houdende es, 11140 Dat hi niet en laete des, Hine come tote mi thant na dien Dat hi dit vingerlijn heeft gesien.’ Bohort seget dat hi wel sal Doen dat si beveelt al, 11145 Ocht God wilt hine mach Iewerinc vinden op genen dach. Si namen orlof, ende ten gescede Cussede die coninginne bede. Si sijn in dien zale gegaen 11150 Ende nemen hore helmen saen. Daer cussede die coninc bede Ende alle die barone mede, Ende bevalense Gode met minnen. Also scieden si vandaer binnen. 11155 Die joncfrouwe die om hulpe quam Sat op alsi dat vernam, Ende voer met hen sonder sparen. Tirst dat si geporret waren Sekerde elkerlijc andren 11160 Dat si te gader souden wandren, Ende elc in die queste wesen Soude jaer ende dach na desen, Ne worde Lancelote niet eer vonden. Aldus porreden tien stonden 11165 Die twee gebrodere in die queste, Ende voren te gadere in dien foreeste. Nu sullen wi die tale laeten staen Van dien .ij. broederen, sonder waen, Ende spreken vander coninginnen, 11170 Die si te Kameloet binnen Lieten in groter droefhede Ende sere tongemake mede. |
Nu laat het avontuur verstaan 10740 Toen de gezellen waren gegaan In dat avontuur, zoals ge mocht horen In dat avontuur hier tevoren, Die van Carmeloet waren gescheiden, En hun avontuur begonnen te doen, 10745 Dat de koning in zwaar gepeins En te onvrede bleef om dat nieuws Die hij van Lancelot had verstaan. Hij hield hem voor dood, zonder twijfel. Hij weende en was droevig van deze 10750 Of hij zijn vader was geweest, En zei dat hem voor die tijd niet Zo’ n grote schade niet was geschied, Noch geen verlies toekwam zo groet Bij alleen een mans dood. 10755 Na deze sprak de koning voort Ter koningin deze woorden: ‘Ik had liever, bij mijn trouw, Dat ik had verloren, vrouwe, Dat koninkrijk van Londen al, 10760 En al mijn neven groot en smal, Uitgezonderd Walewein alleen, En van al mijn land algemeen Die ene helft geheel.’ De koningin zei: ‘Zeker, 10765 Heer, me verwondert niet van die: Uw hof was voornaam en ontzien Bij zijn naam en in alle plaatsen, En bij zijn deugden, Meer dan zal wezen nu meer 10770 Bij 10 van de beste ridders, heer, Die in uw hof zullen wezen.’ Jonge en oude waren van deze Droevig en uitermate ontevreden, En hebben lachen en spelen gelaten. 10775 Ze zeggen ze nee weten niet goed Hoe het avontuur van de Graal Ten hoofde mag worden gebracht voortaan, Nadien dat dood is dezelfde man Daar ze allen op wachtten. 10780 Omtrent middag kwam Lionel daar. Toen de koningin hoorde bericht dat, Dat Lionel gekomen was, En ze hem had gezien Vernieuwde haar zeer meteen, 10785 En ze weenden allen mede Die daar waren te die plaats. En toen hij ze alle zag wenen Hij wist niet wat ze bedoelden: Hij ontstelde hem van deze. 10790 Hij was niet zonder grote vrees. Hij is tot de koningin gegaan En heeft haar gelijk gevraagd Waarom de baronnen waren Zo droevig? Ze zei zonder ophouden: 10795 ‘Ge zal het weten al op tijd, Doe het zo dat ge ontwapend bent.’ En hij ontwapende hem gelijk. Toen nam hem de koningin bij de hand En leidde hem met een vaart 10800 In haar kamer waart. En toen ze hem zeggen zou Dat nieuws alzo gauw Ontbrak haar harten kracht, En ze viel neer in onmacht. 10805 Toen Lionel dat had gezien Hij nam haar in zijn armen meteen; En toen ze was bekomen een deel Toen zei tot haar Lionel: ‘Lieve vrouwe, zeg me 10810 Waarvan deze grote rouw is.’ - Ԍionel, wil je,’ sprak die vrouwe, ‘Dat ik zeg deze grote rouw En uw uiterst groot verlies, Hij is dood, wat zeker is dit, 10815 Die uiterst goede en die mooie De beste was onder de troon; Hij, naar wie in alle manieren Alle dapperheden moeten falen, Dat is uw neef Lancelot, 10820 Die ridder was zonder gelijke.’ Toen Lionel dat verstond Hij dreef zo’ n grote rouw te die tijd, En weende en dreef zulk misbaar, Dat alle lieden liepen daar. 10825 De koning vertroostte hem zeer toen, Maar hij weende immer toe. Hij vroeg de koningin gelijk Wat ze van zijn dood had verstaan. En ze vertelde hem nadien 10830 Hoe ze de ridder had gezien Geheel gewapend voor haar gaan, Die had hangen te die tijd Een hoofd aan zijn zadel. En ze versierde hem en zei 10835 Hoe haar een ridder wilde, zonder twijfel, Met kracht weg voeren, had niet gedaan, Nee had hem Lancelot niet benomen; ‘Enhij is hier binnen gekomen En ligt hier ziek,’ zei ze. 10840 - ‘weet ge wie hij is?’ sprak hij. Ze antwoordde: ‘Neen ik, omdat Hij bedekt hem zeer tegen mij; Maar ik zeg het u wel,’ sprak die vrouwe, Ԏiet dreef men zulke rouw 10845 Als hij dreef toen hij zeker was dat, Dat diegene Lancelot was, Daar hij tegen kampte daar.’ Lionel zei tot haar daarna Dat hij hem graag zou bezien. 10850 Ze nam hem bij de hand nadien, En leidde hem daar; en toen ze kwamen Tot zijn bed ze vernamen Zijn aanzicht bedekt al toe, Alsof hij toen wilde slapen. 10855 En Lionel ging daarin gelijk En vroeg de jonkvrouw, die hij daar vond, Of hij sliep. Ze sprak: ‘Neenn hij, heer, Hij is zeer te ongemak; Hem ontsprong heden zijn wond 10860 En hij bloedde lange tijd 3 maal of vier.’ En toen ze spraken op deze manier Ontsprong de ridder daar hij lag. Hij deed het kleed van hem, en toen hij zag 10865 Lionel toen zei hij: ‘Aai mij, lieve broeder, aai mij, Wat zullen we doen nu meer, Nadat dood is onze heer?’ En zijn wond ontsprong met een vaart 10870 Zodat zijn bed geheel bebloed werd. Toen werd de koningin dat Gewaar, dat dit Bohort was. Lionel nam hem zonder wachten In zijn arm, en hij zei: 10875 Ԃroeder, zwijg hiervan geheel, Als God het wil het dat zal niet gebeuren, Dat onze heer te enige uren Sterven zal bij zulke avonturen. Om God, bericht me van dezen 10880 Of ge zal mogen genezen?’ - ‘Daar is geen genezen aan Is mijn heer dood; maar nochtans Leeft hij, ik zeg dat ik zal Zonder dokter geheel genezen.,’ 10885 De koning en de baronnen Kwamen daar in dit doen, En toen ze Bohort hadden gezien Werden ze blijde en droevig van die; Blijde omdat hij was gevonden; 10890 En ze waren droevig te die tijd Omdat ze in vrees waren Dat hij niet zou mogen genezen. Hij was zeer gewond, zonder twijfel, Naar dat de meester liet verstaan. 10895 De meester had zijn wonden Al gelijk weer verbonden. De koning en de baronnen Scheiden van hem na dit doen, En daar bleef niemand in 10900 Uitgezonderd Lionel met de koningin. Op deze manier lag Bohort Daar binnen ziek die maand voort, En had veel langer gedaan, Had niet de koning geweest, die gelijk 10905 Hem een goede meester gaf, Die hem zo onderwond daarvan, Dat hij binnen 6 maal Wandelen mocht in de zaal. En die koning lag daar geheel stil 10910 Al de tijd vanwege Bohort. Hierbinnen had graag de koning Bohort een ding gevraagd, De tijd dat hij daarin was, Waarom hij de koningin 10915 Weg wilde leiden; maar hij Nee durfde, en hij liet het daarom, Dat hij hem gram waande maken alzo. De koning bleef immer toe Met hem en deed hem veel gezelschap 10920 Met de meester en met Lionel. Ze dreven onder hem drie dagelijks Hun rouw al heimelijk. Zo’ n grote rouw dreef de koningin, Dat ze nauwelijks in haar zin bleef. 10925 En tot haar grote droefheid At ze weinig en dronk mede. En ze werd zo mismaakt binnen deze Eer Bohort mocht genezen, Dat ze moest, zonder sage, 10930 Ziek liggen wel 15 dagen. En de koning was om die zaak Erg zeer te ongemak, Omdat hij niet bekend was, Dat het vanwege Lancelot was, 10935 Omdat ze had zich eenparig Daarvan verstandig behoed. Dat hof was te ongemak toen Vanwege Lancelot, en daartoe Om de ridders, die waren 10940 Lancelot te zoeken gegaan, Daar men niets van wist te die tijd, En om de koningin aan de andere zijde, Die ziek was, zodat ze niet nee kon Elk de andere beraden te die tijd 10945 Daarna geviel op een maandag, Die naast Sint Jans dag lag, Dat de koning was gezeten Ter tafel en zou gaan eten; En toen het eerste gerecht was gekomen 10950 Hebben ze daar binnen een jonkvrouw vernomen, Die de koning groette met vreugde Vanwege de vrouwe van Galoye. En de koning peinsde zo zwaar, Dat hij niet hoorde naar haar. 10955 Al gelijk waande de jonkvrouw dat, Dat het al bij onwaarde was, En keerde weer al gelijk, Zodat ze in haar weg vond Lucan de opperschenker, die haar 10960 Vroeg wat haar wil was. - ‘Ik kwam hier,’ zei ze, ԯm een ding, Dat was om te spreken de koning Vanwege de vrouwe, die is Vrouwe van Galoye, dat is zeker; 10965 En hij prees me niet zo goed, Dat hij tegen mij iets sprak.’ Lucan zei: ‘Aai lieve jonkvrouw, Ik zeg u, bij mijn trouw, Dat de koning dat niet nee deed 10970 Bij enige onwaardigheid; Maar hij is om de koningin gram, Die van haar bed niet kwam Dat is meer dan een maand geleden, Daar ze ligt in grote ziekte. 10975 Wacht, ik zal tot hem gaan, Ge zal hem spreken, zonder twijfel.’ Lucan ging tot hem en zei: ‘Heer, Ge peinst uitermate zeer, God geeft dat het u goed moet gaan.,’ 10980 De koning hief het hoofd op na deze, En vroeg daarna wat hij wilde. Lucan zei dat daar gekomen was Een jonkvrouw, die hem spreken wilde. Hij zei haar te komen alzo gauw. 10985 Toen ze kwam zei ze: ‘Heer, De vrouwe van Galoye groet u zeer, En ze ontbiedt u, heer, bij mij, Als haar rechte heer, dat gij Haar zendt een ridder van twee, 10990 Die ik noemen zal: de ene Is Walewein, en de andere is Lancelot, heer, wees zeker dit, Om terecht houden haar Van een klacht, die haar aangaat. 10995 En zend je de ene niet Van deze twee ze ontbiedt U bij mij, heer, dat ze zal Haar klacht geheel verliezen.’ De koning antwoordde haar, 11000 Dat geen van de 2 daar binnen waren. Ze zei: ‘Zo heeft ze al zonder sage, Mijn vrouwe, verloren al haar klacht, Omdat ik zeg dat diegene Daar ze tegen heeft te doen 11005 Zo’ n ridder heet, haar nee zou mogen Geen ridder in de wereld vergenoegen Uitgezonderd de ene van deze twee.’ - ‘Inderdaad,’ sprak de koning, ‘Van hen nee geen Nee is hier binnen, dus heb ik rouw.,’ 11010 - ‘Aai God, heer,’ sprak die jonkvrouw, ԗaar mogen ze dan wezen?’ De koning antwoordde tot deze: ‘Ik kan u dit niet berichten, Uitgezonderd dat men zegt dat Lancelot dood is, 11015 Dat schade groot is, mij namelijk, En alle goede lieden algemeen. En Walewein mijn neef is gegaan Om van hem nieuws te weten; En omdat ik schuldig ben uw vrouw 11020 Te helpen, met goede trouw Beschermen en behoedden haar land, Wil ik dat ge gelijk kiest Welke 2 ridders die ge nu wilt Hier binnen en voert ze met u.,’ 11025 De jonkvrouw peinsde wat voort, En sprak te koning deze woorden: ‘Heer, hoort wat me mijn vrouwe zei. En mocht ik de ene niet hebben Van deze 2 dat ik terugkwam 11030 En ik geen ridder nam Uitgezonderd of ik Bohort mocht hebben.’ De koning gaf haar daarvan antwoord: ‘Ikw vrouwe had recht daaraan Dat ze wilde hebben de goede man, 11035 Want van de ouderdom dat hij heeft Lijkt me dat geen betere leeft; En u is goed geschied van deze, Hij is hier binnen 6 weken geweest.’ Ze vroeg waarom dat was. 11040 De koning antwoordde haar Dat hij lag gelegen van een wonde, Waarvan hij was genezen te die tijd. Ze zei: ‘Ik bid u, heer, dat gij Hem bidt dat hij met me gaat.,’ 11045 De koning ontbood Bohort nadien, En zei toen hij hem had gezien: Ԃohort, hier komt een jonkvrouw Om hulp tot mij, op trouw, Die me heeft gebeden te bidden u 11050 Dat ge wil met haar gaan nu In haar vrouwe bezigheid. En ik waan een ander mede Omdat ge niet goed nee bent genezen.’ Bohort antwoordde tot deze: 11055 ԁl was de jonkvrouw hier niet gekomen Ik zou verlof hebben genomen Binnen de volgende dag en gegaan Om te weten of ik nieuws Van Lancelot... daarna lang het zeer... 11060 Als de jonkvrouw wil, heer, Gaat voor ik volg haar.’ De koning sprak tot hem daarna: ‘Ge bent ziek geweest en gewond, Nee ga niet, tot ge gezond bent.,’ 11065 Bohort zei: ԍij deert geen ding Daar ik het om durf te laten, heer koning, Te doen mijn dagvaart kort of lang.’ De koning zei: ‘Dus heeft God dank.’ Snel daarna liet Bohort 11070 Zijn wapens voort brengen. Alzo deed Lionel die fijne, Omdat hem nee stond niet daar te zijn, Zei hij, na zijn broeder weg gaan. En hij zou, zei hij inderdaad. 11075 Als zo’ n avontuur toe doen bestaan Als de anderen hadden gedaan, ‘Enik nee keer nimmermeer.’ Sprak hij, ԩk nee zal eerder weten Van Lancelot fraai nieuws.,’ 11080 En toen ze beide gewapend waren Sprak Lionel tot de broeder gelijk: Ԃohort, broeder, kom laat ons gaan Bedanken onze vrouwe de koningin Van dat ze ons heeft gedaan daar binnen, 11085 Want nooit zo’ n grote vrouwe deed Vreemde ridders te enige plaats Zoveel goed en eer zoals zij Ons heeft gedaan, dat lijkt me.’ Alzo gewapend de koningin 11090 Beide komen zag daarin Zei ze wel zeer wenend: ‘Ik zie wel dat u nu meer Mijn genezen leed is, omdat Dat ge nu wil scheiden van mij, 11095 Want ge weet wel dat die zaak Daar ik ziek van ben en te ongemak Van diegene komt, die ik niet meer Vergeten zal in geen keer; En omdat ik zo’ n grote minne 11100 Tot hem waart draag in mijn zin Heb ik gedacht op elke dag Als ik u zien mocht dat ik hem zag, En me verlichtte hiermee Een groot deel van mijn ziekte, 11105 En ik nee zal niet weten aan wie Troosten, als ik u niet zal zien, Van mijn rouw op geen dag, Zodat ik er wel bij sterven mag Nu als ik mijn rouw moet hebben, 11110 En dacht het zal wonder zijn Nee breekt me mijn hart niet.’ Bohort zei toen hij dit zag: ‘Vrouwe, nadien dat het u leed is, Ik nee was binnen een maand, zij het zeker dat, 11115 Uit het hof gegaan, na dat Mijn heer de koning me dus bad, Dat ik op trouw gaan zou Om te helpen een jonkvrouw.’ De koningin zei toen ze het verstond: 11120 ‘Nadien dat ge immer moet gaan Zo beveel ik u beide tezamen God onze aller vader, Dat hij u en al uw vrienden Beschermen moet van ongeval. 11125 Ze nam een gelijk een ring, Dat ze aan haar hand had, En zei tot Bohort voort: ‘Nu neem deze ring, Bohort, Omdat ik zeker ben van die, 11130 Dat ge Lancelot eerder zal zien Dan enige andere, opdat hij Noch in levende lijve is; Zo bid ik, ten eerste dat ge hem ziet, Dat gij het hem geeft en nee laat het niet. 11135 Ik hoop dat het gauw zal zijn, Omdat me mijn hart zegt Dat hij noch eindelijk leeft. En zeg hem als gij het hem geeft, Op alles dat hij van mij gehouden is, 11140 Dat hij niet laat dus, Hij komt gelijk tot mij na dien Dat hij deze ring heeft gezien.’ Bohort zei dat hij wel zal Doen dat ze beveelt al, 11145 Als God het wil dat hij hem mag Ergens vinden op een dag. Ze namen verlof, en ten afscheid Kuste de koningin beide. Ze zijn in de zaal gegaan 11150 En namen hun helmen gelijk. Daar kuste de koning beide En al de baronnen mede, En bevalen ze God met minnen. Alzo scheiden ze vandaar binnen. 11155 De jonkvrouw die om hulp kwam Zat op toen ze dat vernam, En voer met hen zonder ophouden. Ten eerste dat ze gegaan waren Verzekerde elk de andere 11160 Dat ze tezamen zouden wandelen, En elk in het avontuur wezen Zouden jaar en dag na deze, Nee wordt Lancelot niet eerder gevonden. Aldus gingen ze te die tijd 11165 Die twee gebroeders op dat avontuur, En voeren tezamen in dat bos. Nu zullen we het verhaal laten staan Van die 2 broeders, zonder twijfel, En spreken van de koningin, 11170 Die ze te Carmeloet binnen Lieten in grote droefheid En zeer te ongemak mede. |
Davonture seget hier ter steden, Alse die gebrodere waren gesceden, 11175 Also als gi mocht horen In davonture hier te voren, Vander coninginnen, dat si Bleef drove ende tongemake daer bi. Daer en was niemen int hof 11180 Dien si dorste ontdecken waerof Dat si peynsede, noch openbaren Nadat dese .ij. en wech waren; Sine hadde daer binnen bedi Genen so lieven vrient, dien si 11185 Van haren rouwe woude laten kinnen Die waerheit ende van haerre minnen; Ende moeste dus doegen die smerten Ende die rouwe van haerre herten. Soude hare die doet comen bi 11190 Van siecheden, so waende si Wel seker sijn van desen, Dat vanden rouwe soude wesen. Den irsten nacht nadat gesceden Waren die .ij. ridders onder hen beden 11195 Vander coninginnen wart si das Sieker dan si te voren was. Die coninginne lach allene In ene camere, sonder met ene Joncfrouwe die was met haer daerre, 11200 Hiet Helibeel, ende was haer nichte nare. Dit was die joncfrouwe dier si woude Irst seggen, opdat si woude Die dinc ontdecken enichgen wive Emmermeer in haeren live. 11205 Daer die coninginne in slape lach [p. 76] Dochte hare dat si sach Lancelote openbaerlike Wel gecleet ende rikelike, Ende hi was so scone tien stonden, 11210 Datmen sine gelike niet ne hadde vonden. Ende na hem quam, dat hare dochte, Die scoenste joncfrouwe die wesen mochte, Ende dat hare die coninc dede Groete feeste entie coninginne mede. 11215 Savonts alse Lanceloet was gegaen Inder coninginnen camere, sonder waen, Ende hi inder coninginnen bedde lach, Ende die coninginne, als si plach, Bi hem int bedde woude slapen dare 11220 Wart die coninginne geware Dattie joncfrouwe int bedde lach Bi Lancelote. Als si dat sach Riep si Lancelote op sere Ende spraecs hem groet onnere. 11225 Lanceloet bat hare, dat hare dochte, Genaden, ende swoer al dat hi mochte Dat hi niet en wiste van hare. Dat en mochte helpen niet; mare Si verboet hem dat hi nemmermere 11230 In steden daer si es en kere, Hi wart tongemake so doe Vander avonture, dat hi vloe In hemde, in broeke, van dier stede, Ende hi voer uut sinen sinne mede. 11235 Die coninginne wart om die sake Herde sere tongemake. Alsi ontspranc was hare so onsochte, Dat si cume spreken en mochte. Die coninginne sechgende hare 11240 Ende dreef den meesten rouwe daer nare Die in erderike mochte wesen, Ende si seide na desen: ԁy wel soete minne Lanceloet, U scoenheit es noch also groet 11245 Alse mi dochte dat ic sach Als ic in minen drome lach. Vergave God, wel lieve minne, Dat gi nu wart hier inne Gesont, ende ic nu ter stonde 11250 Die joncfrouwe hier liggende vonde, Op vorwarde oft ic mi Daer af so vererrede, dat ic daer bi Mijn hoeft verliesen moeste dan, Dat ic niet en woude nochtan 11255 Om al dat es in erderike.’ Si mesbarde so drovelike Als ocht si hadde gesijn doet Al die werelt, ende na dien rouwe groet Viel si in sulc gepens, dat si 11260 Van hare selven quam bedi. Mettien so wart geware Dat een gebeelde stont vor hare In eens gewapens ridders gelike, Van houte gewracht subtiellike. 11265 Si sach op dat beelde tien stonden. Ten voeten van haren bedde stonden Twee kersen die bernden clare, Die groet licht gaven dare. Alsi lange hadde gesien 11270 Dat beelde dochte hare van dien, Dat dat beelde Lanceloet ware; Ende si rechte hare op daer nare Int bedde ende warp hare himde gerede Op haeren rugge ende si ontdede 11275 Beide hare arme metter vart, Ende seide: ԓoete lief, coemt hare wart. Waer hebbedi so lange gemert nu? Coemt hare wart, dies biddic u, Ende helpt mi vander doet, 11280 Uter meester pinen, uter meester noet, Ende uten meesten rouwe Daer noit in quam edele vrouwe Doer eens ridders lichame.’ Ende alsi Sach dat hi niet en dede dar bi 11285 Om bede, die si dede, Sprac si vort ende seide mede: ԁy vrient Lanceloet, ic ne sach u Noit so fier als gi sijt nu Te mi wart; dit ne diet niet, bedi 11290 Nu dat gi niet wilt comen te mi Ic sal tote u comen, sonder waen.’ Mettien es die coninginne opgestaen Ende gaet toten beelde als ende als, Ende warp hem den arm omden hals 11295 Ende dreef er mede feeste dare Sulc alst Lanceloet selve ware, Ende ontbeedde tote deser sake Tote dattie joncfrouwe wart in wake, Die met hare in die camere was. 11300 Alse die joncfrouwe wart geware das, Dattie coninginne dat beelde helt Gehelst met so starker gewelt, Si spranc op, alse die sorgede das, Dattie coninginne in frenesien was. 11305 Si liep ten wijnwatre thant, Die si genoech daer binnen vant, Ende warp hare in dansichte doe, Ende sprac hare dapperlike toe: ‘Vrouwe, siet, hier coemt die coninc.,’ 11310 Nu plac die coninginne ere dinc, Dat si sere tonsiene plach Den coninc waer sine sach; Ende hadde sulken vrese vanden worde Alsi van den coninc spreken horde, 11315 Dat si quam alte haer selven daer, Ende ginc op hare bedde liggen daer naer. Si wart slapende also siec, Dat si vorden dage niet ontwiec; Ende si vant hare doe bat gesont 11320 Dan si hadde geweest vor die stont. Si sat een luttel na dien. Alsi hevet geeten heeft si versien Dat niemen in die camere was dare Dan allene hare nichte met hare, 11325 Si seide: ‘Nichte, waendic dat gi Ene boetscap sout doen mi Ic soude u sinden gerne; Ende mi stonts oec wel tonberne Gine wart vroet ende wel vorsien, 11330 Want anders ne dochti niet te dien Niet, bedi ne doedijs niet Sone weet ic niemen, wat soes gesciet, Dien icker wille sinden dan, Het gaet mi so sere ter herten an.,’ 11335 Die joncfrouwe antworde der vrouwen: ‘Het en es gene dinc, bi mire trouwen, Die ic vermach te done nu, Ine salse doen doer u, Ende ghine sout gheen wijf vinden, 11340 Die hare soude onderwinden Alse wel te deckene uwe saken In dien dat gi mi cont wout maken. Ic bem sculdich tallen uren Doer u te done bi naturen; 11345 Bedi ic bem van uwen geslachte Die naeste die ghi hebt; ende ic achte Van u goet tontfane ende weldaet, Opdat ieman te hebbene staet; Want alse gi mi sult gebreken 11350 Alle andre sullen mi achter steken. Ende mi staet u te diennen wel Vele meer dan ieman el Om te hebbene lude ende stille Uwen danc ende u goeden wille.,’ 11355 Die coninginne sprac: Ԗindic di [p. 77] Getrouwe in allen saken jegen mi Ic sal di meer goets doen om die dinc Dan noit van coninginne ontfinc Op enichgen tijt joncfrouwe.,’ 11360 Si antworde: ‘bi mire trouwe, Vrouwe, ic sal u doen van desen Also seker als gi wilt wesen, Dat ic getrouwelike sal In allen stucken dienen al.,’ 11365 Doe begonste een stuc die coninginne Te pensene in haren sinne. Naden pensene sprac si doe Dus haerre nichten toe: ‘Joncfrouwe, gi sult moeten, tuwaren, 11370 Morgen int lant van Gaule varen Ende gi sult soeken in dat lant Enen casteel, die Trebes es genant. Daerbi staet ene abedie, als ic weet, Die in walsche Monstijr roal heet, 11375 Dats in dietsche na mijn verstaen Coninclike monster, sonder waen. Die monster was gesticht, dats waer, Om conincs Bans ere daer. Die monster steet op enen berch al, 11380 Ende onder die monster staet een dal, Ende daer in een lac. Also gi coemt daer Gaeter in al sonder vaer, Want els niet dan toverie en es; Ende hebbedi gene herte des, 11385 Dat gire in gaet, ontbeit totien Dat gire ieman ingaen sult sien. Ende alse gire ieman ingaen siet Volget hem ende en laetes niet; Want ne daeddijs niet, sonder waen, 11390 Mijn orbare bleve al ongedaen. Ende als gi sult comen daer lac es Gi sult daer vinden, des sijt gewes, Scone huse ende salen Ende hovesche lieden ende vroet van talen. 11395 Vraeget dan om die vrouwe daer Van daer binnen, die heet over waer Iemenne bi rechter namen, ende si Heet vrouwe vanden Lake daer bi. Als gise siet segt hare daer naer 11400 Dat ic u selve sinde daer, Ende dat ic hare bidde om Gode des, Bider trouwen die si sculdich es Den genen dien si heeft gevoet, Dien si niet min en mint dan si mi doet, 11405 Dat si, opdat hare wille si, Hier wille comen spreken jegen mi.’ Ende si visierde doe hare Welc hare wech te vaerne ware. Mettien quam die coninc daer inne, 11410 Ende als hi sach die coninginne Op geseten was hi blide, Want hi wiste wel tien tide Dat si niet also siec ne was, sonder waen, Alse hem was doen verstaen. 11415 Hi vragede hare wat si daede. Si seide: ‘wel, bider Gods genade, Ic ne bem niet so siec bedi Als ic gisteren was,’ seide si. ‘Ic bem verlicht van mire siecheden.,’ 11420 Hi seide: ԁet di iet heden?’ Si seide: ‘Jay ic, een luttelkijn.’ - ‘Ic woude wel,’ sprac hi, ԭocht sijn, Dat gi vanden bedde wart gestaen Ende ghi inden zale moest gaen 11425 Met ridders, ende proven dare Ocht gi mocht horen niemare Die u mochte vertroesten iet.’ Si seide: ‘Ic ne gare noch niet: Bedi ic bem siec ende swaer.,’ 11430 Die coninc seide tote hare daer naer: ‘Ic salre danne gaen, bedi Het es etentijt.’ Doe ginc hi, Ende men ginc daer eten saen. Doe begonsten in die camere gaen 11435 Tote hare vrouwen ende joncfrouwen, Die vergaeten alles rouwen Als sise saegen verlicht alsoe, Ende maecten grote feeste doe, Ende troesten so si best mochten daer af. 11440 Maer om troest diemen hare gaf, Noch om dinc diemen seide dare Ne mochten si blide maken hare; Want sine wisten niet levende, als haer dochte, Daer alle bliscap hare af comen mochte. 11445 Nochtan was si op dien dach Blider dan si te sine plach; Ende si dede soeken metter vart Een goet ende een dapper part. Ende si dede soeken beide 11450 Breidel, sambuwe ende gereide, Die diere waren ende rike Ende berect mede cierlike. Des anderdaeges stont op vroe Die coninginne ende seide doe 11455 Ter joncfrouwen: ‘Hets tijt nu, Dat gi wech vart, gereid u.’ Si gereidde hare daer nare, Ende die coninginne gaf hare Om te ridene bede 11460 Roc ende mantel mede Van roden samite, ende daer bi Noch enen mantel, die si Tandren tiden alsi woude Ende haer goet dochte dragen soude. 11465 Ende si leverde haer enen naen, Die alle tongen conste verstaen, Ende enen sciltknecht diere gelike Om te varne sekerlike. ԁls gi biden lake coemt,’ seide si, 11470 ‘Ne voerse niet met u daer bi, Maer laetse te mostier royale.’ Si seide si sout doen wale. Die joncfrouwe porrede mettien, Ende die coninginne heeft na hare gesien 11475 Al in een, ende wachte Also verre als sise sien machte. Ende als sise niet langer mochte sien, Noch joncfrouwe noch pert mettien, Gebrac hare therte ende si besweec, 11480 Ende si sat neder al bleec Ende weende ende mesbarde so saen, Dat si met pinen mochte opstaen. Alsi dus weende si vant Een vingerlin an hare hant, 11485 Dat Lanceloet te dragene plach. Mettien si opt vingerlijn sach, Dat hem die vrouwe van Lac gehinde Doe sine te hove sinde Om nuwe ridder sine; 11490 Ende hare gedachte biden vingerline Omden ghenen diet hare gaf, Daer hare vele pinen was comen af. Doe custe si dat vingerlijn Gelijc ocht helich hadde [ge]sijn. 11495 Mettien seide die coninginne: ԁy Lanceloet, wel lieve minne, Nadien dat ic nacht noch dach En gene bliscap hebben ne mach Bi niemaren die ic hore van u, 11500 So sal ic mi conforteren nu Met desen vingerline, dat gi Hadt so wart, ende bedi Dat gi so minnet ne sal ic niet sien Ic ne sal verbliden vandien. 11505 Ende God onse here moete geven [p. 78] Dat ic noch so lange moete leven, Dat ic u gans ende gesont Hebben moete noch teneger stont, Mine mochten daerna gene saken 11510 Gescien, die mi drove mochten maken.’ Die coninginne sprac dese wort Tote haer selven, die gi hebt gehort, Ende si ginc neder blide van desen Dan si te voren hadde gewesen, 11515 Ende bat Gode dat hi hare Horen dede goede niemare, Die si begherde te horne sere. Davonture swiget mere Hier af, ende sal van Lancelote van Lac 11520 Spreken, daer si in langen af ne sprac. |
Het avontuur zegt hier ter plaatse, Toen de broeders waren gescheiden, 11175 Alzo zoals ge mocht horen In het avontuur hier tevoren, Van de koningin, dat ze Bleef droevig en te ongemak daarbij. Daar was niemand in de hof 11180 Die ze durfde te verhalen waarvan Dat ze peinsde, noch openbaren Nadat de 2 weg waren; Ze had daar binnen daarbij Geen zo’ n lieve vriend, die zij 11185 Van haar rouw wilde laten bekennen De waarheid en van haar minnen; En moest dus gedogen de smart En de rouw van haar hart. Zou de dood haar nabij komen 11190 Van ziekte, ze waande ze Wel zeker te zijn van deze, Dat het van de rouw zou wezen. De eerste nacht nadat gescheiden Waren de 2 ridders onder hen beiden 11195 Van de koningin werd ze dus Zieker dan ze tevoren was. De koningin lag alleen In een kamer, uitgezonderd met een Jonkvrouw die daar met haar was, 11200 Heet Helibeel, en was een nicht. Dit was de jonkvrouw die ze wilde Eerst zeggen, opdat ze wilde Dat ding verhalen enig wijf Immermeer in haar leven. 11205 Daar de koningin in slaap lag Dacht ze dat ze zag Lancelot openbaar Goed en rijk gekleed, En hij was zo mooi te die tijd, 11210 Dat men zijn gelijke niet nee had gevonden. En na hem kwam, dat ze dacht, Die mooiste jonkvrouw die er wezen mocht, En dat haar de koning deed Grote feesten en de koningin mede. 11215 ‘s Avonds toen Lancelot was gegaan In de koningin kamer, zonder twijfel, En hij in het bed van de koningin lag, En de koningin, zoals ze plag, Bij hem in het bed wilde slapen daar 11220 Werd de koningin gewaar Dat die jonkvrouw in het bed lag Bij Lancelot. Toen ze dat zag Riep ze zeer op Lancelot En sprak hem grote oneer. 11225 Lancelot bad haar, dat ze dacht, Genade, en zwoer alles dat hij mocht Dat hij niets wist van haar. Dat mocht hem niet helpen; maar Ze verbood hem dat hij nimmermeer 11230 In plaatsen daar zij is keert, Hij werd te ongemak toen zo Van het avontuur, zodat hij vloog In hemd, in broek, van die plaats, En hij voer uitzinnig mede. 11235 De koningin werd om die zaak Erg zeer te ongemak. Toen ze opsprong was het haar zo moeilijk, Zodat ze nauwelijks spreken mocht. De koningin zegende zich 11240 En dreef de grootste rouw daarna Die in aardrijk mocht wezen, En ze zei na deze: ‘Aai wel lieve minne Lancelot, Uw schoonheid is noch alzo groot 11245 Als me leek dat ik zag Als ik in mijn dromen lag. Vergaf God, wel lieve minne, Dat ge nu was hier binnen Gezond, en ik nu ter tijd 11250 De jonkvrouw hier liggen vond, Op voorwaarde of ik me Daarvan zo ergerde, dat ik daarbij Mijn hoofd verliezen moest dan, Dat ik niet wilde nochtans 11255 Om alles dat in aardrijk is.’ Ze misbaarde zo droevig Alsof ze dood was geweest Al de wereld, en na die grote rouw Viel ze in zulk gepeins, zodat ze 11260 Van zichzelf kwam daardoor. Meteen zo werd ze gewaar Dat een beeld stond voor haar In een gewapende ridder gelijke, Van hout gewrocht subtiel. 11265 Ze keek naar dat beeld te die tijd. Ten voeten van haar bed stonden Twee kaarsen die helder brandden, Die groot licht gaven daar. Toen ze lang had gezien 11270 Dat beeld dacht ze van die, Dat dit beeld Lancelot was; En ze richtte zich op daarna In het bed en wierp haar hemd gereed Op haar rug en ze opende 11275 Beide haar armen met een vaart, En zei: ‘Lieve lief, kom herwaarts. Waar heb je zo lang gedraald nu? Kom hier heen, dat bid ik u, En help me van de dood, 11280 Uit de grootste droefheid, uit de grootse nood, En uit de grootste rouw Daar nooit in kwam edele vrouwe Door een ridders lichaam.’ En toen ze Zag dat hij het niet deed daarbij 11285 Om bede, die ze deed, Sprak ze voort en zei mede: ‘Aai vriend Lancelot, ik nee zag u Nooit zo fier zoals ge nu bent Tot mij waart; dit nee dient niet, omdat 11290 Nu dat ge niet wil komen tot mij Ik zal tot u komen, zonder twijfel.’ Meteen is de koningin opgestaan En gaat tot het beeld geheel, En wierp hem de arm om de hals 11295 En dreef er mede feest daar Zulke alsof het Lancelot zelf was, En vertoefde met deze zaak Totdat de jonkvrouw wakker werd, Die met haar in de kamer was. 11300 Toen de jonkvrouw dat gewaar werd , Dat de koningin dat beeld hield Omhelst met zo’n sterk geweld, Ze sprong op, als de bezorgd was, Dat de koningin in waanzin was. 11305 Ze liep te wijnwater gelijk, Dat ze genoeg daar binnen vond, En wierp het haar toen in het aanzicht, En sprak haar dapper toe: ‘Vrouwe, ziet, hier komt de koning.,’ 11310 Nu plag de koningin een ding, Dat ze zeer te ontzien plag De koning waar ze hem zag; En had zo ծ vrees van de woorden Toen ze van de koning spreken hoorde, 11315 Dat ze geheel tot zichzelf kwam daar, En ging op haar bed liggen daarna. Ze begon te slapen alzo ziek, Dat ze voor de dag niet ontwaakte; En ze vond zich toen beter gezond 11320 Dan ze voor die tijd was geweest. Ze zat wat na dien. Toen ze had gegeten heeft ze gezien Dat niemand daar in de kamer was Dan alleen haar nicht met haar, 11325 Ze zei: ‘Nicht, waande ik dat gij Een boodschap voor me zou doen Ik zou u graag zenden; En me stond het ook wel te ontberen Ge bent verstandig en goed voorzien, 11330 Want anders nee dacht ik niet tot die Niet, omdat nee doe je het niet Zo weet ik niemand, wat zo er gebeurt, Die ik er dan wil zenden, Het gat me zo zeer ter hart aan.,’ 11335 De jonkvrouw antwoordde de vrouwe: ԅr is geen ding, bij mijn trouw, Die ik mag te doen nu, Ik zal het doen door u, En ge zou geen wijf vinden, 11340 Die haar zou onderwinden Alzo goed te bedekken uw zaken Indien dat ge me bekend wil maken. Ik ben schuldig te alle uren Door u te doen van naturen; 11345 Omdat ik van uw geslacht ben De naaste die gij hebt; en ik acht Van uw goed te ontvangen en weldaad, Opdat iemand te hebben staat; Want als ge mij zal ontbreken 11350 Alle anderen zullen me achteruit steken. En me staat u goed te dienen Veel meer dan iemand anders Om te hebben geheel en al Uw dank en uw goede wil.,’ 11355 De koningin sprak: Ԗind ik u Getrouw in alle zaken tegen mij Ik zal u meer goeds doen om dat ding Dan nooit van koningin ontving Op enige tijd jonkvrouw.,’ 11360 Ze antwoordde: ‘Bjj mijn trouw, Vrouwe, ik zal u doen van deze Alzo zeker als gij wil wezen, Dat ik getrouw zal In alle stukken dienen al.,’ 11365 Toen begon een stuk de koningin Te peinzen in haar zin. Na het peinzen sprak ze toen Aldus haar nicht toe: ‘Jonkvrouw, ge zal moeten, inderdaad, 11370 Morgen in het land van Gaule gaan En ge zal zoeken in dat land Een kasteel, die Trebes is genaamd. Daarbij staat een abdij, zoals ik weet, Die in Waals Monstijr roal heet, 11375 Dat is in Diets naar mijn verstaan Koninklijk munster, zonder twijfel. Dat munster was gesticht, dat is waar, Om koning Ban’ s eer daar. Dat munster staat al op een berg, 11380 En onder dat munster staat een dal, En daarin een meer. Alzo ge daar komt Ga er in al zonder gevaar, Want het is niets ander dan toverij; En heb je geen hart dus, 11385 Dat ge er in gaat, wacht tot die Dat g er iemand zal zien ingaan. En als ge er iemand ziet ingaan Volg hem en laat het niet; Want nee deed ge het niet, zonder twijfel, 11390 Mijn voordeel bleef geheel ongedaan. En als ge daar zal komen waar het meer is Ge zal daar vinden, dus wees zeker, Mooie huizen en zalen En hoffelijke lieden en verstandig van woorden. 11395 Vraag dan om die vrouwe daar Van daar binnen, die heet voor waar Iemenne bij de rechte naam, en ze Heet vrouwe van het Meer daarbij. Als ge haar ziet zeg haar daarna 11400 Dat ik u zelf daar zond, En dat ik haar bid om God dus, Bij de trouw die ze schuldig is Diegenen die ze heeft gevoed, Die ze niet minder mint dan ze mij doet, 11405 Dat ze, opdat het haar wil is, Hier wil komen spreken tegen mij.’ En ze versierde haar toen Welke weg te gaan was. Meteen kwam de koning daarin, 11410 En toen hij de koningin zag Opgezeten was hij blijde, Want hij wist wel te die tijd Dat ze niet alzo ziek nee was, zonder twijfel, Als hem was laten verstaan. 11415 Hij vroeg haar wat ze deed. Ze zei: ‘wel, bij de Gods genade, Ik nee ben niet zo ziek zoals Als ik gisteren was,’ zei ze. ‘Ik ben verlicht van mijn ziekte.,’ 11420 Hij zei: ԁt u iets heden?’ Ze zei: ‘Ja ik, een beetje.’ - ‘Ik wilde wel,’ sprak hij, ‘mocht het zijn, Dat ge van het bed was opgestaan En ge in de zaal moest gaan 11425 Met ridders, en beproeven daar Of ge mocht horen nieuws Die u iets mochten vertroosten.’ Ze zei: ‘Ik nee ga er noch niet: Omdat ik zwaar ziek ben.,’ 11430 De koning zei tot haar daarna: ‘Ik zal er dan gaan, omdat Het is etentijd.’ Toen ging hij, En men ging daaer eten gelijk. Toen begonnen in de kamer te gaan 11435 Tot haar vrouwen en jonkvrouwen, Die vergaten alle rouw Toen ze haar alzo verlicht zagen, En maakten groot feest toen En troostte haar zo goed de konden daarvan. 11440 Maar om troost die men haar gaf, Noch om ding die men daar zei Mochten ze haar niet blijde maken; Want ze wist hem niet levend, zoals ze dacht, Daar alle blijdschap haar van komen mocht. 11445 Nochtans was ze op die dag Blijder dan ze te zijn plag; En ze liet zoeken met een vaart Een goed en een dapper paard. En ze liet zoeken beide 11450 Breidel, paardendek en zadel, Die duur waren en rijk En mede sierlijk uitgerust. Des volgende dag stond ze vroeg op De koningin en zei toen 11455 Ter jonkvrouw: ‘Het is tijd nu, Dat ge weg gaat, bereid u.’ Ze bereidde haar daarna, En de koningin gaf haar Om te rijden beide 11460 Rok en mantel mede Van rood fluweel, en daarbij Noch een mantel, die ze Te andere tijden als ze wilde En haar goed dacht te dragen zou. 11465 En ze leverde haar een kleine, Die alle talen kon verstaan, En een schildknecht diergelijk Om zeker te gaan. ԁls ge bij het meer komt,’ zei ze, 11470 ‘Neen voer ze niet met u daarbij, Maar laat ze te koninklijk munnster.’ Ze zei ze zou het wel doen. De jonkvrouw ging meteen, En de koningin heeft haar na gezien 11475 Voortdurend, en wachtte Alzo ver als ze haar zien mocht. En toen ze haar niet langer mocht zien, Noch jonkvrouw noch paard meteen, Brak haar hart en ze bezweek, 11480 En ze zat neer geheel bleek En weende en misbaarde zo gelijk, Dat ze met moeite mocht opstaan. Toen ze aldus weende vond ze Een ring aan haar hand, 11485 Dat Lancelot te dragen plag. Meteen ze naar de ring keek, Dat hem de vrouwe van Lac te die tijd Toen ze hem te hof zond Om nieuwe ridder te zijn; 11490 En ze bedacht bij die ring Om diegene die het haar gaf, Daar haar veel verdriet van was gekomen. Toen kuste de die ring Gelijk alsof het heilig was geweest. 11495 Meteen zei de koningin: ‘Aai Lancelot, wel lieve minne, Nadien dat ik nacht noch dag Geen blijdschap nee hebben mag Bij nieuws die ik van u hoor, 11500 Zo zal ik me bemoedigen nu Met deze ring, dat gij Had zo waard, en omdat Dat ge het zo bemind nee zal ik niet zien Ik nee zal verbljiden van die. 11505 En God onze heer moet geven Dat ik noch zo lang moet leven, Dat ik u gans en gezond Hebben moet noch te enige tijd, Mij mochten daarna geen zaken 11510 Geschieden, die me droevig mochten maken.’ Die koningin sprak deze woorden Tot zichzelf, die ge hebt gehoord, En ze ging neder blijde van deze Dan ze tevoren was geweest, 11515 En bad God dat hij haar Horen liet goed nieuws, Die ze zeer begeerde te horen. Het avontuur zwijgt meer Hievan, en zal van Lancelot van Lac 11520 Spreken, daar ze al lang niet van nee sprak. |
Lanceloet, nader avonturen spreken, Bleef ter stat .vi. weken Datten die quene brochte, So dat hem selven dochte 11525 Dat hi gans was ende gesont, Ende wapine mochte dragen tier stont. Al ne was hi niet al genesen Hem begonste verdrieten na desen Vander raste, ende hem dochte na das, 11530 Dat hi daer alte lange was. Doe sciet hi uten hove Bider goeden lieden love, Die hi alle Goede beval. Die quene haddem gereet al 11535 Nuwe wapine daer ter stede Ende rike, ende enen scilt mede. Si quamen omtrent middach gereden Daer si achterhaelden tere stede Ene joncfrouwe op een swart part, 11540 Thoeft geslagen nederwart, Die geweent hadde, alsmen wel sien Mochte an hare oegen, bidien Dat si geswollen waren ende groet. Hi groettese ende si ontboet 11545 Hem sciere weder goeden dach. Hi sprac hare ane als hi dat sach: ‘Joncfrouwe, gi dunct mi tongemake; Ic soude gerne weten die sake Waerbi dat es, wart u wille. 11550 Ic soude gerne lude ende stille Daer toe geraden na minen gedochte Ten alrenbesten dat ic mochte.’ Si seide: ‘Here, ic segge u Dat niemen en es in die werelt nu, 11555 Sonder God allene, diere toe dochte Dat hire toe geraden mochte; Bedi om die selve sake Daer ic om bem tongemake Sijn tonpayse .c.m. man, 11560 Ende daer en es niet te wonderne an; Ic en verlieser niet ane allene, Maer die lieden algemene. Arme edel liede gemeenlike Verlieser an van erderike, 11565 Ende alle die rike verlieser an Van Grote Bertaengen, wijf ende man, Ende van allen andren landen toe.’ Lanceloet sprac toter joncfrouwen doe: ԍine wondert dan niet der sake, 11570 Joncfrouwe, dat gi sijt tongemake. Joncfrouwe, nu biddic u des, Dat gi mi segt wat es; Nadien dat so vele lieden es cont Ghi moeget nu ter stont, 11575 Wildi, sonder mesdaet seggen mi.’ Si seide: ‘Jay ic, nadien dat gi Te wetene dit begert so sere. Nochtan wondert mi, here, Dat gijs niet en hebt gehort, 11580 Men weet elcsins weder ende vort. Here, hets waer, ic ben tongemake Om twerande sake: Die ene es om mire suster comen, Die mi een ridder heeft genomen 11585 Met crachte, ende die ander es Om enen ridder, des sijt gewes, Dies mi hadde doen hebben wrake Haddi geweest wel te gemake. Maer neen hi, bedi hi es doet. 11590 Hoe ict weet sal ic u seggen bloet. Hets waerheit, alst daertoe quam Dattie ridder mire suster nam Ende hire niet en woude sceden of, Noch om bede noch om gelof, 11595 Ic maecte doe mine vart Tes conincs Arturs hove wart, Om daer te clagene das, Dat mi sulc onrecht gedaen was. Ende als ic daer binnen quam 11600 Ic en vant daer nieman noch en vernam Die mi iewerinc af antworden; mare Si waenden allegader dare Ende hadden groet mesbaer ende geclach. Ic sconfierde mi als ic dat sach. 11605 Ende mi seide een cnape daer Dattie grote rouwe ende mesbaer, Die daer hadden cleine ende groet, Was om minen here Lanceloet, Diemen seide dat doet ware. 11610 Ende alsic van minen orbare Niet comen mochte ruemde thof, Drove en tongemake daer of, Dattie ghene doet was, daer sal Breke af hebben die werelt al; 11615 Want niemen ne sal na sine doet Hebben ontfarmnesse so groet Van allen joncfrouwen als hi plach Te hebben alden dach. Ic ne vinde man vort nemmermere, 11620 Die mi berecht van minen here.’ Alse Lanceloet wiste die waerheit das, Dat al thof tonpayse was Hi pensede thant dat sine vrouwe Die coninginne met groten rouwe 11625 Siec was; om die sake Dat hi was sere tongemake. Lanceloet seide ter joncfrouwen saen, Die hem dat dede verstaen: ‘Joncfrouwe, waer dat sake dat ghi 11630 Ene boetscap doen [wout] dor mi, Ic soude pinen met al minen gedochte Ocht ic u suster lossen mochte.’ Si sprac: ‘Het en es stat, sonder waen, In geen lant ine wouder gaen 11635 Optie vorwarde dat gi Mine suster doet hebben mi.’ - ԗijst mi waer die ridder es, Ic salre gaen, sijt seker des.’ Si seide dat hi daer bi ware. 11640 Doe seide Lanceloet tote hare: Ԗart voren ic volge u naer.’ Si sloeg uten groeten wege daer, Ende leidene toten torre toe, Daer hare suster in was doe. 11645 Si scide: ԉn genen tor es Mijn suster, here, des sijt gewes, Ende die ridder, diese nam, met hare.,’ Hi seide: ԃoemt met mi al dare, Ende wisetse mi, ic sal tier stont 11650 U weder geven, bem ic gesont.’ Die joncfrouwe seide doe: ‘Here, Ic ontsie den ridder sere.’ Hi seide: ‘Ic sal u verweren Jegen al dat u wille deeren.,’ 11655 Die joncfrouwe reet met hem doe, [p. 79] Ende si voren toter porten toe. Si riepen in, ende men ontdede, Ende si voeren in die stede Ende vonden den ridder, die tien stonden 11660 Tongemake lach van wonden. Lanceloet vragede hare oft si Harre suster iet saege daerbi; Ende [si] seide: ‘Here, ic segge u, Siet waer si ginder sit nu.,’ 11665 Lanceloet namse bider hant Ende levretse hare thant, Ende hietse haer leden daer si woude, Want si niemen vinden en soude Diese soude durren letten dare 11670 Also lange als hire bi ware. Si seide: ‘groten danc, here, Ine heesche u niet mere Dat ghi mi in mijn behout leit nu; Van uwen belove hebbedi u 11675 Wel gequijt nu indelike. Hi seide: ‘Gaet wech sekerlike, Ic sal u toter steden Daer gi wilt sijn leden.’ Hi nam die joncfrouwe metter vart 11680 Ende hiefse vor hem op sijn part. Alse dat die sieke ridder sach Hi was sere drove daer hi lach, Ende seide tot Lancelote dat hi Hem onrecht dede daerbi, 11685 Dat hi sine joncfrouwe wech vorde doe, Ende hi geen recht en hadde daertoe. Ende hi seide: ‘Ware ic gesont Gi soutse hier laeten nu ter stont. Ende magix stade hebben iewerinc 11690 Weet wel, gine daedt noit dinc Die u berau also sere.’ Lanceloet seide: ԁy lieve here, Gi naemt die joncfrouwe met crachte Haers ondancs met ure machte. 11695 Ende gelijc dat gise hebt genomen Met crachte, ende deedse hier comen Sal icse met rechte wech voren van u. Ende dinct u dat onrecht doe nu, Alse gi wilt neemt bate van desen.,’ 11700 Dander sprac het soude also wesen. Mettien voren si vander steden. Alsi een stuc hadden gereden Lanceloet vragede der joncfrouwen doe Wie den ridder wonde soe? 11705 Si seide: ‘Ic sal u seggen, here. Alse hi mi wech vorde wenende sere Wie gemoetten .ij. ridders, die daer bi Ontfarmnesse hadden op mi, Ende wouden mi bescudden doe, 11710 Ende wondene; ende weerden soe, Dat hise doet sloech bede. Ende hie vorde mi ter stede, Daer ghi hem vont ende mi. Ende als hi gebeet was doe was hi 11715 So siec, dat hi waende wesen doet, Ende ginc liggen optie noet. Nu es mi bi u wel gesciet Want noch en dede hi mi niet Enichge dinc, die mi messat.,’ 11720 Doe hare suster horde dat Was si also blide van desen Alse enich wijf mochte wesen. Si reden so verre dat si vernamen Enen bosch; als sire toe quamen 11725 Vonden si ene scone woninge daer. Die joncfrouwen beetten beide daer naer, Ende baden hem dat hi beeten soude. Hi antworde hine woude, Hi hadde so verre te gane. 11730 So laegen hem so vaste ane, Dat hi beeten moeste ende eeten: Die quene met hem, dat suldi weten. Die joncfrouwe dedem feeste groet. Alsi geheten hadde sprac Lanceloet: 11735 ‘Joncfrouwe, hebbic gedaen mijn belof?’ - ‘Ja gi, here, hebt danc daer of.’ - ‘Nu biddic u, joncfrouwe, sonder waen, Om den dienst, die ic u hebbe gedaen, Ende op u bate, dat gi vart 11740 Sconincs Arturs hove wart, Ende doet verstaen der coninginnen, Ende hen allen die daer sijn binnen, Dat si alle moegen seker wesen des, Dat Lanceloet niet doet en es, 11745 Maer gesont ende te gereke. Ende segt hem coenleke, Dat si seker moegen weten Dat gi hebt gedronken ende geeten Met enen ridder, die met hem at 11750 Gister navont, ende oec dat Hi lach met hem in een bedde toe.’ Die joncfrouwe sprac tote Lancelote doe: ‘Ic ne sal niet geloeft wesen Ine ware bat seker van desen.,’ 11755 Hi seide: ‘wimocht wel doen verstaen Der coninginnen, sonder waen, Dat hi gans es ende gesont. Die joncfrouwe seide tier stont: ‘Ic ne mach dan niet faelgieren 11760 Rike te sine in gere manieren Ende machtich mijn leven al, Nadien dat ic bringen sal Sulke niemare in Arturs hof; Want ic ne duchte niet daer of, 11765 Die coninc en geeft mi enen casteel Ocht ene port al geheel, Hort hi dese niemare van mi Eer si hem van andren geseecht si.’ Hi seide dat hem dat lief ware 11770 Ende hi sciet doe van hare Ende voer metter quenen doe. Si reden toten avonde toe, Daer si tere witter abdyen quamen Daer si hare herberge namen. 11775 Ende die joncfrouwe ob ander side Sciet van haerre suster tien tide Dat van haerre was gevaren Lanceloet. Si reet al blide te Kameloet. Als sire quam si beette ter vart, 11780 Ende gaf te houdene hare part. Si vragede om die coninginne daer nare Ende om den coninc. Men seide hare Dattie coninc was in sijn proieel Ende met hem sire barone een deel. 11785 Men seide hare vander coninginnen Dat si was in hare camere binnen, So dattie joncfrouwe eer ginc Ter coninginnen dan ten coninc. Si knielde ende si seide hare: 11790 ‘Vrouwe, ic bringe u niemare Van Lancelote dat hi es al gesont.’ Alse die coninginne dat verstont Verscoet si al van bliscepen Daer si mede was begrepen, 11795 Ende si seide: ԓoete vriendinne, Waer bi weetti dit, lieve minne?’ Si seide: ‘Ic segt u bi mire trouwe.’ Doe vertelde hare die joncfrouwe Hoe hare die ridder seide daer af, 11800 Die hare haerre suster weder gaf, Dat hi met Lancelote at ende dranc, In een bedde, des was onlanc, Met hem hadde gelegen toe. Die coninginne vragede hare doe 11805 Ocht si den ridder iet hadde gesien [p. 80] Ongewapent? Si seide mettien: ‘Vrouwe, jay ic herde wale, bedi Hi at gistern avont met mi.’ Die coninginne vragede hare 11810 Hoe hi gescapen was, daer nare. Die joncfrouwe seide: ‘Vrouwe, Hi dinct mi, bi mire trouwe, Die scoenste ridder vander werelt sijn, Ende hi es bruen een lettelkijn.,’ 11815 Ende si seider so vele tekens toe, Dattie coninginne wel wiste doe Dat Lanceloet was. Ende tien tide Wart die coninginne so blide, Het ne mochte vertellen niemen. 11820 Si sciet vander joncfrouwen sniemen Ende was haers so blide, dat hare Sere wonderde waer bi het ware. Die coninginne seide metter vart: ‘Ter goeder tijt quaemdi hare wart, 11825 Bedi noit en wart joncfrouwe ontfaen Met sulker bliscap, sonder waen, Als u ontfaen sal mijn here die coninc Alsi van deser dinc Horen sal, van deser blider niemare. 11830 Nu laet ons gaen tote hem, coemt hare, Bedi die lettinge es mi leet Dat hi die niemare noch niet ne weet.’ Si leidese vor den coninc ende dede Hare vorden coninc seggen mede 11835 Dat si hare hadde geseit te voren. Die coninc wart blide int horen. Hi seide ter joncfrouwen doe, Daert alle die barone horden toe: ‘wihebt mi gemaect nu te tide 11840 Met deser niemare herde blide: Nu willic u te lone deelen Enen dien gi kiest van minen castelen.’ Si viel hem te voeten metter spoet Ende si custe sinen voet, 11845 Ende bat dat hi daer ave Den casteel van Louzech op gave Omdat sire in hadde gewesen. Die coninc gaven hare na desen. Doe dreven si alle bliscap groet, 11850 Die daer waren, sonder genoet; Mar boven al die coninginne. Si was blide in haeren sinne, Ende si genas emmer mede Van dage te dage van haere siechede, 11855 Ende si hadde weder cortelike Hare scoenheit geheellike. Ende hadde si noit vordesen In hogen ende blide gewesen Si waest nu vele mere. 11860 Si loech ende speelde sere, Ende sine onderwant hare dinc negeen Dan dat si Gode bat al in een Dat hi den genen wilde geven Gesont ende goet leven, 11865 Doer wien si so vele swaerheden Hadde gedaen ende leden Met droefheden ende met sere. Nu ne spreect davonture niet mere Vanden coninc ende der coninginnen, 11870 Ende sal te sprekene beginnen Van Lancelote nu ter ure Ende van sire avonture. |
Lancelot, naar het zeggen van het avontuur, Bleef ter plaatse 6 weken Dat hem die oude vrouw bracht Zodat hij van zichzelf dacht 11525 Dat hij gans was en gezond, En wapens mocht dragen te die tijd. Al nee was hij niet geheel genezen Hem begon te verdrieten na deze Van de rust, en hij dacht na dat, 11530 Dat hij daar al te lang was. Toen scheidde hij uit de hof Bij de goede lieden verlof, Die hij allen God beval. Die oude vrouw had bereid al 11535 Nieuwe wapens daar ter plaatse En rijke, en een schild mede. Ze kwamen omtrent middag gereden Daar ze inhaalden te ene plaats Een jonkvrouw op een zwart paard, 11540 Het hoofd neergeslagen, Die geweend had, zoals men wel zien Mocht aan haar ogen, omdat Dat ze gezwollen waren en groot. Hij groette haar en ontbood 11545 Hem snel weer goede dag Hij sprak haar aldus aan toen hij dat zag: ‘Jonkvrouw, ge lijkt me te ongemak; Ik zou graag weten die zaak Waarom dat is, was het uw wil. 11550 Ik zou graag geheel en al Daartoe aanraden naar mijn gedachte Ten allerbeste dat ik mocht.’ Ze zei: ‘Heer, ik zeg u Dat niemand er is in de wereld nu, 11555 Uitgezonderd God alleen, die er toe deugd Dat hij er toe aanraden mocht; Omdat om diezelfde zaak Daar ik om te ongemak ben Zijn 100 00 man te onvrede, 11560 En daar is niet te verwonderen aan; Ik verlies er niets aan alleen, Maar de lieden algemeen. Armen, edele lieden algemeen Verliezen er aan van aardrijk, 11565 En het hele rijk verliest er aan Van Groot Bretagne, wijf en man, En van alle andere landen toe.’ Lancelot sprak tot de jonkvrouw toen: ԍe verwondert dan niet de zaak, 11570 Jonkvrouw, dat ge te ongemak bent. Jonkvrouw, nu bid ik u dus, Dat ge me zegt wat er is; Nadien dat het zoveel lieden bekend is Ge mag nu terstond, 11575 Wil je, zonder misdaad me zeggen.’ Ze zei: ‘Ja ik, nadien dat gij Te weten dit zo zeer begeert. Nochtans verwondert me, heer, Dat gij het niet hebt gehoord, 11580 Men weet anderszins weder en voort. Heer, het is waar, ik ben te ongemak Om tweerhande zaken; De ene is om mijn zuster gekomen, Die me een ridder heeft genomen 11585 Met kracht, en de andere is Om een ridder, dus wees zeker, Die me had laten hebben wraak Had hij goed te gemak geweest. Maar neen hij, omdat hij dood is. 11590 Hoe ik het weet zal ik u al bloot zeggen. Het is waarheid, toen het daartoe kwam Dat die ridder mijn zuster nam En hij er niet van wilde scheiden, Noch om bede noch om belofte, 11595 Ik maakte toen mijn vaart Te koning Arthur’ s hof waart, Om daar dat te beklagen, Dat me zulk onrecht gedaan was. En toen ik daar binnen kwam 11600 Ik vond daar niemand noch vernam Die men ergens van antwoordde; maar Ze weenden allemaal daar En hadden groot misbaar en geklaag. Ik schoffeerde me toen ik dat zag. 11605 En me zei een knaap daar Dat de grote rouw en misbaar, Die daar hadden klein en groot, Was om mijn heer Lancelot, Die men zei dat hij dood was. 11610 En toen ik van mijn belang Niet komen mocht ruimde ik de hof, Droevig en te ongemak daarvan, Dat diegene dood was, daar zal Gebrek van hebben de hele wereld; 11615 Want niemand nee zal na zijn dood Hebben ontferming zo groot Van alle jonkvrouwen zoals hij plag Te hebben de hele dag. Ik nee vind voort nimmermeer een man, 11620 Die me bericht van mijn heer.’ Toen Lancelot wist de waarheid dat, Dat de hele hof in onvrede was Hij peinsde gelijk dat zijn vrouwe De koningin met grote rouw 11625 Ziek was; om die zaak Dat hij was zeer te ongemak. Lancelot zei ter jonkvrouw gelijk, Die hem dat liet verstaan: ‘Jonkvrouw, was het zaak dat gij 11630 Een boodschap doen wilde voor mij, Ik zou pijnen met al mijn gedachte Of ik uw zuster verlossen mocht.’ Ze sprak: ԅr is plaats, zonder twijfel, In geen land ik wilde er gaan 11635 Op die voorwaarde dat gij Mijn zuster me laat hebben.’ - ԗijs me waar die ridder is, Ik zal er gaan, wees zeker dus.’ Ze zei dat hij daarbij was. 11640 Toen zei Lancelot tot haar: ‘Ga voor ik volg u na.’ Ze sloeg uit de grote weg daar, En leidde hem tot de toren toe, Daar haar zuster in was toen. 11645 Ze zei: ԉn die toren is Mijn zuster, heer, dat is zeker, En die ridder, die haar nam, met haar.,’ Hij zei: ԋom met me aldaar, En wijs ze me, ik zal te die tijd 11650 U terug geven, ben ik gezond.’ De jonkvrouw zei doe: ‘Heer, Ik ontzie de ridder zeer.’ Hij zei: ‘Ik zal u verweren Tegen alles dat u wil deren.,’ 11655 De jonkvrouw reed met hem toe, En ze voeren tot de poort toe. Ze riepen in, en men opende, En ze voeren in die plaats En vonden de ridder, die te die tijd 11660 Te ongemak lag van wonden. Lancelot vroeg haar of ze Haar zuster iets zag daarbij; En ze zei: ‘Heer, ik zeg u, Ziet waar ze ginder zit nu.,’ 11665 Lancelot nam haar bij de hand En leverde haar gelijk, En zei ze haar te leiden daar ze wilde, Want ze niemand vinden zouden Die ze zouden durven beletten daar 11670 Alzo lang als hij bij haar was. Ze zei: ‘Grote dank, heer, Ik eis u niet meer Dat ge mijn mijn behoud ligt nu; Van uw belofte heb je u 11675 Goed gekweten eindelijk. Hij zei: ‘Ga weg zeker, Ik zal u tot de plaats Daar ge wil zijn leiden.’ Hij nam de jonkvrouw met een vaart 11680 En hief haar voor hem op zijn paard. Toen dat de zieke ridder zag Hij was zeer droevig daar hij lag, En zei tot Lancelot dat hij Hem onrecht deed daarbij, 11685 Dat hij zijn jonkvrouw weg voerde toen, En hij geen recht had daartoe. En hij zei: ‘Was ik gezond Ge zou haar hier laten nu terstond. En mag ik ergens tijd hebben 11690 Weet wel, ge deed nooit een ding Die u berouwde alzo zeer.’ Lancelot zei: ‘Aai lieve heer, Ge nam de jonkvrouw met kracht Tegen haar wil met uw macht. 11695 En gelijk dat ge haar hebt genomen Met kracht, en liet haar hier komen Zal ik haar met kracht weg voeren van u. En lijkt u dat onrecht te doen nu, Als ge wilt neem baat van deze.,’ 11700 De ander sprak het zou alzo wezen. Meteen voeren ze van de plaats. Toen ze een stuk hadden gereden Lancelot vroeg de jonkvrouw toen Wie de ridder zo verwondde? 11705 Ze zei: ‘Ik zal het u zeggen, heer. Toen hij me zeer wenend weg voerde We ontmoetten 2 ridders, die daarbij Ontferming hadden op mij, En wilden me behoeden toen, 11710 En verwondde hem; en verweerden zo, Dat hij ze beide dood sloeg. En hij voerde me ter plaatse, Daar gij hem vond en mij. En toen hij afgestegen was toen was hij 11715 Zo ziek, dat hj waande dood te wezen, En ging liggen vanwege die nood. Nu is bij mij u goed geschied Want noch deed hij me niet Enig ding, die me miszat.,’ 11720 Toen haar zuster hoorde dat Was ze alzo blijde van deze Als enig wijf mocht wezen. Ze reden zo ver zodat ze vernamen Een bos; toen ze er toekwamen 11725 Vonden ze een mooie woning daar. De jonkvrouwen stegen beide af daarna, En baden hem dat afstijgen zou. Hij antwoordde hij wilde niet, Hij had zo ver te gaan. 11730 Ze lagen hem zo sterk aan, Dat hij afstijgen moest en eten: Die oude vrouw met hem, dat zal je weten. Die jonkvrouwen deden hen groot feest. Toen hij gegeten had sprak Lancelot: 11735 ‘Jonkvrouw, heb ik mijn belofte gedaan?’ - ‘Ja gij, heer, heb dank daarvan.’ - ‘Nu bid ik u, jonkvrouw, zonder twijfel, Om de dienst, die ik u heb gedaan, En op uw baat, dat ge gaat 11740 Koning Arthur’ s hof waart, En laat verstaan de koningin, En hen allen die daar binnen zijn, Dat ze allen zeker mogen wezen, Dat Lancelot niet dood is, 11745 Maar gezond en in goede toestand. En zeg hen koen, Dat ze zeker mogen weten Dat ge hebt gedronken en gegeten Met een ridder, die met hen at 11750 Gisteravond, en ook dat Hij legde hem in een bed toen.’ De jonkvrouw sprak tot Lancelot toen: ‘Ik nee zal niet geloofd wezen Ik was beter zeker van deze.,’ 11755 Hij zei: ‘Ge mocht wel laten verstaan De koningin, zonder twijfel, Dat hij gans is en gezond. De jonkvrouw zei te die tijd: ‘Ik nee mag dan niet falen 11760 Rijk te zijn op geen manier En machtig al mijn leven, Nadien dat ik brengen zal Zulk nieuws in Arthur’ s hof; Want ik nee vrees daar niet van, 11765 De koning geeft me een kasteel Of een poort al geheel, Hoort hij dit nieuws van mij Eer het hem van anderen gezegd is.’ Hij zei dat hem dat lief was 11770 En hij scheidde toen van haar En voer met de oude vrouw toen. Ze reden tot de avond toe, Daar ze ter witte abdij kwamen Daar ze hun herberg namen. 11775 En de jonkvrouw aan de andere zijde Scheidde van haar zuster te die tijd Dat van haar van gegaan Lancelot. Ze reed geheel blijde tot Carmeloet. Toen ze er kwam steeg ze af met een vaart, 11780 En gaf te houden haar paard. Ze vroeg om de koningin daarna En om de koning. Men zei haar Dat de koning in zijn prieel was En met hem zijn baronnen een deel. 11785 Men zei haar van de koningin Dat ze was in haar kamer binnen, Zodat de jonkvrouw eerder ging Ter koningin dan te koning. Ze knielde en ze zei haar: 11790 ‘Vrouwe, ik breng u nieuws Van Lancelot dat hij geheel gezond is.’ Toen de koningin dat verstond Verschoot ze geheel van blijdschap Daar ze mee was begrepen, 11795 En ze zei: ‘Lieve vriendin, Waarbij weet je dit, lieve minne?’ Ze zei: ‘Ik zegt het u bij mijn trouw.’ Toen vertelde haar de jonkvrouw Hoe haar de ridder zei daarvan, 11800 Die haar haar zuster terug gaf, Dat zij met Lancelot at en dronk, In een bed, dat was kort geleden, Met hem had gelegd toen. De koningin vroeg haar toen 11805 Of ze de ridder iets had gezien Ongewapend? Ze zei meteen: ‘Vrouwe, ja ik erg goed, omdat Hij at gisterenavond met mij.’ De koningin voeg haar 11810 Hoe hij geschapen was, daarna. De jonkvrouw zei: ‘Vrouwe, Hij lijkt me, bij mijn trouw, De mooiste ridder van de wereld te zijn, En hij is een beetje bruin.,’ 11815 En ze zei er zoveel tekens toe, Dat de koningin goed wist toen Dat het Lancelot was. En te die tijd Werd de koningin zo blijde, Het nee mocht niemand vertellen. 11820 Ze scheidde van de jonkvrouw spoedig En was van haar zo blijde, dat haar Zeer verwonderde waarbij het was. De koningin zei met een vaart: ‘Ter goede tijd kwam je herwaarts, 11825 Omdat nooit werd een jonkvrouw ontvangen Met zulke blijdschap, zonder twijfel, Als u ontvangen zal mijn heer de koning Als hij van dit ding Horen zal, van dit blijde nieuws. 11830 Nu laat ons gaan tot hem, kom hier, Omdat het letten me leed is Dat hij dat nieuws noch niet nee weet.’ Ze leidde haar voor de koning en liet Haar voor de koning zeggen mede 11835 Dat ze haar tevoren had gezegd. De koning werd blijde toen hij het hoorde. Hij zei ter jonkvrouw toen, Daar het alle baronnen toehoorden: ‘Ge hebt me gemaakt nu ten tijde 11840 Met dit nieuws erg blijde: Nu wil ik u belonen ten deel Een die ge kiest van mijn kastelen.’ Ze viel hem te voeten met een spoed En ze kuste zijn voeten, 11845 En bad dat hij daarvan Het kasteel van Louzech opgaf Omdat ze er al in had geweest. De koning gaf het haar na deze. Toen dreven ze alle grote blijdschap, 11850 Die daar waren, zonder gelijke; Maar boven al de koningin. Ze was blijde in haar zin, En ze genas immer mede Van dag tot dag van haar ziekte, 11855 En ze had weer al gauw Haar schoonheid geheel. En had ze nooit voor deze Verheugd en blijde geweest Ze was het nu veel meer. 11860 Ze lachte en speelde zeer, En ze onderwond haar van dingen nee geen Dan dat ze God bad voortdurend Dat hij diegene wilde geven Gezond en goed leven, 11865 Door wie ze zoveel zwaarheid Had gedaan en geleden Met droefheid en met pijn. Nu nee spreekt het avontuur niet meer Van de koning en de koningin, 11870 En zal te spreken beginnen Van Lancelot nu ter ure En van zijn avonturen. |
Davonture seget hier ter steden, Alse Lanceloet was gesceden 11875 Vander witter abdien, dat hi Voer blide ende in hogen, bedi Dat hi hadde ontboden niemare Der coninginnen, die hare Harde wel soude sijn comen, 11880 Ende als sise hadde vernomen Dat sire blide soude wesen. Hi vragede der quenen na desen Waer dat sine leiden woude? Si seide dat hijt niet weten en soude 11885 Vore dat hi daer quame. Hi seide: ‘Dat si in Gods name.’ Si reden so verre, dat si quamen In enen sconen beemt te samen. Het was een heet weder, want het was 11890 Omtrent Sinte Jhans messe, als ict las. Si vonden ene fonteine daer, Die doer scone was ende claer Onder die scade van .ij. sicamoren, Ende si vonden dar voren 11895 Twee ridders ende .ij. joncfrouwen toc, Die opt gras hadden gespreit doe Een witte dwale suverlike: Si saten ende aten wel blidelike. Ten irste dat si hadden versien 11900 Lancelote si stonden op mettien Jegen hem, ende nadesen Hieten sine wellecome wesen. Si dedene beeten om eten; Ende tirst dat hi [bi] hen was geseten 11905 Hi hadde gehadt heiten groet, Ende waser of in tansichte al roet, Ende hi was al scone bi desen, Dat niemen so scone mochte wesen; Ende om sine grote scoenhede 11910 Begonstene besien daer ter stede Ene vanden .ij. joncfrouwen, die was Des eens suster als iet las. Ende si was maeget nochtoe, Ende so dore scone daertoe 11915 Ende wel gemaect, dat hare gelike Niemen en was in erderike. Men vant daer genen ridder mede Hine haddese om hare scoenhede Gerne te wive genomen; mar si 11920 En hads genen wille, bedi Sine hadde noit binnen Haren live gemint met minnen, Ende sine hadde noit vordien Coninc noch grave noch ridder gesien, 11925 Dien si te mannen woude dangieren. Ende si sach in allen manieren Op Lancelote den tijt dat men at. Si sach sinen mont, die hem wel sat Ende gelijc ere rosen was roet. 11930 Daer af quam hare pine groet. Si wart gequijt thant van dien, Sine hadde noit so scone gesien Als hi hare dochte, teneger stede, Noch enichge vrouwe noch joncfrouwe mede. 11935 Si sach sine oegen, die haer dochten daer Gelijc tween sconen mirauden claer. Si sach sijn scone vorhoeft Ende sijn kersp haer, des geloeft, Gelijc den goutdraeden, ende si sach 11940 Dat so grote scoenheit an hem lach, Dat si so met minnen wart bevaen, Dat si al verspanc, sonder waen. Ende die ridder die hare broeder was Wart thant geware das, 11945 Dat si bleec was, ende hadde van desen Wonder wat hare mochte wesen. Hi vragede wat si hadde hare. Si seidde dat si siec ware. Lanceloet was van ridenne sere 11950 Verhit, ende hi hadde groten gere Te drinkene vander scoenre fonteine, Die hi daer sach inden pleine, Ende hi dranker af na desen. Si dochtem cout ende goet wesen. 11955 Hi dranc te vele, sonder waen: [p. 81] Van siecheden waendi sterven saen. Hi viel in onmacht van groter smerte, Die hi dogede tsire herte. Hi lach lange ocht hi doet ware. 11960 Als hi spreken mochte seidi daer nare: ԁy soete vrouwe, ic sal nu, Mi dinke, sterven al sonder u. Dese doet soude mi in desen Goedertierren dunken wesen, 11965 Storvic doch binnen uwen armen. Maer nenic niet, acharmen!’ Hi strecte sine leden saen Ende sine oegen gingen te stale staen. Hi viel in onmacht daer nare 11970 Gelijc ocht hi doet ware. Tirst dattie quene dat versach Riep si lude: ԏwi, awach, Vrouwe Sinte Marie, sal nu hiere Dese ridder sterven in deser maniere, 11975 Die beste ridder, sekerlike, Diemen weet in al erderike? Om Gode, doetter raet toe, Goede lieden, of gi weet hoe, Ic vrese dat dese fonteine, daer hi 11980 Af dranc, gevenijnt si. Storve hi aldus, sonder waen, Ic souder mi selven om verslaen; Ende sterft hi, sijt seker dies, Nemmerme wordt verset tferlies.,’ 11985 Alsi dus spraken si vernamen Datter slangen uter fonteinen quamen, Die elke andren jagede daer, Ende keerden in die fonteine daer naer. Die oude joncfrouwe seide na dien: 11990 ԓoete vriende, nu mogede sien, Dat vanden beesten es gevenijnt Die fonteine, die den ridder pijnt, Ende daer die edel man bi es doet.’ Si gingen maken jamer groet. 11995 Die ridder sprac doe sire suster an: ԓuldi laeten desen edel man Nu sterven bi fauten van u? Men soude nieman vinden nu, Die so wel kent der crude cracht 12000 Alse gi doet, ende hare macht, Ende van venine af te done also wel Weetti meer dan ieman el. Ic ne sach u noit op enen tijt Also trage alse gi nu sijt 12005 Te helpene desen goeden man.’ Si sprac: ‘Ic ne waende niet dat hier an Mijns sins iet te done was. Nu sal ic mi onderwinden das, Hem te helpene vander doet, 12010 Magic, want hi heves noet.’ Si sochte daer inden beemt thant Crude, die si daer toe goet vant, Ende si brac gene crude warde Metten apple van Lanceloets swerde 12015 Inden selven nap, daer hi uut doe Hadde gedronken, ende si deder toe Triacle, die si hadde daer. Ende si ontdede hem den mont daer naer, Ende goet hem tgene inden mont. 12020 Hi dranc so hi best mochte tier stont, Ende hi was geswollen alsoe, Dat sine beene waren doe Also groet als een man es Omtrent die borst, des sijt gewes, 12025 Tirst dat Lanceloet hadde daer af Gedronken, dat hem die joncfrouwe gaf, Hi begonste swellen sere; Ende hi swal je lanc so mere, So dat hi also groet als ene tonne was. 12030 Die joncfrouwe bat haren broeder das, Dat hi hare alle die cleder brochte, Die hi in hare camere vinden mochte. ‘Wie sulne hier leggen, bedi Vortmenne henen, dunket mi 12035 Dat hi sterven sal, die ridder wart.’ Met haesten sat die ridder op sijn part, Ende reet al dat hi mochte, So dat hi hare cleder brochte, Daer mede geladen was een rosside; 12040 Ende ene viole ter selver tide, Die si hem te bringene beval. Hi vant Lancelote so ontmaect over al, Dat hi met oegen niet mochte gesien. Tfenijn was opgegaen mettien, 12045 Dat hem al sijn ansichte swal. Die joncfrouwe hiet ende beval Datmen hare een bedde bringen soude. Si leiden daer op also houde, Ende si leide op hem daer naer 12050 Al die cleder, die si hadde daer, Die cume hadde gedragen een part. Si de[de] een pawelgoen metter vart Rechten op al daer ter stede, Om die heiten te scuwene mede. 12055 Die joncfrouwe, dat suldi weten, Hiltene herde cort om sweten. Hi hadde, dat dochtem, meerre pine Vander heiten dan van den venine: Hi ne mochte hem verporren niet 12060 Daer hi lach, noch spreken iet. Hi sceen bat al den dach vort an Een doede dan een levende man. Noit ne dogede man tere stede Meerre pine dan hi dede. 12065 Nochtan en was hi niet tonder soe, Hine pensede emmertoe Om die coninginne sire vrouwe Meer dan om hem selven inden rouwe. Hi wiste wel, also houde alse hare 12070 Van siere doet quame die niemare Si soude scire sterven daer naer: Dit was die dinc die hem meest was swaer, So dat hi in dit verdriet lach Ende in desen rouwe al den dach, 12075 Al dien nacht al dore oec mede, Sonder verporren sine lede Ende sonder te sprekene wort. Hi sweette also gedect recht vort, Ende dar ne ruste nieman, tuwaren, 12080 Van allen die bi hem waren; Die joncfrouwe verboet hem lieden Dat si van hem niet ne scieden. Des ander dages te middage Begonsti te makene clage, 12085 Ende seide: ԁy God, lieve here, Dese heiten deert mi nu mere.’ Die joncfrouwe antworde daer toe: ‘Here, ghi moetse gedogen also Tote morgen dat dach sal wesen, 12090 Dan suldi sijn genesen Bider hulpe van onsen here.’ Hi sweech ende ne sprac niet mere. Die joncfrouwe sprac haren broeder an: ԏcht ic desen ridder genesen can 12095 Ne soudi niet te rechte wesen mijn Tirst dat hi genesen sal sijn?’ Die ridder seide: ‘suster, jahi, Want hi ware doet ne waerdi, Ende hine sal niet moegen genesen 12100 En moet bi uwer hulpe wesen.’ Si seide: ‘Sijt seker, dat hi al Binnen .xv. dagen genesen sal, Ende also starc sijn ende also gesont Alse hi noit was teneger stont, 12105 Blivic gesont.’ Die gene diet horden [p. 82] Worden blide vanden worden. Daer na sijn si ten etene geseten; Ende tirst dat si hadden geeten Gingen si slaepen sonder sparen, 12110 Want si sere verwaect waren. Des ander dages te primetide Sprac Lanceloet metter lide Ende seide: ԁy joncfrouwe. Gi doet mi, bi mire trouwe, 12115 Met heiten die ghi mi doet doegen.’ - ‘Ic dancs den here van hier boven, Die u die cracht gaf, lieve here, Bedi ic waende een luttel eere Dat nimmermeer te gere stonde 12120 Sprake ne quame ute uwen monde.’ Die jonfrouwe dede van hem doe .iij. gesticke cuelcten, daer toe Drie covertoren, ende si vant Sijn ansichte ontswollen thant, 12125 Sinc ledet; maer alo saen Was hem die huyt afgegaen, Ende sine naglen sijn met allen Hem vanden vingeren gevallen Ende vanden teen, des geloeft. 12130 Hem en bleef niet een haer op thoeft; Maer hi gevoelde wel doe das, Dat hi sere verlicht was. Hi bat dat si sijn haer doen souden In ene bosse, ende dat wel houden: 12135 Hi wout sinden der coninginnen Omdat si te bat soude kinnen Ende geloven sijn geval. Men dede al dat hi beval. Die joncfrouwe deden eten nadien, 12140 Die met goeden wille op hem heeft gesien. Hi dochte hare so scone, dat si van desen Niet versaet en mochte wesen Al hadt gedurt een jaer. Si hilts haer over te sotter daer naer, 12145 Ende scout haer selven dar bi. ԁcharme keytive,’ seide si, ‘Waer bi eist dat icken so gerne sie, Dat hi so scone dunket mie? Al es hi scone wat es mi te bat dan? 12150 Ja, en hebbicker niet an, Ic doe, mi es te bat van dien; Want dat oversoete opsien Brinct mi int herte daer mede Ene so grote soetichede 12155 Ende so soete hope, des gelike, Dat icker bi ware genoech rike, Ne waendic niet bedroegen wesen. Maer wi sien vele van desen Dattie dingen niet also en gescien 12160 Alse die lieden dicken hopen te dien; Hierbi op avonture, wats gesciet, Ne dar ic an die hope houden niet.’ Aldus disputeerde si doe Jegen haer selven emmertoe. 12165 Aldus vragede si haer selven daer Ende gaf antworde toe daer naer. Als hi geeten hadde si dede Hem een bedde maken ter stede, Ende dedene opt tbedde liggen saen, 12170 Ende decten lichte, sonder waen. Ende ten irsten dat hare dochte Dat hi in slape wesen mochte Dede si dandre uutgaen boude, Datten niemen wecken ne soude. 12175 Alsi lange op hem hadde gesien Seide si als een drove wijf nadien: ‘Ter quader tijt sagic u scoenhede, Dat icker dus moet quellen mede, So dat ics niet mag ontgaen 12180 Ine moeter om sterven, sonder waen; Ende mine sal moegen helpen gene Cracht van cruden noch van stenen. Ende dits een groet wonder, bedi Mi dunct wel, woudic, dat ic mi 12185 Wel hier of getrecken mochte Ende dar af ontcommeren sochte. Maer allene dat gepens van desen Dunct mi so bequame wesen, Ende het genoeget mi so over wel, 12190 Ja, bat dan enichge dinc mochte el, Niet bedi dat gepens es mi Ine weet waer af comen, bedi Ic ne minde noit vor desen, Nochtan hebbic versocht gewesen 12195 Dicke van menichgen hogen man, Dien ic veronwarde te horne dan. Nu minnic so, dat ic en mach niet Mijn herte daer af trecken, wats gesciet; Ic soude eer willen bi deser sake 12200 Sterven eer icse daer af trake. Noit ne minde joncfrouwe so sere Binnen so corter tijt enen here. Niet ic en betrouwe mi so wel an u, Want ic hebbe u wel gedient nu, 12205 Dat gi mi niet sult willen doeden Met uwer minnen, siedi mi in noeden Opdat mi quame daertoe; Maer het en sal niet gescien alsoe. Bider hulpen Gods ons heren, 12210 Ic sal mi van desen wille keren, Ende ic sal betren raet soeken. Ic weet wel u ne sal niet roeken Ene so arme joncfrouwe als ic bem Te minnen.’ Dus sprac si op hem, 12215 Ende seide ende wederseide daer. Nu bequam hi hare wel, ende daer naer Es hare van hem al vergaen. Al es si met droefheden bestaen, Nu es si blide dat si nadien 12220 Opten genen hevet gesien, Dien si lude ende stille Mint, wil si ocht ne wille. Ende si wart drove ende gram, Ende vloecte die wile dat hare anquam 12225 Dat gepens daer si in was. Si hilt hare over te sotter das. Lanceloet ontspranc daer hi lach, Ende tirst dat hise wenen sach Was hi so drove, dat hi ter steden 12230 Al verscoet van droefheden; Hi seide: ‘Joncfrouwe, wat hebbedi? Wie was so cone dat hi vor mi U gram dorste maken nu?’ Si seide: ‘Here, ne roke u. 12235 Ic ne clage over nieman, sonder waen, Ende mine heeft niemen quaet gedaen Sonder mine herte, diene heeft niet Al dat si wille dat gesciet.’ Mettien liet hi vallen die tale; 12240 Maer hen bequam niet wale Dat hise so drove hadde gesien. Si drogede hare oegen na dien; Ende alsi toende haren gedochte Also grote bliscap alsi mochte 12245 Mettien quamer hare broeder toe. Hi vragede Lancelote doe Wat hi dade? - ‘wel, Goddanc, Ic sal genesen eer iet lanc.’ |
Het avontuur zegt hier ter plaatse, Toen Lancelot was gescheiden 11875 Van de witte abdij, dat hij Voer blijde en verheugd, omdat Dat hij had ontboden nieuws De koningin, die haar Erg goed zou zijn bekomen, 11880 En toen ze het had vernomen Dat ze er blijde van zou wezen. Hij vroeg de oude vrouw na deze Waar dat ze hem leiden wilde? Ze zei dat hij het niet weten zou 11885 Voordat hij daar kwam. Hij zei: ‘Dat is in Gods naam.’ Ze reden zo ver, dat ze kwamen In een mooie beemd tezamen. Het was een heet weer, want het was 11890 Omtrent Sint Jans mis, zoals ik het las. Ze vonden een fontein daar, Die uiterst mooi was en helder Onder de schaduw van 2 esdoorns, En ze vonden daarvoor 11895 Twee ridders en 2 jonkvrouwen toe, Die op het gras hadden gespreid toen Een zuivere witte doek: Ze zaten en aten wel blijde. Ten eerste dat ze hadden gezien 11900 Lancelot ze stonden op meteen Tegen hem, en na deze Zeiden ze hem welkom te wezen. Ze lieten ze afstijgen om te eten; En ten eerste dat hij bij hen was gezeten 11905 Hij had grote hitte gehad, En was ervan in het aanzicht geheel rood, En hij was geheel mooi hierdoor, Dat niemand zo mooi mocht wezen; En om zijn grote schoonheid 11910 Begon hem te bezien daar ter plaatse Een van de 2 jonkvrouwen, die was De ene haar zuster zoals ik het las. En ze was maagd noch toe, En zo uiterst mooi daartoe 11915 En goed gemaakt, zodat haar gelijke Niemand was in aardrijk. Men vond daar geen ridder mede Hij had haar om haar schoonheid Graag tot wijf genomen; maar zij 11920 Had geen wil, omdat Ze had nooit binnen Haar leven gemind met minnen, En ze had nooit voor die Koning noch graaf noch ridder gezien, 11925 Die ze tot man wilde verwaardigen. En ze zag in alle manieren Op Lancelot de tijd dat men at. Ze zag zijn mond, die hem goed zat En gelijk een roos was rood. 11930 Daarvan kwam haar grote pijn. Ze werd van die gelijk gekweten, Ze had nooit zo’ n mooie gezien Zoals ze dacht, te enige plaats, Noch enige vrouwe noch jonkvrouw mede. 11935 Ze zag zijn ogen, die haar dachten daar Gelijk twee mooie heldere smaragden. Ze zag zijn mooie voorhoofd En zijn gekrulde haar, dus geloof het, Gelijk het gouddraad, en ze zag 11940 Dat zo’ n grote schoonheid aan hem lag, Zodat ze met zo’ n minnen werd bevangen, Dat ze geheel aangelokt was, zonder twijfel. En de ridder die haar broeder was Werd gelijk gewaar dat, 11945 Dat ze bleek was, en had van deze Verwondering wat haar mocht wezen. Hij vroeg haar wat ze had. Ze zei dat ze ziek was. Lancelot was van rijden zeer 11950 Verhit, en hij had groot verlangen Te drinken van de mooie fontein, Die hij daar zag in de vlakte, En hij dronk er van na deze. Het leek hem koud en goed te wezen. 11955 Hij dronk te veel, zonder twijfel: Van ziekte waande hij gelijk te sterven. Hij viel in onmacht van grote smart, Die hij gedoogde tot zijn hart. Hij lag lang alsof hij dood was. 11960 Toen hij spreken mocht zei hij daarna: ‘Aai lieve vrouwe, ik zal nu, Me lijkt, sterven al zonder u. Deze dood zou me in deze Goedertieren lijken te wezen 11965 Stierf ik toch binnen uw armen. Maar neem ik niet, ach arme!’ Hij strekte zijn leden gelijk En zijn ogen gingen starogen staan. Hij viel in onmacht daarna 11970 Gelijk alsof hij dood was. Ten eerste dat die oude vrouw dat zag Riep ze luid: ԏ wei, o wee Vrouwe Sint Maria, zal nu hier Deze ridder sterven op dezer manier, 11975 De beste ridder, zeker, Die men weet in al aardrijk? Om God, doe er raad toe, Goede lieden, als ge weet hoe, Ik vrees dat deze fontein, daar hij 11980 Van dronk, vergiftig is. Stierf hij aldus, zonder twijfel, Ik zou er me zelf om verslaan; En sterft hij, zij het zeker dus, Nimmermeer wordt verzet het verlies.,’ 11985 Toen ze aldus sprak ze vernam Dat er slangen uit de fontein kwamen, Die elk de anderen opjoegen daar, En keerden in de fontein daarna. Die oude jonkvrouw zei na die: 11990 ‘Lieve vrienden, nu mag je zien, Dat van de beesten is vergiftigd De fontein, die de ridder pijnigt, En daar de edele man dood bij is.’ Ze ging grote jammer maken. 11995 Die ridder sprak toen zijn zuster aan: Ԛal je laten deze edele man Nu sterven bij tekort komen van u? Men zou niemand vinden nu, Die zo goed de kracht van de kruiden kent 12000 Zoals gij doet, en hun macht, En van venijn af te doen alzo goed Weet ge meer dan iemand anders. Ik zee zag u nooit op een tijd Alzo traag als ge nu bent 12005 Te helpen deze goede man.’ Ze sprak: ‘Ik nee waande niet dat hieraan Mijn zin iets te doen was. Nu zal ik me onderwinden dat, Hem te helpen van de dood, 12010 Mag ik, want hij heeft het nodig.’ Ze zocht gelijk daar in de beemd Kruiden, die ze daartoe goed vond, En ze brak die waardevolle kruiden Met de appel van Lancelot’ s zwaard 12015 In dezelfde nap, daar hij uit toen Had gedronken, en ze deed er toe Teriakel, die ze daar had. En ze opende hem de mond daarna, En goot hem datgene in de mond. 12020 Hij dronk zo goed hij kon te die tijd, En hij was gezwollen alzo, Dat zijn benen waren toen Alzo groot als een man is Omtrent de borst, weet dat zeker, 12025 Ten eerste dat Lancelot daarvan had Gedronken, dat hem de jonkvrouw gaf, Hij begon zeer te zwellen; En hij zwol hoe langer hoe meer, Zodat hij alzo groot als een ton was. 12030 De jonkvrouw bad haar broeder dat, Dat hij haar alle kleren bracht, Die hij in haar kamer vinden mocht. ‘Wie zullen hem hier leggen, omdat Voert men hem henen, lijkt me 12035 Dat hij sterven zal, die ridder waard.’ Met haast zat die ridder op zijn paard, En reed al dat hij mocht, Zodat hij haar kleren bracht, Daarmee geladen was een pakpaard; 12040 En een glas terzelfder tijd, Die ze hem te brengen beval. Hij vond Lancelot zo ontmaakt overal, Dat hij met ogen niet mocht zien. Het venijn was opgegaan meteen, 12045 Dat hem al zijn aanzicht zwol. De jonkvrouw zei en beval Dat men haar een bed brengen zou. Ze legden hem daarop alzo gauw, En ze legde op hem daarna 12050 Al de kleren, die ze daar had, Dat nauwelijks kon dragen een paard. Ze liet een paviljoen met een vaart Oprichten al daar ter plaatse, Om de hitte te schuwen mede. 12055 De jonkvrouw, dat zal je weten, Hield hem erg kort om te zweten. Hij had, dat dacht ze, meer pijn Van de hitte dan van het venijn: Hij nee mocht zich niet bewegen 12060 Daar hij lag, noch iets spreken. Hij scheen beter de hele dag voortaan Een dode dan een levende man. Nooit nee gedoogde een man ter ene plaats Meer pijn dan hij deed. 12065 Nochtans was hij niet zo ten onder, Hij peinsde immer toen Om de koningin zijn vrouwe Meer dan om zichzelf in de rouw. Hij wist wel, alzo gauw als haar 12070 Van zijn dood het nieuws kwam Ze zou snel sterven daarna: Dit was een ding die hem het meeste bezwaarde, Zodat hij in dit verdriet lag En in deze rouw de hele dag, 12075 Al die nacht al door ook mede, Zonder te bewegen zijn leden En zonder te spreken een woord. Hij zweette alzo bedekt recht voort, En daar nee rustte niemand, inderdaad, 12080 Van allen die bij hem waren; Die jonkvrouw verbood hen lieden Dat ze van hem niet nee scheiden. De volgende dag te middag Begon hij klachten te maken, 12085 En zei: ‘Aai God, lieve heer, Deze hitte deert me nu meer.’ De jonkvrouw antwoordde daartoe: ‘Heer, ge moet het gedogen alzo Tot morgen dat het dag zal wezen, 12090 Dan zal je genezen zijn Met de hulp van onze heer.’ Hij zweeg en nee sprak niet meer. De jonkvrouw sprak haar broeder aan: ԁls ik deze ridder genezen kan 12095 Nee, zou hij niet terecht van mij wezen Ten eerste dat hij genezen zal zijn?’ Die ridder zei: ‘Zuster, ja hij, Want hij was dood nee was jij, En hij zal niet mogen genezen 12100 Het moet bij uw hulp wezen.’ Ze zei: ‘wees zeker, dat hij geheel Binnen15 dagen genezen zal, En alzo sterk zijn en alzo gezond Als hij ooit was te enige tijd, 12105 Blijf ik gezond.’ Diegene die het hoorden Werden blijde van de woorden. Daarna zijn ze te eten gezeten; En ten eerste dat ze hadden gegeten Gingen ze slapen zonder ophouden, 12110 Want ze zeer uitgeput waren. De volgende dag te priemtijd Sprak Lancelot lijdzaam En zei: ‘Aai jonkvrouw. Ge dood me, bij mijn trouw, 12115 Met hitte die ge mij laat gedogen.’ - ‘Ik bedank de heer van hier boven, Die u de kracht gaf, lieve heer, Omdat ik wat eerder waande Dat nimmermeer te geen tijd 12120 Woorden nee kwamen uit uw mond.’ De jonkvrouw deed van hem toen 4 gestikte dekens, daartoe Drie bedekkingen, en ze vond Zijn aanzicht gelijk ontzwollen, 12125 Zijn leden; maar alo gelijk Was hem de huid af gegaan, En zijn nagels zijn geheel Hem van de vingers gevallen En van de tenen, dus geloof het. 12130 Hem bleef niet een haar op het hoofd; Maar hij voelde wel toen dat, Dat hij zeer verlicht was. Hij bad dat ze zijn haar doen zouden In een bundel, en dat goed houden: 12135 Hij wilde het de koningin zenden Omdat ze te beter zou kennen En geloven zijn ongeluk. Men deed alles dat hij beval. Die jonkvrouw liet hem eten nadien, 12140 Die met goede wil op hem heeft gezien. Hij leek haar zo mooi, dat ze van deze Niet verzadigd mocht wezen Al had het een jaar geduurd. Ze hield zich voor zot daarna, 12145 En schold op zichzelf daarbij. ԁch arme ellendige,’ zei ze, ԗaarbij is het dat ik hem zo graag zie, Dat hij me zo mooi lijkt? Al is hij mooi wat is mijn te baat dan? 12150 Ja, en heb ik er niets aan, Ik doe, me is de baat van die; Want dat over lieve opzien Brengt me in het hart daarmee Een zo’ n grote lieflijkheid 12155 En zo’ n lieve hoop, dergelijke, Dat ik er genoeg rijk van was, Nee waande ik niet bedrogen te wezen. Maar we zien velen van dezen Dat deze dingen niet alzo geschieden 12160 Als de lieden vaak hopen tot die; Hierbij op avontuur, wat er gebeurt, Ne, durf ik niet aan die hoop te houden.’ Aldus disputeerde ze toen Tegen zichzelf immer toe. 12165 Aldus vroeg ze zichzelf daar En gaf antwoordde toe daarna. Toen hij gegeten had liet ze Hem een bed maken ter plaatse, En let hem gelijk op het bed liggen, 12170 En bedekte hem licht, zonder twijfel. En ten eerste dat ze dacht Dat hij in slaap wezen mocht Liet ze de anderen dapper er uitgaan, Zodat hem niemand wekken nee zou. 12175 Toen ze lang op hem had gezien Zei ze als een droevig wijf nadien: ‘Ter kwade tijd zag ik uw schoonheid, Dat ik er aldus mee moet kwellen, Zodat ik het niet mag ontgaan 12180 Ik moet er om sterven, zonder twijfel; En mij zal mogen helpen geen Kracht van kruiden noch van stenen. En dit is een groot wonder, omdat Me wel lijkt, wilde ik, dat ik me 12185 Wel hiervan onttrekken mocht En daarvan ontkomen zocht. Maar alleen dat gepeins van deze Lijkt me zo bekwaam te wezen, En het vergenoegd me zo uiterst goed, 12190 Ja, beter dan enig ding anders mag, Niet omdat dat gepeins me is Ik weet niet waarvan het is gekomen, Ik nee minde nooit voor deze, Nochtans ben ik verzocht geweest 12195 Vaak van menige hoge man, Die ik dan verontwaardigd aanhoorde. Nu min ik zo, dat ik mag niet Mijn hart daarvan trekken, wat er geschiedt; Ik zou eerder willen bij deze zaak 12200 Sterven eer ik het daarvan trok. Nooit nee minde jonkvrouw zo zeer Binnen zo’ n korte tijd een heer. Niet vertrouwde ik me zo goed aan u, Want ik heb u nu goed gediend, 12205 Dat ge me niet zal willen doden Met uw minnen, zie je me in nood Opdat me kwam daartoe; Maar het zal niet geschieden alzo. Bij de hulp van God onze heer, 12210 Ik zal me van deze wil keren, En ik zal betere raad zoeken. Ik weet wel u nee kan het niet schelen Een zo’ n arme jonkvrouw zoals ik ben Te minnen.’ Aldus sprak ze op hem, 12215 En zei en weersprak daar. Nu bekwam hij haar goed, en daarna Is haar van hem geheel vergaan. Al is ze met droefheid bestaan, Nu is ze blijde dat ze nadien 12220 Op diegene heeft gezien, Die ze op alle manieren Mint, wil ze of wil ze niet. En ze werd droevig en gram, En vervloekte de tijd dat haar aankwam 12225 Dat gepeins daar ze in was. Ze hield zich voor te zotter dan. Lancelot ontsprong daar hij lag, En ten eerste dat hij haar wenen zag Was hij zo droevig, zodat hij ter plaatse 12230 Geheel verschoot van droefheid; Hij zei: ‘Jonkvrouw, wat heb je? Wie was zo koen dat hij voor mij U gram nu durfde te maken?’ Ze zei: ‘Heer, nee trek het je niet aan. 12235 Ik nee klaag over niemand, zonder twijfel, En mij heeft niemand kwaad gedaan Uitgezonderd mijn hart, die nee heeft niet Al dat ze wil dat geschiedt.’ Meteen liet hij vallen dat gesprek; 12240 Maar het bekwam hem niet goed Dat hij haar zo droevig had gezien. Ze droogde haar ogen na dien; En toonde haar gedachte Alzo grote blijdschap als ze mocht 12245 Meteen kwam er haar broeder toe. Hij vroeg Lancelot toen Wat hij deed? – ‘Goed, God dank, Ik zal al gauw genezen.’ |
Binnen dien dat si waren in dit doen 12250 Quamen gereden vor dat pawelgoen .ij. gewapende ridders, ende daer toe Ene joncfrouwe, die vrageden doe Ochtmense daer herbergen mochte. Het was herbergens tijt dat hen dochte. 12255 Der joncfrouwen broeder seide daer naer, [p. 83] Dat si wel waren comen daer Al hadder vele meer gewesen: Hi dede rechten na desen Een pawelgoen al sonder sparen. 12260 Tirst dat si ontwapent waren Gingen si sitten rusten daer. Die wart vragede hen daer naer Wanen si waren. Doe seiden si: Van Arturs hove. Doe vragede hi 12265 Wat si sochten in dat lant. - ‘Wie soeken,’ antworden si thant, ԍinen here Lancelote van Lac.’ Die riddre daer men aldus toe sprac Gine tote Lancelote saen, 12270 Ende dede hem aldus verstaen: ‘Here sijn twee ridders, comen nu Van Arturs hove, die soeken u, Ende spraken u gerne, wildi: Segt wat hier af u wille si.,’ 12275 Lanceloet antworde den goeden man: ‘Vraget hem wie si sijn: dan Coemt weder seggen na dien; Si mochten sulc sijn ic soudse gerne sien, Ende si mochten oec sulc wesen 12280 Ic ne liete mi niet sien, bi desen Dat ic in desen pointe bem.’ Die ridder ginc weder tote hem Ende vragede hen wie si waren. - Die riddre antworde sonder sparen: 12285 ‘Deen ridder es Bohoert geheten, Dander Lioneel, dat suldi weten!’ Tirst dat Lanceloet dat verstont Hi wart sere blide tier stont. Als hise horde also nomen 12290 Hi seide: ‘Gaet, doetse comen.’ Tirst dat si vor hem quamen Hi groettese beide bi namen. Als sine kinden worden si begrepen Met so groter bliscepen, 12295 Het ne soude nieman seggen moegen Die bliscap die si gingen toegen. Si waren vervart om die sake Dat sine so sagen tongemake, Ende si vrageden hem na desen 12300 Ocht hi iet soude moegen genesen. Hi seide: ja hi, wel cortelike, Bi sheren hulpe van hemelrike. Hi seide sine avonture met allen Also als si hem was gevallen. 12305 Ende alsi davonture verstonden Hem wondrets sere tien stonden. Lanceloet seide tot hen daer nare: ‘Here, weetti enichge niemare Vanden hove?’ - ‘Hets .viij. dage leden 12310 Dat wi vanden hove sceden henen, Ende wi lieten tongemake Den coninc om uwe sake, Die wel waent, here, dat gi doet sijt. Ende daer ne dorste nieman tier tijt 12315 Lachen noch spelen om uwen wille.’ Ende hi seidem doe vort al stille: ‘Here, mijn vrouwe die coninginne Leeft doer u met droven sinne.’ Ende hi telde hem na desen 12320 Al haer leven ende al haer wesen, Ende dien rouwe dien si vor hen lieden Dreef alsi van danen scieden. Doe gaf hem Bohort dat vingerlijn Datter coninginnen hadde gesijn, 12325 Dat si hem beval ter selver stonde Te gevene, dat menne vonde. Ende hi seidem mede al Dat hem die coninginne beval. Hi nam tvingerlin mettien, 12330 Ende alsijt wel hadde besien Kendijt wel ende weende sere. Ende hi seide: ‘wel lieve here, Dit gebot ne mochtic niet doen nu, Ic bem so siec, dat seggic u, 12335 Dat ic niet en mach riden van siecheden. Ende alsic ben genesen mede Moet ic met deser vrouwen gaen Ende hare besicheit onderstaen. Hier bi dinct mi goet dattie een 12340 Te hove wart vare van u tween, Ende gi hare segt hoe ic vare, Ende segt mine avonture hare. Bedi gi sult van desen Bat dan enich ander geloeft wesen; 12345 Ende om bat geloeft te sine daer Suldi mire vrouwen voren mijn haer, Dat ic hebbe gedaen houden daertoe.’ Si waren daer wel ontfaen doe. Sanderdages gereidden wech te gane 12350 Bohort; maer eer hi sciet dane Seidi tote Lancelote saen: ‘Here, ic hebbe jegen u mesdaen Meer dan gi selve waent, seggic u.’ - ‘Hoe es dat,’ sprac hi, ‘Segt mi nu?,’ 12355 Bohort seide: ‘Ic saelt u toegen. Gedinct u dat quam vor uwen oegen Een ridder gewapent tere steden Ende die coninginne wech woude leden, Ende gi joesteret jegen hem daer?,’ 12360 Lanceloet seide doe: ‘Dats waer.’ - ‘Dat wasic, here,’ sprac hi, ‘Ende gi joesteret jegen mi. Here, ic ne kinde u niet. Van dien dat mi daer af es gesciet 12365 Biddic u genaden nu, here.’ Lanceloet sprac: ‘wimesdoet sere Dat gi u onderwint, bi mire trouwe, Hant te slane an so hoge vrouwe, Ende gi verdienet wel daer an 12370 U lijf te verliesene dan. Ic verbiede u dat gi niet so cone Sijt meer sulc overdaet te doene, Bedi weet wel, dat ic bi desen Toter doet u viant soude wesen.,’ 12375 Hi swoer dat hi hadde gesekert soe, Dat hijt emmer doen moeste doe, Ende hi telde hem hoe Dat hi was bracht daer toe. Doe maecte Bohort sine vart 12380 Metter joncfrouwe te Galuoie wart, Ende Lioneel gebrachtene daer Ende keerde tote Lancelote daer naer. Lanceloet seide hem: Ԕuwaren, Neve, gi moet te hove varen 12385 Te mire vrouwen, ter coninginnen, Van minen wege, ende troestense met minne. Ende gi sult hare voren mijn haer Ende thant hier weder keren daer naer, Dat ic weten mach wal sal gescien.,’ 12390 Lioneel voer te hove mettien. Alse hi int hof quam hi verstont Dattie coninc voer jaegen tier stont, Ende die coninginne was comen vort Van daer si messe hadde gehort. 12395 Tere venstren sat si. Mettien Heeft si Lionele versien, Daer si herde blide af was. Si waende wel seker wesen das, Dat hi hare niemare brochte 12400 Van hem, dien si in hare gedochte Dan haer selven ne minde niet min. Doe ginc soe te haerre camere in, Ende dede die joncfrouwe uut gaen haestelike: Si wouder wesen heimelike. 12405 Alse Lioneel gebeet was daer nare [p. 84] Vragedi waer die coninc ware? Hi was jagen seiden si. Daerna vragede Lioneel waer hi Die coninginne vinden mochte? 12410 Si seiden hem dat hise sochte In hare camere, si ware daer. Hi ginc in die camere daer naer. Als hi die coninginne sach seide hi: ‘Vrouwe, Lanceloet groet u bi mi.,’ 12415 Ende si helsedene na desen Ende hietene wellecome wesen. Si vragede wat Lanceloet dede. Hi seide: ‘wel, bider Gods genade, Na den avontnren, sonder waen, 12420 Die hem sider sijn overgegaen, Vrouwe, dat gine niet ne saget.’ Dar na die coninginne vraget: ‘Nes hi dan niet al gesont?’ - ‘Neenn hi, vrouwe, nu ter stont 12425 Also wel alse mi lief ware.’ Die coninginne seide daer nare: ‘Het is onlanc dat hier was Eene joncfrouwe, die gewoech das, Dat hi al gesont was. Ende hi 12430 Heeft siec geweest siden,’ seide si? - ‘Hi heeft geweest in sulker noet, Dat wonder es hine ware doct.’ Ende hi vertellede hare met allen Davonture, die hem was gevallen. 12435 Alse die coninginne dat verstoet So wart so drove in haren moet, Dat sine mochte spreken een wort. Doe seide hare Lioneel vort Hoe hem die huyt afginc met allen, 12440 Ende hoe hem af waren gevallen Al sine naglen mede Van handen ende van voeten bede, Ende uten hoefde al sijn haer, Ende hoe hijt hare brachte daer 12445 In ene bosse yvorijn, Dat hi te bat geloeft soude sijn. Die coninginne seide: ‘Ic weet u Betren danc daer af nu Dan nieman, die mi geven woude 12450 .C. marc van finen goude.’ Ende alse hi ontwapent was daer nare Gaf hi hare die bosse metten hare. Si ontdeedse doe, ende na dien Dat si dat haer hadde gesien 12455 Eyschede sijt ende leit an haer oegen, Ende begonste also grote bliscap togen, Alse ochte dat selve haer ware Van enen helichgen martelare. Al dien dach dore bleef daer binnen 12460 Lyoneel metter coninginnen. Vor dien maeltijt quam aldare Een sciltknecht, die seide hare: ‘Vrouwe, u ontbiet mijn here Dat hi niet ne coemt tavont mere; 12465 Hi blijft inden bosch ende ontbiet u Dat gi u tavont te gemake doet nu, Ende ghi also groet hof ende mare Hout ocht hi hier selve ware.’ Die coninginne seide si soude. 12470 Si sprac te Lyonele also houde: ‘Lieve vrient, raet mi wat ic doen mach. Ic en gecreech noit op enen dach Te gere dinc wille so groet Als ic hebbe om Lansloet 12475 Te siene cortelike. Ne sie ics niet Ic salre om sterven, wat soes gesciet; Ende ic soudene gerne sien In sulker manieren, mocht mi gescien, Dat niet ne wiste van dien done 12480 Die coninc noch die barone, Noch ieman oec sonder ic ende gi.’ - ‘Ic sal u wel visieren,’ sprac hi, ‘Hoe gi sult moegen comen te dien Dat gi u ende hem sult sien, 12485 Dat niemen weten en sal mee Dan ic ende allene gi twee.’ Die coninginne seide: ‘Nu segt hoe.’ Hi seide: Ԕbeste dat icker weet toe Dat es in deser manieren, 12490 Dat gi enen tornoy doet visieren; Ende gi sult wel dese dinc Gecrigen anden coninc. Ende hi si ter octaven, sonder dage, Van sinte Marien Magdalenen dage. 12495 Daer sullen van allen siden Ridders vergaderen tien tiden. Alse ridderscap daer sal wesen Ende die tornoy beleeft binnen desen Sullen wi comen hier binnen 12500 So dat ons nieman en sal kinnen: Dus suldine spreken ende hi u. Ende om dit wel te heelne biddic nu Dat gi dit hout bedect al Tote dien dattie tornoy wesen sal.,’ 12505 Dus bespraken si die sake Ende waren dien avont te gemake. Sander dages als comen was die coninc Spraken die coninginne van deser dinc: ‘Here, ic bem drove int herte mijn 12510 Om Waleweine ende die met hem sijn, Dat si ne weten gene niemare Van Lancelote. Ic woude hen cont ware Die niemare, die hier int hof Die joncfrouwe brochte lest daer of.,’ 12515 - ‘Ic wout oec wel,’ seide die coninc. - ‘wisult doen,’ sprac si, ‘ene dinc: Gi sult in deser manieren Doen enen tornoy creyieren Ter octaven, sonder sage, 12520 Van sinte Marien Magdalenen dage In die mersche van Kamaloet. Ic wane wel, hoert Lanceloet Daer af spreken, dat hi comen sal; Ende so sullen die andre al 12525 Die in die queste sijn gevaren.’ Die coninc seide: ‘Ic wilt wel, tuwaren.’ Die coninc sende ute thant Boden al dore dat lant, Dattie tornoy also soude wesen 12530 Alse gi hier hebt gelesen. Die coninginne es weder gegaen Tote Lyonele ende seide saen: Ԗart alse gi wilt, het sal also wesen Alse gi visieret van desen. 12535 Groet mi uwen neve sere, .M. werf ofte mere, Ende segget hem oec dat hi Indelike ten tornoye si.’ Hi voer denen. Als hi quam 12540 Daer Lanceloet was, hi vernam Dat daer .iiij. pawelgoene stonden. Hi sat af ende heeft sijn part gebonden. Alse hi gebeet was hi ginc thant Daer hi Lanslote herde siec vant. 12545 Hi seide tote hem: ‘Here, wat doedi?’ - ‘Ic genese crankelike,’ seide hi. ‘Die joncfrouwe, die mijns ware nam, Es so siec, dat si ne quam Hier niet des sijn .iij. dagen nu, 12550 Dus varic qualike, seggic u.’ Hi seide: ‘Ic bem drove van desen, Maer also onse here wille moet wesen.’ Daerna seidi hem niemare Vander coninginnen, hoet stont met hare, 12555 Ende hoe die tornoy wesen sal, [p. 85] Ende hi dor sinen wille was gemaect al; Ende hoe die coninginne emmer woude Dat daer Lanceloet comen soude. ԁy God, here,’ seide Lanceloet saen, 12560 ‘Waer omme heeft mijn vrouwe dat gedaen? Ic bem so siec ende so swaer, Ende die termt es hier so naer, Datter mar ene maent toe en es. Ic hebbe grote sorge des, 12565 Dat icker niet te tide sal comen, Bedi dat ic hebbe ondernomen Deser vrouwen saken, die ic eere Ten inde moet bringen eer ik kere.’ Doe begonsti claegen van desen 12570 Ende omme sine siecheit drove wesen. Lioneel ginc daer die joncfrouwe lach Int pawelgoen. Als sine sach Wart hare te moede bi dien Ocht si Lancelote hadde gesien, 12575 So gelijc was hem Lyoneel; Ne haddi niet minder geweest een deel Men haddese cume moegen onderkinnen. Alse Lyoneel sach daer binnen Begonste si wenen herde sere. 12580 Hi seide: ‘Watdoedi?’ So seide: ‘Here, Ic sterve,’ bedi si was bevaen Sere met minnen, sonder waen, Meer dan ieman mochte wesen. Ende si seide tote desen: 12585 ‘Hets mi leet, meer om ander, seggic u, Dan es om mi selven nu; Want ane mine doet, sijt seker dies, Sal hebben al die werelt verlies Vanden besten ridder die mach wesen, 12590 Dien ic wel soude hebben genesen.’ Doe vragede Lyoneel hare Waer af die siecheit haer comen ware. Die joncfrouwe antworde hem dan: ‘Des ne seggic u niet, noch andren man; 12595 Maer ene sake al sonder waen Mogedi uwen here doen verstaen, Dat hi met sire scoenhede Hem selven doet ende andren mede.’ Si weende ende si dreef groet mesbaer, 12600 En seide al stillekine dar naer: ԁy mi, wat sal ic doen? O wach, Dat ic noit sine scoenheit sach!’ Lyoneel horde der joncfrouwen tale Ende verstont hare meininge wale, 12605 Nochtan ne dedijt hare niet verstaen. Hi seide dat hi soude gaen Tote sinen here, ende hi hem al bloet Seggen soude dat si hem ontboet. Ende alsi en wech gaen soude 12610 Riep sine ende seide also houde: ԓegget hem, hine hebbe betren raet, Dat hem binnen .viij. dagen te stervene staet, Dat sonde es ende grote scade Laet hi bi fouten van rade 12615 Hem selven sterven, sonder waen.’ |
Binnen dien dat ze waren in dit doen 12250 Kwamen gereden voor dat paviljoen 2 gewapende ridders, en daartoe Een jonkvrouw, die vroegen toen Of men ze daar herbergen mochten. Het was herbergen tijd dat ze dachten. 12255 De jonkvrouw broeder zei daarna, Dat ze welkom waren daar Al hadden er veel meer geweest: Hij liet oprichten na deze Een paviljoen al zonder ophouden. 12260 Ten eerste dat ze ontwapend waren Gingen ze zitten rusten daar. De waard vroeg hen daarna Waarvan ze waren. Toen zeiden ze: Van Arthur’ s hof. Toen vroeg hij 12265 Wat ze zochten in dat land. - ‘we zoeken,’ antwoordden ze gelijk, ԍijn heer Lancelot van Lac.’ De ridder daar men aldus toe sprak Ging tot Lancelot gelijk, 12270 En liet hem aldus verstaan: ‘Hier zijn twee ridders, gekomen nu Van Arthur’ s hof, die zoeken u, En spraken u graag, wilde ge: Zeg wat hiervan uw wil is.,’ 12275 Lancelot antwoordde de goede man: ‘Vraag hen wie ze zijn: dan Kom weer zeggen na dien; Ze mochten zulke zijn die ik graag zou zien, En ze mochten ook zulke wezen 12280 Ik nee liet me niet zien, hierdoor Dat ik in dit punt ben.’ De ridder ging weer tot hen En vroeg hen wie ze waren. - De ridder antwoordde zonder ophouden: 12285 ‘De ene ridder is Bohort geheten, De ander Lionel, dat zal je weten!’ Ten eerste dat Lancelot dat verstond Hij werd zeer blijde te die tijd. Toen hij ze alzo hoorde noemen 12290 Hij zei: ‘Ga, laat ze komen.’ Ten eerste dat ze voor hem kwamen Hij groette ze beide bij hun namen. Toen ze hem herkende werden ze begrepen Met zo’ n grote blijdschap, 12295 Het nee zou niemand mogen zeggen De blijdschap die ze gingen tonen. Ze waren bang om die zaak Dat ze hem zagen zo te ongemak, En ze vroegen hem na deze 12300 Of hij iets zou mogen genezen. Hij zei: ja hij, wel gauw, Bij de hulp van de heer van hemelrijk. Hij zei zijn avontuur geheel Alzo als het hem was gebeurt. 12305 En toen ze het avontuur verstonden Hen verwonderde zeer te die tijd. Lancelot zei tot hen daarna: ‘Heer, weet ge enig nieuws Van het hof?’ - ‘Het is 8 dagen geleden 12310 Dat we van de hof heen scheiden, En we lieten te ongemak De koning om uw zaak, Die wel waant, heer, dat gij dood bent. En daar nee durfde niemand te die tijd 12315 Lachen noch spelen vanwege u.’ En hij zei hen toen voort geheel stil: ‘Heer, mijn vrouwe de koningin Leeft door u met droevige zin.’ En hij vertelde hem na deze 12320 Al haar leven en al haar wezen, En de rouw die ze voor hen lieden Dreef toen ze vandaan scheiden. Toen gaf hem Bohort die ring Dat van de koningin had geweest, 12325 Dat ze hem beval terzelfder tijd Te geven, dat me hem vond. En hij zei hem mede alles Dat hem de koningin beval. Hij nam de ring meteen, 12330 En toen hij het goed had bezien Kende hij het goed en weende zeer. En hij zei: ‘wel lieve heer, Dit gebod nee mocht ik niet doen nu, Ik ben zo ziek, dat zeg ik u, 12335 Dat ik niet mag rijden vanwege ziekte. En als ik ben genezen mede Moet ik met deze vrouwe gaan En haar bezigheid onderwinden. Hierbij lijkt me goed dat er een 12340 Te hof waart gaat van u twee, En ge haar zegt hoe het met me staat, En zeg mijn avontuur haar. Omdat ge zal van deze Beter dan enige ander geloofd wezen; 12345 En om beter geloofd te zijn daar Zal ge mijn vrouwe voeren mijn hsar, Dat ik heb laten behouden daartoe.’ Ze waren daar toen goed ontvangen. De volgende dag bereidden ze weg te gaan 12350 Bohort; maar eer hij vandaan scheidde Zei hij tot Lancelot gelijk: ‘Heer, ik heb tegen u misdaan Meer dan ge zelf waant, zeg ik u.’ - ‘Hoe is dat,’ sprak hij, Ժeg het me nu?,’ 12355 Bohort zei: ‘Ik zal het u tonen. Gedenkt u dat kwam voor uw ogen Een ridder gewapend te ene plaats En de koningin weg wilde leiden, En gij kampte tegen hem daar?,’ 12360 Lancelot zei toen: ‘Dat is waar.’ - ‘Dat was ik, heer,’ sprak hij, ‘Enge kampte tegen mij. Heer, ik nee kende u niet. Van dien dat me daarvan is geschied 12365 Bid ik u nu genade, heer.’ Lancelot sprak: ‘Ge misdoet zeer Dat ge u onderwindt, bij mijn trouw, Hand te slaan aan zo’ n hoge vrouwe, En ge verdient wel daaraan 12370 Uw lijf te verliezen dan. Ik verbied u dat ge niet zo koen Bent meer zulke overdaad te doen, Omdat weet wel, dat ik hierdoor Tot de dood uw vijand zou wezen.,’ 12375 Hij zwoer dat hij had zo verzekerd, Dat hij het immer doen moest toen, En hij vertelde hem hoe Dat hij was gebracht daartoe. Toen maakte Bohort zijn vaart 12380 Met de jonkvrouw te Galois waart, En Lionel bracht ze daar En keerde tot Lancelot daarna. Lancelot zei hem: ‘Inderdaad, Neef, ge moet te hof gaan 12385 Tot mijn vrouwe, ter koningin, Vanwege mij, en troost haar met minne. En ge zal haar voeren mijn haar En gelijk hier terug keren daarna, Dat ik weten mag wat er zal geschieden.,’ 12390 Lionel voer te hof meteen. Toen hij in de hof kwam verstond hij Dat de koning voer jagen te die tijd, En de koningin was voortgekomen Van daar ze mis had gehoord. 12395 Ter venster zat ze. Meteen Heeft ze Lionel gezien, Daar ze erg blijde van was. Ze waande wel zeker te wezen dat, Dat hij haar nieuws bracht 12400 Van hem, die ze in haar gedachte Dan zichzelf nee minde niet minder. Toen ging ze haar kamer binnen, En liet de jonkvrouw haastig uit gaan: Ze wilde er heimelijk wezen. 12405 Toen Lionel afgestegen was daarna Vroeg hij waar de koning was? Hij was jagen zeiden ze. Daarna vroeg Lionel waar hij De koningin vinden mocht? 12410 Ze zeiden hem dat hij haar zocht In haar kamer, ze was daar. Hij ging in de kamer daarna. Toen hij de koningin zag zei hij: ‘Vrouwe, Lancelot groet u bij mij.,’ 12415 En ze omhelsde hem na deze En zei hem welkom te wezen Ze vroeg wat Lancelot deed. Hij zei: ԇoed, bij Gods genade, Na het avontuur, zonder twijfel, 12420 Die hem sinds zijn gebeurd, Vrouwe, dat ge hem niet nee zag.’ Daarna vroeg de koningin: ‘Neen is hij dan niet geheel gezond?’ - ‘Neenn hij, vrouwe, nu terstond 12425 Alzo goed als me lief was.’ De koningin zei daarna: ‘Het is kort geleden dat hier was Een jonkvrouw, die gewaagde dat, Dat hij geheel gezond was. En hij 12430 Is sinds ziek geweest,’ zei ze? - ‘Hij is in zulke nood geweest, Dat wonder is was hij niet dood.’ En hij vertelde haar geheel Het avontuur, die hem was gebeurd. 12435 Toen de koningin dat verstond Ze werd zo droevig in haar gemoed, Dat ze geen woord kon spreken. Toen zei Lionel haar voort Hoe hem de huid afging geheel, 12440 En hoe hem af waren gevallen Al zijn nagels mede Van handen en van voeten beide, En uit het hoofd al zijn haar, En hoe hij het haar daar bracht 12445 In een ivoren bus, Zodat hij te beter geloofd zou zijn. De koningin zei: ‘Ik weet u Betere dank daarvan nu Dan iemand, die me geven wilde 12450, 100 mark van fijn goud.’ En toen hij ontwapend was daarna Gaf hij haar de bus met het haar. Ze opende het toen, en na dien Dat ze dat haar had gezien 12455 Eiste zij het en legde het aan haar ogen, En begon alzo grote blijdschap tonen, Alsof het datzelfde haar was Van een heilige martelaar. Al die dag door bleef daar binnen 12460 Lionel met de koningin. Voordat de maaltijd kwam al daar Een schildknecht, die zei haar: ‘Vrouwe, u ontbiedt mijn heer Dat hij niet nee komt vanavond meer; 12465 Hij blijft in het bos en ontbied u Dat ge u vanavond te gemak doet nu, En gij alzo groot hof en beroemd Houdt alsof hij hier zelf was.’ De koningin zei ze zou. 12470 Ze sprak tot Lionel alzo gauw: ‘Lieve vriend, raad me aan wat ik doen mag. Ik kreeg nooit op een dag Tot geen ding alzo grote wil Als ik heb om Lancelot 12475 Te zien gauw. Nee zie ik hem niet Ik zal er om sterven, wat zo er gebeurt; En ik zou hem graag zien In zulke manieren, mocht het me geschieden. Dat niet nee wist van dat doen 12480 De koning noch de baronnen, Noch iemand ook, uitgezonderd ik en gij.’ - ‘Ik zal u wel versieren,’ sprak hij, ‘Hoe ge zal mag komen tot die Dat gij u en hem zal zien, 12485 Dat niemand het meer zal weten Dan ik en alleen gij twee.’ De koningin zei: ‘Nu zeg hoe.’ Hij zei: ‘Het beste dat ik er toe weet Dat is op deze manier, 12490 Dat ge een toernooi laat versieren; En ge zal wel dit ding Verkrijgen van de koning. En hij is ter octaaf, de volgende dagen, Van Sint Maria Magdalena dagen. 12495 Daar zullen van alle zijden Ridders verzamelen te die tijden. Als het ridderschap daar zal wezen En dat toernooi beleeft binnen deze Zullen we komen hier binnen 12500 Zodat ons niemand zal herkennen: Aldus zal ge hem spreken en hij u. En om dit goed te verhelen bid ik nu Dat ge dit houdt geheel bedekt Tot dien dat het toernooi wezen zal.,’ 12505 Dus bespraken ze die zaak En waren die avond te gemak. De volgende dag toen de koning gekomen was Sprak de koningin hem van dit ding: ‘Heer, ik ben droevig in mijn hart 12510 Om Walewein en die met hem zijn, Dat ze nee weten geen nieuws Van Lancelot. Ik wilde dat hen bekend was Dat nieuws, die hier in de hof Die jonkvrouw laats bracht daarvan.,’ 12515 - ‘Ik wilde het ook wel,’ zei de koning. - ‘Ge zal doen,’ sprak ze, ԥen ding: Ge zal op deze manier Een toernooi laten uitroepen Ter octaaf, zonder sage, 12520 Van Sint Maria Magdalena dag In het moeras van Carmeloet. Ik waan wel, hoort het Lancelot Daarvan spreken, dat hij komen zal; En zo zullen al de anderen 12525 Die in daar avontuur zijn gegaan.’ De koning zei: ‘Ik wil het wel, inderdaad.’ De koning zond uit gelijk Boden al door dat land, Dat het toernooi alzo zou wezen 12530 Zoals ge hier hebt gelezen. De koningin is weer gegaan Tot Lionel en zei gelijk: ‘Ga als ge wilt, het zal alzo wezen Zoals ge versierde van deze. 12535 Groot me zeer uw neef, 1000 maal of meer, En zeg hem ook dat hij Eindelijk te toernooi is.’ Hij voer vandaan. Toen hij kwam 12540 Daar Lancelot was, hij vernam Dat daar 3 paviljoen stonden. Hij steef af en heeft zijn paard gebonden. Toen hij afgestegen was ging hij gelijk Daar hij Lancelot erg ziek vond. 12545 Hij zei tot hem: ‘Heer, wat doe je?’ - ‘Ik genees slecht,’ zei hij. ‘De jonkvrouw, die mij waar nam, Is zo ziek, zodat ze niet kwam Hier niet dus te zijn 3 dagen nu, 12550 Dus ga ik kwalijk, zeg ik u.’ Hij zei: ‘Ik ben droevig van deze, Maar alzo moet het onze heer wil wezen.’ Daarna zei hem nieuws Van de koningin, hoe het met haar stond, 12555 En hoe dat toernooi wezen zal, En het vanwege hem helemaal gemaakt was; En hoe de koningin immer wilde Dat daar Lancelot komen zou. ‘Aai God, heer,’ zei Lancelot gelijk, 12560 ‘Waarom heeft mijn vrouwe dat gedaan? Ik ben zo ziek en zo zwaar, En die termijn is hier zo nabij, Dat er maar een maand toe is. Ik heb grote zorgen dus, 12565 Dat ik er niet op tijd zal komen, Omdat dat ik heb ondernomen Deze vrouwe zaak die ik eerder Ten einde moet brengen eer ik keer.’ Toen begon hij te klagen van deze 12570 En om zijn ziekte droevig te wezen. Lionel ging daar die jonkvrouw lag In het paviljoen. Toen ze hem zag Werd haar te moede bij die Of ze Lancelot had gezien, 12575 Zo gelijk was hem Lionel; Nee had hij niet kleiner geweest een deel Men had ze nauwelijks mogen onderscheiden. Toen Lionel naar binnen keek Begon ze erg zeer te wenen. 12580 Hij zei: ‘Watdoe je?’ Ze zei: ‘Heer, Ik sterf,’ omdat ze was bevangen Zeer met minnen, zonder twijfel, Meer dan iemand mocht wezen. En ze zei tot deze: 12585 ‘Het is me leed, meer om een ander, zeg ik u, Dan het is om mij zelf nu; Want aan mijn dood, wees zeker dus, Zal de hele wereld hebben verlies Van dn beste ridder die mag wezen, 12590 Die ik wel zou hebben genezen.’ Toen vroeg Lionel haar Waarvan de ziekte haar gekomen was. De jonkvrouw antwoordde hem dan: ‘Dat nee zeg ik u niet, noch andere man; 12595 Maar een zaak al zonder twijfel Mag ge uw heer laten verstaan, Dat hij met zijn schoonheid Zichzelf doodt en anderen mede.’ Ze weende en ze dreef groot misbaar, 12600 En zei al stilletjes daarna: ‘Aai mij, wat zal ik doen? O wee Dat ik nooit zijn schoonheid zag!’ Lyonel hoorde de woorden van de jonkvrouw En begreep haar bedoeling goed, 12605 Nochtans nee liet hij het haar niet verstaan. Hij zei dat hij zou gaan Tot zijn heer, en hij hem al bloot Zeggen zou dat ze hem ontbood. En toen hij weg zou gaan 12610 Riep ze hem en zei alzo gauw: ‘Zeg het hem, of hij heeft betere raad, Dat hem binnen 8 dagen te sterven staat, Dat zonde is en grote schade Laat hij bij ontbreken van raad 12615 Zichzelf sterven, zonder twijfel.’ |
Lioneel es te Lancelote gegaen Ende seide: ‘Hoe gevoeldi u, here?’ Lanceloet seide: ‘Ic bem siec sere, Ende mi dinct ic arge emmertoe. 12620 Ic was een deel genesen doe Die joncfrouwe siec wart, die mijns plach Ware de nemene eer si siec lach.’ Lioneel seide hem al bloet Dat hem die joncfrouwe ontboet. 12625 Hi verstont wel hare meninge Ende te mayerde hem om die dinge. Lyoneel seide tot hem: ‘Here, Wat help verholen mere? Het staet an u, wildi, gi moget leven; 12630 Ende wildi, gi moeges begeven. Die joncfrouwe mint u also sere Alse joncfrouwe minde man noyt ere, Ende om u heeft si die siechede Ende sal sterven, weet ic wel, mede, 12635 Gine octroyiertse te minnen nu. Hier bi hebt raet, dat radic u, Dat gise van dode nu ter tide Bescudt, ende gise [mint] ob ander side, Want anders blivedi beide doet, 12640 Dat jamer sal wesen ende scade groet Van hare, si es so goede .i. joncfrouwe, Ende van u, bi mire trouwe, Die nu sijt sonder gelike Die beste ridder van erderike.,’ 12645 - ‘Het en es gene dinc,’ sprac Lanceloet doe, ‘Ineben gereet dat icse doe Om te behoudene der joncfrouwen lijf, Want si es een scone wijf, Ende ik bent sculdich te done bedi 12650 Si heeft mijn lijf behouden mi; Si heeft dore mi gedaen meer dan Noit joncfrouwe dede dor man; Maer ter sake die si Heesch hort groet verbot mi 12655 Dat ic om gereande mesquame, Die toecomen mochte minen lichame, Soude willen met enichgen sinne Loesheit doen der minne Die ic hebbe geloeft mire vrouwe, 12660 Die es so hovesch ende so getrouwe; Ic ne soude hare, sonder waen, Gene logene willen doen verstaen, Die ic so getrouwe hebbe vonden, Ende si ware werdich tallen stonden.,’ 12665 Doe seide Lyoneel: ‘Lieve here, Minnedi die coninginne so sere?’ Hi antworde: ‘Ic minne, met trouwen, Meer dan mi selven mire vrouwen.’ - ԓo soudi node wetende doen sake 12670 Daer si bi ware tongemake.’ - ‘Ic en daedt in genen rade; Ic storve eer ict daede.’ - ԅs enichge dinc in erderike Gine soutse doen gewillichlike 12675 Om hare te bescermene vander doet?’ - ‘Neennt, en trouwen,’ seide Lanceloet. - ‘Ende of gi storvet, wat waendi Dat si doen soude, segget mi?,’ Hi seide: ‘Ic weet wel, en trouwen, 12680 Dat si sterven soude van rouwen.’ Lioneel seide: ‘so provic u, Wederseggedi die joncfrouwe te minnen nu, Dat gi wilt dat si van desen live Eer scede dan si levende blive. 12685 Ic sal u seggen nu ter tijt Gi sijt dat gi toter doet comen sijt, Dese joncfrouwe en genese u, Ende sine mach u niet genesen nu Gine troestse van haren ongemake; 12690 Ende sine nes siec om ander sake Dan om u allene, bi desen Mogedise dan wel genesen. Ne doedijs niet soe es si doet, Dat scade sal wesen alte groet 12695 Ende oec groete jammerhede; Want alse gi bi ure quaethede Doet sult wesen, ende mijn vrouwe Niemare sal horen van dien rouwe, Ic weet wel waerlike, here, 12700 Na dien dat si u mint so sere, Dat si altchant sal sterven. Dus suldi alle .iij. bederven, Gi ende mijn vrouwe die coninginne Ende dese joncfrouwe uwe vriendinne. 12705 Dus salmen seggen, sonder waen, [p. 86] Na uwe doet, dat gij hebt gedaen Ongetrouwicheit bi desen, Dat bi u dan doet sal wesen Die scoenste vrouwe van erderike 12710 Ende die hogeste dergelike, Ende die niet en hadde verdient des. Ende die scoenste joncfrouwe, des sijt gewes, Vander werelt, die u dat leven Ene waerf heeft weder gegeven, 12715 Gi sult hare doen geven daer af, Dat si u dat leven weder gaf, Gi sult hare daer over geven die doet.’ Alse dit verstont Lanceloet Hine wiste wat doen daer mede, 12720 Want redene ende getrouwichede Vermaendene daer toe, Dat hi der joncfrouwen wille daede doe; Ende hi duchte die doet tottien, Daer hi niet af en mochte ontflien, 12725 Het ne ware dattie joncfrouwe Hem genase, [die] in groten rouwe Ende in groter siecheit op dien dach Doer sinen wille te stervene lach. Ende gave hi hare sine minne 12730 So duchte hi die coninginne. Hi seide tot Lyonele doe, Ende hi weende emmertoe: ‘Lieve hertelike vrient, wat radi Wat ic hier af doe?’ Doe seide hi: 12735 ‘Die raet es genomen van desen, Gi moet ter joncfrouwen wille wesen Ocht gi sijt doet, dits waerheit fijn.’ Hi seide: ԁy God, hoe mach dat sijn Dat ic plegen sal ongetrouwen 12740 Van minnen jegen mire vrouwen?’ Lyoneel antworde hem daer nare: ‘Hoe mach dat sijn, dat gi hare Sult doen sterven, die niet en heeft mesdaen, Ende die joncfrouwe, die gi in staeden staen 12745 Met rechte sout telker stede, Wilt oec doen sterven mede? Wildi dus doen, die lieden souden U daerbi over verradere houden.’ Lanceloet sweech al stille doe, 12750 Ende ne wister wat antworden toe. Lyoneel sprac als hi sweech stille: ‘wimoet hier af doen minen wille.’ Hine antworde hem niet, mare Hi weende met groten mesbare, 12755 Ende vloecte die wile dat hi Geboren was, bedi, Dat hi jegen sine meininge Moeste doen al sulke dinge. Alse hi geweent hadde een groet deel 12760 Seidi: ԓoete neve Lyoneel, Ic ne soude niet willen hier of Doen sonder mire vrouwen orlof, Noch om leven noch om doet. Gi moet nu varen,’ sprac Lanceloet, 12765 ‘Te mire vrouwen, ende tote desen Moetti hare vertellen mijn wesen. Ende segt hare dat ic sterven moet toe Het ne si dat ic doe Ere joncfrouwen wille; en trouwen 12770 Ic sal sterven, wille mijn vrouwe.’ Lyoneel sprac: ‘Ic ware Nu geporret te varne tot hare; Maer dat ict so berect sie, Varic wech, dat ict mi ontsie 12775 Dat gi sterven sult eer ic kere, Bi desen seggic u, lieve here, Dat gi moet hebben corten raet.’ Mettien Lyoneel ter joncfrouwe gaet Ende seget datse groet Lanceloet, 12780 Ende dat sine heeft vander doet Enewaerf bescudt, ende dat hi hare Daer af sulken loen sculdich ware Alse weder te gevene leven. ‘Ende mogedire sulken raet toe geven 12785 Dat hi bi u moege genesen, Gi moeget daer af wel seker wesen, Gi sulter met moegen doen dan Alse met uwen riddre vort an Ende met uwen lieve wale.,’ 12790 Alse die joncfrouwe verstont die tale Hare was te moede altehande Ochte si Goede hadde in haren handen. Si seide al versuchtende daer: ‘Here God, eist also waer, 12795 Dat hi mi ontbiet dese niemare?’ - ‘Ja hi,’ seide Lyoneel tote hare. - ‘So bem ic dan geluckich sere, Ic hebbe dat ic begaerde noit ere, Ende mi ne sal negene siechede 12800 Vort meer deren mede, Bedi die bliscap van mire herte Doet mi vergeten alle smerte.’ Si begonste hare thant cleden Ende om te gane gereden 12805 Tote Lancelote al sochte. Si dede hare ten siensten dat si mochte, Ende si es te Lancelote gegaen Scone gepareert, sonder waen. Ende Lyoneel voer metter vart 12810 Al dat hi mach ter coninginne wart. Die joncfrouwe quam daer Lanceloet lach; Hi toende hare als hise sach Bliscap, ende hi seide tot desen: ‘Joncfrouwe, wel moetti comen wesen, 12815 Van ure coemste hebbic groten noet, Want ic ligge in siecheden groet, Ende bem tongemake veel meer Dan ic plach te wesene eer. Ic bidde u vriendelike dat gi 12820 U pine wilt leggen ane mi, Dat ic bi u moege genesen Op vorwaerde dat ic na desen Vort an u ridder wesen sal Ende u vrient mijn leven al.,’ 12825 Die joncfrouwe antworde: ‘Here, Ine heesche u niet mere.’ Hare broeder quam daer Lanceloet lach, Ende als hise daer binnen sach Hi was blide, want hi waende dat soe 12830 Siec lage in hare bedde doe. Si dede gereiden sine spise Ende si visierde in welker wise. Si deder toe oec al hare macht So dat hi sliep al dore dien nacht. 12835 Des anderdages gevoeldi das, Dat hi lichter dan te voren was. Si hadde gereet ene lactuare, Die si hem gaf eten daer nare; Ende si bestreect met salven bede 12840 Sinen slaep ende sine aerme mede. Hi sliep thant, al was hi siec, Dat hi vor vespertijt niet ontwiec. Hi vant hem sere verlicht bedi Van sire siecheit, ende si 12845 Vragede hem hoet met hem ware. ‘wel, Goddanc,’ antwordi hare, ‘Ic wane cortelike genesen,’ Si was sere blide van desen. Si deden een deel eten. Dor das 12850 Dat hem sijn hoeft so idel was Si deden liggen om slapen doe. Hi sliep toten andren dage toe; Ende als hi den dach hadde vernomen Sach hi Lyonele comen. 12855 Hi hadde sere gesporslaget sijn part [p. 87] Ende quam te Lancelote wart, Ende hi vantene doe allene; Si sliepen noch doe alle gemene Die in die pawelgoene waren. |
Lionel is naar Lancelot gegaan En zei: ‘Hoe voel je u, heer?’ Lancelot zei: ‘Ik ben zeer ziek, En me lijkt dat ik vererger immer toe. 12620 Ik was een deel genezen toen Die jonkvrouw ziek werd, die me plag Waar te nemen eer ze ziek lag.’ Lionel zei hem al bloot Dat hem de jonkvrouw ontbood. 12625 Hij verstond goed haar bedoeling En was verontrust om dat ding. Lionel zei tot hem: ‘Heer, Wat helpt het te verholen meer? Het staat aan u, wilde ge, ge mag leven; 12630 En wilde ge, ge mag u begeven. Die jonkvrouw bemint u alzo zeer Als een jonkvrouw minde een man nooit eerder, En om u heeft ze die ziekte En zal sterven, weet ik wel, mede, 12635 Ge machtigt haar te minnen nu. Hierbij heb raad, dat raad ik u, Dat ge haar van de dood nu ter tijd Behoedt, en ge haar mint aan de andere zijde, Want anders blijven jullie beide dood, 12640 Dat jammer zal wezen en grote schade Van haar, ze is zo’ n goede jonkvrouw, En van u, bij mijn trouw, Die nu bent zonder gelijke De beste ridder van aardrijk.,’ 12645 - ‘Het is geen ding,’ sprak Lancelot toen, ‘Ik ben gereed dat ik het doe Om te behouden de jonkvrouw lijf, Want ze is een mooi wijf, En ik ben het schuldig te doen omdat 12650 Ze heeft mijn lijf behouden mij; Ze heeft voor mij meer gedaan dan Nooit jonkvrouw deed voor een man; Maar de zaak die ze Eist hoor groot verbod mij 12655 Dat is om generhande ongeval, Die toekomen mocht met mijn lichaam, Zou willen met enige zin Trouweloosheid doen de minne Die ik heb beloofd mijn vrouwe, 12660 Die is zo hoffelijk en zo getrouw; Ik nee zou haar, zonder twijfel, Geen leugen willen laten verstaan, Die ik zo getrouw heb gevonden, En ze was het waart te alle stonden.,’ 12665 Toen zei Lionel: ‘Lieve heer, Min je de koningin zo zeer?’ Hij antwoordde: ‘Ik bemin, met trouw, Meer dan me zelf mijn vrouwe.’ - ‘Ze zou node weten te doen een zaak 12670 Daar ze van te ongemak was.’ - ‘Ik deed het in geen raad; Ik stierf eerder dan ik het deed.’ - ԉs enig ding in aardrijk Ge zou het gewillig doen 12675 Om haar te beschermen van de dood?’ - ‘Neenn het, en vertrouw,’ zei Lancelot. - ‘Enals ge stierf, wat waande je Dat ze doen zou, zeg het me?,’ Hij zei: ‘Ik weet wel, en vertrouw 12680 Dat ze sterven zou van rouw.’ Lionel zei: ‘Zo beproef ik u, Weerspreek je die jonkvrouw te minnen nu, Dat ge wilt dat ze van dit leven Eerder scheidde dan ze leven bleef. 12685 Ik zal u zeggen nu ter tijd Ge bent tot de dood gekomen, Deze jonkvrouw geneest u, En ze mag u niet genezen nu Ge troost haar niet van haar ongemak; 12690 En ze nee is niet ziek om een andere zaak Dan om u alleen, hierdoor Mag ge haar dan wel genezen. Nee, doe je het niet dan is ze dood, Dat schade zal wezen al te groot 12695 En ook grote jammer; Want als ge bij uw kwaadheid Dood zal wezen, en mijn vrouwe Nieuws zal horen van die rouw, Ik weet wel waarlijk, heer, 12700 Nadien dat ze u zo zeer bemint Dat ze al gelijk zal sterven. Dus zullen alle 3 bederven, Gij en mijn vrouwe de koningin En deze jonkvrouw uw vriendin. 12705 Dus zal men zeggen, zonder twijfel, Na uw dood, dat gij hebt gedaan Ontrouw hierdoor , Dat bij u dan dood zullen wezen De mooiste vrouwen van aardrijk 12710 En de hoogste diergelijk, En die dit niet hadden verdiend. En die mooiste jonkvrouw, dat is dus zeker, Van de wereld, die u dat leven Eenmaal heeft terug gegeven, 12715 Ge zal haar laten geven daarvan, Dat ze u dat leven terug gaf, Ge zal haar voor de dood geven.’ Toen Lancelot dit verstond Hij wist niet wat te doen daarmee, 12720 Want reden en trouwheid Vermaande hem daartoe, Dat hij de jonkvrouw wil deed toen; En hij vreesde de dood tot die, Daar hij niet van mocht ontvlieden, 12725 Tenzij dat de jonkvrouw Hem genas, die in grote rouw En in grote ziekte op die dag Vanwege hem te sterven lag. En gaf hij haar zijn minne 12730 Zo vreesde hij de koningin. Hij zei tot Lionel toen, En hij weende immer toe: ‘Lieve hartelijke vriend, wat raad je aan Wat ik hiervan doe?’ Toen zei hij: 12735 ‘Die raad is genomen van deze, Gij moet ter jonkvrouw wil wezen Of je bent dood, dat is fijne waarheid.’ Hij zei: ‘Aai God, hoe mag dat zijn Dat ik ontrouw zal plegen 12740 Van minnen tegen mijn vrouwe?’ Lionel antwoordde hem daarna: ‘Hoe mag dat zijn, dat ge haar Zal laten sterven, die niets heeft misdaan, En die jonkvrouw, die ge bijstaat 12745 Met recht zou te elke plaats, Wil je ook mede laten sterven? Wil je aldus doen, de lieden zouden U daarbij voor verrader houden.’ Lancelot zweeg geheel stil toen, 12750 En nee wist er wat te antwoorden toen. Lionel sprak toen hij stil zweeg: ‘Ge moet hiervan doen mijn wil.’ Hij nee antwoordde hem niet, maar Hij weende met groot misbaar, 12755 En vervloekte de tijd dat hij Geboren was, omdat, Dat hij tegen zijn mening Moest doen al zulk ding. Toen hij een groot deel geweend had 12760 Zei hij: ‘Lieve neef Lionel, Ik nee zou niet willen hiervan Doen zonder mijn vrouwe verlof, Noch om leven noch om dood. Ge moet nu gaan,’ sprak Lancelot, 12765 ‘Tot mijn vrouwe, en tot deze Moet ge haar vertellen mijn wezen. En zeg haar dat ik sterven moet toe Tenzij dat ik doe Een wil van een jonkvrouw; en vertrouw 12770 Ik zal sterven, wil mijn vrouwe.’ Lionel sprak: ‘Ik ben Nu gepord te gaan tot haar; Maar dat ik het zo uitgerust zie, Ga ik weg, dat ik me ontzie 12775 Dat ge sterven zal eer ik keer, Hierdoor zeg ik u, lieve heer, Dat ge snelle raad moet hebben.’ Meteen Lionel ter jonkvrouw gaat En zegt dat Lancelot haar groet, 12780 En dat ze hem van de dood Eenmaal behoed heeft, en dat hij haar Daarvan zulk loon schuldig is Als weer te geven leven. ‘En mag ge er zulke raad toe geven 12785 Dat hij bij u mag genezen, Ge mag daarvan wel zeker wezen, Ge zal er mee mogen doen dan Als met uw ridder voortaan En met uw liefde wel.,’ 12790 Toen de jonkvrouw die woorden verstond Haar was te moede al gelijk Of ze God in haar handen had. Ze zei al zuchtend daar: ‘Heer God, is het alzo waar, 12795 Dat hij me ontbiedt dit nieuws?’ - ‘Ja hij,’ zei Lionel tot haar. - ‘Zo ben ik dan zeer gelukkig, Ik heb dat ik nooit eerder begeert, En mij nee zal geen ziekte 12800 Voort meer deren mede, Omdat de blijdschap van mijn hart Laat me vergeten alle smart.’ Ze begon zich gelijk te kleden En om te gaan bereiden 12805 Tot Lancelot al zacht. Ze deed haar te geschiktste dat ze mocht, En is tot Lancelot gegaan Mooi gepareerd, zonder twijfel. En Lionel voer met een vaart 12810 Al dat hij mag ter koningin waart. De jonkvrouw kwam daar Lancelot lag; Hij toonde haar toen hij haar zag Blijdschap, en hij zei tot deze: ‘Jonkvrouw, welkom moet je wezen, 12815 Van uw komst heb ik grote nood, Want ik lig in grote ziekte, En ben te ongemak veel meer Dan ik eerder plag te wezen Ik bid u vriendelijk dat gij 12820 Uw moeite aan mij wil leggen, Dat ik bij u mag genezen Op voorwaarde dat ik na deze Voortaan uw ridder zal wezen En uw vriend al mijn leven.,’ 12825 De jonkvrouw antwoordde: ‘Heer, Ik eis van u niet meer.’ Haar broeder kwam daar Lancelot lag, En toen hij haar daar binnen zag Hij was blijde, want hij waande dat ze 12830 Ziek lag in haar bed toen. Ze liet bereiden zijn spijs En ze versierde op welke wijze. Ze deed er ook al haar macht toe Zodat hij sliep al door die nacht. 12835 De volgende dag voelde hij dat, Dat hij lichter dan tevoren was. Ze had bereid een likkepot, Die ze hem gaf te eten daarna; En ze bestreek met zalven beide 12840 Zijn slaap en zijn armen mede. Hij sliep gelijk, al was hij ziek, Zodat hij voor vespertijd niet ontwaakte. Hij vond hem zeer verlicht daarbij Van zijn ziekte en zij 12845 Vroeg hem hoe het met hem was. ‘Goed, God dank,’ antwoordde hij haar, ‘Ik waan gauw te genezen,’ Ze was zeer blijde van deze. Ze liet hem een deel eten. Doordat 12850 Dat hem zijn hoofd zo leeg was Ze liet hem liggen om toen te slapen. Hij sliep tot de volgende dag toe; En toen hij de dag had vernomen Zag hij Lionel komen. 12855 Hij had zeer aangespoord zijn paard En kwam tot Lancelot waart, En hij vond hem toen alleen; Ze sliepen noch toen algemeen Die in het paviljoen waren. |
12860 Lanceloet vragede om niemaren Van sire vrouwen der coninginnen doe. Lioneel antworde hem daer toe: ‘Si groet u .m. waerven, here, Ende bidt u, oft gise minnet noit ere, 12865 Dat gi om hare ende om u Vander doet te lossene nu Der joncfrouwen wille doet, here, Ocht neen, gi verlieset nu mere Hare minne.’ Hi antworde doe, 12870 Hi soude so vele doen daer toe Dat hi van sire vrouwen van desen Niet geblameert en soude wesen Noch gehaet gesijn vander joncfrouwen Die hem hadde geweest getrouwe. 12875 Lyoneel seide: ‘Hoe eist met u, Here, hoe gevoeldi u nu?’ - ‘Ic doe wel,’ seit hi, ‘want ic scire sal Wapene moegen draegen over al.’ Het geviel dat Lanceloet lach 12880 In dat pawelgoen op enen dach, Ende daer bi hem niemen en was Sonder die joncfrouwe diene genas. Hi besachtse met desen: Si dochte hem harde scone wesen. 12885 Naddi niet gemint in sinen sinne Sire vrouwen der coninginne, Hine hadde hem niet onthouden, sonder waen, Hinne hadde der joncfrouwen wille gedaen, Maer hi minde soe sire vrouwe, 12890 Hine mochte hare niet doen ontrouwe. Ende si, die hadde groten gare Dat hi leide minne an hare, Seide tote hem: ‘Ic hebbe u Vander doet, here, bescudt nu, 12895 Nu biddic, here, dat gi Mine vorwerde hout mi.’ Lanceloet vragede hare Welc die vorewerde ware. - ‘Ic salt u seggen,’ seidsi, Ԩere, 12900 Ic hebbe u gemint sere Met goeder minne sider den dach Dat ic u irst waerven sach, Meer dan oit joncfrouwe Enen man minnede, bi mire trouwe. 12905 Dat heeft wel gescenen, bedi Ic was om uwe minne der doet bi, Ende ic ware doet bleven, mare Dat gi mi ontboet daer nare, Dat gi sout wesen, sonder sage, 12910 Mijn ridder ende mijn vrient alle dage: Metter tale ic so vertroest wart, Dat ic opstont metter vart Ende quam tote u, ende dede an u So dat gi sijt genesen nu, 12915 Danc hebbe onse here daer af! Ende heesce dat gi hout uw gelof, Ende dat gi mi sekert, here, Dat gi mijn getrouwe lief nu mere Sijn sult, ende niemant dan mi 12920 Minnen sult also langhe alse ghi Trouwe ane mi vint, sonder waen.’ Alse Lanceloet dat hadde verstaen Hi pensede een luttel ende seide daer naer: ‘sekerlike,, joncfrouwe, hets waer, 12925 Gi hebt so vele gedaen dor mi, Dat recht si dat ic u ridder si Ende u vrient tot desen, Ende ic wilt gerne wesen; Bedi ontseidic dat u, 12930 So haddi qualic bestaedt nu Uwen dienst ende u pine bede. Ende ic segge waerlike mede, Het en es joncfrouwe in erderike Die ic minne uwe gelike 12935 Ende nimmermeer minnen ne sal; Maer dat gi verbiet boven al, Dat ic over mire vrouwen en ghene Houden en sal dan u allene Ende over mine vriendinne, 12940 Dat mestroest mi in minen sinne. Hoe dat es sal ict seggen; nochtanne Ne seidict noit wijf noch manne. Hets waer, ic minne in sulker stede Daer ic meer in doe boeshede; 12945 Maer met trouwen, sonder liegen, Sal ic minnen, ende sonder bedriegen, Ende die ne sal ic niet begeven Noch om sterven noch om leven. Ende al woudicker af staen 12950 Ic ne soude moegen, sonder waen. Mijn wille es gewortelt so sere Daer an, ic ne mach min no mere Mijn herte keren van hare. Slaep ic, waec ic, si es dare, 12955 Ende mijn gepens dach ende nacht. Mijn geest es an hare gehacht: Mijn oegen verstaen niet dan te dien, Dat si altoes op hare willen sien: Mine oeren en horen niewerinc nare 12960 Dan om scone wort horen van hare. Wat magic meer seggen van desen, Mine ziele, mijn lichame, al mijn wesen Sijn so vaste in hare gehacht, Dat ic bem met alle in hare macht, 12965 Ende dat ic mi selven nacht noch dach Gerehande saken doen ne mach Niet mere dan die scalc, die ne mach niet Anders doen dan sijn here gebiet. Ende ine weet u wat seggen hier bi 12970 Van deser sake, gine seggesse mi.’ Si seide: ‘wihebt gesproken hier an Alse getrouwe riddre ende goet man. Mi dunke gine sout mi niet willen liegen, Dies ic u danke, noch bedriegen; 12975 Maer nadien dat gi nu ter tijt Die beste ridder vander werelt sijt Ne laet ic u niet so lichte hier of Quite, mare hout mijn gelof, Also als ic sal seggen u. 12980 Hets waer, mi dunke gi mint nu Ene so hoge grote vrouwe, Ende so wart met goeder trouwe, Gine sout u niet moegen nedren daer bi So arme joncfrouwe te minnen alse [mi]. 12985 Ic ne segt niet bedi, sekerlike, Dat enichge joncfrouwe in erderike Werdich u te minnen ware; Ic ne segt niet om dat ic begare, Here, dat gi nu minnet mi, 12990 Ende dan jegen haren wille si; Ic segge u wat gi sult doen, here. Gi mint ene hoge vrouwe so sere, Gaefdi el ieweren u minne dan, Gi daet sonder twifel mesdaet daer an: 12995 Maer gaefdi u minne nu mere Ere joncfrouwen, behouden der eere Ende den rechte dat heeft ane u Die vrouwe die gi mint nu, Het ne soude nieman mesprisen.,’ 13000 - ‘Ditne mach in gere wisen Enich man doen,’ sprac hi. - ‘Het mochte wale doen,’ seidsi; ‘Ic minne u in andre maniere dan Wijf pleecht te minnen man. 13005 Minne van manne ende van wive [p. 88] Es dat si vergaderen met live, Ende die suverheit besmet tot dien; Dat ne sal van uwer minne niet gescien, Bedi mine suverhede 13010 En sal niet besmetten daer mede, Maer ic sal[se] in diere manieren Hoeden, als ic u sal visieren, Also lange alse ic leve. Daer bi Suldi ene dinc geloven mi, 13015 Dat ghi mi, here, Waer ghi mi vint vort mere Over u lief sult houden In allen steden, behouden Uwer vrouwen ere; ende daer boven 13020 Sal ic u in dander side geloven, Dat ic binnen minen levene al Genen andren dan u minnen ne sal, Ende nembermeer hebben vort anne Vleyscelijc gemeinscap met manne; 13025 Ende ic sal mi ane u houden also, Dat ic op u lien sal emmertoe, Waer dat ic come, talretijt, Here, dat gi mijn lief sijt. Dus ne suldi gene loeshede 13030 Uwer vrouwen doen hier mede; Dus moegedi alse maget minnen mi Ende hare alse vrouwe; ende daer bi Suldi wel moegen behouden bede Hare minne ende die mine mede.,’ 13035 Hi seide: ‘Hoe mochte dat wesen danne, Dat gi van gemeinscap met manne U sout moegen houden talre tijt, Die soe scone ende soe hebbelijc sijt, Ende die van soe goeden lieden na desen 13040 Van huwelike versocht sal wesen?’ - ‘Here, ic sal in sulker wisen Mi daer af vele beter prisen, Ende bat te gemake sijn daer mede; Houdic mine suverhede 13045 Al mijn leven doer minne van u, Dan dat ic vrouwe ware nu Vanden besten lande dat es, here; Want ic ne mochte nimmermere Dit bestaen te done tenichger tijt 13050 Dore so warts mans minne als gi sijt. Ende weet dit wel, in rechter waerheide, Dat ic dit sal doen als ic u seide.’ Dus leden si die weke met dese Dat Lanceloet al was genesen. 13055 Doe stont hi op ende ginc dan Toten riddre, die heet Bernadan, Ende dancte hem daer af, sonder waen, Dat hi hem vrientscap hadde gedaen. Die ridder seide dat hi blider was 13060 Dat hi in sine herberge genas, Dan hi hadde den besten casteel doe, Die den coninc Artur behorde toe; ‘Ende het es mi ene grote eere, Dat gi hebt so lange geweest, here, 13065 Hier binnen, ende ic bem blide hier of.’ Lanceloet sprac: ‘Uwen oorlof; Bedi ic wille mi gereden Ende morgen van hier sceden.’ Die ridder seide: ‘Here, van dien 13070 Moet algader u wille gescien. Ic ne houdu over uwen wille niet. God, die over die werelt gebiet, Moete in uwe geleide wesen Waer dat gi comen sult na desen.,’ 13075 Sander dages als hi was opgestaen Quam die joncfrouwe tot hem gegaen. Hi seide als hise comen sach: ԓcone lief, God geve u goeden dach! Wel moetti comen sijn: uw orlof, 13080 Ic wille varen ende rumen dit hof.’ Si seide: ‘Here gi weet wel nu Die vorwerde tusschen mi ende u: Ic ne weet wiltijt ic u meer sal sien, Nu heesch ic u, here, bidien, 13085 Dat gi mi wilt wederdeelen Enich van uwen juwelen, Dat ic houden mach binnen dier tijt Dat gi van heden gesceden sijt, Ende uwes moege gedinken daer bi.,’ 13090 - ‘Joncfrouwe, ic doet gerne,’ seide hi. Lanceloet nam een gordel tien tiden Ende gaeft hare van sire siden, Dat hem hadde gegeven die coninginne. Hi seide: ‘Neenmt dit, vriendinne, 13095 Het en es joncfrouwe in erderike Noch oec vrouwe dies gelike, Dien ict hadde gegeven.’ Ende si Dankets hem ende was blide daer bi, Ende si gaf hem een hachtels van goude, 13100 Ende bat hem dat hijt hangen soude An sinen hals om hare lieve doe. Hi seide, hi soude gerne doen alsoe. |
12860 Lancelot vroeg om nieuws Van zijn vrouwe de koningin toen. Lionel antwoordde hem daartoe: ‘Ze groet u 1000 maal, heer, En bid u, alsof ge haar nooit eerder minde, 12865 Dat ge om haar en om u Van de dood te verlossen nu De wil van de jonkvrouw doet, heer, Of neen, ge verliest nu meer Haar minne.’ Hij antwoordde toen, 12870 Hij zou er zoveel doen daartoe Dat hij van zijn vrouwe van deze Niet geblameerd zou wezen Noch gehaat te wezen van de jonkvrouw Die hem getrouw was geweest. 12875 Lionel zei: ‘Hoe is het met u, Heer, hoe voel je je nu?’ - ‘Ik doe het goed,’ zei hij, ‘want ik zal snel Wapens mogen dragen overal.’ Het gebeurde dat Lancelot lag 12880 In dat paviljoen op een dag, En daar bij hem niemand was Uitgezonder de jonkvrouw die hem genas. Hij bekeek haar met deze: Ze leek hem erg mooi te wezen. 12885 Nee had hij gemind in zijn zin Zijn vrouwe de koningin, Hij had zich niet onthouden, zonder twijfel, Hij had de jonkvrouw wil gedaan, Maar hij minde zo zijn vrouwe, 12890 Hij mocht haar niet doen ontrouw. En zij, die had groot verlangen Dat hij legde minne aan haar, Zei tot hem: ‘Ik heb u Van de dood, heer, behoedt nu, 12895 Nu bid ik, heer, dat gij Mijn voorwaarde houdt aan mij.’ Lancelot vroeg haar Welke die voorwaarde waren. - ‘Ik zal het u zeggen,’ zei ze, Ԩeer, 12900 Ik heb u zeer bemind Met goede minne sinds de dag Dat ik u de eerste keer zag, Meer dan ooit jonkvrouw Een man minde, bij mijn trouw. 12905 Dat heeft wel geschenen, omdat Ik was om uw minne de dood nabij, En ik was dood gebleven, maar Dat gij mij ontbood daarna, Dat ge zou wezen, zonder sage, 12910 Mijn ridder en mijn vriend alle dagen: Met die woorden werd ik zo vertroost, Dat ik opstond met een vaart En kwam tot u, en deed aan u Zodat ge nu genezen bent, 12915 Dank heeft onze heer daarvan! En is het dat ge houdt uw belofte, En dat ge me verzekert, heer, Dat ge mijn getrouwe lief nu meer Zal zijn, en niemand dan mij 12920 Minnen zal alzo lang als gij Trouw aan mij vindt, zonder twijfel.’ Toen Lancelot dat had verstaan Hij peinsde wat en zei daarna: ‘Zeker, jonkvrouw, het is waar, 12925 Ge hebt zoveel gedaan voor mij, Dat het recht is dat ik uw ridder ben En uw vriend tot deze, En ik wil het graag wezen; Omdat als ik het u ontzei, 12930 Dan had ik kwalijk bestaan nu Uw dienst en uw moeite beide. En ik zeg waarlijk mede, Er is geen jonkvrouw in aardrijk Die ik minne uw gelijke 12935 En nimmermeer minnen nee zal; Maar dat ge verbiedt boven alles, Dat ik voor mijn vrouwe en geen Houden zal dan u alleen En voor mijn vriendin, 12940 Dat mistroost me in mijn zin. Hoe dat is zal ik zeggen; nochtans Nee zei ik het nooit wijf noch man. Het is waar, ik min in zulke plaats Daar ik meer boosheid in doe; 12945 Maar met trouw, zonder liegen, Zal ik minnen, en zonder bedriegen, En die nee zal ik niet begeven Noch om sterven noch om leven. En al wilde ik er afstaan 12950 Ik zou niet mogen, zonder twijfel. Mijn wil is zo zeer geworteld Daaraan, ik nee mag min of meer Mijn hart keren van haar. Slaap ik, waak ik, ze is daar, 12955 En mijn gepeins dag en nacht. Mijn geest is aan haar gehecht: Mijn ogen verstaan niet dan tot ding, Dat ze altijd op haar willen zien: Mijn oren horen nergens naar 12960 Dan om mooi woord te horen van haar. Wat mag ik meer zeggen van deze, Mijn ziel, mijn lichaam, al mijn wezen Zijn zo vast in haar gehecht, Zodat ik geheel in haar macht ben, 12965 En dat ik me zelf nacht noch dag Generhande zaken doen nee mag Niet meer dan de schalk, die nee mag niet Anders doen dan zijn heer gebiedt. En ik weet u wat zeggen hierbij 12970 Van deze zaak, ge zegt het mij.’ Ze zei: ‘Ge hebt gesproken hiervan Als getrouwe ridder en goede man. Me lijkt ge zou me niet willen liegen, Dat ik u bedank, noch bedrieg; 12975 Maar nadien dat ge nu ter tijd De beste ridder van de wereld bent Nee laat ik u niet zo gemakkelijk hiervan Vrij, maar hou mijn belofte, Alzo zoals ik u zal zeggen. 12980 Het is waar, me lijkt ge mint nu Een zo’ n hoge grote vrouwe, En zo waard met goede trouw, Ge zou u niet mogen vernederen daarbij Zo’ n arme jonkvrouw te minnen zoals mij. 12985 Ik nee zegt hier niet omdat, zeker, Dat enige jonkvrouw in aardrijk Waardig u te minnen was; Ik nee zegt het niet omdat ik begeer, Heer, dat ge nu mij mint, 12990 En dan tegen haar wil is; Ik zeg u wat ge zal doen, heer. Gij bemint een hoge vrouwe zo zeer, Gaf je ergens uw minne dan, Ge deed zonder twijfel misdaad daaraan: 12995 Maar gaf je uw minne nu meer Een jonkvrouw, behouden de eer En het recht dat heeft aan u Die vrouwe die ge mint nu, Het nee zou niemand misprijzen.,’ 13000 - ‘Ditnee mag op geen manier Enig man doen,’ sprak hij. - ‘Het mocht wel doen,’ zei ze; ‘Ik minne u in op een andere manier dan Wijf pleegt te minnen man. 13005 Minne van mannen en van wijven Is dat ze verzamelen met lijven, En die zuiverheid besmet tot dien; Dat nee zal van uw minne niet geschieden, Omdat mijn zuiverheid 13010 Er niet mee zal besmetten daarmee, Maar ik zal ze op die manier Hoeden, zoals ik u zal versieren, Alzo lang als ik leef. Daarbij Zal je een ding me beloven, 13015 Dat gij mij, heer, Waar ge me vindt voort meer Voor uw lief zal houden In alle plaatsen, behouden Uw vrouwe eer en daarboven 13020 Zal ik u aan de andere zijde beloven, Dat ik binnen al mijn leven Geen andere dan u minnen nee zal, En nimmermeer voortaan Vleselijke gemeenschap met mannen; 13025 En ik zal me aan u houden alzo, Dat ik op u belijden zal immer toe, Waar dat ik kom, te alle tijd, Heer, dat gij mijn lief bent. Dus nee zal je geen loosheid 13030 Uw vrouwe doen hiermee; Dus mag je als maagd minnen mij En haar als vrouwe; en daarbij Zal je wel mogen behouden beide Haar minne en de mijne mede.,’ 13035 Hij zei: ‘Hoe mocht dat wezen dan, Dat ge van gemeenschap met mannen U zou mogen onthouden te alle tijd, Die zo mooi en zo begerend bent, En die van zulke goeden lieden na deze 13040 Van huwelijk verzocht zal wezen?’ - ‘Heer, ik zal op zo’ n manier Me daarvan veel beter prijzen, En beter te gemak zijn daarmee; Houd ik mijn zuiverheid 13045 Al mijn leven door minne van u, Dan dat ik vrouwe was nu Van het beste land dat er is, heer; Want ik nee mocht nimmermeer Dit bestaan te doen te enige tijd 13050 Door zo waardige mannen minne zoals gij bent. En weet dit wel, in rechte waarheid, Dat ik dit zal doen zoals ik u zei.’ Dus lagen ze die week met deze Dat Lancelot geheel was genezen. 13055 Toen stond hij op en ging dan Tot de ridder, die heet Bernadan, En bedankte hem daarvan, zonder twijfel, Dat hij hem vriendschap had gedaan. De ridder zei dat hij blijder was 13060 Dat hij in zijn herberg genas, Dan hij had het beste kasteel toen, Die de koning Artur behoorde toe; ‘Enhet is me een grote eer, Dat ge zo lang geweest bent, heer, 13065 Hier binnen, en ik ben er blijde van.’ Lancelot sprak: ‘Uw verlof; Omdat ik me wil bereiden En morgen van hier scheiden.’ De ridder zei: ‘Heer, van die 13070 Moet allemaal uw wil geschieden. Ik nee hou u tegen uw wil niet. God, die over de wereld gebiedt, Moet in uw geleide wezen Waar dat ge komen zal na deze.,’ 13075 De volgende toen hij was opgestaan Kwam die jonkvrouw tot hem gegaan. Hij zei toen hij haar komen zag: ԍooie lief, God geeft u goede dag Goed moet je gekomen zijn: uw verlof, 13080 Ik wil gaan en deze hof ruimen.’ Ze zei: ‘Heer ge weet nu wel De voorwaarde tussen mij en u: Ik nee weet welke tijd ik u meer zal zien, Nu eik ik u, heer, omdat, 13085 Dat ge mij wil meedelen Enige van uw juwelen, Dat ik houden mag binnen die tijd Dat ge heden gescheiden bent, En u mag gedenken daarbij.,’ 13090 - ‘Jonkvrouw, ik doe het graag,’ zei hij. Lancelot nam een gordel te die tijd En gaf het haar van zijn zijde, Dat hem had gegeven de koningin. Hij zei: ‘Neenm dit, vriendin, 13095 Er is geen jonkvrouw in aardrijk Noch ook vrouwe diergelijk, Die ik het had gegeven.’ En zij Bedankte hem en was blijde daarbij, En ze gaf hem een broche van goud, 13100 En bad hem dat hij het hangen zou Aan zijn hals om haar liefde toen. Hij zei, hij zou het alzo graag doen. |
Als hi was gewapent hi nam orlof An die daer waren, ende ruemde thof, 13105 Ende Lyoneel metter quenen Voren met hem henen, Daer sine leidde harentare, So dat si quamen daer nare Ten castele, die houdende waren 13110 Die .vj. gebroedere tuwaren, Die orlogeden, alse voren geseit es, Haren vader den hertoge Hales, In wies hulpe hadde gesijn Gaheret ende die broeders sijn, 13115 Acgraveyn ende Gurres: Hier voren hordi tale des. Ende alse Lanceloet quam daer Die broederen hadden verloren wel naer Hare lant, sonder .ii. castele, tuwaren, 13120 Daer si niet uut ne dorsten varen. Ende inden achtersten strijt te voren Hadden si wel die heelt verloren Van haren lieden, dat hen was swaer. Alse die quene Lancelote brochte daer 13125 Hi bat thant, datmen hem seide Van dien orloge die waerheide. Ende men vertelde hem daer Die meeste logenen, over waer, Die enich man horde noit ere, 13130 Ende lachterde den hertoge sere. Lanceloet waende dat ware alsoe, Ende dede sinen eet daertoe, Dat hi vanden gebroeders nembermere Ne sciede, hine soude eere 13135Den hertoge ontherven algeheel. Dat selve swoer Lyoneel. Alse hi dien eet hadde gedaen Quam die quene toten broeders saen: ‘Ik es vele bat gesciet nu 13140 Dan gi selve waent, seggic u; Hier sijn sulke .ij. ridders in, Daer u orloge, na minen sin, Binnen ere maent bi inden sal.’ Doe vrageden si der quenen al 13145 Wie die ridders sijn. - ‘Ic segt u, Gine moeges bi mi niet weten nu, Si hebbent so verboden mi; Maer ic rade u, dat gi Hem dient ende biedt so vele eeren 13150 Alsmen .ij. groeten werden heren Met rechte sculdich te doene es.’ Si waren sciere beraeden des, Ende bereidden hem daertoe nadien, Ende gingen die ridders sien, 13155 Ende deden hen vriendelike [p. 89] Alle die feeste van erderike. Des ander dages alsmen weder ende vort Inden casteel messe hadde gehort, Omtrent primetijt, begonsten cnapen 13160 Roepen: ‘Te wapen, te wapen! Gi heren, sit op metter vart, Onse viande sijn hier al tuwart.’ Die broeders vrageden Lancelote mettien Ocht hi der wapine iet soude plien. 13165 Hi seide: ‘Ic sal in allen manieren Sien hoe hem die viande sullen mantenieren Ende hoe si joesteren connen; Maer gi sult den strijt begonnen, Ende hebbedi mijns noet, sonder waen, 13170 Ic sal u danne in staeden staen.’ Hi wapende hem metter vart Ende toech sciere ter porten wart, Ende dede sijn ors met hem leiden daer. Hi ginc optie cartele daer naer 13175 Ende Lyoneel, om dat si sien wouden Hoe die van buten vergaderen souden Op die van van binnen. Als sise vernamen, Dattie van binnen uut quamen Si deden hen wel gevoechlike daertoe, 13180 Alse die luttel lieden hadden doe. Daer begonste een groet strijt, Daer menich riddre tier tijt Wart verslaegen, ende menich ter erde Geworpen al metten perde. 13185 Alse die vanden castele vernamen Dat Gaheret ende sine broeders quamen, Die vanden castele vlouwen saen, Want si begonsten steken ende slaen, Ende so vele met wapenen doen dan, 13190 Dat wonder was te siene an. Alse Lanceloet, die ten cartelen lach, Die .vi. broeders gescoffiert sach, Hi seide tote Lyonele daer naer, Dat si te lange letten daer. 13195 Si saten op doe metter vart, Ende voren ter meester perse wart. Lanceloet voer in die perse doe, Ende hi slocch den irsten soe, Die hem daer te gemoete quam, 13200 Dat hi te hant sinen inde nam. Hi reet over dapperlike Ende dede enen andren desgelike. Lyoneel dede oec also. Lancelot hadde tswert getrect toe, 13205 Ende hi woude dat vechten bestaen, Alse dies in langen niet hadde gedaen. Hi sloeeh te neder metten swerde Beide ridders ende perde, Ende dede so vele in corten tiden, 13210 Dat niemen sijne slaeche dorste ontbiden, Sodat Gaheret bi avonturen Hem te gemoete quam tier uren, Dien hi sloech dor den helm soe, Dat hine int hoeft wonde doe; 13215 Maer hine was niet ter doet gewont. Hi viel vanden perde tier stont. Lanceloet leet sonder wedersien Ende voer opten hertoge mettien. Die hertoge, diene weder op liep, 13220 Sloegen dorden helm .ij. vinger diep. Doe sloech Lanceloet den hertoge af, Met enen slage, dien hi hem gaf, Die slinke hant al metten scilde; Ende hi, diet hier mede niet laeten wilde, 13225 Sloech hem enen andren slach so wel, Dat hem thoeft af vloech, ende hi doet vel, Dat jamer was ende scade groet. Als dandre sagen den hertoge doet Si setten hen te vliene daer, 13230 Ende Lanceloet jagetse daer naer Ende die ghene die met hem waren. Oec vingen si al sonder sparen Gurresse ende Acgraveyne, Die niet sceden en wouden vanden pleine 13235 Doer haers broeders Gaherets wille, Die daer lach gequetst al stille. Die .vi. broedere, die vor dien Gaherette hadden vallen sien, Ende wel kinden datsi sonder waen 13240 Vele scaeden bi hem hadden ontfaen, Voren tote hem ende vingen daer, Ende vordene tote haren castele daer naer. Noit ne sach man so grote feeste Alse die minste ende die meeste 13245 Met Lancelote dreven emmertoe. Ende si riepen daer hi leet doe: ‘wel si comen onse geselscape Die blome van allen ridderscape.’ Si deden Lancelote so grote ere, 13250 Dat hijs hem scaemde sere. Als hi quam gevaren hi vant die straten Scone ende wei berect utermaten, Behangen met sidinen cleden Ende met andren sierheden. 13255 Als sine wapine af waren gedaen Men brochte hem nuwe clederen saen, Gemaect van roeden sindale: Ende hi was gecleedt ende berect wale. Hi woude die .iij. ridders sien daer naer, 13260 Die doe gevangen laegen daer, Die goede ridders waren, sonder waen, Ende diet herde wel hadden gedaen. Tirst dat hise hadde gesien Hi kinnetse wel, ende mettien 13265 Dede hise weder in leiden, ende hi Was sere tongemake daer bi: Hi was sere tongemake Ende drove om die sake, Dat hi jegen hem hadde gewesen, 13270 Ende en weet wat doen te desen; Ende omdat hi Gaherette minde soe, Ende doer mijns heren Waleweins wille toe, Sijns broeder, waest hem herde leet. Hi beveelt te hant ende heet 13275 Datmen hem doe al die ere Diemen mach doen emmermere; ԗant sie sijn,’ seget hi, ‘Van groter machte, Werde ridders ende van hogen geslachte, Ende haddic geweten van desen. 13280 Dat si jegen u hadden gewesen, En ware hier ter stede Van mi gesciet en gene swaerhede.’ Tirst datsi dat hadden gehort Si brachtse also uten prisone vort 13285 In ene scone camere nadien, Ende deden Gaherets wonden besien, Ende antheretse sere eerlike, Doer Lanceloets wille namelike. Ende si deden Lancelote met onsten 13290 Al die ere die si doen consten. Lanceloet sprac: ‘Vrouwe, hebbic nu Mi genoech gequijt jegen u?’ Si antworde hem: ‘Here, ja gi.’ Hi seide: ‘Ne wroeget niet mi 13295 Wie ic ben; weetti waer bi Ic u des bidde?’ Doe seide hi: ‘Dese .iij. ridders, die hier sijn gevaen, Sijn sheren Waleweins broedere, sonder waen. Ic en woude niet datsi wisten 13300 Dat ic jegen hen was in dat twisten, Si mochten mi daer bi haeten al.’ Si segt dat sijt wel helen sal. Daer na sprac hi die .v. broedere toe, Dat si uten prisone daeden doe 13305 Die .iij. gebroeders, ende dat sise [p. 90] Houden souden in eerliker wise, ‘Dat sijt u danc wisten, tuwaren, Alsi wech waren gevaren.’ Si seiden si souden doen also. 13310 Hi heescede sine wapine doe. Gaheret ende sine broeders waren saen Uter vangnesse gedaen. - ‘Wie was hi, ic bids u, segt mi, Daer wi waren gescoffiert bi?,’ 13315 Si seiden sine kindene niet na desen. Si seiden: ‘Dat ne mach niet wesen, Hi was van den uwen.’ Si antworden das, Dat hi vanden haren niet en was; ԍar hi halp ons doer die minne 13320 Van ere joncfrouwc, die es hier inne. Hine seide ons niet hoe sine name was, Maer hi bat ons sere das, Dat wi u daeden al die eere, Die wi mochten doen emmermere, 13325 Bedi gi wart sine vrient, seide hi.’ Si hadden groet wonder daer bi; Si seiden: ‘Hoe was hi gescapen dan?’ Si seiden: ‘Hi was die scoenste man, Ende .i. vanden scoensten ridders bi gelike 13330 Diemen vinden mochte in erderike, Ende hi was bruen een luttelkin. Ende en sceen boven .xxv. jaer niet out sijn, Oec was hi niewinge bescoren.’ Tirst dat si dat horen 13335 Waren si ontweget mere Dan si hadden geweset eere, Ende en wisten daer wat seggen toe. Ende si bleven daer ene weke doe Al dore, so lange, dat binnen desen 13340 Gaheret was al genesen. Doe scieden si danen alle drie. Ende alsi wech voren vrageden sie Wat wapenen die ridder droech. Men berechte hen daer of genoech, 13345 Ende men seide hen sonder sparen, Dat sine wapine al swert waren. Mettien so namen si orlof Ende si rumeden dat hof. Davonture swiget van hen nu 13350 Ende wille van Lancelote seggen u. |
Toen hij was gewapend nam hij verlof Aan die daar waren, en ruimde de hof, 13105 En Lionel met de oude vrouw Voeren met hem henen, Daar ze hem leidde hier en daar, Zodat ze kwamen daarna Ten kasteel, die houdende waren 13110 De 6 gebroeders inderdaad, Die beoorloogden, zoals voor gezegd is, Hun vader de hertog Hales, In wiens hulp had geweest Garhies en zijn broeders, 13115 Agravein en Gurrehes: Hiervoor hoorde je woorden dus. En toen Lancelot daar kwam De broeders hadden verloren bijna Hun land, uitgezonderd 2 kastelen, inderdaad, 13120 Daar ze niet uit durfden te gaan. En in de laatste strijd tevoren Hadden ze wel de helft verloren Van hun lieden, dat hen was zwaar. Toen die oude vrouw Lancelot daar bracht 13125 Hij bad gelijk, dat men hem zei Van die oorlog de waarheid. En men vertelde hem daar De grootste oorlog, voor waar, Die enige man nooit eerder hoorde, 13130 En krenkten de hertog zeer. Lancelot waande dat het alzo was, En deed zijn eed daartoe, Dat hij van de gebroeders nimmermeer Nee scheidde, hij zou eerder 13135 De hertog onterven al geheel. Datzelfde zwoer Lionel. Toen hij die eed had gedaan Kwam die oude vrouw tot de broeders gelijk: ‘Ik is veel beter geschied nu 13140 Dan ge zelf waant, zeg ik u; Hier zijn zulke 2 ridders in, Daar uw oorlog, naar mijn zin, Binnen een maand eindigen zal.’ Toen vroegen ze de oude vrouw alle 13145 Wie die ridders zijn. - ‘Ik zeg het u, Ge mag het van mij niet weten nu, Ze hebben het zo verboden mij; Maar ik raad u aan, dat gij Hen dient en biedt zoveel eer 13150 Zoals men 2 grote waardige heren Met recht schuldig te doen is.’ Ze waren dus snel beraden, En bereidden hen daartoe nadien, En gingen die ridders zien, 13155 En deden hen vriendelijk Al de feesten van aardrijk. De volgende dag toen men heen en weer In het kasteel de mis hadden gehoord, Omtrent priemtijd, begonnen knapen 13160 Roepen: ‘Te wapen, te wapen! Gij heren, zit op met een vaart, Onze vijanden zijn hier al tot u waart.’ De broeders vroegen Lancelot meteen Of hij de wapens iets zou plegen. 13165 Hij zei: ‘Ik zal op alle manieren Zien hoe zich de vijanden zullen stand houden En hoe ze kampen kunnen; Maar gij zal de strijd beginnen, En heb je mij nodig, zonder twijfel, 13170 Ik zal u dan bijstaan.’ Hij wapende hem met een vaart En trok snel ter poort waart, En liet zijn paard met hem leiden daar. Hij ging op de kantelen daarna 13175 En Lionel, omdat ze zien wilden Hoe die van buiten verzamelen zouden Op die van binnen. Toen ze hen vernamen, Dat die van binnen uit kwamen Ze deden zich goed gevoeglijk daartoe, 13180 Als die weinig lieden hadden toen. Daar begon een grote strijd, Daar menige ridder te die tijd Werd verslagen, en menige ter aarde Geworpen geheel met het paard. 13185 Toen die van het kasteel vernamen Dat Garhies en zijn broeders kwamen, Die van het kasteel vlogen gelijk, Want ze begonnen te steken en slaan, En zoveel met wapens doen dan, 13190 Dat een wonder was aan te zien. Toen Lancelot, die te kantelen lag, De 6 broeders geschoffeerd zag, Hij zei tot Lionel daarna, Dat ze te lang letten daar. 13195 Ze zaten toen op met een vaart, En voeren ter grootste druk waart. Lancelot voer in de druk toen En hij sloeg de eerste zo, Die hem daar tegemoet kwam, 13200 Dat hij hem gelijk zijn einde nam. Hij reed over dapper En deed een andere desgelijks. Lionel deed ook alzo. Lancelot had toen het zwaard getrokken, 13205 En hij wilde dat vechten bestaan, Als die het al lang niet had gedaan. Hij sloeg te neer met het zwaard Beide ridders en paard, En deed zo veel in korte tijd, 13210 Dat niemand zijn slagen durfde op te wachten, Zodat Garhies bij avonturen Hem tegemoet kwam te die tijd Die hij zo sloeg door de helm, Dat hij hem in het hoofd verwondde toen; 13215 Maar hij was niet ter dood gewond. Hij viel van het paard te die tijd. Lancelot ging zonder weerzien En voer op de hertog meteen. De hertog, die op hem weer liep, 13220 Sloeg hem door de helm 2 vingers diep. De slag Lancelot de hertog gaf, Met een slag, die hij hem gaf, Die linker hand al met het schild; En hij, die het hiermee niet laten wilde, 13225 Sloeg hem een andere slag zo goed, Dat hem het hoofd afvloog, en hij dood viel, Dat jammer was en grote schade. Toen de anderen de hertog dood zagen Ze zetten hen te vlieden daar, 13230 En Lancelot joeg ze daarna En diegene die met hem waren. Ook vingen ze al zonder ophouden Gurrehes en Agravein, Die niet scheiden wilden van de vlakte 13235 Vanwege hun broeder Garhies, Die daar geheel stil gekwetst lag. De 6 broeders, die voor die Garhies hadden zien vallen, En goed wisten dat ze zonder twijfel 13240 Veel schade door hem hadden ontvangen, Voeren tot hem en vingen daar, En voerden hem tot hun kasteel daarna. Nooit nee zag men zo’ groot feest Zoals de kleinste en de grootste 13245 Met Lancelot dreven immer toe. En ze riepen daar hij toen ging: ԇoed is gekomen ons gezelschap De bloem van alle ridderschap.’ Ze deden Lancelot zo’ n grote eer, 13250 Dat hij zich zeer schaamde, Toen hij kwam gegaan vond hij de straten Mooi en uitermate goed uitgerust, Behangen met zijden kleden En met andere sierheden. 13255 Toen zijn wapens af waren gedaan Men bracht hem nieuwe kleren gelijk, Gemaakt van rood sandaal: En hij was gekleed en goed uitgerust. Hij wilde de 3 ridders zien daarna, 13260 Die toen gevangen lagen daar, Die goede ridders waren, zonder twijfel, En die het erg goed hadden gedaan. Ten eerste dat hij ze had gezien Hij herkende ze wel, en meteen 13265 Liet hij zich weer inleiden, en hij Was zeer te ongemak daarbij: Hij was zeer te ongemak En droevig om die zaak, Dat hij tegen hen had geweest, 13270 En weet niet wat doen tot deze En omdat hij Garhies zo minde, En vanwege mijn heer Walewein toe, Zijn broeder, was het hem erg leed. Hij beval gelijk en zei 13275 Dat men hen al de eer doet Die men mag doen immermeer; ԗant ze zijn,’ zei hij, ‘Van grote macht, Waardige ridders en van hoog geslacht, En had ik geweten van dezen. 13280 Dat ze tegen u waren geweest, En was hier ter plaatse Van mij geen zwaarheid gebeurd.’ Ten eerste dat ze dat hadden gehoord Ze brachten ze alzo uit de gevangenis voort 13285 In een mooie kamer nadien, En lieten Garhies zijn wonden bezien, En hanteerde ze zeer schitterend, Door Lancelot’ s wil namelijk. En ze deden Lancelot met gunsten 13290 Al de eer die ze doen konden. Lancelot sprak: ‘Vrouwe, heb ik nu Me genoeg gekweten tegen u?’ Ze antwoordde hem: ‘Heer, ja gij.’ Hij zei: ‘Neen vraag mij niet 13295 Wie ik ben; weet ge waarom Ik het u bid?’ Toen zei hij: ‘Deze 3 ridders, die hier zijn gevangen, Zijn heer Walewein’ s broeders, zonder twijfel. Ik wilde niet dat ze wisten 13300 Dat ik tegen hen was in dat twisten, Ze mochten me daarbij geheel haten.’ Ze zei dat ze het wel verhelen zal. Daarna sprak hij de 5 broeders toe, Dat ze uit de gevangenis deden toen 13305 De 3 gebroeders, en dat ze hen Houden zouden in schitterende wijze, ‘Dat zij u dank wisten, inderdaad, Als ze weg waren gegaan.’ Ze zeiden ze zouden alzo doen. 13310 Hij eiste zijn wapens toen. Garhies en zijn broeders waren gelijk Uit de gevangenis gedaan. - ‘Wie was hij, ik bid het u, zeg het me, Daar we door waren geschoffeerd?,’ 13315 Ze zeiden dat ze hem na deze niet kenden. Ze zeiden: ‘Dat nee mag niet wezen, Hij was van de uwe.’ Ze antwoordden dat, Dat hij van de haren niet was; ԍaar hij hielp ons door die minne 13320 Van een jonkvrouw, die hier is. Hij zei ons niet hoe zijn naam was, Maar hij bad ons zeer dat, Dat we u deden al de eer, Die we mochten doen immer meer, 13325 Omdat ge zij vriend was, zei hij.’ Ze hadden grote verwondering daarbij; Ze zeiden: ‘Hoe was hij geschapen dan?’ Ze zeiden: ‘Hij was die mooiste man, En een van de mooiste ridders bij gelijkenis 13330 Die men vinden mocht in aardrijk, En hij was wat bruin. En scheen boven 25 jaar niet oud te zijn, Ook was hij net geschoren.’ Ten eerste dat ze dat horen 13335 Waren ze meer ontsteld Dan ze hadden geweest eerder, En wisten niet wat daartoe te zeggen. En ze bleven daar een week toen Al door, zo lang, dat binnen deze 13340 Garhies geheel was genezen. Toen scheiden ze vandaan alle drie. En toen ze weg voeren vroegen ze Wat wapens die ridder droeg. Men berichtte hen daarvan genoeg, 13345 En men zei hen zonder ophouden, Dat zijn wapens geheel zwart waren. Meteen zo namen ze verlof En ze ruimden die hof. Het avontuur zwijgt van hen nu 13350 En wil u van Lancelot zeggen. |
Davonture seget hier ter stede, Dat Lanceloet ende Lyoneel mede Reden te gadere: dat si ne vonden Gene avonture tien stonden; 13355 So dat si so verre quamen, Dat si een foreeest vernamen Dat Terique was geheten. Als sire quamen si moesten beeten Doer die heyten vanden tide daer. 13360 Si waren so vermoyt ende swaer Doer die heyten vander sonnen, Dat si rustens moesten begonnen Tote dat die heyte leden ware. Si ontbreidelden hare perde dare 13365 Ende lietense gaen in die weide, Ende daeden hare helme af beide, Ende gingen liggen op dat gras, Dat onder enen boem was. Ende Lanceloet, die, alse gi mooget horen, 13370 Niet en sliep binnen der nacht voren, Sliep op dat grone gras thant, Dat hi coel ende soete vant. Lyoneel, die niet ne sliep, hi sach .ij. ridders comen aldaer hi lach, 13375 Die hem herde blide wesen dochten, Ende ene joncfrouwe met hen brochten. Ende alsi bi Lyonele quamen Sagen si omme ende vernamen Enen ridder hen volgen naer. 13380 Deen seide; ‘Siet den ridder daer.’ Mettien sach Lyoneel met groter vaert Enen ridder comen op een paert, Wel gewapent ende opgeseten totien, Den meesten dien hi noit hadde gesien, 13385 Ende quam ocht een donder ware. Deen ridder keerden omme dare. Dander staken dorden lichame soe, Dat hi viel metten perde doe; Ende hi trac daerna sijn swart, 13390 Ende vor ten andren wart, Die sijns niet ne dorste ontbiden Ende sette hem ter vfocht tien tiden; Daerne dander slaen soude metten swerde Liet hi hem vallen ter erde, 13395 Ende hi sloech darchoen vore Ende dat part mede al dore, So dat tpert viel opten man; Ende hi nam die joncfrouwe dan, Die sere begonste carmen 13400 Ende riep: ԏ wi, ach armen.’ Hi swanc die joncfrouwe op sijn part Ende voretse en wech metter vart. Die joncfrouwe riep met groten rouwe: Ԉelp, Maria, soete vrouwe!,’ 13405 Ende begonste mesbaren ende carmen Dats elken minsce mochte ontfarmen. Alse Lioneel, die daer lach, Die joncfrouwe wech voren sach, Hem dochte dat hi te lange lett doe, 13410 Dat hise liet wech voren also. Hine woude Lancelote niet wecken Omdat hijt bloetheit mochte micken. Hi wapende hem metter vart Ende sat sciere op sijn part, 13415 Ende liet Lancelote slapen daer. Hi reet sere den ridder naer, Ende riep op hem dat hi doet ware. Alse die ridder sijns wart geware Hi sette die joncfrouwe metter vart 13420 Neder, ende hi trac sijn swart. Lioneel reet op hem ende stac Doer scilt, doer halsberch, ende brac Sijn spere op hem sonder doen mere; Maer die ridder sloech so sere 13425 Op sinen helm Lyonele, Dattie helm spleet int gehele; Hi haddene doet gehadt thant, Maer dat swert keerde in die hant. Die slach was so groet ende swaer, 13430 Dat Lyoneel viel ter erden daer In onmacht, so was hi verdoeft Vanden slage in sijn hoeft. Die ridder stac sijn swert in dien scoe, Ende sette die joncfrouwe doe. 13435 Woudsi of ne woude, op Lyoneels part, Ende hi nam Lyonele metter vart Biden scouderen ende leide Hem vore in sijn gereide Ende vordene sire verde 13440 Int gereide met sinen perde. Davonture swiget van Lyonele nu Ende sal seggen van Hestore u. |
Het avontuur zegt hier ter plaatse, Dat Lancelot en Lionel mede Reden tezamen: dat ze niet vonden Geen avontuur te die tijd; 13355 Zodat ze zo ver kwamen, Dat ze een bos vernamen Dat Terique was geheten. Toen ze er kwamen moesten ze afstijgen Door de hitte van het tijd daar. 13360 Ze waren zo vermoeid en zwaar, Door de hitte van de zon, Dat ze rusten moesten beginnen Totdat de hitte geleden was. Ze namen de breidels van hun paarden daar 13365 En lieten ze gaan in de weide, En deden hun helmen af beide, En gingen liggen op dat gras, Dat onder een boom was. En Lancelot, die, zoals ge mag horen, 13370 Niet sliep binnen de nacht tevoren, Sliep op dat groene gras gelijk, Dat hij koel en lieflijk vond. Lionel, die niet nee sliep, hjj zag 2 ridders komen aldaar hij lag, 13375 Die hem erg blijde te wezen dachten, En een jonkvrouw met hen brachten. En toen ze bij Lionel kwamen Zagen ze om en vernamen Een ridder hen navolgen. 13380 De ene zei; ‘Ziet de ridder daar.’ Meteen zag Lionel met grote vaart Een ridder komen op een paard, Goed gewapend en opgezeten tot die, De grootste die hij nooit had gezien, 13385 En kwam alsof het een donder was. De ene ridder keerden om daar. De ander stak hem zo door het lichaam, Dat hij viel me het paard toen; En hij trok daarna zijn zwaard, 13390 En voer te andere waart, Die op hem niet durfde te wachten En zette hem ter vlucht te die tijd; Daar hem de andere met het zwaard zou slaan Liet hij hem vallen ter aarde, 13395 En hij sloeg de zadelboog voor En dat paard mede geheel door, Zodat het paard op de man viel; En hij nam de jonkvrouw dan, Die zeer begon te kermen 13400 En riep: ԏ wee, ach arme.’ Hij zwaaide de jonkvrouw op zijn paard En voerde haar weg met een vaart. De jonkvrouw riep met grote rouw: Ԉelp, Maria, lieve vrouwe!,’ 13405 En begon misbaar te maken en te kermen Zodat het elk mens mocht ontfermen. Toen Lionel, die daar lag, Die jonkvrouw weg voeren zag, Hij dacht dat hij te lang lette toen, 13410 Dat hij haar liet weg voeren alzo. Hij wilde Lancelot niet wekken Omdat hij het bangheid mocht mikken. Hij wapende hem met een vaart En zat snel op zijn paard, 13415 En liet Lancelot slapen daar. Hij reed zeer de ridder achterna, En riep op hem dat hij dood was. Toen de ridder hem gewaar werd Hij zette de jonkvrouw met een vaart 13420 Neer, en hij trok zijn zwaard. Lionel reed op hem en stak Door schild, door harnas, en brak Zijn speer op hem zonder meer te doen; Maar die ridder sloeg zo zeer 13425 Op zijn helm Lionel, Dat de helm spleet in het gehele; Hij had hem gelijk dood gehad, Maar dat zwaard keerde in de hand. Die slag was zo groot en zwaar, 13430 Dat Lionel viel ter aarde daar In onmacht, zo was hij verdoofd Van de slag in zijn hoofd. De ridder stak zijn zwaard in de schede En zette de jonkvrouw toen. 13435 Wilde ze of niet wilde, op het paard van Lionel, En hij nam Lionel met een vaart Bij de schouders en legde Hem voor in zijn zadel En voerde hem zijn vaart 13440 In het zadel met zijn paard. Het avontuur zwijgt van Lionel nu En zal u zeggen van Hestor. |
Davonture seget hier ter steden: Alse Hestor was gesceden 13445 Vanden castele die hiet Ragidel, Daer die boec af seget wel, Hoe hi Mangart den roden onderdede, [Ende die joncfrouwe bescudde mede] Vanden lieberden, die nichte was 13450 Mijns heren Waleweins, als ict las, Dat hi in een foreest ridende quam, Daer hi ene joncfrouwe vernam Ridende comen met enen perde, Die herde sere mesberde. 13455 Hi groettese, die sere weende: [p. 91] Dat Lioneel, Lanceloets neve, es.,’ Hi vragede hare wat si meende? Si seide: ‘Here, ic wene bedi Dat ic nu sach voren vor mi Den besten ridder van erderike 13460 Onscone ende dorperlike; Ende een ongetrouwe ridder sere Dede hem die onnere.’ Hestor vragede thant hare Wie die goede ridder ware. 13465 Si seide, ‘Here, sijt seker des, - ‘Die ongetrouwe ridder wie es hi, Diene vort, dat segget mi.’ - ‘Die ridder es Tarquijn genant, 13470 Die hem doet herde swaren pant. Hi heeften ontcleedt al naect In sine broec, ende sere mesmaect Met scarpen dornen, sonder waen, Daer hine mede heeft doen slaen, 13475 Dat mi so deerde, daer ict sach, Dat ics ewelike gedinken mach. Hi dedene oec werpen doe In sine vangnesse also, Dies mi ontfarmet so sere, 13480 Dat ic mi niet en mach onthouden, here, Van weennen ende te makene mesbaer.’ Hestor seide: ԏf ic ginge daer Wat tekene suldi seggen mi Daer icken mag bekennen bi?,’ 13485 - Ԃi minen rade ne suldire niet gaen; Coemt hi an u, hi sal u doet slaen. Men magen kinnen gereet, Hi es die meeste ridder die ic weet, Ende draeget swerte wapene toe.,’ 13490 Hestor bevalse Gode doe, Ende reet so verre, dat hi quam Daer hi enen tor op enen berch vernam Alomme beloken ter cure Met enen starken hogen mure. 13495 Buten der porten stont in enen pleine, Wel ene bogescote [verre] ene fonteine, Die dore een zelveren conduut spranc, Ende nam in enen sconen steen haren ganc Van merberine. Vandaer also wel 13500 Seggic dat si in een lodijn vat vel. Daer stonden oec .iij. pijnbome bi, So hoge, ende so breet, datsi Die fonteine al bevingen Metten lovren diere over hingen. 13505 An die pijnbome hingen do .lx. scilde ende helme toe, Ende oec .xl. swerde tot dien. Ende als hi al tgene hadde besien Hem wonderde wat si hingen daer. 13510 Hi sach Acglovels scilt daer naer Ende Sagramors, ende Keys al bloet Ende Gosenoms van Strangeloet, Ende Brandalis, ende andre toe, Die hi niet ne kinde doe. 13515 Hi ginc an dander side daer naer Ende vant lettren gescreven daer, Ende seiden: ‘Siet hier die namen staen Vandien die hier liggen gevaen, Daer mogedi hare wapene sien.,’ 13520 Ende hi las daer gescreven nadien: Int .xxiiij. jaer na die dinc Dat coninc Artur crone ontfinc Terquin vanden foreeste, sonder waen, Hadde alle die ridders ondergedaen, 13525 Daer elcs name af gescreven was In die lettren die hi daer las. Ende als hi die lettren besiet Hi kennetse som ende som niet, Alse die van vreemden lande waren. 13530 Hi vanter .xxiiij. tuwaren Van des conincs Arturs hove, Die ridders waren van love, Al sonder die .v. gesellen, Daer gi af horet tellen, 13535 Ende sonder Lyonele toe. Hestor hadde groet wonder doe. Alse hi die lettren hadde gesien Hine mochte niet geloven van dien, Dat een ridder allene machte 13540 Onder doen met sire crachte Also vele goeder liede, Het ne ware dat hise verriede. Hi keerde ter fonteinen wart Om te doene drinken sijn part. 13545 Daer na heeft hi vernomen Den groten ridder uutcomen, Welgewapent ende op .i. part, Ende sprac aldus te hem wart: Ԏoit ne dorste ridder bestaen 13550 Te doene dat gi hebt gedaen; So wee u, dat gi drinket nu Indie fonteine u part, dat seggic u.’ Hi liet lopen metter vart Met gerechten spere te Hestore wart: 13555 Hi miste van Hestore doe. Hestor liep weder op hem soe, Dat hine doe stac vanden perde, Dat hi vallen moeste ter erde. Ende als Hestor woude overliden 13560 Die ridder spranc op tien tiden Ende gegrepene met sinen handen Hestore biden scouderen thanden, Ende trackene dapperlike Van sinen perde, so fellike, 13565 Dat daer af luttel gebrac Dat hi sinen hals niet ne brac. Ende hi hieffene op sinen hals daer Ende droechene int hof daer naer, Ende dedene ontwapenen saen. 13570 Hi was gelijc enen doeden gedaen Met dat hi af getrocken was. Ende als hi wart geware das, Dat hi was in sijns viants handen Hi wart so drove thanden, 13575 Hi hadde wel doet willen wesen. Hine hadde noit rouwe gelijc tesen. Terquijn seide tot hem: ‘Here, Ic houde u over goet sere; Mine dede noit man tgereide rumen 13580 Sonder gi, noch van niden tumen. Ic prise u ridderscap mere Dan enich dat ic provede noit ere; Ende om die doecht die es in u Ne doe ic u niet in prisone nu, 13585 Wildi mi sekeren dat gi dit hof Niet ne rumet sonder orlof.’ Hine wouts niet doen bider sake, Dat hi liever hadde tongemake Met sinen gesellen te sine 13590 Dan te hebbene al die behoefte sine Ende met hem te sine, sonder waen. Dus was hi in vangnesse gedaen. Alse hi int prisoen was comen Ende die ghene hadden vernomen, 13595 Die van sconincs Arturs hove waren Si gingen weenen sonder sparen Van bliscepen ende van jamerheden. Sagrimor seide daer ter steden: ‘Lieve geselle, ic ne waende u 13600 Nembermeer hebben gesien vor nu. Ay Hestor, wat niemaren hebbedi Van Lancelote gehort, dat segget mi? Bedi wi weten alle doch, Hadden wine levende noch, 13605 Wie souden uut te comene hopen [p. 92] Anders es ons die hope ontslopen. Dese duvel es van so groter crachten, Die ons hevet in sine hachten, Gheen man soude te gere uren 13610 Jegen hem moegen geduren; Hine soude jegen Lancelote nochtan Niet geduren, ware hi levende man, Niet meer dan Karados die grote Gedurde jegen Lancelote, 13615 Die vanden Dolorensen torre was, (Alsmen hier te voren las,) Die duvels broeder die ons heeft gevaen.’ - ‘Ic hebt qualike berecht,’ sprac Lioneel saen; ԗant alse hi wiste die waerheit das, 13620 Dat ic Lanceloets neve was, Ic was thant ontcleet al naect, Ende met scarpen dornen so mesmaect, Ic hadde moegen baden in mijn bloet; Maer es dat sake dat mi God behoet 13625 Den goeden man daer ic af sciet, Noch en es die derde dach leden niet, Ic saels gewroken sijn, sonder waen, Salt na minen wille gaen.’ Davonture laet van Hestore staen 13630 Ende van die met hem sijn gevaen, Ende sal u seggen nu ter uren Van Lanceloets aventuren, Die Lyoneel slapende liet Onder den boem als hi van hem sciet. |
Het avontuur zegt hier ter plaatse: Toen Hestor was gescheiden 13445 Van het kasteel dat Ragidel heette, Daar dit boek goed van zegt, Hoe hij Mangart de rode onderdeed, En de jonkvrouw behoedde mede Van de leeuwen, die nicht was 13450 Mijn heer Walewein, zoals ik het las, Dat hij in een bos rijdende kwam, Daar hij een jonkvrouw vernam Rijden komen met een paard, Die erg zeer misbaar maakte. 13455 Hij groette haar, die zeer weende: Dat Lionel, Lancelot’ neef, is.,’ Hij vroeg haar wat er mis was? Ze zei: ‘Heer, ik ween omdat Dat ik nu zag voor mij De beste ridder van aardrijk 13460 Niet mooi en schandelijk; En een ontrouwe ridder zeer Deed hem die oneer.’ Hestor vroeg haar gelijk Wie die goede ridder was. 13465 Ze zei, ‘Heer, wees zeker dit, - ‘Die ontrouwe ridder wie hij is, Die hem voert, dat zeg me.’ - ‘Die ridder is Tarquijn genaamd, 13470 Die hem doet erg zware pand. Hij heeft hem ontkleed geheel naakt In zijn broek, en zeer mismaakt Met scherpe dorens, zonder twijfel, Daar hij hem mee heeft laten slaan, 13475 Dat me zo deerde, daar ik het zag, Dat ik het eeuwig gedenken mag. Hij liet hem ook werpen toen In zijn gevangenis alzo, Dus me ontfermt zo zeer, 13480 Dat ik me niet mag onthouden, heer, Van wenen en te maken misbaar.’ Hestor zei: ԁls ik daar ging Wat teken zal je me zegen Waar ik hem bij kan herkennen?’ 13485 - ‘Bij mijn raad nee zal je niet gaan; Komt hij aan u, hij zal u dood slaan. Men mag hem herkennen gereed, Hij is de grootse ridder die ik weet, En draagt zwarte wapens toe.,’ 13490 Hestor beval haar God toen, En reed zo ver, zodat hij kwam Daar hij een toren op een berg vernam Alom besloten ter keur Met een sterke hoge muur. 13495 Buiten de poorten stond in een vlakte, Wel een boogschot ver een fontein, Die door een zilveren buis sprong, En nam in een mooie steen haar gang Van marmer. Vandaar alzo wel 13500 Zeg ik dat het in een loden vat viel. Daar stonden ook 3 pijnbomen bij, Zo hoog, en zo breed, dat ze De fontein geheel omvingen Met het loof dat er over hing. 13505 Aan die pijnbomen hingen toen 40 schilden en helmen toen, En ook 40 zwaarden tot die. En toen hij al datgene had bezien Hem verwonderde waarom ze daar hingen. 13510 Hij zag Aglovel’ s schild daarna En Sagramor, en van Keye al bloot En Gosenoms van Strangelot, En Brandalis, en anderen toen, Die hij niet nee kende toen. 13515 Hij ging aan de anderezijde daarna En vond letters geschreven daar, En zeiden: Ԛiet hier de namen staan Van dien die hier liggen gevangen, Daar mag je hun wapens zien.,’ 13520 En hij las daar geschreven nadien: In het 24ste jaar na dat ding Dat koning Artur kroon ontving Tarquin van het bos, zonder twijfel, Had al die ridders ondergedaan, 13525 Daar elk zijn naam van geschreven was In de letters die hij daar las. En toen hij de letters bezag Hij kende sommigen en sommigen niet, Als die van vreemde landen waren. 13530 Hij vond er 24 inderdaad Van koning Arthur’ s hof, Die ridders waren van lof, Alle uitgezonderd de 5 gezellen, Daar ge van hoorde vertellen, 13535 En zonder Lionel toen. Hestor had toen grote verwondering. Toen hij de letters had gezien Hij mocht niet geloven van die, Dat een ridder alleen macht 13540 Onder doen met zijn kracht Alzo vele goede lieden, Tenzij dat hij ze verraadde. Hij keerde ter fontein waart Om te laten drinken zijn paard. 13545 Daarna heeft hij vernomen De grote ridder uitkomen, Goed gewapend en op een paard, En sprak aldus tot hem waart: Ԏooit nee durfde ridder bestaan 13550 Te doen dat gij hebt gedaan; Zo wee u, dat ge drinkt nu In dat fontein uw paard, dat zeg ik u.’ Hij liet lopen met een vaart Met gerichte speer te Hestor waart: 13555 Hij miste van Hestor toen. Hestor liep weer op hem zo, Dat hij hem stak van het paard, Zodat hij vallen moest ter aarde. En toen Hestor er over wilde gaan 13560 Die ridder sprong op te die tijd En greep met zijn handen Hestor bij de schouder gelijk, En trok hem zo dapper Van zijn paard, zo fel, 13565 Dat daar weinig van ontbrak Dat hij zijn hals niet nee brak. En hij hief hem op zijn hals daar En droeg hem in de hof daarna, En liet hem gelijk ontwapenen. 13570 Hij was gelijk een dode gedaan Met dat hij afgetrokken was. En toen hij gewaar werd dat, Dat hij in zijn vijands handen was Hij werd gelijk zo droevig, 13575 Hij had wel dood willen wezen. Hij had nooit rouw gelijk tot deze. Tarquijn zei tot hem: ‘Heer, Ik hou u voor zeer goed; Me liet nooit een man het zadel ruimen 13580 Uitgezonderd gij, noch van nijd tuimelen. Ik prijs uw ridderschap meer Dan enige dat ik nooit eerder beproefde; En om de deugd die in u is Nee doe ik u niet in ge gevangenis nu, 13585 Wil je me verzekeren dat ge in deze hof Niet nee ruimt zonder verlof.’ Hij wilde het niet doen vanwege de zaak, Dat hij liever was te ongemak Met zijn gezellen te zijn 13590 Dan te hebben al zijn behoefte En met hem te zijn, zonder twijfel. Dus was hij in gevangenis gedaan. Toen hij in de gevangenis was gekomen En diegene hadden vernomen, 13595 Die van koning Arthur’ s hof waren Ze gingen wenen zonder ophouden Van blijdschap en van droefheid. Sagrimor zei daar ter plaatse: ‘Lieve gezel, ik nee waande u 13600 Nimmermeer hebben gezien voor nu. Aai Hestor, welk nieuws heb je Van Lancelot gehoord, dat zeg me? Omdat we weten allen toch, Hadden we hem levend noch, 13605 We zouden hopen uit te komen Anders is ons de hoop ontslopen. Deze duivel is van zo’ n grote kracht, Die ons heeft in zijn hechtenis, Geen man zou te geen uur 13610 Tegen hem mogen verduren; Hij zou tegen Lancelot nochtans Niet verduren, was hij een levende man, Niet meer dan Karados de grote Verduurde tegen Lancelot, 13615 Die van de Doloreuse toren was, Zoals men hier tevoren las, Die duivelse broeder die ons heeft gevangen.’ - ‘Ik heb het slecht bericht,’ sprak Lionel gelijk; ԗant als hij de waarheid wist dat, 13620 Dat ik Lancelot’ s neef was, Ik was gelijk ontkleed en geheel naakt, En met scherpe dorens zo mismaakt, Ik had mogen baden in mijn bloed; Maar is het zaak dat God me behoedt 13625 De goede man daar ik van scheidde, Noch is de derde dach geleden niet, Ik zal gewroken zijn, zonder twijfel, Zal het naar mijn wil gaan.’ Het avontuur laat van Hestor staan 13630 En van die met hem zijn gevangen, En zal u zeggen nu ter uren Van Lancelot’ s avonturen, Die Lionel slapende liet Onder de boom toen hij van hem scheidde. |
13635 Davonture seget hier beneven, Alse Lanceloet slapende was bleven Daer Lyoneel van hem was gesceden, Dat daer quam ene coninginne, Vrouwe vanden lande van Foreestan, 13640 Datten lande van Morgales leget an, Ten lande van Soroles wart. Si hadde met hare in hare vart Wel .lx. ridders, die quamen dare Al gewapent in hare scare. 13645 Daer waren .iiij. knapen tors toe, Die een sidijn cleet droegen doe Met .iiij. scachten boven hare. Si wart Lanceloets perts geware, Ende si wart pensede daer naer, 13650 Dat hem enich ridder ruste daer. Si moedde wale das, Dat hi van sconincs Arturs hove was. Mettien riep .ij. vrouwen die coninginne, Deen was Morguweyn die elvinne, 13655 Ende dander Cybile namelike Dit waren .ij. vrouwen van erderike Die meest toverien conden, Sonder die vrouwe van Lac, tien stonden. - Ԍaet ons varen sien ghint part.,’ 13660 Ende als si voren darewart Vonden si Lancelote slapende nochtoe. Si seiden als sine vonden soe: ‘wimoeget wel seggen dat gi hier te voren So sconen man nie saeget geboren.,’ 13665 Si seide: ‘Nu gaen wi hem an Ende laeten ons wecken dan.’ Morguein seide: ‘Vrouwe, laet staen, Laet ons ene orsbare doen maken saen, Ende voren wine met ons sonder lette 13670 Inden casteel van Charette.’ Dander vrouwe antworde daertoe: ‘Het dinct mi goet datmen so doe.’ Alse die orsbare gemaect was Hi was so betovert, als ic las, 13675 Dat hi niet op ne mochte staen. Si leidene in die orsbare saen Ende deckense met enen clede, Ende vordense gerede Toten castele van Charetten. 13680 Si dedene af doen sonder letten Ende in ene camere draegen doe, Die ene dore ende .ij. venstren hadde toe. Doe braeken si haer toverie daer, Ende Lanceloet wart ontwaken daer naer 13685 Ende begonste al omme hem sien. Hi sager vele kersen; mettien Hi sechgende hem ende seide na desen: Ԉelp, sinte Marie, waer magic wesen! Ic lach om slapen, als ic gome, 13690 Onder die scade van enen bome; Nu vindic in enen casteel mi Ocht in ene veste, ine weet welc si, Ende ic ne sie wijf noch man.’ Hi begonste pensen om sijn paert dan; 13695 Ende alse hi sijn part niet ne vant Hi wart herde drove thant: Hi seide sere tonpayse daer naer, Datten die duvle brochte daer. Die dore ontdede na dien; 13700 Daer heeft hi ene joncfrouwe versien, Die hem genoech tetene brochte, Ende grotese so hi best mochte, Ende si hem. Doe seidi: ‘Joncfrouwe, Ic mane u bider trouwe 13705 Dien gi den genen sculdich sijt, Dien gi meest mint nu ter tijt, Dat gi mi segt waer ic bem.’ Die joncfrouwe antworde hem: ‘Here, gi sijt inden casteel nu 13710 Vander Charetten, seggic u.’ Hi sechgende hem vanden wondre doe, Ende seide: ԁy sinte Marie, hoe Bem ic hier comen? wat mijns gesciet?’ Si seide: ‘Ic ne segs u niet; 13715 Mar et, vertroest u, ende rust In dat scone bedde als u lust.’ Hi vragede om Lyonele hare. Si seide sine wiste waer hi ware: ‘Ic ne kins niet,’ seide si, Ԩere, 13720 Want ic ne saegen noit eere.’ Alse hi hem selven dus hadde gesien Ontweget van al, hi at na dien; Want hi binnen dien langen dage Niet geeten hadde, sonder sage. 13725 Tirst dat hi geeten hadde quam daer Een cnape, diene onscoide; daer naer Hi ginc slapen in een bedde rike, Maer hi sliep dien nacht qualike, Want hi pensede dien nacht vele 13730 Om hem selvn ende Lyonele. Die vrouwen, diene brachten daer, Quamen te hem sanderdages daer naer, Wel gepareert ende achemant. Die ene seide tote hem thant: 13735 ‘Ridder, gi sijt onse gevangene nu; Maer van ene dinc es u Wel gesciet, dat van desen U renchoen lichte sal wesen.’ Hi seide: ‘Vrouwe, segt mi dan, 13740 Vermagict, ic saelt vaen an.’ - ‘wisult quite wesen,’ seide si Ԣi dien, Dat gi neemt dene van ons drien Die u alre best genoeget. Ende es dat u dit niet gevoeget 13745 Te done, ende gi hoverdich sijt, Dat gi ons ontsegget nu ter tijt, Gi moeget seker sijn sonder waen Vort an hiere te blivene gevaen.’ Alse hi dat horde hi hadt ontwart 13750 Ende sprac eerlike ter vrouwen wart: ‘Vrouwe, ben ic danne so onder u, Dat ic emmer moet kiesen nu Een lief, willic ocht ne wille, Ocht in die vangnesse bliven stille? 13755 - ‘Ja gi,’ antworde hem die vrouwe. [p. 93] Hi seide thant: Ԃi mire trouwe, Ic soude eer gedoegen, overwaer, Aldus te liggene .xx. jaer Eer ic mi geworpe te dien, 13760 Dat ic minde dene van u drien; Ic soude mi nederen so sere Dat mi dat niemen dan onse here Betren en mochte, sonder waen.’ Alse si dat horden si seiden saen: 13765 ‘Gine spraect noit wort, bi mire trouwen, Dat u also sere alse dit sal rouwen.’ Hi seide: ԍine roke;’ ende hi viel neder Op tbedde om slaepen weder, Gram ende verbolgen mere 13770 Dan hi hadde geweest ere. Hi hadde liever te stervene doe, Dan sire vrouwen te laetene soe, Die fonteine was van scoenheiden, Om te minnen ene van hen lieden. 13775 Alsi hadden verstaen die wort Si gingen drove ende gram vort Dat hise ontseide also, Ende vermaten hen sere doe, Dat hine quame nembermere 13780 Uter vangnesse in genen kere. Morguweyn ne kinnets niet omdat hi was Nuwinge bescoren, als ict las. Die coninginne seide dar naer, Hi soude also bliven .x. jaer, 13785 Hi name den enen van hen drien. Dander seiden: ‘Het moet also gescien.’ Dus was Lanceloet .iij. dage daer, Soe tongemake ende so swaer, Dat hi qualike dranc ende at. 13790 Die joncfrouwe was drove omdat, Die hem tetene te bringene plach, Dat hi iet hadde dat hem verwach. Opten vierden dach heeft hi vernomen Dat daer binnen ridders sijn comen 13795 Van enen tornoye; doe wart hi, Pensende ende tongemake daer bi, Ende seide hi hadde overal Meerren wederstoet ende ongeval Dan enich ander ridder tier stont; 13800 Want alse hi starc was ende gesont Ende doen soude sine wandelingen Doer die lande, ende te hoefde bringen Die vreselike avonturen Die dandre niet ne dorsten bestaen tier uren, 13805 Dan moesti liggen gevaen, So dat selden die tijt was, sonder waen, Hine was siec ocht in vangnesse. Dus claegedi sine deernesse, Diere hi vele te hebbene plage. 13810 Hi weende sere met deser claege. Mettien quam die joncfrouwe dare, Die sijns plach te nemene ware. Si wart drove om sinen rouwe. - ‘Wathebdi, here,’ sprac die joncfrouwe, 13815 ‘Dat gi drijft den rouwe so groet?’ - ‘Ic en ware niet sculdich,’ sprac Lanceloet, Ԓouwe te drivene na minen wane, Maer mi selven doet te slaene, Alse die dongevallichste ridder bem 13820 Vander werelt.’ Si seide tote hem: ‘Here, ic mane u bi diere gi Meest mint, dat gi segt mi Wie ghi sijt ende wie u name es. Ic geve u mine sekerheit des, 13825 Ic salt hier helen ende over al, Ende dat ict niewerinc ontecken ne sal.’ Lanceloet antworde hare doe: ‘Joncfrouwe, gi hebt mi besworen soc, Ic saelt u seggen, want ic ben nu 13830 Dongevallichste ridder, seggic u, Die noit wapene droech; ende dit en es Mijn begin niet, des sijt gewes; Het heeft geweest, al sonder liegen, Van dat ic irst lach inder wiegen; 13835 Want ic verloes minen vader dan, Die wart ridder was ende goet man, Ende was ontherft van minen lande toe, Dies ic vele gehadt hadde doe, Hadmenre toe gesien, sonder waen, 13840 Alsmen te rechte hadde gedaen. Dus magic wel seggen al bloet, Dat ic bem dongevalliche Lanceloet.’ Als si wiste die waerheit das, Dattie ridder Lanceloet was, 13845 Si was blider van desen Dan enich mensche mochte wesen. Si hadde horen seggen waerlike, Dat hi was die beste van erderike. Doe seide si tot hem: ‘Here, 13850 Die vangnesse moyt u sere: Gi wart gerne uut, mochti.’ - ‘Het en es gene dinc,’ seide hi, ‘Ic ne daedse gerne, sonder waen, Op dat icker bi mochte ontgaen.,’ 13855 Sie seide: ‘Ic sal u verlossen al, Wildi doen dat ic u bidden sal.’ Hi seide: segt uwen wille dan, Hebbics macht, ic saelt vangen an.’ Die joncfrouwe seide: ‘Ic bidde u, 13860 Here, dat gi na mi hort nu. Van Forestan die coninginne Heeft mi lange gehouden hier inne; Hets leden .x. jaer oft omden pas, Dat ic ene cleine joncfrouwe was, 13865 Ende mijn vader, was hertoge Van Rochedon, begonste orlogen Jegen den hertoge van Forestan, Die was deser coninginnen man, Der vrouwen van hier binnen; ende doe 13870 Was die pays gesproken also, Biden genen diere spraken af, Dat mi mijn vader te wive gaf Enen kinde, was des conincs sone. Omtrint .x. jaer hadde die ghone. 13875 Onlange daer na beide gaeder Storven mijn moeder ende mijn vader, Ende al mijn lant viel thant In deser coninginnen hant. viij. dage vor medewinter tsaren 13880 Soude mijn brudegoem varen Tes conincs Arturs hove om daer Ridder te werdene; maer Ons quam sulc ongeval jegen, Dat hi in die vart wert verslegen 13885 In dat foreest van Karlioen. Ende als ic wiste dat doen Woudic henen sceden thant Ende heesch mire vrouwen mijn lant, Dat sijt mi doe weder gave, 13890 Die mi niet gaf der ave; Mar si seide mi, here, Moydicse daer af mere, Ic en quamer niet toe vort an, Wat machten dat icker toe hadde dan. 13895 Ende ic lict also staen doe, Ende en wilder niet meer spreken toe. Nu heeft si geloeft haren broeder, Haers vader kint ende haerre moeder, Dat si mi hem te wive geven sal, 13900 Ende heeft mi gedaen sulc mesfal, Datse mi daertoe heeft verdreven Dat ic hem sekerheit hebbe gegeven, Dat si mijns ondancs doen dede Ende jegen minen wille mede. 13905 Ende si heeften, sonder waen, [p. 94] Tallen minen lande gedaen, So dattie brulocht van desen Van morgen in .viij. dagen moet wesen. Si pijnt hare over niet nochtan, 13910 Want hine wert nembermee mijn man Noch mijn here. Ic hebber toe Goede redene,’ seide si doe; ‘Hi es een ongetrouwe man, Ende die bloetste die leeft daer an. 13915 Live here, waer dat sake, dat gi So vele wout pinen dore mi, Ende tien dage wout comen in die stede Ende dat huwelic wederseggen mede, Ende so vele doen te minen saken, 13920 Dat gi thuwelic wout ontmaken, Ic soude noch tavont doen sonder waen, Dat gi der vangnessen sout ontgaen. Ic soude u oec geven een goet part Ende goede wapene tuwer vart.,’ 13925 Lanceloet antworde hare doe: ‘Joncfrouwe, wildi doen also, Ic gelove u ende swere mede Alse getrouwe ridder hier ter stede, Dat ic tien dage comen sal, 13930 Ende mi daertoe setten met al, Dat ic u sal sonder u deren Van den riddre dilevereren, Ende quite dartoe in uwe hant Weder doen hebben al u lant. 13935 Ende es daer geen ander sake toe Dan gi segt?’ Si seide doe: ‘Daar en es gene ander sake an.’ Hi seide: ‘Ic gelove u dan 13940 Dat ic sal houden mijn gelof.’ Si geloefdem tselve daer of. Die joncfrouwe sciet van hem daer naer, Ende Lanceloet bleef al blide daer. Snachts alsmen sliep int hof aldore Ontdede die joncfrouwe die dore, 13945 Ende beval Lancelote daer nare Dat hi volgen sonde hare. Si leidene in ene camere tier stont, Die bi enen boengarde stont; Ende si dedem eten daer, 13950 Ende si gaf hem goede wapen daer naer Ende een goet pert. Als hi gereet was Bat hi der joncfrouwen das, Dat si hem cont soude maken Van wat tornoye die ridders spraken. 13955 - ‘Si seiden dat so verre quam, Dattie coninc Bandagamus nam Enen tornoy, dies onlanc es, Jegen den coninc van Norgales; Ende si tornierden, seiden si, heden 13960 In enen mersch hier bi onder hen beden.’ Daer na vragedi hare Welc hare in donsienste bleven ware. Si seide dat was in waerre dinc Bandegamus die coninc, 13965 Die uter plaetsen verdreven was Vanden andren coninc, dor das, Dat hi hadde noch also vele Lieden dan die ander ten spele: ‘Si sullen hebben ene gaderinge 13970 In donderdage weder onderlinge.’ Daer ne waren maer .ij. dage toe: |
13635 Het avontuur zegt hier benevens, Toen Lancelot slapende was gebleven Daar Lionel van hem was gescheiden, Dat daar kwam een koningin, Vrouwe van het land van Forestan, 13640 Dat aan het land van Morgales ligt, Ten land van Soroles waart. Ze had met haar in haar vaart Wel 40 ridders, die kwamen daar Geheel gewapend in haar schaar. 13645 Daar waren 4 knapen te paard toen, Die een zijden kleed droegen toen Met 4 schachten boven haar. Ze werd Lancelot’ s paard gewaar, En ze begon te peinzen daarna, 13650 Dat hem enige ridder rustte daar. Ze vermoedde wel dat, Dat hij van koning Arthur’ s hof was. Meteen riepen 2 vrouwen die koningin, De ene was Morgaine die vrouwelijke elf, 13655 En de ander Cybile namelijk Dit waren 2 vrouwen van aardrijk Die het meeste toverij konden, Uitgezonderd de vrouwe van Lac, te die tijd. - Ԍaat ons gaan en bezien ginds paard.,’ 13660 En toen ze voeren derwaarts Vonden ze Lancelot slapende nochtoe. Ze zeiden toen ze hem zo vonden: ‘Ge mag wel zeggen dat ge hier tevoren Zo’ n mooie man niet zagen geboren.,’ 13665 Ze zei: ‘Nu gaan we hem aan En laten we hem wekken dan.’ Morgaine zei: ‘Vrouwe, laat staan, Laat ons een draagstoel gelijk laten maken, En voeren we hem met ons zonder letten 13670 In het kasteel van Charette.’ De andere vrouwe antwoordde daartoe: ‘Het lijkt me goed dat men zo doet.’ Toen de draagstoel gemaakt was Het was zo betoverd, zoals ik het las, 13675 Dat hij niet op nee mocht staan. Ze legden hem gelijk in de draagstoel En bedekten het met een kleed, En voerden hem gereed Tot het kasteel van Charette. 13680 Zelieten het af doen zonder letten En in een kamer dragen toen, Die een deur had en 2 vensters had toen. Toen braken ze hun toverij daar, En Lancelot werd wakker daarna 13685 En begon alom hem te zien. Hij zag er veel kaarsen; meteen Hij zegende hem en zei na deze: Ԉelp, Sint Maria, waar mag ik wezen! Ik lag om te slapen, zoals ik dacht, 13690 Onder de schaduw van een boom; Nu vind ik me in een kasteel Of in een vesting, ik weet niet welke het is, En ik nee zie wijf noch man.’ Hij begon te peinzen om zijn paard dan; 13695 En toen hij zijn paard niet nee vond Hij werd gelijk erg droevig: Hji zei ze te onvrede daarna, Dat hem de duivels daar brachten. De deur opende na dien; 13700 Daar heeft hij een jonkvrouw gezien, Die hem genoeg te eten bracht, En groette haar zo goed hij kon, En zij hem. Toen zei hij: ‘Jonkvrouw, Ik vermaan u bij de trouw 13705 Die ge diegene schuldig bent, Die ge meest mint nu ter tijd, Dat ge me zegt waar ik ben.’ De jonkvrouw antwoordde hem: ‘Heer, ge bent in het kasteel nu 13710 Van de Charette, zeg ik u.’ Hij zegende hem van het wonder toen, En zei: ‘Aai Sint Maria, hoe Ben ik hier gekomen? wat is me gebeurd?’ Ze zei: ‘Ik nee zeg het u niet; 13715 Maar het, vertroost u, en rust In dat mooie bed als u lust.’ Hij vroeg haar om Lionel. Ze zei, ze wist niet waar hij was: ‘Ik nee ken hem niet,’ zei ze, Ԩeer, 13720 Want ik nee zag hem nooit eerder.’ Toen hij zichzelf aldus had gezien Ontsteld van alles, hij at na dien; Want hij binnen die lange dag Niet gegeten had, zonder sage. 13725 Ten eerste dat hij gegeten had kwam daar Een knaap, die hem ontschoeide; daarna Hij ging slapen in een rijk bed, Maar hij sliep die nacht slecht, Want hij peinsde die nacht veel 13730 Om zichzelf en Lionel. De vrouwen, die hem daar brachten, Kwamen tot hem de volgende dag daarna, Goed gepareerd en bevallig. Die ene zei tot hem gelijk: 13735 ‘Ridder, ge bent onze gevangene nu; Maar van een ding is u Goed geschied, dat van deze Uw winst licht zal wezen.’ Hij zei: ‘Vrouwe, zeg me dan, 13740 Mag ik, ik zal het aanvangen.’ - ‘Ge zal vrij wezen,’ zei ze Ԣij die, Dat ge neemt de ene van ons drie Die u aller best vergenoegt. En is het dat u dit niet voegt 13745 Te doen, en ge hovaardig bent, Dat ge ons ontzegt nu ter tijd, Ge mag zeker zijn zonder twijfel Voortaan hier te blijven gevangen.’ Toen hij dat hoorde had hij onwaarde 13750 En sprak eerlijk ter vrouwen waart: ‘Vrouwe, ben ik dan zo onder u, Dat ik immer moet kiezen nu Een lief, wil ik ik of niet nee wil, Of stil blijven in de gevangenis? 13755 - ‘Ja gij,’ antwoordde hem die vrouwe. Hij zei gelijk: ‘Bij mijn trouw, Ik zou eerder gedogen, voor waar, Aldus te liggen 20 jaar Eer ik me wierp tot dien, 13760 Dat ik minde de ene van u drie; Ik zou me zo zeer vernederen Dat me dat niemand dan onze heer Verbeteren mocht, zonder twijfel.’ Toen ze dat hoorden zeiden ze gelijk: 13765 ‘Ge sprak nooit een woord, bij mijn trouw, Dat u alzo zeer als dit zal berouwen.’ Hij zei: ԍij een zorg;’ en hij viel neer Op het bed om weer te slapen, Gram en meer verbolgen 13770 Dan hij eerder was geweest. Hij had liever te sterven toen, Dan zijn vrouwe zo te verlaten Die fontein was van schoonheid, Om te minnen een van hen lieden. 13775 Toen ze die woorden hadden verstaan Ze gingen droevig en gram voort Dat hij ze ontzei alzo, En vermaten hen zeer toen, Dat hij kwam nimmermeer 13780 Uit de gevangenis in geen keer. Morgaine nee herkende hem niet omdat hij was Net geschoren, zoals ik het las. De koningin zei daarna, Hij zou alzo blijven 10 jaar, 13785 Hij nam de ene van hen drie. De anderen zeiden: ‘Het moet alzo geschieden.’ Dus was Lancelot 3 dagen daar, Zo te ongemak en zo zwaar, Dat hij nauwelijks dronk en at. 13790 De jonkvrouw was droevig omdat, Die hem te eten te brengen plag, Dat hij iets had dat hem opbeurde. Op de vierde dag heeft hij vernomen Dat daar binnen ridders zijn gekomen 13795 Van een toernooi; toen werd hij, Peinzend en te ongemak daarbij, En zei hij had overal Meer weerstand en ongeval Dan enige andere ridder te die tijd; 13800 Want als hij sterk was en gezond En doen zou zijn wandelingen Door de landen, en ten hoofde brengen Die vreselijke avonturen Die de anderen niet nee durfden te bestaan te die tijd, 13805 Dan moest hij liggen gevangen, Zodat zelden de tijd was, zonder twijfel, Hij was ziek of in gevangenis. Aldus beklaagde hij zijn deernis, Die hij veel te hebben plag. 13810 Hij weende zeer met dit klagen. Meteen kwam die jonkvrouw daar, Die hem plag waar te nemen. Ze werd droevig om zijn rouw. - ‘Watheb je, heer,’ sprak die jonkvrouw, 13815 ‘Dat ge drijft de rouw zo groot?’ - ‘Ik ben niet schuldig,’ sprak Lancelot, ‘Rouw te drijven naar mijn waan, Maar me zelf dood te slaan, Als die de ongevalligste ridder ben 13820 Van de wereld.’ Ze zei tot hem: ‘Heer, ik vermaan u bij die ge Meest mint, dat ge me zegt Wie gij bent en hoe uw naam is. Ik geef mijn zekerheid dus, 13825 Ik zal het verhelen overal, En dat ik het nergens verhalen nee zal.’ Lancelot antwoordde haar toen: ‘Jonkvrouw, ge hebt me zo bezworen, Ik zal het u zeggen, want ik ben nu 13830 De ongevalligste ridder, zeg ik u, Die ooit wapens droeg; en dit is Mijn begin niet, dus wees zeker; Het heeft geweest, al zonder liegen, Van dat ik eerst lag in de wieg; 13835 Want ik verloor mijn vader dan, Die waardige ridder was en goede man, En was onterft van mijn land toen, Dus had ik veel gehad toen, Had men er op toegezien, zonder twijfel, 13840 Zoals men terecht had gedaan. Dus mag ik wel zeggen al bloot, Dat ik ben de ongevallige Lancelot.’ Toen ze de waarheid wist dat, Dat die ridder Lancelot was, 13845 Ze was blijder van deze Dan enig mens mocht wezen. Ze had horen zeggen waarlijk, Dat hij was de beste van aardrijk. Toen zei ze tot hem: ‘Heer, 13850 Die gevangenis vermoeit u zeer: Ge was er graag uit, mocht ge.’ - ‘Er is geen ding,’ zei hij, ‘Ik nee deed het graag, zonder twijfel, Opdat ik er bij mocht ontgaan.,’ 13855 Ze zei: ‘Ik zal u geheel verlossen, Wild ge doen dat ik u bidden zal.’ Hij zei: ‘Zeg uw wil dan, Heb ik de macht, ik zal het aanvangen.’ De jonkvrouw zei: ‘Ik bid u, 13860 Heer, dat ge naar me hoort nu. Van Forestan de koningin Heeft me lang gehouden hierin; Het is geleden 10 jaar of om dat, Dat ik een kleine jonkvrouw was, 13865 En mijn vader, was hertog Van Rochedon, begon te oorlogen Tegen de hertog van Forestan, Die was de man van deze koningin, De vrouwe van hier binnen; en toen 13870 Was die vrede gesproken alzo, Bij diegenen die er van spraken, Dat me mijn vader tot wijf gaf Een kind, was de konings zoon. Omtrent 10 jaar had diegene. 13875 Kort daarna beide tezamen Stierven mijn moeder en mijn vader, En al mijn land viel gelijk In deze koningin hand. 8 dagen voor midwinter dit jaar 13880 Zou mijn bruidegom gaan Tot konings Arthur’ s hof om daar Ridder te worden; maar Ons kwam zulk ongeval tegen, Dat hij in die vaart werd verslagen 13885 In dat bos van Carmeloet. En toen ik wist dat doen Wilde ik gelijk heen gaan En eiste mijn vrouwe mijn land, Dat zij het me toen terug gaf, 13890 Die me niet gaf daarvan; Maar ze zei me, heer, Vermoeide ik haar daarvan meer, Ik kwam er niet toe voortaan, Welke macht dat ik er toe had dan. 13895 En ik liet het alzo staan toen, En wilde er niet meer spreken toe. Nu heeft ze haar broeder beloofd, Haar vaderskind en haar moeder, Dat ze mij hem tot wijf geven zal, 13900 En heeft me gedaan zulk misval, Dat ze me daartoe heeft gedreven Dat ik hem zekerheid heb gegeven, Dat ze tegen mijn wil toen deed En tegen mijn wil mede. 13905 En ze heeft hem, zonder twijfel, Tot al mijn land gedaan, Zodat de bruiloft van deze Van morgen over 8 dagen moet wezen. Ze pijnigt haar voor niets nochtans, 13910 Want hij wordt nimmermeer mijn man Noch mijn heer. Ik heb er toe Goede reden,’ zei ze toen; ‘Hij is een ontrouwe man, En de bangste die leeft daarbij. 13915 Lieve heer, was het zaak, dat gij Zoveel moeite doet voor mij, En te die dag wilde komen in die plaats En dat huweljk tegen spreken mede, En zoveel doen tot mijn zaken, 13920 Dat gij het huwelijk wilde ontdoen, Ik zou noch vanavond doen zonder twijfel, Dat ge de gevangenis zou ontgaan. Ik zou u ook geven een goed paard En goede wapens in uw vaart.,’ 13925 Lancelot antwoordde haar toen: ‘Jonkvrouw, wilde ge doen alzo, Ik beloof u en zweer mede Als getrouwe ridder hier ter plaatse, Dat ik te die dag komen zal, 13930 En me geheel daartoe zet, Dat ik u zal zonder u te deren Van de ridder bevrijden, En vrij daartoe in uw hand Terug doen hebben al uw land. 13935 En is daar geen andere zaak toe Dan ge zegt?’ Ze zei toen: ‘Daar is geen andere zaak aan.’ Hij zei: ‘Ik beloof u dan 13940 Dat ik mijn belofte zal houden.’ Ze beloofde hem hetzelfde daarvan. De jonkvrouw scheidde van hem daarna, En Lancelot bleef geheel blijde daar. ‘S Nachts toen men in het hele hof sliep Opende de jonkvrouw de deur, 13945 En beval Lancelot daarna Dat hij haar zou volgen. Ze leidde hem in een kamer te die tijd, Die bij een boomgaard stond; En ze liet hem eten daar, 13950 En ze gaf hem goede wapens daarna En een goed paard. Toen hij gereed was Bad hij de jonkvrouw dat, Dat ze hem bekend zou maken Van wat toernooi de ridders spraken. 13955 - ‘Ze zeiden dat zo ver kwam, Dat de koning Bandemagus nam Een toernooi, dus kort geleden is, Tegen de koning van Norgales; En ze kampten, zeiden ze, heden 13960 In een moeras hierbij onder hen beiden.’ Daarna vroeg hij haar Welke van hen het minste gebleven was. Ze zei dat was in waar ding Bandemagus de koning, 13965 Die uit de plaats verdreven was Van de andere koning, door dat, Dat hij had noch alzo veel Lieden dan de andere ten spel: ‘Ze zullen hebben een verzameling 13970 Op donderdag weer onderling.’ Daar nee waren maar 2 dagen toe: |
Lanceloet was al drove doe Om Bandegamus den coninc, Dat hem die tornoy so verginc; 13975 Hi was man die levede, sonder waen, Die hem meest eeren hadde gedaen. Ende pensede na desen, Haddi ten tornoye gewesen, Na dat hi was starc ende gesont, 13980 Bandemagus ne hadde tier stont Also onder geweest, sonder waen, Alse hi daer toe hadde verstaen. Hi bevalse Gode ende sat op sijn part Ende vor uut doer enen boengart, 13985 So dat hi in een foreest quam, Daer hi twee pawelgoene vernam Onder enen boem. Hi reeter toe, Alse diere lieden waende vinden doe. Hi beetter voren ende sach daer 13990 In een kersen bernende claer. Hi vanter een bedde wel berect Ende met enen samite gedect; Ende hine vant op tbedde nochtan Noch int pawelgoen wijf noch man. 13995 Hi dede doe af sonder beide Van sinen perde dat gereide Ende liet in die weide gaen: Hi ginc hem ontwapenen saen. Hi dede staen sijn swaert thant 14000 Ten hoefden vanden bedde dat hi vant. Hi dede die kersen uut also houde, Dat hem dat licht niet deren en soude, Ende ginc slapen op tbedde na desen. Als hire lange op hadde gewesen 14005 Quam die ridder, dies tpaeuwelgoen was. Alse die ridder wart geware das, Dattie kersen uut waren gedaen Hi pensede om sijn wijf saen, Dat si die kersen uut dede 14010 Om dat hare deerde die claerhede. Hi ontcleedde hem tien tide Ende ginc liggen bi Lanceloets side, Ende trecken hem bet an, Ende begonsten cussen dan, 14015 Alse die waende dat sijn wijf ware. Alse Lanceloet des wert geware, Hi pensede dat hem helsede doe Ene vrouwe oft joncfrouwe alsoe. Die ridder wart geware das, 14020 Dat hi bi enen man gelegen was, Ende pensede dat sijns wijfs lief ware. Hi lossede hem van hem daer nare Ende gegrepene met groter onwerde, Ende warpene also ter erde, 14025 Also Lanceloet gene ware ne nam, Ende seide dat hire qualike quam Hem met sinen wive scande te done, Daer si was in sinen pawelgoene; Ende sloegene soe vor die tanden, 14030 Dat hem tbloet uut spranc thanden. Alse Lanceloet gevoelde dat, Hi namen metter kelen ter stat, Ende worpen op enen stake tier stonde Dat hi viel ene grote wonde. 14035 Ende Lanceloet ginc metter vart Daer hi hadde gelaeten sijn swert. Die mane sceen daer binnen claer, Datmen wel mochte gesien daer; Ende alse die ridder geware wart 14040 Dat Lanceloet hadde getrect sijn swart, Hine dorste sijns niet ontbiden Ende vloe int foreest tien tiden. Lanceloet volgede hem naer Ende sloegene te doet daer naer. 14045 Lanceloet keerde int pawelgoen doe Ende sliep toten dage toe. Hi cleedde hem ende wapende mede, Ende voer thant vander stede. Nochtoe en was hi niet vroet das 14050 Wie die gene ridder was, Dien hi hadde geslaegen doet, Die hem hadde gedaen smerte groet. Hi ontmoette .iiij. sciltknechten na dit, Die .iiij. orse leidden wit, 14055 Ende alle met witten coverturen; [p. 95] Ende daer quamen na tier uren Twee andre dapper in scine, Die brachten eens ridders wapine, Halsberch ende helm goet sonderlinge, 14060 Iserine cousen ende knielinge, Ende wapen ende spere al wit. Ende tirst dat Lanceloet sach dit Hi groetese, ende vragede das, Wies algader dat barnasch was. 14065 Het waren, seiden si na desen, Eens ridders, die woude wesen Des ander daeges ter vergaderinge, Die sal sijn tusscen .ij. coningen. Lanceloet seide: ‘Hoe es die name sijn?,’ 14070 Si seiden: ‘Hi heet Galehoudijn, Galehouds neve, die wilen eere Vanden verren eylande was here.’ Lanceloet vrageden na desen In welke side hi soude wesen. 14075 Si seiden: ‘metten coninc van Norgales, Die sijn oudervader es. Die tornoy sal sijn tere stede Daer gi heden bi quaemt gereden.’ Alse hi van hen sciet hordi tien tide 14080 Ene clocke ter rechter side, Daer ene abdie doe was Van witten moneken, als ict las. Hi quam daer ende beette ter vart, Ende gaf enen garsoen sijn part. 14085 Hi vant Meliagants suster daer, Die hi verlost hadde, dats waer, Van ere vangnessen op enen dach, Daer si swaer gevangen lach. Si besagene sere ende wart das 14090 Geware, dat Lanceloet was; Maer haer wonderde sere daer Hi verloren hadde sijn haer, Dat hi hadde. Si pensede binnen desen Dat hi siec hadde gewesen. 14095 Sine sprac niet jegen hem daer; Maer si quam tote hem daer naer Alse die dienst gedaen was also saen Alse hi uter kerken quam gegaen: Si hietene willecome wesen, 14100 Ende hi hare also saen na desen. Hi seide: ‘Joncfrouwe wat doedi?’ Si seide: ‘wel, danc hebbe God ende ghi, Dies vraeget.’ Hi seide daer nare: ‘Watavonture brachte u hare?,’ 14105 Si seide: ‘Here ic bem hier comen Om enen tornoy, dien heeft genomen Die coninc Bandegamus mijn vader Met sinen ridders allegader Jegen den coninc van Norgales, 14110 Ende sal hier bi sijn, sijt seker des.’ Lanceloet seide tote hare na dien, Dat hi oec quam den tornoy sien. - ԓuldire dan morgen sijn?’ seide si. Hi antworde: Ja hi. 14115 - ‘Nu biddic u,’ seide si, Ԩere, Dat gi den onsen help, lieve here!’ Hi seide: ‘Ic saelt doen, sonder waen, Met mire macht in staeden staen.’ - Ԅanc hebt, here,’ sprac die joncfrouwe. 14120 ‘Nu weet ic wel ende getrouwe Dattie coninc van Norgales sal Verliesen ende mijn vader winnen al, Ende vanden tornoye hebben eere. Ic bidde u dat gi blijft tramere. 14125 Gi sijt sculdich te done, seggie u; Want al woudi proven nu, Gi sout moeten in allen manieren Van so goeder herbergen faelgieren Die biden tornoye sal wesen.,’ 14130 Lanceloet bleef met hare bi desen. Si dedene ontwapennen thant, Ende beval enen seriant, Dat hi soude sonder sparen Ten castele van Herpen varen 14135 Ende haeren vader seggen daer nare Dat Lanceloet met hare daer ware, Ende dat hi ten tornoye soude sijn Opten naesten dach, in die hulpe sijn; Ende dat hine quame besien 14140 Opdat hi mochte hem ledichgen te dien. Die seriant dede verstaen die dinc, Die hem sijn dochter ontboet, den coninc. Die coninc was sere blide van dien. Hi pensede hi soudene varen sien 14145 So hi bedectelijcs mochte. Hi pensede in sinen gedochte, Dat Lanceloet des niet ne woude Datmen ten tornoye kinnen soude. Doe nam die coninc met hem .iij. 14150 Daer hine mede woude varen sien. Die een was hertoge, dander grave, Ende die derde mede daer ave Was een simpel ridder, nochtan Was hi here goet ende wert man. 14155 Hi seide: ‘wimoet nu varen met mi In ene abdie, die es hier bi.’ Si seiden si soudent doen gerne, Ende gereidden hem te varne. Alse si opten wech quamen mettien 14160 Seide die coninc tote hen drien: ‘Ic sal u leiden besien wonder, Dats enen ridder, die besonder In hem heeft die dogeden alle, Daer een man bi rechten gevalle 14165 Bi sculdich es te sine geprijst; Want nadat mi mijn sin wijst Nieman es hier af sijn gelike: Hi es die scoenste van erderike, Ende dar es meer prouetsen an 14170 Dan an enichgen ertsenen man. Wat soudicker meer af seggen? Men mach hem niet so vele prijs anleggen, Noch so grote doget spreken, noch eere, Daer en esser in .ij. werf mere. 14175 Ende God heeften gemaect te desen Dat hi ander ridders spiegel sal wesen.’ Dandre seiden toten coninc saen: ԅs hi sulc alse gi doet verstaen, Men soude over .c. milen riden 14180 Om hem te siene te vele tiden.’ Die coninc seide: ‘Dat heeft men gedaen Menich werven, sonder waen. Ic sach datten .xv. ridders sochten Op enen tijt al dat si mochten, 14185 Die stoute ridders waren ende coene Ende wart onder alle barone, Een jaer ende enen dach totien, Dat sine spreken wouden ende sien, Ende reden elc. m. milen al in een; 14190 Nochtanne spraken haer negeen.’ Alsi ter abdien quamen toe Si beetten ende gingen in doe. Die cnape ginc voren saen, Ende dede der joncfrouwen verstaen 14195 Dat sijn here die coninc quame daer. Si namen bider hant daer naer, Ende leidene daer Lanceloet was. Alse Lanceloet wart geware das, Dattie coninc quam te hem wart, 14200 Hi spranc jegen op metter vart Ende hietene willecome wesen, Ende die andre drie na desen, Ende toende hem goede gelike. Die coninc sprac tote hem oetmoedelike, 14205 Ende seide tote hem al openbare |
Lancelot was geheel droevig toen Om Bandagamus de koning, Dat hem dat toernooi zo verging; 13975 Hij was de man die leefde, zonder twijfel, Die hem meest eer had gedaan. En peinsde na deze, Had hij ten toernooi geweest, Na dat hij was sterk en gezond, 13980 Bandemagus nee had te die tijd Alzo onder geweest, zonder twijfel, Zoals hij daartoe had verstaan. Hij beval haar God en zat op zijn paard En voer uit door een boomgaard, 13985 Zodat hij in een bos kwam, Daar hij twee paviljoenen vernam Onder een boom. Hij reed er toe, Als die er lieden waande te vinden toen. Hij steeg ervoor af en zag daar 13990 In een helder brandende kaars. Hij vond er een bed goed uitgerust En met een fluweel bedekt; En hij vond op het bed nochtans Noch in het paviljoen wijf noch man. 13995 Hij deed toen af zonder te wachten Van zijn paard dat zadel En liet het in de weide gaan: Hij ging hem ontwapenen gelijk. Hij liet zijn zwaard gelijk staan 14000 Ten hoofde van het bed dat hij vond. Hij deed de kaarsen uit alzo gauw, Dat hem dat licht niet deren zou, En ging slapen op het bed na deze. Toen hij er lang op was geweest 14005 Kwam de ridder, van wie dat paviljoen was. Toen die ridder gewaar werd dat, Dat de kaarsen uit waren gedaan Hij peinsde om zijn wijf gelijk, Dat ze die kaarsen uit deed 14010 Omdat haar deerde die helderheid. Hij ontkleedde hem te die tijd En ging liggen bij Lancelot’ s zijde, En trok hem beter aan, En begon te kussen dan, 14015 Als die waande dat het zijn wijf was. Toen Lancelot dat gewaar werd, Hij peinsde dat hem omhelsde toen Een vrouwe of jonkvrouw alzo. Die ridder werd gewaar dat, 14020 Dat hij bij een man gelegen was, En peinsde dat het zijn wijf lief was. Hij verloste hem van hem daarna En greep hem met zo’ n grote onwaarde, En wierp hem alzo ter aarde, 14025 Alzo Lancelot diegene waar nee nam, En zei dat hij er kwalijk kwam Hem met zijn wijf schande te doen, Daar ze was in zijn paviljoen; En sloeg hem zo op de tanden, 14030 Dat hem het bloed gelijk uitsprong. Toen Lancelot voelde dat, Hij nam hem bij de keel ter plaatse, En wierp hem op een staak te die tijd Dat hij viel een grote wond. 14035 En Lancelot ging met een vaart Daar hij zijn zwaar had gelaten. De maan scheen daar binnen helder, Dat men goed mocht zien daar; En toen de ridder werd gewaar 14040 Dat Lancelot zijn zwaard had getrokken, Hij durfde op hem niet te wachten En vloog in het bos te die tijd. Lancelot volgde hem na En sloeg hem dood daarna. 14045 Lancelot keerde in het paviljoen toen En sliep tot de dag toe. Hij kleedde hem en wapende mede, En voer gelijk van die plaats. Noch toe was hij niet bekend dat 14050 Wie diegene ridder was, Die hij had dood geslagen, Die hem had gedaan grote smart. Hij ontmoette 4 schildknechten na dit, Die 4 witte paarden leidden uit, 14055 En allen met witte bedekkingen; En daar kwamen na die tijd Twee andere dapper in schijn, Die brachten een ridders wapen, Harnas en helm bijzonder goed, 14060 IJzeren kousen en knielingen, En wapen en speer geheel wit. En ten eerste dat Lancelot dit zag Hij groette ze, en vroeg dat, Wien allemaal dat harnas was. 14065 Het waren, zeiden ze na deze, Een ridder, die wilde wezen De andere dag ter verzameling, Die zal zijn tussen 2 koningen. Lancelot zei: ‘Hoe is zijn naam?,’ 14070 Ze zeiden: ‘Hij heet Galehoudijn, Galehoud’ s neef, die wijlen eerder Van de verre eilanden was heer.’ Lancelot vroeg hem na deze In welke zijde hij zou wezen. 14075 Ze zeiden: ‘Met de koning van Norgales, Die zijn grootvader is. Dat toernooi zal te ene plaats zijn Daar ge heden bij kwam gereden.’ Toen hij van hen scheidde hoorde hij te die tijd 14080 Een klok ter rechter zijde, Daar toen een abdij was Van witte monniken, zoals ik het las. Hij kwam daar en steeg af ter vaart, En gaf een bediende zijn paard. 14085 Hij vond Meliagant zuster daar, Die hij verlost had, dat is waar, Van een gevangenis op een dag, Daar ze zwaar gevangen lag. Ze bezag hem zeer en werd dat 14090 Gewaar, dat het Lancelot was; Maar haar verwonderde zeer daar Hij verloren had zijn haar, Dat hij had. Ze peinsde binnen deze Dat hij ziek was geweest. 14095 Ze sprak niet tegen hem daar; Maar ze kwam tot hem daarna Toen de dienst gedaan was alzo gelijk Toen hij uit de kerk kwam gegaan: Ze zei hem welkom te wezen, 14100 En hij haar alzo gelijk na deze. Hij zei: ‘Jonkvrouw wat doe je?’ Ze zei: ‘wel, dank heeft God en gij, Die het vraagt.’ Hij zei daarna: ‘Watavontuur bracht u hier?,’ 14105 Ze zei: ‘Heer ik ben hier gekomen Om een toernooi, die heeft genomen De koning Bandemagus mijn vader Met zijn ridders allemaal Tegen de koning van Norgales, 14110 En zal hierbij zijn, dat zeker is.’ Lancelot zei tot haar na dien, Dat hij ook kwam het toernooi zien. - Ԛal je er dan morgen zijn?’ zei ze. Hij antwoordde: Ja hij. 14115 - ‘Nu bid ik u,’ zei ze, Ԩeer, Dat ge de onze help, lieve heer!’ Hij zei: ‘Ik zal het doen, zonder twijfel, Met mijn macht bijstaan.’ - Ԅank hebt, heer,’ sprak de jonkvrouw. 14120 ‘Nu weet ik wel en vertrouw Dat de koning van Norgales zal Verliezen en mijn vader alles winnen, En van het toernooi eer hebben. Ik bid u dat gij blijft heden. 14125 Gij bent schuldig te doen, zeg ik u; Want al wilde je beproeven nu, Ge zou moeten in alle manieren Van zo’ n goede herberg falen Die bij het toernooi zal wezen.,’ 14130 Lancelot bleef met haar hierdoor . Ze liet hem gelijk ontwapenen, En beval en bediende, Dat hij zou zonder ophouden Ten kasteel van Herpen gaan 14135 En haar vader zeggen daarna Dat Lancelot met haar daar was, En dat hij ten toernooi zou zijn Op de volgende dag, in zijn hulp zijn; En dat hij hem kwam bezien 14140 Opdat hij mocht hem vrije tijd tot dien. De bediende liet verstaan dit ding, Die hem zijn dochter ontbood, de koning. De koning was zeer blijde van die. Hij peinsde hij zou gaan te zien 14145 Zo hij bedekt mocht. Hij peinsde in zijn gedachte, Dat Lancelot dus niet nee wilde Dat men hem ten toernooi herkennen zou. Toen nam de koning met hem 3. 14150 Daar hij hem wilde gaan zien. De ene was hiertoe, de ander graaf, En de derde mede daarvan Was een eenvoudige ridder, nochtans Was hij goede heer en waardige man. 14155 Hij zei:’gij moet nu gaan met mij In een abdij, die is hierbij.’ Ze zeiden ze zouden het graag doen, En bereidden hen te gaan. Toen ze op de weg kwamen meteen 14160 Zei de koning tot hen drie: ‘Ik zal u leiden bezien wonder, Dat is een ridder, die bijzonder In hem heeft alle deugden, Daar een man bij recht geval 14165 Bij schuldig is geprezen te worden; Want nadat me mijn zin wijst Niemand is hiervan zijn gelijke: Hij is de mooiste van aardrijk, En daar is meer dapperheid aan 14170 Dan aan enige aardse man. Wat zou ik er meer van zeggen? Men mag hem niet zoveel prijs aanleggen, Noch zo grote deugd spreken, noch eer, Daar is er 2 maal meer. 14175 En God heeft hem gemaakt tot deze Dat hij andere ridders spiegel zal wezen.’ De andere zeiden tot koning gelijk: ԉs hij zulke zoals ge laat verstaan, Men zou over 100 mijlen rijden 14180 Om hem te zien te veel tijden.’ De koning zei: ‘Dat heeft men gedaan Menig maal, zonder twijfel. Ik zag dat hem 15 ridders zochten Op een tijd al dat ze mochten, 14185 Die dappere ridders waren en koen En waard onder alle baronnen, Een jaar en een dag tot die, Dat ze hem spreken wilden en zien, En reden elk 1000 mijlen voortdurend; 14190 Nochtans sprak hem van hen nee geen.’ Toen ze ter abdij kwamen toe Ze stegen af en gingen in toen. De knaap ging voor gelijk, En liet de jonkvrouw verstaan 14195 Dat zijn heer de koning kwam daar. Ze nam hem bij de hand daarna, En leidde hem daar Lancelot was. Toen Lancelot dat werd gewaar, Dat de koning kwam tot hem waart, 14200 Hij sprong op met een vaart En zei hem welkom te wezen, En de andere drie na deze, En toonde hem goed gelijke. Di koning sprak tot hem ootmoedig, 14205 En zei tot hem al openbaar |
[p. 96] Dat hi sijn vrient ende dienstman ware. Lanceloet seide: ‘Om Gode, here, Ne spreect sulke wort niet mere, Gine mocht mi niet licht maken 14210 Drover dan met sulken saken. Ic kinne wel int herte mine Dat geen coninc es sculdich te sine So arm mans dienst als ic bem, Maer here ende gebiedere op hem.,’ 14215 -Ay here, gine sijt niet so arm man, Ic ne woude wisselen nochtan Mine rijcheden jegen u Om die heelt van sulker aermoede nu Alse gi hebt, here, bi desen, 14220 Dat gi mi u geselle liet wesen.’ - Ԍaeten wi,’ sprac Lanceloet Ԥie tale staen, Hets gene gelike, sonder waen, Jegen enen riken machtichgen coninc Te mickene so clene dinc 14225 Alse een arm ridder es. Lieve here, comt, berecht mi des, Hoe gi seder hebt gedaen, Dat ic u niet ne sach.’ Hi seide saen: ‘Ic hebbe u sere begart, dat ic u clage, 14230 Te siene; ja, gistren inden dage Alse uter plaetsen vlouwen mine liede Ic clagede u alse dat gesciede: Haddic u allene gehadt bi mi, Ic hadde versekert gesijn daer bi 14235 Te scoffierne alle die ghene doe, Die de mine scoffierden ende mi toe. Nu biddic u om onsen here, Ende omdat ic emmermere U vrient [ben] alt leven mijn, 14240 Dat gi morgen in onse hulpe wilt sijn, Dat wi moegen sconfieren daer mede Der andre hovardichede.’ - ‘Ic saelt gerne doen, antworde hi; ԍaer ic bidde u, here, dat gi 14245 Mi ne doet niet bekinnen dan, Al vragetter om enich man; Want wordic bekent daer, Het mochte mi rouwen wel daer nare.’ Die coninc seide also houde, 14250 Dat bi hem niemen weten ne soude. Die coninc bleef daer ter steden Tote dattie maeltijt was leden. Daer omme ne darf mi niemant vragen Ocht die gesellen gerne saegen 14255 Lancelote onder hem drien, Als die noit ne hadden gesien Man, die hem so wel bequam. Alse die tijt vander noenen quam Nam die coninc an Lancelote orlof, 14260 Ende liet sine gesellen int hof Dat si hem souden geselscap houden Ende met hem ten tornoye comen souden. Als die ridders hadden vernomen Dattie coninc was weder comen 14265 Si seiden: ‘Here, waer hebbedi So lange gelet?’ Doe seide hi Dat hi was in ene stede Daer hi sine dinc wel dede. Hi seide: ‘Ic weet wel nu te tide, 14270 Dattie vander ander side Verwonnen sullen sijn indelike; Dit weet ic wel waerachtelike.’ Hine wouds hen niet meer ontdecken. Opten selven dach deden berecken 14275 In dien mersch die .ij. coninge, Daer si tornieren souden onderlinge, Stoedsen ten venstren, datter scouwen Uut mochten vrouwen ende joncfrouwen, Ende lenen, daer si mochten lenen an. 14280 Het was in dat lant costume dan, Dat coninginne ende hoge vrouwen Dien tornoy voren scouwen .ij. dachvarden verre ocht drie; Ende wandelende ridders, dat sie 14285 Hare lieve met hen brochten Ten tornoye als sise sochten; Hierbi rechtemen [ende] antierde Loedsen so waermen tornierde. Die ridders daeden grote 14290 Feeste op dien avont Lancelote. Des ander dages metter dageraet Vordien dat Lanceloet opstaet Coemt die joncfrouwe tote hem ende seget, Daer hi op sijn bedde leget: 14295 ‘Here, ic wille uwen orlof, Bedi ic wille rumen dit hof, Ende varen nu ter steden Daer men tornieren sal heden. Ne voric niet weg nu ten tiden 14300 Ic ne soude niet moegen liden Scire alse sullen die orse Beginnen maken grote porse.’ - Ԗart te Gode,’ seide hi daernaer. Si seide: ‘Here, siet dat ic u sie daer; 14305 Want anders ne quaemicker niet.’ - ‘Ic salre sijn,’ seidi, Էats gesciet.’ Si maecte met vele vrouwen haer vaert Ende vele joncfrouwe ten tornoye waert; Ende alsi inden mersch quam 14310 Vant si die loedsen ende vernam Al vol vrouwen ende joncvrouwen, Die den tornoy wouden scouwen. Ende des conincs dochter [van] Norgales, Daer hier te voren af gesproken es, 14315 Dat si Waleweins wille dede, Was daer ende vele vrouwen mede, Die thant jegen hare quam Als sise wiste ende vernam, Ende ontfincse harde wel dare, 14320 Ende deedse sitten bi hare. Si begonsten houden sprake Van enen ende van andren sake, So dat Bandagamus dochter vernam Hoe dattie tornoye began 14325 Ter achterste vergaderinge. Ene joncfrouwe sat inden ringe, Die seide: ‘Joncfrouwe, bi mire wet, Mador vander Porten ende Mordret Verwannen den tornoy onder hen tween. 14330 Dese Mador vander Porten was een Van conincs Arturs hove, ende Mordret toe Was Waleweins broeder,’ seide si doe. Si vragede wat ridder Mador ware. Die joncfrouwe antworde hare: 14335 ‘Hi es die meeste ridder heden den dach Dien ic noit met oegen sach, Ende die scoenst met glavien can steken.’ Alsi daer vanden ridders spreken Heeft Lanceloet messe gehoert, 14340 Ende es gewapent ende berect vort. Die coninc ontboet hem daer naer Dat hi toter primetijt bleve daer, Ende dat sine ridders tier uren Hem gaven witte coverturen 14345 Ende witten scilt. Si deden al Dat hen die coninc hare here beval. Te primetide als si quamen Ten tornoye si vernamen Dat daer vele liede tien tiden 14350 Vergadert waren an beiden siden. Men tornierde wel daer In beiden siden; maer Dat hadde die coninc van Norgales Vele meer lieden, sijt seker des, 14355 Dan Bandegamus die coninc. [p. 97] Alse Lanceloet quam inden rinc Hielt hi daer tere stede, Ende sine gesellen mede, Ende saegen wiet wel dede dare. 14360 Daer wart hi .iij. ridders geware Van des conincs van Norgales siden, Diet herde wel daeden tien tiden; Bedi si maecten stout ende coene Die hare met haeren wel doene. 14365 Si hadden al doe so vele gedaen, Dat Bandemagus lyede, sonder waen, Van hem onder waren soe, Dat si moesten achter trecken doe. Doe seide daer, sijt seker des, 14370 Des conincs dochter van Norgales, Daer die andre toe horden, Dattie tornoy goet soude worden Opdattie vander andre siden Hem mochten onthouden tien tiden; 14375 ԍaer si dunken mi geleidt te dien, Si sullen sciere moeten vlien. Mi dunke wel recht, dat wi prisen Dese .iij. ridders in alre wisen; Bi hem sijn die van Gorre al 14380 Gescoffiert alst wel scinen sal.’ Bandemagus dochter vragede doe Wie die ridders waren daer si soe Groeten prijs doe an leide. Si antworde hare ende seide: 14385 ‘Die een es Mordret geheten, Ende es Waleweins broeder, alse wi weten, Die gene rode wapine draeget; Dander ridder daer gi na vraeget Dats Mador vander Porten, ende es seggic u 14390 Die meeste ridder die ic kinne nu. Die derde es mijn neve Galehoudijn, Dies die witte wapennen sijn. Dit sijn de beste die hier tornieren, Ende die u lieden al scoffieren.,’ 14395 Alse die joncfrouwe van Gorre dit horde Si sprac ter andre dese worde: Ԃi Gode, ne vliet u vader niet, Ic sal noch tavont, wat soes gesciet, Sulke slage inden tornoy sien slaen, 14400 Hine ontbeidder niet enen, sonder waen, Om te verliesene al sijn lant.’ Die joncfrouwe antworde thant: ԁy God, here, waer es die man Die sulke slage slaen can?,’ 14405 - ‘wisultene sien, seggic u, Cortelike: hi es comen nu.’ Alse si in dese tale waren Horden si ropen sonder sparen Op die van Gorre, die vlouwen daer, 14410 Ende die van Norgales volgeden naer. Lanceloet sprac den sinen toe Dat si hem volgen souden doe, Ende hi liet lopen sijn part In den meesten hoep metter vart, 14415 Ende geraecte den irsten so wel, Dien hi gemoette, dat hi vel Al metten parde ter erden daer. Hi stac enen andren daer naer So sere, dat hi moeste rumen 14420 Tgereide ende ter erden tumen. Tirst dat sine glavie brac, Weet, dat hi sijn swart trac, Daer hi hem wel met helpen conde; Ende ginc al omme slaen tier stonde. 14425 Hine geraecte genen man Hine veldene ter erden dan. Hi trac vanden halse die scilde, Helme vanden hoefden, alsi wilde, Ende dede so vele in corter stont, 14430 Dattie tornoy al stille stont Om te siene twonder dat hi deder; Want daer en was geen man tier stede So goet noch van so groter waerde Hine droegene thant ter erde, 14435 Doet ocht gequets onsoete, Opdat hi quam in sinen gemoete. Si hildene over herde goet hedien, Diene noit te voren hadden gesien, Ende ontsagene alle mede 14440 Om tgroete wonder dat hi dede, Soe dat daer niemen was tien tiden, Die sine slagen dorste ontbiden. Hi sloech ende quetste soe Die daer waeren van Norgales doe, 14445 So dat si moesten keren bidien Wel drie hogescoten ende vlien. Hi dede so vele bi sire doeget daer, Dat sire af spraken verre ende naer, Ende seiden alle groet ende smal 14450 Dat Bandemagus riddre verwan al, Die de witte wapine droech. Ende die drie gesellen genoech, Die die van Gorre hadden vordien Bi haerre vromicheit doen vlien, 14455 Ende uten tornoye waren Om een deel rusten gevaren, Dattie hare vlouwen wonderde hen das, Ende vrageden wat daer was. Een cnape antworde hen mettien: 14460 ‘Enhebbedi dat wonder niet gescien?’ - ‘Watwonder es dat?’ seide Mordret. Die ander seide: Ԃi mire wet, Hier es een ridder comen nu Met witten wapenen, seggic u, 14465 Een duvel, die doet soude slaen Meer lieden noch heden, sonder waen, Danmen soude moegen gedelven In .ij. boenre lants. Vliet u selven, Dat gi daer waert niet ne gaet 14470 Ocht gi leven wilt, dats mijn raet; Want yser noch stael, sonder waen, Ne mach sinen slach niet wederstaen.’ Daerna namen die drie gesellen, Daer gi eer af horet tellen, 14475 Hare helme met snelre verde Ende sitten weder op hare perde, Ende reden doe daer si saegen Lancelote die van Norgales jaegen; Ende si vlouwen vor hem tier stont 14480 Alse die hase doet vorden hont. Alse Lanceloet sach hi sette Hem te ridene op Mordrette, Ende staken metter glavie soe, Dat si hem dore die scoudere ginc doe, 14485 Sodat hi moeste vallen ter erden Alse geysert van sinen perde. Die coninc Bandemagus was bi hem daer Ende gaf een ander spere daer naer. Hi seide: ‘Neenmt, ende toent ons nu 14490 Hoe gi speren connet breken, biddic u.’ Hi naemt ende reet metter vart Te Madorre vander Porten wart, Die sijn spere op Lancelote brac. Lanceloet, die bat neder stac, 14495 Wondene in die side soe, Dat hi ter erden moeste vallen doe, Ende met hem desgelike sijn pert. Lanceloet leet over ende toech tswert, Ende sloech op sinen witten scilt 14500 Galehoudine, die vor hem hilt, Datter een stic af vloech eer iet lanc, Ende dat dat swert neder sanc In des perts hals ende sloegen af Metten slaege dien hi hem gaf, 14505 Soe dat moeste doe met allen [p. 98] Galehoudijn ende sijn pert vallen. Die coninc van Norgales, die bidien Lancelote genoech hadde gesien Om twonder dat hi dede tien tiden, 14510 Ne dorste niet langer daer ontbiden, Ende vloe al dat hi mochte daer, Ende alle die van Norgales daer naer. Die van Gorre begonstense jaegen Ende vaen alse si dat saegen. 14515 Alse Lanceloet so sach vlien Hi sloech int foreest nadien, Ende reet verdelike wech na desen, Alse die niet en woude gelet wesen. Daer was genoech om hem gevraget 14520 Ende gesocht ende gejaget, Maer men mochten vinden niet. Alse Bandemagus dat siet, Dat hine aldus verloren hevet, Hi seide hi es die quaetste die levet, 14525 Dat hi met hem hadde gewaerlike Den besten ridder van erderike, Dien hi was sculdich te doene die meeste Bliscap, die hi mochte, ende feeste, Eude haddene verloren doe 14530 Bi sire quaetheit alsoe. Galehoudijn sat weder op nadien, Ende vor Bandemagus sien, Ende dede hem wi hi was verstaen. Ende Bandemagus, sonder waen, 14535 Hadde grote bliscap das, Tirst dat hi wiste wie hi was. Galehoudijn seide hem daer nare Dat hi tote hem comen ware Om dat hi gerne soude weten 14540 Hoe die ridder ware geheten Diet so wel dede tien tiden In dien tornoy an sine side. Bandemagus seide: ‘Here, twi Vragedi om dese sake mi?,’ 14545 - ‘Ic vraget, here,’ antworde hi hem, Ԃedi dat ic noch een jonc man ben, Ende ic van wapenen noch luttel weet: Ic hadde wel te done, God weet, Dat ic bekent ware, sijt seker des, 14550 Met also goeden man alse hi es; Ende omdat hi mi soude leeren, Dat ic, bider hulpe ons heeren, Bi hem ende bi sinen geselscape Betren soude te mire nutscape.,’ 14555 Dander seide: ‘Ic weet wel, kinde hi u. Hi soude u herde lief hebben nu, Bedi hi minde minen here Uwen oem utermaten sere, Ende hi minden weder mere 14560 Dan enich andren minde noit eere. Het was Lanceloet, seggic u.’ Dander sprac: ‘Ic waende vor nu Dat hi doet hadde gewesen. Ic gelove Gode bi desen, 14565 Dat ic vort in gere manieren Van ridene sal finieren, Mine lette doet ocht siechede, Vor dien dat ic come tier stede Dat icken vinde tenichgen stonden. 14570 Ende als icken sal hebben vonden Ic sal hem bidden om die eere Van minen oem minen here, Ende om die lieve van hem, dien hi So sere minde, dat hi mi 14575 Onthoude ende laete Met hem varen doen sine bate, Met hem soeken avonture Die vremde lande dure. Ende al es dat sake, dat hi mi 14580 Niet onthouden en wille, nochtan sal hi Mi beraeden te minen behoude Bat dan ic wane dat een ander soude.’ Bandemagus vor vander stede Dat hijt nieman weten en dede, 14585 Ende en vorde met hem doen No weder seriant no garsoen, Ende reet int foreest harentare, Maer hi en verheescede gene niemarc |
Dat hij zijn vriend en dienstman was. Lancelot zei: ‘Om God, heer, Ne spreek zulke woorden niet meer, Ge mocht me niet licht maken 14210 Droeviger dan met zulke zaken. Ik ken wel in mijn hart Dat geen koning schuldig is te zijn in Zo’ n arme man dienst zoals ik ben, Maar heer en gebieder op hem.,’ 14215 - ‘Aai heer, ge bent niet zo’ n arme man, Ik nee wilde wisselen nochtans Mijn rijkheid tegen u Om de helft van zulke armoede nu Zoals gij hebt, heer, hierdoor , 14220 Dat ge me uw gezel liet wezen.’ - ‘Laten wij,’ sprak Lancelot’ die woorden staan, Het is geen gelijkenis, zonder twijfel, Tegen een rijke machtige koning Te mikken zo’ n klein ding 14225 Zoals een arme ridder is. Lieve heer, kom, bericht me dit, Hoe ge sinds hebt gedaan, Dat ik u niet nee zag.’ Hij zei gelijk: ‘Ik heb u zeer begeerd, dat ik u beklaag, 14230 Te zien; ja, gisteren op de dag Toen uit de plaats mijn lieden vlogen Ik klaagde u toen dat geschiedde: Had ik u alleen bij mij gehad, Ik was daarbij verzekerd geweest 14235 Te schofferen al diegene toen, Die de mijne schoffeerden en mij toe. Nu bid ik u om onze heer, En omdat ik immermeer Uw vriend ben al leven mijn, 14240 Dat ge morgen in onze hulp wil zijn, Dat we mogen schofferen daarmee De andere hun hovaardigheid.’ - ‘Ik zal het graag doen, antwoordde hij; ԍaar ik bid u, heer, dat gij 14245 Me nee laat niet herkennen dan, Al vraagt er om enige man; Want word ik herkend daar, Het mocht me wel berouwen daarna.’ De koning zei alzo gauw, 14250 Dat bij hem niemand het weten nee zou. De koning bleef daar ter plaatse Totdat de maaltijd was geleden. Daarom nee durfde me niemand vragen Of de gezellen graag zagen 14255 Lancelot onder hen drie, Als die nooit nee hadden gezien Man, die hem zo goed bekwam. Toen de tijd van de noen kwam Nam de koning aan Lancelot verlof, 14260 En liet zijn gezellen in de hof Dat ze hem gezelschap zouden houden En met hem ten toernooi komen zouden. Toen de ridders hadden vernomen Dat de koning terug was gekomen 14265 Ze zeiden: ‘Heer, waar heb je Zo lang gelet?’ Toen zei hij Dat hij was in een plaats Daar hij ding goed deed. Hij zei: ‘Ik weet wel nu ten tijd, 14270 Dat die van de andere zijde Overwonnen zullen zijn eindelijk; Dit weet ik wel waarachtig.’ Hij wilde ze niet meer verhalen. Op dezelfde dag liet in orde maken 14275 In dat moeras de 2 koningen, Daar ze kampen zouden onderling, Stoelen ten venster, dat er aanschouwen Uit mochten vrouwen en jonkvrouwen, En stutten, daar ze mochten leunen aan. 14280 Het was in dat land gebruik dan, Dat koningin en hoge vrouwen Die het toernooi voeren aanschouwen 2 dagreizen of 3; En wandelende ridders, dat ze 14285 Hun lieve met hen brachten Ten toernooi als ze hen zochten; Hierbij richtte men en hanteerde Loodsen zo waar men kampte. De ridders deden grote 14290 Feesten op die avond Lancelot. De volgende dag met de dageraad Voordien dat Lancelot opstaat Komt de jonkvrouw tot hem en zei, Daar hij op zijn bed ligt: 14295 ‘Heer, ik wil uw verlof, Omdat ik wil ruimen deze hof, En gaan nu ter plaatse Daar men toernooien zal heden. Nee voer ik niet weg nu ten tijden 14300 Ik nee zou niet mogen gaan Snel als zullen de paarden Beginnen te maken grote druk.’ - ‘Ga tot God,’ zei hij daarna. Ze zei: ‘Heer, ziet dat ik u zie daar; 14305 Want anders nee kwam ik er niet.’ - ‘Ik zal er zijn,’ zei hij, Էat er gebeurt.’ Ze maakte met vele vrouwen haar vaart En vele jonkvrouw te toernooi waart; En toen ze in dat moeras kwam 14310 Vond ze de loodsen en vernam Al vol vrouwen en jonkvrouwen, Die het toernooi wilden aanschouwen. En de koning ‘S dochter van Norgales, Daar hier tevoren van gesproken is, 14315 Dat ze Walewein’ s wil deed, Was daar en vele vrouwen mede, Die gelijk naar haar kwamen Toen ze hen wist en vernam, En ontving ze erg goed daar, 14320 En liet ze zitten bij haar. Ze begonnen een gesprek te houden Van ene en van andere zaken Zodat Bandemagus dochter vernam Hoe dat het toernooi begon 14325 Ter laatste verzameling. Een jonkvrouw zat in de ring, Die zei: ‘Jonkvrouw, bij mijn weten, Mador van de Porten en Mordret Overwonnen het toernooi onder hen twee. 14330 Deze Mador van de Porten was een Van koning Arthur’ s hof, en Mordret toen Was Walewein’ s broeder,’ zei ze toen. Ze vroeg wat ridder Mador was. De jonkvrouw antwoordde haar: 14335 ‘Hij is de grootste ridder heden de dag Die ik nooit met ogen zag, En die het mooiste met speerpunten kan steken.’ Toen ze daar van de ridders spraken Heeft Lancelot mis gehord, 14340 En is gewapend en uitgerust voort. De koning ontbood hem daarna Dat hij tot de priemtijd daar bleef, En dat zijn ridders te dat uur Hem gaven witte bedekkingen 14345 En wit schild. Ze deden alles Dat hen de koning hun heer beval. Te priemtijd toen ze kwamen Ten toernooi ze vernamen Dat daar vele lieden te die tijd 14350 Verzameld waren aan beid zijden. Men kampte goed daar In beiden zijden; maar Daar had de koning van Norgales Veel meer lieden, zij het zeker dat, 14355 Dan Bandagamus de koning. Toen Lancelot kwam in de ring Hield hij daat te ene plaats, En zijn gezellen mede, En zaagen wie het goed deden daar. 14360 Daar werd hij 3 ridders gewaar Van de koning van Norgales zijde, Die het erg goed deden te die tijd; Omdat ze maakten dapper en koen Die van hem met zijn goed doen. 14365 Ze hadden al toen zoveel gedaan, Dat Bandemagus belijdde, zonder twijfel, Van hen zo onder waren, Dat ze moesten achteruit trekken toen. Toen zei daar, wat zeker is dus, 14370 De koning ‘s dochter van Norgales, Daar de anderen toehoorden, Dat het toernooi goed zou worden Opdat die van de andere zijde Hen mochten onthouden te die tijd; 14375 ԍaar ze denken me lijkt tot dien, Ze zullen snel moeten vlieden. Me lijkt wel recht, dat we prijzen Deze 3 ridders in alle wijzen; Bij hen zijn die van Gorre al 14380 Geschoffeerd zoals het wel schijnen zal.’ Bandemagus dochter vroeg toen Wie die ridders waren daar ze zo’ n Grote prijs toen aan legde. Ze antwoordde haar en zei: 14385 ‘Die ene is Mordret geheten, En is Walewein’ s broeder, zoals we weten, Diegene die rode wapens draagt; De andere ridder daar ge naar vraagt Dat is Mador van der Porten, en is zeg ik u 14390 De grootste ridder die ik nu ken. De derde is mijn neef Galehoudijn, Van wie de witte wapens zijn. Dit zijn de beste die hier kampen, En die uw lieden geheel schofferen.,’ 14395 Toen de jonkvrouw van Gorre dit hoorde Ze sprak ter anderen deze woorden: ‘Bij God, nee vliedt uw vader niet, Ik zal noch vanavond, wat zo er gebeurt, Zulke slagen in het toernooi zien slaan, 14400 Hij wacht niet op een, zonder twijfel, Om te verliezen al zijn land.’ De jonkvrouw antwoordde gelijk: ‘Aai God, heer, waar is die man Die zulke slagen slaan kan?,’ 14405 - ‘Ge zal hem zien, zeg ik u, Gauw: hij is gekomen nu.’ Toen ze in dit gesprek waren Hoorden ze roepen zonder ophouden Op die van Gorre, die vlogen daar, 14410 En die van Norgales volgden na. Lancelot sprak de zijne toe Dat ze hem volgen zouden toen, En hij liet lopen zijn paard In de grootste hoop met een vaart, 14415 En raakte de eerste zo goed, Die hij ontmoette, zodat hij viel Al met het paard ter aarde daar. Hij stak een andere daarna Zo zeer, dat hij moest ruimen 14420 Het zadel en ter aarde tuimelen. Ten eerste dat zijn speerpunt brak, Weet, dat hij zijn zwaard trok, Daar hij hem wel mee behelpen kon; En ging alom slaan te die tijd. 14425 Hij raakte geen man Hij velde hem ter aarde dan. Hij trok van de halzen de schilden, Helmen van de hoofden, als hij wilde, En deed zo veel in korte tijd, 14430 Dat het toernooi geheel stil stond Om te het wonder te zien dat hij er deed; Want daar was geen man te die plaats Zo goed noch van zo grote waarde Hij droeg hem gelijk ter aarde, 14435 Dood of hard gekwetst, Opdat hij kwam in zijn ontmoeting. Ze hielden hem voor erg goed omdat, Die hem nooit tevoren hadden gezien, En ontzagen hem alle mede 14440 Om het grote wonder dat hij deed, Zodat daar niemand was te die tijd, Die op zijn slagen durfde op te wachten. Hij sloeg en kwetste zo Die daar waren van Norgales toen, 14445 Zodat ze moesten keren daardoor Wel drie boogschoten en vlieden Hij deed zoveel bij zijn deugd daar, Dat ze er van spraken ver en nabij, En zeiden allen groot en klein 14450 Dat Bandemagus ridder overwon alles, Die de witte wapens droeg. En de drie gezellen genoeg, Diat die van Gorre hadden voordien Bij hun dapperheid hadden laten vlieden, 14455 En uit het toernooi waren Om een deel rusten gegaan, Datt die van hen vlogen verwonderde hen dat, En vroegen wat daar was. Een knaap antwoordde hen meteen: 14460 ‘Enheb je dat wonder niet gezien?’ - ‘Wat wonder is dat?’ zei Mordret. De ander zei: ‘Bij mijn weten, Hier is een ridder gekomen nu Met witte wapens, zeg ik u, 14465 Een duivel, die dood zou slaan Meer lieden noch heden, zonder twijfel, Dan men zou mogen begraven In 2 bunder land. Vliedt u zelf, Dat ge derwaarts niet nee gaat 14470 Als ge wil leven, dat is mijn raad; Want ijzer noch staal, zonder twijfel, Nee mag zijn slag niet weerstaan.’ Daarna namen die drie gezellen, Daar ge eerder van hoorde vertellen, 14475 Hun helmen met snelle vaart En zaten weer op hun paarden, En reden toen daar ze zagen Lancelot die van Norgales jagen; En ze vlogen voor hem te die tijd 14480 Zoals de haas voor de hond. Toen Lancelot ze zag hij zette Hem te rijden op Mordret, En stak hem met de speerpunt zo, Dat het hem door de schouder ging toen, 14485 Zodat hij moest vallen ter aarde Met het ijzer van zijn paard. De koning Bandemagus was bij hem daar En gaf een andere speer daarna. Hij zei: ‘Neenmt, en toon ons nu 14490 Hoe ge speren kan breken, bid ik u.’ Hij nam het en reed met een vaart Te Mador van der Porten waart, Die zijn speer op Lancelot brak. Lancelot, die hem beter neer stak, 14495 Verwondde hem zo in de zijde, Dat hij ter aarde moest vallen toen, En met hem desgelijks zijn paard. Lancelot ging er over en trok het zwaard, En sloeg op zijn witte schild 14500 Galehoudin, die voor hem hield, Dat er een stuk af vloog al gauw, En dat dat zwaard neer zonk In de hals van het paard en sloeg het af Met de slag die hij hem gaf, 14505 Zodat toen moest geheel Galehoudin en zijn paard vallen. De koning van Norgales, die bij die Lancelot genoeg had gezien Om het wonder dat hij deed te die tijd, 14510 Nee, durfde niet langer te wachten, En vloog al dat hij mocht daar, En allen die van Norgales daarna. Die van Gorre begonnen ze te jagen En vangen toen ze dat zagen. 14515 Toen Lancelot ze zo zag vlieden Hij sloeg in het bos nadien, En reed vaardig weg na deze, Als die niet belet wilde wezen Daar was genoeg om hem gevraagd 14520 En gezocht en gejaagd, Mar men mocht hem niet vinden niet. Toen Bandemagus dat zag, Dat hij hem aldus verloren heeft, Hij zei hij is de kwaadste die leeft, 14525 Dat hij met hem had waarlijk De beste ridder van aardrijk, Die hij was schuldig te doen de grootste Blijdschap, die hij mocht, en feesten, En had hem verloren toen 14530 Bij zijn kwaadheid alzo. Galehoudin zat weer op nadien, En voer Bandemagus zien, En liet hem wie hij was verstaan. En Bandemagus, zonder twijfel, 14535 Had grote blijdschap dat, Ten eerste dat hij wist wie hij was. Galehoudin zei hem daarna Dat hij tot hem gekomen was Om dat hij graag zou weten 14540 Hoe die ridder was geheten Die het zo goed te die tijd In het toernooi aan zijn zijde. Bandemagus zei: ‘Heer, waarom Vraag je om deze zaak mij?’ 14545 - ‘Ik vraag het, heer,’ antwoordde hij hem, ԏmdat ik noch een jonge man ben, En ik van wapens noch weinig weet: Ik had wel te doen, God weet, Dat ik bekend was, zij het zeker dit, 14550 Met alzo goede man als hij is; En omdat hij me zou leren, Dat ik, met de hulp van onzer heer, Bij hem en bij zijn gezelschap Verbeteren zou tot mijn nuttigheid.,’ 14555 De ander zei: ‘Ik weet wel, kende hij u. Hij zou u erg lief hebben nu, Omdat hij minde mijn heer Uw oom uitermate zeer, En hij minde hem weer meer 14560 Dan enige andere minde nooit eerder. Het was Lancelot, zeg ik u.’ De ander sprak: ‘Ik waande voor nu Dat hij dood was geweest. Ik beloof God hierdoor , 14565 Dat ik voort op geen manier Van rijden zal eindigen, Me belet dood of ziekte, Voor dien dat ik kom te die plaats Dat ik hem vindt te enige tijd. 14570 En als ik hem zal hebben gevonden Ik zal hem bidden om de eer Van mijn oom mijn heer, En om de liefde van hem, die hij Zo zeer minde, dat hij mij 14575 Onthouden laat Met hem gaan te doen zijn baat, Met hem zoeken avontuur De vreemde lande door. En al is het zaak, dat hij mij 14580 Niet onthouden wil, nochtans zal hij Me beraden tot mijn behoud Beter dan ik waan dat een ander zou.’ Bandemagus voer van de plaats Dat hij het niemand weten liet, 14585 En voerde met hem toen Nog weer bediende nog knechten, En reed in het bos hier en daar, Maar hij verkreeg geen nieuws |
Van Lancelote, die tien stonden 14590 Vermoyt van pinen ende van wonden Anders niet ne reet dan sinen pas. Doe wart Lanceloet geware das, Dat een gewapent ridder quam naer Ende ene scone vrouwe met hem daer. 14595 Si groettene, ende hi was bi desen Datmen kinnen mochte in vresen, Ende groettese weder stillekine Om te min bekent te sine. Si seide: ‘Lieve here, wie siedi?,’ 14600 – ‘`Een ridder ben ic,’ antworde hi, ‘Dat mogedi wel sien.’ Si seide: ‘Ridder siedi bi rechter waerheide Sulc, datmen in erderike Niewer ne vonde u gelike 14605 Na mire wetenthede, nadien Datmen seget ende ic hebbe gesien. Ic bidde u om haren wille, Die gi meest mint lude ende stille, Dat gi te nacht herberget met mi 14610 Tenen minen castele hier bi. Ic sal u morgen tonen bi dien Die scoenste dinc die gi hebt gesien.’ Hi geloeft hare op die worde. Si voer voren als si tgelof horde: 14615 Hi volgede hare, als die tien tiden Bat hadde gevoeget rusten dan striden. Het was nacht eer si daer quamen. Alse die maisnieden vernamen Dat hare vrouwe quam si liepen dare 14620 Met groten tortisen jegen hare, Ende wouden hare af helpen thant. Si seide: ‘Doet van mi uwe hant, Ende helpt desen ridder die hier es Met mi comen; ic bidde u des, 14625 Dat gi hem dient ende eert waerdelike, Hi es die beste van erderike, Ende die beste ridder die leeft.’ Alse die vrouwe dat geseit heeft Si namen doe des ridders part 14630 Ende si leident op wart. Daer na wart die vrouwe geware Alsi den ridder besach dare, Dat hem tanscijn geswollen es groet, Ende die nese van bloedene roet 14635 Van slaegen die hi hadde ontfaen. Si dede hem sijn anscijn dwaen. Si sach sinen scilt ende seide doe, Daer die van binnen horden toe: ԓcilt, gi hebt heden, bi mire trouwen, 14640 Besien geweest van vele vrouwen Ende begart van meneger maeget; Hi mach hem beromen die u draeget, Dat noyt op enen dach ridder ne dede So vele wonders tere stede 14645 Als ic van hem heden hebbe gesien. God moete geloeft sijn vandien, Diene mi te gemoeten gaf, Bedi mi ne mochte niewerinc af Gescien lichte meerre eere 14650 Dan dat in mine herberge quam dese here.’ Si gaf hem nuwe cleder an Ende deden sitten om rusten dan. Si seide: ‘Hets recht dat gi rust, here, Gi sijt heden vermoyt sere. 14655 Daer na als si waren geseten [p. 99] Ter taflen omme eten Quam der vrouwen niemare das, Dat hare liere comen was. Si ontboet hem dat hi come thanden 14660 Enen ridder, die daer was, vanden, Ende hi hem daede groet eere. Doe ontwapende hem die here; Ende die met hem comen waren Quamen eeten sonder sparen 14665 Ende sijn jegen hem op gestaen: Hi deedse neder sitten saen. Binnen dien dat si dus saeten Over taflen ende aeten Seide die vrouwe tot haren here: 14670 ‘Here, doet desen ridder eere, Want betren man dan hi es Ne mochtise niet doen, des sijt gewes.’ - ‘Goet man, vrouwe?’ segt die here dan, ‘Ic ne segge niet hine mach goet man 14675 Sijn ende van groter waerdicheden, Maer ic ne waende niet vor heden Dat goeden man bedorste so vele Als ic heden leerde ten spele, Daer ic hebbe so vele geleert an, 14680 Dat ic wane dat nemmeer dan een goet man In die werelt en es, ende ic hebbe an dien Dat hi hem so provede gesien, Daer hi onder die ridders was, Dat ic wane sekerlike das, 14685 Sint dat ridderscap irst begonde, Dat geen sterflijc man tier stonde So vele wonders dede, sonder waen, Als hi heden heeft gedaen.’ Die vrouwe sprac tot hem na desen 14690 Alse ochte sire niet ne hadde gewesen: ‘Waer sagedie dien ridder, here, Dien gi spreect so groete eere?’ Hi seide: ‘Ter vergaderinge Die heden was tusscen .ij. coninge.,’ 14695 Si seide: ‘Watmeerre wondre mochte hi Doen dan andre die hem waren bi?’ - ‘Watwondre, vrouwe?’ sprac die here, Dat ne weetti van mi tamere.’ - ‘Waeromme, here?’ sprac die vrouwe. 14700 Hi antworde: Ԃi mire trouwe, Ine sout niet al connen vertellen nu, Ende gine gelovets niet, al sworict u, Het soude u wonder dunken wesen.’ Si, die wel te gemake was van desen 14705 Dat sijt selve hadde gesien, Ende namelike van dien, Dat Lanceloet selve horde toe, Seide tote haren here doe: ‘wisult doch vor desen goeden man 14710 Van somen joesten seggen dan, Dat hi alse hi in sijn lant sal wesen Sal moegen connen spreken van desen.’ Hi seide: ‘Ic mach seggen, tuwaren, Datter meer dan .m. waeren, 14715 Bedi ic volgede hem alden dach Om twonder dat ic hem doen sach. Ic saegen te .v. slaegen doet slaen .v. Ridders ende .v. seriante, sonder waen. Van mi selven seggic dat hi 14720 Minen scilt te stucken sloech mi, Ende doersloech mijn gereide doe Ende mijn part doer die scouderen altoe, Ende al dat met enen slage.’ Die vrouwe sprac: Ԃiden goeden dage, 14725 Ic wane gi node tier steden Den andren slach hadt ontbeden.’ - ‘Ic, vrouwe? Wat seggedi van dien! Also moete mi goet gescien, Ic ne hads niet ontbeit om al Arturs lant; 14730 Die sijn swert geraecte was doet thant, Ende ic ne wane niet nochtan Dat in die werelt es soe coene man, Hadde hi gesien wat hi heden dede, Dat hi sinen slach ontbede.,’ 14735 Die vrouwe loech; noch seide die here: Ԉort dat te wonderne es mere. Hi stac .iij. ridders af heden den dach Tenen lope, daer ic toe sach, Met enen spere. Dit ne dede 14740 Noit een man tere stede, Maer een duvel mocht hebben gedaen.’ - ‘Nu segt mi,’ sprac die vrouwe saen, ‘Here, ocht gi nu hadt dien man In uwe herberge, wat soudi doen dan?,’ 14745 – ‘Haddics die macht, vrouwe,’ seide hi, Ԉine sciede nemmermee van mi, Maer ic souden sekerlike Altoes met mi houden waerdelike; Want ic ne mochte in genen kere 14750 Riker truder hebben nembermeere.’ - ‘Ende ocht hi sonder u bekinnen Hadde geweest,’ seide si, Ԩier binnen, Wat soudi doen dan desen?’ - ‘Ic ne mochte nembermeer blider wesen; 14755 Ende wisten die van hier binnen dat hi Hier ware, ende ne seiden mi, Sine soudens mi niet ontgaen, Ine soutse alle doet slaen.’ - ‘Ic ne heels u niet,’ sprac die vrouwe, 14760 ‘Ic salt u seggen, bi mire trouwe, Ic ne wille niet gehaet sijn van u, Sietene daer bi u sitten nu.’ Doe besagene die goede man Ende seide: ‘Toent mi sinen scilt dan, 14765 Ic salne wel kinnen magicken sien.’ Si hiet sinen scilt bringen mettien. Lanceloet seide: ‘Nu doedi Alse vele onneren als gi wilt mi; Maer haddic gewaent van desen. 14770 Dat gi so dorper hadt gewesen, Ic ne ware niet comen, sonder waen, Hier binnen, wat gi hadt gedaen.’ Si seide: ‘Here, eist u dan leet?’ - ‘Jaet, vrouwe, God weet!,’ 14775 Si seide: ԍ’mn ne sprekes niet mere Ic deedt in goede om u, here.’ Die here ginc daer hi den scilt vant. Als hine sach kinde hine thant. Hi was utermaten blide, 14780 Ende hi quam tote Lancelote tien tide Ende dede hem grote feeste daer nare, Ende seide dat hi al sine ware. Dien nacht was Lanceloet met minnen Te gemake gedaen daer binnen, 14785 Ende ruste alse dies noet hadde doe, Ende sliep toter primetijt toe. Ende als hi op soude staen Men brochte hem nuwe cleder saen. Hi horde messe, ende daer naer 14790 Ginc men sitten eeten daer. Na den etene nam hi orlof; Hine woude niet bliven in dat hof, Nochtan bat mens hem sere. Alse op geseten was die here 14795 Hi nam sinen scilt ende bat daer naer, Datmen hem een spere gave daer; Ende men gaft hem in die hant. Hi seide toter vrouwen thant: ‘Vrouwe, gedinct u vanden gelove 14800 Dat gi deedt eer ic hier quam ten hove?’ Si seide: ‘Jaet.’ Doe seide hi: ‘Vrouwe, quijt u danne jegen mi.’ Si daedt gerne, seide si. Si dede een part sadelen bedi, 14805 Ende hiet enen cnape volgen hare. [p. 100] Die here vragede daer nare Der vrouwen waer si varen soude. Si seide dat si leiden woude Den here te Cambenoyt toe, 14810 Want si hadt geloeft also Hem te toennen die scoenste dinc Die hi noit gesien hadde niewerinc. |
Van Lancelot, die te die tijd 14590 Vermoeid van pijn en van wonden Anders niet nee reed dan zijn pas. Toen werd Lancelot gewaar dat, Dat een gewapende ridder nabij kwam En een mooie vrouwe met hem daar. 14595 Ze groetten hem, en hij was hierdoor Dat men herkennen mocht in vrees, En groette ze weer stilletjes Om te minder bekend te zijn. Ze zei: ‘Lieve heer, wie ben je?,’ 14600 – ‘Een ridder ben ik,’ antwoordde hij, ‘Dat mag je wel zien.’ Ze zei: ‘Ridder ben je bij rechte waarheid Zulke, dat men in aardrijk Nergens nee uw gelijke vond 14605 Naar mijn weten, nadien Dat men zegt en ik heb gezien. Ik bid u om haar wil Die ge meest mint geheel en al, Dat ge vannacht herbergt met mij 14610 Te een kasteel hierbij. Ik zal u morgen tonen bij die De mooiste dingen die ge hebt gezien.’ Hij beloofde haar op die woorden. Ze voer voor toen ze de belofte hoorde: 14615 Hij volgde haar, als die te die tijd Beter had gevoegd rust dan strijden. Het was nacht eer ze daar kwamen. Toen de manschappen vernamen Dat hun vrouwe kwam ze liepen daar 14620 Met grote toortsen tegen haar, En wilden haar er gelijk afhelpen. Ze zei: ‘Doe van mij uw hand, En help deze ridder die hier is Met me komen; ik bid u dit, 14625 Dat ge hem dient en eert waardig, Hij is de beste van aardrijk, En de beste ridder die leeft.’ Toen de vrouwe dat gezegd heeft Ze namen toen de ridders paard 14630 En ze leidde het opwaarts. Daarna werd die vrouwe gewaar Toen ze de ridder bezag daar, Dat hem het aanschijn was groot gezwollen, En de neus van bloeden rood 14635 Van slagen die hij had ontvangen. Ze liet hem zijn aanschijn wassen. Ze zag zijn schild en zei toen, Daar die van binnen hoorden toe: ԓchild, ge hebt heden, bij mijn trouw, 14640 Bezien geweest van vele vrouwen En begeert van menige maagd; Hij mag hem beroemen die u draagt, Dat nooit op een dag ridder nee deed Zoveel wonderen te ene plaats 14645 Zoals ik van hem heden heb gezien. God moet bedankt zijn van die, Die hem me te ontmoeten gaf, Omdat me nee mocht nergens van Geschieden licht meer eer 14650 Dan dat in mijn herberg kwam deze heer.’ Ze gaf hem nieuwe kleren aan En liet hem zitten om te rusten dan. Ze zei: ‘Het is recht dat ge rust, heer, Ge bent heden zeer vermoeid. 14655 Daarna toen ze waren gezeten Ter tafel om te eten Kwam de vrouw nieuws dat Dat haar lieve gekomen was. Ze ontbood hem dat hij gelijk kwam 14660 Een ridder, die daar was, vond hem, En hj deed hem grote eer. Toen ontwapende hem die heer; En die met hem gekomen waren Kwamen eten zonder ophouden 14665 En zijn tegen hem opgestaan: Hij liet ze neer zitten gelijk. Binnen die dat ze aldus zaten Aan tafel en aten Zei de vrouwe tot haar heer: 14670 ‘Heer, doe deze ridder eer, Want betere man dan hij is Nee mocht het niet doen, dus wees zeker.’ - ‘Goede man, vrouwe?’ zei die heer dan, ‘Ik nee zeg niet dat hij mag goede man 14675 Zijn en van grote waardigheid, Maar ik nee waande niet voor heden Dat goede man behoefde zoveel Als ik heden leerde te spel, Daar ik zoveel aan heb geleerd, 14680 Dat ik waan dat nimmer dan een goede man In de wereld is, en ik heb aan die Dat hij hem zo beproefde gezien, Daar hij onder de ridders was, Dat ik waan zeker dat, 14685 Sinds dat ridderschap eerst begon, Dat geen sterfelijke man te die tijd Zoveel wonderen deed, zonder twijfel, Als hij heden heeft gedaan.’ De vrouwe sprak tot hem na deze 14690 Alsof ze er niet nee had geweest: ԗaar zag je die ridder, heer, Van die ge spreekt zo grote eer?’ Hij zei: ‘Ter verzameling Die heden was tussen 2 koningen.,’ 14695 Ze zei: ‘Watmeer wonder mocht hij Doen dan anderen die hem waren bij?’ - ‘Wat wonder, vrouwe?’ sprak die heer, Dat nee weet je van mij vanavond.’ - ‘Waarom, heer?’ sprak die vrouwe. 14700 Hij antwoordde: ‘Bij mijn trouw, Ik zou u alles niet kunnen vertellen nu, En ge geloofde het niet, al zwoer ik het u, Het zou u wonder lijken te wezen.’ Zij, die wel te gemak was van deze 14705 Dat zij het zelf had gezien, En namelijk van die, Dat Lancelot zelf toehoorde, Zei tot haar heer toen: ‘Ge zal toch voor deze goede man 14710 Van sommige kampen zeggen dan, Dat hij als hij zijn land zal wezen Zal mogen kunnen spreken van dezen.’ Hij zei: ‘Ik mag zeggen, inderdaad, Dat er meer dan 1000 waren, 14715 Omdat ik hem de hele dag volgde Om het wonder dat ik hem doen zag. Ik zag hem in 5 slagen dood slaan 5 Ridders en 5 bedienden, zonder twijfel. Van mij zelf zeg ik dat hij 14720 Mijn schild te stukken sloeg mij, En doorsloeg mijn zadel toen En mijn paard door de schouders al toe, En al dat met een slag.’ Die vrouwe sprak: ‘Bij de goede dag, 14725 Ik waan ge node te die plaats De andere slag had afgewacht.’ - ‘Ik, vrouwe? Wat zeg je van die! Alzo moet me goed geschieden, Ik nee had niet gewacht om al Arthur’ s land; 14730 Die zijn zwaard raakte was gelijk dood, En ik nee waande niet nochtans Dat in de wereld is zo’ n koene man, Had hij gezien wat hij heden deed, Dat hij zijn slag opwachtte.,’ 14735 De vrouwe lachte; noch zei die heer: Ԉoor dat te meer is te verwonderen. Hij stak 3 ridders af heden de dag In een loop, daar ik toe zag, Met een speer. Dit nee deed 14740 Nooit een man te ene plaats, Maar een duivel mocht hebben gedaan.’ - ‘Nu zeg me,’ sprak die vrouwe gelijk, ‘Heer, als ge nu had die man In uw herberg, wat zou je dan doen?,’ 14745 – ‘Had ik die macht, vrouwe,’ zei hij, ‘Hij scheidde nimmermeer van mij, Maar ik zou hem zeker Altijd met mij houden waardig; Want ik nee mag in geen keer 14750 Rijkere ridder hebben nimmermeer.’ - ‘Enals hij zonder u te kennen Had geweest,’ zei ze, Ԩier binnen, Wat zou je deze dan doen?’ - ‘Ik nee mocht nimmermeer blijder wezen; 14755 En wisten die van hier binnen dat hij Hier was, en nee zeiden mij, Ze zouden me niet ontgaan, Ik zou ze allen dood slaan.’ - ‘Ik nee verheel het niet,’ sprak die vrouwe, 14760 ‘Ik zal het u zeggen, bij mijn trouw, Ik nee wil niet gehaat zijn van u, Zie hem daar bij u zitten nu.’ Toen bezag hem de goede man En zei: ‘Toon hem me zijn schild dan, 14765 Ik zal hem wel herkennen mag ik het zien.’ Ze zei zijn schild brengen meteen. Lancelot zei: ‘Nu doe je Alzo veel oneer als ge me wil; Maar had ik gewaand van deze. 14770 Dat ge zo schandelijk had geweest, Ik nee was niet gekomen, zonder twijfel, Hier binnen, wat ge had gedaan.’ Ze zei: ‘Heer, is het u dan leed?’ - ‘Ja het, vrouwe, God weet!,’ 14775 Ze zei: ‘Men nee spreekt niet meer Ik deed het in het goede om u, heer.’ Die heer ging daar hij de schild vond. Toen hij het zag herkende hij het gelijk. Hij was uitermate blijde, 14780 En hij kwam toe Lancelot te die tijd En deed hem groot feest daarna, En zei dat hij al de zijne was. Die nacht was Lancelot met minnen Te gemak gedaan daar binnen, 14785 En rustte als die het toen nodig had, En sliep tot de priemtijd toe. En toen hij op zou staan Men bracht hem nieuwe kleren gelijk. Hij hoorde mis, en daarna 14790 Ging men zitten eten daar. Na het eten nam hij verlof; Hij wilde niet blijven in die hof, Nochtans bad men het hem zeer. Toen opgezeten was die heer 14795 Hij nam zijn schild en bad daarna, Dat men hem een speer gaf daar; En men gaf het hem in de hand. Hij zei tot de vrouwe gelijk: ‘Vrouwe, gedenkt u van de belofte 14800 Dat ge deed eer ik hier kwam te hof?’ Ze zei: ‘Ja het.’ Toen zei hij: ‘Vrouwe, kwijt u dan tegen mij.’ Ze deed het graag, zei ze. Ze liet een paard zadelen daarbij, 14805 En zei een knaap haar te volgen. Die heer vroeg daarna De vrouwe waar ze gaan zou. Ze zei dat ze leiden wilde De heer te Cambonoyc toe, 14810 Want ze had hem alzo beloofd Hem te tonen de mooiste dingen Die hij nooit ergens gezien had. |
Si voer en wech metten here. Si hadde hare bewimpelt sere 14815 Jegen die heyten vander sonnen. Si reden als si hadden begonnen, So dat si een deel na none quamen In een dal, dat si vernamen Enen wel sittenden casteel. 14820 Alsire gehinde quamen een deel Gemoetten si ene joncfrouwe daerbi, Die der joncfrouwen vragede waer si Genen ridder leiden soude. Si seide: te Cabenoyt, also houde. 14825 – ‘So mindine luttel,’ seide si, bedi Si leiddene tere stat, daer hi Sonder scande niet sceden ne sal, Noch sonder scade, hine hebs geval. Als sire in quamen seiden die lieden doe 14830 Inden casteel, daer hijt horde toe: ‘Here ridder, die kerre beit na u.’ - ‘Dat en is dirste niet nu,’ Sprac Lanceloet doe al stillekijn, ‘Dat icker op hebbe gesijn.,’ 14835 Si reden dien meesten tor bet naer, Dien Lanceloet sere besach daer: Het was die scoenste, als hem dochte, Die in enich lant wesen mochte. Hi horde bi hem ropen tien tide 14840 Een wijf, dochte hem, in die rechte side. Hi reet derwart, ende hi vant Die selve joncfrouwe te hant, Die Waleweine openen tijt ontvacht, Daer hi toe dede al sine macht, 14845 Uut ere cupe te done, ende si Riep: Ԉelpe, Sinte Marie! ende wi Sal mi helpen uut deser noet?’ Als si sach dat quam Lanceloet So riep si op hem sere: 14850 ‘Helpt mi hier uut, lieve here, Ic verberne al.’ Hi nam thant Die joncfrouwe bider hant, Ende hiefse uut metter vart, Dat hem niet te pinen ne wart. 14855 Si viel hem te voeten doe, Ende si custe sinen scoe, Ende seide: ‘Lieve here, die tijt Moete sijn gebenedijt Dat gi wart geboren, bedi 14860 Gi hebt uter meester noet geholpen mi, Daer noit enich wijf in was.’ Alsmen wiste die waerheit das Doe begonste vervullen die zale Van vrouwen ende joncfrouwen altemale, 14865 Van ridders ende van porters mede, Die alle quamen tier stede, Die wouden die joncfrouwe besien. Ende si leidense na dien In ene capelle, daer si sere 14870 Alle dankeden onsen here. Si leiden Lancelote daer naer In een kerchof onder den tor daer, Ende togeden hem ene tombe tien stonden, Daer lettren ane gescreven stonden. 14875 Dit es datter was gescreven: ‘Dese tombe wart niet op geheven Eer die lupart hant daer an sal slaen, Daer die groete liebart uut sal gaen: Hi salse op heffen lichtelike, 14880 Ende die grote liebart sal sekerlike An sconincs doehter gewonnen wesen, Daer men int walsce af mach lesen Datmen noemt coninc Del tere foreine, in waerre dinc.,’ 14885 Lanceloet ne was niet vroet das Wattie lettren meinden als hi las. Die ghene seiden, die daer waren bi: ‘Dat siedi, here, alse wanewi, Daer die lettren af spreken entrouwen; 14890 Want wie weten wel bider joncfrouwen Die gi dilevereert hebt nu ter tijt, Dat gi die beste ridder sijt Diemen nu vint, ende sonder genoet.’ - ‘Watwildi dat ic doe?’ sprac Lanceloet; 14895 ‘Ic saelt gerne doen,’ seide hi. Si seiden: ‘Wie willen, here, dat gi Dese tombe opheft ende siet Wat daer onder es, ende lates niet.’ Hi hiefse op doe, ende hi vant 14900 Daer een vreselic serpent thant, Ende dat wreetste dat hi vordien Noit te voren hadde gesien. Alst sach dat vor hem was Lanceloet Het warp vier uut doe so groet, 14905 Ende verbernede daer ter stede Sinen wapenroc ende sinen halsberch mede. Het warp hem uten putte daer naer In midden vanden kerchove daer, So dattie bome begonsten sciere 14910 Verbernen vanden heyten viere. Die daer binnen waren vloen Ende clommen ten venstren om dat doen. Lanceloet decte hem metter vart Metten scilde ende ginc der wart, 14915 Alse die engene avonture doe Hem en ontsach die hem quam toe. Ende dat serpent warp uut thant Gevenijnt vier, so dattie brant Sinen scilt buten al verbrande; 14920 Ende Lanceloet staect so sere thande Metter glavyen in sine borst, Dat si den serpente ginc sonder vorst Doer den lichame, ende dat hout mede; Ende het sloech op derde tier stede 14925 Metten vlogelen slage groet, Alse dat was gewont ter doet. Daer na hi hem sulc enen slach gaf, Dat hem dat hoeft vloech af. Die ridders quamen toe daer naer 14930 Om Lancelote te helpene daer. Alsi saegen dat serpent was doet Si toenden hem doe bliscap groet. Daer quamen doe binnen en trouwen Ridders, vrouwen ende joncfrouwen, 14935 Ende deden hem grote feeste. Si riepen alle minste ende meeste Dat hi wel moeste comen wesen, Ende leidene int paleys na desen. Binnen dien quam daer, sonder waen, 14940 Een ridder met vele ridders gegaen, Ende hi was die scoenste man Die Lanceloet gesien hadde vor dan. Alse die van binnen worden geware Dattie coninc gegaen quam dare 14945 Si stonden op ende seiden nadien: ‘Here, hier mogedi den coninc sien.’ Lanceloet stont op met desen Ende hietene wellecome wesen. Die coninc groettene weder doe 14950 Ende helsedene sere toe. Hi seide: ‘Wie hebben u begart lane: Nu hebben wi u, God danc, Wie hadden uwer coemste grote noet; Onse lant es verwoest al bloet: 14955 Die arme lieden hebben verloren al [p. 101] Hare lantwinninge groet ende smal, Ende het ware wel tijt nu mere Dat hem ware, wilt onse here, Hare verlies verset van haren goede, 14960 Dies si nu in dese aermoede Grote breke hadden menich jaer.’ Si gingen beide sitten daer. Doe vragede hem die coninc das, Hoe hi hiete ende wie hi was. 14965 - ‘Ic bem Lanceloet;’ antworde hi. Doe seide die coninc: ԓegt mi, Lieve vrient, was u vader dan Die coninc Ban, die goede man, Die van rouwen starf?’ Doe seidi: ja hi. 14970 Die coninc seide: ԓo bem ic seker daerbi, Dat bi u, ochte bi dinge Die van u sal comen sonderlinge, Sal dit lant dilevereert wesen Vanden vremden avonturen na desen, 14975 Die hier bi dage ende bi nachte gescien, Alse wi alle dage moegen sien.’ Mettien quam ene oude vrouwe daer, Die wel sceen hebben .c. jaer, Ende sprac den coninc in nauwen rade, 14980 Ende vrageden wat men best daede Metten riddre die daer was doe, Die hem God hadde gesint toe. - ‘Ic ne weet,’ antworde die coninc, ԓonder datmen doet ene dinc, 14985 Dattie ridder hebbe stille Mire dochter te sinen wille.’ Si seide: Ԉine salre willen niet Hebben, gevalt datmense hem biet; Want hi mint so over sere 14990 Des conincs Arturs wijf, lieve here, Hine wille gene andre dan hare. Dus bedarf datmenre toe vare So vroedelike, seggic u, Dat hijs niet worde geware nu.,’ 14995 - ‘Nu doet dan met deser dinc Also als u goet dinct,’ sprac die coninc. - Ԍaet mi,’ seit si, gebruijen daer mede, Ic sal wel doen dese besichede.’ Die coninc quam in die zale weder 15000 Ende sat bi Lancelote neder, Ende hilt jegen hem sprake Van enen ende van andren saken. Doe vragede Lanceloet den coninc des Hoe hi hiete. Hi seide: Pelles, 15005 Ende dat conincrike horden toe Datmen in walsche hiet Tiere foreine doe. Alsi dus sitten ende spreken van dien Heeft Lanceloet die duve versien Dore ene venstre comen daer in; 15010 Dat was die duve, meer no min, Die mijn here Walewein daer sach In enen tide dat hi daer lach. Si droech in haren bec openbaerlike Een scone wiroecvat ende rike. 15015 Ende alse dit was so wert die zale Daer binnen vervult altemale Metten soetsten roke, dat hem dochte, Dat enich man gepensen mochte; Ende alle die daer waren swegen vort, 15020 Dat daer niemen en sprac een wort, Maer elc knielde alse hi vernam Dattie duve daer binnen quam. Si keerde in ene camere doe. Doe sprongen die seriante toe 15025 Ende decten die tafle haestelike. Si saten daer alle gemeenlike Datter nieman toe sprac een wort, Ende men riep daer nieman om eten vort. Dies wonderde Lancelote sere. 15030 Maer hi dede no min no mere Alse hi den andren sach doen daer. Maer hi sat vorden coninc daer naer Ende hi sachse wesen al In bedingen, groet ende smal. 15035 Daer quam uter cameren na dien Ene joncfrouwe, die hadde wel besien Mijn here Walewein alse hi daer was. Si was so scone als ict las, Ende so hebbelijc daer bi, 15040 Dat Lanceloet doe seide dat hi Noch soe scone wijf sach negene Sonder sire vrouwen allene, Ende seide dat si hem wel seide waer, Die ghene diene brachte daer. 15045 Hi sach dat si gedraegen brochte Een vat, dat hem wesen dochte Talre rijcste dat hi vor dien Noit te voren hadde gesien. Ende Lancelote dochte das, 15050 Dat in keelcs wise gemaect was, So dat hem wel daerbi dochte Dat helege dinc wel wesen mochte. Hi leide sine hande doe bede Te gadere ende neech oec mede. 15055 Ende alse die joncfrouwe inden rinc Vor alle die taflen ginc, Elc tirst dat hi sach dat Knielde [elc] vordat helichge vat, Ende Lanceloet hi dede also. 15060 Die taflen worden vervult doe Van goeder ende van riker spisen, Diemen niet mach volprisen, Ende dat paleys wert vervolt tier ure Met alsoe soeter roeke aldore 15065 Ocht alle die specien waren daer Diemen vonde verre ende naer. Alse die joncfrouwe hadde gegaen Ene waerf omme si keerde saen In die camere daer si ute ginc. 15070 Doe sprac tote Lancelote die coninc: ‘Ic hadde om u groete sorge nu, Dattie gracie ons heren ane u Gefalgiert soude hebben als si dede An Waleweine ter selver stede.,’ 15075 Lanceloet seide: ‘Het en bedarf niet Dat onse here, diet al siet, Ende so goedertiere es, dat hi Op sinen sondare altoes gram si. Na etene die coninc vragede 15080 Lancelote hoe hem behagede Vanden vate dat die joncfrouwe brochte. |
Ze voer weg met de heer. Ze had haar zeer bewimpeld 14815 Tegen de hitte van de zon. Ze reden toen ze waren begonnen, Zodat ze een deel na noen kwamen In een dal, dat ze vernamen Een goed zittend kasteel. 14820 Toen er erbij kwamen een deel Ontmoetten ze een jonkvrouw daarbij, Die de jonkvrouw vroeg waar ze Die ridder leiden zou. Ze zei: te Cambonoyc, alzo gauw. 14825 – ‘Dan min je hem weinig,’ zei ze, omdat Ze leidde hem naar een plaats, daar hij Zonder schande niet scheiden nee zal, Noch zonder schade, hij heeft geluk. Toen ze er in kwamen zeiden de lieden toen 14830 In het kasteel, daar hij het aanhoorde: ‘Heer ridder, de kar wacht op u.’ - ‘Dat is de eerste niet nu,’ Sprak Lancelot toen geheel stilletjes ‘Dat ik er op heb geweest.,’ 14835 Ze reden die grootste toren beter naar, Die Lancelot zeer bezag daar: Het was de mooiste, zoals hij dacht, Die in enig land wezen mocht. Hij hoorde bij hem roepen te die tijd 14840 Een wijf, leek hem, in de rechter zijde. Hij reed derwaarts, en hij vond Diezelfde jonkvrouw gelijk, Die Walewein op een tijd ontkwam, Daar hij toe deed al zijn macht, 14845 Uit een kuip te doen, en zij Riep: Ԉelp, Sint Maria! en wie Zal me helpen uit deze nood?’ Toen ze zag dat Lancelot kwam Zo riep ze op hem zeer: 14850 ‘Help me hier uit, lieve heer, Ik verbrandt geheel.’ Hij nam gelijk De jonkvrouw bij de hand, En hief haar eruit met een vaart, Dat hem niet te pijnigen nee werd. 14855 Ze viel hem te voeten toen, En ze kuste zijn schoen, En zei: ‘Lieve heer, die tijd Moet gezegend zijn Dat ge bent geboren, omdat 14860 Ge hebt me uit de grootste nood geholpen, Daar nooit enig wijf in was.’ Toen men de waarheid wist dat Toen begon te vullen de zaal Van vrouwen en jonkvrouwen allemaal, 14865 Van ridders en van poorters mede, Die allen kwamen te die plaats, Die wilden de jonkvrouw bezien. En ze leidden haar na dien In een kapel, daar ze zeer 14870 Allen bedankten onze heer. Ze leidden Lancelot daarna In een kerkhof onder de toren daar, En toonden hem een tombe te die tijd, Daar letters aan geschreven stonden. 14875 Dit is dat er was geschreven: ‘Deze tombe wordt niet opgeheven Eer de leeuw de hand daaraan zal slaan, Daar de grote leeuw uit zal gaan: Hij zal het gemakkelijk opheffen, 14880 En die grote leeuw zal zeker Aan koning ‘s dochter gewonnen wezen, Daar men in het Waals van mag lezen Dat men noemt koning Del terre foreine, in waar ding.,’ 14885 Lancelot nee was niet bekend dat Wat die letters betekende toen hij het las. Diegene zeiden, die daarbij waren: ‘Dat zie je, heer, zoals we wanen, Daar die letters van spreken inderdaad; 14890 Want we weten wel bij de jonkvrouw Die ge bevrijd hebt nu ter tijd, Dat ge de beste ridder bent Die men nu vindt, en zonder gelijke.’ - ‘Watwil je dat ik doe?’ sprak Lancelot; 14895 ‘Ik zal het graag doen,’ zei hij. Ze zeiden: ‘we willen, heer, dat gij Deze tombe opheft en ziet Wat daar onder is, en laat het niet.’ Hij hief het op toen, en hij vond 14900 Daar een vreselijk serpent gelijk, En dat wreedste dat hij voordien Nooit tevoren had gezien. Toen het zag dat Lancelot voor hem was Het wierp uur uit toen zo groot, 14905 En verbrandde daar ter plaatse Zijn wapenrok en zijn harnas mede. Het wierp zich uit de put daarna In het midden van de kerkhof daar Zodat de bomen snel begonnen 14910 Verbranden van het hete vuur. Die daar binnen waren vlogen En klommen te venster om dat doen. Lancelot bedekte hem met een vaart Met het schild en ging derwaarts, 14915 Als die enige avontuur toen Hem en ontzag die hem toekwam. En dat serpent wierp uit gelijk Giftig vuur, zodat die brand Zijn schild buiten geheel verbrandde; 14920 En Lancelot stak het zo zeer gelijk Met de speerpunt in zijn borst, Dat het de serpent ging al zonder vrees Door het lichaam, en dat hout mede; En het sloeg op de aarde te die plaats 14925 Met de vleugels grote slagen, Als dat ter dood was gewond. Daarna hij hem zo’n slag gaf, Dat hem dat hoofd afvloog. Die ridders kwamen toe daarna 14930 Om Lancelot te helpen daar. Toen ze zagen dat het serpent dood was Ze toonden hem toen grote blijdschap. Daar kwamen doe binnen en trouwen Ridders, vrouwen en jonkvrouwen, 14935 En deden hem groot feest Ze riepen allen de minste en meeste Dat hij welkom moest wezen, En leiden hem in het paleis na deze. Binnen die kwam daar, zonder twijfel, 14940 Een ridder met vele ridders gegaan, En hij was de mooiste man Die Lancelot gezien had voor dat. Toen die van binnen worden gewaar Dat de koning gegaan kwam daar 14945 Ze stonden op en zeiden nadien: ‘Heer, hier mag je de koning zien.’ Lancelot stond op met deze En zei hem welkom te wezen De koning groette hem weer toen 14950 En omhelsde hem zeer toen. Hij zei: ‘we hebben u lang begeerd: Nu hebben we u, God dank, We hadden van uw komst grote nood; Ons land is verwoest al bloot: 14955 De arme lieden hebben verloren al Hun landwinning groot en klein, En het was nu wel meer dan tijd Dat hen was, wil het onze heer, Hun verlies verzet van hun goed, 14960 Die ze nu in deze armoede Groot gebrek hadden menig jaar.’ Ze gingen beide zitten daar. Toen vroeg hem de koning dat, Hoe hij heette en wie hij was. 14965 - ‘Ik ben Lancelot;’ antwoordde hij. Toen zei de koning: ‘Zeg me Lieve vriend, was uw vader dan De koning Ban, die goede man, Die van rouw stierf?’ Toen zei hij: ja hij. 14970 De koning zei: Ԅan ben ik zeker daarbij, Dat bij u, of bij dingen Die van u vooral zullen komen, Zal dit land bevrijd wezen Van het vreemde avonturen na dezen, 14975 Die hier bij dag en bij nacht geschieden, Zoals we alle dagen mogen zien.’ Meteen kwam een oude vrouw daar, Die wel scheen te hebben 100 jaar, En sprak de koning in nauwe raad, 14980 En vroeg hem wat men het beste deed Met de ridder die daar toen was, Die hen God had toegezonden. - ‘Ik weet niet,’ antwoordde de koning, ‘Ikitgezonderd dat men doet een ding, 14985 Dat die ridder heeft stil Mijn dochter tot zijn wil.’ Ze zei: ‘Hij zal haar niet willen Hebben, gebeurt het dat men haar hem biedt; Want hij bemint zo over zeer 14990 De koning ‘s Arthur’ s wijf, lieve heer, Hij wil geen andere dan haar. Dus behoeft dat men er toe gaat Zo verstandig, zeg ik u, Dat hij het niet gewaar wordt nu.,’ 14995 - ‘Nu doe dan met dit ding Alzo als u goed lijkt,’ sprak de koning. - Ԍaat mij,’ zei ze, gebruiken daarmee, Ik zal wel doen deze bezigheid.’ De koning kwam weer in de zaal 15000 En zat bij Lancelot neer, En hield met hem gesprek Van ene en van andere zaken. Toen vroeg Lancelot de koning dus Hoe hij heette. Hij zei: Pelles, 15005 En dat koninkrijk hoorden toen Dat men in Waals heet Terre foreine toen. Toen ze aldus zaten en spraken van dien Heeft Lancelot die duif gezien Door een venster daar binnen komen; 15010 Dat was de duif, meer of min, Die mijn heer Walewein daar zag In een tijd dat hij daar lag. Het droeg in zijn bek openbaar Een mooi en rijk wierookvat. 15015 En toen dit was zo werd de zaal Daar binnen vervuld helemaal Met de zoetste rook, dat hij dacht, Dat enige man peinzen mocht; En allen die daar waren zwegen voort, 15020 Dat daar niemand een woord sprak, Maar elk knielde toen hij vernam Dat die duif daar binnen kwam. Ze keerde in een kamer toen. Toen sprongen de bedienden toe 15025 En dekten de tafel haastig. Ze zaten daar algemeen Dat er niemand toen sprak een woord, En men riep daar niemand om eten voort. Dus verwonderde Lancelot zeer. 15030 Maar deed nog min nog meer Zoals hij de anderen daar zag doen. Maar hij zat voor de koning daarna En hij zag ze allen Aan het bidden, groot en klein. 15035 Daar kwam uit een kamer na dien Een jonkvrouw, die had goed bezien Mijn heer Walewein toen hij daar was. Ze was zo mooi zoals ik het las, En zo begerenswaardig daarbij, 15040 Dat Lancelot toen zei dat hij Noch zo’ n mooi wijf zag nee geen Uitgezonderd zijn vrouwe alleen, En zei dat ze hem wel waar zei, Diegene die haar bracht daar. 15045 Hij zag dat ze gedragen bracht Een vat, dat hem wezen dacht Het aller rijkste dat hij voor dien Nooit tevoren had gezien. En Lancelot dacht dat, 15050 Dat het kelkvormig gemaakt was, Zodat hij wel daarbij dacht Dat het een heilig ding wel wezen mocht. Hij legde zijn handen toen beide Tezamen en neeg ook mede. 15055 En toen de jonkvrouw in de ring Voor alle tafels ging, Elk ten eerste dat hij dat zag Knielde elk voor dat heilige vat, En Lancelot hij deed alzo. 15060 De tafels werden gevuld toen Van goede en van rijke spijzen, Die men niet mag vol prijzen, En dat paleis werd gevuld in dat uur Met alzo zoete rook geheel door 15065 Of alle specerijen daar waren Die men vond ver en nabij. Toen de jonkvrouw was gegaan Een maal ze keerde om gelijk In de kamer daar ze uit kwam. 15070 Toen sprak tot Lancelot de koning: ‘Ik had om u grote zorgen nu, Dat de gratie van onze heer aan u Gefaald zou hebben zoals het deed Aan Walewein terzelfder plaats.,’ 15075 Lancelot zei: ‘Het behoeft niet Dat onze heer, die het al ziet, En zo goedertieren is, dat hij Op zijn zondaars altijd gram is. Na het eten vroeg de koning 15080 Lancelot hoe hem behaagde Van het vat dat de jonkvrouw bracht. |
Lanceloet seide, dat hem dochte Dat hi noit en hadde vordien Also scone joncfrouwe gesien: 15085 ‘Van vrouwen ne seggic niet,’ sprac Lanceloet. Doe pensede die coninc al bloet Om die dinc die hem was gedaen Vander coninginnen Genevren verstaen. Mettien tote Abrisane ginc, 15090 Sire dochter meestersen, die coninc, Ende seide hoe hem al bloet Van sire dochter antworde Lanceloet. - ‘Here,ic wist wel,’ seide si saen: ԏntbeit, ic salne spreken gaen.,’ 15095 Si ginc tote hem ende vrageden daer nare Och hi wiste enichge niemare Van Artur den coninc; ende hi seide Dat hire af wiste die waerheide. - ‘Here,’ seit si, ԩc ne wille u 15100 Om die coninginne niet vraegen nu, Bedi ic sachse hets onlanc.’ Alse hise nomen horde hi verspranc Van bliscapen, ende seide nadien: ‘Waer hebbedise dan gesien? 15105 - ‘Ic sachse,’ seget si, ‘Sonder gilen. [p. 102] Henen omtrent .ij. milen Tere stat daer si te nacht liggen sal.’ Hi seide: ‘wispeelt met mi al.’ Si seide: ‘Ic en doe, entrouwen, 15110 Ende om u nimme; wildise scouwen Ic salse u tonen, volget mi.’ - ‘Ic salt gerne doen,’ seide hi. Si ginc toten coninc saen Ende seide hem hoesi hadde gedaen. 15115 Ԅoet uwer dochter op sitten ter vaert Ende doetse voren ter Quassen waert, Dats den naetsten casteel dien gi Iewerinc hebt hier bi, Ende doetse daer te bedde gaen 15120 In een scoen rijc bedde saen; Ende wie sullen comen daer naer, Ic ende Lanceloete daer, Ende ic sal hem gewagen des, Dat dat die coninginne es; 15125 Ende ic sal hem dranc drinken geven, Als hine heeft beseven In sine herssene, hi sal Dan doen minen wille al. In desen manieren sal van dien 15130 Onse begerte moegen gescien.’ Die coninc sindese en wech daer nare, Ende wel .xx. ridders met hare. Men dede die zale wardelike Berechten, herde rikelike; 15135 Ende daerna, alst donker nacht was, Quam Lanceloet daer, als ict las, Ende Brissame leidene thant In die camere daer si die ridders vant, Diene hieten wellecome wesen, 15140 Ende ontwapendene na desen. Die vrouwe beval ere joncfrouwen, Diere si daer toe woude betrouwen, Alsi heyschen soude drinken Dat si den dranc soude scinken 15145 Dien si hadde daertoe gemaect, In enen cop wel geraect, Ende dat si Lancelote daer ave Ende niemen els drinken ne gave. Alse Lanceloet ontwapent was 15150 Hi hadde dorst ende vragede das, Waer sijn vrouwe was die coninginne. Si was te hare camere inne Atworde hem doe Brissane, ‘Ende si slaept al nu, ic wane.,’ 15155 Lanceloet heyschede den wijn doe. Die joncfrouwe die was geleert daer toe Scincte hem vanden dranke daer Alst hare bevolen was. Hi was claer Alse fonteine in scine, 15160 Gevaruwet gelijc den wine. Hi hadde dorst, ende die vrouwe beval Dat hi den nap uut dronke al: ‘Het sal u goet doen, sekerlike, Gine dronct in langen desgelike.,’ 15165 Hi nam den nap ende dranc so sere, Dat hine uut dranc ende heyschts mere. Men brochts hem meer, ende hi dranc. Ende hi verwandelde eer iet lanc, Ende hi vragede daer nare 15170 Waer sijn vrouwe die coninginne ware. Si sach op hem ende wert geware das, Dat hi een deel verwandelt was, Want hine wiste niet doe Waer hi was, ende waende toe 15175 Hebben geweest te Kameloet Aldus was verdoelt Lanceloet; Ende hem dochte doe oppenbaer Dat hi doe sprac jegen die vrouwe weder, Die met sire vrouwen alden dach, 15180 Die coninginne, te sine plach. Brissane sagene ende haer dochte Datmenne wel bedriegen mochte. Si seide: ‘Here,’ na desen, \Mijn vrouwe mach wel in slape wesen: 15185 Waeromme ne gaedi tot hare niet?’ Hi seide: ‘omdat si mi niet ontbiet Sone willicker niet gaen. Ontbode si mi ic ginger saen.’ Die vrouwe seide daer nare: 15190 ‘wisulter sciere horen niemare.’ Si ginc diere gelike daer binnen Ocht si sprake der coninginnen, Ende si quam weder ende seide: ‘Nu Gaet, here, mijn vrouwe ontbiedt u.,’ 15195 Hi ontcleedde hem ende ontscoyde hem ter vart Ende ginc thant te bedde wart, Ende lach op tbedde bider joncfrouwen daer, Alse die wel waende overwaer, Dat sijn vrouwe ware, die coninginne. 15200 Ende si, die in haeren sinne Els negene dinc begerde dan si Den genen mochte hebben daer bi, Daer al ridderscap bi verlicht was, Si was herde blide das, 15205 Ende ontfingene blidelike. Ende hi was blide diesgelike, Dat hi blide te sine plach Als hi bi sire vrouwen lach. Dus waren te gadere gelegen daer 15210 Die beste ridder, dat es claer, Ende die scoenste die mochte wesen, Ende die scoenste joncfrouwe tote desen Ende vanden meesten geslachte toe, Diemen iewerinc hadde vonden doe: 15215 Maer die meininge van hen beden Waeren herde verre versceden; Want sine doet om sine scoenhede, Noch om lost van vleessche mede, Maer om vrocht tontfane, 15220 Daer al tlant soude winnen ane Ende al tlant soude comen mede Weder in sine irste scoenhede, Dat verwildert ende verwoest was herde Biden droven slage van enen swerde, 15225 Alsmen sal horen wale In die queste vanden grale. Ende Lanceloet begarde hare In andre maniere, dats openbare; Want hine begaretse niet 15230 Om hare scoenhede, diet wel besciet, Maer om dat hi waende das, Dat sijn vrouwe die coninginne was. Ende bi diere vergaderinge, sonder waen, Wart daer sulke vrocht ontfaen. 15235 Om dat suverheit daer wert besmet Was den lande daer over geset, Dat bi diere vrocht onder die liede Vele goets ende soetheiden gesciede In menichgen lande, dat wale 15240 Verclaert distorie van den grale, Ende seget datmen daer doe wan Galadde den goeden man, Den besten riddre die wesen mochte, Ende die ten inde brochte, 15245 Nader historien tale, Davonturen vanden grale, Die in dat vreselike sitten sat Vander tafelronde, bedi in dat Ne sat noit ridder sonder hi, 15250 Hine moeste sterven ochtmesscieden daer bi. Alst dach was Lanceloet ontspranc mettien Ende begonste omtrint sien. Hine mochte geen licht gesien doe, Die venstren waren gestopt soe. 15255 Hi hadde wonder waer hi ware. [p. 103] Hi taste omtrint daer nare Ende vant die joncfrouwe: doe seide hi Toter joncfrouwen: ‘Wie siedi?’ Hi was in sinen sin comen weder, 15260 Bedi die cracht viel al neder Vanden dranke, ende was gehint. Als hi die joncfrouwe hadde bekint Die joncfrouwe seide tote hem dare Dat si ene joncfrouwe ware 15265 Ende des conincs Pelles dochter was. Als hijt horde wart hi geware das Dat hi was bedroegen, ende hi spranc Vanden bedde eer iet lanc Also drove alse man mochte wesen, 15270 Ende hi cleedde hem na desen Ende dede sine wapine an, Ende ginc in die camere dan Daer hi hadde gelegen; nadien Ontdede hi die venstren omme sien. 15275 Alse hi die gene daer si lach, Daer hi bi bedroegen was, sach Hi was so verdroeft, dat hi Uten sinne waende varen bedi, Ende pensede hi soude hem wreken, 15280 Ende begonste aldus spreken: ‘Joncfrouwe, gi hebt mi doet nu, Daer gi omme moet sterven, dat seggic u; Ic ne wille niet dat gi vort an Meer bedrieget enichgen man.,’ 15285 Hi recte dat getogen swert Ende ginc ter joncfrouwen wart. Ende si, die de doet ontsach sere, Riep: Ԉebt mijns genaden, here, Om die selve genadichede, 15290 Die God onse here dede Marien Magdalenen ter stat Daer si hem genaden bat.’ Ende hielt dat swart ende hi sach, Daer si vor sinen voeten lach, 15295 Die scoenste dinc, die hi vor dien Noit met oegen hadde gesien. Hi bevede soe van gramscepen, Daer hi mede was begrepen, Dat hi cume tswert gehouden mochte. 15300 Hi pensede in sinen gedochte Weder hise leven laeten woude So dat hise doet slaen soude; Ende si bat hem genaden nadien Al knielende over hare knien. 15305 Hi sach hare oegen ende haere mont, Ende haer scone anscijn tier stont, Ende sach an hare so groete scoenhede, Dat hire te mayert was mede, Ende seide: ‘Joncfrouwe, ic sal wech gaen, 15310 Alse die so gelovich ben, sonder waen, Dat ic mi niet wreken en dar an u; Want ic ware, dat dunke mi nu, Al te wreet ende ongetrouwe, Waer dat sake dat ic joncfrouwe 15315 Destruerde [van] scoenhede so groet Alsmen ane u sien mach al bloet. Ic bidde u, joncfrouwe, dat gi Vriendelike dat vergeeft mi, Dat ic mijn swert toech op u.,’ 15320 Si seide: ‘Ic vergevet u nu, Op dat gi mi uwen evelen moet Vergeeft.’ Ende hi seit dat hijt gerne doet. Hi bevalse Gode ende nam orlof, Ende als hi was comen int hof 15325 Hi vant sijn pert daer al gereet; Brissanne hadde doen gereiden, God weet, Want si wiste wel dat hi ne soude daer Niet langer bliven daer naer Dat hi vroet was worden das, 15330 Dat hi dus bedroegen was. Tirst dat hi op sijn pert quam Hi reet wech drove ende gram, Ende voer pensende so sere, Hine wiste wat doen vort mere. 15335 Die coninc Pelles es comen Tote sire dochter ende hevet vernomen Dat Lanceloet wech was doe gegaen: Hi vantse siec ende ongedaen Vander vresen die haer dede Lanceloet 15340 Met dat hise woude slaen doet, Ende si telde haren vader Hare gevarnesse algader. Ende alse hi wiste dat ware Van Lanceloete ende van hare 15345 Hi deedse hoeden na dien dach Waerdeliker dan hi te voren plach. Hi was seker binnen .iij. maenden das, Dat si met kinde worden was, Bi den fisisienen diet hem seiden, 15350 Ende si oec lyede der waerheyden. Si waeren daer af blide doe Ende alle die vanden lande toe. |
Lancelot zei, dat hij dacht Dat hij nooit had voor dien Alzo mooie jonkvrouw gezien: 15085 ‘Van vrouwe nee zeg ik niet,’ sprak Lancelot. Toen peinsde de koning al bloot Om dat ding die hem was gedaan Van de koningin Genievre verstaan. Meteen tot Brissane ging, 15090 Zijn dochter meesteres, de koning, En zei hoe hem al bloot Van zijn dochter antwoordde Lancelot. - ‘Heer, ik wist wel,’ zei ze gelijk: ‘wacht, ik zal hem gaan spreken.,’ 15095 Ze ging tot hem en vroeg hem daarna Of hij enig nieuws wist Van Arthur de koning; en hij zei Dat hij er de waarheid van wist. - ‘Heer,’ zei ze, ԩk nee wil u 15100 Om de koningin niet vragen nu, Omdat ik haar zag kort geleden.’ Toen hij haar hoorde noemen sprong hij op Van blijdschap, en zei nadien: ԗaar heb je haar dan gezien? 15105 - ‘Ik zag haar,’ zei ze, Ժonder grap. Henen omtrent 2 mijlen Te ene plaats daar ze vannacht liggen zal.’ Hij zei: ‘Ge speelt met mij al.’ Ze zei: ‘Ik doe niet, inderdaad, 15110 En om uw minne; wilde u haar aanschouwen Ik zal haar u tonen, volg mij.’ - ‘Ik zal het graag doen,’ zei hij. Ze ging tot de koning gelijk En zei hem hoe ze had gedaan. 15115 Ԍaat uw dochter opzitten ter vaart En laat haar voeren ter Quassen waart, Dat is het naaste kasteel die gij Ergens hebt hierbij, En laat haar daar te bed gaan 15120 In een mooi rijk bed gelijk; En we zullen komen daarna, Ik en Lancelot daar, En ik zal hem gewagen dus, Dat dit de koningin is; 15125 En ik zal hem drank te drinken geven, Als hij het heeft beseft In zijn hersens, hij zal Dan doen al mijn wil. Op deze manier zal van die 15130 Onze begeerte mogen geschieden.’ Die koning zond haar weg daarna, En wel 20 ridders met haar. Men liet de zaal waardig Berechten, erg rijk; 15135 En daarna, toen het donker nacht was, Kwam Lancelot daar, zoals ik het las, En Brissane leidde hem gelijk In die kamer daar ze de ridders vond, Die hem welkom zeiden te wezen, 15140 En ontwapende hem na deze, Die vrouwe beval een jonkvrouw, Die ze daartoe wilde vertrouwen, Als hij eiste zou om te drinken Dat ze de drank zou schenken 15145 Die ze daartoe had gemaakt, In een kop goed gemaakt, En dat ze Lancelot daarvan En niemand anders nee te drinken gaf. Toen Lancelot ontwapend was 15150 Hij had dorst en vroeg dus, Waar zijn vrouwe was de koningin. Ze was tot haar kamer in Antwoordde hem toen Brissane, ‘Enze slaapt al nu, ik waan.,’ 15155 Lancelot eiste de wijn toen. De jonkvrouw die was geleerd daartoe Schonk hem van de drank daar Zoals het haar bevolen was. Het was helder Als een fontein in schijn, 15160 Gekleurd gelijk de wijn. Hij had dorst, en die vrouwe beval Dat hij de nap geheel uitdronk: ‘Het zal u goed doen, zeker, Ge dronk lang niet dergelijke.,’ 15165 Hij nam de nap en dronk zo zeer, Dat hij het opdronk en eiste meer. Men bracht hem meer, en hij dronk. En hij veranderde op de duur, En hij vroeg daarna 15170 Waar zijn vrouwe de koningin was. Ze keek naar hem en werd gewaar dat, Dat hij een deel veranderd was, Want hij wist toen niet Waar hij was, en waande toen 15175 Hebben geweest te Carmeloet Aldus was verdoold Lancelot; En hij dacht openbaar Dat hij toen weer tegen die vrouw sprak, Die met zijn vrouwe de hele dag, 15180 De koningin, te zijn plag. Brissane zag hem en ze dacht Dat men hem wel bedriegen mocht. Ze zei: ‘Heer,’ na dezen, ‘Mijn vrouwe mag wel in slaap wezen: 15185 Waarom nee ga je tot haar niet?’ Hij zei: ‘Omdat ze me niet ontbiedt Zo wil ik er niet gaan. Ontbood ze mij ik ging er gelijk.’ Die vrouwe zei daarna: 15190 Ge zal snel nieuws horen.’ Ze ging diergelijk daar binnen Of ze de koningin sprak, En ze kwam weer en zei: ‘Nu Gaat, heer, mijn vrouwe ontbied u.,’ 15195 Hij ontkleedde hem en ontschoeide hem ter vaart En ging gelijk ter bed waart, En lag op het bed bij de jonkvrouw daar, Als die wel waande voor waar, Dat het zijn vrouwe was, de koningin. 15200 En zij, die in haar zin Anders nee geen ding begeerde dan ze Diegene mocht hebben daarbij, Daar het hele ridderschap bij verlicht was, Ze was erg blijde dat, 15205 En ontving hem blijde. En hij was blijde diergelijk, Dat hij blijde te zijn plag Dat hij bij zijn vrouwe lag. Dus waren tezamen gelegen daar 15210 De beste ridder, dat is duidelijk, En de mooiste die mocht wezen, En de mooiste jonkvrouw tot dezen En van het hoogste geslacht toen, Die men ergens had gevonden toen: 15215 Maar de bedoelingen van hen beiden Waren erg ver gescheiden; Want zij deed het niet om zijn schoonheid, Noch om lust van vlees mede, Maar om vrucht te ontvangen, 15220 Daar al het land aan zou winnen En al het land zou mede komen Weer in zijn eerste schoonheid, Dat verwilderd en hard verwoest was Bij de droevige slagen van een zwaard, 15225 Zoals men wel zal horen In het avontuur van de graal. En Lancelot begeerde haar, Op een andere manier, dat is duidelijk; Want hij begeerde haar niet 15230 Om haar schoonheid, die het goed beziet, Maar omdat hij waande dat, Dat zijn vrouwe de koningin was. En bij die samenkomst, zonder twijfel, Werd daar zo Ԡn vrucht ontvangen. 15235 Omdat zuiverheid daar werd besmet Was het land daarvoor gezet, Dat bij die vrucht onder de lieden Veel goeds en lieflijkheid geschiedde In menige landen, dat goed 15240 Verklaart de historie van de graal, En ezgt dat men daar toen won Galahad de goede man, De beste ridder die wezen mocht, En die ten einde bracht, 15245 Naar de historie taal Het avontuur van de graal, Die in die vreselijke zetel zat Van de tafelronde, omdat in dat Nee zat nooit een ridder uitgezonderd hij, 15250 Hij moest sterven of misgaan daarbij. Toen het dag was sprong Lancelot meteen En begon omtrent te zien. Hij mocht geen licht zien toen, Die vensters waren gestopt zo. 15255 Hij had verwondering waar hij was. Hij tastte omtrent daarna En vond de jonkvrouw: toen zei hij Tot de jonkvrouw: ‘Wie ben je?’ Hij was weer bij zijn verstand gekomen, 15260 Omdat de kracht viel geheel neer Van de drank, en was geindigd. Toen hij de jonkvrouw had herkent De jonkvrouw zei tot hem daar Dat ze een jonkvrouw was 15265 En de dochter van koning Pelles was. Toen hij het hoorde werd hij gewaar dat Dat hij was bedrogen, en hij sprong Van het bed naderhand Alzo droevig als een man mocht wezen, 15270 En hij kleedde hem aan na deze En deed zijn wapens aan, En ging in de kamer dan Daar hij had gelegen; nadien Opende hij de venster om te zien. 15275 Toen hij diegeen daar ze lag, Daar hij bij bedrogen was, zag Hij was zo verdoofd, dat hij Uitzinnig waande te worden omdat, En peinsde hij zou hem wreken, 15280 En begon aldus te spreken: ‘Jonkvrouw, ge hebt me gedaan nu, Daar ge om sterven moet, dat zeg ik u; Ik nee wil niet dat ge voortaan Meer bedriegt enige man.,’ 15285 Hij reikte naar dat getrokken zwaard En ging ter jonkvrouw waart. En zij, die zeer de dood ontzag, Riep: ‘Het mij genade, heer, Om diezelfde genadigheid, 15290 Die God onze heer deed Maria Magdalena ter plaatse Daar ze hem genade bad.’ En hield dat zwaard en hij zag, Daar ze voor zijn voeten lag, 15295 Dat mooiste ding, die hij voor dien Nooit met ogen had gezien. Hij beefde zo van gramschap, Daar hij mee was begrepen, Zodat hij nauwelijks het zwaard houden mocht. 15300 Hij peinsde in zijn gedachte Of hij haar leven wilde laten Of hij haar dood zou slaan; En ze bad hem genade nadien Al knielende op haar knien. 15305 Hij zag haar ogen en haar mond, En haar mooie aanschijn te die tijd, En zag aan haar zo’ n grote schoonheid, Dat hij er ontsteld van was mede, En zei: ‘Jonkvrouw, ik zal weg gaan, 15310 Als die zo gelovig ben, zonder twijfel, Dat ik me niet durf te wreken aan u; Want ik was, dat lijkt me nu, Al te wreed en ontrouw, Was het zaak dat ik jonkvrouw 15315 Vernielde van zo’ n grote schoonheid Als men aan u zien mag al bloot. Ik bid u, jonkvrouw, dat gij Vriendelijk dat me vergeeft, Dat ik mijn zwaard op u trok.,’ 15320 Ze zei: ‘Ik vergeef het u nu, Opdat gij mij uw euvele gemoed Vergeeft.’ En hij zei dat hij het graag deed. Hij beval haar God en nam verlof, En toen hij in de hof was gekomen 15325 Hij vond zijn paard daar geheel gereed; Brissanne had het laten bereiden, God weet, Want ze wist wel dat hij nee zou daar Niet langer blijven daarna Dat hij bekend geworden dat, 15330 Dat hj aldus bedrogen was. Ten eerste dat hij op zijn paard kwam Hij reed weg droevig en gram, En voer peinzend zo zeer, Hij wist niet wat te doen voort meer. 15335 De koning Pelles is gekomen Tot zijn dochter en heeft vernomen Dat Lancelot toen weg was gegaan: Hij vond haar ziek en ontsteld Van de vrees die haar Lancelot deed 15340 Met dat hij haar wilde dood slaan En ze vertelde haar vader Hoe het haar gegaan was allemaal. En toen hij wist dat ware Van Lancelot en van haar 15345 Hij liet haar behoeden na die dag Waardiger dan hij tevoren plag. Hij was zeker binnen 3 maanden dat, Dat ze met kind geworden was, Bij de dokters die het hem zeiden, 15350 En ze ook belijdden de waarheid Ze waren daarvan blijde toen En allen die van het land toe. |
Alse Lanceloet danen was gesceden Hi reet dien dach met droefheden 15355 Ende vragede om niemare Om Lyonele harentare. Hi sach enen casteel in die vart. Ende hi reet daerwart; Daer seide hem een ridder tien tiden: 15360 ‘Here ridder, gine moeget hier niet liden Gine wilt joesteren jegen mi.’ Lanceloet pensede so sere, dat hi Niet ne verstont sine wort, Ende hi reet op die brugge vort. 15365 Hi bleef in sijn gepens emmertoe. Ende die ridder staken soe, Dat hi moeste vallen averacht Uut sinen gereide in die gracht. .iiij. knapen, die waren 15370 Op die loedse, riepen sonder sparen: ԁy here ridder, gi moeget baden daer.’ Ende die ridder nam sijn pert daer naer Ende voret in die porten doe, Ende men sloet die porte toe. 15375 Alse Lanceloet dat sach Dat hi int water gevallen lach Ende begonste sinken thanden, Doe gegreep hi met beiden handen Enen boem, daer hi hem helt an, 15380 Dat hi te lande quam dan. Die vanden castele spraken hem toe Dat hi elre sochte herberge doe; ‘Gine moeget niet in,’ seiden si; ԍaer quaemdi hier morgen, ende wi 15385 Enichgen ridder die visscer es Ontfaen moegen, des sijt gewes, Wie sullen u ontfaen gerne.’ Lanceloet wart van haren scerne Drove ende gram als hijt hort, 15390 Ende hi vragede hen lieden vort: ‘weetti van minen perde iet?’ - ԗine weten van uwen perde niet,’ Seiden si, ԭaer hier binnen es Tpart dat gi verlort, sijt seker des. 15395 Ende die u een part geven sal Moete Gudsat hebben over al, Want men mochte niet lichte nu Weers bestaeden dan ane u.’ Als hijt horde wert hi drover van desen 15400 Dan hi te voren hadde gewesen. Hi ginc sitten onder den casteel In een dal bat of een deel Bi ene fonteine, daer tien stonden .iiij. bome omtrent stonden. 15405 Hi sat toter nacht daer drove ende gram. [p. 104] Alse die mane op was hi vernam .iij. ridders gewapent inden pleine Comen, die beetten ter fonteine, Die ontwapenden hem daer naer, 15410 Ende gingen sitten int gras daer. Daer na quamen .iij. cnapen mede, Die daer brochten tier stede Die jonfrouwe die Lancelote genas Vanden venine als hi siec was 15415 Ter fonteinen daer te voren, Alse gi hier te voren mocht horen. Si weende ende riep sonder sparen Dat si dieven ende verraders waren. Alse Lanceloet hadde versien 15420 Hare wenen hi was drove van dien; Hine hadde an en geen wijf minne, Sonder an die coninginne, Also groet geleit als an hare. Hi was opgestaen wel nare, 15425 Maer dat hi ontbeiden woude totien, Dat hi mochte wat si doen wouden sien. Alse si gebeet was na desen Hietse die ridders wellecome wesen. Si antworde doe tien stonden: 15430 ‘Ende gi qualike vonden Alse ridders dieve ende ongetrouwe.’ - ‘wisegt uwen wille, vrouwe,’ Seiden si, Էine sijn gene dieve Noch ongetrouwe doer iemans lieve.,’ 15435 Die joncfrouwe antworde: ‘wisijt; Hoe mochti teneger tijt Meerre diefte doen ende ongetrouwe Dan hant slaen an ene joncfrouwe Daer si es bedect tere steden, 15440 Ende haers ondancs en wech leeden? Dat hebbedi ane mi gedaen, bedi Gi naemt in mijns broeders huus mi, Ende leidt mi sonder sijn weten met u. Ende waendi, omdat gi mi hebt nu 15445 Tuwart in uwe macht al, Dat ic u te meer daer bi minnen sal? Ay sekerlike nenic niet. Ic hadde liever, wat mijns gescict, Datmen u sleepte met pa den. 15450 Ic souder sere af onwarden Woudic laeten lude ocht stille Doer so onwaerts ridders wille Ende so gelovichs alse gi sijt, Den besten man, die nu ter tijt 15455 Leeft, ende die beste vander werelt es.’ Doe antworde een ridder te desen: ‘Joncfrouwe, dat ne mach niet wesen Dat die beste ridder van erderike Ende die beste man desgelike 15460 Sine minne an u hadde geset, Want hi mochtse bestaeden bet.’ Si antworde: ‘Ic weet wel dat hi Sine minne hout wel bestaedt ane mi: Hi mint mi ende minnen sal 15465 Also lange als ic leve sijn leven al; Ende ic sal hem so getrouwe wesen Dathem nemmermee man na desen Dat hi sijn geselle es sal beromen; Ende al woudic mi selven verdomen 15470 Ende doen so grote ongetrouhede Dat ic andren minde in sine stede, Also quaden ridder alse gi sijt Ne woudic minnen te gere tijt.’ Die ridder vragede al gram hare 15475 Wie die goede ridder ware. Si seide: ‘Het en es niet getame Datmen vor u nome sinen name Al sulc man alse gi sijt nu. Nochtan om te verswaerne u 15480 Sal ic u seggen wie hi es: Hets mijn here Lanceloet, sijt seker des. Hets die ghene dien ghi nu ten tide Sinen slach niet sout durren ontbiden Om dat conincrike van Logres.,’ 15485 Doe sprac die een: ԓwiget ons des: Ter quader tijt moetti sekerlike Die beste ridder sijn van erderike. Hoe mochte dit waer sijn algader, Want hi hadde tenen vader 15490 Den quaetsten ende den faelgiersten coninc Die noit crone droech iewerinc; Want int tinde van sinen live Toendi wel dat hi was keytive, Datten ontherfde die coninc Claudas, 15495 Die mire moyen kint was, So dat hi van vrese moeste vlien Ende van rouwen sterven totien. Daer ombe seggic dese dinc, Dat noit ne quam van so quaden coninc 15500 Die beste ridder van erderike.’ - ԁy quaet ridder,’ seit soe, ‘Sekerlike Haddi hier geweest, sonder waen, Dit ne ware uut uwen monde niet gegaen; Gine haddet niet durren bringen vort 15505 Om al dat Arture toe behort.’ - ‘Joncfrouwe,’ seit hi, Եwen wille Suldi seggen lude ende stille, Ende ic sal gerne toe hoeren. Om ene dinc biddic u voren, 15510 Dat gi minen wille doet nu ter tijt Goedertierlike ende gi niet ne sijt Soe dorper ende soe onsoete, Dat ict met crachte doen moete; Want ic soude u wanconnen des. 15515 Ic sie wel hoet gescepen es, Gi moet doen wat soes gesciet, Gine moeget niet weren als gi wel siet.’ - Ԗerdronkic mi liever nu ter ure Eer ic onteert werde tenicher ure, 15520 Eer ic onteert werde tenicher tijt Van so quaden man alse gi sijt, Want weers ne mochte doen niet.’ Mettien hi die ridders gebiet Ende den sciltknechten metter vart 15525 Dat si trecken achterwart: Hi wille allene bliven met hare, Want hi waent wel daer nare Sinen wille vordren, sonder waen. Als si en wech waren gegaen 15530 Hi leide die joncfrouwe daer neder, Die sere worstelde daer weder. Hi seide hare dat hi hadde gehacht Dat hi hare doen soude cracht Ne daede si niet goedertierlike 15535 Al sinen wille geheellike. Doe riep si met ere stemme groet: ԁy lieve vrient Lanceloet, Twi ne siedi niet hier thanden Om mi te wrekene vander scanden, 15540 Die mi dese dief wille doen.’ Si ware hem gerne ontfloen, Ende weerde hare aldat si mochte. Hi persese harde onsochte; Hi hadse onder hem ter erde, 15545Dat hare sere verswerde. Si riep lude: ‘Lieve vrient Lanceloet, Ic bem in so groter noet, Die doet sal mi te lange merren, Dat doet mi sere ververren.,’ 15550 Lanceloet hadde al gesien ende gehort Ende verstaen alle die wort. Hi stont op scire, want hem dochte Dat hi wel te lange merren mochte. Hi sprac te hare wart: 15555 ‘Ic bem bi u, sijt onvervart. [p. 105] So wee dien riddre dat hi u So drove heeft gemaect nu, Hi salre om sterven, sonder waen.’ Ende hi ginc te hem wart saen. 15560 Als hine sach comen hi was in vresen Vander doet ende riep hulpe na desen. Lanceloet seide tot hem doe: ‘Daar ne help geen helpe roepen toe. Gi moet sterven; ende hets wel recht, 15565 Die jegen die joncfrouwe dus vecht Om te vercrighene hare.’ Lanceloet hief dat swert daernare, Ende die ander woude vlien, Maer dat ne mochte niet gescien. 15570 Hi sloech hem di slinke scoudre af Met enen slage dien hi hem gaf. Doe viel hi ter doet gewont. Dandre wouden hem helpen tier stont, Die sloech hi doet al sonder sparen, 15575 Also alsi ontwapent waren. Die andre vlouwen metter vart, Ende Lanceloet nam dat beste part, Ende quam toter joncfrouwen thant, Die hi sere gescoffiert vant. 15580 Ende si seide: ‘Here, siedi Lanceloet, die bescudt hebt mi?’ Hi seide: ‘Jay ic,’ ende dede also houde Sinen helm af, dat sine kinnen soude. Als sine kinde si was van desen 15585 Also blide alse ieman mochte wesen. Si vrageden hoe hi quam daer, Ende hi tellede haer daer naer Hoe hi sijn part verloes int gewat, Ende hi niet ne mochte omdat 15590 In dien casteel comen, ‘ende ginc mi Onder dien boem sitten daerbi.’ - ‘Here,’ seit si, ‘ic wane wel weten Dat gine aet gistren noch heden.’ Hi seide: ‘wisegt waer daer an.,’ 15595 Si seide: Ԍaet ons op sitten dan Ende tote ere mire nichten varen, Die hier bi woent; wi sullen tuwaren Daer wel te gemake moeten sijn.’ Hi seide: ‘Hets wel die wille mijn.,’ 15600 Si saeten op ende reden Totien dat si quamen ter steden Daer hem die joncfrouwe af behiet. Tirst dat si den portwerdere siet Heet si hem dat hi thant wecke 15605 Haerre nichten ende hare ontecke Dat si heeft bracht daer binnen Enen ridder, als sine sal kinnen Dat sijs herde blide sal wesen. Die portier dede na desen 15610 Also alse die joncfrouwe geboet. Si beette int hof ende Lanceloet. Onlange daer na quamen bede Die here entie vrouwe gerede Met groten lichte jegen hem daer, 15615 Ende deden hen grote feeste daer naer. Die joncfrouwe seide na desen Tote hare nichten: Ԍaet mi wesen, Ende maect dien riddre feeste nu, Dien ic hier bringe, des biddic u; 15620 Want betren man dan hi es Ne mochtise niet doen, sijt seker des.’ - ‘Wie es hi dan?’ seit si. Dander sprac: ‘Hets mijn here Lanceloet van Lac.’ Si deden hem feeste daer, 15625 Ende deden ontwapennen daer naer. Die joncfrouwe beval also houde Datmen tetene gereiden soude. Men dede metter vart also, Ende men deden eten doe. 15630 Daer na dedene te bedde die cnapen, Ende hi gine toten dage slaepen. Sander daeges alsmen op was gestaen Die van binnen vraegeden saen Wat avonture datse daer brachte 15635 Te comene ter tijt vander nachte. Ende si tellede hare met allen Also alse daer was gevallen, Ende hoese een ridder hadde onteert Hadde Lanceloet dat niet verweert. 15640 Si seiden alle tier ure Dat sijs hadde goede avonture. |
Toen Lancelot vandaan was gescheiden Hij reed die dag met droefheid 15355 En vroeg om nieuws Om Lionel hier en daar Hij zag een kasteel in de vaart. En hij reed derwaarts; Daar zei hem een ridder te die tijd: 15360 ‘Heer ridder, ge mag hier niet gaan Ge wil kampen tegen mij.’ Lancelot peinsde zo zeer, zodat hij Niet nee verstond zijn woord, En hij reed op de brug voort. 15365 Hij bleef in zijn gepeins immer toe. En die ridder stak hem zo, Dat hij moest onderste boven vallen Uit zijn zadel in de gracht. 4 knapen, die waren 15370 Op die uitkijktoren, riepen zonder ophouden: ‘Aai heer ridder, ge mag baden daar.’ En de ridder nam zijn paard daarna En voerde het toen in de poort, En men sloot de poort dicht. 15375 Toen Lancelot dat zag Dat hij in het water gevallen lag En begon gelijk te zinken, Toen greep hij met beide handen Een boom, daar hij hem aan hield, 15380 Dat hij te land kwam dan. Die van het kasteel spraken hem toe Dat hij elders zocht herberg toen; ‘Ge mag er niet in,’ zeiden ze; ԍaar kwam je hier morgen, en wij 15385 Enig ridder die visser is Ontvangen mogen, dus wees zeker, We zullen u graag ontvangen.’ Lancelot werd van hun schertsen Droevig en gram toen hij het hoorde, 15390 En hij vroeg hen lieden voort: ‘weet ge iets van mijn paard?’ - ‘we weten van uw paard niets,’ Zeiden ze, ԭaar hier binnen is Het paard dat gij verloor, zij het zeker is. 15395 En die u een paard geven zal Moet God dank (?) hebben overal, Want men mocht er niet licht nu Weer een besteden dan aan u.’ Toen hij het hoorde werd hij droeviger van deze 15400 Dan hij tevoren was geweest. Hij ging zitten onder het kasteel In een dal verder af een deel Bij een fontein, daar te die tijd 4 bomen omtrent stonden. 15405 Hij zat tot de nacht daar droevig en gram. Toen de maan op was vernam hij 3 ridders gewapend in de vlakte Komen, die afstegen ter fontein, Die ontwapenden zich daarna, 15410 En gingen zitten in het gras daar. Daarna kwamen 3 knapen mede, Die daar brachten te die plaats De jonkvrouw die Lancelot genas Van het venijn toen hij ziek was 15415 Ter fontein daar tevoren, Zoals ge hier tevoren mocht horen. Ze weende en riep zonder ophouden Dat ze dieven en verraders waren. Toen Lancelot had gezien 15420 Haar wenen was hij droevig van die; Hij had aan geen wijf minne, Uitgezonderd aan de koningin, Alzo groot gelegd als aan haar. Hij was bijna opgestaan, 15425 Maar dat hij wachtte wilde tot die, Dat hij mocht zien wat ze doen wilden. Toon ze afgestegen waren na deze Zeiden de ridders haar welkom te wezen. Ze antwoordden toen te die tijd: 15430 ‘Engij kwalijk gevonden Als ridders dieven en ontrouw.’ - ‘Ge zegt uw wil, vrouwe,’ Zeiden ze, Էe zijn geen dieven Noch ontrouw door iemands liefde.,’ 15435 De jonkvrouw antwoordde: ‘Ge bent; Hoe mag je te enige tijd Grotere diefstal en ontrouw Dan de hand slaan aan een jonkvrouw Daar ze bedekt is te enige plaats, 15440 En tegen haar wil weg leiden? Dat heb je aan mij gedaan, omdat Ge nam in mijn broeders huis mij, En leidde me zonder zijn weten met u. En waande je, omdat je me nu hebt 15445 Tot uw waart geheel in uw macht, Dat ik u te meer daarbij minnen zal? Aai zeker neen ik niet. Ik had liever, wat me gebeurde, Dat men u sleepte met paarden. 15450 Ik zou er zeer van verontwaardigen Wilde ik het laten geheel Door zulke onwaardige ridders wil En zo bijgelovig zoals ge bent, De beste man, die nu ter tijd 15455 Leeft, en de beste van de wereld is.’ Toen antwoordde een ridder tot deze: ‘Jonkvrouw, dat nee mag niet wezen Dat de beste ridder van aardrijk En de beste man desgelijks 15460 Zijn minne aan u had gezet, Want hij mocht het beter besteden.’ Ze antwoordde: ‘Ik weet wel dat hij Zijn minne houdt en goed besteed aan mij: Hij mint mij en minnen zal 15465 Alzo lang als ik leef al zijn leven; En ik zal hem zo trouw wezen Dat hem nimmermeer man na deze Dat hij zijn gezel is zal beroemen; En al wilde ik me zelf verdoemen 15470 En doen zo’ n grote ontrouw Dat ik een andere minde in zijn plaats, Alzo kwade ridder als gij bent Nee wilde ik minnen te geen tijd.’ Die ridder vroeg al gram haar 15475 Wie die goede ridder was. Ze zei: ‘Het is niet betamelijk Dat men voor u noemt zijn naam Al zulke man zoals gij nu bent. Nochtans om te u te bezweren 5480 Zal ik u zeggen wie hi is: Het is mijn heer Lancelot, dat is zeker dat. Het is diegene die gij nu ten tijd Zijn slag niet op zou durven wachten Om dat koninkrijk van Londen.,’ 15485 Toen sprak de ene: ‘Zwijg ons dus: Ter kwade tijd moet ge zeker De beste ridder zijn van aardrijk. Hoe mocht dit waar zijn allemaal, Want hij had tot een vader 15490 De kwaadste en meest falende koning Die nooit droeg ergens; Want in het einde van zijn leven Toonde hij wel dat hij was ellendig, Dat hem onterfde de koning Claudas, 15495 Die mijn moeders kind was, Zodat hij van vrees moest vlieden En van rouw sterven tot die. Daarom zeg ik van dit ding, Dat nooit nee kwam van zo’ n kwade koning 15500 De beste ridder van aardrijk.’ - ‘Aai kwade ridder,’ zei ze, Ժeker Had hij hier geweest, zonder twijfel, Dit nee was uit uw mond niet gegaan; Ge had niet niet voort durven te brengen 15505 Om alles dat Arthur toe behoort.’ - ‘Jonkvrouw,’ zei hij, Եw wil Zal je zeggen geheel en al, En ik zal graag toehoren. Om een ding bid ik u tevoren, 15510 Dat ge mijn wil doet nu ter tijd Goedertieren en ge niet nee bent Zo schadelijk en zo hard, Dat ik het met kracht doen moet; Want ik zou u dit kwalijk nemen. 15515 Ik zie wel hoe het geschapen is, Ge moet doen wat zo er gebeurt, Ge mag u niet verweren zoals ge wel ziet.’ - Ԗerdronk ik me liever nu ter uur Eer ik onteerd werd te enig uur, 15520 Eer ik onteerd werd te enige tijd Van zo’ n kwade man zoals gij bent, Want anders nee mocht je het niet doen.’ Meteen hij de ridders gebiedt En de schildknechten met een vaart 15525 Dat ze achteruit trekken: Hij wil alleen blijven met haar, Want hij waant wel daarna Zijn wil bevorderen, zonder twijfel. Toen ze weg waren gegaan 15530 Hij legde de jonkvrouw daar neer, Die zeer worstelde daar weer. Hij zei haar dat hij had geacht Dat hij haar kracht zou doen Nee deed ze het niet goedertieren 15535 Al zijn wil geheel. Toen riep ze met een luide stem: ‘Aai lieve vriend Lancelot, Waarom nee ben je niet hier gelijk Om me te wreken van de schande, 15540 Die me deze dief wil doen.’ Ze was hem graag ontkomen, En verweerde haar al dat ze mocht. Hij perste haar zeer hard; Hij had haar onder hem ter aarde, 15545 Dat haar zeer verzwaarde. Ze riep luid: ‘Lieve vriend Lancelot, Ik ben in zo’ n grote nood, De dood zal me te lang dralen, Dat doet me zeer bang maken.,’ 15550 Lancelot had alles gezien en gehoord En verstaan al die woorden. Hij stond snel op, want hij dacht Dat hij wel te lang dralen mocht. Hij sprak tot haar waart: 15555 ‘Ik ben bij u, wees niet bang. Zo wee die ridder dat hij u Zo droevig heeft gemaakt nu, Hij zal er om sterven, zonder twijfel.’ En hij ging tot hem waart gelijk. 15560 Toen hij hem zag komen was hij in vrees Van de dood en riep hulp na deze. Lancelot zei tot hem toen: ‘Daar nee helpt geen hulp roepen toe. Gij moet sterven; en het is wel recht, 15565 Die tegen de jonkvrouw aldus vecht Om haar te krijgen.’ Lancelot hief dat zwaard daarna, En de ander wilde vlieden, Maar dat nee mocht niet geschieden. 15570 Hij sloeg hem de linker schouder af Met een slag die hij hem gaf. Toen viel hij ter dood gewond. De anderen wilden hem helpen te die tijd, Die sloeg hij dood al zonder ophouden, 15575 Alzo als ze ontwapend waren. De anderen vlogen met een vaart, En Lancelot nam dat beste paard, En kwam tot de jonkvrouw gelijk, Die hij zeer geschoffeerd vond. 15580 En ze zei: ‘Heer, zie je Lancelot, die me behoed heeft?’ Hij zei: ‘Ja ik,’ en deed alzo gauw Zijn helm af, zodat ze hem kennen zou. Toen ze hem herkend had was ze van deze 15585 Alzo blijde als iemand mocht wezen. Ze vroeg hem hoe hij daar kwam, En hij vertelde haar daarna Hoe hij zijn paard verloor in die waadbare plaats En hij niet nee mocht omdat 15590 In dat kasteel komen, ‘en ging ik Onder die boom zitten daarbij.’ - ‘Heer,’ zei ze ‘,ik waan wel te weten Dat ge at gisteren noch heden.’ Hij zei: ‘Ze zegt daaraan waar.,’ 15595 Ze zei: Ԍaat ons zitten dan En tot een van mijn nichten gaan, Die hierbij woont; we zullen inderdaad Daar goed te gemak moeten zijn.’ Hij zei: ‘Het is wel mijn wil.,’ 15600 Ze zaten op en reden Tot dien dat ze kwamen ter plaatse Daar hen de jonkvrouw van zei. Ten eerste dat de poortwachter ze ziet Zei ze hem dat hij gelijk wekt 15605 Haar nicht en haar verhaalt Dat ze heeft gebracht daar binnen Een ridder, als ze hem zal kennen Dat zij erg blijde zal wezen. De portier deed na deze 15610 Alzo als die jonkvrouw gebood. Ze steeg af in de hof en Lancelot. Kort daarna kwamen beide De heer en de vrouwe gereed Met groot licht tegen hen daar, 15615 En deden hen groot feest daarna. De jonkvrouw zei na deze Tot haar nicht: Ԍaat me wezen, En maak die ridder feest nu, Die ik hier breng, dat bid ik u; 15620 Want betere man dan hij is Nee mocht het niet doen, dat wat zeker is.’ - ‘Wie is hij dan?’ zei ze. De ander sprak: ‘Het is mijn heer Lancelot van Lac.’ Ze deden hem feest daar, 15625 En lieten hem ontwapenen daarna. Die jonkvrouw beval alzo gauw Dat men te eten bereiden zou. Men deed het met een vaart alzo, En men liet hem eten toen. 15630 Daarna deden hem de knapen te bed, En hij ging tot de dag slapen. De volgende dag toen men op was gestaan Die van binnen vroegen gelijk Wat avontuur dat ze daar bracht 15635 Te komen ter tijd van de nacht. En ze vertelde hen geheel Alzo als daar was gebeurd, En hoe haar een ridder had onteerd Had Lancelot dat niet verweerd. 15640 Ze zeiden alle te dat uur Dat ze had goed avontuur. |
Alse op was gestaen Lanceloet ende wech woude gaen Die here vandaer binnen bat 15645 Hem so vele, dat hi eer at. Alse Lanceloet hadde geeten Ende op sijn pert was geseten Die wert bat dat hi hem seggen woude Waer waert hi henen riden soude. 15650 - ‘Ic micte te vaerne,’ seide hi, ‘Ten castele opten berch hier bi.’ - ԇod moet u verden,’ sprac die wart, ‘Van te varne daer wart: Ic ne souts u niet raeden, here. 15655 Hets leden .v. jaer ende mere, Datter geen ridder in mochte gaen Hine bleve doet ocht gevaen.’ - ‘Hoe quam dat, here,’ sprac Lanceloet. Hi seide: ‘Ic saelt u seggen bloet: 15660 Hets .v. jaer wel, oft also lanc, Dat een ridder heeft gewacht den ingane Datter noit sint man in ne quam Sonder dies orlof ane hem nam. Hi es soe wert ende van so groter macht, 15665 Ende hi heeft so grote cracht, Dat noit man nequam daer ter stede Vanden lande noch van andren mede, Hine verwannen, seggic u. Hier bi neradic u niet nu 15670 Daer wart te varne nu ter tijt, Gine mocht niet comen sonder strijt.’ Lanceloet antworde sciere: ‘Ic ne liet in gere maniere Ic ne soude varen der wart: 15675 Ic verloes daer mijn part Ic ne weet in wat manieren dat was.’ - ‘Na dat gi hebt sulken wille das,’ Sprac die riddre, ‘dat gi daer nu Varen wilt, ic sal varen met u, 15680 Ende ic sal die ere sien Die u daer sal gescien, Ende ic sal u hier binnen dinc tellen Die den strijt ten rechte soude vellen.’ Die ridder wapende hem sonder sparen; 15685 Ende alsi beide souden varen Sprac die joncfrouwe te Lancelote saen: ‘Lieve here, ic hebbe verstaen Dat een tornoy sal sijn te Kameloet: Suldire iet sijn?’ Doe sprac Lanceloet: 15690 ‘Waer bi vragedi dat, joncfrouwe?’ Si seide: ‘Here, bi mire trouwe, Wart soe, dat ic u daer waende sien Ic onthelde mi niet van dien, Ic ne souder danne wesen.,’ 15695 Lanceloet antworde te desen, Dat hi sijn soude dare, Opdat hi met hem selven ware. Si bevalne Goede daer naer Ende seide si soudene sien daer. 15700 Si reden en wech metter vart. Alsi waren op hare vart Die ridder sprac hem an tier tijt: ‘Nadat gi van Arturs hove sijt, Ende geselle vander tafelronde, 15705 Ic wane gi kint nu te stonde [p. 106] Die gene die sijn gesellen hier af.’ Lanceloet daer toe antworde gaf: ‘Here, ic ben selden int conincs hof, Daerbi bem ic tonvroeder daer of 15710 Hem allen te kinnen; mare Die ghene die harentare Meest wandelen nu ter uren Ende ondersoeken die avonturen Kinnic som, nochtan sijn daer inne 15715 Sulke die ic nine kinne: Dats mi leet; want elc van hen es Goet man ende wart, sijt seker des.’ Die ridder seide: ԓegt mi dan, Kinnedi enen ridder die es jonc man, 15720 Die geselle vander tafelronde es Ende heet Hestor van Mares?’ Lanceloet seide: ‘Gewaerlike, Ic ne kinne ridder in erderike Dien ic duchten soude also sere 15725 Als ic hem soude, here, Daert ten nausten ginge Tusscen .ij. ridders onderlinge.’ Dander seide: ‘weetti wie hi es?’ - ‘Nenic, here, sijt seker des, 15730 Sonder dat hi es in alre wise Een ridder van hogen prise: Men prijst sijn ridderscap also sere Alse mijns heren Waleweins, ochte mere.’ Die ridder seide tier uren: 15735 ‘Here, hi es sculdich bi naturen Goet ridder te sine, sekerlike, Want een die beste van erderike Was sijn vader, diene wan: Dat was van Beynoeic die coninc Ban.,’ 15740 Dies wonderde Lancelote sere, Ende seide: ‘Watseggedi, here? Men mach u hebben, ic wane, Logene geven te verstane.’ - ‘Introuwen,, hi wan u beide gader 15745 Ende was uwer beider vader, Dat weet ic wel,’ sprac die ridder doe; ‘Ende ic mach u seggen hoe: Doe doet was Uterpandragoen Men woude cronen Arture in dat doen, 15750 Die een kint was; ende die barone Die goet hilden van Uterpendragone Waeren ontboden daer, sonder waen, [Ende quamen also saen] Hem manscap doen. Ende doe gevel 15755 Dattie coninc Ban ende met hem also wel Die coninc Bohort van Gaunes, Die sijn broeder was, sijt seker des, Inden casteel laegen enen nacht, Daer gi gistren te vaerne had gehacht. 15760 Die hertoge van Mares, die doe was Here vanden castele, sijt seker das, Hadde ene dochter, men ne vant Ghene so scone in al dat lant; Ende die coninc Ban als hise sach 15765 Dede soe, dat hi bi hare lach, Ende wan Hestore an hare. Ende alse hi gewassen was daer nare, Ende voer tArturs hove wart, Die ridder daer gi jegen vechten vart 15770 Verboet hem dat hi niet ne soude maken Kinnesse jegen u in genen saken. Nochtan hebbic wonder des, Na dien dat hi also goet es, Alse gi mi hebt gesegt nu, 15775 Dat hi noit en aquiteerde u; Want gine hebt gene scande in dien Dat hi u broeder es, als ic mach sien.’ - ‘Enes mi ghene scande,’ sprac Lanceloet, ԍaer ic hebs bliscap groet, 15780 Dat also goet man mijn broeder es, Ende God moete sijn geloeft des; Ende ic ne werde nimmermere Te payse, ic ne sal weten eere Van deser sake die waerhede. 15785 Ende hi sal mi moeten geven mede Sonder letten redene waer bi Dat hijt hevet geholen jegen mi.’ Alsi ten castele quamen doe bat Gene riddre Lancelote dat 15790 Hi daer een lettel ontbeiden woude, Want hi weder tote hem comen soude. Lanceloet bleef doer sine bede daer; Ende hi voer inden casteel daer naer, Ende vant den riddre eer iet lanc, 15795 Die te hoedene plach den inganc, Die Hestors oem was, ende si bede Groeten elc andren te dier stede, Want elc was anders rechtswere. Doe sprac toten ridder die here: 15800 ‘wimoet u wachten van felheden nu, Want hier coemt vechten jegen u Die beste ridder die leeft, Die over die brugge heeft Wille te varne met crachte. 15805 Ende hi es van so groter machte, Dat ghine sult, sonder waen, Sine cracht niet moegen wederstaen. Maect uwen pays, dat radic u, Ten eerlijcsten dat gi moeget nu.,’ 15810 - ‘Wie es hi dan,’ sprac die ridder, ‘Segt mi.’ - ‘Hets mijn here Lanceloet,’ antworde hi. - ‘Tegen Lancelote,’ sprac hi tien tiden, ‘Ne willic emmer niet striden, Of God wilt, onse here, 15815 Ic souder af hebben sulc eere Alsmen van andren seget Daer hi jegen te vechtene pleget. Al waendickene verwinnen nu Ine daeds niet, seggic u, 15820 Ende ic souds oec met rechte begeven Om Hestors wille, mijns neven, Dies broeder hi es. Nu segt mi Hoedane wapene draeget hi?’ Hi seit hem thant. Hi kindene wel, 15825 Dien ridder, bedi dat hi int water vel Des avonts te voren. - ԗaendi des,’ Sprac die ridder, Ԥat Lanceloet es Met witten wapinen? Sijt seker das, Dattie ridder gister navont hier was, 15830 Ende dat icken int water stac: Dat en was niet Lanceloet van Lac. Haddijt geweest al sonder waen Hine hadde niet gevallen so saen. Hets enich ribaut of triwant, 15835 Die aldus rijdt dore tlant In die gelike van enen goeden man, Ende doet hem Lancelote heeten dan, Datmen hem sal doen te meerre eere.’ Alse dese wort verstont die here 15840 Hi scoffierdem daer af doe, Ende en wister wat seggen toe. Die ridder vragede ter vart Den here hoe die ridder was gehaert. Hi seide: Ԉine heeft geen haer, bedi 15845 Hi es bescoren.’ Doe seide hi: ‘Nu bem ic herde seker des, Dattie ridder Lanceloet niet en es, Want hi heeft dat scoenste hoeft Datmen hebben mochte, des geloeft. 15850 Nu laeten vort comen gereet, Die hem selven Lancelote heet, Ic ne wille te ghenen daegen Nemmermeer vort wapene draegen Ne stekickene niet uten gereide.,’ 15855 Die ridder quam tote Lancelote ende seide: [p. 107] ‘wimoet joesteren nu te tiden, Anders ne mogedi niet liden.’ Si gereidden hen beide metter vart, Ende elc liet lopen ten andren wart, 15860 So dat si elc op andren staken Dat haerre beider speren braken, Ende si hem beide te samen Onder horten met lichamen, Maer dat si onthilden hen so wel, 15865 Dat noch deen noch dander vel. Alse Lanceloet woude trecken sijn swert Sprac die ander te hem wart: Ԃeit, here, laet ons joesteren Ende lopen noch een ocht .ij. speren, 15870 Tot dat gi af hebt gesteken mi Of ic u.’ Lanceloet sprac: ‘Dat si.’ Hi gaf Lancelote een spere. Si hadden beide joesterens ghere Ende liepen elc op andren soe, 15875 Dat hare scilde spleten doe. Ende die riddre vander bruggen stac Op Lancelote dat sijn spere brac. Ende Lanceloet stakene weder Ende geraectene bat neder, 15880 Ende droegen ter erde. Hi viel int water vanden perde Ter selver stat, daer te voren Lanceloet viel, alse gi moeget horen, Daer hi sonder waen verdronken ware 15885 En haddemen hem niet gheholpen dare. Alse [hi] uten watre getrect was Vermaende hem Lanceloet das, Ocht hi wonde joesteren mere. Dander seide: ԁy genade, here, 15890 Ic ne wiste niet dat gijt wart. Ic geve mi op: siet hier mijn swart.’ Lanceloet namen op also, Ende hi voer inden casteel doe Om te vernemene dare 15895 Van Hestore ende van hem dat ware. Die ridder diene brochte daer Sprac ter vrouwen daer binnen daer naer: ‘Lieve suster, ic bringe u Den besten ridder vander werelt nu: 15900 Lancelote van Lac, sijt seker des, Die Hestors uwes soens broeder es.’ Si was utermaten blide das. Ende alsi ontwapent was Hare dochte dat si sach bi gelijc 15905 Den coninc Ban van Beynoic. Si custene an sinen mont Ende weende van bliscepen tier stont. Si leidene int paleys ende seide: ԍine wondert niet, bi rechter waerheide, 15910 Dat gi goet ridder sijt ende wert man, Bedi u vader die coninc Ban Was die beste ridder die ic noit sach Van sire ouden op enichgen dach.’ Lanceloet bat hare daer naer 15915 Dat si hem woude seggen waer, Ocht Hestor sijn broeder was, Want hi hadde tale gehort das. Si seide: ‘Ja hi, sonder waen,’ Ende dede hem al tselve verstaen 15920 Dat hem sijn wert hadde geseit, So dat hi wel wiste die waerheit. Si toende hem een vingerlin tier stont, Daer een diere saphier in stont Ende .ij. serpentekine 15925 Gehouwen inden vingerline. Si seide: ‘in gewaere dinc, Mi gaf u vader die coninc Dat vingerlin, dat gi hier siet, Alse hi uut desen lande sciet, 15930 Ende seide dat hem die coninginne gaf U moeder, ende dat si daer af Rechte hadde des gelike; Ende hi seide waer, sekerlike; Want het en es niet lanc leden 15935 Dat ic doer Gaule quam gereden, So dat ic te Royal Mostier quam, Daer u vader leget, ende ic vernam U moeder, ende die es, seggic u, Die beste vrouwe die leeft nu, 15940 Ende een helich wijf sekerlike. Si vragede mi soetelike Wie ic was ende van wat lande, Ende ic seit hare altehande. Doe vragedi si om u vort. 15945 Ic seide ic hadde van u gehort, Ende dat ic u noit ne hadde gesien; Ende ic seide hare totien Dat ghi die beste ridder wart Die achter lande voer ocht vart. 15950 Mettien sach si ane mine hant Dit vingerlin, ende vragede thant Van wanen het mi was toe comen? Alsic die wort hadde vernomen Ic wout helen, maer ic ne mochte: 15955 Si kinnet wel, ende si brochte Dat wedergade daer af thant, So dat ic daer ondervant Ende weet seker dat mi seide U vader hier af die waerheide.,’ 15960 Alse Lanceloet die sake verstont Hi was blider daer af tier stont, Dan oftmen hem hadde gegeven doe Die beste stat ende die rijcste toe, Die de coninc Artur hadde tien tide. 15965 Si waren dien avont alle blide Van Lancelote, minste ende meeste, Ende maecten van sire coemste feeste. Die vrouwe, die int .ij. jaeren daer vore Niet ne sach haren sone Hestore, 15970 Si hadde groten gare Om te wetene van hem niemare; Ende Lanceloet seide hare nadien Dat hine al gesont hadde gesien, Het was leden, dat hi waende, 15975 Luttel meer dan .ij. maende. Lancelote was daer binnen gedaen Groete feeste, sonder waen. Sanderdaeges sciet uten hove Lanceloet metter vrouwen orlove. 15980 Die vrouwe si geleiddene doe, Ende si bat hem emmertoe, Ende si seide: ‘wel lieve here, Ic bidde u dat gi vort mere Penst om Hestore uwen broeder, 15985 Die mijn kint es ende ic sijn moeder, Dat gi te hem waert neemt ware.’ Hi antworde der vrouwen daer nare: ԏnne mi God dat icken vinde Ic ne sal niet sciere van uwen kinde 15990 Sceden, opdat ic hebbe macht.’ Ende als sine een stuc hadde gebracht Deedse wederkeren die here: Si bat hem over Hestore sere. Aldus sciet Lanceloet tien tide 15995 Van hare drove ende blide: Drove om Lyoneels wille, Daer hi niet af lude no stille In en gere maniere mochte verstaen; Ende hi was blide, al sonder waen, 16000 Om Hestore, dien hi vinden sal In corten tiden, heeft hijs geval. |
Toen op was gestaan Lancelot en weg wilde gaan Die heer van daar binnen bad 15645 Hem zoveel, dat hij eerder at. Toen Lancelot had gegeten En op zijn paard was gezeten De waard bad dat hij hem zeggen wilde Werwaarts dat hij heen zou rijden. 15650 - ‘Ik mik te gaan,’ zei hij, ‘Ten kasteel op de berg hierbij.’ - ԇod moet u behoeden,’ sprak de waard, ‘Van te gaan derwaarts: Ik nee zou het u niet aanraden, heer. 15655 Het is geleden 5 jaar en meer, Dat er geen ridder in mocht gaan Hij bleef dood of gevangen.’ - ‘Hoe kwam dat, heer,’ sprak Lancelot. Hij zei: ‘Ik zal het u al bloot zeggen: 15660 Het is wel 5, of alzo lang, Dat een ridder heeft bewaakt de ingang Dat er nooit sinds man in nee kwam Uitgezonderd die verlof aan hem nam. Hij is zo waard en van zo’ n grote macht, 15665 En hij heeft zo’ n grote kracht, Dat nooit man nee kwam daar ter plaatse Van het land noch van anderen mede, Hij overwon hem, zeg ik u. Hierbij nee raad ik u niet nu 15670 Derwaarts te gaan nu ter tijd, Ge mocht er niet komen zonder strijd.’ Lancelot antwoordde snel: ‘Ik nee liet het op geen manier Ik nee zou derwaarts gaan: 15675 Ik verloor daar mijn paard Ik nee weet niet op welke manier dat was.’ - ‘Nadat ge hebt zo’ n wil dat,’ Sprak de ridder, ‘dat ge daar nu Gaan wil, ik zal met u gaan, 15680 En ik zal de eer zien Die u daar zal geschieden, En ik zal u hier binnen een ding vertellen Die de strijd terecht zou vellen.’ Die ridder wapende hem zonder ophouden; 15685 En toen ze beiden zouden gaan Sprak de jonkvrouw tot Lancelot gelijk: ‘Lieve heer, ik heb verstaan Dat een toernooi zal zijn te Carmeloet: Zal je er iets zijn?’ Toen sprak Lancelot: 15690 ‘Waarom vraag je dat, jonkvrouw?’ Ze zei: ‘Heer, bij mijn trouw, Was het zo, dat ik u daar waande te zien Ik onthield me niet van die, Ik nee zou er dan wezen.,’ 15695 Lancelot antwoordde tot deze, Dat hij daar zou zijn, Opdat hij met hem zelf was. Ze beval hem God daarna En zei ze zou hem zien daar. 15700 Ze reden weg met een vaart. Toen ze op hun vaart waren De ridder sprak hem aan te die tijd: ‘Nadat ge van Arthur’ s hof bent, En gezel van de tafelronde, 15705 Ik waan ge kent nu ter tijd Diegene die hiervan zijn gezellen.’ Lancelot daartoe antwoord gaf: ‘Heer, ik ben zelden in koning ‘s hof, Daarom ben ik onbekender daarvan 15710 Hen allen te kennen; maar Diegene die hier en daar Meest wandelen nu ter uren En onderzoeken de avonturen Ken ik sommige, nochtans zijn daarin 15715 Sommige die ik niet ken: Dat is me leed; want elk van hen is Goede man en waard, wat zeker is.’ De ridder zei: ‘Zeg me dan, Kien je een ridder die een jonge man is, 15720 Die gezel van de tafelronde is En heet Hestor van Mares?’ Lancelot zei: ‘Gewaar, Ik nee ken geen ridder in aardrijk Die ik duchten zou alzo zeer 15725 Als ik hem zou, heer, Daar het met de grootse moeite ging Tussen 2 ridders onderling.’ De ander zei: ‘weet ge wie hj is?’ - ‘Neenn ik, heer, wees zeker van dit, 15730 Uitgezonderd dat hij op alle wijze is Een ridder van hoge prijs: Men prijst zijn ridderschap alzo zeer Zoals mijn heer Walewein, of meer.’ De ridder zei te dat uur: 15735 ‘Heer, hij is schuldig van naturen Goede ridder te zijn, zeker, Want een van de beste van aardrijk Was zijn vader, die hem won: Dat was van Benewijc de koning Ban.,’ 15740 Dus verwonderde Lancelot zeer, En zei: ‘Watzeg je, heer? Men mag u hebben, ik waan, Leugens geven te verstaan.’ - ‘Inderdaad, hij won u beide samen 15745 En was uw beider vader, Dat weet ik wel,’ sprak ie ridder toen; ‘Enik mag u zeggen hoe: Toen dood was Uter-Pandragoen Men wilde kronen Arthur in dat doen, 15750 Die een kind was; en de baronnen Die goed hielden van Uter-Pandragoen Waren ontboden daar, zonder twijfel, En kwamen alzo gelijk Hem manschap doen. En toen geviel 15755 Dat de koning Ban en met hem alzo wel De koning Bohort van Gaunes, Die zijn broeder was, wat zeker is dit, In het kasteel lagen een nacht, Daar ge gisteren te gaan had geacht. 15760 De hertog van Mares, die toen was Heer van het kasteel, wat zeker is was, Had een dochter, men nee vond Geen zo’ n mooie in al dat land; En de koning Ban toen hij haar zag 15765 Deed zo, dat hij bij haar lag, En won Hestor aan haar. En toen hij opgewassen was daarna, En voer te Arthur’ s hof waart, De ridder daar ge tegen vechten gaat 15770 Verbood hem dat hij niet nee zou maken Kennis tegen u in geen zaken. Nochtans heb ik dus verwondering, Na dien dat hij alzo goed is, Zoals ge me nu hebt gezegd, 15775 Dat hij nooit leerde kennen u; Want ge hebt geen schande in die Dat hij uw broeder is, zoals ik mag zien.’ - ‘Het is me geen schande,’ sprak Lancelot, ԍaar ik heb grote blijdschap, 15780 Dat alzo goede man mijn broeder is, En God moet geloofd dus; En ik nee wordt nimmermeer Tevreden, ik nee zal eerder weten Van deze zaak de waarheid. 15785 En hij zal mij moeten geven mede Zonder reden te letten waarom Dat hij het tegen mij heeft verholen.’ Toen ze beter bij het kasteel kwamen Die ridder zei Lancelot dat 15790 Hij daar wat wachten wilde, Want hij weer tot hem zou komen. Lancelot bleef door zijn bede daar; En hij voer in het kasteel daarna, En vond de ridder al gauw, 15795 Die de ingang te hoeden plag, Die Hestor’ s oom was, en ze beide Groeten elk de andere te die plaats, Want elk was anders volle neef. Toen sprak tot de ridder die heer: 15800 ‘Ge moet u wachten van felheid nu, Want hier komt vechten tegen u De beste ridder die leeft, Die over de brug heeft Wil te gaan met kracht. 15805 En hij is van zo’ n grote macht, Dat gij hem zal, zonder twijfel, Zijn kracht niet mogen weerstaan. Maak uw vrede, dat raad ik u, Ten eerlijkste dat ge mag nu.,’ 15810 - ‘Wie is hij dan,’ sprak die ridder, ‘zeg het me.’ - ‘Het is mijn heer Lancelot,’ antwoordde hij. - ‘Tegen Lancelot,’ sprak hij te die tijd, ‘Neen, wik ik immer niet strijden, Of God wil het, onze heer, 15815 Ik zou er van hebben zo Ԡn eer Zoals men van anderen zegt Daar hij tegen te vechten pleegt. Al waande ik hem nu te overwinnen Ik deed het niet, zeg ik u, 15820 En ik zou het ook met recht begeven Vanwege Hestor, mijn neef, Diens broeder hij is. Nu zeg me Hoedanige wapens draagt hij?’ Hij zei het hem gelijk. Hij kende hem goed, 15825 Die ridder, omdat hij in het water viel De avond tevoren. - ԗaande ge dus,’ Sprak die ridder, Ԥat Lancelot is Met de witte wapens? Dat is het zeker, Dat die ridder gistenavond hier was, 15830 En dat ik hem in het water stak: Dat was niet Lancelot van Lac. Had hij het geweest al zonder twijfel Hij was had niet gevallen zo gelijk. Het is enige rabauw of trawant, 15835 Die aldus rijdt door het land In de gelijkenis van een goede man, En laat hem Lancelot heten dan, Dat men hem te meer eer zal doen.’ Toen deze woorden die heer verstond 15840 Hij schoffeerde zich daarvan toen, En wist er niet wat toe te zeggen. Die ridder vroeg ter vaart De heer hoe die ridder was gehaard. Hij zei: ‘Hij heeft geen haar, omdat 15845 Hij is geschoren.’ Toen zei hij: ‘Nu ben ik erg zeker dit, Dat die ridder Lancelot niet is, Want hij heeft dat mooiste hoofd Dat men hebben mocht, dus geloof het. 15850 Nu laat hem voorkomen gereed, Die zichzelf Lancelot noemt, Ik nee wil te geen dagen Nimmermeer voort wapen dragen Nee steek ik hem niet uit het zadel.,’ 15855 De ridder kwam tot Lancelot en zei: ‘Ge moet kampen nu ten tijd, Anders nee mag je er niet in.’ Ze bereidden hen beiden met een vaart, En elk liet lopen ten andere waart, 15860 Zodat ze elk op de andere staken Dat hun beider speren braken, En ze hen beide tezamen Onder staken met lichamen, Maar dat ze zich zo goed onthielden, 15865 Dat noch de ene noch de ander viel. Toen Lancelot zijn zwaard wilde trekken Sprak de ander tot hem waart: ‘wacht, heer, laat ons kampen En lopen noch om een of 2 speren, 15870 Totdat ge mij hebt afgestoken Of ik u.’ Lancelot sprak: ‘Dat staat.’ Hij gaf Lancelot een speer. Ze hadden beide te kampen verlangen En liepen elk zo op de andere, 15875 Dat hun schilden spleten toen. En de ridder van de brug stak Op Lancelot zodat zijn speer brak. En Lancelot stak hem weer En raakte hem beter neer, 15880 En droeg hem ter aarde. Hij viel in het water van het paard Terzelfder plaats, daar tevoren Lancelot viel, zoals ge mocht horen, Daar hij zonder twijfel verdronken was 15885 En had men hem niet geholpen daar. Toen hij uit het water getrokken was Vermaande hem Lancelot dat, Of hij meer wilde kampen. De ander zei: ‘Aai genade, heer, 15890 Ik nee wist niet dat gij het was. Ik geef me over: ziet hier mijn zwaard.’ Lancelot nam hem op alzo, En hij voer in het kasteel toen Om te vernemen daar 15895 Van Hestor en van hem dat ware. De ridder die hem daar bracht Sprak ter vrouwe daar binnen daarna: ‘Lieve zuster, ik breng u De beste ridder van de wereld nu: 15900 Lancelot van Lac, wat dus zeker is, Die Hestor uw zoon broeder is.’ Ze was uitermate blijde dat. En toen hij ontwapend was Dacht ze dat ze bij gelijkenis zag 15905 De koning Ban van Benewijc. Ze kuste hem op zijn mond En weende van blijdschap te die tijd. Ze leidde hem in het paleis en zei: ԍe verwondert niet, bij rechte waarheid, 15910 Dat ge goede ridder bent en waardige man, Omdat uw vader de koning Ban Was de beste ridder die ik nooit zag Van zijn ouderdom op enige dag.’ Lancelot bad haar daarna 15915 Dat ze hem wilde waarheid zeggen, Of Hestor zijn broeder was, Want hij had woorden gehoord dat. Ze zei: ‘Ja hij, zonder twijfel,’ En liet hem al hetzelfde verstaan 15920 Dat hem zijn waard had gezegd, Zodat hij wel wist die waarheid. Ze toonde hem een ring te die tijd, Daar een dure saffier in stond En 2 serpentjes 15925 Gehouwen in de ring. Ze zei: ‘En zeker ding Mij gaf uw vader de koning Deze ring, dat ge hier ziet, Toen hij uit dit land scheidde, 15930 En zei dat hem de koningin gaf Uw moeder, en dat ze daarvan Recht had dergelijke; En hij zei waar, zeker; Want het is niet lang geleden 15935 Dat ik door Gaule kwam gereden, Zodat ik te Royal Mostier kwam, Daar uw vader ligt, en ik vernam Uw moeder, en die is, zeg ik u, De beste vrouwe die leeft nu, 15940 En een heilig wijf zeker. Ze vroeg me zo lieflijk Wie ik was en van wat land, En ik zei het haar al gelijk. Toen vroeg ze om u voort. 15945 Ik zei ik had van u gehoord, En dat ik u nooit nee had gezien; En ik zei haar tot die Dat gij de beste ridder was Die achter landen voer of ging. 15950 Meteen zag ze aan mijn hand Deze ring, en vroeg gelijk Van waarvan het me was toegekomen? Toen ik die woorden had vernomen Ik wilde het verhelen, maar ik mocht niet: 15955 Ze kende het goed, en ze bracht Dat evenbeeld daarvan gelijk, Zodat ik daar ondervond En weet zeker dat me zei Uw vader hiervan de waarheid.,’ 15960 Toen Lancelot de zaak verstond Hij was er blijder van te die tijd, Dan of men hem had gegeven toen Die beste plaats en die rijkste toe, Die de koning Arthur had te die tijd. 15965 Ze waren die avond allen blijde Van Lancelot, kleinste en grootste, En maakten van zijn komst feest. De vrouwe, die in het 2de jaar daarvoor Niet nee zag haar zoon Hestor, 15970 Ze had groot verlangen Om te weten van hem nieuws; En Lancelot zei haar nadien Dat hij hem geheel gezond had gezien, Het was geleden, dat hij waande, 15975 Weinig meer dan2 maanden. Lancelot was daar binnen gedaan Groot feest, zonder twijfel. De volgende dag scheidde uit de hof Lancelot met de vrouwe verlof. 15980 Die vrouwe ze begeleidden hen toen, En ze bad hem immer toe, En ze zei: ‘wel lieve heer, Ik bid u dat ge voort meer Peinst om Hestor uw broeder, 15985 Die mijn kind is en ik zijn moeder, Dat ge tot hem waart neemt waar.’ Hij antwoordde de vrouwe daarna: ԇunt God me dat ik hem vindt Ik nee zal niet snel van uw kind 15990 Scheiden, opdat ik macht heb.’ En toen ze hem een stuk had gebracht Liet ze terug keren de heer: Ze bad hem voor Hestor zeer. Aldus scheidde Lancelot te die tijd 15995 Van haar droevig en blijde: Droevig vanwege Lionel, Daar hij niet op generlei wijze Op geen manier mocht verstaan; En hij was blijde, al zonder twijfel, 16000 Om Hestor, die hij vinden zal Al gauw, heeft hij geluk. |
Hi reet so toter noenen toe, Ende quam in een out foreest doe, Daer hi ene oude capelle sach, 16005 Daer ene oude hermite in lach. [p. 108] Omtrint die kapelle was een kerchof, Ende daer stont ten ingange daer of Een cruce ende .i. marberijn steen toe, Daer lettren an waren, die spraken soe: 16010 ‘O riddre, die dit lant vaers dore Om te sokene avonture, Ne wiltu niet sterven sone com niet In dit foreest, wat soes gesciet; Dune salter niet uut moegen ontgaen 16015 Sonder doet ocht scande, sonder waen.’ Die cnape die met Lancelote was Seide alse hi die lettren las: ‘Here, nu ne vardi vordre niet, Na dat gi dit gescrifte siet.,’ 16020 Die cnape en behorde hem niet toe, Dan hi ane hem bi avonturen quam doe, Lanceloet vragede hem also houde Waer hi varen soude? Die cnape antworden sonder sparen: 16025 ‘Here, ic sal tenen castele varen In gene side den bossche.’ – ‘Soe souttu Den wech recht vort varen nu?’ - ‘Jay ic, here,’ sprac hi metter vart, ‘Daar en es gheen ander wech der wart.,’ 16030 - ‘Nu vare dan vorewart,’ seide hi, ‘sekerlike,, ic volge di.’ - ԁy here,’ seit hi, Ԯe coemt niet mede, Het ware alte groete sothede; Ja en verstaedi niet die lettren, here?,’ 16035 - ‘Daar af ne houdic min no mere Ic ne laets niet, ic ne salre gaen.’ Hi sach dattie hermite ondaen Die kapelle hadde binnen desen Ende woude sine vespere lesen. 16040 Lanceloet groettene doe, ende hi Groetene weder ende seide: ‘Watsoecti?’ - ‘Ic soeke,’ seit hi, ‘al dore dat lant Enen ridder, es Lyoneel genant.’ - ‘Hoe heetti?’ - ‘Ic heete Lanceloet.,’ 16045 Doe seide die hermite al bloet: ‘Ic hebbe van u ter meniger tijt Horen spreken, bedi gi sijt Die beste die leeft nu ten stonde, Nadat vele lieden orconden. 16050 Het ware overgrote scade Vordi iewerinc bi dommen rade Daer gi niet ne mocht keren dan; Daer souden lieden verliesen an. Ic ne rade u niet vorder te verne 16055 Int foreest, in spele nocht in seerne; Daer sijn binnen desen naesten .ij. jaeren Wel .c. ridders gevaren, Die mi hadden gesekert al, Haddem God gegeven geval 16060 Dat si hadden behouden tleven, Dat si souden sijn comen hier beneven Om mi te seggene, tuwaren, Hoe si daer hadden gevaren; Noit en quamer een weder tote mi. 16065 Ic weet wel dat si doet sijn, daer bi Seggic u, here, die nu ter tijt Pilaer van ridderscape sijt, Dat gi niet vort ne vart nu, Want gine keert niet, dat seggic u.,’ 16070 - ‘Nu segt mi,’ seide Lanceloet saen, ‘Die lettren die daer gescreven staen, Hebben sire iet lange gewesen?’ Die hermite antworde te desen, Si hadden daer wel geweest .vi. jaer; 16075 Maer sine wisten hoe si quamen daer. Daer en halp geen ontraden, twaren, Lanceloet woude emmer vort varen. Alse den hermite dochte Dat hijt hem niet ontraden ne mochte 16080 Hi sprac tote Lancelote: ԁy lieve here, Ic bid u dat gi blijft tavont mere: Hets wel na avont nu ter wilen, Want eer gi reet .ij. milen Salt nacht sijn, ende optie erde 16085 Suldi liggen met uwen perde Ende hebben in alre wisen Breke van dranke ende van spisen, Dies gi genoech moeget hier hebben nu, Ende die cnape die es met u.,’ 16090 So dat int inde dede Lanceloet des hermiten bede, Diene te gemake dede sere Met dat hem verleende onse here. Lanceloet vrageden ocht hi iet 16095 Wiste hoe dat foreest hiet. Die hermite seide: ‘Hets geheten Dat verloren foreest, wildijt weeten, Omdat niemen int lant vroet es Wat wesene indat foreest es. 16100 Hets soe verloren, sonder waen, Datmen gene dinc vort ne mach bestaen Van hem diere in gaen, cleine ocht groet.’ - ‘Dat es groet wonder,’ sprac Lanceloet, ‘Hets wech sonder keren, dunke mi; 16105 Ic salre in varen sien wat si Ende waer si sijn gebleven alle.’ - ԇod ghevet u te goeden gevalle,’ Sprac die hermite; ԩne was noit ere Om enen man besorget so sere.,’ 16110 Des ander dages quam Lanceloet vort Alse hi messe hadde gehort Vanden helichgen geest, ende nam orlof An dien hermite ende scieter of. Ende die hermite bat sere 16115 Vor hem Gode onsen here, Dat hine daede keren gesont. Hi voer int foreest tier stont, Ende die sciltknecht vor met hem daer. Lanceloet vragede hem daer naer 16120 Met wien hi was. Hi antworde des: ԍetten coninc Pelles.’ Also alse hi reet int foreest vorwart Hi ontmoette in sine vart Ene joncfrouwe, die gevort brochte 16125 Een brecskin als hem dochte. Hi hadde sinen helm af gedaen Om dat hi met heyten was bevaen, So dat sijn anscijn was al bloet. Mettien groette Lanceloet 16130 Die joncfrouwe; maer si Ne sprac een wort niet, want hi Dochte hare so scone wesen, Dat si hare scoffierde bi desen; Ende si bleef houdende nadien, 16135 Alse diene woude bat besien. Hi hadde groet wonder waerbi Sine so besach. Doe seide hi: Wat segt di, wat dunct u, joncfrouwe?’ Si seide: ԍi dunct, bi mire trouwe, 16140 Alte groete scade nu ter tijt, Dat also scone lichame alse gi sijt Dus vart recht vort te sire doet; Ende hets verlies alte groet; Want gine mocht niet comen wesen 16145 In vreseliker foreest dan in desen.’ Hi seide: ‘Ne vervart u niet, Bedi, joncfrouwe, men niet ne siet Alle die ongevalle gescien Daer hem die lieden af ontsien.,’ 16150 Si seide: ԇod bescermes u; Mi ware leet mesfielt u nu.’ Ende hi sciet mettien van hare. Die cnape seide tot hem daer nare: ԁy lieve here, hort na rade, 16155 Ende hebt uwes selfs genade [p. 109] Ende keert: en hebbedi niet die joncfrouwe Gehort, die om u heeft groten rouwe, Die u noit ne sach, ende seget al bloet, Here, dat gi vart in uwe doet; 16160 Die gene sullen in haeren sinnen Te rechte drove sijn die u kinnen, Nadien dat u so sere claegen Die gene die u noit ne saegen. Om Goede, keert, ende ic sal nu 16165 Keren om die minne van u Tote dat gi uten foreeste sijt.’ Hine wouts niet doen te dier tijt. Daer na sijn si in enen beemt comen: Daer hebben si .xxx. pawelgoene vernomen 16170 Gericht, die scoenste die gesien Lanceloet hadde noit vordien, Daer .iiij. pijnbome binnen stonden Deen jegen den andren tien stonden; Ende si stonden gericht al ront. 16175 In die middelt van al stont Een setel, die yvorijn was, Gedect met samite, als ict las, Ende opt samijt stont .i. trone daer, Die groet van goude was ende swaer, 16180 Ende al omtrint den pijnboemen waren Ridders ende vrouwen, tuwaren. Sulke ridders hadden wapene an, Ende sulke waren ontwapent dan, Ende dansten alle tien stonden, 16185 Sulc met helme gebonden. Alse Lanceloet sach sprac hi mettien Dat hi dat geselscap woude sien, Ende dat hem wel dochte das, Dat ghint een scone geselscap was, 16190 ‘Ende sine toenen niet men ne mach Dit foreest liden heden den dach Coenlike ende met payse over al. Ondanc moet ic hebben, ic ne sal Sien waer bi si die feeste doen.,’ 16195 Ende als hi leet tirste pawelgoen Hem verkeerden thant bede Sijn bloet ende sine herte mede; Want dat vordien tiden sijn moet Niewerinc toe dan te ridderscape stoet 16200 Ende te starken stouten orlogen, Hi wart nu also bedroegen, Dat hem al sine herte droech doe Te dansene ende els niewerinc toe, Ende vergat sire vrouwen tier steden 16205 Ende al sire gesellen mede, Ende sijns selfs, so dat hi beette af, Ende hi sijn pert te houdene gaf Den cnape, ende warp uut sire hant Den spere ende den scilt thant, 16210 Ende ginc al met sinen helme gebonden Ane dien dans, ende nam tien stonden Die irste joncfrouwe die hi vant, Ende danste an hare thant, Ende begonste dansen ende singen toe, 16215 Gelijc dat dandre daeden doe, Ende sanc ende speelde meer tier stede Dan hi noit te voren dede. Ende si songen enen sanc Die gemaect was onlanc 16220 Vander coninginnen Genevre; maer Die knape die toehorde daer Ne verstont niet alse si daer sprongen Alden sanc dien si daer songen Vander coninginnen; maer hem dochte, 16225 Nadien dat hi verstaen mochte: ‘Wie hebben die scoenste coninginne Die dese werelt hevet inne.’ Alse die cnape hadde ontbeit daer Lange tijt, hem vernoyede; daer naer 16230 Ginc hi tote Lancelote ende seide: ‘Here, ic lette na u ende beide; Hets tijt, laet ons wech varen nu.’ Lanceloet antworde: Ԏoch doer u Ne porric niet, noch dor andren man.,’ 16235 Die knape ontbeidde noch .i. stuc dan. Alse die knape sach die sonne sinken Ende hem Lanceloet niet woude bedinken Dat tijt te varne ware Hi ginc weder tot hem daer nare, 16240 Ende vermaende hem van varne tier stont. Ende hi, die nieuwerinc toe en verstont Dan te dansene doe Ende te speelne emmer toe, Antworden in desen manieren: 16245 ‘Het doet goet minne antieren;’ Ende dit was die sanc die si songen daer. Doe wiste die cnape al claer Dat Lanceloet bedroegen was Biden danse, ende was drove das, 16250 Ende vloecte die wile metter vart Dat si quamen der wart, Alse die beste ridder daer bleef gevaen Vanden besten, sonder waen, Bi toverien ende bi sotheden; 16255 Ende hi weende sere tier steden. Ende als hine niet bringen ne mochte Hi reet wech in droven gedochte. Nu swiget davonture van desen, Ende wi sullen nu lesen 16260 Wat minen here Yweine gevel Alse hi Lancelote sochte also wel. |
Hij reed zo tot de noen toe, En kwam in een oud bos toen, Daar hij een oude kapel zag, 16005 Daar een oude heremiet in lag. Omtrent de kapel was een kerkhof, En daar stond ten ingang daarvan Een kruis en een marmeren steen toen, Daar letters aan waren, die spraken zo: 16010 ‘O ridder, die dit land doorgaat Om te zoeken avontuur, Nee wil u niet sterven zo kom niet In dit bos, wat zo er gebeurt; U zal er niet uit mogen gaan 16015 Zonder dood of schande, zonder twijfel.’ Die knaap die met Lancelot was Zei toen hij de letters las: ‘Heer, nu nee ga niet verder, Nadat ge dit geschrift ziet.,’ 16020 De knaap behoorde hem niet toe, Dan hij hem bij avonturen aankwam toen, Lancelot vroeg hem alzo gauw Waar hij gaan zou? De knaap antwoordden zonder ophouden: 16025 ‘Heer, ik zou naar een kasteel gaan In die zijde van het bos,’ – ‘Zo zou u De weg recht voort gaan nu?’ - ‘Ja ik, heer,’ sprak hij met een vaart, ‘Daar is geen andere weg derwaarts.,’ 16030 - ‘Nu ga dan voorwaarts,’ zei hij, ‘Zeker, ik volg u.’ - ‘Aai heer,’ zei hij, Ԯee kom niet mee, Het was al te grote zotheid; Ja en versta je niet de letters, heer?,’ 16035 - ‘Daarvan nee hou ik me meer nog min Ik nee laat het niet, ik zal er gaan.’ Hij zag dat de heremiet geopend De kapel had binnen deze En wilde zijn vesper lezen. 16040 Lancelot groette hem toen, en hij Groette hem weer en zei: ‘Wat zoek je?’ - ‘Ik zoek,’ zei hij, ‘al door dat land Een ridder, is Lionel genaamd.’ - ‘Hoe heet je?’ - ‘Ik heet Lancelot.,’ 16045 Toen zei die heremiet al bloot: ‘Ik heb van u ter menige tijd Horen spreken, omdat gij bent De beste die leeft nu ten tijd, Nadat vele lieden verkondigen. 16050 Het was over grote schade Voerde je ergens bij domme raad Daar ge niet nee mocht keren dan; Daar zouden lieden verliezen aan. Ik nee raad u aan niet verder te gaan 16055 In het bos, in spel noch in scherts; Daar zijn binnen deze naaste 2 jaren Wel 100 ridders gegaan, Die me hadden allen verzekerden, Had hen God gegeven geluk 16060 Dat ze hadden behouden het leven, Dat ze zouden zijn gekomen hier benevens Om mij te zeggen, inderdaad, Hoe ze daar hadden gedaan; Nooit kwam er een weer tot mij. 16065 Ik weet wel dat ze dood zijn, daarbij Zeg ik u, heer, die nu ter tijd Pilaar van ridderschap bent, Dat ge niet voort nee gaat nu, Want ge keert niet, dat zeg ik u.,’ 16070 - ‘Nu zeg mij’ zei Lancelot gelijk, ‘De letters die daar geschreven staan, Hebben ze er iets lang geweest?’ De heremiet antwoordde tot deze, Ze waren daar wel geweest 6 jaar; 16075 Maar hij wist niet hoe ze daar kwamen. Daar hielp geen ontraden, inderdaad, Lancelot wilde immer voort gaan. Toen de heremiet dacht Dat hij het hem niet ontraden nee mocht 16080 Hij sprak tot Lancelot: ‘Aai lieve heer, Ik bid u dat ge blijft vanavond meer: Het is bijna avond nu ter tijd, Want eer ge reed 2 mijlen Zal het nacht zijn, en op de aarde 16085 Zal je liggen met uw paard En hebben in alle wijze Gebrek van drank en van spijzen, Die ge genoeg mag hier hebben nu, En de knaap die met u is.,’ 16090 Zodat in het einde deed Lancelot dat de heremiet bad, Die hem zeer te gemak deed Met dat hem verleende onze heer. Lancelot vroeg of hij iets 16095 Wist hoe dat bos heette. De heremiet zei: ‘Het is geheten Dat verloren bos, wilde gij het weten, Omdat niemand in het land bekend is Wat wezen in dat bos is. 16100 Het is zo verloren, zonder twijfel, Dat men geen ding voort nee mag bestaan Van hen die er in gaan, klein of groot.’ - ‘Dat is een groot wonder,’ sprak Lancelot, ‘Het is een weg zonder keren, lijkt me; 16105 Ik zal er in gaan te zien wat er is En waar ze allen gebleven zijn.’ - ԇod geeft u goed geluk,’ Sprak de heremiet; ԩk was nooit eerder Om een man zo zeer bezorgd.,’ 16110 De volgend dag kwam Lancelot voort Toen hij mis had gehoord Van Heilige Geest, en nam verlof Aan de heremiet en scheidde er af. En de heremiet bad zeer 16115 Voor hem God onze heer, Dat hij hem gezond liet keren. Hij voer in het bos te die tijd, En de schildknecht voer met hem daar. Lancelot vroeg hem daarna 16120 Met wie hij was. Hij antwoordde dus: ԍet de koning Pelles.’ Alzo als hij reed in het bos voorwaarts Hij ontmoette in zijn vaart Een jonkvrouw, die gevoerd bracht 16125 Een brekebeen zoals hij dacht. Hij had zijn helm af gedaan Omdat hij met hitte was bevangen, Zodat zijn aanschijn geheel bloot was. Meteen groette Lancelot 16130 De jonkvrouw; maar zij Nee sprak een woord niet, want hij Dacht haar zo mooi te wezen, Dat ze haar schoffeerde hierdoor ; En ze bleef het houden nadien, 16135 Als die hem beter wilde bezien. Hij had grote verwondering waarbij Ze hem zo bezag. Toen zei hij: Wat zeg je, wat lijkt u, jonkvrouw?’ Ze zei: ԍe lijkt, bij mijn trouw, 16140 Al te grote schade nu ter tijd, Dat alzo mooi lichaam zoals gij bent Dus vaart recht voort tot zijn dood; En het is verlies al te groot; Want nee ge mocht niet gekomen wezen 16145 In vreselijker bos dan in deze.’ Hij zei: ‘Neen verschrik u niet, Omdat, jonkvrouw, men niet nee ziet Alle die ongevallen geschieden Daar zich de lieden van ontzien.,’ 16150 Ze zei: ԇod beschermt u; Mij is het leed misviel het u nu.’ En hij scheidde meteen van haar. Die knaap zei tot hem daarna: ‘Aai lieve heer, hoor naar raad, 16155 En heb u zelf genade En keert: en heb je niet de jonkvrouw Gehoord, die om u heeft grote rouw, Die u nooit nee zag, en zegt al bloot, Heer, dat ge vaart in uw dood; 16160 Diegene zullen in hun zin Terecht droevig zijn die u kennen, Nadien dat u zo zeer beklagen Diegene die u nooit nee zagen. Om God, keer, en ik zal nu 16165 Keren om de minne van u Totdat ge uit het bos bent.’ Hij wilde het niet doen te die tijd. Daarna zijn ze in een beemd gekomen: Daar hebben ze 30 paviljoenen vernomen 16170 Opgericht, de mooiste gezien Lancelot had nooit voordien, Daar 4 pijnbomen binnen stonden De ene tegen de andere te die tijd; En ze stonden gericht geheel rond. 16175 In het midden van allen stond Een zetel, die van ivoor was, Bedekt met fluweel, zoals ik het las, En op het fluweel stond een troon daar, Die groot van goud was en zwaar, 16180 En al omtrent de pijnbomen waren Ridders en vrouwen, inderdaad. Sommige ridders hadden wapens aan, En sommige waren ontwapend dan, En dansten allen te die tijd, 16185 Sommigen met helmen gebonden. Toen Lancelot dat zag sprak hij meteen Dat hij dat gezelschap wilde zien, En dat hij wel dacht dat, Dat ginds een mooi gezelschap was, 16190 ‘Enze tonen niet dat men nee mag Dit bos doorgaan heden de dag Koen en met vrede overal. Ondank moet ik hebben, ik nee zal Zien waarom ze dat feest doen.,’ 16195 En toen hij ging ten eerste paviljoen Hem veranderde gelijke beide Zijn bloed en zijn hart mede; Want dat voor die tijd zijn gemoed Nergens toe dan tot ridderschap stond 16200 En tot sterke dappere oorlogen, Hij werd nu alzo bedrogen, Dat hem al zijn hart toen droeg Te dansen en nergens anders toe, En vergat zijn vrouwe te die plaats 16205 En al zijn gezellen mede, En zichzelf, zodat hij afsteeg, En hij zijn paard te houden gaf De knaap, en wierp uit zijn hand De speer en het schild gelijk, 16210 En ging al met zijn helm gebonden Aan die dans, en nam te die tijd De eerste jonkvrouw die hij vond, En danste met haar gelijk, En begon te dansen en zingen toen, 16215 Gelijk dat de anderen deden toen, En zong en speelde meer te die plaats Dan hij nooit tevoren deed. En ze zongen een zang Die kortgeleden gemaakt was 16220 Van de koningin Genievre; maar De knaap die toehoorde daar Nee verstond niet toen ze daar sprongen Al het gezang die ze daar zongen Van de koningin; maar hij dacht, 16225 Nadien dat hij verstaan mocht: ‘we hebben de mooiste koningin Die deze wereld heeft in.’ Toen die knaap gewacht had daar Lange tijd, hem vermoeide het; daarna 16230 Ging hij toe Lancelot en zei: ‘Heer, ik wacht op u en beide; Het is tijd, laat ons weg gaan nu.’ Lancelot antwoordde: Ԏoch door u Nee ga ik niet, noch door andere man.,’ 16235 Die knaap wachtte noch een stuk dan. Toen de knaap de zon zag zinken En hem Lancelot niet wilde bedenken Dat tijd te gaan was Hij ging weer tot hem daarna, 16240 En vermaande hem van gaan te die tijd. En hij, die ergens toen verstond Dan te dansen toen En te spelen immer toe, Antwoordden op deze manier: 16245 ‘Het doet goed minne hanteren;’ En dit was de zang die ze daar zongen. Toen wist die knaap duidelijk Dat Lancelot bedrogen was Bij de dans, en was droevig dat, 16250 En vervloekte de tijd met een vaart Dat ze kwamen derwaarts, Als de beste ridder daar bleef gevangen Van de besten, zonder twijfel, Bij toverij en bij zotheid; 16255 En hij weende zeer te die plaats. En toen hij hem niet brengen nee mocht Hij reed weg in droevige gedachte. Nu zwijgt het avontuur van deze, En we zullen nu lezen 16260 Wat mijn heer Ywein geviel Toen hij Lancelot zocht alzo goed. |
Alse mijn here Ywein hadde gewesen In dermitage, alse wi lesen, .xv. dage hi was tier stont 16265 Al genesen ende al gesont Vander wonden die hi hadde ontfaen, Ende hi voer al blide van daen, Ende hi reet harentare Vragende om niemare 16270 Om Lancelote; maer binnen alder weken Ne vant hi nieman diere af conste spreken; So dat hi op enen maendach vernam Enen naen, die ridende quam Jegen hem op een dravende rosside. 16275 Hi vragede hem tien tide Ocht hi enichge niemare hadde verstaen Van Lancelote. Doe seide die naen: ‘Ic soude wel weten te seggene u Van Lancelote, woudi nu 16280 So vele dor mi doen dat gi Minen brec wout doen weder geven mi, Die mi ene joncfrouwe nam Met crachte, doe ic ane hare quam.’ Mijn here Ywein dede hem gelof 16285 Sinen wille te doene daer of. Hi reet met hem daer nare. Mettien wordi des geware, Dat een gewapent ridder reet daer Vor hem, ende ene joncfrouwe daer naer. 16290 Die naen seide tot hem tien tiden: ‘Here, siet daer ene joncfrouwe riden Metten brecken die si mi nam, Ende metten riddre die met hare quam.’ Mijn here Ywein seide thanden: 16295 Ԗaer, ende nemen haer uten handen, Ende al seget die ridder iet, Ne vervart u daer af niet, Want ic sal u wel te staeden staen.’ Daer af wert herde blide die naen, 16300 Ende voer toter joncfrouwen thant, Ende nam haer den brec uter hant So fellike, dat si wel naer Vanden perde was gevallen daer. Ende die joncfrouwe reet nare 16305 Ende woutse hem nemen; mare [p. 110] Dat mijn here Ywein tot hare seide: ‘Joncfrouwe, hi es in mijn geleide, Ne coemt an hem niet, bedi Die brec es sijn, ende ghi 16310 Ne hebter jegen sinen wille geen recht toe.’ Die ander ridder trac vort doe, Die die joncfrouwe geleidde daer, Ende woude hem den brec nemen daer naer. Mijn here Ywein seide metter vart: 16315 ‘Here ridder, trect achter wart, Ic en gedoge niet dat gi uwe hant Ane hem doet.’ Dander seide thant: ‘wacht u jegen mi dan, bedi Gi moet vechten jegen mi.,’ 16320 Dander seide hi woude wel also. Si onderliepen hen met speren doe Met groter vart, ende onderstaken, Dattie speren stucken braken, Ende quamen soe te samen, 16325 Dat si horten met lichamen So sere, dat hen ne weder ne was Sine herssenen ne verroerden das, Ende si vielen ter erden Beide gader metten perden. 16330 Si sprongen beide op metter vart, Ende elkerlijc trac sijn swart, Ende onderslocgen hen soe in corten stonden Dat si beide hadden vele wonden, Dat si waeren beide moede 16335 Ende hadden verloren van haren bloede. Mijn here Ywein was berect soe, Dat hi wel waende sterven doe, Want hi sulke .vij. wonden droech, Die minste was vreselijc genoech; 16340 Ende hi vant so grote macht Anden ridder daer hi jegen vacht, Hine waende niet vor desen Dat ane .vij. sulke hadde gewesen So groete prouetche als hi andien vant. 16345 Ende hi wert wel geware thant, Dat hi tleven moeste laeten saen Ocht sciere werden onder gedaen, Ne werde geen pays onder hen lieden. So dat si beiden .i. luttel scieden 16350 Om te verademen ene corte tijt, Want si hadden gehadt enen langen strijt; Ende die ridder droegede thant Sijn swaert, dat hi wel blodich vant Van mijns heren Yweins bloede doe. 16355 Doe sprac hem mijn here Ywein dus toe: ‘Here ridder, wi hebben so sere nu Gevochten onder mi ende u, Dat elc wel hevet geprovet des An andren wat riddre hi es. 16360 Ende gi weet wel dat gi int onrecht sijt Van dien daer wi om hebben strijt; Ende gi sout met rechte, dinke mi, Den strijt gerne laeten daer bi: Bedi in te gane jegen recht 16365 Ne mach dinc noch dere comen nu ende echt.’ Hi seide: van te latene den strijt Ne was hi niet beraden tier tijt. Mijn here Ywein seide: ‘wimoeten dan Den strijt weder vaen an; 16370 Want mijn recht ne willic laeten niet Toter doet toe, wats gesciet; Maer eer wi vechten mere Biddic u, here ridder, sere, Dat gi segt hoe uwe name es, 16375 Ende daer na elc pine hem des, Dat hi moege gewinnen eere.’ Die ridder seide tot hem: ‘Here, Gi dunct mi so goet man wesen, Ine sal u niet helen van desen 16380 Dat gi vraeget; want ic hebbe u Vele beter ridder vonden nu Dan ic waende, ende sal minen name Seggen na dat u es bequame. Ic bem geheten Bohort, here, 16385 Ende bem Lanceloets rechtswere.’ Als mijn here Ywein dat verstoet Wart hi blide in sinen moet, Ende warp sinen scilt ter erden dan, Ende sprac aldus Behorde an: 16390 ‘Here, ic quite u desen strijt Nadat gi Lanceloets neve sijt, Ende houde mi over verwonnen vort.’ - ‘Wie siedi danne,’ seide Behort, ‘Die mi doet so groete eere 16395 Dat gi lijt verwonnen, here, Ende gi niet verwonnen ne sijt?’ Ende hi noemde hem tier tijt, [Ende alse Bohort was seker das,] Dat tgene mijn here Ywein was, 16400 Hi woudem sijn swert opgeven doe; Ende dander wederseit emmertoe Ende seide: ‘Het ne ware geen recht, bedi Gi hebt ondergedaen mi.’ Si deden hare helme af daer naer 16405 Ende gingen te gadere sitten daer, Ende deden elc andren feeste ende eere, Alse die hem onderminden sere. Ende si besagen tien stonden Elkerlijc anders wonden. 16410 Hi vragede Bohorde om niemare Van Lancelote, die hem seide daer nare Hoe dat Lanceloet siec lach Daer hine achterstwerven sach; Ende hi telde hem hoe hi vor de sen 16415 Gevenineert hadde gewesen. Iwein seide: ԍen waent des Int hof dat hi doet es, Nadien dat ons te verstane gaf Mijn vrouwe die coninginne daer af; 16420 Ende wi .x. vander tafelronde Sijn geporret ene stonde Op hem te sokene harentare Tes wire af weten vraye niemare, Ende alle onsen eet gedaen daer of, 16425 Dat wi niet ne sullen comen int hof Tot dat wi weten teneger stede Van hem die rechte waerhede.’ - ‘Introuwen,,’ seide Bohort tier stont, Ԉine es niet doet, maer gesont.,’ 16430 Die naen seide: ‘Sijt seker des, Dat Lanceloet gesont es; Ende het es opten dach heden Maer .vi. dage leden Dat icken ten tornoye op enen dach 16435 Vorden casteel vander Caretten sach, Daer tornierde ten selven tide Die coninc Bandamagus an dene side, Ende die coninc van Norgales An dander side, sijt seker des. 16440 Lanceloet tornierde daer Ende deedt soe wel, dat was waer, Dat hi verwan in alre wijs Den tornoy ende hadde den prijs. Om dat gi bat sult geloven dit 16445 Seggic dat hi droech wapene wit Ende halp Bandemaguse den coninc. Die van Norgales waren bi dier dinc Al verwonnen ende ondergedaen.’ Doe seide mijn here Ywein saen: 16450 Ԅu seges ons so goet litekin des, Dat men di sculdich te gelovene es. Mi dunct dat ic nu wel keren mach; Ic hebbe gedaen heden den dach Van deser questen al mijn gelof 16455 Dat ic hadde gedaen daer of, [p. 111] Nadien dat ic dus gedane nimare Hebbe gehort.’ Die naen sprac daer nare Ende sprac mijn here Yweine toe Dat hi sonder sinen geselle doe 16460 Te hove niet ne mochte varen. Hi seide hi mochte wel tuwaren. Bohort sprac toten naen daer nare: ԓech, weetstu enichge niemare Vanden hove? doets ons verstaen.,’ 16465 - ‘Jay ic, here’ antworde die naen. Die coninc Artur doet ontbieden Alle den landen dore den lieden Dat hi sal enen tornoy, sonder waen, In die beemde van Kameloet doen slaen 16470 Opten .viiij. dach, sonder sage, Na sinte Marien Magdalenen dage; Ende ic drage oec boetscap van desen: Daer sal al die werelt wesen.’ Bohort seide: ԁy God, here, 16475 Nu moetti mi onnen eere Te done mine besichede, Dat ic ter tijt moege sijn ter stede Daer die rike tornoy sijn sal, Daer die werelt sal vergaderen al; 16480 Mochtic in tiden comen te desen Ic souds herde blide wesen.’ So lange spraken si weder ende vort, Dat tote Yweine sprac Bohort: ‘Here, ic sal u Goede bevelen; 16485 Ic soude gerne des getelen Dat ic ten tornoye mochte wesen Mochtic soe gedoen binnen desen Dat mine besichede ware gedaen; Want ic weet wel, sonder waen, 16490 Dat mijn here daer sijn sal, Levet hi ende hevet hijs geval Dat hi sonder vangnesse es. Om hem te siene, des sijt gewes, Willic ten tornoye wesen.,’ 16495 Mijn here Ywein seide te desen: ԏnse here moet u geleden, Na dat gi van hier wilt sceden, So werwart dat gi henen vart.’ Bohort sciet van hem metter vart, 16500 Ende die joncfrouwe volgeden naer, Die met hem was comen daer. Mijn here Ywein bleef daer gewont Ende hadde noet ersaters tier stont. Hie ende die naen rusten hen int gras 16505 Totien dat none leden was. Alse die sonne dalen began Ende die heiten leden hi sat op dan, Ende reet bi staeden dat hi quam Daer hi ene abdye vernam 16510 Van witten nonnen. Hi ende die naen Beetten van haren perden saen. Die vrouwen worden geware das, Dattie ridder tongemake was. Si quamen jegen ende hare cnapen, 16515 Ende deden hem af sine wapen Soetelike, ende leiden sochte Op een bedde daer hi rusten mochte, Ende deden besien sine wonden Ene vrouwe die daer was tien stonden, 16520 Die hare conste onderwinden vandien. Ende als sine hadde besien Si seide: ‘Ic wane u van desen Binnen .xl. dagen genesen.’ Hi bleef daer tot dat hi genas. |
Toen mijn heer Ywein was geweest In de hermitage, zoals we lezen, 15 dagen hij was te die tijd 16265 Geheel genezen en geheel gezond Van de wonden die hij had ontvangen, En hij voer al blijde vandaan, En hij reed hier en daar Vroeg om nieuws 16270 Om Lancelot; maar binnen alle weken Nee vond hij niemand die er van kon spreken; Zodat hij op een maandag vernam Een kleine, die rijdende kwam Tegen hem op een dravend pakpaard. 16275 Hij vroeg hem te die tijd Of hij enige nieuws had verstaan Van Lancelot. Toen zei de kleine: ‘Ik zou wel weten te zeggen u Van Lancelot, wilde ge nu 16280 Zoveel voor mij doen dat gij Mijn speurhond me terug wil geven, Die me een jonkvrouw nam Met kracht, toen ik bij haar kwam.’ Mijn heer Ywein deed hem belofte 16285 Zijn wil te doen daaraf. Hij reed met hem daarna. Meteen worden ze dus gewaar, Dat een gewapende ridder reed daar Voor hen, en een jonkvrouw daarna. 16290 De kleine zei tot hem te die tijd: ‘Heer, ziet daar een jonkvrouw rijden Met de speurhond die ze me nam, En met de ridder die met haar kwam.’ Mijn heer Ywein zei gelijk: 16295 ‘Ga, en neem het haar uit de handen, En al zegt de ridder iets, Nee wees daarvan niet bang, Want ik zal u bijstaan.’ Daarvan werd de kleine erg blijde, 16300 En voer tot de jonkvrouw gelijk, En nam haar de speurhond uit de hand Zo fel, zodat ze bijna Van het paard was gevallen daar. En de jonkvrouw reed nabij 16305 En wilde het hem nemen; maar Dat mijn heer Ywein tot haar zei: ‘Jonkvrouw, hij is in mijn geleide, Nee kom niet aan hem, omdat Die speurhond is van hem, en gij 16310 Nee hebt er tegen zijn wil geen recht toe.’ De andere ridder trok voort toen, Die de jonkvrouw begeleidde daar, En wilde hem de speurhond nemen daarna. Mijn heer Ywein zei met een vaart: 16315 ‘Heer ridder, trek achteruit, Ik gedoog niet dat ge uw hand Aan hem doet.’ De ander zei gelijk: ‘wacht u tegen mij dan, omdat Ge moet vechten tegen mij.,’ 16320 De ander zei hij wilde wel alzo. Ze onderliepen hen met speren toen Met grote vaart, en onderstaken, Dat de speren in stukken braken, En kwamen ze tezamen, 16325 Dat ze horten met lichamen Zo zeer, dat hen nee tegen nee was Zijn hersens nee verroerden dat, En ze vielen ter aarde Beide tezamen met de paarden. 16330 Ze sprongen beide op met een vaart, En elk trok zijn zwaard, En sloegen hen zo in korte tijd Dat ze beiden hadden vele wonden, Dat ze waren beide moede 16335 En hadden verloren van hun bloed. Mijn heer Ywein was zo uitgerust, Dat hij wel waande te sterven toen, Want hij zulke 6 wonden droeg, De minste was vreselijk genoeg; 16340 En hij vond zo’ n grote macht Aan de ridder daar hij tegen vocht, Hij waande niet voor deze Dat aan 7 zulke hadden geweest Zo’ n grote dapperheid zoals hij aan die vond. 16345 En hij werd wel gelijk gewaar, Dat hij het leven moest laten gelijk Of snel worden onder gedaan, Nee werd het geen vrede onder hen lieden. Zodat ze beiden een weinig scheiden 16350 Om te verademen een korte tijd, Want ze hadden gehad een lange strijd; En die ridder droeg hem gelijk Zijn zwaard, dat hij wel bloederig vond Van mijn heer Ywein’ s bloed toen. 16355 Toen sprak hem mijn heer Ywein aldus toe: ‘Heer ridder, wij hebben nu zo zeer Gevochten onder mij en u, Dat elk wel heeft beproefd dit Aan de andere wat ridder hij is. 16360 En ge weet wel dat ge in het onrecht bent Van die daar we om hebben strijd; En ge zou met recht, lijkt me, De strijd daarbij graag laten: Omdat in te gaan tegen recht 16365 Nee mag ding noch deer komen nu en echt.’ Hij zei: van te laten de strijd Nee was hij niet beraden te die tijd. Mijn heer Ywein zei: ‘we moeten dan De strijd weer aanvangen; 16370 Want mijn recht nee wil ik ik niet laten Tot de dood toe, wat er gebeurt; Maar eer we meer vechten Bid ik u, heer ridder, zeer, Dat ge zegt hoe uw naam is, 16375 En daarna elk pijnigt hem dus, Dat hij mag gewinnen eer.’ De ridder zei tot hem: ‘Heer, Ge lijkt me zo’ n goede man te wezen, Ik zal u niet verhelen van deze 16380 Dat gij vraagt; want ik heb u Veel betere ridder gevonden nu Dan ik waande, en zal mijn naam Zeggen na dat het u is bekwaam. Ik ben Bohort geheten, heer, 16385 En ben Lancelot’ s neven.’ Toen mijn heer Ywein dat verstond Werd hij blijde in zijn gemoed, En wierp zijn schild ter aarde dan, En sprak aldus Bohort aan: 16390 ‘Heer, ik kwijt u deze strijd Nadat ge Lancelot’ s neef bent, En hou me voor overwonnen voort.’ - ‘Wie ben je dan,’ zei Bohort, ‘Die me zo’ n grote eer doet 16395 Dat ge belijdt overwonnen, heer, En ge niet overwonnen nee bent?’ En hij noemde hem te die tijd, En toen Bohort was zeker dat, Dat diegene mijn heer Ywein was, 16400 Hj wilde hem zijn zwaard opgeven toen; En de ander weerzei het immer toe En zei: ‘Het nee was geen recht, omdat Ge me hebt ondergedaan.’ Ze deden hun helmen af daarna 16405 En gingen tezamen zitten daar, En elk deed de andere feest en eer, Als die hen zeer minden. En ze bezagen te die tijd Elk de andere zijn wonden. 16410 Hij vroeg Bohort om nieuws Van Lancelot, die hem zei daarna Hoe dat Lancelot ziek lag Daar hij hem de laatste maal zag; En hij vertelde hem hoe hij voor deze 16415 Vergiftigd was geweest. Ywein zei: ԍen waant dit In de hof dat hij dood is, Nadien dat ons te verstaan gaf Mijn vrouwe de koningin daaraf; 16420 En wij 10 van de tafelronde Zijn gegaan te ene tijd Op hem te zoeken hier en daar Tot we goed nieuws er van weten, En allen onze eed gedaan daaraf, 16425 Dat we niet nee zullen komen in de hof Totdat we weten te enige plaats Van hem de rechte waarheid.’ - ‘Inderdaad,’ zei Bohort te die tijd, ‘Hij is niet dood, maar gezond.,’ 16430 De kleine zei: ‘wees zeker dit, Dat Lancelot gezond is; En het is op de dag heden Maar 6 dagen geleden Dat ik hem te toernooit op een dag 16435 Voor het kasteel van Charette zag, Daar kampte hij terzelfder tijd De koning Bandemagus aan de ene zijde, En de koning van Norgales Aan de andere zijde, wees zeker dus. 16440 Lancelot kampte daar En deed het zo goed, dat was waar, Dat hij overwon op alle wijze Het toernooi en had de prijs. Omdat ge beter dit zal geloven 16445 Zeg ik dat hij witte wapens droeg En hielp Bandemagus de koning. Die van Norgales waren bij dat ding Geheel overwonnen en ondergedaan.’ Toen zei mijn heer Ywein gelijk: 16450 ‘Ik zegt ons zo’ n goed teken van dit, Dat men u schuldig te geloven is. Mij lijkt dat ik nu wel keren mag; Ik heb gedaan heden de dag Van dit avontuur al mijn belofte 16455 Dat ik had gedaan daarvan, Nadien dat ik dusdanig nieuws Heb gehoord.’ De kleine sprak daarna En sprak mijn heer Ywein toe Dat hij zonder zijn gezel toen 16460 Te hof niet nee mocht gaan. Hij zei hij mocht wel inderdaad. Bohort sprak tot de kleine daarna: ‘Zeg, weet u enig nieuws Van het hof? laat het ons verstaan.,’ 16465 - ‘Ja ik, heer’ antwoordde die kleine. De koning Artur laat ontbieden Alle landen door de lieden Dat hij zal een toernooi, zonder twijfel, In de beemd van Carmeloet laten slaan 16470 Op de 8ste dag, zonder sage, Na Sint Maria Magdalena dag; En ik draag ook een boodschap van deze: Daar zal de hele wereld wezen.’ Bohort zei: ‘Aai God, heer, 16475 Nu moet me eerder gunnen Te doen mijn bezigheid, Dat ik op tijd ter plaatse mag zijn Daar dat rijke toernooi zal zijn, Daar de hele wereld zal samenkomen; 16480 Mocht ik op tijd komen tot deze Ik zou erg blijde wezen.’ Zo lang spraken ze heen en weer, Dat tot Ywein sprak Bohort: ‘Heer, ik zal u God aanbevelen; 16485 Ik zou graag dus gedaan krijgen Dat ik te toernooi mocht wezen Mocht ik zo doen binnen deze Dat mijn bezigheden gedaan waren; Want ik weet wel, zonder twijfel, 16490 Dat mijn heer daar zijn zal, Leeft hij en heeft hij geluk Dat hij zonder gevangenis is. Om hem te zien, dus wees zeker, Wil ik ten toernooi wezen.,’ 16495 Mijn heer Ywein zei tot deze: ԏnze heer moet u geleiden, Na dat ge van hier wil scheiden, Zo werwaarts dat ge heen gaat.’ Bohort scheidde van hem met een vaart, 16500 En de jonkvrouw volgden na, Die met hem daar was gekomen daar. Mijn heer Ywein bleef daar gewond En had dokters nodig te die tijd. Hij en de kleine rusten zich in het gras 16505 Totdat de noen geleden was. Toen ze zon begon te dalen En de hitte geleden zat hij dan op, En reed bij pozen zodat hij kwam Daar hij een abdij vernam 16510 Van witte nonnen. Hij en de kleine Stegen gelijk af van hun paarden. Die vrouwen werden gewaar dat, Dat die ridder te ongemak was. Ze kwamen hen tegen en hun knapen, 16515 En deden hem af zijn wapen Lieflijk, en legden hem zacht Op een bed daar hij rusten mocht, En lieten zijn wonden bezien Een vrouwe die daar was te die tijd, 16520 Die haar kon onderwinden van dien. En toen ze hem had bezien Ze zei: ‘Ik waan u van dezen Binnen 40 dagen genezen.’ Hij bleef daar totdat hij genas. |
16525 Ende als hi genesen was Hi nam an die vrouwe orlof Ende dancte hen sere daer of Dat sine wel hadden ontfaen. Hi sciet uter abdyen saen 16530 Ende reet die weke dore; hi quam Daer hi ene quene vernam Op een arm pert, ende helt bi hare Enen naen te voet biden hare, Ende slogene met dornen int ansichte. 16535 Die naen riep: hulpe, gedichte. Mijn here Ywein haeste hem saen Om te helpene den naen, Ende seide: ‘Vrouwe, om onsen here, Laet den naen gaen, hets u eere.,’ 16540 Ende alse die quene sach dat Die gene ridder was, dies bat, Si seide: sine liets dor hem niet. Anderwerven sprac hi als hi dat sict: ԁy vrouwe, laet gaen, ic bids u!,’ 16545 Si seide: ‘Ic souden laeten nu Om uwer beden wille, wildi Dat ic heeschen sal doen dor mi.’ - ‘Ic sal mine macht doen daertoe.’ - ‘Geloefdijs mi,’ seide si doe, 16550 ԁlse getrouwe riddre?’ Hi seide saen: ‘Jay ic.’ Mettien liet sine gaen. Si dede hem sinen helm afdoen nadien, Ende als sine hadde besien Wart si wel ane hem geware das, 16555 Dat hi een scone welgemaect ridder was. Si seide: ‘Ic versoeke ane u Dat gi doet dat ic sal hey cen nu.’ Hi seide: ԓegt uwen wille dan, Ic salt gerne vangen an.,’ 16560 Doe seide si: ԃust enewerven mi, Ic sal u danne quite laeten daerbi.’ Hi sachtse ende merete an hare das, Dat si lelijc ende gerompelt was, Ende hi lette een stuc daer af, 16565 Dat hi hare gene antworde ne gaf, Alse die hem sconfierde om dat, Dattie quene hem te doene bat. Si sprac anderwerf ende seide: ‘Here, Ocht in u noit eere 16570 Enichge trouwe was, so heyschic u Dat gi u jegen mi quijt nu.’ Hi antworde hare al tongemake: ‘Vrouwe, heyscht mi ene andre sake, Ic ne soude dit niet gerne vaen an.,’ 16575 - ‘Neenn,’ seit si; ‘Siedi so scone dan, Geonneert moeten sijn gemeenlike Alle die ridders van erderike Om u, ende gi nu ter tijt, Om dat gi mede ridder sijt; 16580 Nochtan wanic in alre maniere, Dat gi sijt een ribaut, een spire, Ende in ridders gelike [vart] over al Om datmen u niet kinnen ne sal. Haddi ridder geweest,’ sprac die vrouwe, 16585 ‘Gine hadt niet gelogen u trouwe Om te laetene u leven thant.’ Si vragede doe hoe hi was genant. - ‘Ic hete Ywein,’ antworde die gone, ‘Ende bem des conincs Urients sone.,’ 16590- ‘wilieget daer an,’ sprac die vrouwe, ‘Gine waret nie, bi mire trouwe, Des conincs Urients sone Ywein, Want van hem weet ic al plein Dat hi noit en was tot hare 16595 Hoberde noch logenare: Gine sijts niet.’ - ‘Ic bemt, sijt seker das.’ Hi seide vaste dat hijt was, Ende dat hi Waleweins neve was toe. - ‘Also helpe mi God,’ sprac die quene doe, 16600 ‘Ic sal ten coninc Arture varen Ende ic sal hem oppenbaren U groete ongetrouwichede.’ Ende si geliet hare tier stede Te varne ten coninc Artur wart, 16605 So dat Ywein al drove wart [p. 112] Ende pensede dat hem beter ware, Al dede hijt node, te cussene hare Dan te doene ongetrouwede. Doe volgede hi hare wat hi mochte mede: 16610 Hi riepse weder, ende si keerde hare Ende geberde ochte sijs blide ware, Ende trac bet na also houde; Ende alse hise cussen woude Lette sine, dat niet mochte sijn. 16615 Si seide: ԏntbeit een luttelkin,’ Dat hi herde gerne dede; ‘Nu doet mi,’ seit si, ‘ene andre bede; Want ic sie herde wel dat gi Genen wille hebt te cussene mi. 16620 Siedi ghene pawelgoene?’ Ende si wijsder .ij. den riddre coene; Si seide: ‘Ic sal quite scelden u, Wildi mi leveren enen helm nu Ende een swert, ende enen scilt afslaen, 16625 Die int pawelgoen sijn, sonder waen.’ - ‘Ic salt gerne doen,’ antworde hi, ԗatter mi af te comene si.’ Si seide: ‘Nu coemt met mi dan.’ - Ԗart voren,’ seit hi, ԩc volge u an.,’ 16630 Doe seide die naen: ‘Lieve here. Ne geloeft hare niet, in genen kere; Si es dat ongetrouweeste wijf Die gi meer siet in u lijf. Ontfarmet u van desen lande, 16635 Dat gedestruert wert te hande, Doedi dat si ane u soect, here; Want gine sult nembermere Dat tienste deel gebetren van dien Dat hem van u te scaden sal gescien, 16640 Ende gi selve sulter omme sterven toe.’ Mijn here Ywein antworde niet doe, Mer hi volgede metter vart Die voer ten pawelgoene wart. Als sire quamen si gingen saen 16645 In dirste pawelgoen, sonder waen, Ende vonden op een scone bedde daer Enen helm ende een swert daer naer. - ԅs dit dat gi wilt?’ sprac hi. - ‘Jaet; ine heesche niet el,’ seide si. 16650 Hi gaf hare helm ende swert, Ende si naemt beide te haer wart; Ende hi vragede hare Ocht hi daermede quite ware. - ‘Neenn gi,’ seit si, ԧine hebt ere 16655 Genen scilt af geslagen, here.’ Ende hi sloegen af daer naer. - ‘Nu hanget,’ seit si, ‘uwen scilt daer, Ende neemt dien scilt daer nare, Anders soudemen seggen dat gevlouwen ware 16660 Die gene, dies dese es, sonder waen.’ Mijn here Ywein nam den scilt saen, Dien hi hadde geslaegen neder, Ende lieter den sinen weder. Die quene nam den scilt ende tswert 16665 Ende sloechse an haers perts stert Ende sleepse daer mede Doer goer ende doer lingine mede. Uten pawelgoene met rouwen Sprongen doe .xij. joncfrouwen 16670 Alsi der quenen dat doen saegen; Si begonsten weenen ende claegen Ende wringen hare handen daer, Ende sleten drovelike haer haer, Ende dreven also groten rouwe 16675 Alse noit dreef vrouwe ocht joncfrouwe, Ende riepen: ԁy arme,’ drovelike, ‘Wie hebben gewacht qualike Dat wi sculdich tc wachtene waren.’ Ende si riepen met swaren mesbaren: 16680 ԁy ridder, die den scilt wech draeget, Wat eeren hebbedi bejaeget Dat gi ons hebt onteert nu, Ende wi onthervet sijn bi u Ende in drove scalchede gedaen, 16685 Daer wi nembermee af ontgaen? Gi sult qualike moegen, sijt seker dies, Versetten die scade ent verlies, Die de lieden in dit lant sullen ontfaen Van dien dat gi nu hebt gedaen, 16690 Ende gi sulles hebben luttel bederven, Ende gi sulter selve om moeten sterven; Ende die van desen lande sullen bliven Arme en ellendichge keytiven Vort wart ane tallen daegen.,’ 16695 Alse hise soe horde claegen Haddi daer af ontfarmnesse Ende oec groete berounesse Dattie dinc so was vergaen, Ende pensede dat hi quaet hadde gedaen; 16700 Maer hine wiste niet wel waer an. Hi ginc toter joncfrouwen dan Ende seide hi soude hen, sonder waen, Betren dat hi hadde mesdaen. Ene joncfrouwe seide doe: ‘Here, 16705 Gine betret nembermere, Die mesdaet es te groet, ‘Seide si; ‘wihebt onhovescheit gedaen daer bi, Dat gi hebt bracht in rouwen Van desen lande die joncfrouwen, 16710 Die u noit ne mesdaeden in u leven. God moete u sulken loen daer af geven Alse gire hebt verdient an.’ Mijn here Ywein wert so drove dan, Dat hi waende varen uten sinne; 16715 Ende hi seide: ‘Joncfrouwe, op minne, In wat dingen hebbic hier mesdaen?’ - ‘wisullet weten, sonder waen.’ - ‘Ic en vare niet en wech,’ seide hi, ‘Ic sal ontbeiden om weten wat si.,’ 16720 Hi sach altoes die joncfrouwen Weenen ende driven groeten rouwen. Doe berau hem, souder waen, Dat hi dor der quenen bede hadde gedaen. Hi bleef toter vespertijt daer. 16725 Alse daer niemen en quam hi bant daer naer Sinen helm, ende sat op sijn part, Ende pensede hi soude riden ter vart. Hine woude metter joncfrouwen niet Herbergen daer; ende hi sciet 16730 Van hem [sic] ende bevalse onsen here; Maer sine antworden min no mere, Ende alse hi van henlieden sciet Die joncfrouwen alle, die hi daer liet, Riepen even lude: ‘Here 16735 Ridder, tuwer groter onnere Moeti varen!’ Ende si dreven groet seer Gelijc dat si hadden gedaen eer. Hi reet van hem [sic], ende hi quam Tere hermitagen, daer hi herberge nam. 16740 Die hermite die uut gegaen was Sagene als hi sijn getide las: Hi ontfinc sinen scilt ende sijn swart Ende dedene ontwapennen metter vart, Ende leidene in die zale, 16745 Die scone was ende berect wale Om die ridders daer in tonfane Die doer die lande plagen te gane: Daer wandelden ridders, dat suldi weten. Als die maeltijt quam si gingen eten. 16750 Na etene vragede die heremite das Minen here Yweine wie hi was. [Hi seide hi waer van Arturs hove] Ende vander tafelronden gelove, Ende dat hi was des conincs Urients sone. 16755 - ‘Ic weet wel wie gi sijt,’ sprac die gone; [p. 113] ‘Ic kinde uwen vader menichgen dach Als ic doer die lande te ridene plach. Ic mochte hebben geweest vander tafelronde Geselle; mar ic ontseit tier stonde 16760 Om enen riddre dire was in, Dien ic haette in minen sin, Ende dien ic vermincte in enen arm, Daer ic omme wart onterft ende arm; Die coninc Artur was daer omme so gram 16765 Op mi, dat hi mijn goet nam. Segt, plegen die vander tafelronden Sulker costumen nu ter stonden Alse si plaegen hier te voren?’ Here Ywein sprac: Ԍaet mi horen 16770 Wat costumen si plaegen dan?’ - ‘Ic segt u,’ sprac die goede man, ԁlse Uterpandragoen te houdene plach Sijn hof te hogen feesten, ic sach Alse die vander tafelronden 16775 Ten etene saeten, dat tier stonden Die clerke, die geset waren tier uren Om te scrivene die avonturen, Die den ridders daer voren gevellen, Ende die si moesten vertellen, 16780 Al gereet waren ende gingen Te haren taflen van ringe te ringen, Ende saegen ochter enich sat tien stonden Die int ansichte en hadde gene wonden; Want tien tiden was costume das, 16785 Datter geen en sat die [on]gewont was. Hier af gesciede, daer ic toe sach, Ene avonture op Kersdach, Die sere becocht was ende diere: Nu verstaet in welker maniere. 16790 Die coninc Uterpandragoen, Die moegende was in sijn doen, Ende die arme ridders minde sere, Hi helt hof met groter eere Te Cardul in dat lant van Gales, 16795 Daer hi ontboden hadde, sijt seker des, Groete lieden; ende alsi geseten Waeren ter tafle omme ecten Die clerke gingen omme, ende vonden Enen jongen riddre sonder wonden, 16800Die ter taflen sat ende at; Ende si toenden hem tere andre stat, Ende seiden dat hire niet sitten ne mochte Om dat hi niet met hem ne brochte Teken datten sittene horde toe. 16805 Si dedene opstaen ende uutgaen doe, Dies hi hadde scande ende onnere. Hi seide hine soude nembermere Uutten sittene vander tafelronden Sijn gesteken bi fauten van wonden. 16810 Hi ginc te sire herbergen wart Ende hi wapende hem metter vart, Ende voer int hof, ende hi nam Ene joncfrouwe, die in sijn gemoet quam, Die vorden coninc te diennen plach; 16815 Daer die coninc ende al thof toe sach Sette hise opten hals van sinen perde, Ende voretse sire verde. Niemen en was so coene tier stont, Dat hi vander taflen opstont, 16820 Eer men die tafle op dede. Die joncfrouwe hadde tier stede .iij. broedere, die waren gesellen Vander tafelronde, daer wi af tellen. Sine wouden niet ontbeiden daer naer 16825 Dat men die taflen op daede daer, Maer si stonden op ende gingen van dan Ende deden hare wapene an. Alse die coninc hadde verstaen Dat si also hadden gedaen 16830 Hi deetse uten scrifte doen alle drie, Ende hi seide daer toe dat sie Nemmermeer ter taflen saeten Dien tijt datten God woude leven laeten. Ende si volgeden den genen an 16835 Die haerre suster vorde van dan, Ende liepen hem sere op; maer hi Was een ridder stout ende vri, Ende weerde hem soe inden wederstoet, Dat hise alle .iij. sloech doet; 16840 Maer hi wert gewont so sere Dat hi ne mochte niet mere. Hi viel neder in onmacht groet Gelijc ocht hi hadde gewesen doet, Ic quam ende soude daer liden 16845 Al gewapent tien selven tiden. Als ic dien ridder sach, Die soe ter erden gevallen lach, Ic reet thant der wart: Ic vont daer doet liggen sijn part. 16850 Alse hi mi sach hi seide: ‘Here, Helpt mi op tpart, dies biddic sere, Ende vort mi te hove nu ten stonden, Ende set mi int sitten vander tafelronden; Ende coemt mi daer die doet an 16855 Ic salt vele bat te payse sijn dan.’ Ic dede sinen wille daer of, Ende ic vordene int hof. Alsen Uterpandragoen hadde gesien, Ende ic hem hadde geseit vandien 16860 Dat hi hadde gedaen, ende wat hi bat, Hi seide, hi hadde wel verdient dat, Dat men hem daede sine bede. Hi deden setten in ene stede, Die der tafelronde toehorde. 16865 Alse der ghenen geslachte dat horde, Die hi doet hadde inden strijt, Si woudene doet slaen tier tijt; Maer die coninc seide thant, Waer dat si ane hem daeden hant, 16870 Hi soutse ontheren, sonder sage. Die gene en levede maer .iij. dage: Ili starf indie tafelronde binnen dien. Dese avonture sach ic gesclen, Ende hier omme vragic u 16875 Oftmen die costume hilde nu.’ Hi seide dat menre doe niet ne plach. Ende dat si faelgierde op dien dach, Dat Lanceloet ende Galehout Ende Hestor van Mares, een ridder stout, 16880 Bi des conincs bede worden gesellen Vander tafelronde, daer wi af tellen, Ende gingen sitten sonder wonde Int sitten vander tafelronde, Dat ne was niet bedi si versochten dat, 16885 Maer om dats hen die coninc bat. Dese setten een ander costume daer bi In die tafelronde, ende si Ne was niet min pijnlic dan dander was, Daer men hier te voren af las; 16890 Want haer negeen mochte geleesten Te sittene ter hoger feesten, Hine moeste sweren sekerleke, Dat hi soude binnen der selver weke Ridder met wapene onder gedaen.,’ 16895 Die goede man antworde saen: ‘Die costume es pijnlic genoech ende swaer.’ |
16525 En toen hij genezen was Hij nam aan die vrouwen verlof En bedankte hen zeer daarvan Dat ze hem goed hadden ontvangen. Hij scheidde gelijk uit de abdij 16530 En reed die week door; hij kwam Daar hij een oude vrouw vernam Op een arm paard, en hield bij haar Een kleine te voet bij het haar, En sloeg hem met dorens in het aanzicht. 16535 Die kleine riep: hulp, zeer. Mijn heer Ywein haastte hem gelijk Om te helpen de kleine, En zei: ‘Vrouwe, om onze heer, Laat de kleine gaan, het is uw eer.,’ 16540 En toen die oude vrouw dat zag Diegene ridder was, die het bad, Ze zei: ze liet het door hem niet. Andermaal sprak hij toen hij dat zag: ‘Aai vrouwe, laat gaan, ik bid het u!’ 16545 Ze zei: ‘Ik zou het nu laten Vanwege uw bede, wil je Dat ik eisen zal te doen voor mij.’ - ‘Ik zal mijn macht doen daartoe.’ - Ԃeloof je het me, zei ze toen, 16550 ԁls trouwe ridder?’ Hij zei gelijk: ‘Ja ik.’ Meteen liet ze hem gaan. Ze liet hem zijn helm afdoen nadien, En toen ze hem goed had bezien Werd ze wel aan hem gewaar dat, 16555 Dat hij een mooie goed gemaakte ridder was. Ze zei: ‘Ik verzoek aan u Dat ge doet dat ik nu zal eisen.’ Hij zei: ‘Zeg uw wil dan, Ik zal het graag aanvangen.,’ 16560 Toen zei ze: ԋus me eenmaal, Ik zal u dan vrij laten daarbij.’ Hij zag haar en merkte aan haar dat, Dat ze lelijk en gerimpeld was, En hij lette een stuk daarvan, 16565 Dat hij haar geen antwoord nee gaf, Als die hem schoffeerder om dat, Dat die oude vrouw hem toen bad. Ze sprak andermaal en zei: ‘Heer, Of ik u nooit eerder 16570 Enige trouw was, zo eis ik u Dat ge u tegen mij kwijt nu.’ Hij antwoordde haar al te ongemak: ‘Vrouwe, eis van mij een andere zaak, Ik nee zou dit niet graag aanvangen.,’ 16575 - ‘Neen,’ zei ze; ‘Ben je zo mooi dan, Oneer moet je hebben algemeen Alle ridders van aardrijk Om u, en gij nu ter tijd, Omdat ge mede ridder bent; 16580 Nochtans waan ik op alle manieren, Dat ge een rabauw bent, een spion, En in ridders gelijke vaart overal Omdat men u niet kennen nee zal. Had je ridder geweest,’ sprak die vrouw, 16585 ‘Ge had niet gelogen uw trouw Om te laten uw leven gelijk.’ Ze vroeg hem toen hoe hij was genaamd. - ‘Ik heet Ywein,’ antwoordde diegene, ‘Enben de koning Uriens zoon.,’ 16590- ‘Ge liegt daarvan,’ sprak die vrouw, ‘Ge was het niet, bij mijn trouw, De koning Uriens zoon Ywein, Want van hem weet ik al vlak Dat hij nooit was tot haar 16595 Hovaardig noch leugenaar: Ge bent het niet.’ - ‘Ik ben het, wat zeker is.’ Hij zei vast dat hij het was, En dat hij Walewein’ s neef was toen. - ‘Alzo helpt me God,’ sprak die oude vrouw toen, 16600 ‘Ik zal tot koning Arthur gaan En ik zal hem openbaren Uw grote ontrouw.’ En ze gedroeg zich te die plaats Te gaan tot koning Arthur waart, 16605 Zodat Ywein geheel droevig werd En peinsde dat hem beter was, Al deed hij het node, te kussen haar Dan te doen ontrouw. Toen volgde hij haar wat hij mocht mede: 16610 Hij riep haar weer, en ze keerde zich En gebaarde of ze blijde was, En trok beter nabij alzo gauw; En toen hij haar kussen wilde Belette ze hem, dat het niet mocht zijn. 16615 Ze zei: ‘wacht een beetje,’ Dat hij erg graag deed; ‘Nu doe mij’ zei ze, ԥen andere bede; Want ik zie erg goed dat gij Geen wil hebt me te kussen. 16620 Zie je dat paviljoen?’ En ze wees hem 2 koene ridders; Ze zei: ‘Ik zal u kwijt schelden dan, Wil je me leveren een helm nu En een zwaard, en een schild afslaan, 16625 Die in het paviljoen zijn, zonder twijfel.’ - ‘Ik zal het graag doen,’ antwoordde hij, ‘Water me van zal komen.’ Ze zei: ‘Nu kom dan met mij.’ - ‘Ga voor,’ zei hij, ԩk volg u na.,’ 16630 Toen zei de kleine: ‘Lieve heer. Nee geloof haar niet op geen manier; Ze is het ontrouwste wijf Die ge meer ontziet in uw lijf. Ontferm u van dit land, 16635 Dat gelijk vernield wordt, Doe je dat ze aan u verzoekt, heer; Want ge zal nimmermeer Dat tiende deel verbeteren van dien Dat hem van u te schaden zal geschieden, 16640 En ge zal er zelf om sterven toe.’ Mijn heer Ywein antwoordde niet toen, Maar hij volgde met een vaart Die voer ten paviljoen waart. Toen ze er kwamen ze gingen gelijk 16645 In het eerste paviljoen, zonder twijfel, En vonden op een mooi bed daar Een helm en een zwaard daarna. - ԉs dit dat ge wil?’ sprak hij. - ‘Ja het; ik eis niets anders,’ zei ze. 16650 Hij gaf haar helm en zwaard, En ze nam het beide tot haar waart; En hij vroeg haar Of hij daarmee kwijt was. - ‘Neenn gij,’ zei ze, ԧe hebt eerder 16655 Dat schild afgeslagen, heer.’ En hij sloeg het af daarna. - ‘Nu hang,’ zei ze, ‘uw schild daar, En neem dat schild daarna, Anders zou men zeggen dat het gevlogen was 16660 Diegene, van wie het is, zonder twijfel.’ Mijn heer Ywein nam het schild gelijk, Die hij neer geslagen had, En liet er de zijne weer. Die oude vrouw nam het schild en het zwaard 16665 En sloeg ze aan de staart van haar paard En sleepte ze daarmee Door drek en door vuilnis mede. Uit het paviljoen met rouw Sprongen toen 12 jonkvrouwen 16670 Toen ze de oude vrouw dat doen zagen; Ze begonnen te wenen en klagen En wrongen hun handen daar, En trokken droevig uit hun haar, En dreven alzo groten rouw 16675 Als nooit dreef vrouwe of jonkvrouw, En riepen: ‘Aai arme,’ droevig, ‘we hebben slecht bewaakt Dat we schuldig te behoeden waren.’ En ze riepen met zware misbaar: 16680 ‘Aai ridder, die het schild weg draagt, Welke eer heb je bejaagd Dat ge ons hebt onteerd nu, En we onterfd zijn bij u En in droevige schalksheid gedaan, 16685 Daar we nimmermeer van ontgaan? Ge zal kwalijk mogen, dat is zeker, Verzetten de schade en het verlies, Die de lieden in dit land zullen ontvangen Van dien dat ge nu hebt gedaan, 16690 En ge zal er weinig behoefte van hebben, En ge zal er zelf om moeten sterven; En die van dit land zullen blijven Arme en ellendige ellendelingen Voortaan alle dagen.,’ 16695 Toen hij ze zo hoorde klagen Had hij daarvan ontferming En ook groot berouw Dat dit ding zo was vergaan, En peinsde dat hij kwaad had gedaan; 16700 Maar hij wist niet goed waaraan. Hij ging tot de jonkvrouwen dan En zei hij zou hen, zonder twijfel, Verbeteren dat hij had misdaan. Een jonkvrouw zei toen: ‘Heer, 16705 Ge verbetert het nimmermeer, Die misdaad is te groot, ‘zei ze; ‘Ge hebt onhoffelijkheid gedaan daarbij, Dat ge hebt gebracht in rouw Van dit land de jonkvrouwen, 16710 Die u nooit iets misdeden in uw leven. God moet u zulk loon daarvan geven Als ge er aan hebt verdiend.’ Mijn heer Ywein werd zo droevig dan, Dat hij waande uitzinnig te worden; 16715 En hij zei: ‘Jonkvrouw, op minne, In wat dingen heb ik misdaan?’ - ‘Ge zal het weten, zonder twijfel.’ - ‘Ik ga niet weg,’ zei hij, ‘Ik zal wachten om te weten wat het is.,’ 16720 Hij zag altijd die jonkvrouwen Wenen en grote rouw drijven. Topen berouwde hem zeer, zonder waan, Dat hij de bede van de oude vrouw had gedaan. Hij bleef tot de vespertijd daar. 16725 Toen er niemand kwam bond hij daarna Zijn helm, en zat op zijn paard, En peinsde hij zou rijden ter vaart. Hij wilde met de jonkvrouwen niet Herbergen daar; en hij scheidde 16730 Van hem en beval ze onze heer; Maar ze antwoordden niet min of meer, En toen hij van hen lieden scheidde Die jonkvrouwen alle, die hij daar verliet, Riepen even luid: ‘Heer 16735 Ridder, tot uw grote oneer Moet ge gaan!’ En ze dreven groot zeer Gelijk dat ze hadden gedaan eerder. Hij reed van hen, en hij kwam Te ene hermitage, daar hij herberg nam. 16740 Die heremiet die uit gegaan was Zag hem hij toen hij zijn getijden las: Hij ontving zijn schild en zijn zwaard En liet hem ontwapenen met een vaart, En leidde hem in de zaal, 16745 Die mooi was en goed uitgerust Om de ridders daarin te ontvangen Die door de landen plachten te gaan: Daar wandelende ridders, dat zal je weten. Toen de maaltijd kwam gingen ze eten. 16750 Na het eten vroeg de heremiet wie hij was. Mijn heer Ywein zie wie hij was Hij zei hij was van Arthur’ s hof En van de tafelronden belofte, En dat hij was de zoon van koning ‘S Uriens. 16755 - ‘Ik weet wel wie ge bent,’ sprak diegene; ‘Ik kende uw vader menige dag Toen ik door het land te rijden plag. Ik mocht hebben geweest van de tafelronde Gezel; maar ik ontzei het te die tijd 16760 Om een ridder de er in was, Die ik haatte in mijn zin, En die ik verminkte in een arm, Daarom ik onterfd werd en arm; De koning Artur was daarom zo gram 16765 Op mij, dat hij mijn goed nam. Zeg, plegen die van de tafelronden Zulke gebruiken nu ter stonden Als ze plagen hier tevoren?’ Heer Ywein sprak: Ԍaat me horen 16770 Welk gebruiken ze plachten dan?’ - ‘Ik zeg het u,’ sprak die goede man, Ԕoen Uter-Pandragoen te houden plag Zijn hof te hoge feesten, zag ik Als die van de tafelronden 16775 Ten eten zaten, dat te die tijd De klerken, die dat uur gezet waren Om te schrijven de avonturen, Die de ridders daar voor vielen, En die ze moesten vertellen, 16780 Als ze gereed waren en gingen Tot hun tafel van ring tot ring En zagen of er een zat te die tijd Die in het aanzicht geen wonden had; Want te die tijden was een gebruik dat, 16785 Dat er geen zat die niet gewond was. Hiervan gebeurde, daar ik toe zag, Een avontuur op Kerstdag, Die zeer bekocht was en duur: Nu versta in welke manier. 16790 De koning Uter-Pandragoen, Die vermogend was in zijn doen, En de arme ridders zeer minde, Hij hield hof met grote eer Te Carmeloet in dat land van Gales, 16795 Daar hij ontboden had, wees zeker dit, Grote lieden; en toen ze gezeten Waren ter tafel om te eten De klerken gingen om, en vonden Een jonge ridder zonder wonden, 16800 Die ter tafel zat en at; En ze toonden hem ter andere plaats, En zeiden dat hij er niet zitten nee mocht Omdat hij niet met hem nee bracht Teken dat tot het zitten toebehoorde. 16805 Ze lieten hem opstaan en uitgaan toen, Dus had hij schande en oneer. Hij zei hij zou nimmermeer Uit de zetel van de tafelronden Zijn gestoken bij afwezigheid van wonden. 16810 Hij ging tot zijn herberg waart En hij wapende hem met een vaart, En voer in de hof, en hij nam Een jonkvrouw, die in zijn ontmoeting kwam, Die voor de koning te dienen plag; 16815 Daar de koning en al het hof toezag Zette hij haar op de hals van zijn paard, En voerde haar zijn vaart. Niemand was zo koen te die tijd, Dat hij van de tafel opstond, 16820 Eer men de tafels opdeed. Die jonkvrouw had te die plaats 3 broeders, die waren gezellen Van de tafelronde, daar we van vertellen. Ze wilde niet wachten daarna 16825 Dat men de tafels opdeed daar, Maar ze stonden op en gingen vandaan En deden hun wapens aan. Toen de koning had verstaan Dat ze alzo hadden gedaan 16830 Hij deed ze uit het schrift doen alle drie, En hij zei daartoe dat ze Nimmermeer ter tafel zaten Die tijd dat God hen wilde laten leven. En ze volgden diegene na 16835 Die hun zuster voerde vandaan, En liepen zeer op hem; maar hij Was een edele en dappere ridder, En verweerde hem zo in de weerstand, Dat hij ze alle 3 dood sloeg; 16840 Maar hij werd zo zeer gewond Dat hij nee mocht niet meer. Hij viel neer in grote onmacht Gelijk alsof hij dood was geweest, Ik kwam en zou daar gaan 16845 Al gewapend te diezelfde tijd. Toen ik die ridder zag, Die zo ter aarde gevallen lag, Ik reed gelijk derwaarts: Ik vond daar dood liggen zijn paard. 16850 Toen hij me zag zie hij: ‘Heer, Help me op het paard, dat bid ik zeer, En voer met te hof nu ten tijd, En zet me in de zetel van de tafelronden; En komt me daar de dood aan 16855 Ik zal veel beter tevreden zijn dan.’ Ik deed zijn wil daarvan, En ik voerde hem in de hof. Toen Uter-Pandragoen hem had gezien, En ik hem had gezegd van dien 16860 Dat hij had gedaan, en wat hij bad, Hij zei, hij had wel verdiend dat, Dat men hem deed zijn bede. Hij liet hem zetten in een plaats, Die ter tafelronde toebehoorde. 16865 Toen diegene van dat geslacht hoorde, Die hij gedood had in de strijd, Ze wilden hem dood slaan te die tijd; Maar de koning zei gelijk, Waar dat ze aan hem de hand deden, 16870 Hij zou ze onterven, zonder sage. Diegene leefde maar 3 dagen: Hij stierf in de tafelronde binnen dien. Dit avontuur zag ik geschieden, En hierom vraag ik u 16875 Of men die gebruiken houdt nu.’ Hij zei dat me er toen niet nee plag. En dat het faalde op die dag, Dat Lancelot en Galahad En Hestor van Mares, een dappere ridder, 16880 Bij de koning ‘s bede gezellen worden Van de tafelronde, daar we van vertellen, En gingen zitten zonder wonden In de zetel van de tafelronde, Dat nee was niet omdat ze dat verzochten, 16885 Maar omdat het hen de koning bad. Deze zette er een ander gebruik daarbij In de tafelronde, en die Nee was niet minder pijnlijk dan de ander was, Daar men hier tevoren van las; 16890 Want hen nee geen mocht toestaan Te zitten ter hoge feesten, Hij moest zeker zweren, Dat hij zou binnen dezelfde week Ridder met wapens onder doen.’ 16895 Die goede man antwoordde gelijk: ‘Dat gebruik is pijnlijk genoeg en zwaar.’ |
Mijn here Ywein vragede hem daer naer Ende seide: ‘Here, ic sach heden In enen dale hier beneden 16900 Stonden gerecht .ij. pawelgoene, Daer een boem voren stont int groene, Daer een scilt ane hinc; ende ic sach joncfrouwen Sere mesbaren met groeten rouwen, Die in die pawelgoene waren. 16905 Weetti waer af dat quam dat mesbaren?,’ [p. 114] - ‘Nenic,’ sprac hi, ‘Sonder waen, Het ne si ocht iemen hevet mesdaen Jegen Mandure den gygant.’ Mijn here Ywein sprac thant: 16910 ‘Here, hoe mesdoet men hem dan?’ - ‘Ic segt u,’ sprac die goede man, ‘Gevielt dat een den scilt af sloege Dien gi saeget, ende sijn swert wech droege Ende sinen helm, dien wachten die joncfrouwen, 16915 Die gi segt dat gi saeget in rouwen, Hi soude die mesdaet micken thant So groet, dat hi soude al dit lant Destrueren,’ seide die goede man. - ‘Hi maeget wel destrueren dan,,’ 16920 Sprac here Ywein, Ԥat seggic u; Ic hebbe den scilt af geslaegen nu.’ Hi seide hem hoe hi dade al Also als hem die quene beval, Ende der joncfrouwen rouwe ende verdriet, 16925 Dat si dreven als hi van hen sciet. Alse die goede man dat hadde verstaen Sprac hi: ‘wihebt herde quaet gedaen; Want, lieve here, bi desen done Sal [die] gygant gaen uten prisone, 16930 Ende destrueren al dit lant mede, Ende setten in swaerre scalchede, Alse hi hevet gedaen anderwerf.’ Mijn here Ywein sprac: Ԃeter bederf! Wat sal doen die here vanden lande dan?,’ 16935 - ‘Hier en es geen ander here.’ sprac die man, Ԅan hi selve, nu verstaet hoe. Het was in Uterpandragoens tiden also, Datmen hier int selve lant Negene lieden dan gygante ne vant, 16940 Die hier in wandelden in foreesten Ende in bergen, gelijc beesten; Ende si sloegen al te doet So wat hier quam, cleine ende groet. Alse die coninc Artur te lande quam, 16945 Ende hi van desen duvlen vernam, Die so groet waeren, hi quam in dit lant Ende sloech doet al dat hi vant; Ende als hi ten ingange quam Van desen foreeste, tornich ende gram, 16950 Vant hi in ene roetse bedect Ene joncfrouwe, diere in was getrect, Ende hilt in haeren arme, sijt seker das, Een cleine kint, dat haer sone was. Si was sere groet, ende open baer 16955 Nochtan en had si maer .xv. jaer. Ende alse die coninc doet woude slaen So seide daer een ridder saen, Woutse die coninc laeten te live, Hi woutse nemen tenen wive. 16960 Die coninc gafse hem thant, Ende gaf hem daer mede al tlant, Ende liet hem lieden daer ter stede Om tlant te bedrivene mede. Dat kint wert binnen .xiiij. jaren so groet, 16965 Datmen nie vant sine genoet. Die stiefvader maecten ridder daer naer. Als hi hadde .xv. jaer Hi was so starc, datmen in dat lant Genen gewapenden ridder ne vant, 16970 Hine leiddene in diere gebare Op sinen hals of hi .i. cleine kint ware. Op enen tijt maecte hi gram Sinen stiefvader, so dat hi quam, Sloechgene; ende die gygant 16975 Sloech sinen stiefvader doet thant. Alse die moeder dat sach Gaf si den sone enen slach: Doe sloech hi die moeder doet sciere, Ende hem bleef tlant in diere maniere. 16980 Alse dat saegen die vanden lande Si deden hem manscap thande, Om dat si te sekere souden wesen. Ende alse hi boven was van desen Warp hise in scalcheden met machte, 16985 Ende nam die joncfrouwen met crachte, Ende alser enich sprac daer jegen Si was thant doet geslegen, So dattie lieden om dit doen In een ander lant souden hebben gevloen; 16990 Maer dat .i. avonture gevel, Dies mach .i. jaer sijn leden wel, Dat ic u seggen sal, hort na mi. Hi quam op enen tijt gereden hier bi Daer hi ene scone joncfrouwe vernam, 16995 Die hem te gemoete quam, Ende enen ridder bi haerre side, Die si gesekert hadde tien tide. Die ridder vacht jegen den gygant, Diene doet sloech thant, 17000 Ende hi voerde die joncfrouwe, Die des hadde groten rouwe, Ten castele vanden berge binnen, Ende versochtse daer van minnen. Si antworde: wat haers gesciet, 17005 Dat sine mochte minnen niet Also lange alse hi ware so wreet. Hi antworde hare gereet: Hi soude hem betren, sonder waen, Hoe dat hi te voren hadde gedaen. 17010 - ‘Waer bi magics geloven?’ sprac si. - ‘Ic salt u sweren,’ antworde hi, ‘Dat ic in desen lande genen man Noch wive mesdoen en sal vortan.’ - ‘Ende gine sult,’ seide si, ‘wats gesciet, 17015 Uut desen castele comen niet, Het ne si om te done wrake Van uwer scanden: ende bi dier sake Sal ic doen dat gi wilt hebben gedaen.’ Hi sekeret hare, ende swoer saen. 17020 Die gygant bleef bi deser dinc Inden casteel, dat hire niet uut ne ginc. Ende alse hi hadde geweest daer In deser maniere .i. half jaer Hem begonste te verdrietene sere, 17025 Ende sochte engiene ende kere Ende occaisoen dat daertoe dochte, Dat hi uten castele comen mochte; Ende dede den scilt hangen doe Anden boem die gi saeget, ende daertoe 17030 Sijn helm bringen int pawelgoen Ende sijn swert, dat gi saeget, om dat doen, Ocht enich ridder den scilt af sloege, Dat hi dan mochte bi gevoege Den casteel rumen ende die stede 17035 Sonder enigche meinedichede. Alse die vanden lande verstaen Hadden wat hi hadde gedaen Setten si daertoe .xij. joncfrouwen, Dat si teser dinc souden scouwen, 17040 Ende dat si souden verbieden Wandelende ridders ende vreemden lieden Hare hande daer an te doene; Ende datselve waren ghoene Die selve daer gi na vraeget, 17045 Die gi so sere wenen saeget. Nu sal dilevereert sijn die gygant, Ende sal doet slaen al dat es int lant; Ende die ridders in allen deele Sullen vesten hare castele, 17050 Ende niet daer ute dorren comen. Nu hebbedi gehort ende vernomen Wat die joncfrouwen meenden Mettien dat si so sere weenden, Ende wat pine te comene staet 17055 In den lande van dier daet.,’ [p. 115] Mijn here Ywein seide thande: ‘Hets mi leet van dien vanden lande, Want sine hebben niet verdient dies, Dat si souden hebben sulc verlies.,’ 17060 Dien nacht bleef mijn here Ywein daer, Ende opten andren dach daer naer, Alse hi messe hadde gehort. Quam hi al gewapent vort, Ende was geseten op sijn part; 17065 Ende alse die goede man geware wart Dat mijn here Ywein des gygants scilt Ane sinen hals hangede hilt, Hi seide: ‘Here, om onsen here, En draeget den scilt niet vort mere; 17070 Bedi dragedine vort an Gine vint in dit lant genen man, Hine sal u deeren met al sire macht.’ Hi seide: ‘Ic en hebbe niet gehacht Dat ic enichgen andren dragen sal.,’ 17075 Mettien hine Goede beval. Hi ontmoette .ij. joncfronwen, Ende alsi des gygants scilt scouwen Worden si soe vervaert met allen, Dat si enen brec lieten vallen 17080 Dien si vorden, ende si vlien. Ende mijn here Ywein wert nadien, So dat hi doutste achterreet, Ende namse biden breidele gereet, Ende vragede waer omme si vlo soe. 17085 Si antworde dat si vloe ԏmden scilt die gi af hebt geslegen, Want als ic [u] irst quam jegen Ic waende gi had geweest thande Die here hier van desen lande.,’ 17090 - ‘Ne en vervart u niet,’ seide hi. ‘Ik en sal niet messeien,’ sprac hi. - ‘Here, dat ne salt van u, ic wane.’ Doe sciet mijn here Ywein dane Ende reet dat hi quam omtrint middach 17095 Daer ene scone valeye lach, Ende daer stont ene scone fonteine Onder .ij. bome vanden pleine. Hi vant .ij. joncfrouwen, die daer saeten; Ende enen sciltkoecht, ende acten. 17100 Hi groettese, ende na desen Hieten sinen willecome wesen, Ende baden hem so vele, dat hi sat Met hem neder ende at. Ende alse hi een stuc hadde geseten, 17105 Ende hi wel na hadde geeten Seide die ene joncfrouwe: ‘Here, Set uwen helm op u hoeft mere; Ic sie enen ridder comen nu, Mi dunke dat hi coemt o u. 17110 Siedi gewapent, gi sult bi desen Vele te sekerre moegen wesen.’ Mettien hi sinen helm bant. Die ridder quam tote hem thant, Ende als hi minen here Ywein sach 17115 Hi sprac: ‘Dief, God geve u quaden dach! Twi hebbedi dit lant gedestruert Met dat gi den duvel hebt dilevereert Vanden prisone daer hi in lach, Daer tlant bi pays te hebbene plach? 17120 Dat moetti metten live becopen.’ Hi ginc hem metter vart oplopen; Ende mijn here Ywein sat op sijn pert Ende liet weder lopen te hem wert. Si vergaderden beide soe, 17125 Dat si ter erden vielen doe. Si stonden op op hare voete; Elc sloech andren vele onsoete, Ende vochten so lange sonder sparen, Dat si beide vermoyt waren, 17130 So dattie ridder was bedreven daer toe, Dat hi niet meer en mochte dogen doe, Ende hi hem genaden bat, Ende hem sijn swert opgaf na dat, Ende geloefden sinen wille 17135 Te done, bede lude ende stille. - ԍijn wille [es],’ sprac here Ywein, Ԥattu Gaes ten castele vanden berge nu, Ende ochtu vints den gygant daer, Sech hem dat al openbaer, 17140 Dat Ywein, des conincs Urients sone, Hem ontbiet, dat hi es die gone, Die hem tonwerden sinen scilt af sloech, Ende dat hi dit ongevoech Optie vanden lande niet ne wreke; 17145 Maer dat hi hem soe bespreke, Ocht hi op hem comc ende werden daer, Ende jegen hem met stride worde gespar.’ Die ridder antworde daer naer: ‘Here, wildi danne dat ic ga daer?,’ 17150 - ‘Jay ic,’ sprac mijn here Ywein mettien. Dander sprac: ‘Dat ne sal niet gescien, Ic en ginger niet om al Arturs lant.’ Mijn here Ywein seide thant: Ԅu sulster gaen, ocht ic slae di doet.,’ 17155 - ‘Ic hebbe liever,’ sprac dander al bloet, ‘Te stervene dan te gane daer.’ Mijn here hief den slach daer naer: Alsen die ander comen sach Hi seide, alse die ontsach den slach: 17160 ԅer ic sterve ic salre eer gaen; Maer wart mi daer iet mesdaen, Die scande sal uwe sijn, Ende die scade sal wesen mijn.’ Hi seide: Ԅine sal niet mescien, 17165 Ganc sekerlike.’ Ende na dien Vragedi hem hoe dat hi hiet. - ‘Ic hete Tridan vanden Plessiet.’ Hi reet van hem tes hi vernam Dat hi ten castele vanden berge quam. 17170 Hi beette vorden graet thant, Ende ginc op toten gygant, Die noch niet hadde gehort das, Dat sijn scilt af geslegen was. Doe seide tote hem die gone: 17175 ԍi sont tu des conincs Urients sone, Mijn here Ywein, te seggene u nu, Dat hi in despite van u Uwen scilt af geslaegen hevet; Ende wreectijt op el ieman die levet, 17180 Hi ontbiedt u dat geloefheit es: Ende wildi wrake nemen des, So volget hem, of gi wilt, nare: Gi sult sijns wel worden geware Bi uwen scilde, dien hi dreget.,’ 17185 Alse die gygant hort wat hi seget Hi wort so drove in sinen sin, Dat hire met pinen bleef in, Ende hi in lange niet en sprac .i. wort. Ende alse hi sprac hi seide vort: 17190 ‘Waer lietstu den genen die mi So sere hevet mesdaen?’ Doe seide hi: ‘Here, ter nedere fonteine Lietic minen here Yweine.’ - ‘Nu delic di een spel,’ sprac die gygant, 17195 ‘Inewil di niet doet slaen nu thant; Maer ic sal di doen leven alsoe, Dats die gene sal emmertoe Hebben verwijt, die di sinde in dit lant. Du moets verliesen ene hant 17200 Ocht enen voet over minen scilt, Dien hi wech droech; doet welc gi wilt Want dune moeges mi niet ontgaen Sonder deen vanden tween, sonder waen.’ Ende alse hi geware wart das, 17205 Dat hi tsire doet comen was [p. 116] Ocht sere verminct te sine, Hi was drove int herte sine. Doe bat hi hem groet genaden; Maer dat ne stont hem niet in staeden. 17210 Ende hi proefde in allen sinne Ocht hine met beden mochte verwinnen, Maer dat ne mochte hem niet dieden, So dat hi die hant moeste bieden: Ende hi sloechse hem af thant. 17215 Doe viel hi in onmacht thant. Ende alse hi bequam hi seide vort Toten gygante dese wort: ‘Here, gi hebt grote wreethede Ane mi gedaen hier ter stede; 17220 Ende gi hebt gedaen dus groet quaet, Ende onteert sonder mine mesdaet: God laete mi leven tote dien tiden, Dat mijn here wrake moet ontbiden.’ Hi voer also tongemake van dan. 17225 Die gygant dede sine wapine an Ende gereide sine vart. Hi sat op een stare swert part, Ende hinc an sijn archoen ene haecse Ende ene sware loedene maetche, 17230 Ende reet vanden berge neder Met sulker droefte wech ende weder, [Dat] scen dondren so waer hi quam; So dat hi in sinen wech vernam Biden wege .ij. pawelgoene 17235 Staende: hi reet thant in die gone, Ende warpse ter erden thant. Ende daerna hi in dander vant Enen ridder ende ene joncfrouwe mede, Slapende op een bedde bede. 17240 Doe trac hi uut sijn swart Ende sloech hen thoeft af ter vart, Ende bantse an sijn hartsoen daer nare Van sinen gereide, biden hare, Ende reet daer hem die here vermaende, 17245 Dat hi sinen scilt vinden waende. Ende alse hi miste van dien, Die hem sine oegen hadde gesien Verkeren ende sine tanden daertoe Hadde gehort criselen doe, 17250 Ende sijn hoeft queken tot desen, Hi moeste van groter herten wesen, Hine hadde hem verveert, sonder waen, So vreselike was hi gedaen. Hi sloech die pawelgoene te neder 17255 Ende al dat vor hem was, wech ende weder. Maer het geviel wel daeran, Dat hi ne vant wijf no man. Ende als hine vant cleine noch groet Dat hi machte slaen te doet, 17260 Hi helt stille alse lyeberde plegen Alse die bisen hebben verslegen Ende si niet meer vinden moegen Daer si wreetheit an moegen toegen. Daerna hi den boem versach, 17265 Daer sijn scilt an te hangene plach. Daermede vernuwede met allen Sine erscap, die nine mochte vallen Voer dien dat hi hadde geslaegen doet Die hem gedaen hadde dien groeten noet. 17270 Hi reet vort verwoet ende gram So dat hi tenen foreeste quam, Ende hi sach al omme mettien, Ocht hi huus ocht casteel mochte sien, Daer hi mochte dien nacht mere 17275 Herbergen, want het donkerde sere Ende hine versach dinc negene Dan een pawelgoen allene In een dal, dat verre van hem stont. Hi reet der wart te dier stont 17280 Ochten jagede die viant. Als hire quam hi beette thant. Hi vant daer .ij. ridders, die saten Met .ij. joncfrouwen ende aeten, Die den gygant sere ontsagen 17285 Ende hem verveerden als sine sagen. Si waenden wel doe doet wesen. Hi beette vanden perde na desen Ende dede den breidel af, ende liet gaen. Hi was van hongere ende dorst bestaen: 17290 Hi sat met hen sonder spreken neder, Ende niemen en sprac hem weder. Ende alse hi genoech hevet geeten Gaet hi ten perde ende esser op geseten, Ende reet ten pawelgoene wart 17295 Ende veldene metter vart, Ende sloech doet die ridders bede Ende die .ij. joncfrouwen mede. Doe reet hi van daer also: Het was donker nacht nochtoe. 17300 Hi reet daer hi vinden waende Lieden, verwoet ende nederslaende Vor hem tinten ende pawelgoene Ende loedsen met verwoedden doene. Hi sloech doet dat hi mochte scouwen, 17305 Ridders, vrouwen ende joncfrouwen, Ende en hadde van hen tien stonden Niet meer genaden dan van honden. Dus reet hi dien nacht, sonder sage, Ende sliep een lettel vor dien dage 17310 In een dal op ene fonteyne. |
Mijn heer Ywein vroeg hem daarna En zei: ‘Heer, ik zag heden In een dal hier beneden 16900 Stonden opgericht 2 paviljoenen, Daar een boom voor stond in het groene, Daar een schild aanhing; en ik zag jonkvrouwen Zeer misbaren met grote rouw, Die in die paviljoenen waren. 16905 Weet ge waarvan kwam dat misbaren?,’ - ‘Neen ik,’ sprak hij, ‘zonder twijfel, Tenzij of iemand heeft misdaan Tegen Mandure de gigant.’ Mijn heer Ywein sprak gelijk: 16910 ‘Heer, hoe misdoet men hem dan?’ - ‘Ik zeg het u,’ sprak die goede man, ‘Gebeurde het dat een het schild afsloeg Die ge zag, en zijn zwaard weg droeg En zijn helm, dien de jonkvrouwen bewaakten, 16915 Die ge zegt dat ge ze in rouw zag, Hij zou de misdaad mikken gelijk Zo groot, dat hij zou al dit land Verwoesten,’ zei de goede man. - ‘Hij mag het dan wel verwoesten dan,,’ 16920 Sprak heer Ywein, Ԥat zeg ik u; Ik heb het schild nu afgeslagen.’ Hij zei hem hoe hij alles deed Alzo als hem die oude vrouw beval, En de jonkvrouwen rouw en verdriet, 16925 Dat ze dreven toen hij van hen scheidde. Toen de goede man dat had verstaan Sprak hij:’gij hebt zeer kwaad gedaan; Want, lieve heer, bij dit doen Zal de gigant uit de gevangenis gaan, 16930 En verwoesten al dit land mede, En zetten in zwaar bederf, Zoals hij ander maal heeft gedaan.’ Mijn heer Ywein sprak: Ԃeter bederf! Wat zal dan doen de heer van het land?,’ 16935 - ‘Hier is geen andere heer.’ sprak die man, Ԅan hij zelf, nu versta hoe. Het was in Uter-Pandragoen tijden alzo, Dat men hier in hetzelfde land Nee geen lieden dan giganten nee vond, 16940 Die hier wandelden in bossen En in bergen, gelijk beesten; En ze sloegen alles dood Zo wat hier kwam, klein en groot. Toen de koning Arthur te land kwam, 16945 En hij van deze duivels vernam, Die zo groot waren, hij kwam in dit land En sloeg alles dat hij vond; En toen hij ten ingang kwam Van dit bos, vertoornd en gram, 16950 Vond hij in een rots bedekt Ene jonkvrouw, die er in was getrokken, En hield in haar armen, wat zeker is, Een klein kind, dat haar zoon was. Ze was zeer groot, en openbaar 16955 Nochtans had ze maar 15 jaar. En toen de koning haar dood wilde slaan Zo zei daar een ridder gelijk, Wilde de die koning laten leven, Hij wilde haar nemen tot een wijf. 16960 Die koning gaf haar hem gelijk, En gaf hem daarmee al het land, En liet hen lieden daar ter plaatse Om het land te bedrijven mede. Dat kind werd binnen 14 jaren zo groot, 16965 Dat men niet zijn gelijke vond. De stiefvader maakte hem ridder daarna. Toen hij 15 jaar had Hij was zo sterk, dat men in dat land Geen gewapende ridder nee vond, 16970 Hij legde hem in die gebaren Op zijn hals of hij een klein kind was. Op een tijd maakte hij gram Zijn stiefvader, zodat hij kwam, Sloeg hem; en die gigant 16975 Sloeg zijn stiefvader gelijk dood. Toen de moeder dat zag Gaf ze de zoon een slag: Toen sloeg hij de moeder snel dood, En hem bleef het land op die manier. 16980 Toen dat zagen die van het land Ze deden hem gelijk manschap, Omdat ze te zeker zouden wezen. En toen hij boven was van deze Wierp hij ze in gemeen met macht, 16985 En nam de jonkvrouwen met kracht, En als er enig tegen sprak Ze werd gelijk dood geslagen, Zodat de lieden om dit doen In een ander land zouden hebben gevlogen; 16990 Maar dat een avontuur geviel, Dat mag wel een jaar geleden zijn, Dat ik u zeggen zal, hoor naar mij. Hij kwam op een tijd gereden hierbij Daar hij een mooie jonkvrouw vernam, 16995 Die hem tegemoet kwam, En een ridder bij haar zijde, Die ze verzekerd had te die tijd. De ridder vocht tegen de gigant, Die hem gelijk dood sloeg, 17000 En hij voerde die jonkvrouw, Die dus had grote rouw, Ten kasteel van de berg binnen, En verzocht haar daar van minnen. Ze antwoordde: wat haar gebeurt, 17005 Dat ze hem niet mocht minnen Alzo lang al hij zo wreed was. Hij antwoordde haar gereed: Hij zou zich verbeteren, zonder twijfel, Van wat hij tevoren had gedaan. 17010 - ԗaarbij mag ik het geloven?’ sprak zij. - ‘Ik zal het u zweren,’ antwoordde hij, ‘Dat ik in dit land geen man Noch wijf misdoen zal voortaan.’ - ‘Enge zal niet,’ zei ze, ‘wat er geschiedt, 17015 Uit dit kasteel niet komen, Tenzij om wraak te doen Van uw schande: en bij die zaak Zal ik doen dat gij wilt hebben gedaan.’ Hij verzekerde het haar, en zwoer gelijk. 17020 De gigant bleef bij dit ding In het kasteel, dat hij er niet uitging. En toen hij daar geweest was Op deze manier een half jaar Hem begon zeer te verdrieten, 17025 En zocht oorzaak en keer En gelegenheid dat daartoe deugt, Dat hij uit het kasteel komen mocht; En liet het schild hangen toen Aan de boom die gij zag, en daartoe 17030 Zijn helm brengen in de paviljoen En zijn zwaard, dat ge zag, om dat doen, Of enige ridder het schild afsloeg, Dat hij dan mocht gevoeglijk Het kasteel ruimen en die plaats 17035 Zonder enige meineed. Toen die van het land verstaan Hadden wat hij had gedaan Zetten ze daartoe 12 jonkvrouwen, Dat ze dit ding zouden aanschouwen, 17040 En dat ze zouden verbieden Wandelende ridders en vreemde lieden Hun handen daaraan te doen; En datzelfde waren diegene Diezelfde daar ge naar vroeg, 17045 Die ge zo zeer wenen zag. Nu zal bevrijd zijn die gigant, En zal alles dood slaan dat in het land is; En de ridders in alle delen Zullen vestigen hun kastelen, 17050 En daar niet uit durven komen. Nu heb je gehoord en vernomen Wat de jonkvrouwen bedoelden Meteen dat ze zo zeer weenden, En wat pijn te komen staat 17055 In het land van die daad.,’ Mijn heer Ywein zei gelijk: ‘Het is me leed van die van het land, Want ze hebben dit niet verdiend, Dat ze zouden hebben zulk verlies.,’ 17060 Die nacht bleef mijn heer Ywein daar, En op de volgende dag daarna, Toen hij mis had gehoord. Kwam hij geheel gewapend voort, En was gezeten op zijn paard; 17065 En toen de goede man gewaar werd Dat mijn heer Ywein de schild van de gigant Aan zijn hals hangende hield, Hij zei: ‘Heer, om onze heer, En draag het schild voort niet meer; 17070 Omdat draag je het nu voortaan Ge vindt in dit land geen man, Hij zal u deren met al zijn macht.’ Hij zei: ‘Ik heb niet geacht Dat ik enige andere dragen zal.,’ 17075 Meteen hij hem God beval. Hij ontmoette 2 jonkvrouwen, En toen ze het schild van de gigant aanschouwden Werden ze zo geheel bang, Dat ze een speurhond lieten vallen 17080 Die ze voerden, en ze vlogen. En mijn heer Ywein werd nadien, Zodat hij de oudste na reed, En nam haar bij de breidel gereed, En vroeg haar waarom ze zo vloog. 17085 Ze antwoordde dat ze vloog ԏm het schild die ge af hebt geslagen, Want toe ik u eerst tegenkwam Ik waande ge was gelijk geweest De heer hier van dit land.,’ 17090 - ‘Neen wees niet bang,’ zei hij. ‘Ik zal niets misgaan,’ sprak hij. - ‘Heer, dat nee zal van u niet, ik waan.’ Toen scheidde mijn heer Ywein vandaan En reed dat hij kwam omtrent middag 17095 Daar een mooie vallei lag, En daar stond een mooie fontein Onder 2 bomen van de vlakte. Hij vond 2 jonkvrouwen, die daar zaten; En een schildknecht, en aten. 17100 Hij groette ze, en na deze Heten ze welkom te wezen, En baden hem zoveel, zodat hij zat Met hen neder en at. En toen hij een stuk had gezeten, 17105 En hij bijna had gegeten Zei de ene jonkvrouw: ‘Heer, Zet uw helm op uw hoofd meer; Ik zie een ridder komen nu, Me lijkt dat hij komt om u. 17110 Ben je gewapend, ge zal hierdoor Veel zekerder mogen wezen.’ Meteen hij zijn helm bond. De ridder kwam tot hem gelijk, En toen hij mijn heer Ywein zag 17115 Hij sprak: ‘Dief, God geeft u kwade dag! Waarom heb je dit land verwoest Met dat ge de duivel hebt bevrijd Van de gevangenis daar hij in lag, Daar het land bij vrede te hebben plag? 17120 Dat moet je met het lijf bekopen.’ Hij ging hem met een vaart oplopen; En mijn heer Ywein zat op zijn paard En liet het weer lopen tot hem waart. Ze verzamelden beiden zo, 17125 Dat ze ter aarde vielen toen. Ze stonden op hun voeten; Elk sloeg de andere zeer hard, En vochten zo lang zonder ophouden, Dat ze beide vermoeid waren, 17130 Zodat die ridder was gedreven daartoe, Dat hij niet meer mocht gedogen toen, En hij hem genaden bad, En hem zijn zwaard opgaf na dat, En beloofde zijn wil 17135 Te doen, beide geheel en al. - ԍijn wil is,’ sprak heer Ywein, Ԥat u Gaat te kasteel van de berg nu, En als u de gigant daar vindt, Zeg hem dat al openbaar, 17140 Dat Ywein, de zoon van koning Uriens, Hem ontbiedt, dat hij is diegene, Die hem te onwaardig zijn schild afsloeg, En dat hij deze onbetamelijkheid Op die van het land niet nee wreekt; 17145 Maar dat hij zich zo bespreekt, Of hij op hem komt te worden daar, En tegen hem met strijd wordt gespaard.’ Die ridder antwoordde daarna: ‘Heer, wil je dan dat ik daar ga?,’ 17150 - ‘Ja ik,’ sprak mijn heer Ywein meteen. De ander sprak: ‘Dat nee zal niet geschieden, Ik ging er niet om al Arthur’ s land.’ Mijn heer Ywein zei gelijk: ‘Ik zal er gaan, of ik sla je dood.,’ 17155 - ‘Ik heb liever,’ sprak de ander al bloot, ‘Te sterven dan daar te gaan.’ Mijn heer hief de slag daarna: Toen het de andere komen zag Hij zei, als die ontzag de slag: 17160 ԅer ik sterf ik zal er eerder gaan; Maar wordt me daar iets misdaan, De schande zal de uwe zijn, En de schade zal van mij wezen.’ Hij zei: ‘Ik zal niets misgaan, 17165 Ga zeker.’ En na dien Vroeg hij hem hoe dat hij heette. - ‘Ik heet Tridan van de Plessiet.’ Hij reed van hem tot hij vernam Dat hij ten kasteel van de berg kwam. 17170 H steeg af voor de trede gelijk, En ging op tot de gigant, Die noch niet had gehoord dat, Dat zijn schild was afgeslagen. Toen zei tot hem diegene: 17175 ԍij zond tot u de zoon van koning Uriens, Mijn heer Ywein, te zeggen u nu, Dat hij in afwezigheid van u Uw schild afgeslagen heeft; En wreekt gij het op niemand anders die leeft, 17180 Hij ontbied u dat beloofd is: En wilde ge aldus wraak nemen, Zo volgt hem, of ge wilt, na: Ge zal hem wel worden gewaar Bij uw schild, die hij draagt.,’ 17185 Toen de gigant hoorde wat hij zei Hij werd zo droevig in zijn zin, Dat hij er met pijnen bleef in, En hij in lange niet sprak een woord. En toen hij sprak zei hij voort: 17190 ‘Waar liet u diegene die mij Zo zeer heeft misdaan?’ Toen zei hij: ‘Heer, ter lage fontein Liet ik mijn heer Ywein.’ - ‘Nu deel ik u een spel,’ sprak de gigant, 17195 ‘Ik wil u niet gelijk dood slaan; Maar ik zal u alzo laten leven, Dat is diegene zal immer toe Hebben verwijt, die u in dit land zond. U moet een hand verliezen 17200 Of een voet voor mijn schild, Die hij weg droeg; doe welke ge wilt Want u mag me niet ontgaan Zonder de ene van de twee, zonder twijfel.’ En toen hij gewaar werd dat, 17205 Dat hij tot zijn dood gekomen was Of zeer verminkt te zijn, Hij was droevig in zijn hart. Toen bad hij hem grote genade; Maar dat nee stond hem niet bij. 17210 En hij beproefde in alle zinnen Of hij hem met beden mocht overwinnen, Maar dat nee mocht hem niet duiden, Zodat hij de hand moest bieden: En hij sloeg ze hem gelijk af. 17215 Toen viel hij gelijk in onmacht. En toen hij bijkwam zei hij voort Tot de gigant deze woorden: ‘Heer, gij hebt grote wreedheid Aan mij gedaan hier ter plaatse; 17220 En ge hebt gedaan aldus groot kwaad, En me onteerd zonder misdaad: God laat me leven tot die tijd, Dat mijn heer wraak moet verwachten.’ Hij voer alzo te ongemak vandaan. 17225 De gigant deed zijn wapens aan En bereidde zijn vaart. Hij zat op een zwart sterk paard, En hing aan zijn zadelknop een haak En een zware loden slagbal, 17230 En reed van de berg neder Met zulke droefheid heen en weer, Dat het scheen te donderen zo waar hij kwam; Zodat hij in zijn weg vernam Bij de weg 2 paviljoenen 17235 Staan: hij reed gelijk in diegene, En wierp ze ter aarde gelijk. En daarna vond hij in de andere Een ridder en een jonkvrouw mede, Slapende op een bed beide. 17240 Toen trok hij zijn zwaard uit En sloeg hen het hoofd af ter vaart, En bond ze aan zijn zadelknop daarna Van zijn zadel, bij het haar, En reed daar hem die heer vermaande, 17245 Dat hij zijn schild vinden waande. En toen hij miste van die, Die hem zijn ogen hadden gezien Veranderen en zijn tanden daartoe Had gehoord knarsen toe, 17250 En zijn hoofd rammelen tot deze, Hij moest van groot hart wezen, Hij was er bang van geworden, zonder twijfel, Zo vreselijk was hij gedaan. Hij sloeg de paviljoen te neer 17255 En al dat voor hem was, heen en weer. Maar het geviel wel daaraan, Dat hij geen wijf vond noch man. En toen hij ze niet vond klein of groot Dat hij macht had dood te slaan, 17260 Hij hield stil zoals leeuwen plegen Als ze het rondlopend wild hebben verslagen En ze niet meer vinden mogen Daar ze wreedheid aan mogen tonen. Daarna zag hij de boom, 17265 Daar zijn schild aan te hangen plag. Daarmee vernieuwde geheel Zijn woede (?), die niet mocht vallen Voordat hij had doodgeslagen Die hem gedaan had die grote nood. 17270 Hij reed voort verwoed en gram Zodat hij tot een bos kwam, En hij keek alom meteen, Of hij huis of kasteel mocht zien, Daar hij mocht die nacht meer 17275 Herbergen, want het donkerde zeer En hij zag geen ding Dan een paviljoen alleen In een dal, dat ver van hem stond. Hij reed derwaarts te die tijd 17280 Of hij de vijand opjoeg. Toen hij er kwam steeg hij gelijk af. Hij vond daar 2 ridders, die zaten Met 2 jonkvrouwen en aten, Die de gigant zeer ontzagen 17285 En van hem bang waren toen ze hem zagen. Ze waanden toen wel dood te wezen. Hij steeg van het paard af na deze En deed de breidel af, en liet het gaan. Hij was van honger en dorst bestaan: 17290 Hij zat met hen zonder te spreken neer, En niemand sprak hem weer. En toen hij genoeg had gegeten Ging hij ter paard en is er opgezeten, En reed te paviljoen waart 17295 En velden het met een vaart, En sloeg beide ridders dood En de 2 jonkvrouwen mede. Toen reed hij vandaar daar alzo: Het was donkere nacht noch toen. 17300 Hij reed daar hij vinden waande Lieden, verwoed en neerslaande Voor hem tenten en paviljoenen En uitkijkposten met verwoed doen. Hij sloeg dood dat hij mocht aanschouwen, 17305 Ridders, vrouwen en jonkvrouwen, En had van hen te die tijd Niet meer genaden dan van honden. Dus reed hij die nacht, zonder sage, En sliep een weinig voor de dag 17310 In een dal bij een fontein. |
Nu hort van minen here Yweine. Alse hi vander joncfrouwen sciet, Daer hi mede at, hine helt op niet, Hine reet al dore dien dach, 17315 So dat hi enen tor versach Op enen marasch vor hem staen. Hi vor daer om herberge saen. Die brugge was op als hire quam. Hi riep in. Als ment vernam 17320 Vragedem een knape wat hi sochte. Hi vrageden ocht hire herbergen mochte. Die knape vragede also houde Sinen here ocht hine herbergen soude. Die here antworde: ‘Ja hi, 17325 Op dattie ongetrouwe ridder niet ne si, Die destruert heeft dit lant. Die knape antworde hem thant: ‘Daar af besiet hoe dat gi wilt; Hi draeget enen witten scilt, 17330 Die met swerte bedroept es.’ - ay,’ sprac die ridder, ‘Sijt seker des, Die selve es die gone.’ Hi wapende hem ende sijn sone, Die een starc jonc ridder was, 17335 Ende hi vermat hem sere das, Dat hi soude wreken al dat lant Vanden ongetrouwen ridder thant. Ende alsi beide gewapent waren Lieten si die brugge neder varen, 17340 Ende sprac te mijn here Yweine: ‘Wildi Te nacht herbergen met mi?’ - ‘Jay ic, here,’ sprac Ywein te desen, ԍaget bi uwen wille wesen.’ - ‘Jaet,’ antworde die ridder sciere, 17345 ‘Het sal sijn in sulker maniere Dat gijs u en beloeft nembermere, Want gi sulter om sterven eere Dat gi van hier sult moegen ontgaen; Want gi sult hier bliven gevaen 17350 Om dat gi hebt gestuert dit lant.’ Doe liepen si hem op al thant, Ende hi weerde hem na sire macht, Alse die was van groter cracht, Ende sloech op hen lieden so sere, 17355 Dat hi hen dede meerre dere [p. 117] Dan si hem in alre wise, Ende weerde hem so, dat hise Achter dreef over voet Toter bruggen die an tfosseit stoet; 17360 Ende hi voer opten vader saen, Die hem vele pinen hadde gedaen, Ende sloech na hem tien tiden, Die des slaeges niet ne dorste ontbieden: Hi trac den breidel so te hem wart, 17365 Dat hi viel int water ende sijn part. Ende mijn here Ywein na tgone Liep sere ende starke op den sone, Ende geraecten so wel, Dat hi vanden perde vel. 17370 Alse Ywein wert geware das, Dat hi van hen beiden verlost was Was hi blide in sinen moede, Alse die verpijnt was ende moede. Hi voer wech, pensende mede 17375 Dat hi voer herbergen tere stede; Want hine was niet wel comen daer. Ende hi voer te .iij. herbergen daer naer, Daer hi niet herbergen ne mochte, [Nochtan dat hire herberge sochte]. 17380 Doe trac hi bi ere fonteine, Ende hi beette daer in enen pleine, Ende dede sinen helm af metter vart, Ende hi ontgorde sijn swart, Ende leide sinen scilt neder, ende lach 17385 Onder enen kerseboem, dien hi daer sach, Ende sliep thant in dat gras, Alse die moede van ridene was. Alse hi ontspranc hem dochte dat hi Terdinge van perden horde daer bi. 17390 Hi sach ute ende vernam Waer die gygante gereden quam Met meerre geruussce, sonder waen, Dan .xx. ridders souden hebben gedaen, Ende hi voer al te stucken slaende 17395 Dat vor hem was, alse hi quam gaende. Alsen mijn here Ywein hadde gesien Hi kindene wel thant nadien Dat hi so groet was; ende hi riep sonder sparen Na hem, dat hi niet ne soude ontfaren: 17400 ‘Here ridder, ontbeidt, dies biddic u; Ic ben die ghone die gi soect nu!’ Maer dat en verstont niet die gygant; Hi was hem sere ontverret thant. Mijn here Ywein pensede alsoe houde 17405 Dat hine niet verliesen ne soude. Hi sat met haesten op sijn part, Ende reet naden gygant metter vart, So dat hi bi enen bossce quam, Daer hi een cleine casteel vernam, 17410 Die die casteel vanden Trepasse hiet. Als hi ten castele coemt hi siet .v. ridders al gewapent thant: Elc ene glavie in sine hant; Ende seiden: ‘Siet waer die dief coemt, 17415 Die dit lant al heeft verdoemt!’ Si liepen hem op ende sloegen So dat sine ter erden droegen, Ende gaven hem .ij. sware wonden, Ende sloegen sijn pert doet tien stonden, 17420 Ende vingene, ende toegen hem den helm af saen Ende seiden si souden doet slaen, Het ne ware dat hi genade sochte. Hi was so onder, dat hi ne mochte Hem .i. wort niet antwerden daer toe. 17425 Si daeden hem sine wapen af doe, Ende dedene int prisoen daer naer, Ende seiden si souden houden daer Tote dat Manduit daer quame in tlant, Ende si soudene hem leveren thant 17430 Sinen wille mede te doene. Si hildene also inden prisoene, Daer hi also .ij. dage lach, Datten noit niemen ne sach; Maer opten derden dach na dien 17435 Quamen die vrouwe vandaer binnen sien Si vrageden hoe hi geheten was. Mijn here Ywein antworde das, Dat hi was van Arturs hove Ende vander tafelronden gelove, 17440 Ende hiete Ywein; dat die coninc Urient sijn vader was in waerre dinc. Si seide: ԍi es leet nu ter tijt, Dat gi in desen prisone sijt; Want gine sult na mijn waen 17445 Niet lichtelike moegen ontgaen Sonder doet ocht sware dere; Men haet u hier binnen so sere.’ Hi seide: ‘Hets mi leet; ic moet van dien Gedoegen dat mi sal gescien.,’ 17450 Doe seide die vrouwe tot hem: ‘Here, U vader hadde wilen eere Minen vader groet goet, die was Geheten die grave van Trepas; Magic, ic saels verdienen an u; 17455 Hem ne magics niet danken nu. Ende en scoffiert u altoes niet Om dinc, die gi hort of siet; Want ine soude niet wel moegen In en gere maniere gedoegen 17460 Datmen u scande ofte scade Van uwen lichame daede; Ic soude u ute helpen eere, Wistic datmen u woude doen deere. Mijn here Ywein dankets hare sere. 17465 Die avonture swiget nu mere Van hem te sprekene meer worde, Ende wille spreken van Bohorde, Hoe hi metter joncfrouwen sine vart Maecte ter joncfrouwen van Gauloye wart. |
Nu hoort van mijn heer Ywein. Toen hij van de jonkvrouwen scheidde, Daar hij mee at, hij hield niet op, Hij reed al door die dag, 17315 Zodat hij een toren zag Op een moeras voor hem staan. Hij voer daar om herbergen gelijk. De brug was op toen hij er kwam. Hij riep in. Toen men het vernam 17320 Vroeg hem een knaap wat hij zocht. Hij vroeg hem of hij er herbergen mocht. De knaap vroeg alzo gauw Zijn heer of hij hem herbergen zou. Die heer antwoordde: ‘Ja hij, 17325 Opdat het niet die ontrouwe ridder is, Die vernield heeft dit land. De knaap antwoordde hem gelijk: ‘Daarvan zie hoe dat ge wilt; Hij draagt een wit schild, 17330 Die met zwart bedruppeld is.’ - ‘Aai,’ sprak de ridder, ‘wees zeker dit, Diezelfde is diegene.’ Hij wapende hem en zijn zoon, Die een sterke jonge ridder was, 17335 En hij vermat hem zeer dat, Dat hij zou wreken al dat land Van de ontrouwe ridder gelijk. En toen ze beide gewapend waren Lieten ze de brug neer gaan, 17340 En sprak tot mijn heer Ywein: ‘Wil je Vannacht herbergen bij mij?’ - ‘Ja ik, heer,’ sprak Ywein tot deze, ԍag het bij uw wil wezen,’ - ‘Ja het,’ antwoordde de ridder snel, 17345 ‘Het zal zijn op zo’ n manier Dat gij het u behoeft nimmermeer, Want ge zal er eerder om sterven Dat ge van hier zal mogen ontgaan; Want ge zal hier blijven gevangen 17350 Omdat ge hebt vernield dit land.’ Toen liepen ze op hem al gelijk, En hij verweerde hem naar zijn macht, Als die was van grote kracht, En sloeg op hen lieden zo zeer, 17355 Dat hij hen deed meer deer Dan zij hem in alle wijze, En verweerde hem zo, dat hij ze Achteruit dreef te voet Tot de brug die aan de gracht stond; 17360 En hij voer op de vader gelijk, Die hem veel pijn had gedaan, En sloeg naar hem te die tijd, Die de slag niet af durfde te wachten: Hij trok de breidel zo tot hem waart, 17365 Dat hij viel in het water en zijn paard. En mijn heer Ywein na datgene Liep zeer en sterk op de zoon, En raakte hem zo goed, Dat hij van het paard viel. 17370 Toen Ywein gewaar werd dat, Dat hij van hen beiden verlost was Was hij blijde in zijn gemoed, Als die gepijnigd was en moede. Hij voer weg, peinzende mede 17375 Dat hij voer herbergen te ene plaats; Want hij was niet welkom daar. En hij voer te 3 herbergen daarna, Daar hij niet herbergen nee mocht, Nochtans dat hij er herberg zocht. 17380 Toen trok hij naar een fontein, En hij steeg af daar in een vlakte, En deed zijn helm af met een vaart, En hij ontgordde zijn zwaard, En legde zijn schild neder, en lag 17385 Onder een kersenboom, die hij daar zag, En sliep gelijk in dat gras, Als die moe van rijden was. Toen hij opsprong hij dacht dat hij Trappelen van paarden hoorde daarbij. 17390 Hij keek op en vernam Waar die gigant gereden kwam Met groter gedruis, zonder twijfel, Dan 20 ridders zouden hebben gedaan, En hij voer alles in stukken te slaan 17395 Dat voor hem was, toen hij kwam gegaan. Toen hem mijn heer Ywein had gezien Hij herkende hem wel gelijk nadien Dat hij zo groot was; en hij riep zonder ophouden Naar hem, dat hij niet nee zou ontkomen: 17400 ‘Heer ridder, wacht, dat bid ik u; Ik ben diegene die ge nu zoekt!’ Maar dat verstond niet de gigant; Hij was hem zeer ontgaan gelijk. Mijn heer Ywein peinsde alzo gauw 17405 Dat hij hem niet verliezen nee zou. Hij zat met haast op zijn paard, En reed naar de gigant met een vaart, Zodat hij bij een bos kwam, Daar hij een klein kasteel vernam, 17410 Die het kasteel van de Trepas heette. Toen hij te kasteel kwam zag hij 5 ridders geheel gewapend gelijk: Elk een speerpunt in zijn hand; En zeiden: Ԛiet waar die dief komt, 17415 Die dit land geheel heeft verdoemd!’ Ze liepen hem op en sloegen Zodat ze hem ter aarde droegen, En gaven hem 2 zware wonden, En sloegen zijn paard dood te die tijd, 17420 En vingen hem, en trokken hem de helm af gelijk En zeiden ze zouden hem dood slaan, Tenzij dat hij genade zocht. Hi was zo onder, dat hij nee mocht Hen een woord niet antwoorden daartoe. 17425 Ze deden hem zijn wapens af toen, En deden hem in de gevangenis daarna, En zeiden ze zouden hem houden daar Totdat Mandure daar kwam in het land, En ze zouden hem leveren gelijk 17430 Zijn wie mede te doen. Ze hielden hem zo in de gevangenis, Daar hij alzo 2 dagen lag, Dat hij nooit niemand nee zag; Maar op de derde dag nadien 17435 Kwam de vrouwe vandaar binnen zien Ze vroeg hem hoe hij geheten was. Mijn heer Ywein antwoordde dat, Dat hij was van Arthur’ s hof En van de tafelronden belofte, 17440 En heette Ywein; dat de koning Uriens zijn vader was in waar ding. Ze zei: ԍij is leed nu ter tijd, Dat ge in deze gevangenis bent; Want ge zal naar mijn waan 17445 Niet licht mogen ontgaan Zonder dood of zware pijn; Men haat u hier binnen zo zeer.’ Hij zei: ‘Het is me leed; ik moet van die Gedogen dat me zal geschieden.,’ 17450 Toen zei die vrouwe tot hem: ‘Heer, Uw vader had wijlen eerder Mijn vader groet goed, die was Geheten de graaf van Trepas; Mag ik, ik zal het verdienen aan u; 17455 Hem nee mag ik niet bedanken nu. En schoffeert u altijd niet Om ding, die ge hoort of ziet; Want ik zou niet goed mogen Op geen manier gedogen 17460 Dat men u schande of schade Van uw lichaam deed; Ik zou u er eerder uit helpen, Wist ik dat men u deer wilde doen. Mijn heer Ywein bedankte haar zeer. 17465 Het avontuur zwijgt nu meer Van hem te spreken meer woorden, En wil spreken van Bohort, Hoe hij met de jonkvrouw zijn vaart Maakte ter jonkvrouw van Galoye waart. |
7470 Davonture seget hier ter stede, Alse Bohort was gesceden Van heren Yweine, dat hi doe Dien dach reet ende den andren toe Metter joncfrouwen; dat hi ne vant 17475 Negene avonture in dat lant Daer men iet af vertellen mach; Soe dat hi quam opten derden dach Ten castele van Galoye gereden, Daer di vrouwe lange hadde ontbeden 17480 Om te weten niemare daer of, Daer si om hadde gesint in Arturs hof Ene joncfrouwe, dat si haer brochte Sorcors, oft sijt hebben mochte. Ende als di vrouwe werd geware 17485 Dat Bohort quam vechten over hare, Si was blide, ende dede knapen Comen, die hem af daden di wapen Ende daden hem an neuwe cleder doe, Scarlaken roc, mantel toe; 17490 Ende bat hen allen, minsten ende meesten, Datse met hem souden sijn in feesten. Ende als die maeltijt was gedaen Dede di vrouwe met hare gaen Bohorde in enen boengaert, 17495 Ende ene joncfrouwe was met in di vaerd. Alsi beide geseten waren daer Di vrouwe sprac te Bohorde daer naer: ‘Here, danc hebbe God ende gi! Gi sijt hier comen tote mi 17500 Om ene mine besechede, Daer ic u ombe versoeken dede; Die willic u ontecken algader: Hets waer, dlant, dat mi liet min vader, Was groet ende wijt, sekerlike, 17505 Van ridders, van porters desgelike, [p. 118] Ende ic en gewan noit man Die mi onlost dede daer an, Sonder des hertogen Gahanius sone, Die mi mesdaen heeft, want di gone 17510 Heeft mi enen casteel ontcracht Tonrechte met sire macht, Die in een eylant es gestaen. Ende hoet toequam suldi verstaen: Dat eylant sceet onser beider lant, 17515 Het plach hier vore, alsict vant, Algemene te sine, dat sijn Vader alse vele hadde als de mijn. Sider had allene mijn vader; Hoe dat toe quam willic u secgen algader: 17520 Die hertoge Gahanis was ter uren Sere gehaet van sinen geburen Om dat hise torlogene plach, Ende quaet dede nacht ende dach, Soe dat hi daer tenen tiden 17525 Dore een foreest soude liden Dat in sire viande lant was. Ende sijn viande werden geware das, Ende vingene ende leiden gevaen. Ende als hi niet en mochte ontgaen 17530 Bider macht van sinen lieden Dedi minen vader ontbieden Ende bat dat hi hem hulpen woude, Want hijt hem gerne lonen soude. Minen vader ontfermes mettesen 17535 Om dat si gesellen hadden gewesen Van wapenen in hare joget, Ende dede hem dese doget Dat hi met here voer optie goene, Die den hertoge bilden in prisone, 17540 Ende deetse onder tier stont, Ende brachte den hertoge weder gesont. Hier bi werd die hertoge sere vrient Minen vader, dies wel hadde verdient, Ende dede maken altehant 17545 Enen casteel in dat eylant, Daer hi noch steet, starc ende scone, Ende gaven minen vader te lone Van dat hi hem in staden stoet. Ende alse min vader was doet 17550 Sloech ic min hant anden casteel, Daer nieman el ane hadde deel, Ende hiltene lange stont Dat mi nieman daer af weder stont. Des es nu leden drie jaer, 17555 Dat quam shertogen soene daer Met lieden ende met groter macht, Ende voer daer in met sire cracht, Ende sloechse al doet binnen desen, Die met hem niet wouden wesen. 17560 Ende alsic hadde verstaen Die overdaet die hi hadde gedaen, Ic dedene in talen doe setten Van sconincs Pellis wegen bi wetten. Hi seide: men mochte hem daer of 17565 Nigeren lachter spreken in geen hof, Want di casteel was sin ervechede Om datten sijn vader maken dede. Ic seide: hi seide onwaer daer an, Ende dat ic gereet was te bringen man 17570 Daer ic met op hem proven soude, Op dat hijs hem verweren woude, Dattie casteel met meerre rechte mijn Sculdech was te sine dan sijn. Hi hitene mi soeken scire, 17575 Ende seide dat icker in ander manire Nembermer voet in sette vort an, Noch van minent halven geen man. Doe sindic op grote trouwe In sconincs Arturs hof dese joncfrouwe 17580 Daer gi met hier sijt comen nu. Des dankic Gode ende u. Wi moten maken onse vart Mergen tes conincs Pellis hove ward, Here, opdat u wille si, 17585 Ende gi sult bieden over mi Dat gi den camp wilt angaen.’ - ‘Ic saelt gerne doen,’ antwerdi saen. Dien nacht was wel ontfaen Bohort. Des ander dages, alsi hadden gehort 17590 Messe ende geten, doe voren si Te hove werd, die joncfrouwe ende hi. Tien tide was Pellis, di coninc rike, Ten castele van Corbenike, Daer gi af mocht hier voren 17595 Anderwerf daer tale horen. Tirst dat sire quamen die joncfrouwe gine Ende presenterde vorden coninc Haren riddere, ende na tgoene Was ontboden des hertogen sone, 17600 Di daer quam soe hi irst mochte, Ende met hem hondert ridders brochte. Daer was soe gesproken, dat si In enen beemt souden vechten daer bi. Ende alse wouden die heren 17605 Te harre herbergen keren Die coninc vragede enen ridder das, Oft hi iet wiste wie Bohort was. Die ridder antwerde, dat hi verstonde Dat hi was vander tafelronde, 17610 Ende dat hi Lanceloets neve was. Als die coninc wiste die waerheit das Hi quam tot Bohorde ende dede Hem al die ere die hi mochte mede, Ende hi ontboet sire dochter daer nare, 17615 Dat Lanceloets neve daer ware, Dat sine ter vart come besien. Ende si quam sere blide vandien, Ende dedene ontwapen daer nare, Ende dedene bliven met hare, 17620 Ende die vrouwe van Galoie daer naer, Ende deetse in een camere sijn daer, Biden proiele daer Lanceloet Dat serpent hadde geslegen doet. Savons alsmen hadde geten 17625 Leide si Bohorde, dat suldi weten, Die tomme die Lanceloet op hief besien, Ende toende hem tserpent te dien, Dat Lanceloet doet sloech ende noch daer lach. Bohort seide alsi dat sach: 17630 ‘wel sijn groet, sonder gelike, Mijns heren dade, gewarlike, Ende sine gewerke sijn oppenbare Boven allen anderen harentare.’ Dien nacht was hi wel ontfaen. 17635 Sander dages hordi messe saen, Ende bat onsen here daer hi lach Dat hine behoeden moeste dien dach Van ongevallen ende van rouwe, Soe dat hi di clage der joncfrouwe 17640 Te rechte moeste bescermen vort. Tirst dat hi messe hadde gehort Quam hi gewapent vorden coninc thant, Daer hi des hertogen soene vant. Alsi beide int hof waren comen 17645 Had die coninc gerne ondernomen Ende pais gemaect onder hen tween, Om dat Bohort cen jonc man sceen, Ende hi vrese hadde om Bohorde. Tirst dat Bohort dat verhorde 17650 Verboet hi der joncfrouwen dat si niet Pais ne maecte, wats gesciet, Sine hadde haren eysch vander dinc. Si seit alsoe den coninc, Dat anders geen pais mochte wesen, 17655 Men beterde hare wel tot desen [p. 119] Van dien, dat haer was mesdaen. Moralles antwerde saen, Dattie camp ember sijn soude. Si seiden uter zalen alse houde 17660 Ende saten op haer parde verdect Met ysere ende wel berect. Ende voren inden beemt, die de coninc Hadde doen bereiden om di dinc Met corden ende met staken, 17665 Ende hadde also besproken di sake, Dar biden wisdome vanden baronen, Datmen houden soude den gonen Over verwonnen, diemen irst sage Buten den corden, sonder sage. 17670 Tirst dat si int parc sijn comen, Ende elc anderen heeft vernomen, Si liten lopen ende staken Elc op anderen dattie scilde braken Ende si beide vielen ter eerde, 17675 Ende op haer lichame die perde. Moriales was gequetst onsochte. Hi stont op so hi best mochte Ende trac sijn swert al uten [scoe], Ende decte metten sc[ilde doe]; 17680 Bohort, die hem..... Gaf hem opt...... Dat h........ Dat hi staen en mochte niet wel; Ende Bohort slogen opten helm doe, 17685 Dat swerd sanc ten bene toe, So dat hi thant waende bederven Ende sonder biechte sterven. Doe trac hem Bohort den helm af, Ende met enen slage, di hi hem gaf, 17690 Metten apple van sinen swarde, Dede hine bloden harde, Ende seide hi souden thoeft slaen ave, En ware dat hi hem opgave. Doe bat hi genade metter vard 17695 Ende gaf Bohorde sijn sward. Bohort ontfinct, ende doe quamen Die ten campe ware namen, Ende deden trecken Morales Uten campe, sijt seker des. 17700 Die coninc hadden onthoeft saen Ende uten lande gejaget, sonder waen, Maer dat daer vore di barone baden, Dat hi hem dade genaden, Hi litene daer bi int lant. 17705 Bohort sprac ten coninc te hant: ‘Here, hebbic vanden campe gedaen Dat ic sculdech was?’ Di coninc seide saen: ‘Jagi.’ Doe seide Bohort mere: ‘Ic bidde u, dat gi dan, here, 17710 Den casteel der joncfrouwen geeft Te lene, dine gewonnen heeft Metten campe, bi ure genade.’ Die coninc seide dat hijt gerne dade. Hi goetde der joncfrouwen daer mede, 17715 Dies hem sere dancte ter stede. Ende si deden al sonder beiden Bohorde ontwapen, ende seiden Sine litene niwerinc varen. Si leiden inden castel, twaren, 17720 Entie joncfrouwen minste ende meeste Dancste ende hadden feeste Ende songen ende waren blide, Tot dat quam te vespertide, Datmen vanden avonde ginc eten. 17725 Daer waren te gadere geseten Des conincs Pelles dochter ende Bohort, Sine brachte tien tide niet vort Dat heilech grael, alsi plach te voren; Dat was om datse hadde verloren 17730 Haren magedom; want daerbi Ne mochte noit comen si, Den dienst vanden grale te doene, Alsi te voren was gewone; Want di gene di dienden vort vat 17735Moesten maget suver sijn. Om dat Was si vanden dienste gedaen Ende ene andere in haer stat ontfaen, Des conincs nichte, di maget was, ... vlesche van wille, alsict las. 17740 .... datmen was geseten .... en soude eten ...... grale vort ....... ach Bohort, Hi anebedet oetmodelike, 17745 Ende hi weende erstelike; Want hi was wel bepenst das, Dat tgene theilege grael was, Daer hi af hadde gehort tale. Tirst dat si dorgaen hadde di sale 17750 Worden di taflen met goder spisen Vervult wel in alre wisen. Doe worden di gene blide bi desen, Die te voren drove hadden gewesen. Maer wie drove was ofte blide, 17755 Die joncfrouwe die sat bi Bohorts side Ne dreef bliscap ne gene; Maer si was altoes in wene. Ende Bohort, die des hadde rouwe, Seide: ‘Watdodi, scone joncfrouwe?,’ 17760 Sine antwerde hem niet een wort; Maer si sprac tharen vader vort: ԁy here, dit hebdi benomen mi Met uwen werke.’ Doe seidi: Ԅochter, ic deet omt goede, sonder waen, 17765 Ende dat hier ane es gedaen Dan es men sculdech genen man Dan mi vort te tiene an.’ Savons was Bohorts bedde doen maken In ene camere bat af, om di saken, 17770 Datmen nine woude dat hi ter uren Int palais lage dor daventuren Diemen daer dicke in gescien sach. Hi sliep tot dien dat was dach. Alsi messe hadde gehort hi quam 17775 Anden coninc, daer hi orlof an nam, Dine gebrachte met groter feeste Toten ingange vanden foreeste; Ende die joncfrouwe van Galuoie Gebrachtene met groter joie, 17780 Haer .x. van ridders, die sere Allegader baden den here, Oft hi in dat lant quame na dien, Dat hise soude comen besien. |
17470 Het avontuur zegt hier ter plaatse, Toen Bohort was gescheiden Van heer Ywein, dat hij toen Die dag reed en de volgende toe Met de jonkvrouw; dat hij niet vond 17475 Nee geen avontuur in dat land Daar men iets van vertellen mag; Zodat hij kwam op de derde dag Ter kasteel van Galoye gereden, Daar de vrouwe lang had gewacht 17480 Om te weten nieuws daarvan, Daar ze om had gezonden in Arthur’ s hof Een jonkvrouw, dat ze haar bracht Bijstand, als ze het hebben mocht. En toen de vrouwe werd gewaar 17485 Dat Bohort kwam vechten voor haar, Ze was blijde, en liet knapen Komen, die hem afdeden de wapens En deden hem aan nieuwe kleren toen, Scharlaken rok, mantel toe; 17490 En bad hen allen, kleinste en grootste, Dat ze met hem zouden zijn in feest. En toen de maaltijd was gedaan Liet de vrouwe met haar gaan Bohort in een boomgaard, 17495 En een jonkvrouw was mee in die vaart. Toen ze beide gezeten waren daar De vrouwe sprak tot Bohort daarna: ‘Heer, dank heeft God en gij! Ge bent hier gekomen tot mij 17500 Om een van mijn bezigheden, Daar ik u om verzoeken liet; Die wil ik u verhalen allemaal: Het is waar, het land, dat me liet mijn vader, Was groot en wijd, zeker, 17505 Van ridders, van burgers dergelijke, En ik won nooit een man Die me onlust deed daaraan, Uitgezonderd de zoon van de hertog Gahanius, Die me misdaan heeft, want diegene 17510 Heeft me een kasteel ontnomen Te onrecht met zijn macht, Die in een eiland stond. En hoe het toekwam zal je verstaan: Dat eiland scheidt onze beide landen, 17515 Het plag hiervoor, zoals ik het vond, Algemeen te zijn, dat zijn Vader alzo veel had als de mijne. Sinds had het alleen mijn vader; Hoe dat toe kwam wil ik u allemaal zeggen: 17520 De hertog Gahanius was ter uren Zeer gehaat van zijn buren Omdat hij ze te beoorlogen plag, En kwaad deed dag en nacht, Zodat hij daar te ene tijd 17525 Door een bos zou gaan Dat in zijn vijand land was. En zijn vijand werd gewaar dat, En vingen hem en legden gevangen. En toen hij niet mocht ontgaan 17530 Bij de macht van zijn lieden Liet hij mijn vader ontbieden En bad dat hij hem helpen wilde, Want hij het hem graag zou belonen. Mijn vader ontfermde zich met deze 17535 Omdat ze gezellen waren geweest Van wapens in hun jeugd, En deed hem deze deugd Dat hij met leger voer op diegene, Die de hertog in gevangenis hield, 17540 En deed hem onder te die tijd, En bracht de hertog weer gezond. Hierbij werd de hertog zeer bevriend Mijn vader, die het wel had verdiend, En liet maken al gelijk 17545 Een kasteel in dat eiland, Daar het noch staat, sterk en mooi, En gaf het mijn vader tot beloning Van dat hij hem bijstond. En toen mijn vader dood was 17550 Sloeg ik mijn hand aan het kasteel, Daar niemand anders deel van had, En hield het lange tijd Dat me niemand daarvan tegen stond. Dus is nu geleden drie jaar, 17555 Dat kwam de zoon van de hertog daar Met lieden en met grote macht, En voer daar in met zijn kracht, En sloeg alles dood binnen deze, Die met hem niet wilden wezen. 17560 En toen ik had verstaan De overdaad die hij had gedaan, Ik liet hem toen verstaan Vanwege koning Pelles wetten. Hij zei: men mocht hem daarvan 17565 Nergens schande spreken in geen hof, Want dat kasteel was zijn erfgoed Omdat zijn vader het maken liet. Ik zei: hij zei onwaar daaraan, En dat ik gereed was te brengen man 17570 Daar ik het met hem op beproeven zou, Opdat hij zich verweren wou, Dat het kasteel met meer recht van mij Schuldig was te zijn dan van hem Hij zei me snel te zoeken, 17575 En zei dat ik er in andere manier Nimmermeer een voet in zette voortaan, Noch vanwege mij geen man. Toen zond ik op grote trouw In koning Arthur’ s hof deze jonkvrouw 17580 Daar ge hiermee bent gekomen nu. Dus dank ik God en u. We moeten maken onze vaart Morgen tot koning Pelles hof waart, Heer, opdat het uw wil is, 17585 En ge zal aanbieden voor mij Dat ge het kamp wil aangaan.’ - ‘Ik zal het graag doen,’ antwoordde hij gelijk. Die nacht was Bohort goed ontvangen. De volgende dag, toen ze hadden gehoord 17590 Mis en gegeten, toen voeren ze Te hof waart, de jonkvrouw en hij. Te die tijd was Pelles, de rijke koning, Te kasteel van Cambonoyc, Daar ge van mocht hier tevoren 17595 Andermaal verhaal daarvan horen. Ten eerste dat ze er kwamen de jonkvrouw ging En presenteerde voor de koning Haar ridder, en na datgene Was ontboden de zoon van de hertog, 17600 Die daar kwam zo gauw hij kon, En met hem honderd ridders bracht. Daar was zo gesproken, dat ze In een beemd daarbij zouden vechten. En toen wilde die heren 17605 Tot hun herbergen keren De koning vroeg een ridder dat, Of hij iets wist wie Bohort was. De ridder antwoordde, dat hij verstond Dat hij was van de tafelronde, 17610 En dat hij Lancelot’ s neef was. Toen de koning de waarheid wist dat Hij kwam tot Bohort en deed Hem al de eer die hij mocht mede, En hij ontbood zijn dochter daarna, 17615 Dat Lancelot ‘s neef daar was, Dat ze tot hem gaat en komt bezien. En ze kwam zeer blijde van dien, En liet hem ontwapenen daarna, En liet hem blijven met haar, 17620 En die vrouwe van Galoye daarna, En liet ze in een kamer zijn daar, Bij de prieel daar Lancelot Dat serpent had dood geslagen. ‘s Avonds toen men had gegeten 17625 Leidde ze Bohort dat zal je weten, De tombe die Lancelot ophief bezien, En toonde hem het serpent tot dien, Dat Lancelot dood sloeg en noch daar lag. Bohort zei toen hij dat zag: 17630 ‘wel zijn groot, zonder gelijke, Mijn heer daden, waarlijk, En zijn werken openbaar Boven alle anderen hier en daar.’ Die nacht was hij goed ontvangen. 17635 De volgende dag hoorde hij gelijk mis, En bad onze heer daar hij lag Dat hij hem behoeden moest die dag Van ongevallen en van rouw Zodat hij de klacht van de jonkvrouw 17640 Terecht voort moest beschermen. Ten eerste dat hij de mis had gehoord Kwam hij gewapend gelijk voor de koning, Daar hij de zoon van de hertog vond. Toen ze beiden in de hof waren gekomen 17645 Had de koning graag ondernomen En vrede gemaakt onder hen twee, Omdat Bohort een jonge man scheen, En hij vrees had om Bohort. Ten eerste dat Bohort dat hoorde 17650 Verbood hij de jonkvrouw dat ze niet Vrede nee maakte, wat er geschiedt, Ze had haar eis van het ding. Ze zei het alzo de koning, Dat anders geen vrede mocht wezen, 17655 Men verbeterde haar wel van deze Van dien, dat haar was misdaan. Morales antwoordde gelijk, Dat het kamp er immer zou zijn. Ze gingen uit de zaal alzo gauw 17660 En zaten op hun paarden bedekt Met ijzer en goed uitgerust. En voeren in de beemd, die de koning Had laten bereiden om dit ding Met koorden en met staken, 17665 En had alzo besproken die zaak, Daar bij de wijsheid van de baronnen, Dat men houden zou diegene Voor overwonnen, die men eerst zag Buiten de koorden, zonder sage. 17670 Ten eerste dat ze in het perk zijn gekomen, En elk de andere heeft vernomen, Ze lieten lopen en staken Elk op de andere zodat de schilden braken En ze beiden vielen ter aarde, 17675 En op hun lichamen de paarden. Morales was hard gekwetst. Hij stond op zo goed hij kon En trok zijn zwaard geheel uit de schede, En bedekte hem toen met het schild; 17680 Bohort, die hem..... Gaf hem op...... Dat h........ Dat hij niet goed staan mocht; En Bohort sloeg hem toen op de helm, 17685 Dat het zwaard zonk ten benen toe, Zodat hij gelijk waande te bederven En zonder biecht te sterven. Toen trok hem Bohort de helm af, En met een slag, die hij hem gaf, 17690 Met de appel van zijn zwaard, Liet hij hem erg hard bloeden, En zei hij zou hem het hoofd afslaan, Tenzij dat hij hem over gaf, Toen bad hij met een vaart genade 17695 En gaf Bohort zijn zwaard. Bohort ontving het, en toen kwamen Die het kamp waar namen, En lieten Morales trekken Uit het kamp, wat zeker is dit. 17700 De koning had hem gelijk onthoofd En uit het land gejaagd, zonder twijfel, Maar dat daarvoor de baronnen baden, Dat hij hem deed genade, Hij liet hem daarbij in het land. 17705 Bohort sprak ten koning gelijk: ‘Heer, heb ik van het kamp gedaan Dat ik schuldig was?’ De koning zei gelijk: ‘Ja gij.’ Toen zei Bohort meer: ‘Ik bid u, dat gij dan, heer, 17710 Het kasteel de jonkvrouw geeft Te leen, die het gewonnen heeft Met het kampen, bij uw genade.’ Die koning zei dat hij het graag deed. Hij vergoedde de jonkvrouw daarmee, 17715 Die hem zeer bedankte ter plaatse. En ze lieten al zonder te wachten Bohort ontwapenen, en zeiden Ze lieten hem nergens gaan. Ze leidden hem in het kasteel, inderdaad, 17720 En de jonkvrouwen kleinste en grootste Bedankten hem en hadden feest En zongen en waren blijde, Totdat kwam te vespertijd, Dat men van de avond ging eten. 17725 Daar waren tezamen gezeten De koning Pelles dochter en Bohort, Ze brachten te die tijd niet voort De heilige graal, zoals ze placht tevoren; Dat was om dat ze had verloren 17730 Haar maagdelijkheid; want daarbij Nee mocht zij nooit komen, De dienst van de graal te doen, Zoals ze tevoren was gewoon; Want diegene die dienden voor het vat 17735 Moesten zuivere maagd zijn. Om dat Was ze van de dienst gedaan En een andere in haar plaats ontvangen, De konings nicht, die maagd was, ... vlees van wil, zoals ik het las. 17740 .... dat men was gezeten .... en zouden eten ...... graal voort ....... ach Bohort, Hij aanbad het ootmoedig, 17745 En hij weende ernstig; Want hij was wel bedacht dat, Dat datgene de heilige graal was, Daar hij woorden van had gehoord. Ten eerste dat het de zaal was door gegaan 17750 Werden de tafels met goede spijzen Goed gevuld op alle manieren. Toen werden diegene blijde hierdoor , Die tevoren droevig waren geweest. Maar wie droevig was of blijde, 17755 De jonkvrouw die zat bij Bohort’ s zijde Nee dreef blijdschap nee geen; Maar ze was altijd aan het wenen. En Bohort, die dus had rouw, Zei: ‘Watdoe je, mooie jonkvrouw?,’ 17760 Ze antwoordde hem niet een woord; Maar ze sprak tot haar vader voort: ‘Aai heer, dit heb je me benomen Met uw werken.’ Toen zei hij: Ԅochter, ik deed om het goede, zonder twijfel, 17765 En dat hieraan is gedaan Dat is men schuldig geen man Dan me voorts aan te tijgen.’ ‘S Avonds was men Bohort’ s bed gaan maken In een kamer verder af, om die zaken, 17770 Dat men niet wilde dat hij ter uren In het paleis lag door de avonturen Die men daar vaak in geschieden zag. Hij sliep tot dien dat het was dag. Toen hij mis had gehoord kwam hij 17775 Naar de koning, daar hij verlof aan nam, Die hem bracht met groot feest Tot de ingang van het bos; En de jonkvrouw van Galoye Bracht hem met grote vreugde, 17780 Haar 10 van ridders, die zeer Allemaal baden de heer, Of hij in dat land kwam na dien, Dat hij ze zou komen bezien. |
Alse Bohort sciet van hare 17785 Hi quam tere hermitagen daer nare, Ende die gode man quam gegaen Uter kerken jegen hem saen, Soe dat Bohort an hem versochte Oft hi daer in herbergen mochte. 17790 - Wie sidi?’ sprac dermite doe. - ‘Ic hore tArturs hove toe,’ Seide Bohort toten goeden man. - ԁy here, gi sijt vanden ridders dan, Die in dit lant ende in vele hoeken 17795 Wonderlike aventuren soeken?’ Hi seide: ‘Here, gi segt waer.’ Di gode man seide: ԃomt.’ Hier naer Hi dede comen enen seriant, Dine ontwapende te hant. 17800 Die gode man vrachde Bohorde doe Hoe hi hite. Hi antwerder toe: ‘Here, ic hete Bohort van Gannes.’ Ende als hi di waerheit wiste des: ‘Here, wel moetti sijn comen dan, 17805 En es in aldie werelt man, [p. 120] Dic mi bat mochte comen wesen, Bedie ic was lange vor desen Uwes vader knape, ende die mi Riddere maecte; ende bedi 17810 Dedi hier stichten dese stede Ende dese capelle mede; Ende ene guldine crone di hier es Gaf hi hier binnen, sijt seker des, Om ene ere, die hem dede 17815 Onse here te deser stede; Ende, wildi, ic sal u vroet maken das, Eer gi van hier sceet, wat was.’ - ‘In waende niet.’ sprac Bohort na desen, ‘Dat min vader hier iet hadde gewesen, 17820 Ende, woudi, ic sout weten wel Wat aventuren hem hier gevel.’ Die gode man sprac: ‘wiselet weten; Maer wi moten tirst hebben geten.’ Si gingen sitten in een proiel: 17825 Alsi geten hadden een deel Vrachde die gode man om niemare Hoet met Lancelote ware. Hi seide: ‘Ic wane hi es gesont.’ Die hermite seide tier stont: 17830 ‘Van sinen ridderscepe wat segdi, Es hi alse werd als men seget mi?’ Bohort seide: ‘Sijt seker des, Dat hi min here ende min neve es; Hier bi en secgic hier ter stede 17835 Van hem noch logene no waerhede. Prisdickene, gi sout wanen daer of, Dat ict dade om sinen lof; Ende lachterdickene, gi sout daer bi Over logener houden mi; 17840 Niet bedi datten heden den dach Nieman te rechte lachteren mach.’ - ‘Ic sal u secgen sonder sage Waer bi dat ict nu vrage. Alsi was geboren ic was dan 17845 Met sinen vader den coninc Ban. In hadde niet ridder geweest .iij. maende, Die coninc en beval mi ende maende Tenen hermite te varne daer bi, Die bi Trebes woende, ende met mi 17850 .x. ridders, daer dat kint tier stede Soude ontfaen sijn kerstenhede, Daer wi metten hermite vonden Enen man, di clerc was tien stonden, Een vroet philosofe, die vandien 17855 Gnoech wiste dat soude gescien. Alst kint gedoept was die man Bat datment hem liet sien dan. Als hijt sach hi seide tier uren: ‘Van deser cleinre creaturen 17860 Sal selke prouetse comen hier nare, Dat vander waerdecheit van hare Al ridderscap sal verliecht wesen.’ Wi hadden groet wonder van desen. Wi verteldent sinen vader den coninc, 17865 Die harde blide was vander dinc. Dit comt mi allen tijt te voren Alsic van hem mach spreken horen.’ Dus sprakesi toter maeltijt, ende si aten Int selve proiel, daer si in saten. 17870 Alsi geten hadden sprac Bohort Toten goeden man dese wort: ‘Here, nu segt mi die aventure Die minen vader gevel ter ure Doe hi dese capelle mede 17875 Dede maken ende dese stede.’ Die hermite seide: ‘alse ontfinc Sine crone Artur die coninc Quamen vele hoger barone Om hem feeste ende ere te doene. 17880 Als u vader met sinen ridderscape Kerde, ende met sinen geselscape, Soe wachtene Cerces die coninc Vanden roden castele, bi dier dinc, Om dat hi te hemward droech nijt 17885 Om enen sinen broder, dien op enen tijt Die coninc u vader sijn leven nam. Ende als hi op uwen vader quam Metten lieden dic hi hadde getrect En vant hine niet so omberect, 17890 Hi ende die liede sijn En scenen al wit yserijn, En waren .cc. man, Sonder die hem quamen an. Die strijt duerde toter nacht toe. 17895 Si maecten starken vrede doe Toten anderen dage om di dinc. Doe ontboet Bohort die coninc Cerces den coninc, dat hi Jegen hem quame spreken daer bi 17900 Op sekeren vrede; ende hi quam daer. Bohort die coninc seide daer naer: ‘Here, wat redenen hebdire toe, Dat gi mi op gelopen hebt soe?’ - ‘Ic hebt gedaen,’ sprac die coninc bloet, 17905 ԏm minen broder, di gi sloget doet.’ Die coninc Bohort seide daer jegen: ԁl was u broder doet geslegen, Dan souden te rechte niet nochtan Ontgulden min man ende u man; 17910 Maer haddi gedaen van desen Als gi sculdech had gewesen, Gi had den strijt ontboden mi Met uwen lichame, van dien dat gi Segt dat ic hebbc mesdaen u; 17915 Dus hadde el nieman nu Dan ic becocht die mesdaet.’ Cerces seide: Ԅits goet raet: Ic wille wel dat si alsoe.’ Si sekerden beide den camp doe, 17920 Ende dedent haren lieden verstaen Wat si hier af hadden gedaen. Des ander dages omtrent primtijt Vergaderden hier in een crijt In dese plaetse die .ij. coninge 17925 Ende josterden onderlinge, Soe dattie coninc Bohort, des geloeft, Den anderen af sloech sijn hoeft. Ende sine liede lipen op sware Des conincs Cerces lieden daer nare, 17930 Ende slogenre vele sonder mate, Ende vingen sinen drossate Daer hi hoetde ende weren dede Sijns heren grote rijchede. Doe hi was gevaen hi was vervart, 17935 Ende sprac das ten coninc Bohorde ward: ‘Here, woudi mi laten leven Ic soudu die scoenste crone geven, Die gi noit saget na minen waen.’ Die coninc wouden niet doet slaen 17940 Om die mesdaet van sinen here, Ende scouten quite vort mere, Ende hiet hem die crone bringen. Hi ginc in een bosch naden dingen, Daer hi vor enen sicamor te hant 17945 In enen put die crone vant, Ende gaf den coninc die crone Om dat hine leven liet te lone. Die coninc sach die crone, di rike Ende scone was sonder gelike: 17950 Hi vrachde sinen lieden ter stede Wat hi doen mochte daer mede, En wat hi geven soude onsen here? Die hem dede die grote ere Dat hi den coninc verwan alsoe. 17955 Si seiden sine wistenre wat raden toe, [p. 121] Dat hijs dade sinen wille al. - ‘Ic secgu wat ic dan doen sal: Om di ere, di mi God heeft gegeven In die plaetse hier beneven, 17960 Willic ene capelle doen maken, Ende mergen beginnen doen die saken, Ende hier bliven tessi volmaect es; Ende ic wille, sijt seker des, Datmenre in dine onsen here 17965 Tallen dagen vortwerd mere.’ Doe ontboet u vader te hant Al die metsenaers di waren int lant, Soe dat dese stat was al gereet Ende gemaect eer die maent leet. 17970 - ‘Ende in gedinkenessen, sonder waen, Vander eren di mi God hier heft gedaen Willic,’ sprac hi, ‘dat daer af te lone Blive des conincs Cerces crone Als lange als di capelle staen sal.,’ 17975 Ende als di capelle was gemaect al, Ic, die in den wijch gewont was sere, Bejagede anden coninc min here Dat ic mi begaf hier orlof; Want ic hadde gedaen belof, 17980 Behildic inden wijch min leven, Dat ic mi dan soude begeven. Ende die coninc, al dedijt node, Gedoget om die minne van Gode, Omdat hi sach dat ict begerde soe, 17985 Ende liet hier rente daer toe, Dat icker mochte leven bi Ende die hier comen souden na mi. Ende alsi wech was ic sochte dan Soe dat ic vant enen goeden man, 17990 Die mi genas; ende ben soe gediet, Dat ic te pristere was gewiet, Ende hebbe hier geweest tot nu. In sach noit sint man dan u, Die van sinen lande was comen, 17995 Ende noch enen, dien willic nomen, Die des conincs Bans petrijn was, Ende hiet Bavijn, sijt seker das, Die mi vertelde algader Van uwer moder ende uwen vader, 18000 Ende hoe si starf in religione.’ Si spraken lange van desen done Toter nacht, ende gingen slapen bede, Bohort entie hermite mede. |
Toen Bohort scheidde van haar 17785 Hij kwam ter hermitage daarna, En de goede man kwam gegaan Uit de kerk tegen hem gelijk, Zodat Bohort aan hem verzocht Of hij daarin herbergen mocht. 17790 - Wie ben je?’ sprak de heremiet toen. - ‘Ik behoor tot Arthur’ s hof toe,’ Zei Bohort tot de goede man. - ‘Aai heer, ge bent van den ridders dan, Die in dit land en in vele hoeken 17795 Wonderlijke avonturen zoeken?’ Hij zei: ‘Heer, ge zegt waar.’ De goede man zei: ԋom.’ Hierna Liet hij een bediende komen, Die hem gelijk ontwapende. 17800 Die goede man vroeg Bohort toen Hoe hij heette. Hij antwoordde er toe: ‘Heer, ik heet Bohort van Gaunes.’ En toen hij dus de waarheid wist: ‘Heer, goed moet ge gekomen zijn dan, 17805 Er is in de hele wereld geen man, Die me beter mocht gekomen wezen, Omdat ik was lang voor deze Uw vaders knaap, en die me Ridder maakte; en omdat 17810 Liet hij hier stichten deze plaats En deze kapel mede; En een gouden kroon die hier is Gaf hij hier binnen, zij het zeker dit, Om een eer, die hem deed 17815 Onze heer te deze plaats; En, wilde ge, ik zal u dat bekend maken, Eer ge van hier scheidt, wat dat was.’ - ‘Ik waande niet.’ sprak Bohort na deze, ‘Dat mijn vader hier iets was geweest, 17820 En, wilde ik, ik zou het wel weten Wat avonturen hem hier gebeurden.’ De goede man sprak: ‘Ge zal het weten; Maar we moeten ten eerste hebben gegeten.’ Ze gingen zitten in een prieel: 17825 Toen ze gegeten hadden een deel Vroeg de goede man om nieuws Hoe het met Lancelot was. Hij zei: ‘Ik waan dat hij gezond is.’ De heremiet zie te die tijd: 17830 ‘Van zijn ridderschap wat zeg je, Is hij alzo waard zoals men mij zegt?’ Bohort zei: ‘Zij het zeker dit, Dat hij mijn heer en mijn neef is; Hierbij zeg ik hier ter plaatse 17835 Van hem noch leugen noch waarheid. Preis ik hem, ge zou wanen daarvan Dat ik het deed om zijn lof; En deed ik hem schande, ge zou daarbij Voor leugenaar mij houden; 17840 Niet omdat heden de dag Niemand terecht schande doen mag.’ - ‘Ik zal u zeggen zonder sage Waarom dat ik u dat nu vraag. Toen hij was geboren was ik dan 17845 Met zijn vader de koning Ban. In was maar 2 maanden ridder geweest, De koning beval me en vermaande Tot een heremiet te gaan daarbij, Die bij Trebes woonde, en met mij 17850, 10 ridders, daar dat kind te die plaats Zou ontvangen zijn doop, Daar we met de heremiet vonden Een man, die klerk was te die tijd, Een verstandige filosoof, die van dien 17855 Genoeg wist dat zou geschieden. Toen het kind gedoopt was die man Bad dat men het hem liet zien dan. Toen hij het zag zei hij te dat uur: ‘Van dit kleine creatuur 17860 Zal zulke dapperheid komen hierna, Dat van de waardigheid van hem Alle ridderschap verlicht zal wezen.’ We hadden grote verwondering van deze. We vertelden het zijn vader de koning, 17865 Die erg blijde was van het ding. Dit komt me alle tijd tevoren Als ik van hem mag spreken horen.’ Dus spraken ze tot de maaltijd, en ze zaten In hetzelfde prieel, daar ze in zaten. 17870 Toen ze gegeten hadden sprak Bohort Tot de goede man deze woorden: ‘Heer, nu zeg met het avontuur Die mijn vader geviel ter uur Toen hij deze kapel mede 17875 Liet maken en deze plaats.’ De heremiet zei: ‘Toen ontving Zijn kroon Arthur de koning Kwamen vele hoge baronnen Om hem feest en eer te doen. 17880 Toen uw vader met zijn ridderschap Keerde, en met zijn gezelschap, Zo wachtte op hem Cerces de koning Van het rode kasteel, vanwege dat ding, Omdat hij tot hem waart nijd droeg 17885 Om een van zijn broeders, die op een tijd De koning uw vader zijn leven nam. En toen hij op uw vader kwam Met de lieden die hij had getrokken En vond hem niet zo goed uitgerust, 17890 Hij en zijn lieden En schenen geheel wit ijzer, En waren 200 man, Uitgezonderd die hem aankwamen. Die strijd duurde tot de nacht toe. 17895 Ze maakten sterke vrede toen Tot de andere dag om dit ding Toen ontbood Bohort de koning Cerces de koning, dat hij Tegen hem kwam spreken daarbij 17900 Op zekere vrede; en hij kwam daar. Bohort de koning zei daarna: ‘Heer, wat redenen heb je er toe, Dat ge mij zo hebt opgelopen?’ - ‘Ik heb het gedaan,’ sprak de koning bloot, 17905 ԏm mijn broeder, die ge dood sloeg.’ De koning Bohort zei daartegen: ԁl was uw broeder dood geslagen, Dan zou terecht niet nochtans Ontgelden mijn man en uw man; 17910 Maar had ge gedaan van deze Zoals ge schuldig had geweest, Ge had de strijd mij ontboden Met uw lichaam, van dien dat gij Zegt dat ik heb misdaan u; 17915 Dus had anders niemand nu Dan ik bekocht die misdaad.’ Cerces zei: ‘Ditis goede raad: Ik wil wel dat het alzo is.’ Ze verzekerden beiden het kamp toen, 17920 En lieten het hun lieden verstaan Wat ze hiervan hadden gedaan. De volgende dag omtrent priemtijd Verzamelden hier in een kampplaats In deze plaats de 2 koningen 17925 En kampten onderling, Zodat de koning Bohort, dus geloof het, De andere zijn hoofd afsloeg. En zijn lieden liepen op zwaar De koning Cerces lieden daarna, 17930 En sloegen er zoveel zonder maten, En vingen zijn drost Daar hij hoedde en verweren deed Zijn heer grote rijkheid. Toen hij was gevangen en hij bang was, 17935 En sprak dat ten koning Bohort waart: ‘Heer, wilde je me laten leven Ik zou u de mooiste kroon geven, Die ge nooit zag naar mijn waan.’ De koning wilde hem niet dood slaan 17940 Om de misdaad van zijn heer, En schold hem vrij voort meer, En zei hem de kroon te brengen. Hij ging in een bos na die dingen, Daar hij voor een esdoorn gelijk 17945 In een put die kroon vond, En gaf de koning die kroon Omdat hij hem leven liet te loon. Die koning zag die kroon, die rijk En mooi was zonder gelijke: 17950 Hij vroeg zijn lieden ter plaatse Wat hij doen mocht daarmee, En wat hij geven zou onze heer? Die hem deed die grote eer Dat hij de koning overwon alzo. 17955 Ze zeiden ze wisten er wat toe te raden, Dat hij deel al zijn wil. - ‘Ik zeg u wat ik dan doen zal: Om de eer, die me God heeft gegeven In die plaats hier benevens, 17960 Wil ik een kapel laten maken, En morgen beginnen doen die zaken, En hier blijven tot het volmaakt is; En ik wil, zij het zeker dit, Dat men er in dient onze heer 17965 Te alle dagen voortaan meer.’ Toen ontbood uw vader gelijk Al de metselaars die waren in het land, Zodat deze plaats was geheel gereed En gemaakt eer die maand voorbij was. 17970 - ‘Enin gedachtenis, zonder twijfel, Van de eer die me God hier heeft gedaan Wil ik,’ sprak hij, ‘dat daar tot loon Blijft de kroon van koning Cerces Alzo lang als de kapel staan zal.,’ 17975 En toen de kapel geheel gemaakt was, Ik, die in de strijd zeer gewond was, Bejaagde aan de koning mijn heer Dat ik me hier begaf met verlof; Want ik had gedaan belofte, 17980 Behield ik in de strijd mijn leven, Dat ik me dan zou begeven. En de koning, al deed hij het node, Gedoogde om de minne van God, Omdat hij zag dat ik het zo begeerde, 17985 En liet hier rente daartoe, Dat ik er van mocht leven En die hier komen zouden na mij. En als ik weg was ik zocht dan Zodat ik een goede man vond, 17990 Die me genas; en ben zo gediend, Dat ik tot priester was gewijd, En ben hier geweest tot nu. Ik zag nooit sinds een man dan u, Die van zijn land was gekomen, 17995 En noch een, die wil ik noemen, Die de koning Ban’ s peter was, En heet Bavijn, zij het zeker dat, Die me vertelde allemaal Van uw moeder en uw vader, 18000 En hoe ze stierf in religie.’ Ze spraken lang van dit doen Tot de nacht, en gingen slapen beide, Bohort en de heremiet mede. |
Des anderdages vor wech Bohort 18005 Alsi messe hadde gehort, Ende gemoette in sire geverde Ene joncfrouwe met enen swerten perde. Hi grotese als hise sach, Ende si ontboet hem goden dach. 18010 Si besagene wel, ende daer nare Vrachde si hem wie hi ware. - ‘Ic ben,’ sprac hi, ‘Van Arturs hove, Ende vander tafelronden gelove: Ic hete Bohort, ende ic bem 18015 Lanceloets neve.’ Si sprac tot hem: ‘Dat gi Lanceloets neve sijt, daer of Ne heeft hi gene ere, no gi lof; Want gi een der bloetster riddere sijt Dien ic noit sach vor desen tijt.,’ 18020 - ‘Joncfrouwe, hoe es dat?’ seide hi. Si seide: ‘Ic wille u seggen waer bi. Ne lagedi niet .ij. nachte achter een Tes conincs Veschers? alst wel sceen Gine dorst int palais liegen niet, 18025 Daer die aventure in gesciet, Om datter u in mochte meschien. Recht blode keytijf, nu merct vandien, En had u niet meerre ere gewesen Te stervene daer, oft gi van desen 18030 Sculdech waerd te stervene tier ure, Dan te kerne sonder aventure? Gi wet wel in allen maniren, Die aventuren moten falgiren Bi goden man vander tafelronde; 18035 Ende vele liede nu ter stonde Houden u nu over enen goden man, Daer si sere sijn bedrogen an; Want gi sijt so quaet heden den dach, Dat geen quader wesen mach. 18040 Ende om dat si in allen maniren Bi ridderen moten falgiren Haddi bi rechte sculdech gewesen U cracht te done te desen, Oft si mochten falgiren bi u.,’ 18045 Bohort seide: ‘Joncfrouwe, sonder nu Hordic noit spreken teneger uren Vanden palaise van aventuren. Bi desen blamerdi tonrechte mi.’ Si seide: ‘wiliget qualike, bedi 18050 Gi hebter af gehort in vele steden; Maer van groter bloetheden Sone dorsti niet bliven daer. Gine slacht Lancelote niet, vorwaer: Al di lide weten gemeinlike, 18055 Dat hi es di stoutste van ertrike, Ende gi di bloetste diemen weet.’ Ende si sciet van hem gereet, Ende wilde niet mer spreken na dat, Hoe sere dat hijs hare bat. 18060 Alsi nember tale an haer vant Voer hi wech, pensende te hant Om di tale, die hi hadde gehort. Doe pensde in hem selven Bohort, Gevile hem teneger uren 18065 Dat hi quame bi aventuren Int lant, hi souder om varen dare Om te wetene wat ware. Hi reet vort, alsict vernam, Dat hi te Karmeloet quam, 18070 Daer die tornoy soude wesen. Nu swiget daventure van desen, Ende sal spreken van Waleweine vort, Maer des sal luttel sijn: nu hort. |
De volgende dag voer weg Bohort 18005 Toen hij mis had gehoord, En ontmoette in zijn vaart Een jonkvrouw met en zwart paard. Hij groette haar toen hij haar zag, En ze ontbood hem goede dag. 18010 Ze bezag hem goed, en daarna Vroeg ze hem wie hij was. - ‘Ik ben,’ sprak hij, ‘Van Arthur’ s hof, En van de tafelronden belofte: Ik heet Bohort, en ik ben 18015 Lancelot’ s neef.’ Ze sprak tot hem: ‘Dat ge Lancelot’ s neef bent, daarvan Nee heeft hij geen eer, nog gij lof; Want ge een der lafste ridder bent Die ik nooit zag voor deze tijd.,’ 18020 - ‘Jonkvrouw, hoe is dat?’ zei hij. Ze zei: ‘Ik wil u zeggen waarom. Nee lag je niet 2 nachten achtereen Te koning Visser? zoals het wel scheen Ge durfde niet in het paleis te liggen, 18025 Daar de avonturen in geschieden Om dat er u in mocht misvallen. Recht bange ellendeling, nu merk van dien, Er had u niet meer eer geweest Te sterven daar, of ge van deze 18030 Schuldig was te sterven te die tijd, Dan te keren zonder avontuur? Ge weet wel in alle manieren, De avonturen moeten falen Bij goede man van de tafelronde; 18035 En vele lieden nu ter stonde Houden u nu voor een goede man, Daar ze zeer aan zijn bedrogen; Want ge bent zo’ n kwade heden de dag, Dat er geen kwadere wezen mag. 18040 En omdat ze in alle manieren Bij ridders moeten falen Had ge met recht schuldig geweest Uw kracht te doen tot deze, Of ze mochten falen bij u.,’ 18045 Bohort zei: ‘Jonkvrouw, uitgezonderd nu Hoorde ik nooit spreken te enige uren Van het paleis van avonturen. Hierdoor blameer je me te onrecht’ Ze zei: ‘Ge liegt slecht, omdat 18050 Ge hebt er van gehoord in vele plaatsen; Maar van grote lafheid Zo durfde je niet te blijven daar. Ge slacht Lancelot niet, voorwaar: Al de lieden weten algemeen, 18055 Dat hij is de dapperste van aardrijk, En gij de bangste die men weet.’ En ze scheidde van hem gereed, En wilde niet meer spreken na dat, Hoe zeer dat hij het haar bad. 18060 Toen hij nimmer gesprek aan haar vond Voer hij weg, peinzend gelijk Om de woorden, die hij had gehoord. Toen peinsde in zichzelf Bohort, Geviel hem te enige uren 18065 Dat hij kwam bij avonturen In het land, hij zou er om gaan daar Om te weten wat er was. Hij reed voort, zoals ik het vernam, Dat hij te Carmeloet kwam, 18070 Daar dat toernooi wezen zou. Nu zwijgt het avontuur van deze, En zal spreken van Walewein voort, Maar dat zal weinig zijn; nu hoort. |
Nu gewaget daventure das, 18075 Alse Walewein gesceden was Vanden hermite, die hem dede Vanden serpente ende den lupaert mede Dat betekenesse verstaen, Dat hi reet al pensende saen, 18080 Om dat hem hadde die gode man Sine doet geterminert; nochtan, Om dat hi pensde in sinen gedochte Dat hi niet seker weten mochte Van stucken die te gescine waren, 18085 Liet hi dat gepens varen, Ende reet vragende om niemare Van Lancelote harentare. Hi achterhaelde op enen dach In enen bosche, daer een wech lach, 18090 Ene joncfrouwe, ende met hare Enen riddere, ende daer nare Enen sciltknecht, di met haer quam. Hi grotese als hise vernam, Ende si hitene wel comen wesen. 18095 Hi vrachde den riddere binnen desen Oft hi wiste enege niemare Van Lancelote, waer hi ware. Die joncfrouwe seide: ‘Wi vrachdi Om Lancelote?’ Doe seide hi 18100 Hen die niemare, di daer of Die coninginne brachte int hof. ‘Ende om dat wi hebben vrese groet Om hem, dat hi mocht sijn doet, So siwi geport ut Arturs hove, 18105 Wi .x. ridders, bi gelove [p. 122] Dat wine soken selen, sonder waen.’ Doe antwerde die joncfrouwe saen: ‘Het es heden di seste dach Dat icken gesont te Corbenijc sach, 18110 Ende hi halp mi daer toe mede, Dat ic behilt min suverhede, Die mi drie ridders hadden genomen En ware hi mi niet te hulpen comen.’ Dit was die joncfrouwe, dine genas 18115 Vanden venine, alsict u las; Ende si telde hem sonder sparen Hoe die dinge gevallen waren. Alse min her Walewein dat horde Hi was blide om hare worde, 18120 Ende vergater bi sine rouwe. Doe vragedi der joncfrouwen Waer si vore. Si seide te dien, Dat si vore den tornoi besien, Die te Karmeloet sijn soude. 18125 Walewein pensde ende woude Dat hire varen soude bi desen, Dat hi pensde dat daer soude wesen Lanceloet, haddire afgehort. Ende hi seide toten riddere vort, 18130 Waer dat sake dat si wouden, Hi soude hen tot daer geselscap houden. Nu swiget daventure van hen liden, Ende sal u van Lancelote bediden, Hoe hi vander dansse te livereert was, 18135 Daer hi an quam alsict vore las. |
Nu gewaagt het avontuur dat, 18075 Toen Walewein gescheiden was Van de heremiet, die hem deed Van het serpent en de leeuw mede De betekenis verstaan, Dat hij reed al peinzende gelijk, 18080 Omdat hem had de goede man Zijn dood voorspeld; nochtans, Omdat hij peinsde in zijn gedachte Dat hij niet zeker weten mocht Van stukken die te geschieden waren, 18085 Liet hij dat gepeins varen, En reed en vroeg om nieuws Van Lancelot hier en daar. Hij achterhaalde op een dag In een bos, daar een weg lag, 18090 Een jonkvrouw, en met haar Een ridder, en daarna Een schildknecht, die met haar kwam. Hij groette haar toen hij haar vernam, En ze zei hem welkom te wezen. 18095 Hij vroeg de ridder binnen dezen Of hij enig nieuws wist Van Lancelot, waar hij was. De jonkvrouw zei: ‘Waarom vraag je Om Lancelot?’ Toen zei hij 18100 Heb je nieuws, die daarvan De koningin bracht in de hof. ‘Enomdat we grote vrees hebben Om hem, dat hij dood mocht zijn, Zo zijn we gegaan uit Arthur’ s hof, 18105 Wij 10 ridders, bij belofte Dat we hem zoeken zullen, zonder twijfel.’ Toen antwoordde de jonkvrouw gelijk: ‘Het is heden de zesde dag Dat ik hem gezond te Corbenijc zag, 18110 En hij hield me daartoe mede, Dat ik behield mijn zuiverheid, Die me drie ridders hadden genomen En wrs hij met niet te hulp gekomen.’ Dit was die jonkvrouw, die hem genas 18115 Van het venijn, zoals ik het u las; En ze vertelde hem zonder ophouden Hoe de dingen waren gebeurd. Toen mijn heer Walewein dat hoorde Hij was blijde om haar woorden, 18120 En vergat er bij zijn rouw. Toen vroeg hij de jonkvrouw Waar ze heenging. Ze zei tot die, Dat ze voer het toernooi bezien, Die te Carmeloet zijn zou. 18125 Walewein peinsde en wilde Dat hij gaan zou hierdoor , Dat hij peinsde dat daar zou wezen Lancelot, had hij er van gehoord. En hij zei tot de ridder voort, 18130 Was het zaak dat ze wilden, Hij zou hen tot daar gezelschap houden. Nu zwijgt het avontuur van hen lieden, En zal u van Lancelot aanduiden, Hoe hij van het dansen bevrijd was, 18135 Daar hij aankwam zoals ik het voor las. |
Daventure seget als di knape sciet Van Lancelote, ende hine liet Inden dans, dat hi wech reet Ende haesten te ridene gereet, 18140 Om dat hi lange hadde gemert. Hi voer wech sere verert Ende drove, omdat hem dochte Dat Lanceloet daer wel bliven mochte Dansende al sijn leven lanc. 18145 Dar dansede Lanceloet ende sanc Alse dandre deden doe: Dat duerde toter vespertijt toe; Ende alsmen eten soude gaen Quam ene joncfrouwe tot hem saen, 18150 Die hem seide: ‘Here, ic segt u, Gi moet sitten in desen setel nu, Ende wi selen setten, des geloeft, Dese guldine crone op u hoeft.’ Hi seide dat hi niet ene bone 18155 En micte op eten no op crone, Noch dat hi gerde ander saken Dan dansen ende blide te maken. - ‘wimoet hier sitten,’ seide si; ‘wiselen weten oft wi daer bi 18160 Te livereert selen wesen bi u. Ende te livererdi ons niet nu, So blijfdi met ons nu ten tiden; Ende wi moten hier ontbiden Tote dattie gene hier comen sal, 18165 Die ons loessen sal van al Der sotheit daer wi nu in sijn.’ Hi seide: ‘Hets wel di wille min: Ic salder op sitten dies gijt wilt also.’ Hi ginc opten setel sitten doe, 18170 Ende si sette hem die crone op thoeft, Ende si seide: ‘Here, des geloeft, Dat gi seker moget wesen des, Dat uwes vader crone op u hoeft es.’ Hi sach opwerd, ende hi sach vallen 18175 Vanden torre neder met allen Ene ymage, di gemaect was rike, Rechte na eens conins gelike, Ende viel soe sere, dat si Te sticken brac; ende daer bi 18180 Falgierde die toverie daer. Si quamen alle weder daer naer In haren sin, daer si vor desen Lange ute hadden gewesen. Alse Lanceloet ward geware das, 18185 Dat op sijn hoeft ene crone was, Warp hise van sinen hoefde neder Ende ginc vanden setele sitten weder, Daer hi tien tiden niet sitten mochte, Bi redenen, alse hem dochte, 18190 Om dat teken was van coninge. Ridders ende vrouwen gemenelinge Ende joncfrouwen helsdene sere, Ende daden hem feeste, ende seiden: ‘Here, Die ure dat gi hier comen sijt 18195 Mote sijn gebenedijt! Want gi hebt ons geworpen daer mede Uter meester sothede Daer enege liede in quamen noit ere; Ende wine waren ut comen nembermere 18200 En haddu God niet gesint hire.’ Si leidene opten torre scire, Daer si deden comen knapen, Ende dadene haestelijc ontwapen. Doe quam daer cen jonc ridder vort, 18205 Ende sprac tot Lancelote dese wort: ‘Ic seide dat in allen maniren Dese toverie niet soude falgiren Vor dat gi quaemt te deser stede; Ende hets wel geproefde dinc mede, 18210 Dat gi een di beste riddere sijt Die nu in die werelt es te derre tijt, Ende die alre scoenste man; Ende u sijn sculdech te minnen vort an Die gene die hier binnen sijn, here; 18215 Want sine waren nembermere Te liverert sonder bi u.’ Lanceloet sprac: ‘Here, segt mi nu Waerbi dese aventure gevel; Want alle die gene, weetmen wel, 18220 Die in desen dans quamen, dat si Haren sin verloren daer bi Ende al hare bedachtecheden, Ende van hen[en] niet mochte sceden.’ - ‘Here, dat sal ic u seggen wel,,’ 18225 Sprac die gode man: Ԩet gevel Alse die coninc Artur dede feeste Van sinen huwelike, dattie meeste Van sinen lande ende sine barone Quamen om hem manscap te done; 18230 Ende na dattie bruilocht was leden U vader quam dor dit foreest gereden. Daer vant hi .vi. joncfrouwen doe, Die dancsten ende songen toe Vander coninginne Jeneveren neuwen sanc, 18235 Die neuwe gemaect was onlanc. In die middelt van den dansse stont Een setel, daer op sat tier stont Die scoenste joncfrouwe bi gelike, Die mochte sijn in ertrike: 18240 Conincs dochter soe was si, Ende coninginne daer bi. Die coninc Ban was doe een out man: In sijn geselscap was nochtan En geen so heblijc ridder als hi; 18245 Ende hi bleef houdende daer bi, Ende besach den dans tien tiden. Ende daer hilt bi sire siden Een sijn neve, en clerc wel geraect Ende van leden wel gemaect, 18250 Wel hebbende ende edel man, Ende wel singende; nochtan En haddi noit gemint bi minnen, Ende was man die in allen sinnen Meest conste nigromantien 18255 Ende alle manire van toverien. [p. 123] Die coninc besach die joncfrouwen wel, Die daer dansten ende maecten spel. Die clerc was een jonc man, Ende sach sere der joncfrouwen an, 18260 Die opten setel sat, ende hem dochte, Dat hi sijn geluc wel prisen mochte, Die joie mochte hebben met hare; Ende hi seide vord daer nare, Hine gecrege joie nembermere, 18265 Hine hadde hare minne ere; Maer hine wiste wie oft hoe Hire wel mochte comen toe. Alse die coninc lange hadde gesien Genen dans, hi seide nadien: 18270 ‘Het stonde wel, bi mire trouwe, In desen dans, dat elke joncfrouwe Enen riddere hadde an die hant.’ Ende hi dede beten te hant Ses ridders vanden sinen ter stede, 18275 Ende deetse anden dans gaen mede. Dus hadde elke joncfrouwe daer Enen riddere al oppenbaer. Ende als die joncfrouwe die inden setel sat Dat geselscap sach, si seide nadat, 18280 Datter goder tijt geboren ware Die altoes hebben mochte daer nare Alsulc geselscap, dans ende spel. Di clerc verstont haer tale wel, Ende seide: ‘Wildi, joncfrouwe, 18285 Gi selet al hebben, bi mire trouwe, Enen scoenren dans dan dese es, In sulker maniren, des sijt gewes, Dattie dans soude tallen uren Alst scone weder ware geduren, 18290 Somer ende winter daer bi.’ - ‘Entrouwen, dat woudic,’ seitsi, ‘Ende ic soude doen dat willen soude Die gene, dire toe hulpen woude, Bedie mi donct dat gelijc desen 18295 En mochte en gene dinc wesen.’ Hi seide: ‘Wildi geloven dat gi El niemane minnen sult dan mi Binnen minen live, lude oft stille, Ic sal hier af doen uwen wille. 18300 Ic sal u seggen hoet sal sijn nu: Die gene die gi hier siet, seggic u, Salic doen dansen als gi siet Al haer leven, ende selen niet Modere werden van dansene embertoe; 18305 Ende si selen dansen alsoe Den winter ende den somer al, Alst scone weder wesen sal. Ende en sal hen in haren moet Niet meer vernoien dant nu doet; 18310 Ende alle die comen selen daer binnen, Opdat si gemint hebben of minnen, Selen met hen bliven also scire, Ende dansen in sulker manire, Ende niet pensen om ander saken 18315 Dan om dansen ende feeste maken; Ende dit sal geduren, sonder sage, Toten avonde alle dage, Ende dan selen si in genen torre gaen Om eten ende om resten, sonder waen, 18320 Ende liegen alle nachte daer binnen; Maer en gene liede, sonder di minnen Oft gemint hebben ongelogen, Selen niet met hen bliven mogen; Want onder liede die joie driven 18325 En mogen gene liede bliven, Sine hebben joie; ende nieman mach Grote joie hebben heden den dach, Hine hebbe gemint of hine minne. Ende den dans, daer si sijn inne, 18330 Sal geduren tonsen liven, Ende sal niet faelgiren no bliven Vor die tijt datter toe comen sal Die beste riddere vander werelt al, Ende die scoenste: tot dien dage 18335 Sal die dans falgiren sonder sage In sulker maniren dat hi begint; Bedie ic wille dat gijt kint, Die dans sal beginnen bi u, Die de scoenste joncfrouwe sijt nu 18340 Van ertrike, dat donket mi; Ende hi sal falgiren daer bi, Alse die scoenste riddere vander werelt al Hier binnen sal comen; ende hi sal Aldus bi scoenheit begin ontfaen, 18345 Ende bi scoenheit sal hi te gaen.’ Alse die joncfrouwe dat verstont Si hilt vor logene tier stont, Ende waende in allen maniren Dat hi daer af soude falgiren; 18350 Ende geloefde hem omt gone Algader sinen wille te doene. Hi berecte die ridders saen, Die anden dans waren gegaen, Bi sire toverien alsoe, 18355 Dat si danen niet wouden sceden doe; Entie joncfrouwen, sekerlike, Berecti dies gelike. Als die coninc Ban werd geware das, Dat hen dansen soe in ernst was, 18360 Hi seide dat hi, alse hem dochte, Sijn crone bat niet bestaden mochte Dan te gevene doe, sekerlike, Den besten ridder van ertrike; Ende lietse hier tsinen behoef alsoe. 18365 Die coninc Ban voer wech doe, Ende die clerc bleef metter joncfrouwen Blide ende ontladen van allen rouwen, Ende hadde al sinen wille daer of, Alsi hem hadde gedaen gelof. 18370 Die vanden lande quamen besien Dit wonder, alsi horden van dien: Doe quamen sulke vanden lieden, Die van henen nine scieden, Soe dat icker op enen dach 18375 Wel hondert ende viftech sach. Die dans gedurde daer naer In deser maniren wel .xiiij. jaer, |
Het avontuur zegt toen de knaap scheidde Van Lancelot, en hij hem liet In de dans, dat hij weg reed En haastte hem te rijden gereed, 18140 Omdat hij lang had gedraald. Hij voer weg zeer geërgerd En droevig, omdat hij dacht Dat Lancelot daar wel blijven mocht Dansende al zijn leven lang. 18145 Daar danste Lancelot en zong Zoals de anderen toen deden: Dat duurde tot de vespertijd toe; En toen men eten zou gaan Kwam een jonkvrouw tot hem gelijk, 18150 Die hem zei: ‘Heer, ik zeg het u, Ge moet zitten in deze zetel nu, En we zullen zetten, dus geloof het, Deze gouden kroon op uw hoofd.’ Hij zei dat het hem niets kon schelen 18155 En mikte op eten nog op kroon, Noch dat hij andere zaken begeerde Dan dansen en blijdschap te maken. - ‘Ge moet hier zitten,’ zei ze; ‘we zullen weten of we daarbij 18160 Bevrijd zullen wezen bij u. En bevrijd je ons niet nu, Zo blijf je met ons nu ten tijden; En we moeten hier wachten Totdat diegene hier komen zal, 18165 Die ons verlossen zal van al De zotheid daar we nu in zijn.’ Hij zei: ‘Het is wel mijn wil: Ik zal er op zitten dat ge alzo wil.’ Hij ging toen op de zetel zitten, 18170 En ze zetten hem de kroon op het hoofd, En ze zei: ‘Heer, dus geloof het, Dat ge zeker mag wezen dus, Dat uw vaders kroon op uw hoofd is.’ Hij keek omhoog, en hij zag vallen 18175 Van de toren neer geheel Een afbeelding, die rijk gemaakt was, Recht naar een konings gelijke, En viel zo zeer, zodat het Te stukken brak; en daarbij 18180 Faalde de toverij daar. Ze kwamen allen weer daarna In hun zin, daar ze voor deze Lang uit waren geweest. Toen Lancelot dat gewaar werd, 18185 Dat op zijn hoofd een kroon was, Wierp hij het van zijn hoofd neer En ging van de zetel weer zitten, Daar hij te die tijd niet zitten mocht, Bij redenen, zoals hij docht, 18190 Omdat het een teken was van koningen. Ridders en vrouwen algemeen En jonkvrouwen omhelsden hem zeer, En deden hem feest, en zeiden: ‘Heer, Dat uur dat ge hier gekomen bent 18195 Moet gezegend zijn! Want ge hebt ons geworpen daarmee Uit de grootste zotheid Daar enige lieden nooit eerder in kwamen; En we waren er uit gekomen nimmermeer 18200 En had u God niet hier gezonden.’ Ze leidden hem snel op de toren, Daar ze knapen lieten komen, En lieten hem haastig ontwapenen. Toen kwam daar een jonge ridder voort, 18205 En sprak tot Lancelot deze woorden: ‘Ik zei dat in alle manieren Deze toverij niet zou falen Voordat gij kwam te deze plaats; En het is een goed beproefd ding mede, 18210 Dat ge een van de beste ridder bent Die nu in de wereld is te deze tijd, En de aller mooiste man; En u zijn schuldig te minnen voortaan Diegene die hier binnen zijn, heer; 18215 Want ze waren nimmermeer Bevrijd uitgezonderd bij u.’ Lancelot sprak: ‘Heer, zeg me nu Waarbij dit avontuur gebeurde; Want al diegene, weet men wel, 18220 Die in deze dans kwamen, dat ze Hun zin verloren daarbij En al hun denk vermogen, En van hen niet mocht scheiden.’ - ‘Heer, dat zal ik u wel zeggen,,’ 18225 Sprak die goede man: Ԩet geviel Toen de koning Arthur deed feest Van zijn huwelijk, dat de grootste Van zijn land en zijn baronnen Kwamen om hem manschap te doen; 18230 En nadat de bruiloft was geleden Uw vader kwam door dit bos gereden. Daar vond hij 6 jonkvrouwen toen, Die dansten en zongen toen Van de koningin Genievre nieuwe zang, 18235 Die net gemaakt was kort geleden In het midden van de dans stond Een zetel, daarop zat te die tijd De mooiste jonkvrouw bij gelijkenis, Die mocht zijn in aardrijk: 18240 Koning dochter zo was ze, En koningin daarbij. De koning Ban was toen een oude man: In zijn gezelschap was nochtans Geen zo’ n begerende ridder zoals hij; 18245 En hij bleef houden daarbij, En bezag de dans te die tijd. En daar hield hij bij zijn zijde Een van zijn neven, een goed geboren klerk En van leden goed gemaakt 18250 Goed hebbende en edele man, En goed zingende; nochtans En had hij nooit gemind met minnen, En was een man die in allen zinnen Meest kon van nigromantie 18255 En alle manieren van toverij. De koning bezag de jonkvrouw goed, Die daar danste en maakte spel. Die klerk was een jonge man, En zag zeer de jonkvrouw aan, 18260 Die op de zetel zat, en hij dacht, Dat hij zijn geluk wel prijzen mocht, De zingenot mocht hebben met haar; En hij zei voort daarna, Hij kreeg zingenot nimmermeer, 18265 Hij had haar minne eerder; Maar hij wist niet hoe of wat Hij er goed toekomen mocht. Toen de koning lang had gezien Die dans, hij zei nadien: 18270 ‘Het stond goed, bij mijn trouw, In deze dans, dat elke jonkvrouw Een ridder had aan de hand.’ En hij liet gelijk afstijgen Zes ridders van de zijne ter plaatse, 18275 En liet ze aan de dans gaan mede. Dus had elke jonkvrouw daar Een ridder al openbaar. En toen de jonkvrouw die in de zetel zat Dat gezelschap zag, zei ze nadat, 18280 Dat te goede tijd geboren was Die altijd hebben mocht daarna Al zulk gezelschap, dans en spel. De klerk verstond haar woorden goed, En zei: ‘Wil je, jonkvrouw, 18285 Ge zal het al hebben, bij mijn trouw, Een mooiere dans dan deze is, Op zo’ n manier, dus wees zeker, Dat die dans zou te alle uren Als het mooi weer was duren, 18290 Zomer en winter daarbij.’ - ‘En vertrouw dat wilde ik,’ zei ze, ‘Enik zou doen dat willen zou Diegene, die er toe helpen wilde, Omdat me lijkt dat gelijk deze 18295 Mocht er geen ding wezen.’ Hij zei: ‘Wil je beloven dat gij Anders niemand minnen zal dan mij Binnen mijn leven, op allerlei wijze, Ik zal hiervan doen uw wil. 18300 Ik zal u zeggen hoe het nu zal zijn: Diegene die ge hier ziet, zeg ik u, Zal ik laten dansen zoals ge ziet Al hun leven, en zullen niet Moe worden van dansen immer toe; 18305 En ze zullen dansen alzo De winter en de zomer al, Als het mooi weer wezen zal. En zal hen in hun gemoed Niet meer vermoeien dan het nu doet; 18310 En allen die komen zullen daar binnen, Opdat ze gemind hebben of minnen, Zullen met hen blijven alzo snel, En dansen op zo’ n manier, En niet peinzen om andere zaken 18315 Dan om dansen en feest te maken; En dit zal duren, zonder sage, Tot de avond alle dagen, En dan zullen ze in die toren gaan Om eten en om rusten, zonder twijfel, 18320 En liggen alle nachten daar binnen; Maar die lieden, uitgezonderd die minnen Of gemind hebben ongelogen, Zullen niet met hen blijven mogen; Want onder lieden die zingenot drijven 18325 Mogen geen lieden blijven, Ze hebben zingenot; en niemand mag Grote zingenot hebben heden de dag, Hij heeft gemind of hij mint. En de dans, daar ze in zijn, 18330 Zal duren tot ons leven, En zal niet falen nog blijven Voor de tijd dat er toekomen zal De beste ridder van de hele wereld, En de mooiste: tot die dag 18335 Zal die dans falen zonder sage Op zo’ n manier dat hij begint; Omdat ik wil dat gij het kent, Die dans zal beginnen bij u, Die de mooiste jonkvrouw nu bent 18340 Van aardrijk, dat lijkt me; En het zal falen daarbij, Als de mooiste ridder van de hele wereld Hier binnen zal komen; en hij zal Aldus bij schoonheid begin ontvangen, 18345 En bij schoonheid zal het vergaan.’ Toen de jonkvrouw dat verstond Ze hield het voor leugen te die tijd, En waande in alle manieren Dat hij daarvan zou falen; 18350 En beloofde hem om datgene Allemaal zijn wil te doen. Hij bereikte de ridders gelijk, Die aan de dans waren gegaan, Bij zijn toverij alzo, 18355 Dat ze vandaan niet toen wilden scheiden; En die jonkvrouw, zeker, Bereikte diergelijke. Toen de koning Ban dat werd gewaar, Dat hun dansen zo in ernst was, 18360 Hij zei dat hij, zoals hij dacht, Zijn kroon niet beter besteden mocht Dan te geven toen, zeker, De beste ridder van aardrijk; En liet het hier tot zijn behoefte alzo. 18365 De koning Ban voer toen weg, En de klerk bleef met de jonkvrouw Blijde en ontladen van alle rouw, En had al zijn wil daarvan Toen ze hem had gedaan de belofte. 18370 Die van het land kwamen bezien Dit wonder, toen ze hoorden van die: Toen kwamen sommige van de lieden, Die van henen niet scheiden, Zodat ik er op een dag 18375 Wel honderd en vijftig zag Die dans duurde daarna Op deze manier wel 14 jaar, |
So datter joncfrouwen vernoide dat; Ende si haren live bat, 18380 Dat hi die toverie brake. Hi sprac: ԉn mach in gere sake Vor die tijt comt, dire geset es toe.’ - ‘Ic bidde u dan,’ seit si doe, ‘Dat gi ons maect enich ander spel, 18385 Daer wi ons mogen alsoe wel Alse met dansene mergen mettien, Ende sulc, dat alle diet sien Te wondere daer op mogen scouwen.’ Hi gaf antwerde der joncfrouwen: 18390 Na dien dat sijs bat, hi sout doen wel. Doe maecti een rike scaec spel, Van goude, van selvere gemaect, Dat noit minsce soe wel geraect En maecte van enegen stene, 18395 Datmen scaecbert hier int gemene, Dat wel dusent marct was werd. Ende als hi van beiden was bewerd Hi bracht der joncfrouwen na dien, Ende bat dat sijt soude besien. 18400 Ende si waren alsoe geset, Alsmen daer soude spelen met. Ende seide hare dat si name Die side, di haer best bequame; Want si moester spelen mede. 18405 Die joncfrouwe seide tier stede: [p. 124] ‘Tegen wien daer spelen nu? En sal niet wesen jegen u; Want gine connes niet jegen mi.’ - ‘Speelt beste dat gi cont,’ sprac hi, 18410 ‘Want gine sult dit spel Nembermeer connen spelen soe wel, Gine sult inden hoec sijn gemat.’ Tirst datsi verstont dat, Si trac ene vinde vort alse houde 18415 Om te wetene wat wesen soude. Dar sprane ene vinde vor thant, Datter nieman toe ne dede hant; Ende alsi des wart geware, Dat tspel spelde jegen hare 18420 Sonder ander helpe, si pijnde sere Subtilike te speelne vort mere, Alse die gerne weten woude Wat inden daer af comen soude, Want si conste alsoe vele 18425 Ende meer dan ieman vandien spele; Mar sine conste soe wel niet dat, Sine was in dien hoec gemat. Ende alsijt hadde besien wel, Si seide dat wel gemaect was tspel; 18430 Ende si vragede oft alle Dire comen souden bi gevalle Derre gelijch gemat souden wesen. Die clerc antwerde te desen: ‘Neennt niet, bedie hir comen sal 18435 Een riddere gratiens boven al, Ende begeert ende gemint, die soe vele Connen sal van scaecspele Ende van andren spele, dat sine gelike Niet en sal sijn in eertrike 18440 Van subtijlheden; ende bi desen Sal dit spel ende ander gemat wesen Dire mede spelen gemene, Sonder die riddere allene; Ende die macht van desen sal 18445 Geduren des ridders leven al, Ende te sire doet, in alre manieren, Salt bi hem selven falgieren.’ Aldus brochte die clerc dien dans vort, Alse gi hebt gesien ende gehort, 18450 Ende hi sal bider comste van u Inde nemen, des hopic nu. Ende alse si hare lange ende vele Gemercht hadde mettien scaecspele Starft si ende die clerc mede, 18455 Ende dandre bleven teser stede, Darsi nembermeer ute ne waren comen, Mar dat gi hen quaemt hir te vromen, Darsi sijn verloest mede Van harre groter sothede. 18460 Ende ne haddi niet meer goets gedaen Binnen uwen liven, sonder waen, Soe soude u in alre wisen Bi rechte aldie werelt prisen, Bi dire eren, die wi u sien gescien.,’ 18465 Lanceloet siede: ‘Nu motic sien Die aventure vanden scaecspele, Dar gi af sprect soe vele.’ Men bracht hem, ende hi besacht wel, Dat scakier ende dat scaecspel, 18470 Bedie si waren sere rike Ende gewracht subtillike; Ende hi sette te poente bede Die guldine ende die selverine mede, Alsi te rechte souden wesen; 18475 Ende hi trac vorwart na desen Int begin die selverine vinne, Die bider coninginnen stont, met sinne. Ende alsi getrect hadde alsoe, Die vinde an dander side quam vort doe; 18480 Ende te met dat hi vort trac sijn spel, Sach hi dander spel spelen alsoe wel. Alsi hadde gespeelt met vinnen Ginc hi met ridders beginnen Sijn spel ende met rocken toe, 18485 Ende speelde soe lange doe, Dat hi met ere vinden tien tide Dat spel matte in dander side. Die gene die dat hadden gesien Hadden groet wonder van dien, 18490 Ende seiden: ԍet rechte es uwe dat spel, Want gi hebbet gewonnen wel, Ende wet wel waerlike dat, Nadien dat gi niet en sijt mat Met wapinen [mere] dan mettien scake, 18495 Dat es u ene sekere sake.’ Hi antwerde dat hi das Utermaten blide doe was. Doe begonste minste ende meeste Dar binnen spelen ende maken feeste, 18500 Dat si bi Lancelote doe Waren delivereert alsoe. Dien nacht was hi wel ontfaen; Sander dages alsi op was gestaen Ende gewapent, doe bat hi des 18505 Enen riddere vanden lande van Logres Ombe ene boetscap te done, Dies herde blide was die gone. Hi bat hem dat bi soude varen Te Cramelot al sonder sparen, 18510 Ende hi den coninc ende die coninginne Van sinen talven grote met sinne, ‘Ende der coninginnen seggen dar nare Datic dat scaecspel sinde hare. Ende teelt hare dat ict wan, 18515 Entie maniere dire leget an.’ Hi seide dat hijt gerne doen soude. Ende hi porde alsoe houde, Ende reet soe verre, dat hi quam Te Kameloet, dat hi vernam 18520 Die loetsen gerecht tier wile, Die waren lanc ene halve mile, Dar die tornoy soude wesen. Hi vor in die stat na desen, Ende vant den coninc te rade 18525 Wat men best mettien tornoie dade, Dar alle die hoge liden gemeinlike Selen comen van ertrike. Die coninginne sat bi siere side Rikelike gepareert tien tide. 18530 Die riddere groette tien beginne Den coninc entie coninginne Van Lanceloets halven. Mettien worde Spranc op die coninc alse hijt horde, Ende helsdene sonder sparen, 18535 Soe blide was hi vander niemaren, Ende vragede hoet met Lancelote stoet. Hi seide: ‘Ic hope dat hi wel doet, Want hets leden onlange stont Dat icken sach gans ende gesont.,’ 18540Doe brachti vort dat scaecspel In een ziden forel berecht wel, Ende hi seide: Ԗrowe, mijn here Lanceloet hi groet u sere, Ende sint u dit scaec bi mi 18545 Op selke vorwarde, dat gi Noit en sacht des gelike, Gi mocht wel gesien hebben also rike.’ Die coninginne was sere blide, Ende dede vort bringen tien tide 18550 Dat scaecspel, datsi woude besien. Die coninc sater toe mettien, Entie baroene alsoe wel, Ombe te besiene dat scaecspel. Doe seiden si gemeinlike 18555 Sine sagen noit geen soe rike. [p. 125] Die riddere sette dat spel na desen Alst bi rechte soude wesen, Alse oft menre mede spelen woude. Hi sprac ten coninc alsoe houde: 18560 ‘Here, kiest hir binnen wijf oft man, Die gi wilt, die best spelen can, Hi sal in den hoec wesen Gemat, sijt seker van desen.’ - ‘Ic sal selve spelen,’ sprac die coninc. 18565 Alse die baroene horden die dine Si seiden: ‘Gine selt, here; Laet mire vrowen spelen ere, Dire meer af can, dat wi wel kinnen, Dan alle die sijn hir binnen.,’ 18570 Die coninc dede die coninginne Spelen, die met al haren sinne Hare sette te speelne wel. Ende alsi sagen dat scaecspel Jegen die coninginne spelen alsoe 18575 Bi hem selven, hen wonders doe. Si hildent over toverneye saen, Ende alsoe waest, sonder waen. Die coninginne pijnde sere Ombe wel te speelne in allen kere, 18580 Want vele hoger lude sach opt spel; Mar sine const gespelen niet soe wel, Sine was in dende inden hoec mat. Si logen in die zale om dat: Die coninc sceernde oec op hare. 18585 Si vragede den riddere dar nare Oft Lanceloet lettel ofte vele Gespelt hadde mettien spele. Hi antwerde: ‘Jahi, vrouwe.’ - ‘Nu segt mi bi uwer trouwe, 18590 Was hi gemat?’ - ‘Neenn hi, dat wet wel,’ Sprac die riddere, ‘want hi wan tspel.’ - ‘Watsoudic seggen,’ sprac die coninc, Van Lancelote? In alre dinc Men vint in al eertrike 18595 Van prouechen sijn gelike: Van ridderscape noch van scoenheden Nes sijns gelike in gere steden.’ Die coninc seide: Ԃi mire trouwe, Lanceloet heeft u, vrouwe, 18600 Ene scone gichte gegeven nu: Danckes hem, dat radic u; Want noit riddere ere vrouwen ne gaf Scoenre gichte, sijt seker dar af.’ Die coninc dede geven daer naer 18605 Den riddere, die dat present brachte daer, Goede wapine ende een goet part, Ende ander dinc, dat vele goeds was wart. Die coninginne in dander side, Die vanden presente was blide, 18610 Dedem soe vele geven, Dat hijs te bat hadde al sijn leven; Ende si bleven dar na desen Tote dat die tornoy soude wesen. Lanceloet, die hadde verloest doe 18615 Die gene die dansten embertoe, Sinde enen bode also houde, Datmen die lettren af doen soude, Die opten steen waren gescreven; Want davonturen waren bleven 18620 Dar si ombe dar gescreven stonden. Ende men doetse af tien stonden, |
Zodat het de jonkvrouw vermoeide dat; En ze haar lieve bad, 18380 Dat hij die toverij brak Hij sprak: ‘Ik mag op geen manier Voor die tijd komt, die er toe is gezet.’ - ‘Ik bid u dan,’ zei ze toen, ‘Dat ge ons maakt enig ander spel, 18385 Daar we ons mogen alzo wel Als met dansen vervrolijken meteen, En zulke, dat alle die het zien Te wonder daarop mogen aanschouwen.’ Hij gaf antwoord de jonkvrouw: 18390 Na dien dat zij het bad, hij zou het wel doen Toen maakte hij een rijk schaakspel, Van goud, van zilver gemaakt, Dat nooit mens zo goed gemaakt En maakte van enige stenen, 18395 Dat men schaakbord hier in het algemeen, Dat wel duizend mark was waard. En toen het van beiden was bekleed Hij bracht der jonkvrouw na dien, En bad dat zij het zou bezien. 18400 En ze waren alzo gezet, Als men daarmee zou spelen. En zei haar dat ze nam Die zijde, die haar het beste bekwam; Want ze moest er mee spelen. 18405 De jonkvrouw zei te die plaats: ‘Tegen wie daar nu te spelen? Het zal niet wezen tegen u; Want ge kan het niet tegen mij.’ - ‘Speel het beste dat ge kan,’ sprak hij, 18410 ‘Want ge zal dit spel Nimmermeer zo goed kunnen spelen, Ge zal in de hoek mat zijn.’ Ten eerste dat ze dat verstond, Ze trok een pion voort alzo gauw 18415 Om te weten wat het wezen zou. Daar sprong een pion voort gelijk, Dat er niemand toe nee deed een hand; En toen ze dit gewaar werd, Dat het spel speelde tegen haar 18420 Zonder andere hulp, ze pijnigde zeer Subtiel te spelen voort meer, Als die graag weten wilde Wat einde daarvan zou komen Want ze kon alzo veel 18425 En meer dan iemand van dat spel; Maar ze kon het niet zo goed dat, Ze was in de hoek mat. En toen zij het goed had bezien, Ze zei dat goed gemaakt was het spel; 18430 En ze vroeg hem of allen Die er toevallig zouden komen Diergelijke gelijk mat zouden wezen. De klerk antwoordde tot deze: ‘Neenn het niet, omdat er komen zal 18435 Een ridder gracieus boven allen, En begeert en gemind, die zoveel Kennen zal van schaakspel En van anderen spelen, dat zijn gelijke Niet zal zijn in aardrijk 18440 Van subtielheid; en hierdoor Zal dit spel eindigen en mat wezen Die er mee spelen algemeen, Uitgezonderd die ridder alleen; En de macht van deze zal 18445 Duren de ridders leven al, En tot zijn dood, in alle manieren, Zal het bij hem zelf falen.’ Aldus bracht de klerk die dans voort, Zoals ge hebt gezien en gehoord, 18450 En het zal bij de komst van u Einde nemen, dat hoop ik nu. En toen ze zich lang en veel Vermaakt had met een schaakspel Stierf ze en de klerk mede, 18455 En de anderen bleven te deze plaats, Daar ze nimmermeer uit waren gekomen, Maar dat ge hen kwam tot hun baat, Daar ze van zijn verlost mede Van hun grote zotheid 18460 En nee had ge niet meer goeds gedaan Binnen uw leven, zonder twijfel, Zo zou u op alle manieren Bij recht de hele wereld prijzen, Bij de eer, die we u zien geschieden.,’ 18465 Lancelot zei: ‘Nu moet ik zien Dat avontuur van het schaakspel, Daar ge zoveel van spreekt.’ Men bracht het hem, en hij bezag het goed, Die schaken en dat schaakspel, 18470 Omdat ze zeer rijk waren En subtiel gewrocht; En hij zette te punt beide De gouden en de zilveren mede, Zoals hij terecht zou wezen; 18475 En hij trok voorwaarts na deze In het begin de zilveren pion, Die bij de koningin stond, met zin. En toen hij het alzo had getrokken, Die pion aan de andere zijde kwam toen voort; 18480 En te met dat hij voort trok zijn spel, Zag hij het andere spel spelen alzo goed. Toen hij met de pion had gespeeld Ging hij met ridders beginnen Zijn spel en met kasteel toe, 18485 En speelde zo lang toen, Dat hij met een pion te die tijd Dat spel mat zette aan de andere zijde. Diegene die dat hadden gezien Hadden grote verwondering van die, 18490 En zeiden: ԍet recht is van u dat spel, Want ge hebt het goed gewonnen, En weet wel waar dat, Nadien dat ge niet mat bent Met wapens meer dan met een schaak, 18495 Dat is een zekere zaak.’ Hij antwoordde dat hij dus Uitermate blijde toen was. Toen begonnen de laagste en de hoogste Daar binnen spelen en maken feest, 18500 Dat ze bij Lancelot toen Waren bevrijd alzo. Die nacht was hij goed ontvangen; De volgende dag toen hij was opgestaan En gewapend, toen bad hij dus 18505 Een ridder van het land van Londen Om een boodschap te doen, Dus was diegene erg blijde. Hij bad hem dat hij zou gaan Te Carmeloet al zonder ophouden, 18510 En hij de koning en de koningin Vanwege hem groette met zin, ‘Ende koningin zeggen daarna Dat ik dit schaakspel haar zend. En vertel haar dat ik het won, 18515 En de manier die er aan ligt.’ Hij zei dat hij het graag zou doen. En hij ging alzo gauw, En reed zo ver, zodat hij kwam Te Carmeloet, dat hij vernam 18520 De uitkijktorens opgericht te die tijd, Die waren lang een halve mijl, Daar het toernooi zou wezen. Hij voer in de plaats na deze, En vond de koning te rade 18525 Wat men het beste met het toernooi deed, Daar alle de hoge lieden algemeen Zullen komen van aardrijk. De koningin zat bij zijn zijde Rijk gepareerd te die tijd 18530 De ridder groette hen ten begin De koning ende koningin Vanwege Lancelot. Met die woorden Sprong op de koning toen hij het hoorde, En omhelsde hem zonder ophouden, 18535 Zo blij was hij van het nieuws, En vroeg hoe het met Lancelot stond. Hij zei: ‘Ik hoop dat hij het goed doet, Want het is kort geleden Dat ik hem zag gans en gezond.,’ 18540 Toen bracht hij dat schaakspel voort In een zijden foedraal goed bericht En hij zei: ‘Vrouwe, mijn heer Lancelot hij groet u zeer, En zend u dit schaakspel bij mij 18545 Op zulke voorwaarde, dat gij Nooit zag dergelijke, Ge mocht wel gezien hebben alzo rijk.’ De koningin was zeer blijde, En liet voort brengen te die tijd 18550 Dat schaakspel, dat ze wilde bezien. Die koning zat er toe meteen, En de baronnen alzo goed, Om te bezien dat schaakspel. Toen zeiden ze algemeen 18555 Ze zagen nooit geen zo rijk De ridder zetten dat spel na deze Zoals het bij recht zou wezen Alsof men er mee spelen wilde. Hij sprak te koning alzo gauw: 18560 ‘Heer, kies hier binnen wijf of man, Die ge wilt, die het beste spelen kan, Hij zal in de hoek wezen Mat, zij het zeker van deze.’ - ‘Ik zal zelf spelen,’ sprak de koning. 18565 Toen de baronnen hoorden dat ding Ze zeiden: ‘Ge zal niet, heer; Laat mijn vrouwe eerder spelen, Die het beter kan, dat we goed kennen, Dan allen die zijn hier binnen.,’ 18570 De koning liet de koningin Spelen, die met al haar zin Zich zette om goed te spelen. En toen ze zagen dat schaakspel Tegen de koningin spelen alzo 18575 Van zichzelf, hen verwonderde het toen. Ze hielden het voor toverij gelijk, En alzo was het, zonder twijfel. De koningin pijnigde zeer Om goed te spelen op alle manieren, 18580 Want vele hoge lieden zagen op het spel; Mar ze kon niet zo goed spelen, Ze was op het einde in de hoek mat. Ze lachten in de zaal om dat: Die koning schertste ook met haar. 18585 Ze vroeg de ridder daarna Of Lancelot weinig of veel Gespeeld had met het spel. Hij antwoordde: ‘Ja hij, vrouwe.’ - ‘Nu zeg me bij uw trouw, 18590 Was hij mat?’ - ‘Neen hij, dat weet wel,’ Sprak die ridder, ‘want hij won het spel.’ - ‘Watzou je zeggen,’ sprak de koning, Van Lancelot? In alle dingen Men vindt in geheel aardrijk 18595 Van dapperheden zijn gelijke: Van ridderschap noch van schoonheid Nee zijn gelijke in geen plaats.’ De koning zei: ‘Bij mijn trouw, Lancelot heeft u, vrouwe, 18600 Een mooie gift gegeven nu: Bedank hem dat raad ik u; Want nooit ridder eerdere vrouwen nee gaf Mooiere gift, wees daar zeker van.’ De koning liet geven daarna 18605 De ridder, die dat present bracht daar, Goede wapens en een goed paard, En ander ding, dat vele goed was waart. De koningin aan de andere kant, Die van het present was blijde, 18610 Liet hem zoveel geven, Dat hij het beter had al zijn leven; En hij bleef daarna na deze Totdat het toernooi zou wezen. Lancelot, die toen had verlost 18615 Diegenen die dansten immer toe, Zond een bode alzo gauw, Dat men die letters af zou doen, Die op de steen waren geschreven; Want het avontuur was gebleven 18620 Daar ze om daar geschreven stonden. En men deed ze af te die tijd, |
Si reden onder hen tween ter nacht toe, Ende si herbergeden doe Met ere vrouwen, dise wel ontfine. 19325 Alse Lanceloet te bedde ginc Waren soe geswollen sine been Van venine, dat geen wonder sceen Dat allen dijt sagen wonder dochte Hoe hi enechsins riden mochte. 19330 Alst die vrowe sach si seide saen: ‘Here, gi hebt grote sotheit gedaen, Alsoe siee alsmen u sien mach, Dat gi hebt gereden heden den dach; Want gi sijt in vresen vander doet. 19335 - Ԗrowe, ic moeste riden,’ sprac Lanceloet, ԗoudic oft ne woude, het stont mi soe, Ic ne wiste waer herbergen doe. Nu biddic u, vrowe, nadien dat staet, Oft gi moget, dat gi mi gevet raet, 19340 Ic saels verdinen soe ic best can.’ Die vrowe sprac: ‘Inecanre niet an, Maric hebbe ene suster hier bi, Diere alsoe vele af weet, doncke mi, Alse ieman die ic nu weet; 19345 Die salic ontbiden gereet.’ - ԁy vrowe, haest u,’ sprac Lanceloet, Ԃedie ic hebs groten noct.’ Si was ontboeden ende si quam; Ende alsi sijn evel vernam 19350 Sine woudene niet te mayeren, Alse die niet kinde sine manieren. Si seide: ‘Ic sal u van desen In corten tiden al genesen;’ Nochtan dat hi wel siec was. 19355 Hi was herde blide das, Ende bat dat sijs hare pinen woude, Want hijs gerne verdienen soude. Si gereide dat dartoe dochte, Darmen venijn met verdriven mochte. 19360 Si salvede hem die bene sijn Met ere salven jegen tfenijn, Ende bewant hem wel die been, Ende dedene te gemake sijn al in een, Wel .iiij. dage, dat hi daer mede 19365 Een deel verlicht was van sire siechede, Soe dat hi ten .xiiij. dage Wel riden mochte, sonder sage. Ende die vrowe was blide das, Ende seide dat hi al genesen was. 19370 Hi dancte hare dar of, Ende nam an hare orlof Ende an harre suster mede, Ende rumede die stede, Ende die joncfrouwe, die met hem quam dar, 19375 Ende reden soe verre dar naer, Datsi te tide ten castele quamen Vander Chareitten, dar si vernamen Dat op dien dach soude wesen Die brullocht, alsmen mach lesen, 19380 Van der vrowen broder van Forestan Ende van thertogen dochter van Roechedan; Dar hem alsi quam in die stede Een kint bat op hovescede Dat hi seide hoe sijn name was. 19385 Lanceloet seide; ‘Wi vragedi das?’ Tkint seide: ‘Ic vrachs om goet, el niet.’ Hi seide dat hi Lanceloet hiet. Tkint seide: ‘wel moetti comen sijn nu; Ic hebbe lange ontbeit na u.,’ 19390 Lanceloet vragede hem war bi. Dat kint antwerde: Ԃedi Dat ic u wille, hebbics geval, Ter kerken leiden alst tijt sijn sal, Om mire nichten te verwerne 19395 Te diere stat, ende te deliveerne. Ende wetti bi wat occoisoene Gi selt comen te desen doene? Beropen van verranessen saen; Want men heeft wel verstaen 19400 Dat hi inden wech van Karlioene Siaren doet sloech der vrowen sone Van hier binnen, die sijn neve was. Si selen alle blide sijn das, Die hir sijn: si haettene al; 19405 Ende hi es soe blode, hine sal Hem niet dorren weren, wats gesciet.’ Lanceloet seide: ‘Ic en ontsies niet; Ic hope soe te done in desen, Datsi te livereert sal wesen. 19410 Nu leit mi daert te doene es, Ic wilre sijn, sijt seker des.’ Tkint leidene soe dat si quamen Ter kerken, dar si vernamen Vele hoger heren ende vrouwen, 19415 Ende die pape soude di brut trouwen. Lanceloet quam dar toe gereden, Ende en beette niet ter steden. Hi sprac aldus den riddere toe, Die die jonfrouwe woude trouwen doe: 19420 Ԉer riddere, die wilt trouwen nu Dese joncfrouwe, ic verbiede u Dat gire niet meer toe en en doet, sonder waen, Dan gire toe hebt gedaen: Want gi sijt soe quaet ende so ongetrouwe, 19425 Ginc sijt niet sculdech so hoge jonfrouwe Te wive te hebben alsi es.’ Die riddere antwerde hem des: ‘Here, danne seldi proven niet.’ Lanceloet seide doe: ‘Wats gesciet, 19430 Ic sal dit proven, ende meer dar an, Dat gi sijt een ongetrowe man, Die uwen neve hebt doet geslegen: Oft gire dort seggen jegen?’ Die riddere ciscede dach doe. 19435 Dander antwerden dar toe: ‘Ik ne wert geen dach nu ter tijt; Nadien dat gi beropen sijt Van verranessen so wert u, Ende ne doedi des niet nu, 19440 Wi houden u over sculdech dan.’ Alsi anders niet ontgaen en can Dan met campe wert hi bedacht in dien, Dat hi, dar si alle toe sien, Sijn wedde sal geven metter vart; 19445 Ende alse hi hem wapinen vart Sal hi rumen, ende bi desen Sal hi vanden campe quite wesen. Hi dede soe vele te diere dinc, Dat die coninginne die wedden ontfinc; 19450 Ende hi vor also, alse die soude varen Hem wapinen sonder sparen. Hi quam in siere suster hof, Ende vloe, sonder te nemene orlof, Mettien besten perde dat hire vant. 19455 Hi was verre gevlouwen thant; [p. 131] Ende dar Lanceloet na hem ontbeet Quam dar een, die seide gereet: ‘Here, gi ontbeit ombe niet nu; Die gene die vechten soude jegen u 19460 Es .ij. milen gevlouwen nu ter stont.’ Alse die coninginne dat verstont, Het was hare lief seide si. Lanceloet seide: Ԗrowe vri, Na dien dat aldus es, 19465 Ic biddu over de joncfrouwe des, Shertogen dochter van Rochedoen, Dat gise doet te haren lande doen, Dat siere haren wille mach doen mede.’ Ende die vrowe deet ter stede. 19470 Lanceloet nam an hare orlof Ende an alle die waren int hof. |
Ze reden onder hen twee ter nacht toe, En ze herbergden toen Met een vrouw, die ze goed ontving. 19325 Toen Lancelot te bed ging Waren zo gezwollen zijn benen Van vergif, dat het geen wonder scheen Dat allen die het zagen wonder dachten Hoe hij enigszins rijden mocht. 19330 Toen die vrouwe het zag zei ze gelijk: ‘Heer, ge hebt grote zotheid gedaan, Alzo ziek zoals men u mag zien, Dat ge hebt gereden heden de dag; Want ge bent in vrees van de dood. 19335 - ‘Vrouwe, ik moest rijden,’ sprak Lancelot, ‘Wilde ik of niet wilde, het stond me zo, Ik wist niet waar te herbergen toen. Nu bid ik u, vrouwe, nadien dat het staat, Als ge mag, dat ge me raad geeft, 19340 Ik zal het verdienen zo goed ik kan.’ Die vrouwe sprak: ‘Ik kan er niet aan, Maar ik heb een zuster hierbij, Die er alzo veel van weet, lijkt me, Als iemand die ik nu weet; 19345 Die zal ik ontbieden gereed.’ - ‘Aai vrouwe, haast u,’ sprak Lancelot, ԏmdat ik grote nood heb.’ Ze was ontboden en ze kwam; En toen ze zijn euvel vernam 19350 Ze wilde niet langer uitstellen, Als die niet kende zijn manieren. Ze zei: ‘Ik zal u van dezen In korte geheel genezen;’ Nochtans dat hij goed ziek was. 19355 Hij was erg blijde dat, En bad dat ze zich pijnigen wou, Want hij het graag verdienen zou. Ze bereidde dat daartoe deugde, Daar men venijn mee verdrijven mocht. 19360 Ze zalfde hem zijn benen Met een zalf tegen het venijn, En omwond hem goed de benen, En liet hem te gemak zijn voortdurend, Wel 4 dagen, zodat hij daarmee 19365 Een deel verlicht was van zijn ziekte, Zodat hij te 8ste dag Wel rijden mocht, zonder sage. En die vrouwe was blijde dat, En zei dat hij geheel genezen was. 19370 Hij bedankte daar daarvan, En nam aan haar verlof En aan haar zuster mede, En ruimde die plaats, En de jonkvrouw, die met hem kwam daar, 19375 En reden zo ver daarna, Dat ze te die tijd te kasteel kwamen Van de Charette, daar ze vernamen Dat op die dag zou wezen De bruiloft , zoals men mag lezen, 19380 Van de vrouwe broeder van Forestan En van de hertog dochter van Rochedon; Daar hen toen ze kwamen in die plaats Een kind bad op hoffelijkheid Dat hij zei hoe zijn naam was. 19385 Lancelot zei; ‘Waarom vraag je dat?’ Het kind zei: ‘Ik vraag het om goed, niets anders.’ Hij zei dat hij Lancelot heette. Het kind zei: ‘welkom moet je nu zijn; Ik heb lang gewacht op u.,’ 19390 Lancelot vroeg het waarom. Dat kind antwoordde: ԏmdat Dat ik u wil, heb ik geluk, Ter kerk leiden als het tijd zal zijn, Om mijn nicht te verweren 19395 Te die plaats, en te bevrijden. En weet ge bij welke gelegenheid Ge zal komen tot dit doen? Beroepen van verraad gelijk; Want men heeft wel verstaan 19400 Dat hij in de weg van Carmeloet Jaren gelden sloeg de vrouw haar zoon Van hier binnen, die zijn neef was. Ze zullen allen blijde zijn dat, Die hier zijn: ze haten hem allen; 19405 En hij is zo’ n lafaard, hij nee zal Hem niet durven verweren, wat er geschiedt.’ Lancelot zei: ‘Ik ontzie het niet; Ik hoop zo te doen in deze, Dat ze bevrijdt zal wezen. 19410 Nu leidt me daar het te doen is, Ik wil er zijn, zij het zeker is dit.’ Het kind leidde hem zo dat ze kwamen Ter kerk, daar ze vernamen Vele hoge heren en vrouwen, 19415 En de paap zou de bruid trouwen. Lancelot kwam daartoe gereden, En steeg niet af ter plaatse. Hij sprak aldus de ridder toe, Die de jonkvrouw toen wilde trouwen: 19420 ‘Heer ridder, die wil trouwen nu Deze jonkvrouw, ik verbied het u Dat ge er niet meer toe doet, zonder twijfel, Dan ge er toe hebt gedaan: Want ge bent zo kwaad en zo ontrouw, 19425 Ge bent niet schuldig zo’n hoge jonkvrouw Tot wijf te hebben zoals zij is.’ De ridder antwoordde hem dus: ‘Heer, dat zal je niet beproeven.’ Lancelot zei doe: ‘Water geschiedt, 19430 Ik zal dit beproeven, en meer daaraan, Dat ge een ontrouwe man bent, Die uw neef hebt dood geslagen: Of durft ge er iets tegen te zeggen?’ De ridder eiste toen een dag. 19435 De ander antwoordde daartoe: ‘Ik nee wordt geen dag nu ter tijd; Nadien dat ge beroepen bent Van verraad zo verweer u, En nee je niet nu, 19440 We houden u voor schuldig dan.’ Toen hij anders niet ontgaan kon Dan met kamp werd hij bedacht in die, Dat hij, daar ze allen toezien, Zijn onderpand zal opgeven met een vaart; 19445 En toen hij zich wapenen vaart Zal hij ruimen, en hierdoor Zal hij van het kampen vrij wezen. Hj deed zoveel tot dat ding, Dat de koningin het onderpand ontving; 19450 En hij voer alzo, als die zou gaan Hem wapenen zonder ophouden. Hij kwam in zijn zusters hof, En vloog, zonder te nemen verlof, Met een van de beste paarden die hij er vond. 19455 Hij was ver gevlogen gelijk; En daar Lancelot naar hem wachtte Kwam daar een, die zei gereed: ‘Heer, ge wacht om niets nu; Diegene die vechten zou tegen u 19460 Is 2 mijlen gevlogen nu terstond.’ Toen de koningin dat verstond, Het was haar lief zei ze. Lancelot zei: ԥdele vrouwe, Nadien dat het aldus is, 19465 Ik bid u voor de jonkvrouw dus, Hertog dochter van Rochedon, Dat ge haar tot haar land laat doen, Dat ze er haar wil mee mag doen.’ En die vrouwe deed het ter plaatse. 19470 Lancelot nam aan haar verlof En aan alle die waren in de hof. |
Marguein die elvinne, diene Herde sere begerde te siene, Pensde dathi van Arturs hove was, 19475 Ende vrachgde, alse die begerde das, Hoe hi hiet. Hi antwerdere toe, Dat sijs niet mochte weten doe; Hi kinnedse wel. Ende dar nare Pensde si dat Lanceloet ware. 19480 Sine haette genen man soe sere Alsi Lancelote dede. Doe seide si mere: ‘Na dien dat gi uwen name mi Niet ne wilt seggen, biddic dat gi Uwen helm af doet dor haren wille 19485 Die gi meest mint, lude oft stille.’ Alse hijt horde het moeste wesen, Mar hi was drove van desen: Hi dede sinen helm af daer. Alsine sach seide si vorwaer: 19490 Ԉa Lanceloet, haddic alsoe wel u Eergisteren alsic doe nu, Gine wart mi niet also lichte ontgaen Alse gi nu sult, sonder waen.’ Hi seide: Ԗrowe, ic ben ute, Godweet 19495 Ondanc hen allen dient es leet. Alsoe helpe mi God in alre tijt, Wardi man alse gi wijf sijt, Ic soude doen dat gi nembermere. Wandelen ridders ne daet dere; 19500 Want in u en es niet dan ontrowe.’ - ԁy Lanceloet,’ sprac doe die vrowe, Ԉebdi dus op mi gesproken nu, U saels berouwen, dat seggic u, Eer dit jaer sal liden, soe sere, 19505 U ne berau noit dinc mere.’ Lanceloet sprac: Ԃi mire trowe, Ic weet wel, levedi lange, vrouwe, Gi sult quads gnoech doen, sekerlike. Also helpe mi God van hemelrike, 19510 Het es groet rouwe ende groet sneven Dat in die werelt liede leven, Dar goet no bate af ne mach comen, Mar dere ende quaet ende onvromen!’ Lanceloet bant sinen helm ende reet 19515 Dar die joncfrouwe na hem ontbeet. Alsine sach si vraegede saen Hoe hi die dinc hadde gedaen. Hi vertelde hare doe Hoe hem die riddere ontvloe; 19520 Ende van Merguenen seide hi daer nare, Hoe dat hi was gedreiget van hare. - ‘Nu laet ons vaste riden dan, Want si vele toverien can.’ Mettien nam sinen wech Lanceloet 19525 Ombe te varne te Carmeloet. Die riddere die tes conincs hove vart, Die die dode joncfrouwe vorde op sijn part, Die hi in despite van Lancelote sloech doet, Reet dat hi quam te Karmeloet. 19530 Dar waren comen gemeinlike Die hoge liede van ertrike, Die den tornoy wouden besien. Hi beette van sinen perde mettien, Ende nam die joncfrouwe metter vart, 19535 Ende ginc ten palayse op waert. Alse hi soe in die zale quam Elc maectem wech, dine vernam, Ende volgeden hem alle nare Ombe te horne niemare. 19540 Alse hi quam dar die coninc was Hi vrachgde altehant das, War hi soude vinden die coninginne Ende die vrouwen die waren dar inne. Die coninc ontboetse, ende met hare 19545 Die vrowen, die alle quamen dare. Tierst datsi comen waren seide Die riddere al sonder beide Sine aventure vor hen allen, Hoe datsi hem was gevallen, 19550 Alsoe alst hem Lanceloet hiet: Hine liets een wort achter niet, Ombe scande noch ombe mesval, Hine vertellet ginder al. Hi gaf der coninginnen sijn swart, 19555 Ende hem selven gevaen ongespart, Datsi hem dat leven nemen mochte, Oft si woude ende har selven goet dochte. Alse die coninc hadde gehort Entie coninginne dese wort, 19560 Entie hoge baroene, Hen wonderde van desen doene. Die coninginne sprac ten coninc: ‘Here, wat salmen doen te deser dinc?’ Die coninc antwerde hare: 19565 ԓelc magene gesint hebben hare, Gine soutene niet gerne, sonder waen, Willen doen te doet slaen: Vracht wie die riddere es, radic u, Dine heft hir gesint nu.,’ 19570 Si vrages ende hi antwerder toe, Dat hi sinen name niet en kinde doe; ԍar dit ontboet hi u bi mi, Die riddere die u tscaec sinde es hi.’ Ende alsi horden nomen dat scaec 19575 Seiden si: ‘Hets Lanceloet van Laec, Die beste die di werelt heft inne.’ Doe scoutene quite die coninginne. Hi nam an die coninginne orlof: Hi moeste in sconincs Bandemagus hof, 19580 Ende hem geven gevaen daer, Ende in sconincs hof van Norgales daer naer. Eer hi vander coninginnen Orlof te varne mochte gewinnen Dede si den lichame ere 19585 Balsemen, die roec wel sere, Dar hi ten andren hoven mede reet, Dine quite lieten ghereet Ombe Lanceloets wille purlike, Die goet riddere was, sonder gelike. 19590 Die lichame was gegraven daer In ene capelle daer naer, Entie riddere kerde te hant Blide weder in sijn lant. Daventure sprect nemmeer van desen. 19595 Nu seldi van Lancelote lesen. |
Morgaine die elf, die hem Erg zeer begeerde te zien, Peinsde dat hij van Arthur’ s hof was, 19475 En vroeg hem, als die dat begeerde, Hoe hij heette. Hij antwoordde er toe, Dat zij het niet mocht weten toen; Hij kende haar goed. En daarna Peinsde ze dat het Lancelot was. 19480 Ze haatte geen man zo zeer Als ze Lancelot deed. Toen zei ze meer: ‘Nadien dat gij uw naam mij Niet nee wil zeggen, bid ik dat gij Uw helm af doet door haar wil 19485 Die ge meest mint, op allerlei wijze.’ Toen hij het hoorde dat het moest wezen, Maar hij was droevig van deze: Hij deed zijn helm af daar. Toen ze hem zag zei ze voor waar: 19490 Ԉa Lancelot, had ik alzo wel u Eergisteren als ik nu doe, Ge was me niet alzo licht ontgaan Zoals ge nu zal, zonder twijfel.’ Hij zei: ‘Vrouwe, ik ben uit, God weet 19495 Ondanks hen allen die het leed is. Alzo helpt me God in alle tijd, Was ge man zoals ge wijf bent, Ik zou doe zodat ge nimmer. Wandelende ridders nee deed deer; 19500 Want in u is niets dan ontrouw.’ - ‘Aai Lancelot,’ sprak toen die vrouwe, Ԉeb je aldus op mij gesproken nu, U zal het berouwen, dat zeg ik u, Eer dit jaar zal overgaan, zo zeer, 19505 U nee berouwt nooit een ding meer.’ Lancelot sprak: ‘Bij mijn trouw, Ik weet wel, leef je lang, vrouwe, Ge zal genoeg kwaad doen, zeker. Alzo helpt me God van hemelrijk, 19510 Het is grote rouw en groot sneven Dat in de wereld lieden leven, Daar goed nog baat van nee komen mag, Maar deer en kwaad en geen baat!’ Lancelot bond zijn helm en reed 19515 Daar de jonkvrouw op hem wachtte. Toen ze hem zag vroeg ze gelijk Hoe hij dat ding had gedaan. Hij vertelde haar toen Hoe hem die ridder ontkwam; 19520 En van Morgaine zei hij daarna, Hoe dat hij was bedreigd van haar. - ‘Nu laat ons vast rijden dan, Want ze veel toverij kan.’ Meteen nam zijn weg Lancelot 19525 Om te gaan tot Carmeloet. Die ridder die te konings hof gaat, Die de dode jonkvrouw voerde op zijn paard, Die hij om Lancelot te honen dood sloeg, Reed dat hij kwam te Carmeloet. 19530 Daar waren gekomen algemeen Die hoge lieden van aardrijk, Die het toernooi wilden bezien. Hij steeg af van zijn paard meteen, En nam de jonkvrouw met een vaart, 19535 En ging te paleis opwaarts. Toen hij zo in de zaal kwam Elk maakte zich weg, die hem vernam, En volgden hem allen na Om te horens nieuws. 19540 Toen hij kwam daar de koning was Hij vroeg hem gelijk dat, Waar hij de koningin zou vinden En de vrouwen die waren daarin. Die koning ontbood haar, en met haar 19545 De vrouwen, die allen kwamen daar. Ten eerste dat ze gekomen waren zei De ridder al zonder achten Zijn avontuur voor hen allen, Hoe dat het hem was gevallen, 19550 Alzo als het hem Lancelot zei: Hij liet een woord niet achter, Om schande noch om misval, Hij vertelde ginder alles. Hij gaf de koningin zijn zwaard, 19555 En zichzelf gevangen zonder te sparen, Dat ze hem dat leven nemen mocht, Als ze wilde en het haar goed dacht. Toen de koning had gehoord En de koningin deze woorden, 19560 En de hoge baronnen, Hen verwonderde van dit doen. De koningin sprak ten koning: ‘Heer, wat zal men doen tot dit ding?’ De koning antwoordde haar: 19565 ԓommige mogen hem gezonden hebben hier, Ge zou hem niet graag, zonder twijfel, Willen dood laten slaan: Vraag wie die ridder is, raad ik u, Die hem hier nu heeft gezonden.,’ 19570 Ze vroegen het en hij antwoordde er toe, Dat hij zijn naam niet kende toen; ԍaar dit ontbood hij u bij mij, Die ridder die u de schaak zond is hij.’ En toen ze dat schaken hoorde noemen 19575 Zeiden ze: ‘Het is Lancelot van Lac, De beste die de wereld heeft in.’ Toen schold hem kwijt de koningin. Hij nam aan de koningin verlof: Hij moest in koning Bandemagus hof, 19580 En hem geven gevangen daar, En in konings hof van Norgales daarna. Eer hij van de koningin Verlof te gaan mocht gewinnen Deden ze het lichaam eerder 19585 Balsemen, die rook wel zeer, Daar hij te anderen hoven mede reed, Die hem kwijt lieten gereed Vanwege Lancelot s puur, Die een goede ridder was, zonder gelijke. 19590 Dat lichaam werd begraven daar In een kapel daarna, Ende ridder gelijk Blijde weer in zijn land. Het avontuur spreekt nimmer van deze. 19595 Nu zal je van Lancelot lezen. |
Nu gewacht daventure das, Alse Lanceloet gesceden was Vanden castele vander Charette, Darne Morguein soe besette 19600 Met dreigen ende met herden worden, Dart vele liede toe horden, Dat hi maecte sine vart Recht vort te Karmeloet wart; Want die dach was herde naer 19605 Datmen soude tornieren daer; [p. 132] Soe dat herbergede Lanceloet Met enen ermite bi Karmeloet, Darse wel ontfinc die goede man. Lanceloet sprac der joncfrouwen an, 19610 Die met hem was comen doe: ‘Joncfrouwe, het steet mi soe, Ic moet varen in ene besichede, Daric u niet en mach leiden mede. Gi selt tote mire vrowen varen 19615 Der coninginnen, sonder sparen, Ende gi selt met hare bliven Bi letteren, die ic hare sal scriven.’ Ende hi screef hare letteren daer nare, Die si vorde te hove met hare. 19620 Sanders dages rumeden si dat hof: Elc nam an andren orlof, Die joncfrouwe ende Lanceloet. Die joncfrouwe voer te Karmeloet. Alsiere quam soe beette si, 19625 Ende vrachgde om die coninginne vri. Men leidese te harre cameren inne. Doe groetse die coninginne Van Lanceloets wegen tier stont. Alse dat die coninginne verstont 19630 Si spranc op jegen hare Ende helsese sere dar nare. Die letteren las selve di vrowe vri, Dar Lanceloet hare in bat dat si Die joncfrouwe onthouden soude, 19635 Ende datsi hare lant geven woude; Hine mochte hare niet doen verstaen Dat goet, datsi hem hadde gedaen. Die coninginne sprac te hare, Datsi herde wel comen ware, 19640 Ende datsi hare beter lant soude geven Dan har vader noit hadde in sijn leven. Dien avont quam Behort int hof, Die sere gemoit was dar of, Dat hi hem haeste met groter pine 19645 Ombe te tide ten tornoye te sine. Hem was dar grote feeste gedaen. Opten andren dach, sonder waen, Quam mijn her Walewein int hof, Dar si alle blide waren of. 19650 Die coninc seide dar nare: ԁy God, here, oft u wille ware Dat Lanceloet hir ware, die goede man, Ic en begerde nemmeer liede dan Ombe te scoffierne ridderscap al, 19655 Dat jegen die tafelronde comen sal. Wi sijn verloren en comt hi niet.’ Die coninc Ydier seide: ‘Wats u gesciet, Hir sijn vele ridders nu ter stonde, Die sijn vander tafelronde, 19660 Ende goede ridders sijn ende waert, Ende bracht hebben in die vart Selke macht, al quame jegen hen Lanceloet, dat ic al seker ben Datmense in gere manieren 19665 Nochtan ne mochte scoffieren. Ende ic weet wel, dat soude wesen Lanceloet gescoffiert bi desen.’ Die coninginne spraker toe: ԃoninc Ydier,’ seide si doe, 19670 ‘Ne legt Lancelote noch niet Jegen u andre ridders, wats gesciet; Wet, ware hi dar toe geleit nu, Dat hi woude sijn jegen u, Ende jegen die hir binnen sijn 19675 Ic wane nader sinne mijn, Dat hi u allen scoffieren soude.’ Die coninc Ydier sprac alsoe houde: Ԗrowe, ic kinne dat wel, sekerlike, Dat hi es die beste van ertrike; 19680 Mar bider trowen die ic ben sculdech u, Ware dat hi hier quame nu, Ende wesen woude nu ter stonde Jegen die vander tafelronde, Hi soude hier gescoffiert wesen. 19685 Nu verstaet die redene van desen: Vrowe, hier binnen sijn nu, seggic u, Selke .xxvi. ridders nu, Die soe machtech ende soe stout sijn mede, Haddic te kisene hir ter stede 19690 Die beste ridders van ertrike, Ic core dese sekerlike. Oft Lanceloet jegen dese ware, Ende .iij. ofte .iiij. tere scare Jegen hem quamen, mi geeft mijn waen, 19695 Dat sine onder hen soude vaen.’ - ‘Sine souden niet,’ sprac die coninc, ‘hedi Ic kinne bat Lanceloets macht dan gi.’ Die wort, die die coninc seide doe Ende die coninginne daer toe, 19700 Mesquamen sere tien stonden Den gesellen vander tafelronden, Sonder mijn here Waleweine allene. Selke spraken daer gemene, Ende drogen over een daer naer, 19705 Quame Lanceloet ten tornoye dar, Ende hi met hen lieden wesen woude, Dat harre ne geen comen ne soude. Si seiden: verwonnen si oppenbare Den tornoy, ende Lanceloet daer ware 19710 Ende enen slach niet sloge, nochtan Souden die liede hem seggen an Dat hi den tornoy hadde verwonnen. Dar dese tale dus was begonnen Ende gehandelt, dar waren doe 19715 .C. ende .xiiij. ridders toe. Si drogen over een, oftmen vername Dat Lanceloet dar binnen quame, Datsi hen onttekenen souden Ende mettien van buten houden, 19720 Ende datsi souden in dier manieren Mogen Lancelote scoffieren. Die coninginne verstont dese worde, Ende vertellese Behorde. Si seide: ‘Ic weet wel, sonder waen, 19725 Dat dit bi nide es gedaen; Ic soudse gerne, mocht gescien, Inden tornoy gescoffiert sien.’ - Ԗrowe,’ sprac Behort te hare, ԗiste mijn here dat dit u wille ware 19730 Hi sout doen sekerlike, Ende soudse scoffieren lichtelike.’ - ‘Ic woude hijt wiste’ seide si. Behort sout seggen, seide hi, Ende dovereendragen vanden gesellen 19735 Vander tafelronden vertellen. - ‘Gine selter niet varen nu, Ic saelt hem ontbieden sonder u.’ Soe dat die coninginne te hant Enen brief maecte metter hant, 19740 Ende daer in haren wille hir af, Dien si der joncfrouwen gaf, Die Lancelote halp hir voren Uten putte, alsegi moget horen. Die coninginne seide: ‘wiselt varen 19745 Tes gigants cruce, sonder sparen, Die int inde vanden beemde staet Alsmen te Montiguit waert gaet: Legt den brief opten steen, Ende blijfter bi al in een 19750 Tes u Lanceloet comt te gemoete. Segt dat ickene sere grote, Ende segt hem dat hine late niet Hine doe dat hi inden brief siet.’ Die joncfrouwe nam den brief ter vart, 19755 Ende vor dar mede ter crucen wart. [p. 133] Alsire gereden quam si vant Dar den hertoge van Brocelant, Ende dar toe vele hoger liede: .v. coninge met hare maisniede: 19760 Die keyser van Almanien waser doe, Ende .xii. hertogen toe, Ende meer dan .xl. graven mede, Die comen waren te dier stede Ombe alle te varue te dier stonde 19765 Jegen die vander tafelronde. Si leide den brief op dien steen Ende blever bi al in een Toter tijt dat di nacht quam, Soe dat si doe herberge nam 19770 Met enen hermite, die woende daer. Si ontbiede den andren dach daer naer Dat sire nimanne comende en vernam: Op den derden dach dar na quam Een riddere, dat was Lanceloet, 19775 Gewapent met wapinen roet; Hi hadde af gelaten die sine Ombe te min bekint te sine. Hi kinde die joncfrouwe haestelike, Mar hi en deets gene gelike, 19780 Alse die niet en woude gelet wesen. Hi versach den brief binnen desen, Ende hi ontdede te hant, Ende las dat hire in vant, Dattene groette die coninginne, 19785 Die te hem waert droech merre minne Dan si te ymanne waert dede, Ende hoc datsi hem ontboet mede Tspreken datsi hadde ondervonden Van dien vander tafelronden, 19790 Hem te provene tallen steden Soe vermert waren van stoutheden. Hi pensde hem te provene soe, Datmer af soude spreken emmertoe. Doe vrachde si hem wie hi ware: 19795 Hine woude hem niet decken jegen hare, Ende seide hare dat hi Lanceloet was. Alsijt horde was si blide das. Si groettene soe si scoenst mochte. Hi vrachde hare wi den brief daer brochte. 19800 - ‘Ic brachtene, here,’ seide si. - ԓegt mire vrowen,’ seide hi, ‘Dat ic al mine macht doen sal Van dien dat si mi beval.’ Die joncfrouwe sciet van hem thant 19805 Ende reet dar si die coninginne vant, Die op die loetse sat, twaren, Dar met hare geseten waren Wel .v.c. joncfrouwen, die dien Tornoy waren comen besien. 19810 Alse die coninginne wert hars geware Si ginc te hant jegen hare, En de vrachde ombe niemare ten gemoete. - ‘Ic sprac,’ seidse, Ԍancelote, Die u groet ende ontbiet goeden dach, 19815 Ende seit hi sal doen al dat hi mach Ombe te volbringene u gebod.’ Die coninginne seide: ‘Here God, Welc tijt sal dat mogen gescien Datic den goeden man sal s[ien], 19820 Den besten, den scoensten die [levet], Dien al die werelt prijs [gevet]!’ Dit seide si soe stille tier stont, Dat die joncfrouwe niet en verstont. Die coninginne seide: ԓegt mi 19825 Hoe dane wapene dracht hi? Si seide hare dat hi rodene wapine [droech]: Dat was hare tekens genoech. Dar na die coninginne ten vensteren lach, Dar si vrowen ende joncfrouwen besach, 19830 Die dar waren omtrent hare. Dar wert si der joncfrouwen geware Die mijn here Lancelote genas Vanden venine, alsmen hir voren las, Dat hi ter fontainen hadde ontfaen. 19835 Si hadde gegort, sonder waen, Een gordel dat hare Lanceloet gaf. Alsi wert geware dar af Si kinde dat gordel wel mettien, Alse dijt te voren hadde gesien. 19840 Doe bedachte si hare das, Dat dat dieselve joncfrouwe was, Dar hare te voren af ontboet Bi Lionele Lancheloet, Dat hi moeste doen haren wille. 19845 Si was erre, al swech si stille, Datsi hare dat gordel dragen sach, Datsi selve te dragene plach, Datsi bi groter minnen gaf Lancelote; ende dochte dar af 19850 Dat sine hare hadde ondergaen, Dien si soe minde sonder waen. Si pensde dat si tiere stede Soude weten die rechte warhede; Ende mochte soe antwerden vandien, 19855 Hare en soude mar al goet gescien. Ende dantwerde mochte selc wesen, Sine sout daer niet mogen genesen. Si deetse roepen dar nare, Ende deetse lenen bi hare. 19860 Die ridders waren in den beemt doe Ende waren vergadert embertoe, Datter waren van beiden siden Wel .m. ridders te dien tiden; Ende dar waren vele joesten gedaen. 19865 Lanceloet lette noch doe sonder waen, Onder .iiij. boemkinne, dar hi Sinen helm af hadde gedaen, daerbi, Dat hine woude setten bat Dan hine te voren hadde gesat. 19870 Daer leet die coninc Bandamagus Bi hem, daer hi hilt aldus, Die den tornoy dar versochte, Ende .ij.m. ridders met hem brochte. Alse hi Lancelote sach hi was blide, 19875 Ende dede sinen helm af tien tide, Ende gavene enen riddere in die hant, Ende vloech hem omden hals thant. - Ԍive vrient,’ seidi na desen, ‘Wille come moetti wesen?,’ 19880 [Ende L]anceloet, dies hem wel onste, [Gro]ettene soe hi best conste; [Maer] hi was tongemake omdie dinc, [Dat]tene kinde die coninc. [Hi] bat hem sere dar nare, 19885 [D]at hijs en maecte en gene mare. [H]i sprac tote sinen ridders saen: ‘wimoecht wel uwer verde gaen, Nadien dat dese riddere es jegen u Wi werden alle dar bi gescoffiert nu. 19890 Ic en ware mar mi .xx.ster comen Waendic hem hir hebben vernomen. Arturs [liede] sijn seker desen dach, Datmense niet scoffieren ne mach, Wat volke dat jegen hen si, 19895 Alsoe lange alse hen dese ridder es bi.’ Doe waenden si alte hant wel das, Dat dat Lanceloet van Lac was, Ende si waren tonpayse van desen, Dat hi jegen hen soude wesen. 19900 Lanceloet vrachde den coninc ende maende Oft hi iet sciere vergadren waende? Bandemagus die coninc sprac: ‘Here, Inne vergadre tavont mere, Noch man die es met mi nu ter tijt 19905 Alsoe lange alse gi jegen ons sijt; [p. 134] Want wi moesten ember noch heden Vander plaetsen gescoffiert sceden.’ Lanceloet seide: ‘Wats gesciet, Jegen u en tornieric niet; 19910 Maric wille heden in desen Tornoy van uwer maysniden wesen, Ende dienen alselc alsic ben.’ Die coninc waende dat hi spelde met hem, Ende seide al lachgende dese dinc: 19915 ‘Gine liet dor mi niet Artur den coninc! Nochtan wi soes hem belgen soude, Sonder gi allene, ic woude Dat gi hadt gesekert dat gi Na uwe macht sout helpen mi; 19920 Ende die coninc Artur dade vort an Al sine macht jegen ons dan, Hine dade ons bi siere gewelde Trameer keren vanden velde.’ Lanceloet seide: ‘Ic sal heden den dach 19925 U helpen ten besten datic mach, Ende sijn van uwer maysnide Jegen des conincs Arturs liede. Hir bi begeric dat vort an Van uwen lieden ne porre geen man 19930 Vore datsi [mi] in porre sien, Ende datsi mi volgen mettien; Ic salse, magic, doen hebben ere Boven dandre, het ne verkere.’ Die coninc was sere blide das, 19935 Ende danckes hem alst recht was, Ende geboet al sinen lieden, Datsi van hem niet en scieden, Ende met hem porden ende els niet. Si beloveden te doene dat hi hiet. |
Nu gewaagt het avontuur dat, Toen Lancelot gescheiden was Van het kasteel van Charette, Daar hem Morgaine zo bezette 19600 Met dreigen en met harde woorden, Daar het vele lieden toehoorden, Zodat hij maakte zijn vaart Recht voort te Carmeloet waart; Want de dag was erg nabij 19605 Dat men zou kampen daar; Zodat herbergde Lancelot Met een heremiet bij Carmeloet, Daar hem goed ontving die goede man. Lancelot sprak de jonkvrouw aan, 19610 Die met hem was gekomen toen: ‘Jonkvrouw, het staat me zo, Ik moet gaan in een bezigheid, Daar ik u niet mag leiden mede. Ge zal tot mijn vrouwe gaan 19615 De koningin, zonder ophouden, En ge zal met haar blijven Bij brieven, die ik haar zal schrijven.’ En hij schreef haar brieven daarna, Die ze voerde te hof met haar. 19620 De volgende dag ruimden ze die hof: Elk nam aan de andere verlof, De jonkvrouw en Lancelot. De jonkvrouw voer te Carmeloet. Toen ze er kwam steeg ze af, 19625 En vroeg om de edele koningin. Men leidde haar tot haar kamer in. Toen groette ze de koningin Vanwege Lancelot te die tijd. Toen dat de koningin verstond 19630 Ze sprong op tegen haar En omhelsde haar zeer daarna. Die brieven las die edele vrouwe, Dat Lancelot haar in bad dat ze De jonkvrouw onthouden zou, 19635 En dat ze haar land geven wou; Hij mocht haar toen niet laten verstaan Dat goede, dat ze hem had gedaan. De koningin sprak tot haar, Dat ze erg welkom was, 19640 En dat ze haar beter land zou geven Dan haar vader nooit had in zijn leven. Die avond kwam Bohort in de hof, Die zeer vermoeid was daarvan, Dat hij hem gehaast had met grote moeite 19645 Om op tijd te toernooi te zijn. Hem was daar groot feest gedaan. Op de volgende dag, zonder twijfel, Kwam mijn heer Walewein in de hof, Daar ze alle blijde van waren. 19650 De koning zei daarna: ‘Aai God, heer, als het uw wil was Dat Lancelot hier was, die goede man, Ik begeerde nimmer lieden dan Om te schofferen alle ridderschap, 19655 Dat tegen de tafelronde komen zal. We zijn verloren komt hij niet.’ De koning Ydier zei: ‘Watis u geschied, Hier zijn vele ridders nu ter tijd, Die zijn van de tafelronde, 19660 En goede ridders zijn en waard, En gebracht hebben in de vaart Zulke macht, al kwam tegen hen Lancelot, dat ik al zeker ben Dat men ze in geen manieren 19665 Nochtans nee mocht schofferen. En ik weet wel, dat zou wezen Lancelot geschoffeerd hierdoor .’ De koningin sprak er toe: ԋoning Ydier,’ zei ze toen, 19670 ‘Neen leg Lancelot noch niet Tegen uw andere ridders, wat er geschiedt; Weet, was hij daartoe gelegd nu, Dat hij wilde zijn tegen u, En tegen die hier binnen zijn 19675 Ik waan naar mijn zin, Dat hij u allen schofferen zou.’ De koning Ydier sprak alzo gauw: ‘Vrouwe, ik ken dat wel, zeker, Dat hij is de beste van aardrijk; 19680 Maar bij de trouw die ik u schuldig ben, Was het dat hij hier nu kwam, En wezen wilde nu ter stonde Tegen die van de tafelronde, Hij zou hier geschoffeerd wezen. 19685 Nu versta de reden van deze: Vrouwe, hier binnen zijn nu, zeg ik u, Sommige 26 ridders nu, Die zo machtig en zo dapper zijn mede, Had ik te kiezen hier ter plaatse 19690 De beste ridder van aardrijk, Ik koos deze zeker. Als Lancelot tegen deze was, En 3 of 4 te ene schaar Tegen hem kwamen, mij geeft mijn waan, 19695 Dat ze hem onder hen zouden vangen.’ - ‘Ze zouden niet,’ sprak de koning,’oԯmdat Ik ken beter Lancelot’ s macht dan gij.’ Die woorden, die de koning toen zei En de koningin daartoe, 19700 Miskwam zeer te die tijd De gezellen van de tafelronden, Uitgezonderd mijn heer Walewein alleen. Sommige spraken daar algemeen, En kwamen overeen daarna, 19705 Kwam Lancelot te toernooi daar, En hij met hen lieden wezen wilde, Dat van hen nee geen komen nee zou. Ze zeiden: overwonnen ze openbaar Het toernooi, en Lancelot was daar 19710 En een slag niet sloeg, nochtans Zouden de lieden hem aanzeggen Dat hij het toernooi had gewonnen. Daar dit gesprek dus was begonnen En gehandeld, daar waren toen 19715, 10 en 14 ridders toe. Ze kwamen overeen, als men vernam Dat Lancelot daar binnen kwam, Dat ze zich onttrekken zouden En meteen van buiten houden, 19720 En dat ze zouden op deze manier Mogen Lancelot schofferen. Die koningin verstond deze woorden, En vertelde ze Bohort. Ze zei: ‘Ik weet wel, zonder twijfel, 19725 Dat dit bij nijd is gedaan; Ik zou ze graag, mocht het geschieden, In het toernooi geschoffeerd zien.’ - ‘Vrouwe,’ sprak Bohort tot haar, ԗist mijn heer dat dit u wil was 19730 Hij zou het zeker doen, En zou ze licht schofferen.’ - ‘Ik wilde dat hij het wist’ zei ze. Bohort zou het zeggen, zei hij, En de overeenkomt van de gezellen 19735 Van de tafelronden vertellen. - ‘Ge zal er niet gaan nu, Ik zal het hem ontbieden zonder u.’ Zodat de koningin gelijk Een brief maakte met de hand, 19740 En daarin haar wil hiervan, Die ze de jonkvrouw gaf, Die Lancelot hielp hiervoor Uit de put, zoals ge mocht horen. De koningin zei: ‘Ge zal gaan 19745 Ter giganten kruis, zonder ophouden, Die in het einde van de beemd staat Als men te Montiguit waart gaat: Leg de brief op de steen, En blijf er voortdurend bij 19750 Tot u Lancelot komt tegemoet. Zeg dat ik hem zeer groet, En zeg hem dat hij het niet laat Hij doet dat hij in de brief ziet.’ Die jonkvrouw nam de brief ter vaart, 19755 En voer daarmee ter kruis waart. Toen ze er gereden kwam vond ze Daar de hertog van Brocelant, En daartoe vele hoge lieden: 5 koningen met hun manschappen: 19760 De keizer van Duitsland was er toen, En 12 hertogen toe, En meer dan 40 graven mede, Die gekomen waren te die plaats Om allen te gaan te die tijd 19765 Tegen die van de tafelronde. Ze legde de brief op die steen En bleef er voortdurend bij Tot de tijd dat de nacht kwam, Zodat ze toen herberg nam 19770 Met een heremiet, die woonde daar. Ze ontbood de volgende dag daarna Dat ze er niemand komende vernam: Op de derde dag daarna kwam Een ridder, dat was Lancelot, 19775 Gewapend met rode wapens; Hij had afgedaan de zijne Om minder bekend te zijn. Hij herkende de jonkvrouw haastig, Maar hij deed haar geen gelijke, 19780 Als die niet gelet wilde wezen. Hij zag de brief binnen deze, En hij opende het gelijk, En las dat hij er in vond, Dat hem groette de koningin, 19785 Die tot hem waart droeg meer minne Dan ze tot iemand anders deed, En hoe dat ze hem ontbood mede Te spreken dat ze had ondervonden Van die van de tafelronden, 19790 Hem te beproeven te alle plaatsen Ze vermeerderd waren van dapperheden. Hij peinsde hem te beproeven zo, Dat men er van zou spreken immer toe. Toen vroeg ze hem wie hij was: 19795 Hij wilde zich niet bedekken tegen haar, En zei haar dat hij Lancelot was. Toen zij het hoorde was ze blijde van dat. Ze groette hem zo ze het mooiste kon. Hij vroeg haar wie de brief daar bracht. 19800 - ‘Ik bracht het, heer,’ zei ze. - ‘Zeg mijn vrouwe,’ zei hij, ‘Dat ik al mijn macht doen zal Van dien dat ze me beval.’ De jonkvrouw scheidde van hem gelijk 19805 En reed daar ze de koningin vond, Die op de uitkijkpost zat, inderdaad, Daar met haar gezeten waren Wel 500 jonkvrouwen, die dat Toernooi waren gekomen bezien. 19810 Toen de koninginhaar werd gewaar Ze ging gelijk naar haar, En vroeg om nieuws tegemoet. - ‘Ik sprak,’ zei ze, Ԍancelot, Die u groet en ontbiedt goede dag, 19815 En zeg dat hij zal doen al dat hij mag Om te volbrengen uw gebod.’ De koningin zei: ‘Heer God, Welke tijd zal dat mogen gescheden Dat ik de goeden man zal zien, 19820 De beste, de mooiste die leeft, Die de hele wereld prijs geeft!’ Dit zei ze zo stil te die tijd, Dat de jonkvrouw het niet verstond. De koningin zei: ‘Zeg mij 19825 Hoedanige wapens draagt hij? Ze zei haar dat hij rode wapens droeg: Dat was haar teken genoeg. Daarna de koningin ten venster lag, Daar ze vrouwen en jonkvrouwen bezag, 19830 Die daar waren omtrent haar. Daar werd ze de jonkvrouw gewaar Die mijn heer Lancelot genas Van het venijn, zoals men hiervoor las, Dat hij ter fontein had ontvangen. 19835 Ze had omgord, zonder twijfel, Een gordel dat haar Lancelot gaf. Toen ze daarvan gewaar wed Ze herkende de gordel wel meteen, Als die het tevoren had gezien. 19840 Toen bedacht ze haar dat, Dat dit diezelfde jonkvrouw was, Daar haar tevoren van ontbood Bij Lionel Lancelot, Dat hij moest doen haar wil. 19845 Ze was gergerd, al zweeg ze stil, Dat ze haar die gordel dragen zag, Dat ze zelf te dragen plag, Dat ze bij grote minnen gaf Lancelot; en dacht daarvan 19850 Dat ze haar had ondergaan, Die ze zo minde zonder twijfel. Ze peinsde dat ze te die plaats Zou weten de rechte waarheid; En mocht zo antwoorden van die, 19855 Haar zou maar al te goed geschieden. En mocht het antwoord zulke wezen, Ze zou daarvan niet mogen genezen. Ze liet haar roepen daarna, En liet ze leunen bij haar. 19860 De ridders waren in de beemd toen En waren verzameld immer toe Dat er waren van beide zijden Wel 1000 ridders te die tijden; En daar waren vele kampen gedaan. 19865 Lancelot lette noch toen zonder twijfel, Onder 4 boompjes, daar hij Zijn helm af had gedaan, daarom, Dat hij hem wilde beter zetten Dan hij tevoren had gezeten. 19870 Daar ging de koning Bandemagus Bij hem, daar hij hield aldus, Die het toernooi daar bezocht, En 2000 ridders met hem bracht. Toen hij Lancelot zag was hij blijde, 19875 En deed zijn helm af te die tijd, En gaf het een ridder in de hand, En vloog hem gelijk om de hals. - ‘Lieve vriend,’ zei hij na deze, ‘welkom moet je wezen?,’ 19880 En Lancelot, die het hem wel gunde, Groette hem zo goed hij kon; Maar hij was te ongemak om dat ding, Dat hem herkende de koning. [Hij bad hem zeer daarna, 19885 Dat hij het niet bekend maakte. Hij sprak tot zijn ridders gelijk: ‘Ge mag wel uw vaart gaan, Nadien dat deze ridder is tegen u We worden allen daarbij geschoffeerd nu. 19890 Ik was maar met mijn 20ste gekomen Waande ik hem hier hebben vernomen. Arthur’ s lieden zijn zeker deze dag, Dat men ze niet schofferen nee mag, Wat volk dat tegen hen is, 19895 Alzo lang als hen deze ridder bij is.’ Toen waanden ze al gelijk wel dat, Dat dit Lancelot van Lac was, En ze waren te onvrede van deze, Dat hij tegen hen zou wezen. 19900 Lancelot vroeg de koning en vermaande Of hij iets snel verzamelen waande? Bandemagus de koning sprak: ‘Heer, Ik verzamel vanavond niet meer, Noch man die is met mij nu ter tijd 19905 Alzo lang als gij tegen ons bent; Want we moesten immer noch heden Van de plaats geschoffeerd wezen.’ Lancelot zei: ‘Water geschiedt, Tegen u kamp ik niet; 19910 Maar ik wil heden in deze Toernooi van uw manschappen wezen, En dienen alzo zoals ik ben.’ Die koning waande dat hij speelde met hem, En zei al lachend dit ding: 19915 ‘Ge verliet door mij niet Artur de koning! Nochtans wie zo zich verbolgen zou, Uitgezonderd gij alleen, ik wilde Dat gij had verzekerd dat gij Naar uw macht mij zou helpen; 19920 En de koning Artur deed voortaan Al zijn macht tegen ons dan, Hij liet ons bij zijn geweld Vandaag keren van het veld.’ Lancelot zei: ‘Ik zal heden de dag 19925 U helpen ten beste dat ik mag, En zijn van uw manschappen Tegen de konings Arthur’ s lieden. Hierbij begeer ik dat voortaan Van uw lieden nee gaat geen man 19930 Voordat ze mij in gang zien, En dat ze me meteen volgen; Ik zal ze, mag ik, eer laten hebben Boven de andere, het nee veranderde.’ De koning was zeer blijde dat, 19935 En bedankte hem zoals het recht was, En gebood al zijn lieden, Dat ze van hem niet scheiden, En met hem gingen en anders niet. Ze beloofden hem te doen dat hij zei. |
19940 Dar waren vergadert in dien ringe Hertogen, graven ende coninge, Ende ridders soe vele der gelike, Oft els ne gene waren in ertrike. Tgrote orguel vander tafelronden 19945 Was oec ute comen te dien stonden Met geselscepe, datmen dan Telde oever .x.m. man, Die stout waren ende onververt, Ende elc woude sijn goeds mans wert. 19950 Si quamen soe starc, datsi afstaken .M. man in warre saken; Si dreven achter optie campanie Des keysers volc van Almanie Meer dan .ij. bogescoten, ic wane; 19955 Ende si begonsten te slane Ende af te stekene in dien spele, Ende deden met wapinen soe vele, Datter man soe coene in di plaetse ne was, Hine mochte hem te mayeren das. 19960 Si liepen den andren op soe sere, Sine mochten gedogen nemmere. Die coninc van Norgales quam doe, Entie coninc Karabantijn toe Van Cornuwaelge, met vele lieden 19965 Ende met harre maysniden, Ende stonden hen in staden, Di sere waren verladen. Alsi in den tornoy comen waren Si vergaderden inden scaren, 19970 Ende slogen ende staken stoutelike Optie gene namelike Die meest waren vernaemt doe Van machte ende van preusheden toe. Si stakenre vele af sonder sparen, 19975 Die van vechtene vermoyt waren; Nochtan deden si selke were, Dat an hen was te prisene sere. Si hadden moten ondergaen, En hadde die coninc Artur gedaen, 19980 Die hen groet soccors sinde toe. Die tornoy stont lange alsoe, Soe dat te primetide quamen vort Mijn her Walewein ende Behort Ute Karmeloet der stede, 19985 Ende waren gewapent bede Met witten wapinen, ende si quamen Alse .ij. ridders van groter namen. Behort ne waende niet das, Dat mijn here Lanceloet dar was. 19990 Alse die vander ander siden Sagen Waleweine ende Behorde riden Seiden si: ‘Vliet, vliet uten plaine, Siet hier mijn her Waleweine.’ Walewein stac enen ridder af daer, 19995 Ende Behort .ij. daer naer. Si togen hare swerde, ende Behort Seide tote Waleweine dit wort: ‘Wildi mi een lettel volgen, here, Gi selse gescoffiert sien sere 20000 In corter tijt.’ - Ԗart vort, ic sal U volgen,’ sprac hi, ԯveral.’ Behort sloech in mettien orsse Dar hi sach die meeste porsse, Ende begonste vore ende achter saen 20005 Steken ende grote slage slaen Ende al omtrent metten swerde. Hi sloech doet ridders ende perde: Hi trac scilden vanden halsen doe Ende helme vanden hoveden toe, 20010 Soe dat hi dar soe vele dede, Dat bi siere ende Waleweins preushede Ende met dat [slaen] die hare bequamen, Ende met haren weldone herte namen, Datsi scoffierden sonder sparen 20015 Alle die jegen hen waren, Soe datse met slagen die si gaven Achter deden coninc ende graven, Soedat Arturs liede soe vele Wonders deden in dien spele, 20020 Dat nieman en mochte hebben gesien Hem en hadde gewondert van dien. Vrouwen ende joncfrouwen, die lagen Ten loegen ende dar toe sagen, Spraken dar af, ende seiden mede 20025 Dat mijn her Walewein wel dede, Ende dat hi hadde verdient den prijs Vanden tornoye in alre wijs. Alse die coninginne dat horde: ‘Watseggedi van Behorde? 20030 Ne dinct hi u niet alsoe vele Te prisene van ridderspele Alse mijn her Walewein?’ Si seiden dan: ‘Vrouwe, Behort es een jonc man, Wine mogene niet 20035 Prisen jegen Waleweine, wats gesciet.’ Die coninginne achte niet der saken Dar die vrowen af spraken. Alsi den genen niet en sach comen Daer ombe die tornoy was genomen 20040 Si sochtene wech ende weder Mettien ogen op ende neder, Dat si niet en sach dat si sochte. Alst wel tercitijt wesen mochte, Ende Lanceloet onder sach wesen 20045 Die van siere siden, hi sprac na desen Tote Bandemaguse ende seide: ‘Hier en doech gene langer beide; Nu laet ons porren metter vart.’ Lanceloet liet lopen dar waert, 20050 Ende ontmoette enen riddere al te hant, Die geheten was Kalogramant, Ende was mettien coninc Arture, Dien stac hi ten scoudren dure Dat hi ter erden viel al toe. 20055 Die glavie brac int steken doe. [p. 135] Doe sloech hi alse .i. ridder coene Soe groete slagen metten trinsoene, Dat den coninc Bandemaguse dochte Dat geen man selke cracht doen mochte. 20060 Sine gesellen, dien hi exempel gaf, Stakenre vele in har comen af, Want si waren alsoe seker ende soe vri, Oft si in enen tor waren daerbi Dat Lanceloet was in hare vart. 20065 Lanceloet hadde getrect sijn swart, Ende ginc slaen in beiden siden, Alse die hem conste tien tiden Alsoe wel helpen in dien tornoye Alse een vogel met siere proye. 20070 Hi sloech doet ridders ende perde, Ende vellet al mettien swerde Wat dat quam in sijn gemoet. Hi hadde dors dapper ende goet: Hi pijndem in allen manieren 20075 Hoe hi die gene mochte scoffieren, Dine soe sere veronwerden Bi harre groter hoverden. Dar wart wel geproeft ter stede Tgrote wonder van siere vromechede: 20080 Hi sloech ontwee mettien swerde Hovede, arme, ridders, perde; Hi scorde halsberge ende scilde: Hi velde al dat hi wilde, Soe dat hi soe vele wonders dede 20085 In corter wilen te dier stede, Datter vele dor sinen wille Hare vechten lieten ende hilden stille Ombe besien wat hi dede tien stonden Jegen die vander tafelronden. 20090 Hi was altoes met sinen orsse Dar hi wiste die meste porsse, Embertoe slaende mettien swerde, Ende vellende ridders ende perde; Ende dede in corter tijt soe vele, 20095 Dat sine ontsagen al vanden spele; Want si noit ane man vor dien Cracht gelijch hem hadden gesien, Soe dat vor hem vlouwen die goede Entie sotte entie vroede. 20100 Hi hadde tpert wel te wille doe, Dat was dinc dire wel halpt toe. Hine hilt hem niet in ene stede, Mar over al, ende hi dede vele, dat hem nieman, sonder waen, 20105 Noch vore noch achter, mochte ontgaen; Ende dar hi vander tafelronde Die meeste perse sach tier stonde, Dar sloech hi grote slage ende sware. Ende scietse hare entare. 20110 Hi dede alse die hongerege wolf pliet Alse hi die beesten vor hem siet, Dat hise alle gaet verbiten Ende eten ende sliten. Dus dede Lanceloet, die niet en sparde, 20115 Dat hi geraken mochte metten swarde. Hi was over al alse een standart: Sijn scilt was hen allen geoppenbart: Sijn helm blicte telker stede: Sijn swert maecte kinnesse mede 20120 Jegen alle der wedersaken scaren, Soe dat hen allen dochte, dire waren, Datsi nimanne dan hem ne sagen. Nu ginc hi hier, nu ginder jagen, Soe dat sine alle ontsagen soe, 20125 Dat nieman sijns ontbeide doe Van algader dien scaren, Hoe vele ridders dat dar waren; Ja, die vanden meesten love Waren vandes conincs hove, 20130 Die vanden tornoye waenden wesen Boven een lettel vor desen. Lanceloet dede soe vele daer, Dat al van hem sprac verre ende naer, Ende seiden alle van hem dan 20135 Dat die rode riddere al verwan. Die coninc Artur, die op dien dach Gene wapine droech, ende dit sach, Vrachde wie die riddere was? Een knape berichtem das, 20140 Ende scide: ‘Here, des sijt gewes, Dat hi van Bandemagus huse es. Gine sacht noit, sonder waen, Dat wonder dat hi heeft gedaen; Hi slaet doet ende werpt ter erde 20145 Dat hi gemoet, ridders ende perde; Ende Lanceloet van Lac, dimen heet Den besten riddere dimen weet, Ne dede noit in gene stede Die helecht vander vromechede 20150 Die dese heden heeft gedaen.’ Alse die coninc dit heft verstaen Hi wert te mayeert van desen, Ende pensde het soudem swaer wesen, Souden bider viande cache 20155 Sine liede rumen die plache. Doe begonstem wanhagen, Ende hi begonste Lancelote clagen, Ende seide met droefheiden groet: Ԉahay live vrient Lanceloet, 20160 Ic sie mijn hus van goeden lieden nu Ydel, datic niet en hebbe u: Die tafelronde sal sekerleke Heden uwes hebben breke; Want ic ben seker wel van desen, 20165 Haddi allene hier gewesen, Sine ware niet genedert heden Van harre groter werdecheden Noch van harre groter namen Bi vremden lieden die hir quamen! 20170 Wi selen heden verliesen die ere Bi fauten van u, dat duchtic sere. Ay God vele meer werdecheden Es an enen man dan men waent heden!’ Dus sprac die coninc te hem selven met rowen, 20175 Entie vrowen entie joncfrouwen, Die Arturs liede met haren ogen Soe groten onwille sagen gedogen, Weenden met heten tranen doe, Ende vloecten den roden riddere toe. 20180 Si seiden: ԁy God, wats ons gesciet, Dat wi Lancelote ne hebben niet! Haddewine hir, onse lieden souden Die plaetse wel bi hem behouden Jegen desen riddere, sekerlike, 20185 Die de onse bericht so qualike. Ay Lanceloet, hoe dorper scade Es ons gesciet biden dorpren rade Dat u uten lande leiden soude Die quene metten cercle van goude 20190 Bedie wi selen heden dies Moten ontfaen groet verlies, Dat gi soe node te hove sijt!’ Entie coninginne, die tier tijt Die wort entie clage verstont, 20195 Ende met hare ogen sach tier stont Den genen dar si alle doe Ombe heeschen ember toe, Si loech stillekine, ende si nam Ware war hi voer ende quam, 20200 Ende dat dene ende dandre mede Vor hem vloen in elke stede. Hi reet ende jagede soe vele, Vechtende ende slaende in den spele, Dat hi quam vor die venstere dar lach 20205 Die coninginne, dine gerne sach, [p. 136] Ende dire al dat hi dede wel bequam. Alsi die coninginne vernam, Die hi soe minde, ende vordien In langen niet en hadde gesien, 20210 Ende die hi soe overscone sach Boven alle dandre, darse lach, Ja, dat hem hars gelike Niet en dochte sijn in ertrike, Hi te mayerdem soe, dat hi niet 20215 Wiste wat hem was gesciet, Noch ofte hi sliep ofte waecte doe, Noch oft hi tors oft te voet was toe. Hem ontsanc soe sijn bloet te handen, Dat hem sijn swert viel uten handen, 20220 Ende hilt hem an dat artsoen voren, Alse die al sine cracht hadde verloren. Hi hadde sorge dat hi met allen Uten gereide soude hebben gevallen. Hi sach op hare eenparlike na dien. 20225 Alse hise lange soe hadde besien Warp hi ute een versuchten diep, Dat hem verre uter herten liep: Doe faelgierde hem soe sere Therte, hine mochte nemmere. 20230 Alse hi hem gevoelde berecht alsoe, Dat hem dochte dat hi vallen moeste doe, Ende hi niemanne en sach dine hilt daer, Hi sach achter waert dar naer, Ende sach Bandemaguse den coninc. 20235 Doe seide hi hem dese dinc: ԁy live here, nu houdt mi In uwen arme, ofte ni, Ic moet ter erden vallen vor u Ende sterven in die plache nu.,’ 20240 Alse die coninc dat verstont Hi waende dat hi ware doet wont. Die coninc namene soetelike, Ende vrachde hem des droeflike: ‘Sidi gewont, here, segt mi?,’ 20245 Hine hadde niet so vele machts dat hi Hem mochte antwerde geven. Hi lach ofte hi niet en mochte leven. Die andre quamen dar toe; Alsine sagen liggen soe 20250 Si waenden dat hi doet ware: Het was leet selken die waren dare, Oec waren selke tier stede, Dies en hadden gene droefhede, Dien hi vele pinen hadde gedaen. 20255 Die coninc Bandemagus drogene saen In enen bosch, die dar bi stont, Ende leidene neder te dier stont, Bi ere fontainen, die hi daer vant, Ende ontwapendene al te hant. 20260 Doe begonste Arturs volc sonder sparen Jagen die jegen hen waren, Die si scoffierden met allen Te hant, met Lanceloets mesvallen, Soe dat si engene were 20265 Ne mochten doen vort mere, Ende vlouwen som, si waren soe vervart, Inden casteel, ende som ten bossce wart; So dat die vander tafelronden Groete bliscap hadden tien stonden, 20270 Dien hare saken waren bat vergaen Dan hen te voren gaf har waen. |
19940 Daar waren in de ring verzameld Hertogen, graven en koningen, En ridders zoveel dergelijke, Of er anders geen waren in aardrijk. De grote organisatie van de tafelronden 19945 Was ook uitgekomen te die tijd Met gezelschap, zodat men dan Telde over10 000 man, Die dapper waren en onvervaard, En elk wilde zijn een goede waardige man. 19950 Ze kwamen zo sterk, zodat ze afstaken 1000 man in ware zaken; Ze dreven achteruit op de vlakte Het keizers volk van Duitsland Meer dan 2 boogschoten, ik waan; 19955 En ze begonnen te slaan En af te steken in dat spel, En deden met wapens zo goed, Dat er geen man zo koen in die plaats was, Hij mocht hem ontstellen dat. 19960 Ze liepen de anderen op zo zeer, Ze mochten gedogen nimmermeer. De koning van Norgales kwam toen, En de koning Karabantijn toe Van Cornwall, met vele lieden 19965 En met hun manschappen, En stonden hen bij, Die zeer waren verladen. Toen ze in het toernooi gekomen waren Ze verzamelden in de scharen, 19970 En sloegen en staken dapper Op diegene namelijk Die meeste waren vermaand toen Van macht en van heldenfeiten toe. Ze staken er vele af zonder ophouden, 19975 Die van het vechten vermoeid waren; Nochtans deden ze zulke verweer, Dat aan hen zeer was te prijzen. Ze hadden moeten ondergaan, En had niet die koning Arthur gedaan, 19980 Die hen grote bijstand toezond. Dat toernooi stond lang alzo, Zodat te priemtijd voortkwamen Mijn heer Walewein en Bohort Uit Carmeloet de stede, 19985 En waren gewapend beide Met witte wapens, en ze kwamen Als 2 ridders van grote namen. Bohort nee waande niet dat, Dat mijn heer Lancelot daar was. 19990 Toen die van de andere zijde Zagen Walewein en Bohort rijden Zeiden ze: ‘Vliedt, vliedt uit de vlakte, Ziet hier mijn heer Walewein.’ Walewein stak een ridder daar af, 19995 En Bohort 2 daarna. Ze trokken hun zwaarden, en Bohort Zei tot Walewein dit woord: ‘Wil je me wat volgen, heer, Ge zal ze zeer geschoffeerd zien 20000 In korte tijd.’ - ‘Ga voor, ik zal U volgen,’ sprak hij, ԯveral.’ Bohort sloeg in met een paard Daar hij de grootste groep zag, En begon voor en achter gelijk 20005 Steken en grote slagen slaan En al omtrent met het zwaard . Hij sloeg dood ridders en paarden: Hij trok schilden van de halzen toen En helmen van de hoofden toe, 20010 Zodat hij daar zoveel deed, Dat bij zijn en Walewein’ s ridderdaden En met dat slaan die hen bekwamen, En met hun goed hard namen, Dat ze schoffeerden zonder ophouden 20015 Allen die tegen hen waren, Zodat ze met slagen die ze gaven Achteruit deden koningen en graven, Zodat Arthur’ s lieden zoveel Wonderen deden in dat spel, 20020 Dat niemand mocht hebben gezien Hij had zich verwonderd van die. Vrouwen en jonkvrouwen, die lagen Ten uitkijkpost en daartoe zagen, Spraken daarvan, en zeiden mede 20025 Dat mijn heer Walewein goed deed, En dat hij had verdiend de prijs Van het toernooi op alle wijze. Toen de koningin dat hoorde: ‘Watzeg je van Bohort? 20030 Nee denkt hij u niet alzo veel Te prijzen van ridderspel Als mijn heer Walewein?’ Ze zeiden dan: ‘Vrouwe, Bohort is een jonge man, We mogen hem niet 20035 Prijzen tegen Walewein, wat er geschiedt.’ De koningin achtte niet de zaken Daar de vrouwen van spraken. Als diegene die niet zag komen Waarom het toernooi was genomen 20040 Ze zocht hem heen en weer Met de ogen op en neer, Dat ze niet zag dat ze zocht. Als het wel tercietijd (9 uur) wezen mocht, En Lancelot onder zag wezen 20045 Die van zijn zijde, hij sprak na deze Tot Bandemagus en zei: ‘Hier deugt geen langer wachten; Nu laat ons gaan met een vaart.’ Lancelot liet lopen derwaarts, 20050 En ontmoette een ridder al gelijk, Die geheten was Kalogramant, En was met de koning Arthur, Die stak hij de schouder door Zodat hij toen geheel ter aarde viel. 20055 De speerpunt brak in het steken toen. Toen sloeg hij als een koene ridder Zo grote slagen met de speerpunt, Dat de koning Bandemagus dacht Dat geen man zulke kracht doen mocht. 20060 Zijn gezellen, die hij voorbeeld gaf, Staken er veel in hun komen af, Want ze waren alzo zeker en zo edel, Of ze in een toren waren daarbij Dat Lancelot was in hun vaart. 20065 Lancelot had zijn zwaard getrokken, En ging slaan aan beide zijden, Als die hem kon te die tijd Alzo goed behelpen in dat toernooi Als een vogel met zijn prooi. 20070 Hij sloeg dood ridders en paarden, En velde het al met een zwaard Wat dat kwam in zijn ontmoeting. Hij had een dapper en goed paard: Hij pijnigde hem in alle manieren 20075 Hoe hij diegene mocht schofferen, Die hem zo zeer verontwaardigde Bij hun grote hovaardigheid. Daar werd wel beproefd ter plaatse Het grote wonder van zijn dapperheid: 20080 Hij sloeg stuk met het zwaard Hoofden, armen, ridders, paarden; Hij scheurde harnassen en schilden: Hij velde alles dat hij wilde, Zodat hij zoveel wonderen deed 20085 In korte tijd te die plaats, Dat er velen door zijn wil Hun vechten lieten en stil hielden Om te bezien wat hij deed te die tijd Tegen die van de tafelronden. 20090 Hij was altijd met zijn paard Daar hij wist de grootste druk, Immer toe slaande met een zwaard , En velde ridders en paarden; En deed in korte tijd zoveel, 20095 Dat ze zich geheel ontzagen van het spel; Want ze nooit aan man voor die Kracht gelijk hem hadden gezien, Zodat voor hem vlogen de goede En de zotte en de verstandige. 20100 Hij had het paard goed ter wil toen, Dat was een ding die er wel toe hielp. Hij hield hem niet in een plaats, Maar overal, en hij deed Veel, dat hem niemand, zonder twijfel, 20105 Noch voor, noch achter, mocht ontgaan; En daar hij van de tafelronde Die grootste druk zag te die tijd, Daar sloeg hij grote en zware slagen. En scheidde ze hier en daar. 20110 Hij deed zoals de hongerige wolf pleegt Als het de beesten voor hem ziet, Dat hij ze alle gaat verbijten En eten en slijten. Dus deed Lancelot, die niet spaarde, 20115 Dat hij raken mocht met het zwaard. Hij was overal als een standard: Zijn schild was hen allen geopenbaard: Zijn helm blikkerde te elke plaats: Zijn zwaard maakte kennis mede 20120 Tegen alle der tegenpartij scharen, Zodat ze allen dachten, die er waren, Dat ze niemand dan hem nee zagen. Nu ging hij hier, nu ginder jagen, Zodat ze hem allen zo ontzagen, 20125 Dat niemand hem toen opwachtte Van allemaal die scharen, Hoeveel ridders dat daar waren; Ja, die van de grootste lof Waren van de konings hof, 20130 Die van het toernooi waanden te wezen Boven iets voor dezen. Lancelot deed zoveel daar, Dat allen van hem spraken ver en nabij, En zeiden allen van hem dan 20135 Dat die rode ridder alles overwon. De koning Artur, die op die dag Geen wapen droeg, en dit zag, Vroeg wie die ridder was? Een knaap berichtte hem dat, 20140 En zei: ‘Heer, dus weet zeker, Dat hij van Bandemagus huis is. Ge zag nooit, zonder twijfel, Dat wonder dat hij heeft gedaan; Hij slaat doodt en werpt ter aarde 20145 Dat hij ontmoet, ridders en paarden; En Lancelot van Lac, die men heet De beste ridder die men weet, Nee deed nooit in geen plaats De helft van de dapperheid 20150 Die deze heden heeft gedaan.’ Toen de koning dit heeft verstaan Hij werd ontsteld van deze, En peinsde het zou hem zwaar wezen, Zouden bij de vijanden vervolging 20155 Zijn lieden ruimen die plaats. Toen begon het hem mishagen, En hij begon Lancelot te beklagen, En zei met grote droefheid: Ԉa ha lieve vriend Lancelot, 20160 Ik zie mijn huis van goede lieden nu Leeg, omdat ik niet heb u: De tafelronde zal zeker Heden van u hebben gebrek; Want ik ben zeker wel van deze, 20165 Had je alleen hier geweest, Ze ware niet vernedert heden Van hun grote waardigheid Noch van hun grote namen Bij vreemde lieden die hier kwamen! 20170 We zullen heden verliezen de eer Bij afwezigheid van u, dat ducht ik zeer. Aai God veel meer waardigheden Is aan een man dan men waant heden!’ Dus sprak de koning tot zichzelf met rouw, 20175 En de vrouwen en de jonkvrouwen, Die Arthur’ s lieden met hun ogen Zo’ n grote onwil zagen gedogen, Weenden met hete tranen toen, En vervloekten de rode ridder toen. 20180 Ze zeiden: ‘Aai God, wat ons geschiedt, Dat we Lancelot nee hebben niet! Hadden we hem hier, onze lieden zouden De plaats wel bij hem behouden Tegen deze ridder, zeker, 20185 Die de onze bericht zo kwalijk. Aai Lancelot, hoe schandelijke schade Is ons geschied bij schandelijke raad Dat u uit het land leiden zou Die oude vrouw met de ketting van goud 20190 Omdat we zullen heden dus Moeten ontvangen groot verlies, Dat ge zo node te hof bent!’ En de koningin, die te die tijd Die woorden en dat klagen verstond, 20195 En met haar ogen zag te die tijd Diegenen daar ze alle toen Om eisten immer toe, Ze lachte stilletjes, en ze nam Waar hij voer en kwam, 20200 En dat de ene en de andere mede Voor hem vlogen in elke plaats. Hij reed en joeg zoveel, Vechtende en slaande in het spel Dat hij kwam voor de venster daar lag 20205 De koningin, die hem graag zag, En die alles dat hij deed goed bekwam. Toen hij de koningin vernam, Die hij zo minde, en voordien In lang tijd niet had gezien, 20210 En die hij zo uiterst zag Boven alle de anderen, daar ze lag, Ja, dat hem haar gelijke Niet dacht te zijn in aardrijk, Hij ontstelde hem zo, dat hij niet 20215 Wist wat hem was geschied. Noch of hij sliep of waakte toen, Noch of het te paard of te voet was toen. Hem zonk zo zijn bloed gelijk, Dat hem zijn zwaard uit de handen viel, 20220 En hield hem aan de zadelknop voren, Als die al zijn kracht had verloren. Hij had zorgen dat hij geheel Uit het zadel zou hebben gevallen. Hij zag op haar eenparig na dien. 20225 Toen hij haar lang zo had bezien Wierp hij uit een diepe zucht, Dat hem ver uit het hart liep: Toen faalde hem zo zeer Het hart, hij mocht nimmermeer. 20230 Toen hij zich alzo berecht voelde, Dat hij dacht dat hij vallen moest toen, En hij niemand zag die hem daar hield, Hij keek achterom daarna, En zag Bandemagus de koning. 20235 Toen zei hij hem dit ding: ‘Aai live heer, nu houd mij In uw armen, of niet, Ik moet ter aarde vallen voor u En sterven in die plaats nu.,’ 20240 Toen de koning dat verstond Hij waande dat hij was dodelijk gewond. Die koning nam hem lieflijk, En vroeg hem aldus droevige: Ԃen je gewond, heer, zeg het mij?,’ 20245 Hij had niet zoveel macht dat hij Hem antwoord mocht geven. Hij lag of hij niet mocht leven. De anderen kwamen daartoe; Toen ze hem zo zagen liggen 20250 Ze waanden dat hij dood was: Het was sommigen leed die daar waren, Ook waren er sommigen te die plaats, Die hadden geen droefheid, Die hij veel pijn had gedaan. 20255 De koning Bandemagus droeg hem gelijk In een bos, die daarbij stond, En legde hem neer te die tijd, Bij een fontein, die hij daar vond, En ontwapende hem al gelijk. 20260 Toen begon Arthur’ s volk zonder ophouden Jagen die tegen hen waren, Die ze geheel schoffeerden Gelijk, met Lancelot’ s misval, Zodat ze geen verweer 20265 Nee mochten doen voort meer, En vlogen soms, ze waren zo bang, In het kasteel, en sommige te bos waart; Zodat die van de tafelronden Grote blijdschap hadden te die tijd, 20270 Die hun zaken beter waren vergaan Dan hen tevoren gaf hun waan. |
Die coninginne was drove vandien, Datsi Lancelote hadde gesien Uten tornoye dragen alsoe, 20275 Ende en wiste ofti doet was doe. Si riep die joncfrouwe dar nare, Die hadde gegort dat gordel om hare, Dat si wilen Lancelote gaf, Dar gi hir voren horet af; 20280 Si seide: ԃomt in mine camere nu, Ic hebbe te sprekene jegen u.’ Hare wonderde in hare gedochte Wat die coninginne willen mochte. Mettien riep die coninginne Behorde, 20285 Dar hi reet, ende sprac dese worde: ԋindi iet den goeden man, Die den tornoy heden verwan?’ Hi antwerde: ‘Nenic, vrouwe.’ Si seide: ‘Des hebbic rouwe; 20290 Het was u neve Lanceloet. Ic vruchte hi es gewont ter doet. Nu vart na hem dapperlike, Gi seltene vinden sekerlike Dar die coninc Bandemagus es nu; 20295 Ende comt mi seggen, des biddic u, Wat hi doet.- ‘Ic sal poegen te dien, Dat ickene sal varen sien.’ - ‘Ende es hi niet gewont te sere Segt hem dat hi in allen kere 20300 Den raet gedoe, dat hi Tavont come spreken jegen mi Soe bedectelike, dat nieman en weet.’ Behort vorne soeken gereet, Ende alse hi ten pawelioene quam 20305 Dar hi Bandemaguse vernam Sprac hi ane enen riddere tier stede, Ende bat hem op hoveschede Dat hi hem bi siere genade Den sieken riddere spreken dade. 20310 Hi seide dat hi soe siec was, Dat hi ware in vresen das, Dat hi gelaten hadde sprake. - ‘Gine mochten niet spreken.’ sprac die coninc, ‘Hi es soe siec in warre dinc.,’ 20315 - ‘Ic motene spreken, wats gesciet, Ende en laettine mi spreke niet Hi salre ane verliesen soe sere, Hine vercomes nembermere.’ Die coninc seide: ‘Sijt seker dies, 20320 Datic niet gere sijn verlies. Ic salne u dan spreken doen.’ Doe leide hine int pauwelioen, Darsi Lancelote slapende vonden. Si saten ende ontbeiden tien stonden 20325 Vor dbedde daer hi op lach siec. Ten iersten dat Lanceloet ontwiec Gevoeldi hem gans ende gesont, Sonder dat hem die lede sworen tier stont Van dat hi dien dach hadde gedaen, 20330 Ende van slagen, die hi hadde ontfaen. Doe begonste hi wenen sere Ende seide: ‘Waer benic, ay God, here!’ Hi ontdede sine ogen saen. Alse hi Behorde vor hem sach staen 20335 Was bi sijns utermaten blide, Ende Behort an dander side. Behort seide: ‘Here, hoe staet met u? Here, ic soude gerne, genoget u, In rade jegen hem spreken nu.,’ 20340 Die coninc es van hen gesceden Ende lietse spreken onder hen beden. Behort seide hem dar nare Warombe dat hi was comen dare. Tierst dat verstont Lanceloet 20345 Wat hem die coninginne ontboet Was hi utermate blide doe, Ende seide hi soude doen alsoe. Hi bat Behorde alsoe houde Dat hi te sire vrowen varen soudeլ 20350 Ende hi soude seggen hare Dat hi gans ende gesont ware, ‘Ende ic verbiede u,’ seide hi, ԏp al dat gi hout van mi, Ende bi uwer rechter trouwen, 20355 Dat gi niemanne dan mire vrowen [p. 137] Van mi segget enege mare.’ Behort sciet van hem dar nare, Ende reet dat hi te Kameloet quam, Darmen wel ontfinc alsmenne vernam; 20360 Want hi herde wert was gescouden Ende over goeden riddere gehouden. Hi was sonder waen goet ende wart, Ende sere geprijst vander dachvart Vanden selven dage, sonder waen. 20365 Hi hadt oec herde wel gedaen, Alsi alle seiden gemene Die den tornoy sagen, groet ende clene. Alse die coninginne sijns wart geware Si seide: ‘Hoe gedane niemare?,’ 20370 Hi antwerde: ԇoede, Goddanc, Betre dan ic waende, dies es onlanc. Mijn here es al gesont nu, En hi sal comen tote u Tavont, alst sal sijn al stille; 20375 Mar hi wiste gerne uwen wille, Hoe dat u best ware gename, Soe hi ongewapent quame Ofte gewapent.’ - ‘Ic wille dat hi,’ Seide si, ԯngewapent si, 20380 Sonder dat hi hebbe sijn swart, Ende come dor desen bogaert.’ Mettien sciet Behort van hare. Die joncfrouwe seide daer nare, Die Lancelote hadde genesen 20385 Van venine, alse gi hebt horen lesen, Toter coninginnen: ‘Vrouwe, gi Seit eer dat gi wout spreken mi, Dar ombe benic comen hare.’ Die vrowe dede daer nare 20390 Die camere rumen. Si sprac doe Aldus der joncfrouwen toe: ԅne mine grote vriendinne, Die ic lief hebbe ende mine, Heeft mi geclaget over u; 20395 Ende war af dat es verstaet nu: Si heeft lange gemint sere Enen riddere, enen groten here, Ende hi hare, dat dedi hare verstaen. Nu es die sake soe vergaen, 20400 Dat gine hare hebt onttrect, joncfrouwe, Dies si heeft wel groten rouwe; Want si weet wel sonder sage, Datmen u ende hare besage, Men soutse meer prisen dant u soude 20405 Van scoenheiden hondert voude Ende van groter rijchede Ende van geslechte mede. Ende ombe dat gi des en selt niet Mogen logenen, soe besiet 20410 Een goet licteken nu dar af Ane een gordel, datsi hem gaf, Alse si mi dede te verstane, Dat gi hebt gegort, ic wane, Dar u ombe te stervene staet 20415 Eer gi ute desen lande gaet.’ Die joncfrouwe ververde hare saen Alsi die worde hadde verstaen. Si viel hare saen te voeten Met sconen worden ende met soeten, 20420 Weenende ende makende mesbaer; Ende si seide tote hare dar naer: ԁy soete vrowe, gedoecht u, Ic sal u seggen die warheit nu, Ende van enen worde liegen niet.,’ 20425 Alsi die joncfrouwe soe wenen siet Begons tontfarmene hare, Ende si seide daer nare: ‘Joncfrouwe, suerdi mi hier ter stede Dat gi selt seggen die warhede 20430 Hoe gevaren sijn die saken, Ic wane wel uwen pays maken Jegen die joncfrouwe, die van u Hare soe sere beclacht nu.’ Die joncfrouwe swoert te hant hare, 20435 Ende si seide dar nare: ‘Het geviel, vrowe, dat seldi kinnen, Dat een riddere van hir binnen.... Lanceloet was geheten die here, Hi was gevenijnt sere, 20440 Daric af waende, alse min waen gaf, Dat hi soude hebben gestorven af. Ic pijnde daer ombe met groter onste, Soe dat hi genesen begonste; Soe sciere niet comen ne mochte, 20445 Soe dat hi mi soe scone dochte Ende soe hebbelijc van allen saken, Soe daticker mijn lief af moeste maken, Ende wertene minnende soe, Daticker af waende sterven doe: 20450 Ende soe haddic, sonder waen, Ende hadde een sijn neve gedaen, Die mi versekerde van siere minne, Dat mi troeste in minen sinne; Ende ic gedogede mi bi desen 20455 Tot dat hi een deel was genesen. Op enen tijt alsmen hadde geten Warewi int pauwelioen geseten Ic ende hi onder ons tween; Ic die te hem wert pensde al in een 20460 Settene de hant in talen dar af, Dar mi mijn herte wille toe gaf; Ende seide tote hem dese worde: ‘Here, hout mi vorworde, Ende geeft uwe minne, here, 20465 Alse gijt mi gelovet ere.’ Hi gaf antwerde na dien Dat dat niet en mochte gescien.’ Soe datsi hare van worde te worde Telde Lanceloets antworde, 20470 Ende hoe hi hare te verstane dede, Dat hi minde in selker stede, Dat hi eer soude willen kiesen Dat hi sijn lijf soude verliesen Dan hi hare vlascheit (sic) dade, 20475 Die hi minde soe gestade. - ‘Aalse hi mi hadde gesegt die sake, Ende icken soe sach tongemake, Ombe dathi woude trowe volbringen, Want hi en woude van genen dingen 20480 Logenare jegen mi sijn, Noch bedriegen die vrowe fijn, Ic seide tote hem: җats gesciet, Aldus en latic u quite niet. Doe seide si der coninginnen saen 20485 Dat gelof dat si hadde gedaen, Ende alle die worde, die van desen Tusscen hen tween hadden gewesen. - ‘Ende weet wel, vrowe, die dage al, Die ic ter werelt leven sal, 20490 Ne sal geen man an mi hebben deel, Maric sal houden algeheel Toter doet mine suverheide Ombe die minne van siere hovescheide. Dit geloefdic hem, ende ic salt 20495 Houden, soe wat so mijns gevalt. Alse hi was genesen ende wech soude varen Doe badic hem al sonder sparen Dat hi ware bedacht daer ave, Dat hi mi vore minen dienst gave 20500 Een van sinen juelen te lone. Doe gichti mi wel scone, Ende gaf mi dat gordel, dar hi mi Blide mede maecte, bedi Ic saelt houden al mijn leven 20505 Dor sine minne, ende niet begeven. [p. 138] Vrouwe, nu hebbic gesegt al Mijn wesen hier af ende mijn geval.’ Die vrouwe sprac ter joncfrouwen: ‘wisijt wel sculdech, bi mirc trowe, 20510 Dat gordel te hebbene paiselike; Gi hebbet verdient getrowelike. Ende ic sal ombe dese saken Uwen pays jegen die joncfrouwe maken.’ Si gingen int palays tien stonden, 20515 Dar si die ridders sprekende vonden Vanden roden riddere gemeinlike, Dat si noit en sagen sine gelike, Noch riddere die soe vele dede Met wapinen teneger stede, 20520 Het ne hadde Lanceloet gewesen. Die coninc Ydier sprac te desen, Dat noit man ne hadde gesien Selke vromecheit Lanceloets gescien, Ende hine hadde die macht niet. 20525 Ԏiet bedi hets hem int inde mesciet; Dat hi wech gedragen was of doet Ofte sere gequetst in groter noet, Dat en quam hem niet van vromecheden; Want alse een man begint tere steden 20530 Groet ridderscap vromelike, Ende hi dan dat indet qualike, Dat mote bi fauten van herten wesen. Ic wane seker sijn van desen, Al tornierde men noch enen dach; 20535 Hine quamer niet ombe te slane enen slach, Want hi es so moede van slane, Ende van slagen tontfane, Dat hi dese naeste maent al Op sijn bedde liggen sal.,’ 20540 Daer was gnoech op ende neder Gesproken ende wech ende weder Vanden roden riddere, datsi noit en sagen Soe goeden riddere te genen dagen, Ende die alsoe vele, alse hen dochte, 20545 Van wapinen gedogen mochte. Mijn her Walewein seide nadien, Dat hi noit riddere hadde gesien, Die te prisene was soe sere Alse die gene, in allen kere. 20550 Hi seide: ‘Ic ne wane niet Dat Lancelote ware gesciet, Dat hi hadde gedaen desgelike, Die es nochtan die beste van ertrike; Want ic sagene heden den dage 20555 Slaen selken .cc. slage, Dat niet een was hine velder mede Riddere ofte pert bi siere vromechede; Ende alse scone joesterne alse dien Met gelavien en hebbic niet gesien; 20560 Want nadien dat hi die glavie brac Hine fineerde niet, hine stac .ij. ridders ofte .iij. af Eer hi dat trinsoen begaf. Ic sach dat hem dit gevel, 20565 Anders en haddics geloeft niet wel.’ Al prijsdene Walewein sere, Vrowen ende joncfrouwen prisdene mere. Si seiden dat noit riddere en dede Soe groet wonder tere stede. 20570 Walewein sprac: Ԃi Gode onsen here, Al datic, behouden mire ere, Doen mochte woudic doen bi dien Datic op enen dach mochte sien Hem ende Lancelote onderlinge 20575 Wesen tere vergaderinge.’ Die rode riddere was in die zale Vele geprijst ende wale. Die coninc sprac van deser dinc: ԅen goet man es Bandemagus die coninc, 20580 Die selken riddere van maisniden heeft; Ende na dien dat mi mijn sin geeft, Ne haddi gene quetsinge ontfaen, Dat hi hadde onder gedaen Die gesellen vander tafelronden, 20585 Ende ic hads vrese te somegen stonden; Want ic sachse vor hem vlien Alse die basen vor die honde plien. Ende ombe sine doget ne werdic niet Wel te gemake vor mi gesciet 20590 Datic den riddere bekinne.’ Mar wie so sprac, die coninginne Sweech stille; ende van dien tiden Ne mochte si niet verbliden, Dat die coninc Ydier op leide 20595 Lancelote lachter, ende hi seide Dat hijt qualike hadde gedaen Int inde. Si pensde sonder waen, Dat sere costen soude dat wort Binnen der weken, datsi hadde gehort. |
De koningin was droevig van dien, Dat ze Lancelot had gezien Uit het toernooi dragen alzo, 20275 En wist niet of hij toen dood was. Ze riep de jonkvrouw daarna, Die had omgord de gordel om haar, Dat ze wijlen Lancelot gaf, Daar ge hiervoor van hoorde; 20280 Ze zei: ԋom in mijn kamer nu, Ik heb te spreken tegen u.’ Haar verwonderde in haar gedachte Wat de koningin willen mocht. Meteen riep de koningin Bohort, 20285 Daar hij reed, en sprak deze woorden: ԋende je iets de goede man, Die het toernooi heden overwon?’ Hij antwoordde: ‘Neen ik, vrouwe.’ Ze zei: ‘Dus heb ik rouw; 20290 Het was uw neef Lancelot. Ik vrees dat hij dodelijk gewond is. Nu ga naar hem dapper, Ge zal hem zeker vinden Daar de koning Bandemagus is nu; 20295 En kom me zeggen, dat bid ik u, Wat hij doet.- ‘Ik zal plegen tot die, Dat ik zal gaan om hem te zien.’ - ‘Enis hij niet te zeer gewond Zeg hem dat hij in op alle manieren 20300 De raad doet, dat hij Vanavond me komt te spreken Zo bedekt, dat niemand het weet.’ Bohort voer hem zoeken gereed, En toen hij te paviljoen kwam 20305 Daar hij Bandemagus vernam Sprak hij aan een ridder te die plaats, En bad hem op hoffelijkheid Dat hij hem bij zijn genade De zieke ridder spreken liet. 20310 Hij zei dat hij zo ziek was, Dat hij was in vrees dat, Dat hij gelaten had spraak. - ‘Ge macht hem niet spreken.’ sprak de koning, ‘Hij is zo ziek in waar ding.,’ 20315 - ‘Ik moet hem spreken, wat er geschiedt, En laat ge me hem niet spreken Hij zal er zo zeer aan verliezen, Hij herstelt nimmermeer.’ De koning zei: ‘Dat is zeker dus, 20320 Dat ik niet begeer zijn verlies. Ik zal hem u dan laten spreken.’ Toen leidde hij hem in de paviljoen, Daar ze Lancelot slapende vonden. Ze zaten en wachtten te die tijd 20325 Voor het bed daar hij ziek op lag. Ten eerste dat Lancelot ontwaakte Voelde hij zich gans en gezond, Uitgezonderd dat hem de leden zweerden te die tijd Van dat hij die dag had gedaan, 20330 En van slagen, die hij had ontvangen. Toen begon hij zeer te wenen En zei: ԗaar ben ik, aai God, heer!’ Hij opende zijn ogen gelijk. Toen hij Bohort voor hem zag staan 20335 Was hij van hem uitermate blijde, En Bohort aan de andere zijde. Bohort zei: ‘Heer, hoe gaat het met u? Heer, i zou graag, vergenoegt het u, In raad tegen hem spreken nu.,’ 20340 De koning is van hen gescheiden En liet ze spreken onder hen beiden. Bohort zei hem daarna Waarom hij daar was gekomen. Ten eerste dat verstond Lancelot 20345 Wat hem de koningin ontbood Was hij uitermate blijde toen, En zei hij zou doen alzo. Hij bad Bohort alzo gauw Dat hij tot zijn vrouw gaan zouլ 20350 En hij zou haar zeggen Dat hij gans en gezond was, ‘Enik verbied u,’ zei hij, ԏp alles dat ge houdt van mij, En bij uw rechte trouw, 20355 Dat ge niemand dan mijn vrouwe Van mij enig bericht zegt.’ Bohort scheidde van hem daarna, En reed dat hij te Carmeloet kwam, Daar men hem goed ontving toen men hem vernam; 20360 Want hij erg waard was gescholden En voor goede ridder gehouden. Hij was zonder twijfel goed en waard, En zeer geprezen van de dagreis Van dezelfde dag, zonder twijfel. 20365 Hij had het ook erg goed gedaan, Zoals allen algemeen zeiden Die het toernooi zagen, groot en klein. Toen de koningin hem gewaar werd Ze zei: ‘Hoedanig nieuws?’ 20370 Hij antwoordde: ‘Goed, God dank, Beter dan ik waande, dus al gauw. Mijn heer is geheel gezond nu, En hij zal komen tot u Vanavond als het geheel stil zal zijn; 20375 Maar hij wist graag uw wil, Hoe dat u het beste aangenaam was, Zo hij ongewapend kwam Of gewapend.’ - ‘Ik wil dat hij,’ Zei ze, ԯngewapend is, 20380 Uitgezonderd dat hij zijn zwaard heeft, En komt door deze boomgaard.’ Meteen scheidde Bohort van haar. De jonkvrouw zei daarna, Die Lancelot had genezen 20385 Van venijn, zoals ge hebt horen lezen, Tot de koningin: ‘Vrouwe, gij Zei eerder dat ge mij wilde spreken, Daarom ben ik hier gekomen.’ Die vrouwe liet daarna 20390 Die kamer ruimen. Ze sprak toen Aldus de jonkvrouw toe: ‘Enmijn grote vriendin, Die ik lief heb en mij, Heeft me geklaagd over u; 20395 En waarvan dat is verstaat nu: Ze heeft lang zeer gemind Een ridder, en grote heer, En hij haar, dat liet hij haar verstaan. Nu is die zaak zo vergaan, 20400 Dat ge hem haar hebt onttrokken, jonkvrouw, Dus heeft zeer zeer grote rouw; Want ze weet wel zonder sage, Dat men u en haar bezag, Men zou haar meer prijzen dan het u zou 20405 Van schoonheid honderdvoudig En van grote rijkheid En van geslacht mede. En omdat ge dus niet zal Mogen loochenen, zo beziet 20410 Een goed teken daarvan Aan een gordel, dat ze hem gaf, Zoals ze me liet verstaan, Dat gij hebt omgord, ik waan, Daar u om te sterven staat 20415 Eer ge uit dit land gaat.’ De jonkvrouw verschrok haar gelijk Toen ze die woorden had verstaan. Ze viel haar gelijk te voeten Met mooie woorden en met lieve, 20420 Weende en maakte misbaar; En ze zei tot haar daarna: ‘Aai lieve vrouwe, gedoogt u, Ik zal u zeggen de waarheid nu, En van een woord liegen niet.,’ 20425 Toen ze de jonkvrouw zo wenen zag Begon ze zich te ontfermen, En ze zei daarna: ‘Jonkvrouw, zweer me hier ter plaatse Dat ge de waarheid zal zeggen 20430 Hoe gegaan zijn die zaken, Ik waan wel uw vrede te maken Tegen die jonkvrouw, die van u Haar zo zeer beklaagt nu.’ De jonkvrouw bezwoer het gelijk haar, 20435 En ze zei daarna: ‘Het geviel, vrouwe, dat zal je kennen, Dat een ridder van hier binnen.... Lancelot was geheten die heer, Hij was zeer vergiftigd, 20440 Waarvan ik waande, zoals mijn waan gaf, Dat hij er van zou zijn gestorven. Ik pijnigde daarom met grote gunst, Zodat hij genezen begon; Zo snel niet komen nee mocht, 20445 Zodat hij me zo mooi dacht En zo begerenswaardig in alle zaken, Zodat ik er mijn lief van moest maken, En werd hem zo minnende, Dat ik er van waande te sterven toen: 20450 En zo had ik, zonder twijfel, En had een van zijn neven niet gedaan, Die me me verzekerde van zijn minne, Dat me troostte in mijn zin; En ik gedoogde me hierdoor 20455 Totdat hij een deel was genezen. Op een tijd toen men had gegeten Waren we in het paviljoen gezeten Ik en hij onder ons twee; Ik die tot hem waart peinsde voortdurend 20460 Zette gelijk de woorden daarvan Daar me mijn hart wil toe gaf; En zei tot hem deze woorden: ‘Heer, hou me mijn voorwaarde, En geef uw minne, heer, 20465 Zoals ge het eerder beloofde.’ Hij gaf antwoord na dien Dat dit niet mocht geschieden.’ Zodat ze haar van woord tot woord Vertelde Lancelot’ s antwoord, 20470 En hoe hij haar verstaan liet, Dat hij minde in zulke plaats, Dat hij eerder zou willen kiezen Dat hij zijn lijf zou verliezen Dan hij haar valsheid deed, 20475 Die hij minde zo gestadig. - ‘Toen hij mij die zaak had gezegd, En ik hem zo te ongemak zag, Omdat hij trouw wilde volbrengen, Want hij wilde van geen dingen 20480 Leugenaar tegen me zijn, Noch bedriegen die fijne vrouwe, Ik zei tot hem: җat er geschiedt, Aldus laat ik u vrij niet.ӕ Toen zei ze de koningin gelijk 20485 De belofte die ze had gedaan, En alle woorden, die van dezen Tussen hen twee waren geweest. - ‘Enweet wel, vrouwe, al de dagen, Die ik ter wereld leven zal, 20490 Nee zal geen man aan mij hebben deel, Maar ik zal houden al geheel Tot de dood mijn zuiverheid Om de minne van zijn hoffelijkheid Dit beloofde ik hem, en ik zal het 20495 Houden, zo wat me gebeurt. Toen hij genezen was en weg zou gaan Toen bad ik hem al zonder ophouden Dat hij was bedacht daarvan, Dat hij me voor mijn dienst gaf 20500 Een van zijn juwelen te loon. Toen schonk hij me wel mooi, En gaf me deze gordel, daar hij mij Blijde mede maakte, omdat Ik zal het houden al mijn leven 20505 Door zijn minne, en niet begeven. Vrouwe, nu heb ik alles gezegd Mijn wezen hiervan en mijn geval.’ De vrouwe sprak ter jonkvrouw: ‘Ge bent wel schuldig, bij mijn trouw, 20510 Die gordel vredig te hebben; Ge hebt het getrouw verdiend. En ik zal om deze zaken Uw vrede tegen die jonkvrouw maken.’ Ze gingen in het paleis te die tijd, 20515 Daar ze de ridders sprekende vonden Van de rode ridder algemeen, Dat ze nooit zagen zijn gelijke, Noch ridder die zoveel deed Met wapens te enige plaats, 20520 Tenzij het was Lancelot geweest. De koning Ydier sprak tot deze, Dat hij nooit man nee had gezien Zulke dapperheid Lancelot geschieden, En hij had de macht niet. 20525 Ԏiet omdat het hem in het einde misging; Dat hij weg gedragen was of dood Of zeer gekwetst in grote nood, Dat kwam hem niet van dapperheid; Want als een man begint te ene plaats 20530 Grote dappere ridderschap, En hij dan dat kwalijk eindigt, Dat moet bij gebrek van hart wezen. Ik waan zeker te zijn van deze, Al kampte men noch een dag; 20535 Hij kwam er niet om te slaan een slag, Want hij is zo moe van slaan, En van slagen te ontvangen, Dat hij deze naaste maand geheel Op zijn bed liggen zal.,’ 20540 Daar was genoeg op en neer Gesproken heen en weer Van de rode ridder, dat ze nooit zagen Zo’ n goede ridder te geen dagen, En die alzo vele, zoals ze dachten, 20545 Van wapens gedogen mocht. Mijn heer Walewein zei nadien, Dat hij nooit een ridder had gezien, Die zo zeer te prijzen was Als diegene, in op alle manieren. 20550 Hij zei: ‘Ik ben in waan niet Dat Lancelot was geschied, Dat hij had gedaan dergelijks, Die is nochtans de beste van aardrijk; Want ik zag hem heden ten dage 20555 Slaan sommige 200 slagen, Dat er niet een was of hij velde er mede Ridder of paard bij zijn dapperheid; En alzo mooi kampen als die Met lansen heb ik niet gezien; 20560 Want nadien dat hij de speerpunt brak Hij eindigde niet, hij stak 2 ridders of 3 af Eer hij dat speerpunt begaf. Ik zag dat hem dit geviel, 20565 Anders had ik het niet goed geloofd.’ Al prees Walewein hem zeer, Vrouwen en jonkvrouwen prezen hem meer. Ze zeiden dat nooit een ridder deed Zo’ n groot wonder te ene plaats. 20570 Walewein sprak: ‘Bij God onze heer, Al dat ik, behouden mijn eer, Doen mocht wilde ik doen bij die Dat ik op een dag mocht zien Hem en Lancelot onderling 20575 Wezen ter ene verzameling.’ De rode ridder was in de zaal Veel en goed geprezen. De koning sprak van dit ding; ԅen goede man is Bandemagus de koning, 20580 Die sommige ridders in de manschappen heeft; En nadien dat me mijn zin geeft, Nee had hij geen kwetsing ontvangen, Dat hij had onder gedaan De gezellen van de tafelronden, 20585 En ik had vrees te sommige tijd; Want ik zag ze voor hem vlieden Als de hazen voor de honden plegen. En om zijn deugd nee word ik niet Goed te gemak voor me geschiedt 20590 Dat ik de ridder herken.’ Maar wie zo sprak, de koningin Zweeg stil; en van die tijden Nee mocht ze niet verblijden, Dat de koning Ydier legde op 20595 Lancelot schande, en hij zei Dat hij het kwalijk had gedaan In het einde. Ze peinsde zonder twijfel, Dat woord zeer zou kosten Binnen de weken, dat ze het had gehoord. |
20600 Na etene bat si Behorde Dat hi vore seggen die worde Lancelote sinen neve alsoe Alse die coninc Ydier seide doe; ‘Ende ic wille, dat seggic u, 20605 Dat een tornoy werde genomen nu Van heden opten derden dach, Op aventure wats gescien mach; Ende ic wille boven alle dinc Datten neme Bandemagus die coninc 20610 Jegen die van hir binnen. Nu vart: Segt datic hem dit ontbiede ter vart.’ Hi sciet vander coninginnen te hant Ende voer dar hi Lancelote vant, Ende seiden wat die coninginne ontboet. 20615 - ‘Ditwert gedaen,’ seide Lanceloet, ‘Nadien dat es die wille mire vrouwen; Nochtan hebbic sorge en trowen, Dat mijns heren verlies sal wesen.’ Hi sprac te Bandemaguse na desen 20620 Ende seide: ‘Here, ic biddu dat gi Enen tornoy dor die live van mi Doet nemen jegen mijns heren liede, Den coninc Arture ende sine maysnide.’ Die coninc Bandemagus sprac na dien: 20625 ‘Here, al u wille saels gescien, Want en es sake die ic vermach Ic en doese dor u heden den dach, Ende ic ben blider hier ave Dan oftmen mi nu gave 20630 Den besten casteel, die heeft nu Die coninc Artur, dat seggic u.’ Bandemagus sinde ter vaert .ij. princhen tes conincs hove wart, Die van sinen halven den tornoy namen, 20635 Alsi den coninc te spraken quamen, Jegen die vander tafelronde. Ende Walewein sekerde te dier stonde Bi gehete van Arture den coninc; Ende si bespraken alsoe die dinc, 20640 Dat op den derden dach van desen Die tornoy vor Kameloet soude wesen. Die princhen kerden ten coninc saen Ende seiden wat si hadden gedaen. Artur die coninc ginc dar hi vant 20645 Sine ridders, ende seide te hant: ԗalewein, gi hebt verstaen die dinc, Die mi ontboet Bandemagus die coninc. Al ne haddewi hier in nember liede Dan onse heimelike maysnide, 20650 Nochtan wanic in allen manieren Dat wine wel souden scoffieren.’ Mijn here Walewein antwerde nu: ‘Bider trouwen die ic sculdech ben u, Her coninc, hi hevet dit gedaen 20655 Optie sekerheide, sonder waen, [p. 139] Vanden riddere sonder genoet, Die di wapine droech al roet.’ Savonts alst slaeptijt wart Ginc elc te siere herbergen wart, 20660 Soe dat in ene camere ginc Slapen allene Artur die coninc; Ende Lanceloet ende Behort quamen Dar si die dore open vernamen, Die de coninginne wisde te voren 20665 Behorde, alse gi moget horen. Si gingen dar in tien stonden, Ende hadden hare perde gebonden Ane enen boem. Doe wiste die coninginne Dat Lanceloet was dar inne 20670 Si dede gaen slapen dar nare Die joncfrouwen hare entare. Die coninginne ginc te hant Dar si Lancelote vant. Alsi hen ondersagen dreven si 20675 Grote bliscap, bedi Si haddent beide begert lange. Tierst datsi spraken onderlange Vrachde di coninginne met stade Lancelote wat hi dade. 20680 Hi antwerde: ‘wel, God danc.’ Die coninginne maecte haren ganc Tote Behorde, ende namene bider hant, Ende leidene in ene camere te hant Dar hi dien nacht in slapen soude, 20685 Ende si keerde alsoe houde In die camere dar Lanceloet was doe, Ende sloet die dore vaste toe. Si ginc met hem slapen dar naer. Si dreven hare bliscap daer, 20690 Dar si lange ombe hadden gewacht. Si sliepen lettel daer binnen der nacht: Si spraken van mengerhande sake: Si waren dien nacht te gemake. Een lettel vorden dage seide si: 20695 ‘Het es tijt dat gi En wech vart,’ bider dinc Dat in costumen hadde di coninc Smargens te comene te hare. Si wecte Behorde dar nare. 20700 Eer si van danen scieden Bat die coninginne hen lieden Datsi tsavonts weder quamen. Si voren en wech tes si vernamen Die tenten dar Bandemagus lach. 20705 Alsi dar quamen soe waest dach. Die coninc was op doe gereet, Alse die na Lancelote ontbeet, Ende van siere coemste was blide. Si gingen horen messe tien tide 20710 Ende waren alden dach int hof. Savonts namen si anden coninc orlof Ende voren ter coninginnen saen, Dar si wel waren ontfaen. Lanceloet ende die coninginne 20715 Dreven al dien nacht haer minne. Vorden dage stont si op ende seide Tote Lancelote sonder beide: ‘Ic hebbe gereet wapine u, Ende ic sal u wapinen nu 20720 Eer gi van mi sceet, sekerleke; Ic wille dat u niet en gebreke. Het sal mi wel helpen dat ic bem Darmen u wapent,’ sprac si te hem. - ‘Ic willet wel, vrowe,’ seide hi, 20725 ‘Nadat alsoe u wille si: Want bi u en magic anders doen niet Dan betren, wats gesciet.’ Die coninginne stont op mettien worde Ende si wecte Behorde. 20730 Si gaf Lancelote wapine al wit Ende Behorde al rode na dit. Lanceloet wapende hem te hant. Die coninginne halp hem ende bant Sinen helm ter stede. 20735 Alse hi gereet was ende Behort mede Voren si te hant uten hove Bider coninginnen orlove. Alse Lanceloet van hare sciet Beval si hem dat hi en quame niet 20740 Ten tornoye vore dat tierchitijt ware, En dade noet. Hi seide hare Hi soude ontbeiden tote dien Dat hire noet toe soude sien. Si reden tote dat si vernamen 20745 Datsi te Bandemagus loegen quamen Recht alst dagen begonde. Bandemagus was op tier stonde; Hi wiste wel dat Lanceloet soude Tilike comen, ende hi woude 20750 Jegen hem gaen alse hi quam. Tierst dat hi Lancelote vernam Gewapent comen, hi kinden saen Met dat Behort den helm af hadde gedaen. Die coninc hietse wel comen wesen, 20755 Ende si beetten na desen, Ende sijn op neuwe perde geseten; Die hare en hadden des nachts niet geten. Tierst datsi messe hadden gehort, Ende si weder quamen vort, 20760 Die loegen waren vol vrowen ende joncfrouwen, Die den tornoy wouden scouwen; Ende die mersch was in beiden siden Met ridderen bedect te dien tiden, Diere wel .iiij.m. doe waren. 20765 Dar was gejosteert sonder sparen. Dar was grote porsse in elke side. Die coninginne quam te priemtide, Ende met hare vrowen vele Ende joncfrouwen, ombe sien ten spele. 20770 Die keyser van Almanien was comen doe, Entie coninc van Norgales toe, Soe dat dar waren .iiij. coninge Met ere groter sameninge, Datter niet jegen mochte staen 20775 Des conincs Arturs liede, sonder waen, Mar dat hen te staden stonden Die ridders vander tafelronden, Die met groter geselscap quamen, Wel .iiij.m. ridders te samen, 20780 Entie bloetste van al desen Woude goet ende stout geheten wesen. Entie vander tafelronden Drogen alle tekene tien stonden Boven op hare coverturen, 20785 Datmen[se] kinde tallen uren. Ende alsi vergadert waren Si staken ende slogen sonder sparen. Si staken neder ter erden Die ridders mettien perden, 20790 Ende deden soe vele dar ter stede Bi harre groter vromechede, Datsi wederkeren deden bidien Die gene die hadden begonnen vlien. Si worden stridende tien tiden 20795 Onderlinge in beiden siden, Dat niman en was vroet das Welke pertic int scoenste was. Doe quam mijn here Walewein daer, Ende Gaheret sijn broeder daer naer, 20800 Ende wel .cc. ridders mede, Die hen volgeden tier stede, Die waren vandien meesten love Vandies conincs Arturs hove, Sonder die vander tafelronden. 20805 Mijn her Walewein seide tien stonden: [p. 140] Ԗolget mi, heren, ende dat doet Soe starcke, dat in onse gemoet Nieman en come van soe groter machte, Men dragene ter erden met crachte.,’ 20810 Si seiden si souden doen alsoe. Mijn her Walewein porde doe, Ende reet dar wart mettien orsse, Dar hi sach die meeste porsse. Hi stac den iersten ter erde, 20815 Dien hi gemoette, al mettien perde, Soe dattie glavie te stucken brac. Ende Gaheret, sijn broeder, stac Enen andren dat hi ter erden vel; Entie andre dadent alsoe wel, 20820 Dat elkerlijc sine glavie brac, Soe dat selc van hen lieden stac Den riddere af die jegen hem tornierde, Dar selc ander af faelgierde. Mijn her Walewein deet soe wel doe, 20825 Ende Gaheret, sijn broeder, toe, Dat die waren jegenworden Wel seggen mochten met waren worden Datsi waren, sekerlike, Die beste ridders van ertrike. 20830 Si poengierden wech ende weder, Ende staken ridders ende perde neder, Soe datsi scoffierden te hande Bi harre vromecheit die viande, Datsi niet langer en hadden macht 20835 Te werne mijns heren Waleweins cracht, Ende diere vander tafelronde. Si setten hen ter vlucht tier stonde Al dattie perde mochten gelopen, Ende het begonste op hen ropen 20840 Vrowen ende joncfrouwen ombe dat doen, Ende mespriseden hen sere datsi vloen. |
20600 Na het eten bad ze Bohort Dat hij zeggen zou de woorden Lancelot zijn neef alzo Zoals de koning Ydier zei toen; ‘Enik wil, dat zeg ik u, 20605 Dat een toernooi wordt genomen nu Van heden op de derde dag, Op avontuur wat er geschieden mag; En ik wil boven alle ding Dat het neemt Bandemagus de koning 20610 Tegen die van hier binnen. Nu ga: Zeg dat ik hem dit ontbied ter vaart.’ Hij scheidde van de koningin gelijk En voer daar hij Lancelot vond, En zei hem wat de koningin ontbood. 20615 - ‘Ditwordt gedaan,’ zei Lancelot, ‘Nadien dat het de wil is van mijn vrouwe; Nochtans heb ik zorgen en rouw, Dat het mijn heer verlies zal wezen.’ Hij sprak tot Bandemagus na deze 20620 En zei: ‘Heer, ik bid dat gij Een toernooi vanwege mijn liefde Laat nemen tegen mijn heren lieden, De koning Arthur en zijn manschappen.’ De koning Bandemagus sprak na dien: 20625 ‘Heer, al uw wil zal geschieden, Want is het een zaak die ik vermag Ik doe het door u heden de dag, En ik ben hier blijder van Dan of men mij nu gaf 20630 Het beste kasteel, die heeft nu De koning Arthur, dat zeg ik u.’ Bandemagus zond ter vaart 2 prinsen ter konings hof waart, Die vanwege hem het toernooi namen, 20635 Toen ze de koning te spreken kwamen, Tegen die van de tafelronde. En Walewein verzekerde te die tijd Bij zeggen van Arthur de koning; En ze bespraken alzo dat ding, 20640 Dat op de derde dag van deze Dat toernooi voor Carmeloet zou wezen. De prinsen keerden ten koning gelijk En zeiden wat ze hadden gedaan. Arthur de koning ging daar hij vond 20645 Zijn ridders, en zei gelijk: ԗalewein, ge hebt verstaan dit ding, Die me ontbood Bandemagus de koning. Al nee hadden we hierin nimmer lieden Dan onze heimelijke manschappen, 20650 Nochtans waan ik in alle manieren Dat we hen wel zouden schofferen.’ Mijn heer Walewein antwoordde nu: ‘Bij de trouw die ik u schuldig ben, Heer koning, hij heeft dit gedaan 20655 Op die zekerheid, zonder twijfel, Van de ridder zonder gelijke, Die de wapens geheel rood droeg.’ ‘s Avonds toen het slapen tijd werd Ging elk tot zijn herberg waart, 20660 Zodat in een kamer ging Slapen alleen Arthur de koning; En Lancelot en Bohort kwamen Daar ze de deur open vernamen, Die de koningin wees tevoren 20665 Bohort, zoals ge mocht horen. Ze gingen daarin te die tijd, En hadden hun paarden gebonden Aan een boom. Toen wist de koningin Dat Lancelot was daarin 20670 Ze liet gaan slapen daarna Die jonkvrouwen hier en daar. De koningin ging gelijk Daar ze Lancelot vond. Toen ze hen zagen dreven ze 20675 Grote blijdschap, omdat Ze hadden het beide lang begeerd. Ten eerste dat ze spraken onderling Vroeg de koningin met pozen Lancelot hoe het met hem ging. 20680 Hij antwoordde: ԇoed, God dank.’ De koningin maakte haar gang Tot Bohort, en nam hem bij de hand, En leidde hem in een kamer gelijk Daar hij die nacht in slapen zou, 20685 En ze keerde alzo gauw In de kamer daar Lancelot was toen, En sloot de deur vast dicht. Ze ging met hem slapen daarna. Ze dreven hun blijdschap daar, 20690 Daar ze lang om hadden gewacht. Ze sliepen weinig daar binnen de nacht: Ze spraken van menigerhande zaken: Ze waren dien nacht te gemak. Een weinig voor de dag zei ze: 20695 ‘Het is tijd dat gij Weg gaat,’ bij dat ding Dat de koning een gebruik had ‘s Morgens tot haar te komen. Ze wekte Bohort daarna. 20700 Eer ze vandaan scheiden Bad de koningin hen lieden Dat ze ‘s avonds weer kwamen. Ze voeren weg tot ze vernamen De tenten daar Bandemagus lag. 20705 Toen ze daar kwamen zo was het dag. De koning was op toen gereed, Als die op Lancelot wachtte, En van zijn komst blijde was. Ze gingen mis horen te die tijd 20710 En waren de hele dag in de hof. ‘S Avonds namen ze aan de koning verlof En voeren ter koningin gelijk, Daar ze goed waren ontvangen. Lancelot en die koningin 20715 Dreven al die nacht hun minne. Voor de dage stond ze op en zei Tot Lancelot zonder wachten: ‘Ik heb gereed wapens nu, En ik zal uw wapenen nu 20720 Eer ge van me scheidt, zeker; Ik wil dat u niets ontbreekt. Het zal me wel helpen dat ik ben Dat men u wapent,’ sprak ze tot hem. - ‘Ik wil het wel, vrouwe,’ zei hij, 20725 ‘Nadat het alzo uw wil is: Want bij u mag ik niets ander doen Dan verbeteren, wat er geschiedt.’ De koningin stond op met die woorden En ze wekte Bohort. 20730 Ze gaf Lancelot wapens geheel wit En Bohort geheel rood na dit. Lancelot wapende hem gelijk. De koningin hielp hem en bond Zijn helm ter plaatse. 20735 Toen hij gereed was en Bohort mede Voeren ze gelijk uit de hof Bij het verlof van de koningin, Toen Lancelot van haar scheidde Beval ze hem dat hij niet kwam 20740 Te toernooi voordat het 9 uur was, Tenzij nood deed. Hij zei haar Hij zou wachten tot dien Dat hij er nood toe zou zien. Ze reden totdat ze vernamen 20745 Dat ze tot Bandemagus logement kwamen Recht toen het dagen begon. Bandemagus was op te die tijd; Hij wist wel dat Lancelot zou Tijdig komen, en hij wilde 20750 Tegen hem gaan toen hij kwam. Ten eerste dat hij Lancelot vernam Gewapend komen, hij herkende hem gelijk Met dat Bohort de helm af had gedaan. Die koning zei ze welkom te wezen, 20755 En ze stegen af na dezen, En zijn op nieuwe paarden gezeten; Die van hen hadden Ԡs nachts niet gegeten. Ten eerste dat ze mis hadden gehoord, En ze weer kwamen voort, 20760 De uitkijkposten waren vol vrouwen en jonkvrouwen, Die het toernooi wilden aanschouwen; En dat broekland was aan beide zijden Met ridders bedekt te die tijden, Die er wel 4 000 toen waren. 20765 Daar werd gekampt zonder ophouden. Daar was grote druk aan elke zijde. De koningin kwam te priemtijd, En met haar vele vrouwen En jonkvrouwen, om te zien het spel. 20770 De keizer van Duitsland was toen gekomen, En de koning van Norgales toe, Zodat daar waren 4 koningen Met een groter verzameling, Dat er niets tegen mocht staan 20775 De konings Arthur’ s lieden, zonder twijfel, Maar dat bijstonden De ridders van de tafelronden, Die met groot gezelschap kwamen, Wel 4 000 ridders tezamen, 20780 En de bangste van al dezen Wilde goed en dapper geheten wezen. En die van de tafelronden Droegen allen tekens te die tijd Boven op hun bedekking, 20785 Dat men ze herkende te alle uren. En toen ze verzameld waren Ze staken en sloegen zonder ophouden. Ze staken neer ter aarde De ridders met de paarden, 20790 En deden zoveel daar ter plaatse Bij hun grote dapperheid, Dat ze terug keren lieten bij die Diegene die waren begonnen vlieden. Ze begonnen te strijden te die tijd 20795 Onderling aan beide zijden, Zodat niemand bekend was Welke partij de overhand had. Toen kwam mijn heer Walewein daar, En Garhies zijn broeder daarna, 20800 En wel 200 ridders mede, Die hen volgden te die plaats, Die waren van de grootste lof Van konings Arthur’ s hof, Uitgezonderd die van der tafelronden. 20805 Mijn heer Walewein zei te die tijd: Ԗolg me, heren, en doe dat Zo sterke, dat in onze ontmoeting Niemand komt van zo’ n grote macht, Men draagt hem ter aarde met kracht.,’ 20810 Ze zeiden ze zouden doen alzo. Mijn heer Walewein ging toen, En reed derwaarts met een paard, Daar hij de grootste druk zag. Hij stak de eerste ter aarde, 20815 Die hij ontmoette, geheel met het paard, Zodat de speerpunt te stukken brak. En Garhies, zijn broeder, stak Een andere zodat hij ter aarde viel; En de anderen deden het alzo goed, 20820 Zodat elk zijn speerpunt brak, Zodat sommige van hen lieden stak De ridder af die tegen hem kampte, Daar sommigen anderen van faalden. Mijn heer Walewein deed het toen zo goed, 20825 En Garhies, zijn broeder, toe, Dat die waren tegenwoordig Wel zeggen mochten met ware woorden Dat ze waren, zeker, De beste ridders van aardrijk. 20830 Ze staken heen en weer, En staken ridders en paarden neer, Zodat ze schoffeerden gelijk Bij hun dapperheid de vijand, Zodat ze niet langer hadden macht 20835 Te verweren mijn heer Walewein’ s kracht, En die van de tafelronde. Ze zetten hen ter vlucht te die tijd Al dat de paarden mochten lopen, En er begon op hen te roepen 20840 Vrouwen en jonkvrouwen om dat doen, En misprezen hen zeer dat ze vlogen. |
Alse Behort wert geware das, Dat die gene, die hi sculdech was Te helpene, hen soe scoffierden 20845 Inden tornoy dar si tornierden. Hi tonetse Lancelote ende seide: ‘Hier ne doech gene langer beide. Laet ons hen helpen, si hebbens noet.’ - ‘Ic wilt wel,’ seide Lanceloet. 20850 Hi sprac den coninc Bandemaguse an: ‘Here, volcht ons, ende uwe man; Nu donct wel dat wi nu mogen Lichte te lange gedogen.’ Die coninc seide: Ԗart vore, here, 20855 Wi selen u volgen nu mere.’ Behort toende sonder lette Lancelote, Waleweine ende Gaherette, Ende seide: ‘Dese .ij. hebben nu Onse liede gescoffiert, seggic u; 20860 Here, laet lopen ten enen wart, Ende ic ten andren metter vart. Mogewi de .ij. scoffieren, Die jacht blift in alre maniere.’ Behort reet op Gaherette soe wel, 20865 Ende stakene, dat hi ter erden vel Alte gader met sinen perde, Ende dat hi was gequetst herde Vanden perde, dat op hem was gevallen. Hi lach in onmacht met allen. 20870 Lanceloet oec lopen liet Op Waleweine, dien hi en kinde niet, Ombe dat hi andre wapine droech op dien dach Dan hi van rechte te dragene plach, Ende stakene dore den scilt doe 20875 Ende dore dien halsberch toe, Soe dattie glavie int leste Indie slinke scoudere veste, Soe dat hine vanden perde Al geysert dede vallen ter eerde. 20880 Alse die ridders van Arturs hove sagen Hoe Walewein ende Gaheret lagen, Die de .ij. ridders waren doe, Dar si meest hopen hadden toe Ombe te scoffierne haer wederwinnen, 20885 Si waren drove in haren sinnen. Lanceloet trac sijn swert, Ende vor vort met snelre vart Dar hi die meeste perse sach, Ende gaf den iersten enen slach, 20890 Dien hi achterhaelde, dat hi met allen Vanden perde doet moeste vallen. Doe begonste hi ane te vane Ridders ende perde doet te slane, Af trecken vanden halsen scilde, 20895 Helme van hovede, dar hi wilde, Ende dede bi siere vromechede Soe grote wonderlijchede, Dar si alle sagen toe, Datter nieman en was doe 20900 Soe cone, dat hi sijns slachs dorste ontbiden, Mar si vloen alle tien tiden. Hi sloech doet al dat hi rochte Ende dat hi achterhalen mochte, Soe datsi vor hem vlouwen dar, 20905 Ende hi hen soe verre volgede naer, Dat hi die gesellen vernam Vander tafelronden dar hi quam. Alse Lanceloet hadde vonden Die gesellen vander tafelronden 20910 Hi kinnetse wel te hant Bidien tekene dat hire an vant. Hi voer te hen lieden saen, Ende ginc grote slagen slaen. Hi sloech ende stac ter eerde 20915 Beide ridders ende poerde. Hi trac scilde ende helme af: Hi scorde met slagen, die hi gaf, Die halsberge vanden ridders doe. Behort was hem ember toe, 20920 Die daer wrachte groet wonder, Soedat si soe daden onder Die gesellen vander tafelronden, Bi dat hen in staden stonden Bandemagus ende die met hem waren, 20925 Dat hen dandre niet conden bewaren, Ende worden bedreven te dien, Datsi uter plaetsen moesten vlien. Ende alse Arturs volc vlien sach Die gene, daer al har troest an lach, 20930 Si lieten al har weldoen mettien, Ende gingen mettien andren vlien. Ende Lanceloet jagede doe Toter porten van Kameloet toe. Arturs liede vlouwen in die port, 20935 Ende dandre volgeden hen vort, Ende jagedense tes si vernamen Dat si tes conincs palayse quamen. Doe kerden si weder in hare liede, Blide vander eren die hen gesciede. 20940 Entie coninc Artur, die lach Ten vensteren, ende die jacht sach, Ende sach dwonder dat Lanceloet wrochte, Dat geen man des gelike doen mochte, Den coninc droech wel in moede das, 20945 Dat ghene ember Lanceloet was. Ende dar Lanceloet soude liden Vor hem, die coninc sprac te dien tiden: Ԉer riddere, ontbeit een lettel nu, Laet mi jegen u spreken, des biddic u.,’ 20950 Lanceloet antwerde alsoe houde Dat hijt gerne doen soude. Die coninc quam bat neder doe Ende sprac Lancelote toe: ‘Here, gi vart wech: wet wel dat gi sijt 20955 Man vander werelt nu ter tijt, [p. 141] Wies kinnesse ic gerst name, Op dat u ware bequame. In en kinne u niet, na mine wetentheide, Anders dan ic wel weet die waerheide 20960 Dat gi sijt sonder gelike Die beste ridder van eertrike. Nu biddic u, oft u es bequame, Dat gi mi segt uwen name Op minne ende op hoveschede, 20965 Oft gi af doet nu ter stede Uwen helm, datic u mach besien.’ Lanceloet antwerde na dien: ‘Minen name en seggic niet, Mar, here, na dat gijt gebiet, 20970 Ic sal den helm af doen.’ Alse Lanceloet Dat dede ende sijn angesichte was bloet, Kindene die coninc ter selver tide, Ende was sijns utermaten blide, Ende quam gelopen nederwart. 20975 Ende Lanceloet beette metter vart. Die coninc vrachdem wat hi dade? Hi seide: ‘wel, bider Gods genade.’ Doe vrachde hem die coninc das, Wie die riddere mettien roden wapinen was, 20980 Die hem soe wel hadde gestaen bi? - ‘Here, hets Behort,’ antwerde hi. - ԁy Behort,’ seide die coninc, ‘wihebt mi verraden met deser dinc, Die wel wist dat Lanceloet was 20985 Int lant ende niet en woecht das. Haddict geweten, dat seggic u, Het ne ware niet alsoe alst es nu.’ Die coninc Artur nam te handen Lancelote ende Behorde bi handen, 20990 Ende leitse int palays opwart, Ende deetse ontwapinen metter vart. Hi ontboet die coninginne, dire quam; Ende alsi Lancelote vernam, Hen es niet te vragene oft si 20995 Utermaten blide was dar bi. Si dancte hem sere dare nare Vanden scake, dat hi sinde hare. Alsi in deser feesten waren Quam mijn her Walewein gevaren 21000 Mettien trinsoene, dat gesteken was Dor sine scouderen, alsmen eer las. Die coninc ginc tote hem neder doe, Ende alle die baroene toe, Besien oft hi sere was gewont. 21005 Hi hadde soe sere gebloet tier stont, Dat hi bleec was worden vandien. Alsene die meesters hadden besien Ende dat trinsoen ute gedaen, Si seiden hi soude al ontgaen, 21010 Hi sal binnen der maent genesen. Si waren alle blide van desen. Alse Walewein op sijn bedde lach Ende hi Lancelote versach, Hi seide: ‘Sijt willecome, here; 21015 Haddic u hier geweten ere Ic ne ware niet gelegen nu; Ic hadde geselscap gehouden u Alse den besten riddere van ertrike Entien besten man sonder gelike, 21020 Ende dien ic meest minne mede; Gi hebt getoent te menger stede, Ende hir al sonderlange, Dies selken mogen gedinken lange, Dien gesellen vander tafelronden; 21025 Want bi uwer doget es nu ter stonden Hare hoverde onder gedaen; Ende hare felheide, sonder waen, Die si hadden begonnen jegen u, Es al te niwete comen nu.,’ 21030 - Ԉebben si mi iet misdaen,’ spracLanceloet, ’Dat vergevic hen al, cleine ende groet, Ombe die minne vanden here mijn, Ende ombe dat si mine gesellen sijn’ Mijn her Walewein sprac ten coninc: 21035 Ԍive here, doet ene dinc, Nemt mijn her Lancelote nu Ende leittene daer boven met u, Ende doet hem die meeste ere Die gi mogt doen embermere, 21040 Ende bidt dor sine minne Dat si tote hem comen hir inne, Alle die gene, die nu tien tide Tornierden in sine side: Den keyser van Almanien voren, 21045 Ende alle die hem toe behoren, Coninge, hertogen dier gelike, Ende alle die graven gemeinlike, Ende alle die hen behoren toe.’ Die coninc Artur dede alsoe, 21050 Ende hilt groet hof mettien heren Ende rike, met groter eren, Durende tote den sondage Met groter feesten, sonder sage. Des sondachs na dien iersten male 21055 Was Walewein bracht in die zale Al siec; dar sat bi hem in enen rinc Van Almanien die coninc, Ende Bandemagus die coninc mede. Lanceloet sat oec ter selver stede 21060 Entie coninginne, die van vele dingen Tale hadde. Doe dedemen bringen Dat scaecspel, daer gi af moget horen. Die coninc Bandemagus sat voren Ombe te spelne doe een spel: 21065 Dar en const niman alsoe wel Dochte den genen die daer saten; Mar hen wonderde utermaten, Dat si sagen dat scaecspel Jegen den coninc spelen alsoe wel, 21070 Dar nochtan nieman hant toe ne dede. Die coninc was nochtan int inde daer mede Soe mat oneerlike, Dat sine bespotten gemeinlike. Die keyser van Almanien speelde na dien, 21075 Dien dat selve moeste gescien, Entie coninc van Norgales mede, Die beide gemat waren tier stede Oneerliker dan die coninc. Her Walewein speelde na die dinc, 21080 Ende was noch oneerliker gemat Dan enech diere toe sat. Si baden der coninginnen doe Te spcelne, dire node quam toe: Ende si was gemat dan. 21085 Doe sprac si aldus Lancelote an: ‘Here, ic ben gemat, wrect mi, Ic biddes u, oft u wile si.’ Hi seide: Ԗrowe ic doet gerne. Doe baeds hem die coninc tontberne, 21090 Ende seide: ‘wiselt van desen Int inde erre moten wesen.’ Lanceloet seide: ‘Ic en sal ombe dat Niet erre werden, al werdic mat, Bedie hets andren lieden gesciet, 21095 Bedie en salics mi belgen niet.’ Doe sette Lanceloet sijn spel, Ende speelde soe utermaten wel, Dats hen allen wonderde doe. Hi leide sijn spel daer toe, 21100 Dat hi int inde dat spel wan. Doe seinde hem wijf ende man, Bedie dat hen lieden ierst dochte Dat nieman dat spel winnen he mochte. |
Toen Bohort dat gewaar werd, Dat diegene, die hij schuldig was Te helpen, hen zo schoffeerden 20845 In het toernooi daar ze kampten. Hij toonde het Lancelot en zei: ‘Hier nee deugt geen langer wachten. Laat ons hen helpen, ze hebben het nodig.’ - ‘Ik wil het wel,’ zei Lancelot. 20850 Hij sprak de koning Bandemagus aan: ‘Heer, volg ons, en uw mannen; Nu lijkt het wel dat we nu mogen Licht te lang gedogen.’ De koning zei: ‘Ga voor, heer, 20855 We zullen u volgen nu meer.’ Bohort toonde zonder letten Lancelot, Walewein en Garhies, En zei: ‘Deze 2 hebben nu Onze lieden geschoffeerd, zeg ik u; 20860 Heer, laat lopen ter ene waart, En ik ter andere met een vaart. Mogen we die 2 schofferen, De jacht blijft in alle manieren.’ Bohort reed op Garhies zo goed, 20865 En stak hem, zodat hij ter aarde viel Geheel tezamen met zijn paard, En dat hij hard gekwetst was Van het paard, dat op hem was gevallen. Hij lag geheel in onmacht. 20870 Lancelot ook lopen liet Op Walewein, die hij niet herkende, Omdat hij andere wapens droeg op die dag Dan hij van recht te dragen plag, En stak hem door het schild toen 20875 En door dat harnas toe, Zodat de speerpunt tenslotte In de linker schouder vestigde, Zodat hij van het paard Geheel met ijzer liet vallen ter aarde. 20880 Toen de ridders van Arthur’ s hof zagen Hoe Walewein en Garhies lagen, Die de 2 ridders toen waren, Daar ze grootste hoop van hadden toen Om te schofferen hun tegenstander, 20885 Ze waren droevig in hun zin. Lancelot trok zijn zwaard, En voer voort met snelle vaart Daar hij de grootste druk zag, En gaf de eerste een slag, 20890 Die hij inhaalde, zodat hij geheel Van het paard dood moest vallen. Toen begon hij aan te vangen Ridders en paarden dood te slaan, Aftrekken van de halzen de schilden, 20895 Helmen van de hoofden, daar hij wilde, En deed bij zijn dapperheid Zo’ n grote wonderlijkheid, Daar ze allen toezagen, Zodat er toen niemand was 20900 Zo koen, dat hij zijn slag durfde op te wachten, Maar ze vlogen allen te die tijd. Hij sloeg dood alles dat hij raakte En dat hij inhalen mocht, Zodat ze voor hem vlogen daar, 20905 En hij hen zo ver navolgde, Dat hij de gezellen vernam Van de tafelronden daar hij kwam. Toen Lancelot had gevonden De gezellen van de tafelronden 20910 Hij herkende ze wel gelijk Bij de tekens die hij er aan vond. Hij voer tot hen lieden gelijk, En ging grote slagen slaan. Hij sloeg en stak ter aarde 20915 Beide ridders en paarden. Hij trok schilden en helmen af: Hij scheurde met slagen, die hij gaf, De harnassen van de ridders toe. Bohort was hem immer toe, 20920 Die daar wrocht groot wonder, Zodat ze zo deden onder De gezellen van de tafelronden, Bij dat hen bijstond Bandemagus en die met hem waren, 20925 Dat hen de anderen niet konden bewaren, En worden gedreven tot dien, Dat ze uit de plaats moesten vlieden. En toen Arthur’ s volk ze vlieden zag Diegene, daar al hun troost aan lag, 20930 Ze lieten al hun goed doen meteen, En gingen met de anderen vlieden. En Lancelot joeg toen Tot de poorten van Carmeloet toe. Arthur’ s lieden vlogen in die poort, 20935 En de anderen volgden hen voort, En joegen ze tot ze vernamen Dat ze te konings paleis kwamen. Toen keerden ze weer naar hun lieden, Blijde van der eer die hen geschiedde. 20940 En de koning Arthur, die lag Ten venster, en die jacht zag, En zag het wonder dat Lancelot wrocht, Dat geen man dergelijke doen mocht, De koning droeg wel in gemoed dat, 20945 Dat diegene immer Lancelot was. En dat Lancelot zou gaan Voor hem, de koning sprak te die tijd: ‘Heer ridder, wacht nu even, Laat me tegen u spreken, dat bid ik u.,’ 20950 Lancelot antwoordde alzo gauw Dat hij het graag doen zou. De koning kwam beter neer toen En sprak Lancelot toe: ‘Heer, ge gaat weg: weet wel dat ge bent 20955 Man van de wereld nu ter tijd, Wiens kennis ik graag nam, Opdat het u was bekwaam. Ik ken u niet, naar mijn weten, Anders dan ik wel weet de waarheid 20960 Dat ge bent zonder gelijke De beste ridder van aardrijk. Nu bid ik u, als het u bekwaam is, Dat ge me zegt uw naam Op minne en op hoffelijkheid, 20965 Of ge af doet nu ter plaatse Uw helm, zodat ik u mag bezien.’ Lancelot antwoordde na dien: ‘Mijn naam zeg ik niet, Maar, heer, naar dat gij het gebiedt, 20970 Ik zal de helm af doen.’ Toen Lancelot Dat deed en zijn aanzicht bloot was, Herkende hem de koning terzelfder tijd, En was van hem uitermate blijde, En kwam gelopen nederwaarts. 20975 En Lancelot steeg af met een vaart. Die koning vroeg hem hoe het met hem was? Hij zei: ԇoed bij de Gods genade.’ Toen vroeg hem de koning dat, Wie die ridder met de rode wapens was, 20980 Die hem zo goed had bijgestaan? - ‘Heer, het is Bohort,’ antwoordde hij. - ‘Aai Bohort,’ zei de koning, ‘Ge hebt me verraden met dit ding, Die wel wist dat Lancelot was 20985 In het land en niet gewaagde dat. Had ik het geweten, dat zeg ik u, Het nee was niet alzo als je nu is.’ De koning Artur nam gelijk Lancelot en Bohort bij de handen, 20990 En leidde ze in het paleis opwaarts, En liet ze ontwapenen met een vaart. Hij ontbood de koningin, dier er kwam; En toen ze Lancelot vernam, Het is niet te vragen of ze 20995 Uitermate blijde was daarbij. Ze bedankte hem zeer daarna Van de schaak, dat hij haar zond. Toen ze in dit feest waren Kwam mijn heer Walewein gegaan 21000 Met de speerpunt, dat gestoken was Door zijn schouder, zoals men eerder las. De koning ging tot hem neer toen, En alle baronnen toe, Bezien of hij zeer gewond was. 21005 Hij had zo zeer gebloed te die tijd, Zodat hij bleek gewonden was van die. Toen hem de dokters hadden bezien En de speerpunt uit gedaan, Ze zeiden hij zou geheel ontgaan, 21010 Hij zal binnen de maand genezen. Ze waren allen blijde van deze. Toen Walewein op zijn bed lag En hij Lancelot zag, Hij zei: ‘wees welkom, heer; 21015 Had ik u hier geweten eerder Ik nee was niet gelegen nu; Ik had gezelschap gehouden u Als de besten ridder van aardrijk En den beste man zonder gelijke, 21020 En die ik het meest min mede; Ge hebt getoond te menige plaats, En hier al bijzonder lang, Dat zullen mogen gedenken lang, Die gezellen van de tafelronden; 21025 Want bij uw deugd is nu ter tijd Hun hovaardigheid onder gedaan; En hun felheid, zonder twijfel, Die ze zijn begonnen tegen u, Is geheel te niet gekomen nu.,’ 21030 - Ԉebben ze me iets misdaan,’ sprak Lancelot, ’Dat vergeef ik hen geheel, klein en groot, Om de minne van mijn heer, En omdat ze mijn gezellen zijn’ Mijn heer Walewein sprak te koning: 21035 ‘Lieve heer, doe een ding, Neem mijn heer Lancelot nu En leidt hem daar boven met u, En doe hem de grootste eer Die ge mag doen immermeer, 21040 En bidt door zijn minne Dat ze tot hem komen hierin, Al diegene, die nu ten tijd Kampten in zijn zijde: De keizer van Duitsland tevoren, 21045 En allen die hem toebehoren, Koningen, hertogen diergelijke, En al de graven algemeen, En allen die hen behoren toe.’ De koning Arthur deed alzo, 21050 En hield groot hof met de heren En rijk, met grote eer, Duurde tot de zondag Met grote feesten, zonder sage. De zondag na die eerste keer 21055 Was Walewein gebracht in de zaal Geheel ziek; daar zat bij hem in een ring Van Duitsland koning, En Bandemagus die koning mede. Lancelot zat ook terzelfder plaats 21060 En de koningin, die van vele dingen Gesprek had. Toen liet men brengen Dat schaakspel, daar ge van mocht horen. De koning Bandemagus zat voor Om toen te spelen een spel: 21065 Daar kon niemand het alzo goed Dachten diegenen die daar zaten; Maar hen verwonderde uitermate, Dat ze zagen dat schaakspel Tegen de koning spelen alzo goed, 21070 Daar nochtans niemand hand toe nee deed. De koning was nochtans in het einde daarmee Zo mat onterend, Dat ze hem bespotten algemeen. De keizer van Duitsland speelde na die, 21075 Die datzelfde moest geschieden, En de koning van Norgales mede, Die beide mat waren te die plaats Schasndelijker dan de koning. Haer Walewein speelde na dat ding, 21080 En was noch schandelijker mat Dan enige die er bij zat. Ze baden de koningin toen Te spelen, die er node toekwam: En ze was mat dan. 21085 Toen sprak ze aldus Lancelot aan: ‘Heer, ik ben mat, wreek me, Ik bid het u, als het uw wil is.’ Hij zei: ‘Vrouwe ik doe het graag. Toen bad de koning het hem te ontberen, 21090 En zei: ‘Ge zal van deze In het einde gergerd moeten wezen.’ Lancelot zei: ‘Ik zal om dat Niet gergerd worden, al wordt ik mat, Omdat het is anderen lieden geschied, 21095 Omdat zal ik me niet verbolgen.’ Toen zette Lancelot zijn spel, En speelde zo uitermate goed, Dat het hen allen verwonderden toen. Hij legde zijn spel daartoe, 21100 Zodat hij op het eind dat spel won. Toen zegende hem wijf en man, Omdat dat hen lieden eerst dachten Dat niemand dat spel winnen nee mocht. |
Op dien dach Artur die coninc 21105 Dede sitten gaen an enen rinc [p. 142] Die gesellen vader tafelronden, Ende dede comen te dien stonden Clerke, die tier uren In scrifte setten die avonturen, 21110 Die den ridders van daer binnen waren Gesciet in hare uutvaren. Men brachte vort die heilegen saen, Dar die eede op waren gedaen. Die coninc sprac te Lancelote doe, 21115 Dar alle die van binnen horden toe: Ԍanceloet, doe gi van hier sciet Gine deet doe uwen eet niet, Dar men u [bi] geloven mach In u comen heden den dach; 21120 Ende gi hebt van dien stonden Vele aventuren vonden, Dat gi sciet van hier binnen, Die wi horen willen ende kinnen, Dimen hir binnen in scrifte al 21125 Met andren aventuren leggen sal; Gi moet sweren hier ter stede Dat gi niet en selt seggen dan waerhede; Ende om scande die u es gesciet Ne seldi daventuren helen niet;,’ 21130 Hi swoert, ende Walewein mede Ende Behort en Gaheret ter stede. Doe teelde Lanceloet van allen Aventuren, die hem waren gevallen Sider dat hi vanden hove sciet. 21135 Tierst seidi wat hem was gesciet Van dien Griffoene, des genoech Hoe hi sine wapine en wech droech. Daerna teeldi vander quene, Dine verre leidde hene. 21140 Dar na hoene genas die joncfrouwe Vanden venine, ende vander rouwe, Die hi ter fontaynen ontfinc, Ende hoe sine minde ombe die dinc, Ende datsi na doet was daer of, 21145 Ende hoe si doe dede gelof Te behoudene hare suverhede Dor sine minne, telker stede; Dar na hoe hi halp in har orlogen Karles kindre, des hertogen, 21150 Ende hoe hi scoffierde in dien playne Gaherette, Gurresse ende Acgrawayne, Bi dat hise ne kinde niet; Darna hoe dattene Lioneel liet Int foreest, dar hi lach, 21155 Ende hoene betoverde optien dach Die vrowen, dine slapende vonden, Ende hoe sine wech vorden te dien stonden Ten castele vander Caretten; hoe Datten ene joncfrouwe verloeste doe. 21160 Darna, hoe hi ten tornoye quam, Die die coninc Bandemagus nam Jegen den coninc ven Norgales, ende waer, Ende hoe dat hi hem halp daer. Die coninc van Norgales sprac dar toe: 21165 ԗarlike, gi holpt hem wel doe, Want ic noit man op enen dach Soe vele met wapinen doen sach, Ende wi waren bi u allene Alle gescoffiert gemene.,’ 21170 Doe loech Artur die coninc Ende alle die waren inden rinc. Doe begonste hi tale das, Hoe hi tes conincs Vesschers was, Ende hoe hi onder die tumbe sloech doet 21175 Een serpent, dat hem dede vrese groet; Ende hoe dat heilege vat, Alsmen dar ter taflen sat, Vervulde met dierre spisen Die taflen in alre wisen; 21180 Mar hine gewoch niet das, Hoe hi vans conincs dochter bedrogen was. Dat ne liet hi te seggene niet Om die scande die hem was gesciet; Mar ombe siere vrowen wille, 21185 Der coninginnen, swech hire af stille, Darhi waende verliesen mede Hare minne, wiste si die waerhede. Dar seidi alle daventuren, Die hem gescieden, vander uren 21190 Dat hi vanden hove sciet; ende daer nare Teldi hen die niemare Van Hestore, dat hi sijn broder was, Ende hoe hi eer niet en wiste das. Hi vertelde vandien danse dae naer, 21195 Hoe sire alle bleven die quamen daer, Ende bi wat redene dat gevel, Ende dat hi dar vant tscaecspel, Dat hi sinde der coninginnen. Doe seidi hen vander onminne 21200 Ende vander rouwe ende vander ongenaden, Die hem thertogen Karles neven daden, Dar sine worpen gevangen In enen put onder die slangen. Die coninc weende tier ure 21205 Alse hi horde die aventure; Wet wel, dat dat selve dede Die coninginne ende al thof mede. Ende hi toende hen die joncfrouwe, Dine brachte uten groten rouwe. 21210 Hi telde vort vore hen allen Daventure dat hem was gevallen Toter tijt dat hi ten tornoye quam. Ende alse die coninc al dat vernam Hi seide: ‘Gi wondert sere des, 21215 Dat Estor van Mares u broder es; Niet, ic en ben blide van desen, Want Hestor donct mi wesen Een vanden besten ridders bi gelike, Die ic nu weet in ertrike; 21220 Entie tafelronde soude bi dien Vele te meer sijn ontsien, Datter .ij. ridders toe behoren, Die beste dimen wet, als te voren.’ Ende ombe dat die niemaren 21225 Van Lanceloets daden merre waren Dan van el imanne dede die coninc In scrifte setten al die dinc, Soe dat ins conincs almarie was vonden Een boec van desen, te dien stonden 21230 Dat hi was gewont ter doet, Die sprac van Lancelote wonder groet. Alse Lanceloets aventuren waren dar In scrifte geset, daer naer Seide Walewein die sine alsoe, 21235 Mar hine deder genen eet toe, Bedien dat hi dede dar of Sinen eet doe hi rumede thof. Hi telde vander tumben thant, Die hi ter woester capellen vant, 21240 Dar hi die swerde vant gerecht, Ende vander tumben die berde soe lecht, Ende vanden letteren, die deden verstaen Dat dat vier niet ute en soude gaen Eer die quade riddere quame tier stede, 21245 Die bi sire vulre onsuverhede Verloes dat hi dar toe niet ne dochte, Dat hi te hovede bringen mochte Die aventure vanden grale; Ende hi hadde met in sine tale, 21250 Dat tere andre stat stonden Letteren, die dat orconden Vandien riddere, dat die gone Ware der drover coninginnen sone; Dit verstonder lettel wale 21255 Doe verteldi vort in sine tale [p. 143] Vanden tornoye, darne Hestor af stac, Dar hi sijn spere op hem brac: Ende hoe hi sach dragen oppenbaerlike Der scoenster joncfrouwen van ertrike 21260 Dat heilege grael, ende daer hi besonder Sach utermaten groet wonder; Ende die scande, die hem was gedaen Op den andren dach, sonder waen, In dien casteel, dar hi weder ende vort 21265 Was gevort al dore die port. Hi seide vanden hermite dar naer, Die hem seide ende bedietde al claer Die betekenesse, dies niet en sparde, Vanden serpente ende vanden liebarde, 21270 Dar hi hem sine doet in besciet. Dit was ene sake dire hi niet, Die coninc Artur, vergeten mochte, Hi hadse allen tijt in sine gedochte Ende was altoes bi desen 21275 Ombe sijn leven in vresen. Alse hi hadde geseit van allen Aventuren, die hem waren gevallen Sint hi vandien hove sciet, Dier hi en liet te tellen niet, 21280 Noch ombe ere noch om scande, Si waren gescreven te hande. Dar na seide Bohort ende Gaheret: Si waren alle in scrifte geset. Die coninc beval tien stonden 21285 Dien ridders vander tafelronden Datsi dar souden openbaren Oft si ewerinc af gesteken waren. Die coninc manese alsoe houde, Dat elc bi sinen ede seggen soude 21290 Oft yman van al der rote Af hadde gesteken Lancelote. Si seiden: neent. Doe seide die coninc: ‘Ic segge dan bi deser dinc, Dat Lanceloet heeft nu ter stonden 21295 Meer eren bracht der tafelronden Dan gi alle hebt gedaen; Ende si soude meer ondergaen Ende nederen, ware die sake Dat hi allene gebrake, 21300 Dan si nederen soude ende vallen Oft die helecht gebrake van u allen. Mi donct, dat gi niet sculdech en sijt Hem te wederseggene teneger tijt, Want wat hi doen can heeft hi nu 21305 Herde wel ende scone getoent u, Dar hi neder heeft geworpen mede Tallen dagen uwe overmodechede.’ Si balgen hen ombe dese wort sere, Ende haetten Lancelote vort mere; 21310 Mar sine woudens vor ogen Altoes gene gelike togen Vore dat geproeft was die minne Tusschen Lancelote entie coninginne, Alse gi horen selt hier naer, 21315 Dar die boec af sprect al claer. Alse die gesellen hadden gedaen Den coninc hare aventuren verstaen Sprac die coninc in deser maniere: ‘Hier ne sijnre comen mar viere 21320 Ende ic versta datter waren .xv. in die queste gevaren, Wildi goede gesellen sijn nu, Vartse soeken die porden met u.’ Lanceloet seide: ‘wisegt wel, ende ic ben 21325 Al gereet te porne met hen: Hets recht dat van mi alsoe si, Ombe dat siere in quamen dore mi.’ Alse mijn her Walewein sal wesen Van siere siecheiden genesen 21330 Hi sal soeken die .iij. broder sijn, Die vander questen noch niet comen sijn; Ende Behort seide alsoe houde Dat hi sinen broeder soeken soude, Ende Gaheret wilde wesen 21335 Geselle, dat seidi, van desen. Dies namen si die queste onder hen lieden, Dar si binnen langen niet af ne scieden. Men was doe blide ende te gemake; Men sprac van messeliker saken. |
Op die dag Artur de koning 21105 Liet zitten gaan in een ring De gezellen van de tafelronden, En liet komen te die tijd Klerken, die te dat uur In schrift de avonturen, 21110 Die de ridders van daar binnen waren Geschied in hun uitgaan. Men bracht de heiligen voort gelijk, Daar de eden op waren gedaan. De koning sprak tot Lancelot toen, 21115 Daar allen die van binnen hoorden toe: Ԍancelot, toen ge van hier scheidde Ge deed toen uw eed niet, Daar men u bij beloven mag In uw komen heden de dag; 21120 En ge hebt van die tijd Vele avonturen gevonden, Dat ge scheidde van hier binnen, Die we horen willen en kennen, Die men hier binnen geheel in schrift 21125 Met anderen avonturen leggen zal; Ge moet zweren hier ter plaatse Dat ge niet anders zal zeggen dan waarheid; En om schande die u is geschied Nee zal je het avontuur niet verhelen;,’ 21130 Hij zwoer het, en Walewein mede En Bohort en Garhies ter plaatse. Toen vertelde Lancelot van alle Avonturen, die hem waren gevallen Sinds dat hij van de hof scheidde. 21135 Ten eerste zei hij wat hem was geschied Van die Griffoen, aldus genoeg Hoe hij zijn wapens weg droeg. Daarna vertelde hij van de oude vrouw, Die hem ver heen leidde. 21140 Daarna hoe hem genas die jonkvrouw Van het venijn, en van de rouw, Die hij ter fontein ontving, En hoe ze hem minde om dat ding, En dat ze bijna dood daarvan was, 21145 En hoe ze toen deed belofte Te behouden haar zuiverheid Door zijn minne, te elke plaats; Daarna hoe hij hielp in haar oorlogen Karels kinderen, de hertogen, 21150 En hoe hij schoffeerde in de vlakte Garhies, Gurrehes en Agravein, Omdat hij ze niet herkende; Daarna hoe dat hem Lionel liet In het bos, daar hij lag, 21155 En hoe hem betoverde op die dag Die vrouwen, die hem slapende vonden, En hoe ze hem weg voerden te die tijd Ten kasteel van de Charette; hoe Dat hem een jonkvrouw verloste toen. 21160 Daarna, hoe hij ten toernooi kwam, Die de koning Bandemagus nam Tegen de koning van Norgales, en waar, En hoe dat hij hem hielp daar. De koning van Norgales sprak daartoe: 21165 ԗaarlijk, ge hielp hem goed toen, Want ik nooit een man op een dag Zoveel met wapens doen zag, En we waren bij u alleen Allen algemeen geschoffeerd.,’ 21170 Toen lachte Arthur de koning En allen die waren in de ring. Toen begon hij een gesprek dat, Hoe hij te koning Visser was, En hoe hij onder de tombe dood sloeg 21175 Een serpent, dat hem grote vrees deed; En hoe dat heilige vat, Als men daar ter tafel zat, Vervulde met dure spijzen De tafel in alle wijze; 21180 Maar hij gewaagde niet dat, Hoe hij van konings dochter bedrogen was. Dat nee liet hij te zeggen niet Om de schande die hem was geschied; Maar vanwege zijn vrouwe, 21185 De koningin, zweeg hij er van stil, Daar hij mee waande te verliezen Haar minne, wist ze de waarheid. Daar zei hij alle avonturen, Die hem geschiedde, van het uur 21190 Dat hij van het hof scheidde; en daarna Vertelde hen dat nieuws Van Hestor, dat hij zijn broeder was, En hoe hij eerder dat niet wist. Hij vertelde van die dans daarna, 21195 Hoe ze er allen bleven die daar kwamen, En bij wat redenen dat geviel, En dat hij daar het schaakspel vond, Dat hij de koningin zond. Toen zei hij van de onmin 21200 En van de rouw en van de ongenade, Die hem de hertog Karels neven deden, Daar ze hem wierpen gevangen In een put onder de slangen. De koning weende te dat uur 21205 Toen hij dat avontuur hoorde; Weet wel, dat datzelfde deed De koningin en al de hof mede. En hij toonde hen de jonkvrouw, Die hem bracht uit de grote rouw. 21210 Hij vertelde voort voor hen allen Het avontuur dat hem was gevallen Tot de tijd dat hij te toernooi kwam. En toen de koning al dat vernam Hij zei: ‘Gij verwondert het zeer dat, 21215 Dat Hestor van Mares uw broeder is; Niet, ik ben blijde van deze, Want Hestor lijkt me te wezen Een van de beste ridders bij gelijkenis, Die ik nu weet in aardrijk; 21220 En de tafelronde zou bij dien Veel meer zijn ontzien, Dat er 2 ridders toe behoren, De beste die men weet, zoals tevoren.’ En omdat het nieuws 21225 Van Lancelot’ s daden meer waren Dan van iemand anders liet de koning In schrift zetten al die dingen, Zodat in konings plankenkast was gevonden Een boek van deze, te die tijd 21230 Dat hij was ter dood gewond, Die sprak van Lancelot grote wonder. Toen Lancelot’ s avonturen waren daar In schrift gezet, daarna Zei Walewein die zijne alzo, 21235 Maar hij deed er geen eed toe, Omdat hij deed daarvan Zijn eed toen hij de hof ruimde. Hij vertelde van de tombe gelijk, Die hij ter woeste kapel vond, 21240 Daar hij die zwaarden opgericht vond, En van de tombe die zo licht brandde, En van de letters, die lieten verstaan Dat dit vuur niet uit zou gaan Eer die kwade ridder kwam te die plaats, 21245 Die bij zijn vuile onzuiverheid Verloor dat hij daartoe niet nee deugde, Dat hij te hoofde brengen mocht Dat avontuur van de graal; En hij had mee in zijn verhaal, 21250 Dat tot een andere plaats stonden Letters, die dat oorkonden Van die ridder, dat diegene Was de zoon van de droevige koningin; Dit verstond hij vrij slecht 21255 Toen vertelde hij voort in zijn verhaal Van het toernooi, daar hem Hestor af stak, Daar hij zijn speer op hem brak: En hoe hij openbaar zag dragen De mooiste jonkvrouw van aardrijk 21260 De heilige graal, en daar hij bijzonder Zag uitermate groot wonder; En de schande, die hem was gedaan Op de volgende dag, zonder twijfel, In dat kasteel, daar hij heen en weer 21265 Was gevoerd geheel door die poort. Hij zei van de heremiet daarna, Die hem zei en al helder aanduidde De betekenis, die het niet spaarde, Van het serpent en van de leeuw, 21270 Daar hij hem zijn dood in zag. Dit was een zaak die hij niet, De koning Artur, vergeten mocht, Hij had het altijd in zijn gedachte En was altijd hierdoor 21275 Om zijn leven in vrees. Toen hij alles had gezegd Avonturen, die hem waren gevallen Sinds hij van het hof scheidde, Die hij liet te vertellen niet, 21280 Noch om eer noch om schande, Ze waren geschreven gelijk. Daarna zei Bohort en Garhies: Ze waren allen in schrift gezet. De koning beval te die tijd 21285 De ridders van de tafelronden Dat ze daar zouden openbaren Of ze ergens afgestoken waren. De koning vermaande ze alzo gauw, Dat elk bij zijn eed zeggen zou 21290 Of iemand van al die groep Af had gestoken Lancelot. Ze zeiden: neen het. Toen zei de koning: ‘Ik zeg u dan bij dit ding, Dat Lancelot heeft nu ter tijd 21295 Meer eer gebracht de tafelronden Dan gij allen hebt gedaan; En ze zouden meer ondergaan En vernederen, was die zaak Dat hij alleen ontbrak, 21300 Dan ze vernederen zouden en vallen Of de helft ontbrak van u allen. Me lijkt, dat ge niet schuldig bent Hem te weerspreken te enige tijd, Want wat hij doen kan heeft hij nu 21305 Erg goed en mooi getoond u, Daar hij neer heeft geworpen mede Te alle dagen uw overmoed.’ Ze verbolgen hem zeer om deze woorden, En haatten Lancelot voort meer; 21310 Maar ze wilden hem daar voor ogen Altijd dat dergelijke niet tonen Voordat beproefd was de minne Tussen Lancelot en de koningin, Zoals ge horen zal hierna, 21315 Daar het boek geheel duidelijk van spreekt. Toen de gezellen hadden gedaan De koning hun avonturen verstaan Sprak de koning op deze manier: ‘Hier nee zijn maar vier gekomen 21320 En ik versta dat er waren 15 in dat avontuur gevaren, Wilde je goede gezellen zijn nu, Ga ze zoeken die met u gaan.’ Lancelot zei: ‘Ge zegt goed, en ik ben 21325 Al gereed te gaan met hen: Het is recht dat het van mij alzo is, Omdat ze er in kwamen door mij.’ Als mijn heer Walewein zal wezen Van zijn ziekte genezen 21330 Hij zal die 3 broeders van hem zoeken, Die van het avontuur noch niet gekomen zijn; En Bohort zei alzo gauw Dat hij zijn broeder zoeken zou, En Garhies wilde wezen 21335 Gezel, dat zei hij, van dezen. Dus namen ze die zoektocht onder hen lieden, Daar ze na lange tijd niet van nee scheiden. Men was toen blijde en te gemak; Men sprak van verschillende zaken. |
21340 Het geviel op dien selven dach, Daer die coninginne ten vensteren lach, Dat Lanceloet bi hare was ende nieman mee Ne ware soe na dan si twee, Die hare tale mochte verstaen. 21345 Die coninginne seide tote hem saen: ԁy Lancelote, verstondi iet die wort, Die Walewein heden brachte vort, Dar gi hem horet vertellen Daventure vander woester capellen, 21350 Die hi seide dat geen man ne brochte Te hoefde, noch dar toe en dochte, Eert Gode alsoe bequame Dat dongevallege riddere daer quame, Die bider keytivechede 21355 Van siere vulre onsuverhede Hadde verloren bi dien dingen Dat hi niet ne mochte te hoefde bringen Die aventuren van den grale, Ende seide vort in sine tale 21360 Vanden selven riddere mede, Datmen hiet tere ander stede Der drover coninginnen sone; Wettie iet wie es die gone?’ - ‘Nenic, vrowe,’ antwerde hi. 21365 Si seide: Ԍanceloet, dat sidi. Hets mi leet dat gi bidien eesche Ende bider hitten van uwen vleesche Faelgieren moet vandien dingen, Dat gise te hoefde nine moget bringen, 21370 Dar alle eertsce vromechede Sal moten sijn gepijnt mede. Nu mogedi seggen wel dat gi Mine minne dire hebt gecocht daer bi, Dat gi hebt verloren dar binnen 21375 Dat gi meer en selt mogen gewinnen; Ende weet wel, dat ic niet min Des drover ben in minen sin Dan gi sijt, maer mere; Bedie hets grote scade, here, 21380 Na dien dat u God hadde gemaect Best ende scoenst ende best geraect, Ende gratieus boven alle man, Ende hi hadde u gegeven nochtan Selc geluc, dat gi sout hebben wale 21385 Gesien dat wonder vanden grale. Nu hebdi verloren dese dinge Bi onser beider vergaderinge. Ons ware beter datic hir voren Noit en ware worden geboren, 21390 Dan aldus vele gods bleven si Te done, alst nu es bi mi.’ Hi seide: Ԗrowe, gi messegget nu; Ic ne ware niet comen, seggic u, Te also groter hoecheden 21395 Alsic ben opten dach van heden, Dat mi al bi u es gesciet. Ic en hadde bi mi selven therte niet Int begin van mire wandelinge Te begripene also hoge dinge 21400 Dar andre liede niet ombe wachten Bi fauten van haren machten; Mar dat gi ende uwe grote scoenhede Mi bracht in soe groete fierhede, Datic gene aventure en vant 21405 Ic en brachse te hovede te hant. [p. 144] Ic was al seker en haddict niet Te hoefde bracht, wats ware gesciet, Bi vromecheiden, ic ne ware Nembermeer te u comen dar nare. 21410 Ende ic moeste ember,’ sprac Lanceloet, ‘Tote u comen ofte bliven doet. Ende dit was die sake, die dede Meest wassen mine vromechede.’ Si seide: ‘Enrout mi niet, here, 21415 Dat gi mi mint dus sere, Nadien dat gire sijt comen bi Te alsoe groter werdecheiden alse gi segt mi; Ende mi es leet dat gi hier voren Te volbringene hebt verloren 21420 Die aventuren vanden grale, Dar ombe gesticht was, weetmen wale, Dat geselscap vander tafelronden.’ Lanceloet seide te dien stonden: Ԗrowe, gi segt groet wonder nu; 21425 Ic en ware niet comen, seggic u, Ne haddi geweest, dar toe Dat ic comen ben, verstaet hoe: Ic was arm in minen iersten spronc, Ende buten minen lande, ende jonc; 21430 Ic en hadde niet dese dingen Sonder vromecheit te hoefde mogen bringen, Dar gi af sprect, al sonder waen; Ende ic en hadder niet toe gedaen, Ne haddic niet soe wel met u gewesen.,’ 21435 Si vrachde hem na desen Ombe Morgueine, die suster was Des conins Artur, alsmen las, Dine hadde gedreget soe. Hi telde hare al doe. 21440 Dies si sere tongemake was; Want si was wel seker das, Dat sine haette lude no stille Anders dan ombe haren wille. Si seide: ‘Here, ic radu wel 21445 Dat gi u wacht, want si es herde fel. Si can soe vele duvelien, Si soude met harre toverien Onneren wel dapperlike Den besten man van ertrike. 21450 Ic en weet wat anders raden u, Dan gi nemt dit vingerlin nu, Ende gijt an uwen vinger draget, Want het toverie verjaget, Ende doetse kinnen al bloet, 21455 Want gi hebbes groten noet.’ Hi nam dat vingerlijn van hare Ende deet an sinen vinger daer nare.’ |
21340 Het geviel op diezelfde dag, Daar de koningin ten venster lag, Dat Lancelot bij haar was en niemand meer Nee waren ze zo nabij dan zij twee, Die hun gesprek mocht verstaan. 21345 ie koningin zei tot hem gelijk: ‘Aai Lancelot, verstond je iets die woorden, Die Walewein heden bracht voort, Daar ge hem hoorde vertellen Het avontuur van de woeste kapel, 21350 Die hij zei dat geen man nee bracht Ten hoofde, noch daartoe dacht, Eer het God alzo bekwam Dat de ongevallige ridder daar kwam, Die bij de ellendigheid 21355 Van zijn vuile onzuiverheid Had verloren bij die dingen Dat hij niet nee mocht ten hoofde brengen Dat avontuur van de graal, En zei voort in zijn verhaal 21360 Van dezelfde ridder mede, Dat men noemde ter andere plaats De droevig zoon van de koningin; Weet ge iets wie is diegene?’ - ‘Neenn ik, vrouwe,’ antwoordde hij. 21365 Ze zei: Ԍancelot, dat ben jij. Het is me leed dat ge bij die is En bij de hitte van uw vlees Falen moet van die dingen, Dat gij het ten hoofde niet mag brengen, 21370 Daar alle aardse dapperheid Zal moeten gepijnigd zijn mede. Nu mag je wel zeggen wel dat gij Mijn minne duur hebt gekocht daarbij, Dat ge hebt verloren daarbinnen 21375 Dat ge niet meer zal mogen gewinnen; En weet wel, dat ik niet minder Dus droeviger ben in mijn zin Dan gij bent, maar meer; Omdat het grote schade is, heer, 21380 Na dien dat God u had gemaakt Beste en mooiste en goed gemaakt, En gracieus boven alle man, En hij had u gegeven nochtans Zulk geluk, dat ge zou hebben wel 21385 Gezien dat wonder van de graal. Nu heb je verloren deze dingen Bij onze beide samenkomst. Ons was beter dat ik hier tevoren Nooit was geworden geboren, 21390 Dan aldus veel goeds gebleven is Te doen, zoals het nu is door mij.’ Hij zei: ‘Vrouwe, ge spreekt verkeerd nu; Ik nee was niet gekomen, zeg ik u, Tot alzo grote hoogte 21395 Als ik ben op de dag van heden, Dat mij alles door u is geschied. Ik had van mij zelf het hart niet In het begin van mijn wandelingen Te begrijpen alzo hoog ding 21400 Daar andere lieden niet om wachten Bij gebrek van hun machten; Maar dat gij en uw grote schoonheid Mij bracht in zo’ n grote fierheid, Zodat ik geen avontuur vond 21405 Ik bracht het ten hoofde gelijk. Ik was geheel zeker en had ik het niet Ten hoofde gebracht, wat er was geschied, Bij dapperheid, ik nee was Nimmermeer tot u gekomen daarna. 21410 En ik moest immer,’ sprak Lancelot, ‘Tot u komen of dood blijven. En dit was de zaak, die deed Meest groeien mijn dapperheid.’ Ze zei: ‘Het berouwt me niet, heer, 21415 Dat ge mij mint aldus zeer, Nadien dat ge er gekomen bent Tot alzo groter waardigheid zoals ge mij zegt; Het is me leed dat gij hiervoor Te volbrengen hebt verloren 21420 Dat avontuur van de graal, Waarom gesticht was, weet men wel, Dat gezelschap van de tafelronden.’ Lancelot zei te die tijd: ‘Vrouwe, ge zegt groot wonder nu; 21425 Ik was er niet gekomen, zeg ik u, Nee had je geweest, daartoe Dat ik gekomen ben, versta hoe: Ik was arm in mijn eerste sprong En buiten mijn land, en jong; 21430 Ik had niet deze dingen Zonder dapperheid ten hoofde mogen brengen, Daar ge van spreekt, al zonder twijfel; En ik had er niets toe gedaan, Nee had ik niet zo goed met u geweest.,’ 21435 Ze vroege hem na deze Om Morgaine, die zuster was Van koning Arthur, zoals men las, U had gedreigd zo. Hij vertelde haar alles toen. 21440 Dus was ze zeer te ongemak; Want ze was wel zeker dat, Dat ze hem haatte op allerlei wijze Anders dan vanwege haar. Ze zei: ‘Heer, ik raad u wel 21445 Dat ge u wacht, want ze is erg fel. Ze kan zoveel duivelskunsten, Ze zou met haar toverij Oneer doen dapper De beste man van aardrijk. 21450 Ik weet wat anders aanraden u, Dan ge neemt deze ring nu, En gij het aan uw vinger draagt, Want het toverij verjaagt, En laat het kennen al bloot, 21455 Want ge hebt grote nood.’ Hij nam de ring van haar En deed het aan zijn vinger daarna.’ |
Dies anders dages quam niemare Dat een riddere doet ware, 21460 Ende hiet Ganors van Scollant, Een edel riddere en een faliant Alse hi levede, ende van groter machte, Ende van edelen geslachte. Die coninc Bandemagus bat doe 21465 Lancelote dat hi sprake dar toe Ane sinen here, den coninc Arture, Ofte Bandemagus ware tier ure Des werdech bi vromecheiden Ofte bi ridderscepe, niet bi rijcheiden, 21470 Des geselscaps vander tafelronden, Dat hine ontfinge te dien stonden. Lanceloet ginc ten coninc te hant, Dien hi in sine camere vant, Ende seidem dat die riddere doet ware. 21475 Hi bat den coninc dar nare, Oft ware sine becominge, Dat hi in sine stat ontfinge Den coninc Bandemaguse, oft hem dochte Dat hi des werdich wesen mochte 21480 Bi ridderscape oft bi crachte, Niet bi enegen geslachte. Die coninc antwerde hem saen: ԁl u wille wert gedaen; Hi es soe vroet man van sinne 21485 Ende van ridderscape, datic wel kinne Dat hi wel werdich es der dinc, Dat hi metten andren sitte in den rinc. Gi sijt selve nu ter stonde Geselle vander tafelronde, 21490 Ende also wel meester alsic, sonder waen, Ende hebter uwen eet toe gedaen, Dat gire en genen man inne Ne selt doen ontfaen dor minne, Noch dor nijt weren, dat hi 21495 Des werdech ende soffisant si.’ Lanceloet seide: Ԃi mire wet, Hi es van ridderscape bewart bet Dan vele andre, dimen hir siet; Ende al en es hi also groet riddere niet 21500 Alsi som sijn, here, nochtan Es hi soe vorbare ende soe groet man, Wi souden hebben van sinen geselscape Meer eren dan van selc ridderscape. Ic segge, here, bi deser sake, 21505 Dat recht es datmen make Geselle vander tafelronden. Ende hi es al noch ten stonden Wel in sine cracht, dats oppenbaer, Alse die mare en heeft .l. jaer.,’ 21510 Die coninc ontboet alle bi namen Die vander tafelronden; ende alsire quamen Vertelde hen die coninc al bloet Dat hem geseit hadde Lanceloet Van Bandemaguse den coninc. 21515 Ende alse hem tgeselscap beraden ginc Seiden si som al oppenbare Datmenne niet sculdech tontfane en ware, Ombedat hi niet ne was noch doe Van ridderscepe geproeft soe, 21520 Dat hi biden ridderscape sine Werdech ware hare geselle te sine, Ende datmenne ombe sine rijchede Niet sculdech en ware tontfane mede, Mar bi vromecheiden ende bi ridderscape. 21525 Doe sprac een vanden geselscape, Des conincs Uriens sone Urien, Ende seide: ‘Watsprecti vandien Dat ember moet wesen, sonder waen; Wildi, gi seltene ontfaen, 21530 Oft en wildine ontfaen niet, Nochtan sal hijt sijn, wats gesciet, Nadat Lanceloet wilt; want hi sal, Wildi oft ne wilt, sinen wille doen al; Hir bi es beter dat gijt doet gereet 21535 Soe dats u Lanceloet danc weet.’ Die coninc Ydier seide doe: ‘wigeeft goeden raet hir toe: Laet ons dan doen dat wille Lanceloet, Nadien dat ember wesen moet 21540 Dat hi moet sijn ontfaen.’ Doe gingen si ten coninc saen: Si seiden si dadent gerne dor Lanceloets bede Ende ombe dat hijs was werdech mede. Op dien dach Bandemagus die coninc 21545 Sat inder tafelronden rinc, Ende deder alselken eet toe Alser toe behorde te done doe; Want hi swoer in dier manieren, Dat hi meer en soude faelgieren 21550 Te helpene vrowen dies noet hadden dan, Noch edelen ontheerden man, Noch joncfrouwen, op dat hi ware Van helpen versocht van hare. Die coninginne namene bider hant 21555 Ende settene bi Lancelote al te hant; [p. 145] Si seide: ‘coninc, ic minne u sere, Dar ombe gevic u desen here Tenen geselle, ende biddem dat hi Nu meer uwe geselle si, 21560 Ende dat hi u houde vort an Over geselle meer dan andren man, Die hem niet en bestaet nare.’ Doe seide Lanceloet tote hare: ‘Vrouwe, nadien dat u wille es, 21565 Ic ben herde gewillech des.’ Die coninc dancte sere hen beden Van harre groter hovescheden. Daer was grote feeste, sonder sage, Die gedurde al dore drie dage. 21570 Opten vierden dach dar nare Quam Lanceloet ter coninginnen ende seide hare: Ԗrowe, opdat genoechde u, Ic soude varen soeken nu Minen broder ende Lionele. 21575 Ic bens gepijnt in groten dele, Datic niet en wet war si mogen wesen.’ - ‘Ne ware niet soe grote noet van desen,’ Seide si, ԭi soude dat sceden Herde leet sijn van ons beden; 21580 Want mi sal lettel gemaecs gescien Den dach dat ic u niet sal sien. Hir ombe biddic u dat gi haest sere, Oft gi wilt dat ic embermere Doe dat u bequamelijc si.,’ 21585 Hi sout gerne doen, antwerde hi. Alse Bandemagus horde mare daer of, Dat Lanceloet nam anden coninc orlof Was hi in wille alsoe houde Dat hi Lancelote volgen soude, 21590 Ende beval sinen neve thant, Die Patrides hiet, sijn lant, Ende beval stareke den lieden sijn Datsi hem onderdanech souden sijn, Ende dat sine over here ontfingen. 21595 Si waren gewillech te dien dingen. Des anders dages porde Lanceloet Uten hove van Kameloet, Ende Behort ende Gaheret bede, Entie coninc Bandemagus mede. 21600 Ende alsi van Waleweine scieden Hi weende sere op hen lieden Dat hi achter hen moeste bliven doe Bi dien, dat hi was gewont soe. Hi seide hi soude hen volgen nare 21605 Tierst dat hi genesen ware. Si reden dar har wech gelach, Sonder eten ende drinken den iersten dach. Des anders dages, alsi quamen Uten foreeste, si vernamen 21610 In haren wech bat af .i. deel Enen herde wel staenden casteel, Die den casteel van den Witten Dorne hiet. Sine kinden den casteel niet. Alsire in quamen si vonden 21615 Enen man ridende tien stonden Op een mager part al naect, Ane himde ende ane broec al mesmaect: Ende hem waren gebonden onsoete Onder des perts buc sine voete. 21620 Hem volgeden wel .c. robaude doe, Die op hem huweden ember toe, Ende worpen na hem mede Al in een goer ende vullichede, Ende berechtene soe, datmen ter stont 21625 Niet bekennen mochte nese noch mont. Gaheret reet een deel bat nare, Ende wert te hant geware Dat Mordreit sijn broder was. Hi was sere tongemake das: 21630 Hi vor te hen lieden waert, Ende nam enen dorpere metter vart Ene hache ute sicre hant, Ende gaf Behorde sine gelavic altehant: Hi sloech op die gene sere doe, 21635 Die sinen broder beredden soe. Sine gesellen slogense na desen Gelijc oft beesten hadden gewesen, Ende si worden doe vliende sere Ten castele wart, dar was haer here, 21640 Die Matheus die felle hiet bi namen. Ende alsi gewont vor hem quamen Ende bloetdech, hi vrachde hen saen Wie hen dat hadde gedaen. Een knape seide hem metter vart: 21645 ‘Here, dar wi brachten udewart Den verwonnen riddere, wi vonden .iiij. gewapende ridders tien stonden; Ende deen riddere van hen vieren Bescuddene in selker manieren, 21650 Dat hi, dar hi ons quam jegen, Wel .xl. man heeft doet geslegen.’ Alse die here dat horde hi beval Die porten te slutene overal, Ende sprac aldus te sinen lieden wart: 21655 ‘wiheren, wapent u ter vart; Ons sijn wel .xl. man verslegen: Nu laet ons setten dar jegen Dat wi dat wreken soe sere, Datmen daraf spreke embermere.,’ 21660 Gaheret, die sinen brader vant, Leidene in eens ridders huys thant, Darsi niemanne in ne vonden; Die van dien hus waren tien stonden Ter vechtingen gegaen alle. 21665 Si vonden dar te haren gevalle Clederc ende perde gnoech: Si namen dar af har gevoech. Alse Mordereit weder becomen was Bat hi Gaherette das, 21670 Dat hi seide wie die ridders waren, Die met hem dar quamen gevaren. Als hise nomen horde Hi was blide om die worde. Hi groette Lancelote te hant, 21675 Ende maectem met hem becant. Lanceloet was blide dat hine vant. Hi vrachde Mordereide te hant War ombe datmenne sloech soe. Hi teldem algader doe, 21680 Hoe sine met crachte hadden gevaen, Ende hem die scande hadden gedaen Ombe dat hi vander tafelronden was. Hi seide: ‘Here, sijt seker das, Dat hir binnen sijn oppenbaerlike 21685 Dongetroste liede van eertrike; Want alsoe alsi daden met mi Doen si met al den genen die si Vaen mogen, opdat si sijn Van Arturs hove: dits waerheit fijn.,’ 21690 Lanceloet beval Behorde alsoe houde, Dat hi dat vier in steken soude; Want in andren manieren Ne soudemense niet mogen scoffieren. .i. knape verborde die dinc, 21695 Die was met Bandemaguse den coninc: Hi stac dat vier in ene scure, Die al vol hoys lach tier ure. Die vander port en namens niet ware Dat dat vier berde clare. 21700 Si reden ten vif gesellen wart. Alse Lanceloet hens geware wart Liep hi voren sine gesellen al gram, Ende stac den iersten die jegen hem quam Al dore den lichame mettien spere, 21705 Dat hi doet viel al sonder were; Ende elc stac den sinen vanden perde. Doe vinc harlijc ten swerde, Ende werden hen soe stoutelike Jegen die van binnen gemeinlike, 21710 Datse elc man, dijt hadde gesien, Met rechte prisen soude vandien. Lanceloet sloech op ende neder, Ende deetse sceden wech ende weder. Hi sloech doet ridders ende perde, 21715 Dar hise met alle ververde Die sine slage sagen tien tiden. Nieman en dorste sijns ontbiden. Behort halp hem wel dar toe Ende Bandemagus alsoe, 21720 Ende die .ij. gebrodere. Binnen dien wart Dat vier groet geoppenbart, Ende die .v. gesellen gingen jagen Die van binnen met groten slagen, Ende slogense doet, nu daer, nu hir, 21725 Ende dedenre vele vlien int vier. Lanceloet sloech enen riddere daer Den helm vanden hovede, ende seide daer nar, Dat hinc te hant doet soude slaen, En ware dat hi hem wisede saen 21730 Welc die here vandar binnen ware. Die gene wisdene hem dar nare, Darne Behort hadde onder hant. Lanceloet reet dar wart al te hant, Ende sloech hem thoeft af mettien. 21735 Alse dandre haren here doet sien Gaet elc vlien al dat hi mach. Ende alse Lanceloet vluchtech sach Vor hi ende sine gesellen mede Al te hant van dier stede. 21740 Die port verbernede al doe, Ende al tgoet wert verloren toe. Dus reden si wel .xv. dage vort Nadat verbert was die port, |
De volgende dag kwam nieuws Dat een ridder dood was, 21460 En heette Ganors van Schotland, Een edele ridder en een dappere Toen hij leefde, en van grote macht, En van edel geslacht. De koning Bandemagus bad toen 21465 Lancelot dat hij sprak daartoe Aan zijn heer, de koning Arthur, Of Bandemagus was te dat uur Dus waardig bij dapperheid Of bij ridderschap, niet van rijkheid, 21470 Het gezelschap van de tafelronden, Dat hij hen ontving te die tijd. Lancelot ging gelijk naar de koning, Die hij in zijn kamer vond, En zei hem dat die ridder dood was. 21475 Hij bad de koning daarna, Of het hem bekwam, Dat hij in zijn plaats ontving De koning Bandemagus, als hij dacht Dat hij aldus waardig wezen mocht 21480 Bij ridderschap of bij kracht, Niet bij enig geslacht. De koning antwoordde hem gelijk: ԁl uw wil wordt gedaan; Hij is zo verstandig van geest 21485 En van ridderschap, dat ik wel erken Dat hij wel waard is dit ding, Dat hij met de anderen zit in de ring. Ge bent zelf nu ter stonde Gezel van de tafelronde, 21490 En alzo goede meester zoals ik, zonder twijfel, En hebt er uw eed toe gedaan, Dat ge er geen man in Nee zal laten ontvangen door minne, Noch door nijd verweren, dat hij 21495 Aldus waardig en geschikt is.’ Lancelot zei: ‘Bij mijn weten, Hij is van ridderschap beter bewaard Dan vele anderen, die men hier ziet; En al is hij niet alzo grote ridder 21500 Zoals sommigen zijn, heer, nochtans Is hij zo’ n uitnemende en zo’ n grote man, We zouden hebben van zijn gezelschap Meer eer dan van sommige ridderschap. Ik zeg, heer, bij deze zaak, 21505 Dat het recht is dat men hem maakt Gezel van de tafelronden. En hij is al noch ten stonden Wel in zijn kracht, dat is openbaar, Als die maar heeft 50 jaar.,’ 21510 De koning ontbood allen bij namen Die van de tafelronden; en toen ze er kwamen Vertelde hen de koning al bloot Dat hem gezegd had Lancelot Van Bandemagus de koning. 21515 En toen het gezelschap zich beraden ging Zeiden zij sommigen al openbaar Dat men hem niet schuldig te ontvangen was, Omdat hij niet nee was noch toen Van ridderschap beproefd zo, 21520 Dat hij bij de ridderschap te zijn Waardig was hun gezel te zijn, En dat men hem om zijn rijkheid Niet schuldig was te ontvangen mede, Maar bij dapperheid en bij ridderschap. 21525 Toen sprak een van het gezelschap, De koning Uriens zoon Urien, En zei: ‘Watspreek je van die Dat immer moet wezen, zonder twijfel; Wilde ge, ge zal hem ontvangen, 21530 Of wil je hem niet ontvangen, Nochtans zal hij het zijn, wat er geschiedt, Nadat Lancelot het wil; want hij zal, Wil ge of niet wil, al zijn wil doen; Hierbij is het beter dat gij het doet gereed 21535 Zodat Lancelot uw dank weet.’ De koning Ydier zei toen: ԇij geeft goede raad hiertoe: Laat ons dan doen dat Lancelot wil, Nadien dat immer wezen moet 21540 Dat hij moet zijn ontvangen.’ Toen gingen ze ten koning gelijk: Ze zeiden ze deden het graag door Lancelot’ s bede En omdat hij het waardig was mede. Op die dag Bandemagus de koning 21545 Zat in de ring van de tafelronden, En deed er al zulke eed toe Als er toe behoorde te doen toen; Want hij zwoer in die manieren, Dat hij niet meer zou falen 21550 Te helpen vrouwen die het nodig hadden dan, Noch edele onteren man, Noch jonkvrouwen, opdat hij was Van hulp verzocht van haar. De koningin nam hem bij de hand 21555 En zette hem bij Lancelot al gelijk; Ze zei:’Koning, ik min u zeer, Daarom geef ik u deze heer Tot een gezel, en bid hem dat hij Nu meer uw gezel is, 21560 En dat hij u houdt voortaan Voor gezel meer dan andere man, Die hem niet na bestaat.’ Toen zei Lancelot tot haar: ‘Vrouwe, nadien dat het uw wil is, 21565 Ik ben erg gewillig dit.’ De koning bedankte zeer hen beiden Van hun grote hoffelijkheid. Daar was groot feest, zonder sage, Die duurde al door drie dagen. 21570 Op de vierde dag daarna Kwam Lancelot ter koningin en zei haar: ‘Vrouwe, op dat het u vergenoegt, Ik zou gaan zoeken nu Mijn broeder en Lionel. 21575 Ik ben gepijnigd een groot deel, Dat ik niet weet waar ze mogen wezen.’ - ‘Neen was me niet zo’ n grote nood van deze,’ Zei ze, ԭe zou dat scheiden Erg leed zijn van ons beiden; 21580 Want me zal weinig gemak geschieden De dag dat ik u niet zal zien. Hierom bid ik u dat ge u zeer haast, Als ge wil dat ik immermeer Doe dat u bekwaam is.,’ 21585 Hij zou het graag doen, antwoordde hij. Toen Bandemagus daar bericht van hoorde, Dat Lancelot nam aan de koning verlof Was hij in wil alzo gauw Dat hij Lancelot volgen zou, 21590 En beval zijn neef gelijk, Die Patrides heette, zijn land, En beval sterk zijn lieden Dat ze hem onderdanig zouden zijn, En dat ze hem voor heer ontvingen. 21595 Ze waren gewillig tot die dingen. De volgende dag ging Lancelot Uit de hof van Carmeloet, En Bohort en Garhies beide, En de koning Bandemagus mede. 21600 En toen ze van Walewein scheiden Hij weende zeer op hen lieden Dat hij toen achter hen moest blijven Omdat, dat hij zo was gewond. Hij zei hij zou hen navolgen 21605 Ten eerste dat hij genezen was. Ze reden daar hun weg lag, Zonder eten en drinken de eerste dag. De volgende dag, toen ze kwamen Uit een bos, ze vernamen 21610 In hun weg verder af een deel Een erg goed staande kasteel, Die het kasteel van de Witte Dorens heette. Ze kenden het kasteel niet. Toen ze er in kwamen ze vonden 21615 Een man rijdende te die tijd Op een mager paard geheel naakt, Aan hemd en broek geheel mismaakt: En hem waren hard gebonden Onder het paardenbuik zijn voeten. 21620 Hem volgden wel 100 rabauwen toen, Die op hem hieuwen immer toe, En wierpen naar hem mede Voortdurend drek en vuiligheid, En berechtten hem zo, dat men terstond 21625 Niet bekennen mocht neus noch mond. Garhies reed een deel dichter na, En werd gelijk gewaar Dat het Mordret zijn broeder was. Hij was zeer te ongemak dat: 21630 Hij voer tot hen lieden waart, En nam een dorper met een vaart Een bijl uit zijn hand, En gaf Bohort zijn lans al gelijk: Hij sloeg zeer op diegene toen, 21635 Die zijn broeder bereidde zo. Zijn gezellen sloegen ze na dezen Gelijk of het beesten waren geweest En ze begonnen toen zeer te vlieden Ten kasteel waart, daar hun heer was, 21640 Die Matheus de felle heet bij naam. En toen ze gewond voor hem kwamen En bloederig, hij vroeg hen gelijk Wie hen dat had gedaan. Een knaap zei hem met een vaart: 21645 ‘Heer, daar we brachten uitwaarts De overwonnen ridder, we vonden 4 gewapende ridders te die tijd; En de ene ridder van hen vieren Behoedde hem op zo’ n manier, 21650 Dat hij, daar hij ons kwam tegen, Wel 40 man heeft dood geslagen.’ Toen de heer dat hoorde hij beval De poorten te sluiten overal, En sprak aldus tot zijn lieden waart: 21655’gij heren, wapen u ter vaart; Ons zijn wel 40 man verslagen: Nu laat ons zetten daartegen Dat we dat zo zeer wreken, Dat men daarvan spreekt immermeer.,’ 21660 Garhies, die zijn broeder vond, Leidde hem in een ridders huis gelijk, Daar ze niemand nee in vonden; Die van dat huis was te die tijd Ter vechten gegaan alle. 21665 Ze vonden daar tot hun geluk Kleren en paarden genoeg: Ze namen daarvan hun gevoeg. Toen Mordret weer bekomen was Bad hij Garhies dat, 21670 Dat hij zei wie die ridders waren, Die met hem daar kwamen gegaan. Toen hij ze noemen hoorde Hij was blijde om die woorden. Hij groette Lancelot gelijk, 21675 En maakte met hem bekend. Lancelot was blijde dat hij hem vond. Hij vroeg Mordret gelijk Waarom dat men hem zo sloeg. Hij vertelde hem allemaal toen, 21680 Hoe ze hem met kracht hadden gevangen, En hem die schande hadden gedaan Omdat hij van de tafelronden was. Hij zei: ‘Heer, wees zeker dat, Dat hier binnen zijn openbaar 21685 De ontrouwste lieden van aardrijk; Want alzo zoals ze mij deden Doen ze met al diegenen die ze Vangen mogen, opdat ze zijn Van Arthur’ s hof: dit is waarheid fijn.,’ 21690 Lancelot beval Bohort alzo gauw, Dat hij dat vuur in steken zou; Want in anderen manieren Nee zou men ze niet mogen schofferen. Een knaap hoorde dat ding, 21695 Die was met Bandemagus de koning: Hij stak dat vuur in een schuur, Die al vol hooi lag te dat uur. Die van de poort namen het niet waar Dat dit vuur helder brandde. 21700 Ze reden tot de vijf gezellen waart. Toen Lancelot hen gewaar werd Liep hij voor zijn gezellen geheel gram, En stak de eerste die tegen hem kwam Geheel door het lichaam met een speer, 21705 Zodat hij dood viel al zonder verweer; En elk stak de zijne van het paard. Toen ving iedereen ten zwaard, En verweerden hen zo dapper Tegen die van binnen algemeen, 21710 Dat het elke man, die het had gezien, Met recht prijzen zou van die. Lancelot sloeg op en neer, En liet ze scheiden heen en weer. Hij sloeg ridders en paarden dood, 21715 Daar hij ze geheel bang mee maakte Die zijn slagen zagen te die tijd. Niemand op hem durfde te wachten. Bohort hielp hem goed daartoe En Bandemagus alzo, 21720 En de gebroeders. Binnen dien werd Dat vuur groot geopenbaard, En d 5 gezellen gingen jagen Die van binnen met grote slagen, En sloegen ze dood, nu daar, nu hier, 21725 En lieten er vele vlieden in het vuur. Lancelot sloeg een ridder daar De helm van het hoofd, en zei daarna, Dat hij hem gelijk zou dood slaan, Tenzij dat hij hem wees gelijk 21730 Welke de heer vandaar binnen was. Diegene wees hem daarna, Daar hem Bohort onder handen had. Lancelot reed derwaarts al gelijk, En sloeg hem het hoofd af meteen. 21735 Toen de anderen hun heer dood zagen Ging elk vlieden dat hij mag. En toen Lancelot ze vluchten zag Voer hij en zijn gezellen mede Al gelijk voor die plaats. 21740 De poort verbrandde toen geheel, En al het goed was verloren toe. Dus reden ze wel 15 dagen voort Nadat verbrand was die poort, |
Ende quamen optien .xv. dach 21745 Dar mijn her Ywain gevaen lach. Soe dat Bandemagus knape vore quam, Ende alsene die here vernam Vrachdi met wien hi ware. Die ander seide dar nare: 21750 ‘Ic ben met .v. ridders, here, Van Arturs hove, die tavont mere Gerne souden herbergen met u, Want sine weten war varen nu.’ Hi seide: ԓech hen dat niet en gesciet, 21755 Bedie ic en minse niet, Noch den coninc, sonder waen. Ic houde enen haren geselle gevaen Hen tonwerden; ende waren si In mine gevancnesse alse hi, 21760 Si souden hir moten al stille Bliven, al wart har onwille.’ Die knape seide: ‘Dat ware scade, Lagen si in uwe genade; Elc van hen es beter nu ter tijt 21765 Dan .xl. ridders al selke alse gi sijt.’ Hi kerde te Lancelote te hant, Ende vertelden wat hi vant. Lanceloet seide daer nare Dat die riddere niet also hovesch en ware 21770 Alse selc dien hi hadde gesien, Ende dat hi niet en was in wille van dien Dat hi woude herbergen doe Darment hem ontseide soe; ԍar onsen geselle motewi 21775 Ember weder hebben, dien hi Hout gevaen.’ Ende dar naer Voren si alle gader daer. Doe sprac Lanceloet tote hem dese wort, Sonder groeten: ‘Riddere, hort! 21780 Wi hadden hir gesint lettel ere Ombe uwe herberge tavont mere; Dat gi niet wout doen verstaewi, Ende wi motent laten dar bi; Mar wi willen bidden u 21785 Over onsen geselle nu, Dien gi hout gevaen hir binnen, Dat gine ons weder geft met minnen Eer wi meer doen te desen.’ Hi seide: ‘Dat ne mach niet wesen 21790 Noch ombe vrese noch om bede toe.’ Ende hi ginc sluten die porte doe. Gaheret sloech met sporen sijn part Ende stakene ter neder metter vart. Si seiden si soudene doet slaen, 21795 Hine delivererde hem saen, Den riddere dien hi hilt gevaen daer. Hi seide: hi en hads genen vaer. Behort ginc hem ane also houde, Alse die hem thoeft af slaen woude. 21800 Ende alse hi den slach comen sach Hi riep: ԁy edel ridder, owach, Ne slaet mi niet doet, ic sal Dat gi eiscet doen al.’ Ende hi sekeret hem dar naer. 21805 Hi leidese al te hant daer Mijn her Ywayn lach gevaen, Ende hietene ute gaen. Hi quam ute al gesont, Dies alle blide waren tier stont. 21810 Ende alse mijn her Ywayn sach an Lancelote hi seide dan: ‘Here, ic waende vor desen Wel dat gi doet hadt gewesen; Mar danc hebbe God ende gi, 21815 Hets mi wel comen dar bi, Dat gi hir quaemt te minen vromen; Ic en ware meer ute comen Ne wardi niet comen hare. Lanceloet beval dar nare 21820 Bandemagus knape dat hi soude Wapine soeken also houde, Ombe te wapinen mede Mijn her Ywaine ter stede. Die knape sochte daer hi vant 21825 Wapene, ende men wapendene thant. Alse die here van dar binnen wart Geware datsi maecten hare vart, Hi bat mettien Lancelote das, Bider trouwen, die hi sculdech was 21830 Allen vrien mannen, dat hi seide Hem sinen name sonder beide. Lanceloet hadde die scame Hem te helne sinen name, Ende noemden al oppenbaer. 21835 Dander viel hem te voeten dar naer, Ende badene te blivene te hant, Ende seide: Ԉaddic u eer gecant Alsic u nu kinne, sonder waen, Ic haddu mine huse ontdaen, 21840 Ende van minen prisone mede Al uwen wille gedaen ter stede; Ic weet dat wel, sekerlike, Dat gi sijt man van eertrike Doer wien men meest sculdech es 21845 Te done, ic ben al seker des.’ Hi bat Lancelote daer naer Soe vele, dat hi dien nacht bleef daer. Dies avonts, alsmen hadde geten, Woude mijn her Lanceloet weten 21850 War ombe mijn her Ywain was gevaen. Doe seide die here ende telde saen Hoe mijn her Ywain neder stac Des gygants scilt, daer groet ongemac In al dat lant af gesciede: 21855 Het was al verwoest, ende vele liede [p. 147] Waren dar mede gequetst sere, Soe dat selke scade noit ere Gesciede in lande alst dede van dien. ‘Ende alsic dit hadde versien 21860 Woudic wreken al dit lant. Doe wapendic mi al te hant, Ende .vi. ridders met mi; Ende wi vingene, bedi Dat wine leveren wouden ter vart 21865 Den gygant, quame hi hare wart, Dat hire justicie af dade, Alselke als hi worde te rade. Nu sidi wel te poente comen Te siere baten, te siere vromen; 21870 Want die gygant hores niemare Ende soude margen sijn comen hare.’ Lanceloet seide alsoe houde: ԗistic dat hi margen hir comen soude Ic soude bliven daric nu ben 21875 Om te vechtene jegen hem, Ombe in paise te settene dit lant.’ Die wert antwerde hem al te hant: ‘Hi dade aelmoesenen mere Dan enech man dede noit ere, 21880 Die onder mochte doen desen; Ende het soude scoender ridderscap wesen Dan in dit lant enech es gesciet, Want hets man dimen meest ontsiet, Na mire bester wetentheden, 21885 Die leeft op den dach van heden.’ Behort bat Lancelote daer af, Soe dat hi hem ene bede gaf Bi dien orlove der gesellen, Dar gi hir vore af horet tellen, 21890 Des hi was utermaten blide, Ende seide dese wort tien tide: Hi seide: ‘Here, wetti Wat gi hebt gegeven mi? Gi hebt mi georloeft te hant 21895 Te vechtene jegen dien gygant, Die hier op morgen comen sal, Gi ende dit geselscap al, Dies ic u allen weet groten danc.’ Lanceloet seide eer iet lanc: 21900 ‘wihebt mi bedrogen, Behort; Haddic van desen eer gehort, Dit ne haddic u georlovet niet, Wat soere af ware gesciet, Ombe dat sere tontsien es di gygant, 21905 Na datmen segt in dit lant; Ende ic biddu datgi mi Dese batalie laet doen, bedi Datic ben al nu ter tijt Een deel sekerre dan gi sijt.,’ 21910 - ‘Des ne doe ic niet,’ sprac Behort doe; ‘Ic hope dattic doen sal alsoe, Here, dat gijs blide selt wesen.’ Lanceloet sprac: ԇod onne u van desen!’ Si waren daer herde wel ontfaen: 21915 Savonts alsi slapen souden gaen Was daer gemaect elkerlike Een bedde scone ende rike, Ende te Lanceloets behoef, te waren, Een scoender dan dandre waren, 21920 Ombe dat sine gesellen begerden Datment hem dade te werden. Te sinen voeten lach die coninc Bandemagus, die om gene dinc Leggen en woude in ander stede, 21925 Wat Lanceloet dar toe dede. Sanders dages, also si hadden gehort Messe, was gewapent Behort. Bandemagus brachte tier stede Lanceloets swert, bi siere bede; 21930 Ende Lanceloet nam dat swert doe Ende sprac dus Behorde toe: Ԃehort, ic geve u dit swert!’ Doe dede hi bringen sijn part Ende hi gaeft Behorde. 21935 Dar na seidi dese worde: Ԃehort, ic hebbe vrese van u, Omdat gi hebt te done nu Jegen enen machtegen man ende ficren Sonder gelijc. Bi dier manieren 21940 Biddic om u ere Ende om uwe bate sere, Dat gi mi laet doen di batalie.’ - ‘Here,’ sprac Behort, ‘Sonder falie, Dat en mach altoes niet wesen.,’ 21945 Behort sat op sijn pert na desen. Die wart gaf hem dien scilt daer naer, Die mijn her Ywain brachte daer. Hi namene ende vor ute te hant, Ende beide na dien gygant. 21950 Doe sprac Lanceloet dese worde Te sinen geselle van Behorde: ‘Ombe dat Behort teter ende jonc es Hebbic te merre sorges des, Datten die gygant mach slan doet, 21955 Die soe starc es ende soe groet; Ic sal mi wapenen dar bi.’ - ‘wihebt wel gepenst,’ seiden si. Si gingen ten cartelen liggen saen Om te siene hoet soude vergaen, 21960 Soe datsi, dar si alsoe lagen, Den gygant comen sagen. Si spraken tote Lancelote daer naer: ‘Here, siet den gygant daer.’ Hi antwerde: ԍine vrese es al 21965 Dat hi ons drove maken sal.’ Hem liepen die trane uten ogen; Hi begonste droefheit togen. Si troestene sere vandien. Alse Behort den gygant hadde versien 21970 Hi gereidde hem ter joesten sonder worst, Ende hilt den scilt vor sijn borst. Die gygant riep te hem wart, Tierst dat hi sijns geware wart: ‘Riddere, in onwerden van mi 21975 Staecti minen scilt af, dar gi Groet quaet ane daet, ende dar u Ombe steet te stervene nu.’ Si reden elc op andren ende staken Dattie gelavien in stucken braken: 21980 Elc geraecte andren soe heerde, Datsi beide vielen ter eerde Ende lagen beide soe ontdaen, Datsi qualike mochten opstaen. Behort spranc op, die dapper was, 21985 Ende scaemden sere das, Dat hi soe lange ter erden lach Dar Lanceloet sijn neve toe sach, Dien hi ontsach vor alle man; Ende hi ginc den gygant an, 21990 Die op was begonnen staen, Ende slogene op dien helm saen, Dat hine dede vallen mettien Ter erden neder op sine knien. Dar na verhaeldi noch enen slach, 21995 Ende slaet op hem al dat hi mach, Soe dat hi dar af te handen Neder viel, met beiden handen. Hi richte hem op na desen, Alse die was in groter vresen. 22000 Behort wert wel geware das, Dat hi sere te barenteert was. Hi sloech an dien helm die hant, Ende togene hem af al te hant, Ende warpene en wech ter vart. 22005 Alse Lanceloet des geware wart [p. 148] Was hi des utermaten blide; Die gygant drove an dander side, Alse sijn hoeft was al bloet, Want hi hadde vrese vander doet; 22010 Sonder dat hi hem vertroeste doe Op sine macht ende cracht toe. Hi trac te hant sijn swert, Ende ginc te Behorde wert, Ende slogene inden helm daer mede, 22015 Dat hijt .ij. vingere in gaen dede. Alse Behort den slach hadde beseven, Die hem die gygant hadde gegeven, Hi pensde: quamer vele mere Het soude hem mesvallen sere; 22020 Ende hi wert wel geware das, Dat die gygant vele starc was Dan enech man dien hi noit eer vant. Doen sloech hi na hem alte hant. Dander wischde tien tiden, 22025 Alse die den slach niet dorste ontbiden. Si slogen onderlinge slage groet, Soe dat niet en hadde gewant Lanceloet Dat soe hadde mogen duren Alsoe lange alse dede tier ure. 22030 Entie gygant dectem soe wel, Datten die.....Behorts niwerinc el Dan opten scilde mochte geraken, Dat Lanceloet seide bi dien saken, Dat meer wiste van scermene die gygant 22035 Dan iman dien hi oit vant; Want hi hadde opten scilt ontfaen Selke .c. slage, sonder waen, Dar een ander af ware doet; ‘Ende en haddi dat hoeft niet bloet, 22040 Hine worde niet gescoffiert nu Bi enegen man die hier es nu.’ Dar na sloech Behort den gygant af Met enen slage die hi hem gaf Den nese ende oec die liere, 22045 Datmen mochte sien al bloedech sciere Sine tande in allen steden Blicken, boven ende beneden. Doe warp hi den scilt ter erden: Behort slogene noch mettien swerde 22050 Enen slach, dien hi sloech soe groet wel, Dat hi in vresen vander doet neder vel. Lanceloet quam tote Behorde doe, Ende alle sine gesellen toe, Ende vrachden oft hi was gewont. 22055 Hi seide dat hi en hadde tier stont En gene quetsinge noch dare. Men ontwapendene dar nare. Si bleven savonts dor twaerts bede, Dire herde vele ombe dede 22060 Eer hijs hen gebidden mochte. Hi dede soe dat hi brochte Alle die ridders die waren int lant, Die blide waren vanden gygant Alsi sijn mesval vernamen; 22065 Soe datter wel .ccc. ridders quamen, Ende vrowen ende oec joncfrouwen, Die di bliscap wouden scouwen. Ende si dreven grote feeste Met hen lieden, minste ende meeste. 22070 Si deden Behorde grote ere Ende boden hem haren dienst sere. Si seiden: ‘Here, wi sijn u Alle sculdech te diene nu; Gi hebt ons vander meester scalchede 22075 Ende vander meester pinen mede Geloest, daer liede in waren noit eere; Ende wine hadden nembermere Pais gehadt vanden quaden keytijf, Mar dat gi hem hebt genomen dlijf. 22080 Gi selt van allen lieden bi dien, Dire af horen spreken, sijn ontsien.’ Dar waren si wel ontfaen doe. Des anders dages margens porden si vroe Bi dien orlove van haren wart; 22085 Soe dat her Ywain vragende wart Lancelote war hi hem soude bewinden. Hi seide: darne soude sinden Die aventure. - ‘Watsoecti dan?’ - ‘Ic socke,’ seide die goede man, 22090 Ԉestore, minen broder, ende Lionele, Minen neve, ende andre vele Vanden gesellen, die al nu Hir niet en sijn, dat seggic u.’ Ende hi teeldem mede doe 22095 Vanden coninc Bandemaguse, hoe Hi har geselle worden was. Ywain wert herde blide das, Soe dat hi oec in rade wart Dat hi hem mede warp an di vart. 22100 Doe begonste Lanceloet vertellen: ‘wisijn hir .vij. gesellen, Dat elc van ons es in menech lant Over goet riddere becant, Laet ons sceden nu ten tiden, 22105 Ende elc sal sinen wech riden. Ware dat wi te gadre bleven Men souts ons genen prijs geven. Ende op alreheilegen dach Laet ons hir kiren, dijt doen mach, 22110 In desen casteel, ende tien stonden Elc seggen wat hi heft vonden; Ende dit sal elc vertellen, Vint hi enegen vanden gesellen, Dat si hir comen ter ure. 22115 Ende gave ons God aventure Dat wi mochten vergadren dar, Wi mochten varen te gadre daer naer Te hove, te Arture den coninc.’ Si geloveden alle die dinc. 22120 Alse die gesellen alsoe scieden Nam elc sinen wech van hen lieden. |
En kwamen op de 15de dag 21745 Daar mijn heer Ywein gevangen lag. Zodat Bandemagus knaap voort kwam, En toen hem die heer vernam Vroeg hij met wie hij was. De ander zei daarna: 21750 ‘Ik ben met 5 ridders, heer, Van Arthur’ s hof, die vanavond meer Graag zouden herbergen met u, Want ze weten niet waar te gaan nu.’ Hij zei: ‘Zeg hen dat het niet geschiedt, 21755 Omdat ik ze niet min, Noch de koning, zonder twijfel. Ik hou een van hun gezellen gevangen Hem te onwaarde; en waren zij In mijn gevangenis zoals hij, 21760 Ze zouden hier moeten geheel stil Blijven, al was het tegen hun wil.’ De knaap zei: ‘Dat was schade, Lagen ze in uw genade; Elk van hen is beter nu ter tijd 21765 Dan 40 ridders al zulke als gij bent.’ Hij keerde tot Lancelot gelijk, En vertelde hem wat hij vond. Lancelot zei daarna Dat die ridder niet alzo hoffelijk was 21770 Als zulke die hij had gezien, En dat hij niet was in de wil van dien Dat hij wilde toen herbergen Daar men het hem zo ontzei; ԍaar onze gezel moeten we 21775 Immer weer hebben, die hij Houdt gevangen.’ En daarna Voeren ze alle samen daar. Toen sprak Lancelot tot hem deze woorden, Zonder groeten: ‘Ridder, hoort! 21780 Wij hadden hier gezonden iets eerder Om uw herberg vanavond meer; Dat ge niet wilde doen verstonden wij, En we moeten het laten daarbij; Maar we willen bidden u 21785 Voor onze gezel nu, Die ge houdt gevangen hier binnen, Dat ge hem ons terug geeft met minnen Eer we meer doen tot deze.’ Hij zei: ‘Dat nee mag niet wezen 21790 Noch om vrees noch om bede toe.’ En hij ging de poort dicht sluiten. Garhies sloeg met sporen zijn paard En stak hem neer met een vaart. Ze zeiden ze zouden hem gelijk dood slaan, 21795 Hij bevrijdde hem gelijk, De ridder die hij hield gevangen daar. Hij zei: hij had geen gevaar. Bohort ging hem aan alzo gauw, Als die hem het hoofd afslaan wou. 21800 En de ridder de slag zag komen Hij riep: ‘Aai edele ridder, o wee, Nee sla me niet dood, ik zal Dat ge eist doen al.’ En hij verzekerde het hen daarna. 21805 Hij leidde ze al gelijk daar Mijn heer Ywein lag gevangen, En zei hem uit te gaan. Hij kwam uit geheel gezond, Dus alle blijde waren te die tijd. 21810 En toen mijn heer Ywein aanzag Lancelot hij zei dan: ‘Heer, ik waande voor deze Wel dat ge dood was geweest; Maar dank heeft God en gij, 21815 Het is me goed gekomen daarbij, Dat ge hier kwam tot mijn baat; Ik was er niet meer uitgekomen Nee was je hier niet gekomen. Lancelot beval daarna 21820 Bandemagus knaap dat hij zou Wapens zoeken alzo gauw, Om te wapenen mede Mijn heer Ywein ter plaatse. De knaap zocht daar hij vond 21825 Wapens, en men wapende hem gelijk. Toen die heer van daar binnen werd Gewaar dat ze hun vaart maakten, Hij bad meteen Lancelot dat, Bij de trouw, die hij schuldig was 21830 Allen edele mannen, dat hij zei Hem zijn naam zonder wachten. Lancelot had de schaamte Hem te verhelen zijn naam, En noemden het al openbaar. 21835 De ander viel hem te voeten daarna, En bad hem gelijk te blijven, En zei: Ԉad ik u eerder gekend Zoals ik u nu ken, zonder twijfel, Ik had voor u mijn huis geopend, 21840 En van mijn gevangenis mede Al uw wil gedaan ter plaatse; Ik weet dat wel, zeker, Dat ge bent man van aardrijk Door wie men het meest schuldig is 21845 Te doen, ik ben geheel zeker dit.’ Hij bad Lancelot daarna Zoveel, zodat hij die nacht bleef daar. Die avond, toen men had gegeten, Wilde mijn heer Lancelot weten 21850 Waarom mijn heer Ywein was gevangen. Toen zei die heer en vertelde gelijk Hoe mijn heer Ywein neer stak De schild van de gigant, daar groot ongemak In dat hele land van geschiedde: 21855 Het was geheel verwoest, en vele lieden Waren daarmee zeer gekwetst, Zodat zulke schade nooit eerder Geschiedde in het land zoals het deed van die. ‘Entoen ik dit had gezien 21860 Wilde ik wreken dit gehele land. Toen wapende ik me al gelijk, En 6 ridders met mij; En we vingen hem, omdat Dat we hem leveren wilden ter vaart 21865 De gigant, kwam hij herwaarts, Dat hij er justitie van deed, Als zulke zoals hij te raad wordt. Nu ben je wel te punt gekomen Tot zijn baat, tot zijn eer; 21870 Want de gigant hoorde nieuws En zou morgen hier zijn gekomen.’ Lancelot zei alzo gauw: ԗist ik dat hij morgen hier komen zou Ik zou blijven daar ik nu ben 21875 Om te vechten tegen hem, Om dit land in vrede te zetten.’ De waard antwoordde hem al gelijk: ‘Hij deed meer aalmoezen Dan enig man nooit eerder deed, 21880 Die onder mocht doen deze; En het zou mooier ridderschap wezen Dan in dit land er enige is geschied, Want het is een man die men het meest ontziet, Naar mijn beste weten, 21885 Die leeft op de dag van heden.’ Bohort bad Lancelot daarvan, Zodat hij hem een bede gaf Bij de verlof van de gezellen, Daar ge hiervoor van hoorde vertellen, 21890 Dus was hij uitermate blijde, En zei deze woorden te die tijd: Hij zei: ‘Heer, weet je Wat ge mij hebt gegeven mi? Ge hebt me veroorloofd gelijk 21895 Te vechten tegen die gigant, Die hier morgen komen zal, Gij en dit al gezelschap, Dus weet ik u allen grote dank.’ Lancelot zei na een tijdje: 21900 ‘Ge hebt me bedrogen, Bohort; Had ik van deze eerder gehoord, Dit nee had ik u niet veroorloofd, Wat zo er van was geschied, Omdat zeer te ontzien is de gigant, 21905 Naar dat men zegt in dit land; En ik bid u dat ge mij Dit gevecht laat doen, omdat Dat ik ben al nu ter tijd Een deel zekerder dan gij bent.,’ 21910 - ‘Dat nee doe ik niet,’ sprak Bohort toen; ‘Ik hoop dat ik het alzo zal doen, Heer, dat gij blijde zal wezen.’ Lancelot sprak: ԇod gunt u van deze!’ Ze waren daar erg goed ontvangen: 21915 ‘s Avonds toen ze slapen zouden gaan Was daar gemaakt voor elk Een bed mooi en rijk, En tot Lancelot’ s behoefte, zeker, Een mooiere dan de anderen, 21920 Omdat zijn gezellen begeerden Dat men het hem deed te waarde. Tot zijn voeten lag de koning Bandemagus, die om geen ding Liggen wilde in een andere plaats, 21925 Wat Lancelot daartoe deed. De volgende dag, toen ze hadden gehoord Mis, was gewapend Bohort. Bandemagus bracht te die plaats Lancelot’ s zwaard, bij zijn bede; 21930 En Lancelot nam dat zwaard toen En sprak aldus Bohort toe: Ԃohort, ik geef u dit zwaard!’ Toen liet hij brengen zijn paard En hij gaf het Bohort. 21935 Daarna zei hij deze woorden: Ԃohort, ik heb vrees van u, Omdat ge hebt te doen nu Tegen een machtige man en fier Zonder gelijke. Bij die manieren 21940 Bid ik om uw eer En zeer om uw baat, Dat ge me laat doen het gevecht.’ - ‘Heer,’ sprak Bohort, Ժonder falen, Dat mag altijd niet wezen.,’ 21945 Bohort zat op zijn paard na deze. De waard gaf hem het schild daarna, Die mijn heer Ywein bracht daar. Hij nam het en voer uit gelijk, En wachtte op die gigant. 21950 Toen sprak Lancelot deze woorden Tot zijn gezellen van Bohort: ‘Omdat Bohort teder en jong is Heb ik te meer zorgen dus, Dat hem de gigant mag dood slaan, 21955 Die zo sterk is en zo groot; Ik zal me wapenen daarbij.’ - ‘Ge hebt goed gedacht,’ zeiden ze. Ze gingen te kantelen liggen gelijk Om te zien hoe het zou vergaan, 21960 Zodat ze, daar ze alzo lagen, De gigant komen zagen. Ze spraken tot Lancelot daarna: ‘Heer, ziet de gigant daar.’ Hij antwoordde: ԍijn vrees is al 21965 Dat hij ons droevig maken zal.’ Hem liepen de tranen uit de ogen; Hij begon droefheid te tonen. Ze troostte hem zeer van die. Ton Bohort de gigant had gezien 21970 Hij bereidde hem ter kampen zonder uitstel, En hield de schild voor zijn borst. De gigant riep tot hem waart, Ten eerste dat hij hem gewaar werd: ‘Ridder, ter onwaarde van mij 21975 Stak je mijn schild af, daar gij Groot kwaad aan deed, en daar u Om staat te sterven nu.’ Ze reden elk op de andere en staken Zodat de lansen in stukken braken: 21980 Elk raakte de andere zo hard, Zodat ze beiden ter aarde vielen En lagen beide zo ontdaan, Dat ze nauwelijks op mochten staan. Bohort sprong op, die dapper was, 21985 En schaamde zich zeer dat, Dat hij zo lang ter aarde lag Daar Lancelot zijn neef toe zag, Die hij ontzag voor alle man; En hij ging de gigant aan, 21990 Die op was begonnen te staan, En sloeg hem op de helm gelijk, Dat hij hem liet vallen meteen Ter aarde neer op zijn knien. Daarna verhaalde hij noch een slag, 21995 En sloeg op hem alles dat hij mag, Zodat hij daarvan gelijk Neerviel, met beide handen. Hij richtte hem op na dezen, Als die was in grote vrees. 22000 Bohort werd wel gewaar dat, Dat hij zeer verbijsterd was. Hij sloeg aan de helm de hand En trok het hem af al gelijk, En wierp het weg ter vaart. 22005 Toen Lancelot dat gewaar werd Was hij dus uitermate blijde; De gigant droevig aan de andere zijde, Toen zijn hoofd geheel bloot was, Want hij had vrees van de dood; 22010 Uitgezonderd dat hij zich vertroostte toen Op zijn macht en kracht toe. Hij trok gelijk zijn zwaard, En ging tot Bohort waart, En sloeg hem in de helm daarmee, 22015 Zodat hij het 2 vingers ingaan deed. Toen Bohort de slag had beseft, Die hem de gigant had gegeven, Hij peinsde: kwamen er veel meer Het zou hem zeer misvallen; 22020 En hij werd wel gewaar dat, Dat die gigant veel sterker was Dan enige man die hij nooit eerder vond. Toen sloeg hij naar hem al gelijk. De ander verzekerde zich te die tijd, 22025 Als die de slag niet durfde af te wachten. Ze sloegen onderling grote slagen, Zodat niet had gewaand Lancelot Dat het zo had mogen duren Alzo lang als deed te dat uur. 22030 En de gigant bedekte hem zo goed, Dat hem die.....Bohort nergens anders Dan op het schilden mocht raken, Zodat Lancelot zei bij die zaken, Dat meer wist van schermen de gigant 22035 Dan iemand die hij ooit vond; Want hij had op het schild ontvangen Zulke 100 slagen, zonder twijfel, Daar een ander van dood was; ‘En had hij dat hoofd niet bloot, 22040 Hij werd niet geschoffeerd nu Bij enige man die hier is nu.’ Daarna sloeg Bohort de gigant af Met een slag die hij hem gaf De neus en ook de wangen, 22045 Dat men mocht zien geheel bloederig snel Zijn tanden in alle plaatsen Blikkeren, boven en beneden. Toen wierp hij het schild ter aarde: Bohort sloeg hem noch met het zwaard 22050 Een slag, die hij sloeg wel zo groot, Dat hij in vrees van de dood neerviel. Lancelot kwam tot Bohort toe, En al zijn gezellen toen, En vroeg hem of hij gewond was. 22055 Hij zei dat hij had te die tijd Geen kwetsing noch daar. Men ontwapende hem daarna. Ze bleven ‘s avonds door de bede van de waard, Die er erg veel om deed 22060 Eer hij het hen bidden mocht. Hij deed zo dat hij bracht Alle ridders die waren in het land, Die blijde waren van de gigant Toen ze zijn misval vernamen; 22065 Zodat er wel 300 ridders kwamen, En vrouwen en ook jonkvrouwen, Die de blijdschap wilden aanschouwen. En ze dreven groot feest Met hen lieden, kleinste en grootste. 22070 Ze deden Bohort grote eer En boden hem hun dienst zeer. Ze zeiden: ‘Heer, wij zijn u Allen schuldig te dienen nu; Ge hebt ons van de grootste schalksheid 22075 En van de grootste pijnen mede Verlost, daar lieden in waren nooit eerder; En we hadden van hem nimmermeer Vrede gehad van de kwade ellendige, Maar dat gij hem hebt genomen het lijf. 22080 Ge zal van alle lieden bij dien, Die er van horen spreken, zijn ontzien.’ Daar waren ze goed ontvangen toen. De volgende dag ‘s morgens gingen ze vroeg Bij het verlof van hun waard; 22085 Zodat heer Ywein begon te vragen Lancelot waar hij hem zou bewinden. Hij zei: daar hem zou zenden Het avontuur. - ‘Watzoek je dan?’ - ‘Ik zoek,’ zei die goede man, 22090 ‘Hestor, mijn broeder, en Lionel, Mijn neef, en vele anderen Van de gezellen, die al nu Hier niet zijn, dat zeg ik u.’ En hij vertelde hem mede doe 22095 Van de koning Bandemagus, hoe Hij hun gezel geworden was. Ywein werd erg blijde van dat, Zodat hij ook in raad werd Dat hij hem mede wierp aan die vaart. 22100 Toen begon Lancelot te vertellen: ‘Wij zijn hier 7 gezellen, Dat elk van ons is in menig land Voor goede ridders bekend, Laat ons scheiden nu ten tijden, 22105 En elk zal zijn weg rijden. Was het dat we tezamen bleven Men zou ons geen prijs geven. En op Allerheiligen dag Laat ons hier keren, die het doen mag, 22110 In dit kasteel, en te die tijd Elk zeggen wat hij heeft gevonden; En dit zal elk vertellen, Vindt hij enige van de gezellen, Dat ze hier komen ter uur. 22115 En gaf ons God avontuur Dat we mochten verzamelen daar, We mochten tezamen gaan daarna Te hof, te Arthur de koning.’ Ze beloofden allen dat ding. 22120 Toen de gezellen alzo scheiden Nam elk zijn weg van hen lieden. |
Nu gewacht daventure das, Alse Lanceloet gesceden was Vanden castele dar hi sloech doet 22605 Terquine, die was soe groet, [p. 152] Die jonfrouwe reet vore ende hi Volgede hare ember bi, Soe dat si quamen gereden In enen smalen pat onder hen beden. 22610 Die jonfrouwe seide: ‘Here, wetti Waric u leide?’ Hi seide neenhi. Si seide: ‘Here, ic leide u Om vechten jegen enen riddere nu, Die ere quader costumen plecht, 22615 Want hi al die liede ontwecht Dar hi boven comen mach; Dat sceen mi wel heden den dach. Hi nam mi een dat scoenste pert, Dat in langen gesien wert, 22620 Ende woude mi doden tier stede Ombe daticker af sprac dorperhede.’ Doen drogen si onder hen tween, Lanceloet entie jonfrouwe, over een, Dat si allene voere voer daer 22625 Ende Lanceloet volgede naer. Alser die riddere wert geware Hi gegreep bidien arme hare, Ende stacse te hant ter neder. Die jonfrouwe stont op weder 22630 Ende hilt bidien breidele tpart, Ende sprac dus ten riddere wart: ‘Gine leidet niwerinc.’ Ende Lanceloet Hadde gesien des ridders stoet: Hi noepte mettien sporen sijn part 22635 Ende reet vaste te hem wart. Die riddere wert geware das, Dat Lanceloet sere bebloet was, Ende wert gescoffiert van dien, Ende gereidem jegen vlien, 22640 Dat hem Lanceloet al benam, Die met soe groter haesten quam, Dat hine dorden lichame stac. Ende alse hi tspere weder ute trac Viel hi onmacht, ende Lanceloet 22645 Slogene noch eens, dat hi bleef doet. Si saten op ende dar nare Vordene die jonfrouwe met hare, Die dar ombe grote bede, Eer hijt doen woude, dede. 22650 Si ontfingene wel, ende tote dien Dede si sine wonden wel besien Ere jonfrouwen, diere vroet ane was, Soe dat hi binnen .viij. dagen genas. Doe voer hi danen ende sochte 22655 Hestore aldat hi mochte, Ende sochtene ene maent aldure Sonder te vindene avonture Die te vertelne wert ware, Soedat hi quam gereden dar nare 22660 Tenen huse op enen dach Van religioene, daer hi sach Enen man met witten clederen staen, Dien hi vrachgde ombe Hestore saen. Die goede man seide: ‘Ic sach 22665 Dien riddere hier gisteren dien dach: Hi sloech hir enen riddere doet, sonder waen, Die ene jonfrouwe doet woude slaen. Doe vor hi henen metter vart.’ Ende hi wisde Lancelote war waert. 22670 Daertoe seide hem die goede man Dat hi witte wapine hadde an, Ende dat hi op .i. swert pert reet. Lanceloet reet der wart gereet, Ende reet soe verre, dat hi quam 22675 Dar hi enen starken casteel vernam Hoge ende welstaende, ende daer liep Een wijt water omme ende diep. Mettien dat hi reet dar wart Ontmoete hi in sine vart 22680 Enc jonfrouwe, die op hare Hant vorde enen sporeware. Hi groettese hoveschelike, Ende si hem desgelike. Si seide: ‘Here, war vardi?,’ 22685 - ‘Ic vare herbergen,’ seide hi, ԉn desen casteel, die gi hir siet.’ Si seide: ‘Here, en doet des niet, Gine selt niet sonder gram te sine Vandar sceden, noch sonder pine.,’ 22690 Hine wouts niet laten. Si seide doe: ԇod gever u beter geluc toe Dan den andren dire gaen; Want ic ne sach noit, sonder waen, Riddere weder keren dire ginc.,’ 22695 Si scieden na dese dinc. Alse hi quam ter porten daer quam Een starc dorpere, dine nam Bi dien breidele ende seide: Ԃeet vanden perde sonder beide, 22700 Het es mine bi deser reden Dat gi over die brugge quaemt gereden.’ Lanceloet antwerde dar nare Dat hi genen tol sculdech en ware, Want hi ware vri man, 22705 Ende alsoe waren nochtan Alle die riddere van eertrike.’ Die dorpere seide: ‘sekerlike,, Hier en seldi niet sijn soe vri, Ic en sal hebben u pert, wildi; 22710 Al ne wildijs niet nochtan saelt sijn, Want het es van rechte mijn Nadien dat gi hir wilt liden.’ Hi hilt dien breidel vaste tien tiden. Doe staken Lanceloet mettien spere 22715 Dor den lichame soe sere, Dat hi viel ter erden al doet. Doe trac te hant Lanceloet Sijn spere uut, want hijs daer naer Te doene waende hebben daer. 22720 Hi vor in dien casteel. Doe horde hi Enen horen sere blasen dar bi. Doe quam dar .i. out man gegaen, Die seide: ‘wihebt quaet gedaen Dat gi doet hebt onsen portier, 22725 Dat seldi wel ontgelden hier.’ Alse Lanceloet dat hadde gehort Hine achtes niet. Hi reet vort, Ende dar hi dordi straten leet Hordi di liede roepen gereet: 22730 Ԉer riddere, dapperlike haest u, Gi vart tuwer doet wart nu.’ Hine achte niet op har wort, Mar hi reet ember vort. Alse hi ten meester torre quam 22735 Beette hi, ende nam Sijn pert selve ende bant Vordie porte alte hant. Hi ginc ten wikette in saen. Doe sach hi ene valporte neder gaen, 22740 Die .i. knape neder dede, Ende hi riep op Lancelote mede: Ԉer riddere, wi hebben u In ons portwardes stat nu, Dien gi hebt geslagen doet. 22745 Dar op ne micte niet Lanceloet. Dar na heeft hi vernomen Twee grote gygante comen Recht in kempen wise berecht, Want si hadden di hovede ontdecht, 22750 Anders waren si gewapent wel. Si scenen sere wreet ende fel Ende dar toe starc ende groet. - ‘Geeft [u op],’ seiden si, ԯft gi sijt doet.’ Hi sach dat si gene ridders waren 22755 Ende hi seide sonder sparen [p. 153] Datten niet en souden scoffieren Twee dorpers in en genen manieren. Hi sloech den iersten, des geloeft, Mettien swerde soe int hoeft, 22760 Dat hi vor sine voete viel doet. Doe reet ten andren wart Lanceloet. Dandre, die sinen geselle doet sach, Ne dorste niet ontbeiden sinen slach Ende vloe aldat hi mochte gevlien, 22765 Ende Lanceloet volgede dien. Hi achterhaeldene te handen Ende cloef hem thoeft toten tanden, Dat hi vor hem doet viel ter neder. Lanceloet sach wech ende weder 22770 Oft dar el yman ware, Ende hi sach comen dar nare Ene oude vrowe, alse hem dochte, Die di slotele van daer binnen brochte, Ende gafse Lancelote saen, 22775 Ende seide: ‘wihebt soe vele gedaen Met uwer doget, dat gi nu mere Van hir binnen sijt meester ende here, Ende hir dragict in handen u Bi der gerre wille die hir sijn nu.,’ 22780 Hi nam van hare die slotele daer naer, Nochtan pensdi dat hi daer Onlange binnen bliven soude. Die porten waren ontdaen also houde, Ende dar quamen ridders ende vrowen 22785 Ende joncfrouwen Lancelote scouwen. Si hietene wille come al, Alse die har here wesen sal. Darna vrachde Lanceloet Wi die ridders waren, di hi sloech doet. 22790 Een riddere antwerde hem dare: ‘Here, dese casteel was hare, Ende wi alle gemene Hilden van hen te lene Onse goet, lant, hus ende hof, 22795 Si waren onse heren dar of.’ Doe vrachgde Lanceloet hoe si Den casteel gecregen? Doe seide hi Ende berichte Lancelote daer af Hoene die hertoge Kahenis gaf 22800 Hen lieden in hovescheden, Des ware wel .iij. jaer leden, Ombe dat sine deden op enen dach Ute enen prisone dar hi in lach; ‘Ende ombe dat si hare macht 22805 Soe groet kinden ende haer cracht, Ne wapenden si hem anders niet Dan gi sacht, dar u wel bi es gesciet Dat gise hebt geslagen doet; Ende wi alle, cleine ende groet, 22810 Selen u man wesen mere, Ende gi onser alre here.’ Doe woude Lanceloet weten Hoe die casteel was geheten. Men seidem dat hi Vagnel hiet. 22815 Doe seiden si: ‘Here, oft gijt gebiet, Segt ons hoe u name si.’ - ‘Ic hete Lanceloet,’ seide hi. Doe begonsten si sere verbliden, Ende waenden dat hi te dien tiden 22820 Dar binnen te bliven achte, Ende eerdene met al harre machte. Sanders dages stont hi op alst was dach: Enen knape hi dar versach, Dien hi menichwerf vordien 22825 In Arturs hof hadde gesien. Hi vrachdem met wien hi ware. Die knape seide hem dar nare, Ende dede hem met Lancelote te bekinnen, Ende seide hi was metter coninginnen. 22830 Oec seidi: ‘Here, mi wondert van u, Dat gi hir wilt bliven nu. Die in andren lande dan in desen In meerre eren mocht wesen, Indien dat u wille ware.,’ 22835 Lanceloet seide daer nare: ԗaenstu datic hir wille bliven dan?’ - ‘Jagi, na dat ic gesien can Ane tgelaet datic u sien togen.’ - ‘Ic ne soude hir niet bliven mogen 22840 Ombe gene sake,’ seide hi. Ԍive knape, nu biddic di, Dattu nems mine wapine ende mijn part Ende vare ten verloerne foreeste wart; Ende alstu ene halve mile heves gegaen 22845 Saltu vinden .i. cruce saen, Dar du sals beiden na mi.’ - ‘Ic saelt gerne doen,’ seidi, Alse hi dede, want hi vor daer. Lanceloet horde messe, ende dar naer 22850 Bat hi dat men hem brachte .i. pert, Hi woude hem varen meyen udewert. Alst pert quam hi sat op sonder sparen, Ende es met .ij. ridders gevaren Ter stat dar hi den knape vant. 22855 Doe beetti vanden perde te hant Ende wapende hem, ende gorde sijn swert, Ende sat te hant op sijn pert. Die ridders vrachden hem doe Waer waert hi varen woude alsoe. 22860 Hi sal varen int foreest, seide hi, Ԅaric hebbe te done: hier bi Ne beit niet na mi, want ic keren sal Alsic mach.’ Si deden dat hi beval. |
Nu gewaagt het avontuur dat, Toen Lancelot gescheiden was Van het kasteel daar hij dood sloeg 22605 Tarquijn, die was zo groot, De jonkvrouw reed voor en hij Volgde haar immer na, Zodat ze kwamen gereden In een smal pad onder hen beiden. 22610 De jonkvrouw zei: ‘Heer, weet ge Waar ik u leidt?’ Hij zei neen hij. Ze zei: ‘Heer, ik leidt u Om te vechten tegen een ridder nu, Die een slecht gebruik pleegt, 22615 Want hij alle lieden ontneemt Daar hij boven komen mag Dat scheen me wel heden de dag. Hij nam me een van de mooiste paarden, Dat lang niet gezien werd, 22620 En wilde me doden te die plaats Omdat ik er schande van sprak.’ Toen kwamen ze onder hen twee, Lancelot en de jonkvrouw, overeen, Dat ze alleen voer daar 22625 En Lancelot volgde na. Toen die ridder haar werd gewaar Hij greep haar bij de arm, En stak haar gelijk neer. De jonkvrouw stond op weer 22630 En hield bij de breidel het paard, En sprak aldus ten ridder waart: ‘Ge leidt het nergens.’ En Lancelot Had gezien de ridders daad: Hij noopte met de sporen zijn paard 22635 En reed vast tot hem waart. Die ridder werd gewaar dat, Dat Lancelot zeer bebloed was, En werd geschoffeerd van die, En bereidde hem te vlieden, 22640 Dat hem Lancelot geheel benam, Die met zo’ n grote haast aankwam, Dat hij hem door het lichaam stak. En toen hij de speer er weer uittrok Viel hij onmacht, en Lancelot 22645 Sloeg hem noch eens, zodat hij dood bleef. Ze zaten op en daarna Voerde hem de jonkvrouw met haar, Die daarom grote bede, Eer hij het doen wilde, deed. 22650 Ze ontving hem goed, en tot dien Liet ze zijn wonden goed bezien Een jonkvrouw, die er bekend van was, Zodat hij binnen 8 dagen genas. Toen voer hij vandaan en zocht 22655 Hestor al dat hij mocht, En zocht hem een maand al door Zonder te vinden avontuur Die te vertellen waard was, Zodat hij kwam gereden daarna 22660 Tot een huis op een dag, Van religie, daar hij zag Een man met witte kleren staan, Die hij vroeg gelijk om Hestor. De goede man zei: ‘Ik zag 22665 Die ridder hier gisteren die dag: Hij sloeg hier een ridder dood, zonder twijfel, Die een jonkvrouw dood wilde slaan. Toen voer hij heen met een vaart.’ En hij wees Lancelot werwaarts. 22670 Daartoe zei hem die goede man Dat hij witte wapens aan had, En dat hij op een zwart paard reed. Lancelot reed derwaarts gereed, En reed zo ver, zodat hij kwam 22675 Daar hij een sterk kasteel vernam Hoog en goed stond, en daar liep Een breed water om en diep. Meteen dat hij reed derwaarts Ontmoette hij in zijn vaart 22680 Een jonkvrouw, die op haar Hand voerde een sperwer. Hij groette haar hoffelijk, En zij hem desgelijks. Ze zei: ‘Heer, waarheen ga je?,’ 22685 - ‘Ik vaar te herbergen,’ zei hij, ԉn dit kasteel, die ge hier ziet.’ Ze zei: ‘Heer, doe dat niet, Ge zal daar niet zonder gram te zijn Vandaar scheiden, noch zonder pijn.,’ 22690 Hij wilde het niet laten. Ze zei toen: ԇod geeft u beter geluk toe Dan de anderen die er gaan; Want ik nee zag nooit, zonder twijfel, Ridder terugkeren die er ging.,’ 22695 Ze scheidde na dit ding. Toen hij daar ter poort kwam Een sterke dorper, die hem nam Bij de breidel en zei: ԓtijg af van het paard zonder te wachten, 22700 Het is de mijne bij deze reden Dat ge over die brug kwam gereden.’ Lancelot antwoordde daarna Dat hij geen tol schuldig was, Want hij was een edele man, 22705 En alzo waren nochtans Alle ridders van aardrijk.’ Die dorper zei: ‘Zeker, Hier zal je niet zo edel zijn, Ik zal uw paard hebben, wil je; 22710 Al nee wil je niet nochtans zal het zijn, Want het is van recht van mij Nadien dat ge hier wil gaan.’ Hij hield de breidel vast te die tijd. Toen stak hem Lancelot met de speer 22715 Door het lichaam zo zeer, Dat hij geheel dood viel ter aarde. Toen trok gelijk Lancelot Zijn speer uit, want hij het daarna Te doen waande te hebben daar. 22720 Hij voer in dat kasteel. Toen hoorde hij Een hoorn zeer blazen daarbij. Toen kwam daar een oude man gegaan, Die zei: ‘Ge hebt kwaad gedaan Dat ge gedood hebt onze portier, 22725 Dat zal je wel ontgelden hier.’ Toen Lancelot dat had gehoord Hij achtte het niet. Hij reed voort, En daar hij door de straten ging Hoorde hij de lieden roepen gereed: 22730 ‘Heer ridder, dapper haast u, Ge gaat tot uw dood waart nu.’ Hij achtte niet op hun woorden, Maar hij reed immer voort. Toen hij bij de grootste toren kwam 22735 Steeg hij af, en nam Zijn paard zelf en bond het Voor die poort al gelijk. Hij ging ter poortdeur in gelijk. Toen zag hij een valpoort neer gaan, 22740 Die een knaap neer deed, En hij riep op Lancelot mede: ‘Heer ridder, we hebben u In onze portier bewaarder plaats nu, Die ge hebt doodgeslagen. 22745 Daarop nee mikte Lancelot niet. Daarna heeft hij vernomen Twee grote giganten komen Recht in kamp wijze berecht, Want ze hadden de hoofden ontbloot, 22750 Anders waren ze goed gewapend. Ze schenen zeer wreed en fel En daartoe sterk en groot. - ‘Geef u over,’ zeiden ze, ԯf ge bent dood.’ Hij zag dat ze geen ridders waren 22755 En hij zei zonder ophouden Dat hem niet schofferen zouden Twee dorpers op geen manier. Hij sloeg de eerste, dus geloof het, Met een zwaard zo in het hoofd, 22760 Zodat hij voor zijn voeten dood viel. Toen reed Lancelot ter andere waart. De andere, die zijn gezel dood zag, Nee durfde zijn slag niet af te wachten En vloog alles dat hij mocht vlieden, 22765 En Lancelot volgde die. Hij haalde hem gelijk in En kloofde hem het hoofd tot de tanden, Zodat hij voor hem dood neer viel. Lancelot zag heen en weer 22770 Of daar iemand anders was, En hij dag daarna komen Een oude vrouwe, zoals hij dacht, Die de sleutel van daar binnen bracht, En gaf ze Lancelot gelijk, 22775 En zei: ‘Ge hebt zoveel gedaan Met uw deugd, zodat ge nu meer Van hier binnen meester en heer bent, En hier draag ik het u in handen Vanwege hun wil die hier nu zijn.,’ 22780 Hij nam van haar de sleutel daarna, Nochtans peinsde hij dat hij daar Kort binnen blijven zou. De poorten waren geopend alzo gauw, En daar kwamen ridders en vrouwen 22785 En jonkvrouwen Lancelot aanschouwen. Ze zeiden hen allen welkom, Als die hun heer wezen zal. Daarna vroeg Lancelot Wie die ridders waren, die hij dood sloeg. 22790 Een ridder antwoordde hem daar: ‘Heer, dit kasteel was van hen, En wij alle algemeen Hielden het van hen te leen Ons goed, land, huis en hof, 22795 Ze waren onze heren daarvan.’ Toen vroeg Lancelot hoe ze Het kasteel kregen? Toen zei hij En berichtte Lancelot daarvan Hoe hen de hertog Kahenis gaf 22800 Hen lieden in hoffelijkheid, Dat was wel 3 jaar geleden, Omdat ze hem deden op een dag Uit een gevangenis daar hij in lag; ‘En omdat ze hun macht 22805 Zo groot kenden en hun kracht, Nee wapenden ze zich niet anders Dan ge zag, daar u goed bij is geschied Dat gij ze dood hebt geslagen; En wij allen, klein en groot, 22810 Zullen uw man wezen meer, En ge onze aller heer.’ Toen wilde Lancelot weten Hoe dat kasteel was geheten. Men zei hem dat het Vagnel heette 22815 Toen zeiden ze: ‘Heer, als gij het gebiedt, Zeg ons hoe uw naam is.’ - ‘Ik heet Lancelot,’ zei hij. Toen werden ze allen zeer blijde, En waanden dat hij te die tijd 22820 Daar binnen te blijven achtte, En eerden hem met al hun macht. De volgende dag stond hij op toen het dag was: Een knaap zag hij daar, Die hij menigmaal voor die 22825 In Arthur’ s hof had gezien. Hi j vroeg hem met wie hij was. De knaap zei hem daarna, En liet hem met Lancelot bekennen, En zei hij was met de koningin. 22830 Ook zei hij: ‘Heer, me verwondert van u, Dat ge hier wil blijven nu. Die in andere landen dan in deze In meer eer mocht wezen, Indien dat het uw wil was.,’ 22835 Lancelot zei daarna: ԗaant u dat ik hier wil blijven dan?’ - ‘Ja gij, na dat ik zien kan Aan het gelaat dat ik u zie tonen.’ - ‘Ik nee zou hier niet blijven mogen 22840 Om geen zaak,’ zei hij. ‘Lieve knaap, nu bid ik u, Dat u neemt mijn wapens en mijn paard En ga te verloren bos waart; En als u u een halve mijl bent gegaan 22845 Zal u gelijk vinden een kruis, Daar zal u op mij wachten.’ - ‘Ik zal het graag doen,’ zei hij, Zoals hij deed, want hij voer daar. Lancelot hoorde mis, en daarna 22850 Bad hij dat men hem bracht een paard, Hij wilde hem varen verlustigen uitwaarts. Toen het paard kwam zat hij op zonder ophouden, En is met 2 ridders gegaan Ter plaatse daar hij de knaap vond. 22855 Toen steeg hij gelijk van het paard af En wapende hem, en omgordde zijn zwaard, En zat gelijk op zijn paard. De ridders vroegen hem toen Werwaarts hij gaan wilde alzo. 22860 Hij zou gaan in het bos, zei hij, ‘Daar ik te doen heb: hierbij Nee wacht niet op mij, want ik keren zal Als ik kan.’ Ze deden dat hij beval. |
Lanceloet sciet van hen ende quam 22865 In een diep dal, dar hi vernam Ene jonfrouwe, die sijns blide was Alsi wiste die warheit das, Datsi Lanceloet hadde vonden; Ende si seide hem tien stonden 22870 Dat si Lancelote sonderlange Vele gesocht hadde ende lange, Ombe te bringene te hoefde Ene aventure, die si geloefde Dat nieman dan hi dartoe dochte, 22875 Dat hise te hoefde bringen mochte. Lanceloet voer met hare saen, Alse die wel waende hebben gedaen; Maer neen hi niet, want hi dede Quaet te sinen behoef ende dere mede, 22880 Want sine verriet ende leide toe In Morgueyns vancnesse doe, Die hadde ene scone woninge Inden bosch gemaect ende sonderlinge Ombe Lancelote te gecrigene daer, 22885 Alsine hadde, dat si daer naer Hem tallen dagen vort houden woude, Dat hi niet ute comen en soude. Si hadde in allen landen gesint .xij. jonfrouwen ombetrint, 22890 Die alle Lancelote sochten; Ende beval hen dat sine daer brochten, Ende hem seggen dat hi aldare Soude vinden aventure oppenbare. Aldus brachte dar die jonfrouwe 22895 Lancelote met al selker ontrouwe; Ende tierst dat si gebeet waren Ginc die jonfrouwe sonder sparen Te harre vrowen, ende seide hare Dat Lanceloet dar binnen ware. 22900 Die vrowe was blide van desen Ende seide: ‘wel moetti comen wesen: Gi hebt mi herde live gedaen. Nu doettene ontwapenen saen, Ende doetene wel te gemake, 22905 Dat hem en gebreke en gene sake. [p. 154] Ende alsi wel na geten heeft Bevelic u dat gi hem geeft Desen dranc, ende doetene scinken In enen nap, hi salne gerne drinken. 22910 Alsi sal hebben gedronken gnoech Soe mogedi met hem doen al u gevoech.’ Si gelovede te done alsoe, Ende kerde tote Lancelote doe, Ende leide .iij. knapen met hare. 22915Die .i. nam sijn part: dar nare Namen dandre .ij. sijns goem, Ende leidene onder enen boem, Ende ontwapendene daer. Si leiddene in die zale daer naer, 22920 Dar hem die jonfrouwe, tierst datsi mochte, Goede scarlakene cledere brochte. Darna es hi ter taflen geseten, Ende alse hi wel na hadde geten Dranc hi vanden dranke, di was gemaect 22925 Te sinen behoef, di herdc wel smaect; Ende hi dranc dar af soe sere, Alse die en waent in genen kere Datmenne wille bedrigen alsoe. Dar na comt hem soe groet vaec toe, 22930 Dat hem wonderde in sine gedochte Wanen hem soe groet vaec comen mochte. Hi bat der jonfrouwen alsoe houde Datmen sijn bedde bereiden soude. - ‘Here, het es gereet,’ seide si. 22935 Doe stont op die ridder vri, Alse die al hadde verloren Die cracht die hi hadde te voren, Bidien dranke dien hi dranc. Hi ginc te bedde ende sliep eer iet lanc. 22940 Si ginc te harre vrowen saen, Ende dede hare die dinc verstaen. Morguyen nam ene busse met podre doe, Die si hadde gemaect dar toe, Ende ginc dar Lanceloet lach. 22945 Alsine soe vaste slapen sach Brachte si ene selverine pipe daer, Die si met pondre dar naer Vulde, ende hem sette In dien nese sonder lette, 22950 Ende hem in die hersinen blies. Hi was soe sere te barenteert dies, Dat hi van groter pinen hem strecte, Ende met pinen hem verwecte. Alse Margueyn dat hadde gedaen 22955 Seide si toter jonfrouwen saen: ‘Ic ben wel over hem gewroken nu, Ende ic wane wel, dat seggic u, Dat hine comt nembermere In dien sin dien hi hadde ere, 22960 Alse gedurt die cracht, sijt seker das, Vanden poudre dat ic hem inblies.’ Dar na bestaede si, sijt seker das, Dat pouder dat har bleven was: Si wanes hebben te done dar nare. 22965 Die jonfrouwe vrachde hare Wat si soude hebben van desen Te doene, ende hoet mochte wesen? Morgueyn antwerde tier stonde: ԁlse die ridders vander tafelronde 22970 Van hem ne weten gene niemare Si selne soeken hare entare; Ende dar sijn die .ij. neven sijn, Die werde ridders sijn ende fijn, Dat sijn Lioneel ende Behort, 22975 Die ic hate ember vort Dor Lanceloets wille hars neven; Ende woude noch daventure geven Dat si hir quamen ter stede, Ic soude mi over hen wreken mede.,’ 22980 Si dede Lancelote dragen doe In ene camere gemaect daertoe, Met yserinen vinsteren bewart, Die ontdeden jegen enen bogart. Si deder in ene couche maken, 22985 Bericht van al selken saken Oft die coninc Artur soude liggen daer; Ende si seide dese wort daer naer: ‘Hier sal hi liggen sijn leven al, Dat hi meer ute comen en sal.,’ 22990 Doe sciet si van hem alsoe. Ende hi sliep toten dage toe. Tierst dat hi ontspranc, ende hi doe sach In wat cameren hi doe lach, Hem wonderde war hi wesen mochte; 22995 Want hi hem soe vele bedochte, Dat die camere niet was, in waerre dinc, Daer hi savons in slapen ginc. Hi wert al te mayert das, Hoe hi dar in bracht was, 23000 Ende hi gevoeldem te dier stont Herde siec ende ongesont, Ende hine sach nimanne hem beneven, Die hem enegen troest mochte geven. Hi lach tote middage soe onsochte, 23005 Dat hi hem op niet lichten en mochte. Doe quam Morgueyn in dien bogaert, Ende sach ter vensteren in wart; Ende alsine siec sach si seide Te harre jonfrouwen sonder beide: 23010 ԏnse poysoin heft gewarcht sere. Lanceloet ne staet op tavont mere. Gaet te hem, siet wat hi doet, Ende en maect hem niet vroet Dat hi in vancnesse es, 23015 Wantic wane seker wesen des, Hi soude sterven van groten rouwe.’ Doe sprac tote hem die jonfrouwe, Ende vrachde hoet met hem ware. Hi ware siec seide hi hare, 23020 Ende soe tongereke tien tiden, Dat hi niet en soude mogen riden. Doe bleef hi alsoe liggende daer Ene maent dar naer, Eer hi weten mochte dat hi was 23025 In vancnessen, ende eer hi genas. Alse Morgueyn wiste dat hi was genesen Hare wonderde hoet mochte wesen. Doe dede die jonfrouwe verstaen Lancelote dat hi was gevaen, 23030 Dies hi hadde groten rouwe; Ende hi seide: ԁy jonfrouwe, Twi hebdi verraden?’ Si seide doe: ‘Here, ic moeste doen alsoe Ofte sterven.’ Doe seide hi: 23035 ԗarombe houddi gevaen mi?’ Si seide: sine seits hem niet. Dar na hi die tale vallen liet. Soe dat hi daer gevaen lach Van doe tote na kersdach; 23040 Ende dat coude was .i. deel te gaen. Hi was vor ene venstere gestaen, Dar hi in die zale mochte sien, Ende sach in die zale mettien Ene hystorie scriven enen man. 23045 Oec wert hi wel geware dar an, Dat si van Enease van Troien was. Ende hi bat den scrivere das, Dat hi hem van siere varuwen gave: Hi seide hi soude maken dar ave 23050 Een beelde. Die man alse hijt horde Gaf hem waruwe ende datter toe horde. Lanceloet nam die instrumente doe, Ende loec de vensteren vaste toe, Dat nieman sijn werc soude sien, 23055 Ende begonste scriven na dien. [p. 155] Int beginsele screef hi, alsict kinde, Hoe dattene te Arturs hove sinde Sijn vrowe van Lac, om die saken, Datmenne riddere soude maken, 23060 Ende hoe hi te Kameloet quam; Ende alsi siere vrowen scoenheit vernam, Hoe hi gescoffiert was ter stede Dar hi erst sach hare scoenhede; Ende hoe hi vor helpen dar naer 23065 Der jonfrouwen van Nochant screef hi claer. Dit was Lanceloets ierste dachvart. Dymagien waren soe geoppenbart, Ende alsoe wel gewracht, oft hi gescreven Beelde hadde al sijn leven. 23070 Snachts alse hi op sijn bedde lach Quam Morgueyn daer in, alsi plach Alle nachte te doene, Alse hi sliep, alse die gone Dine minde in allen sinnen 23075 Alsoe sere alse wif man mochte minnen, Ombe die scoenheit die an hem was. Ende si was herde drove das, Dat hi niet en woude minnen hare; Ende dat sine hilt gevaen al dare 23080 Ne was niet van nide, mar datsi Hem waende verwinnen dar bi, Dien si noit verwinnen en mochte, Nochtan dat sine dicke versochte. Ende alsi die beelde hadde gesien 23085 Si wiste wel dat bedieden vandien; Si hadde wel horen spreken dar of, Hoe dat Lanceloet was comen int hof, Ende hoe hi gecleet was al toe. Morgueyn sprac toten jonfrouwen doe: 23090 ‘Siet hir wonder van desen man, Die soe goet riddere es, ende daer an Soe subtijl van gewerke. Verstaet ene dinc die ic merke, Datten hertsten man van eertrike, 23095 Op dat hi minde gestadelike, Die minne subtijl soude maken. Nu verstaet wel bi wat saken: Desen riddere en ware niet Selke subtijlheit gesciet, 23100 Dat hi hadde connen scriven also, En hadden niet geleit daer toe Bedwanc van minnen.’ Ende si wijsde Hen die beelden ende prijsde, Die Lanceloet hadde gemaect daer. 23105 Si wisde hen lieden al claer War si die coninginne mochten sien, Ende waer Lancelote tot dien, Ende waer Arture den coninc, Entie betekenesse van elker dinc. 23110 ‘Ditgescrijfte moet hir in bliven, Ende ic salne laten volscriven,’ Sprac si; ‘Ic weet wel dat hi al Sine dade hir bescriven sal, Ende sal al toe scriven hier inne 23115 Van hem ende vander coninginnen; Ende haddijt al bescreven, Ic soude die dinc alsoe beweven, Dat hier soude comen Artur die coninc, Ende ic soudem doen kinnen die dinc, 23120 Ende die waerheit vander minnen Van Lancelote ende der coninginnen.’ Darna gingen si van dane. Sanders dages naden opstane Ontdede Lanceloet metter vart 23125 Die vensteren ten boegarde wart; Hi sach der coninginnen beelde daer: Hi neech hare ende groettese daer naer, Ende cusse[se] an haren mont, Ende dreef jegen hare tier stont 23130 Vele meer bliscapen, sonder waen, Dan hi jegen enech wijf hadde gedaen, Het ne hadde sijn vrowe gewesen. Hi begonste scriven na desen Hoe hi ter Doloreusen Garden quam 23135 Ende den casteel in handen nam, Ende hoe hine met vromecheiden wan Op Terquijns broder, den groten man. Dar na op den andren dach screef hi wel Aldat hem vordien tornoy gevel 23140 Daer hi droech wapine al roet, (Dat was dar gewont was Lanceloet Vanden coninc, darmen hir voren af las, Dat hi coninc van .c. ridders was.) Hi screef die dade ter stede 23145 Van hem ende van andren mede. Nu swiget die aventure Meer te sprekene tier ure Van Lancelote ende van Morgueyne, Ende sal spreken van Waleweine, 23150 Die van Lancelote gewont was Te Karmeloet, dat hi genas, Ende hoe hi volgede tien tiden Den gesellen doe hi mochte riden. |
Lancelot scheidde van hen en kwam 22865 In een diep dal, daar hij vernam Een jonkvrouw, die van hem blijde was Toen ze de waarheid wist dat, Dat ze Lancelot had gevonden; En ze zei hem te die tijd 22870 Dat ze Lancelot bijzonder lang Veel gezocht had en lang, Om ten hoofde te brengen Een avontuur, die ze beloofde Dat niemand dan hij daartoe deugde, 22875 Dat hij het ten hoofde brengen mocht. Lancelot voer met haar gelijk, Als die het wel waande te hebben gedaan; Maar neen hij niet, want hij deed Kwaad tot zijn behoefte en deer mede, 22880 Want ze verraadde hem en legde toen In Morgaine’ s gevangenis toen, Die had een mooie woning In het bos gemaakt en vooral Om Lancelot te krijgen daar, 22885 Als ze hem had, dat ze daarna Hem te allen dagen voort houden wilde, Zodat hij er niet uit komen zou. Ze had in allen landen gezonden 12 jonkvrouwen omtrent, 22890 Die allen Lancelot zochten; En beval hen dat ze hem daar brachten, En hem zeggen dat hij aldaar Zou vinden avontuur openbaar. Aldus bracht daar die jonkvrouw 22895 Lancelot met al zulke ontrouw; En ten eerste dat ze afgestegen waren Ging die jonkvrouw zonder ophouden Tot haar vrouwe, en zei haar Dat Lancelot daar binnen was. 22900 De vrouwe was blijde van deze En zei: ‘welkom moet je wezen: Ge hebt me erg liefde gedaan. Nu laat hem ontwapenen gelijk, En laat hem goed te gemak, 22905 Dat hem geen zaak ontbreekt. En als hij bijna alles gegeten heeft Beveel ik u dat gij hem geeft Deze drank, en laat het schenken In een nap, hij zal het graag drinken. 22910 Als hij genoeg zal hebben gedronken Dan mag je met hem doen al uw gevoeg.’ Ze beloofde te doen alzo, En keerde tot Lancelot toen, En leidde 3 knapen met haar. 22915 De ene nam zijn paard: daarna Namen de andere 2 hem waar, En legde hem onder een boom, En ontwapenden hem daar. Ze leidden hem in de zaal daarna, 22920 Daar hem de jonkvrouw, ten eerste dat ze mocht, Goede scharlaken kleren bracht. Daarna is hij ter tafel gezeten, En toen hij bijna alles had gegeten Dronk hij van de drank, die was gemaakt 22925 Tot zijn behoefte, die erg goed smaakte; En hij dronk daarvan zo zeer, Als die waant in geen keer Dat men hem alzo wil bedriegen. Daarna komt hem zo’ n grote slaap toe, 22930 Dat hem verwonderde in zijn gedachte Waarvan hem zo’ n grote slaap mocht komen. Hij bad de jonkvrouw alzo gauw Dat men zijn bed bereiden zouden. - ‘Heer, het is gereed,’ zei ze. 22935 Toen stond die edele ridder op, Als die geheel had verloren De kracht die hij had tevoren, Bij die drank die hij dronk. Hij ging te bed en sliep al gauw. 22940 Ze ging tot haar vrouwe gelijk, En liet haar dat ding verstaan. Morgaine nam een bus met poeder toen, Die ze hadden gemaakt daartoe, En ging daar Lancelot lag. 22945 Toen ze hem zo vast slapen zag Bracht ze een zilveren pijp daar, Die ze met poeder daarna Vulde, en hem zette In de neus zonder letten, 22950 En hem in die hersens blies. Hij was zo zeer ontsteld van die, Dat hij van grote pijn zich strekte, En met pijn zich wekte. Toen Morgaine dat had gedaan 22955 Zei ze tot de jonkvrouw gelijk: ‘Ik ben goed over hem gewroken nu, En ik waan wel, dat zeg ik u, Dat hij nimmermeer komt In die zin die hij eerder had, 22960 Als duurt die kracht, zij het zeker dat, Van het poeder dat ik hem inblies.’ Daarna borg ze op, wat zeker is, Dat poeder dat haar gebleven was: Ze waande te nodig te hebben daarna. 22965 De jonkvrouw vroeg haar Wat ze zou hebben van deze Te doen, en hoe het mocht wezen? Morgaine antwoordde te die tijd: ԁls die ridders van de tafelronde 22970 Van hem nee weten geen nieuws Ze zullen hem zoeken hier en daar; En daar zijn de 2 neven van hem, Die waardige en fijne ridders zijn, Dat zijn Lionel en Bohort, 22975 Die ik haat immer voort Vanwege Lancelot zijn neven; En wilde noch het avontuur geven Dat ze hier kwamen ter plaatse, Ik zou me over hen wreken mede.,’ 22980 Ze liet Lancelot dragen toen In een kamer gemaakt daartoe, Met ijzeren vensters bewaard, Die openden tegen een boomgaard. Ze liet er een draagbaar maken, 22985 Bericht van al zulke zaken Of de koning Artur zou liggen daar; En ze zei deze woorden daarna: ‘Hier zal hij liggen al zijn leven, Dat hij niet meer uitkomen zal.,’ 22990 Toen scheidde ze van hem alzo. En hij sliep tot de dag toe. Ten eerste dat hij opsprong, en hij toen zag, In wat kamer hij toen lag, Hem verwonderde waar hij wezen mocht; 22995 Want hij hem zoveel bedacht, Dat het niet de kamer was, in waar ding, Daar hij ‘s avonds in slapen ging. Hij werd geheel ontsteld dat, Hoe hij daarin gebracht was, 23000 En hij voelde hem te die tijd Erg ziek en ongezond, En hij zag niemand hem benevens, Die hem enige troost mocht geven. Hij lag tot de middag zo hard, 23005 Dat hij zich niet oprichten mocht. Toen kwam Morgaine in die boomgaard, En zag ter venster naar binnen; En toen ze hem ziek zag zei ze Tot haar jonkvrouw zonder wachten: 23010 ԏns gif heeft zeer gewerkt. Lancelot nee staat op vanavond meer. Ga tot te hem, ziet wat hij doet, En maak hem niet bekend Dat hij in gevangenis is, 23015 Want ik waan zeker te wezen dit, Hij zou sterven van grote rouw.’ Toen sprak tot hem die jonkvrouw, En vroeg hem hoe het met hem was. Hij was ziek zei hij haar, 23020 En zo slecht er aan toe te die tijd, Dat hij niet zou mogen rijden. Toen bleef hij alzo liggen daar Enen maand daarna, Eer hij weten mocht dat hij was 23025 In gevangenis, en eer hij genas. Toen Morgaine wist dat hij was genezen Haar verwonderde hoe het mocht wezen. Toen liet de jonkvrouw verstaan Lancelot dat hij was gevangen, 23030 Dus had hij grote rouw; En hij zei: ‘Aai jonkvrouw, Waarom heb je me verraden?’ Ze zei toen: ‘Heer, ik moest het alzo doen Of te sterven.’ Toen zei hij: 23035 ‘Waarom hou je me gevangen?’ Ze zei: Ze zei het hem niet. Daarna hij het gesprek vallen liet. Zodat hij daar gevangen lag Van toen tot na Kerstdag; 23040 En dat de koude was een deel vergaan. Hij was voor een venster gaan staan, Daar hij in de zaal mocht zien, En zag in de zaal meteen Een historie schrijven een man. 23045 Ook werd hij wel gewaar daaraan, Dat het van Eneas van Troje was. En hij bad de schrijver dat, Dat hij hem van zijn verf gaf: Hij zei hij zou daarvan maken 23050 Een afbeelding. De man toen hij het hoorde Gaf hem verf en dat er toe behoorde. Lancelot nam die instrumenten toen, En sloot het venster goed dicht, Dat niemand zijn werk zou zien, 23055 En begon te schrijven na dien. In het begin schreef hij, zoals ik het kende, Hoe dat hem te Arthur’ s hof zond Zijn vrouwe van Lac, om die zaken, Dat men hem ridder zou maken, 23060 En hoe hij te Carmeloet kwam; En toen hij zijn vrouwe schoonheid vernam, Hoe hij geschoffeerd was ter plaatse Daar hij voor het eerst haar schoonheid zag; En hoe hij voer helpen daarna 23065 De jonkvrouw van Nochtant schreef hij duidelijk. Dit was Lancelot’ s eerste dagreis. De afbeeldingen waren zo geopenbaard, En alzo goed gewrocht, alsof hij geschreven Beelden had al zijn leven. 23070 ‘S Nachts toen hij op zijn bed lag Kwam Morgaine daarin, zoals ze plag Alle nachten te doen, Als hij sliep, als diegene Die hem minde in alle zinnen 23075 Alzo zeer als wijf een man mocht minnen, Om de schoonheid die aan hem was. En ze was erg droevig dat, Dat hij haar niet wilde minnen; En dat ze hem hield gevangen aldaar 23080 Nee was niet van nijd, maar dat ze Hem waande overwinnen daarbij, Die ze nooit overwinnen mocht, Nochtans dat ze hem vaak verzocht. En toen ze die afbeeldingen had gezien 23085 Ze wist wel de betekenis daarvan; Ze had wel horen spreken daarvan, Hoe dat Lancelot was gekomen in de hof, En hoe hij gekleed was al toen. Morgaine sprak tot de jonkvrouwen toen: 23090 Ԛiet hier wonder van deze man, Die zo’ n goede ridder is, en daaraan Zo subtiel zijn werken. Versta een ding die ik opmerk, Dat het de hardste man van aardrijk, 23095 Opdat hij gestadig minde, Die minne subtiel zou maken. Nu verstaat goed bij welke zaken: Deze ridder was niet Zulke subtielheid geschied, 23100 Dat hij had kunnen schrijven alzo, En had er niet geleid daartoe Bedwang van minnen.’ En ze wees Hen de afbeeldingen en prees ze, Die Lancelot daar had gemaakt. 23105 Ze wees hen lieden al duidelijk Waar ze de koningin mochten zien, En waar Lancelot tot dien, En waar Arthur de koning, En de betekenis van elk ding. 23110 ‘Ditgeschrift moet hierin blijven, En ik zal het hem laten volschrijven,’ Sprak ze; ‘Ik weet wel dat hij al Zijn daden hier beschrijven zal, En zal alles beschrijven hierin 23115 Van hem en van de koningin; En had hij het geheel beschreven, Ik zou dat ding alzo op touw zetten, Dat hier zou komen Arthur de koning, En ik zou hem latten kenen dat ding, 23120 En de waarheid van de minnen Van Lancelot en de koningin.’ Daarna gingen ze vandaan. De volgende dag na het opstaan Opende Lancelot met een vaart 23125 De vensters ten boomgaard waart; Hij zag het beeld van de koningin daar: Hij neeg haar en begroette haar daarna, En kuste haar aan de mond, En dreef tegen haar te die tijd 23130 Veel meer blijdschap, zonder twijfel, Dan hij tegen enig wijf had gedaan, Het nee had zijn vrouwe geweest. Hij begon te schrijven na dezen Hoe hij ter Doloreuse Garden kwam 23135 En het kasteel in handen nam, En hoe hij het met dapperheid won Op Tarquijn’ s broeder, de grote man. Daarna op de volgende dag schreef hij Al dat hem voordien in het toernooi geviel 23140 Daar hij geheel rode wapens droeg, Dat daar was Lancelot was gewond Van de koning, dar men hiervoor van las, Dat hij koning van 100 ridders was Hij beschreef die daden ter plaatse 23145 Van hem en van anderen mede. Nu zwijgt het avontuur Meer te spreken te dat uur Van Lancelot en van Morgaine, En zal spreken van Walewein, 23150 Die van Lancelot gewond was Te Carmeloet, dat hij genas, En hoe hij volgde te die tijd De gezellen toen hij mocht rijden. |
Nu gewaget daventure das, 23155 Alse Walewein genesen was Van dattene Lanceloet wonde, Hi ruemde thof tier stonde Ende voer in die queste te hant, Ende dorreet menech lant, 23160 Vragende om niemare Van Lancelote harentare, Ende vanden anderen gesellen; Ende quam, alsict hore tellen, In dongewe[ge]de foreest, ende hi 23165 Nam sine herberge daer bi Inden tor, die hadde vor desen Torquins, des groets ridders, gewesen. Die grave vanden Parke was dare, Ende seide hem van Lancelote niemare, 23170 Hoe Lanceloet Terquine verwan, Die was dalre ontsienste man Dimen in die werelt vant doe, Ende hoe dat hine doet sloech toe. Ende hi telde hem daer naer 23175 Hoe dat Lanceloet verloeste dar .lxiiij. ridders, sonder waen, Die alle dar lagen gevaen. Mijn her Walewein seide tier stede Dat dat was grote vromechede 23180 Ende die sere te prisene was; ԍar ombe Gode, bericht mi das, Oft gine iet saget nadien.’ Dander seide dat hine niet hadde gesien. Sanders dages ter sonnen opgane 23185 Sciet mijn her Walewein van dane Ende reet dat hi tere abdien quam, Daerhi sine herberge nam, Daer hem vragede .i. out man Wanen hi was. Hi seide dan: 23190 Van Arturs hove; ende doe seide Tote hem die man sonder beide, Dat dar van danen .i. riddere siec lage. Dander seide dat hine gerne sage Ombe weten oftine mochte kinnen. 23195 Doe leidene die gene dar binnen, Dar die sieke riddere lach; Ende alsene mijn her Walewein sach Wart hi te hant geware das, Dat Bandemagus die coninc was, 23200 Die jegen hem op woude staen, Mar dat hi dat belette saen. Hi vrachde hem daer nare Oft hi iet wiste war Lanceloet ware. Hi seide: neenhi, sonder dat hi 23205 Hadde verstaen dat Lanceloet daer bi [p. 156] In enen casteel, hiet Vagnel, sloech doet Twee starke gygante ende groet. Mijn her Walewein vrachden daer naer Weltijt si souden vergadren ende war. 23210 Die coninc sprac dat si sonder sage Vergaderen selen in alreheilegen dage Ten castele, diemen hiet doe Vanden Trepasse, ende daertoe Haren eet daden alsi scieden, 23215 Te vergaderne daer onder hen lieden. - ԗaendi datter Lanceloet sal sijn?’ - ‘Ja hi, behout hi dleven sijn Ende hi sonder gevancnesse si, Want hijt also geloefde,’ seidi. 23220 Walewein seide: ԏp dat ic mach, Ic salre wesen op dien dach.’ Mijn her Walewein vrachde doe Den coninc, waer hi was gewont alsoe. Die coninc antwerde hem te hant: 23225 ‘Ic quam gereden daer ic vant Gwerres uwen broder bestaen Van .iiij. ridders, dine saen Doet hadden geslegen, maer Dat ic hem quam te hulpen daer. 23230 Wi sloger .ij. doet ter stede, Ende dandre twee ontvlouwen ons mede.’ Walewein vrachde hem daer nare Ofti wiste war Gurres ware. Die coninc seide: ‘Ic en wets niet, 23235 Sonder dat hi heden van mi sciet Gewont, niet also sere alsic bem.’ Doe vrachde Walewein hem Oft hi woude dat hi bleve dare Tote dien dat hi genesen ware. 23240 Neen hi niet, antwerde hi doe, ԗant ic ben gewont alsoe, Datic niet en weet ten tiden Weltijt datic sal mogen riden; Hier bi en willic uwes blivens niet.,’ 23245 Dar na Walewein van hem sciet, Ende hi reet harentare Vrachgende ombe niemare Ombe sine gesellen, daer hi af vernam Selken tijt dat hem wel bequam; 23250 Mar van Lancelote ne mochti horen Niet meer dan oft hi ware verloren, Des hi sere tongemake was doe. Ende hi reet vort embertoe Vele vremder lande dure 23255 Sonder te vindene aventure Daric af wille maken sage. Mar op alre heilegen dage Quamen die gesellen alle gemene, Sonder Lanceloet ende Behort allene, 23260 Ten castele, dar sijt hir voren Geloveden, alse gijt moget horen. Datter Lanceloet niet quam op dien dach Was dat hi in vancnessen lach Met Morgueyn der elvinne; 23265 Ende Behort, alsict sinne, Lach tere ander stat gevaen, Alse gi hir na wel selt verstaen. Alse die gesellen vergadert waren Sprac Walewein al sonder sparen: 23270 ԁy God here, wats ons gevallen! .ij. die beste van ons allen Gebreken ons!’ Si letten daer Toten andren avonde: dar naer Voren si in den casteel herbergen, sonder waen, 23275 Dar si herde wel waren ontfaen. Sanders dages alsi scieden Drogen si over een onder hen lieden Dat si niet en mochten met eren Sonder Lancelote te hove keren, 23280 Ombe dat hi har geselle was Vander questen, alsmen las. Mijn her Walewein seide daer naer: ‘Heren, hort na mi; hets waer, Quamewi sonder Lancelote int hof 23285 Men soude ons blameren dar of. Hir bi radic dat wine varen Alle soeken sonder sparen Desen winter aldure, Ende den somer na, toter ure 23290 Dat comt Sinte Marie Magdalenen dach, Ende elc van ons lieden dijt vermach Come teser plaetchen tien stonden; Ende ne wart hi dar binnen niet vonden Soe mogewi keren te hove 23295 Sonder begriep, bi orlove; Want dan selewi, sonder waen, Onse queste hebben voldaen, Alse jaer ende dach sal Hebben gedurt.’ Si loefdent al. 23300 Si deden hare helme of Ende namen elc an andren orlof; Si ondercusten hen ende scieden. Elc reet sinen wech van hen lieden. Selc reet toten inde vanden jare 23305 Sonder te horne enege niemare, Ende selke worden gevaen Eer si iet verre waren gegaen, In enen casteel, dat seldi weten, Die Tercre Devee was geheten, 23310 Dien Behort bi prouenchen wan. Ende ombe dat te lanc ware dar an Te vertelne harre alre strijt, Hoe hise verwan, ende te welker tijt, Salie u seggen der gerre namen, 23315 Die ten castele weder quamen Vanden Trepasse, alst was geset. Deen die dar quam was Mordret, Dander Acgloval; die derde was Die coninc Bandemagus, alsict las. 23320 Alse dese .iij. hadden versien Datsi dar mar en hadden hen drien, Si wordens herde sere ontset. Doe sprac ten andren Mordret: ‘Ic en weet wat wi mogen bestaen, 23325 Want te hove en willic niet gaen Eeric weet warechtege niemare.’ Die coninc Bandemagus sprac daer nare: ‘Ic wane datmen weet int hof Warechteger niemare dar of 23330 Dat wi soeken, dan wi weten nu.’ Acglovel seide: ‘Ic volchs u, Want dar comen alden dach, twaren, Ridders, die bringen niemaren. Hir bi radic dat wi doen varen 23335 Enen bode int hof sonder sparen, Die niemanne ne gewage des, Wanen hi comt of met wien hi es; Ende hi ombe Lancelote vrachge daer Ende ombe die gesellen dar naer, 23340 Ende hi ons come weder orconden Wat hi int hof hevet vonden.’ Si bevalen enen knape te gane Int hof ende ombe niemare te verstane, Ende seiden hem waer hise vinden soude. 23345 Die knape porde alsoe houde, Ende reet dat hi te Karduel quam, Dar hi den coninc Artur vernam In groten wille ende in gare Ombe te verhorne nicmare 23350 Van Lancelote ende vanden gesellen, Daer nieman niet af ne conste getellen, Des die coninc sere drove was; Mar hine toende niet die gelike das, Ombe dat hi niet en woude te mayeren 23355 Sine liede in gere manieren. [p. 157] Mar wi dat sprac ofte liet, Die coninginne en swech niet; Mar si hadde, seidse, vrese groet Ombe Waleweine ende ombe Lanceloet, 23360 Want sine hadse noit vordien Soe lange uten hove gesien, Men hadde dar af gehort niemare. Die coninc antwerde hare: ‘Ic ne weet wat seggen van desen; 23365 Ic wane, hadden si doet gewesen, Wi haddens gehort niemare; Dar ombe benic in vare Datsi iegeren in verren lande Gevaen sijn onder viande, 23370 Ende enech hoge man bi aventuren Houtse gevaen nu ter uren, Dies niet seggen dar dor mi. Aldus wanic wel dat si.’ Doe kerde die knape dar hi vant 23375 Die .iij. gesellen, ende seide altehant Die niemare, die hi hadde verstaen. Alst Acglovel horde hi seide saen: ‘Hier en es el en geen raet ane Dan die queste weder te bestane, 23380 Want sonder die gesellen en comic niet Weder te hove, wat mijns gesciet.’ Ende dandre gesellen seiden doe Datsi oec wouden doen alsoe, Ende begonsten die queste weder. 23385 Ende si voren wech ende weder, Ende vonden menege aventure, Daric af swige nu ter ure. Nu latic staen dat vertellen Een sticken van dien .iij. gesellen, 23390 Ende sal van Lancelote doen gewach, Die in Morgueyns gevancnesse lach, In wat manieren ende in welker dinc Hi uter vancnessen ontginc. |
Nu gewaagt het avontuur dat, 23155 Toen Walewein genezen was Van dat hem Lancelot verwondde, Hij ruimde de hof te die tijd En voer in dat avontuur gelijk, En reed door menig land, 23160 Vragende om nieuws Van Lancelot hier en daar, En van de andere gezellen; En kwam, zoals ik het hoor vertellen, In het verderfelijke bos, en hij 23165 Nam zijn herberg daarbij In de toren, die had voor deze van Tarquijn, de grote ridder, geweest. De graaf van de Pale was daar, En zei hem van Lancelot nieuws, 23170 Hoe Lancelot Tarquijn overwon, Die was de aller gevreesde man Die men in de wereld toen vond, En hoe dat hij hem dood sloeg toen. En hij vertelde hem daarna 23175 Hoe dat Lancelot verloste daar 64 ridders, zonder twijfel, Die allen daar lagen gevangen. Mijn heer Walewein zei te die plaats Dat dat was grote dapperheid 23180 En die zeer te prijzen was; ԍaar om God, bericht me dat, Of ge hem iets zag nadien.’ De ander zei dat hij niets had gezien. De volgende dag met de zonsopgang 23185 Scheidde mijn heer Walewein vandaan En reed dat hij te ene abdij kwam, Daar hij zijn herberg nam, Daar hem vroeg een oude man Waarvan hij was. Hij zei dan: 23190 Van Arthur’ s hof; en toen zei Tot hem die man zonder wachten, Dat daar vandaan een ridder ziek lag. De ander zei dat hij hem graag zag Om te weten of hij hem mocht kennen. 23195 Toen leidde hem diegene daarbinnen, Daar die zieke ridder lag; En toen hij mijn heer Walewein zag Werd hij gelijk gewaar dat, Dat het Bandemagus de koning was, 23200 Die tegen hem op wilde staan, Maar dat hij dat belette gelijk. Hij vroeg hem daarna Of hij iets wist waar Lancelot was. Hij zei: neen hij, uitgezonderd dat hij 23205 Had verstaan dat Lancelot daarbij In een kasteel, heet Vagnel, dood sloeg Twee sterke giganten en groot. Mijn heer Walewein vroeg hem daarna Welke tijd ze zouden verzamelen en waar. 23210 De koning sprak dat ze zonder sage Verzamelen zouden op Allerheiligen dag Ten kasteel, die men heette toen Van de Trepasse, en daartoe Hun eed deden toen ze scheidden, 23215 Te verzamelen daar onder hen lieden. - ԗaande je dat Lancelot er zal zijn?’ - ‘Ja hij, behoudt hij zijn leven En hij zonder gevangenis is. Want hij het alzo beloofde,’ zei hij. 23220 Walewein zei: ԏpdat ik mag, Ik zal er wezen op die dag.’ Mijn heer Walewein vroeg toen De koning, waar hij alzo was gewond. De koning antwoordde hem gelijk: 23225 ‘Ik kwam gereden daar ik vond Gurrehes uw broeder bestaan Van 4 ridders, die hem gelijk Dood hadden geslagen, maar Dat ik hem te hulp kwam daar. 23230 We sloegen er 2 dood ter plaatse, En de andere twee ontkwamen ons mede.’ Walewein vroeg hem daarna Of hij wist waar Gurrehes was. De koning zei: ‘Ik weet het niet, 23235 Uitgezonderd dat hij heden van mij scheidde Gewond, niet alzo zeer als ik ben.’ Toen vroeg Walewein hem Of hij wilde dat hij daar bleef Tot dien dat hij genezen was. 23240 Neen hij niet, antwoordde hij toen, ԗant ik ben alzo gewond, Dat ik niet weet ten tijd Welke tijd dat ik zal mogen rijden; Hierbij wil ik niet bij u blijven.,’ 23245 Daarna Walewein van hem scheidde. En hij reed hier en daar Vragende om nieuws Om zijn gezellen, waarvan hij vernam Sommige tijd dat hem goed bekwam; 23250 Maar van Lancelot nee mocht hij horen Niet meer dan alsof hij was verloren, Dus was hij zeer te ongemak toen. En hij reed voort immer toe Vele vreemde landen door 23255 Zonder te vinden avontuur Waar ik een sage van wil maken. Maar op Allerheiligen dag Kwamen de gezellen algemeen, Uitgezonderd Lancelot en Bohort alleen, 23260 Ten kasteel, daar zij hier tevoren Beloofden, zoals gij mocht horen. Dat er Lancelot niet kwam op die dag Was dat hj in gevangenis lag Met Morgaine de elf; 23265 En Bohort, zoals ik het zie, Lag ter andere plaats gevangen, Zoals ge hierna wel zal verstaan. Toen de gezellen verzameld waren Sprak Walewein al zonder ophouden: 23270 ‘Aai God heer, wat is ons gebeurd! 2 de beste van ons allen Ontbreken ons!’ Ze letten daar Tot de andere avond: daarna Voeren ze in het kasteel herbergen, zonder twijfel, 23275 Daar ze erg goed waren ontvangen. De volgende dag toen ze scheiden Kwamen ze overeen onder hen lieden Dat ze niet mochten met eer Zonder Lancelot te hof keren, 23280 Omdat hij hun gezel was Van het avontuur, zoals men las. Mijn heer Walewein zei daarna: ‘Heren, hoort naar mij; het is waar, Kwamen we zonder Lancelot in de hof 23285 Men zou ons blameren daarvan. Hierbij raad ik aan dat we gaan Allen zoeken zonder ophouden Deze winter al door, En de zomer erna, tot het uur 23290 Dat komt Sint Maria Magdalena dag, En elke van onze lieden die het mag Komt tot deze plaats te die tijd; En nee wordt hij daarbinnen niet gevonden Zo mogen we keren te hof 23295 Zonder berisping, bij verlof; Want dan zullen we, zonder twijfel, Ons avontuur hebben voldaan, Als jet een jaar en dag zal Hebben geduurd.’ Ze beloofden het alle. 23300 Ze deden hun helmen af En namen elk aan anderen verlof; Ze kusten hen en scheiden. Elk reed zijn weg van die lieden. Sommigen reden tot het einde van het jaar 23305 Zonder te horen enig nieuws, En sommige werden gevangen Eer ze iets verder waren gegaan, In een kasteel, dat zal je weten, Die Tercre Devee was geheten, 23310 Die Bohort met dapperheid won. En omdat te lang was daaraan Te vertellen al hun strijd, Hoe hij ze overwon, en te welke tijd, Zal ik u zeggen diegeen namen, 23315 Die ten kasteel terug kwamen Van de Trepasse, zoals het was gezet. De ene die daar kwam was Mordret, De ander Aglovel; de derde was De koning Bandemagus, zoals ik het las. 23320 Toen deze 3 hadden gezien Dat ze daar maar hadden hen drien, Ze worden erg zeer ontzet. Toen sprak tegen de anderen Mordret: ‘Ik weet niet wat we mogen bestaan, 23325 Want te hof wil ik niet gaan Eer ik ik betrouwbaar nieuws weet.’ De koning Bandemagus sprak daarna: ‘Ik waan dat men weet in de hof Betrouwbaar nieuws daarvan 23330 Dat we zoeken, dan we nu weten.’ Aglovel zei: ‘Ik volg u, Want daar komen de hele dag, inderdaad, Ridders, die brengen nieuws. Hierbij raad ik aan dat we laten gaan 23335 Een bode in de hof zonder ophouden, Die niemand nee gewaagt dit, Waarvan hij komt of met wie hij is; En hij om Lancelot vraagt daar En om de gezellen daarna, 23340 En hij ons weer komt verkondigen Wat hij in de hof heeft bevonden.’ Ze bevalen een knaap te gaan In de hof en om nieuws te verstaan, En zeiden hem waar hij ze vinden zou. 23345 Die knaap ging alzo gauw, En reed dat hij te Carmeloet aankwam, Daar hij de koning Arthur vernam In grote wil en in verlangen Om nieuws te horen 23350 Van Lancelot en van de gezellen, Daar niemand niets van nee kon vertellen, Dus was die koning zeer droevig; Maar hij toonde niet dergelijke dat, Omdat hij niet wilde ontstellen 23355 Zijn lieden in geen manier. Maar wie dat sprak of liet, De koningin zweeg niet; Maar ze had, zei ze, grote vrees Om Walewein en om Lancelot, 23360 Want ze had ze nooit voordien Zo lang uit de hof gezien, Men had daarvan nieuws gehoord. De koning antwoordde haar: ‘Ik weet niet wat te zeggen van deze; 23365 Ik waan, waren ze dood geweest, We hadden er nieuws van gehoord; Daarom ben ik in gevaar Dat ze ergens in verre landen Gevangen zijn onder vijanden, 23370 En enige hoge man bij avonturen Houdt ze gevangen nu ter uren, Die het niet zeggen durft door mij. Aldus waas ik wel dat het is.’ Toen keerde de knaap daar hij vond 23375 Die 3 gezellen, en zei al gelijk Dat nieuws, die hij had verstaan. Toen het Aglovel hoorde zei hij gelijk: ‘Hier is anders geen raad aan Dan dat avontuur weer te bestaan, 23380 Want zonder de gezellen kom ik niet Weer te hof, wat me gebeurt.’ En de andere gezellen zeiden toen Dat ze ook alzo doen wilden, En begonnen dat avontuur weer. 23385 En ze voeren heen en weer, En vonden menige avonturen, Waarvan ik zwijg nu ter uur. Nu laat ik staan dat vertellen Een stukje van die 3 gezellen, 23390 En zal van Lancelot gewag maken, Die in Morgaine’ s gevangenis lag, In wat manieren en in welk ding Hij uit de gevangenis ontging. |
Nu doet daventure verstaen 23395 Dat Lanceloet soe lange lach gevaen In Morgueyns der elvinnen Vancnesse gevaen binnen, Dat hi .ij. wintere ende enen somer lach, Soe dat geviel op enen dach 23400 Na paesschen, dat hi in allen done Den boegart scone sach ende grone, Die neven sine camere stont doe, Entie bome wel gebloit toe, Dar dic vogelkine elcs dages songen, 23405 Entic rosen scone ontsprongen Vore die venstre dar hi lach, Dar hi dagelijcs op sach; Want Morgueyn hadde daer doen maken Enen bogaert, om die saken 23410 Dat Lanceloet soude bi desen Bat te paise inden somer wesen, Bedie dat hi al den winter was Sere tongemake, dor das, Dat hem doe soe sere verwach 23415 Die vancnesse dar hi in lach, Ende vele meer hadde gedaen, En hadden die beelden daer niet gestaen, Die hi gemaect hadde dar te voren In die camere, alse gi moget horen, 23420 Die hem wel bequamen int opsien; Want hine hadde noit vor dien Ridderscap gedaen, no clene no groet, Hine hadt dar gescreven al bloet, Elc na sicre manieren alsoe, 23425 Dat wonder was tanesiene doe; Soe dat hi ere costumen plach, Dat hi tien beelden op elken dach, Die hi gemaect hadde dar inne Na die gelike der coninginnen, 23430 [Ginc] ende cusse tier stonde Beide ane ogen ende ane monde, Gelijc oft sijn vrowe ware, Ende weende ende clagede dar nare; Soe dat alse die mey in quam, 23435 Entie april orlof nam, Ende hi vander cameren dar hi in lach Die bome scone gebloyet sach, Dat hi verblide vander gronhede Ende vanden rosen, die hi sach mede 23440 Versch ende neuwe ontspringen, Hem gedachte bi dien dingen Alte hant van siere minnen, Siere vrowen der coninginnen, Ende om hare anscijn claer, 23445 Ende om haren roden mont dar naer Bider roder rosen op sien; Ende pensde ember om hare bi dien, Soe dat hi op enen sondach tier stont Smargens mettien dage op stont 23450 Ende horde der vogelkine sanc. Ende tote na der sonnen op ganc, Dattie sonne sceen in den boegart, Lanceloet sach ten rosen wart. Hi versach ene rose dar saen, 23455 Die neuwinge was ute gegaen, Soe dat Lanceloet dochte das, Dat gene half soe scone ne was Alse hem die rose dochte wesen; Ende hem gedachte hi desen 23460 Sire vrouwen der coninginnen, Hoe hem dochte in sinen sinne Hare scoenheit tweewerf also groet Ten tornoye te Karmeloet Alse alle der ander scoenhede. 23465 ‘Ende om datic,’ seidi terre stede, Ԏiet hebben en mach di scone vrowe, Die rose, die ic soe scone scouwe, Die mi doet gedinken om hare, Motic ember hebben, hoe soe ic vare.,’ 23470 Doc stac hi dor die venstre di hant Ombe die rose te nemene te hant, Mar hine mochter niet comen toe Ombe dat hire te verre af was doe. Hi trac sine hant weder in na dien 23475 Ende begonste dat yser besien Vander vinstere, dat hem hadde benomen Dat hi ter rosen niet en mochte comen. Alse hi dat yser soe dorestarc vant, ‘Watsal dit sijn,’ seidi te hant, 23480 ԓal mi reste dwingen dar toe Datic minen wille niet en doe? Neent niet.’ Hi nam .ij. ysere te handen Vander vensteren met beiden handen Ende tracse soe sere te hem wart, 23485 Dat hise beide brac metter vart, Ende warpse opten vloer nede doe, Dar hi hem mede berecte soe, Dat hem die vingere gevleescht waren. Ende hi ginc ute sonder sparen, 23490 Ende ginc dar hi hadde gesien Die rose, ende cussedse na dien In gedinkenesse ende in minnen Van siere vrowen der coninginnen, Ombe dat hare die rose geleec wel. 23495 Hi leide die rose an sijn blote vel, Ende hi ginc ten torre wart saen, Dar hi vant die dore ontdaen. Hi ginc daer in, ende vant wapine gnoech, Ende wapende hem na sijn gevoech. 23500 Hi gorde an hem .i. goet swert Ende ginc alsoe udewert, Ende ginc ten stalle te hant, Dar hi .ij. goede pert vant. Hi saldelde doe dat .i. part 23505 Ende sat op, ende vor ter porten wart. [p. 158] Alse ter porten quam Lanceloet Hads den portenare wonder groet, Alse die hem niet bewaende das, Dat enech riddere dar binnen was. 23510 Lanceloet vrachde hem dar nare Wie here van dien castele ware. Die portenare antwerde doe: ‘Hier en behort geen here toe; Hi es ere vrowen, diere woent inne, 23515 Ende heet Morgueyn die elvinne, Die des conincs Arturs suster es.’ Alse Lanceloet horde niemare des Viel hi in enen gepense saen, Dat hi die vrowe soude verslaen; 23520 Mar dat hem sijn herte riet, Dat hijt dor Arturs wille liet, Ende ombe dat si een wijf was toe. Lanceloet seide ten portier doe: Ԅu salt dire vrowen maken cont 23525 Dat Lanceloet wech vart nu ter stont, Ende dat hise groet dier gelike Datmen dongetrouste wijf van ertrike Altoes sculdech te grotene es. Ende sech hare, dat si sie seker des, 23530 Ne haddic niet gelaten nu ter ure Dor die minne van coninc Arture, Ic hadde gedaen van hare Datmen sculdech te done ware Bi rechte van ere vrowe 23535 Die verradre es ende ongetrowe.’ Al te hant die portenare liep Te siere vrowen, die nochtoe sliep, Ende seide hare al bloet Wat hare ontboede Lanceloet. 23540 Alsijt horde si stont op saen, Ende es in die camere gegaen Dar Lanceloet te liggene plach; Ende alsine dar niet en sach Riep si: ԗacharme!’ drovelike; 23545 ‘Nu hebbewi gewacht qualike Dat wi sculdech wel te wachten waren!’ Si begonste sere mesbaren. Alsi die venstere hadde besien Toent sise den lieden nadien: 23550 ‘Dusdaen wonder ende sach noit man Alse gi hir moget scouwen an Dat dese duvel heft gedaen, Die dese ysere brac dus saen.’ Nu salic van hare nederleggen 23555 Ende van Lancelote seggen. |
Nu laat het avontuur verstaan 23395 Dat Lancelot zo lang lag gevangen In Morgaine de elf Gevangenis gevangen binnen, Dat hij 2 winters en een zomer lag, Zodat het gebeurde op een dag 23400 Na Pasen, dat hij in alle doen De boomgaard groen zag en mooi, Die nevens zijn kamer stond toen, En de bomen goed bloeiden toen, Daar de vogeltjes elke dag zongen, 23405 En de rozen mooi ontsprongen Voor het venster daar hij lag, Daar hij dagelijks op zag; Want Morgaine had daar laten maken Een boomgaard, om die zaken 23410 Dat Lancelot hierdoor zou Beter tevreden in de zomer wezen, Omdat hij de hele winter was Zeer te ongemak, door dat, Dat hem toen zo zeer verdroot 23415 De gevangenis daar hij in lag, En veel meer had gedaan, En hadden die beelden daar niet gestaan, Die hij gemaakt had daar tevoren In die kamer, zoals ge mocht horen, 23420 Die hem goed bekwamen in het opzien; Want hij had nooit voor dien Ridderschap gedaan, nog klein nog groot, Hij had het daar geschreven al bloot, Elk naar zijn manier alzo, 23425 Dat het toen wonder was te aan te zien; Zodat hij een gebruik plag, Dat hij te die beelden op elke dag, Die hij gemaakt had daarin Naar de gelijkenis der koningin, 23430 Ging en kuste te die tijd Beide aan ogen en aan mond, Gelijk of het zijn vrouwe was, En weende en klaagde daarna; Zodat toen de mei begon, 23435 En de april verlof nam, En hij van de kamer daar hij in lag Die bomen mooi bloeien zag, Dat hij verblijde van de groenheid En van de rozen, die hij zag mede 23440 Vers en nieuw ontspringen, Hij dacht bij die dingen Al gelijk van zijn minnen, Zijn vrouwe de koningin, En om haar heldere aanschijn, 23445 En om haar rode mond daarna Bij het zien van de rozen; En peinsde immer om haar bij die, Zodat hij op een zondag te die tijd ‘s Morgens met de dag opstond 23450 En hoorde de vogels zang. En tot na de zonsopgang, Dat de zon scheen in de boomgaard, Lancelot zag te rozen waart. Hij zag daar een roos gelijk, 23455 Die net was open gegaan, Zodat Lancelot dacht dat, Dat geen half zo mooi nee was Zoals hem die roos dacht te wezen; En hij bedacht bij deze 23460 Zijn vrouwe de koningin, Hoe hij dacht in zijn zin Haar schoonheid tweemaal alzo groot Te toernooi te Carmeloet Als alle andere schoonheid. 23465 ‘Enomdat ik,’ zei hij ter plaatse, Ԏiet hebben mag die mooie vrouwe, Die roos, die ik zo mooi aanschouw, Die me doet gedenken aan haar, Moet ik immer hebben, hoe zo ik ga.,’ 23470 Toen stak hij door dat venster de hand Om die roos gelijk te nemen, Maar hij mocht er niet toekomen Omdat hij er te ver van was toen. Hij trok zijn hand terug na dien 23475 En begon dat ijzer te bezien Van het venster, dat hem had benomen Dat hij ter roos niet mocht komen. Toen hij dat ijzer zo uiterst sterk vond, ‘Watzal dit zijn,’ zei hij gelijk, 23480 Ԛal me dat rooster dwingen daartoe Dat ik mijn wil niet doe? Neen het niet.’ Hij nam 2 ijzers tegelijk Van het venster met beide handen En trok ze zo zeer tot hem waart, 23485 Zodat hij ze beide brak met een vaart, En wierp ze op de vloer neer toen, Daar hij hem zo mee uitrustte, Dat hem de vingers ontvleesd waren. En hij ging er uit zonder ophouden, 23490 En ging daar hij had gezien Die roos, en kuste het na dien In gedachtenis en in minnen Van zijn vrouwe de koningin, Omdat ze zo goed op die roos leek. 23495 Hij legde die roos aan zijn blote vel, En hij ging ten toren waart gelijk, Daar hij de deur geopend vond. Hij ging daarin, en vond wapens genoeg, En wapende hem naar zijn gevoeg. 23500 Hij gorde aan hem een goed zwaard En ging alzo buiten waart, En ging te stal gelijk, Daar hij 2 goede paarden vond. Hij zadelde toen dat ene paard 23505 En zat er op, en voer ter poort waart. Toen ter poort Lancelot kwam Had de portier grote verwondering, Als die hem niet waande dat, Dat er enige ridder daar binnen was. 23510 Lancelot vroeg hem daarna Wie de heer van dat kasteel was. De portier antwoordde toen: ‘Hier behoort geen heer toe; Het is een vrouw, die erin woont, 23515 En heet Morgaine de elf, Die de koning Arthur’ s zuster is.’ Toen Lancelot dit nieuws hoorde Viel hij in een gepeins gelijk, Dat hij die vrouwe zou verslaan; 23520 Maar dat hem zijn hart aanraadde, Dat hij het vanwege Arthur liet, En omdat ze een wijf was toe. Lancelot zei te portier toen: ‘Ik zal uw vrouw bekend maken 23525 Dat Lancelot weg gaat nu terstond, En dat hij haar groet diergelijke Dat men het ontrouwste wijf van aardrijk Altijd schuldig te groeten is. En zeg haar, dat ze dus zeker is, 23530 Nee had ik het niet gelaten nu ter uur Door de minne van koning Arthur, Ik had gedaan van haar Dat men schuldig te doen was Bij recht van een vrouwe 23535 Die verraadster is en ontrouw.’ Al gelijk de portier liep Tot zijn vrouwe, die noch toe sliep, En zei haar al bloot Wat haar ontbood Lancelot. 23540 Toen ze het hoorde stond ze gelijk op, En is in die kamer gegaan Daar Lancelot te liggen plag; En toen ze hem daar niet zag Riep ze: ‘wee arme!’ droevig; 23545 ‘Nu hebben we slecht bewaakt Dat we schuldig te bewaken waren!’ Ze begon zeer te misbaren. Toen ze het venster had bezien Toonde ze het de lieden nadien: 23550 ‘Dusdanig wonder zag nooit een man Zoals ge hier mag aanschouwen Dat deze duivel heeft gedaan, Die dit ijzer brak aldus gelijk.’ Nu zal ik van haar neerleggen 23555 En van Lancelot zeggen. |
Nu gewaget daventure das, Alse Lanceloet gesceden was Van Morgueyne, dat hi reet tes [hi] quam Dar hi ene jonfrouwe vernam 23560 Ende enen naen. Lanceloet groette Die jonfrouwe doe hise ontmoette, Ende si hem. Doe vrachde hi hare Oft si wiste enege niemare Van ridders die wandelden doe 23565 Van Arturs hove. Si sprac hem toe: Ԍioneel es hir int lant, sonder waen Die hout coninc Vagaor gevaen. Des conincs sone heeftene nu Van veranessen beropen, seggic u; 23570 Ende binnen der tijt dat hi sculdech was Te vechtene en haddi gene macht das, Soe dat hem die coninc verste gaf Tote sinxendage daer af. Ende ombe dat hem die coninc ontsach 23575 Dat hi niet comen en soude op dien dach Leide hine in gevancnesse doe. Ende hine es niet genesen soe, Hine salre qualike wesen an En comt hem te helpen geen man, 23580 Die vore hem den camp vechte, bedi Hi es soe tongerake, dat hi Den camp niet sal mogen vechten.’ - ‘mogedi mi nu iet berechten,’ Sprac Lanceloet, ‘waer die coninc es?,’ 23585 Si seide: ‘Here, sijt seker des, Dat hi woent ene dachvart Inden wech ter sonnenonderganc wart In enen casteel, heet Estrangloet.’ - ‘Nu blijft te Gode,’ sprac Lanceloet 23590 Ende reet wech al dat hi machte, Soe dat hi in enen bosch vernachte: Hi beette neder vanden perde Ende ginc liggen op die erde Ombe resten, alse die moede was, 23595 Ende liet sijn pert peysteren int gras. Ende alse hi sliep leet al dare Een riddere op een orsbare. Die riddere was sere gewont, Ende hadde met hem .ij. sciltknechte tier stont. 23600 Alse die riddere geware wart Lancelote hi kerde dar waert, Ende vrachde Lancelote dar nare Wat hi tien tiden sochte dare. Hi seide dat hi dar niet en sochte, 23605 Mar datten daventure dar brochte, Ende niet en woude inden bosch bi nachte Riden ombe dat hi ontwegen mochte. - ‘Watsoecti dan?’ - ‘Ic soeke,’ seide hi, ԙmanne die conde berichten mi 23610 Van ridders, die sijn in desen lande Van Arturs hove, alsic verstande.’ - ‘Wildimi volgen,’ sprac dieriddere nadien, ‘Ic sal u noch tavont enen doen sien, Die in mine herberge siec leget nu.,’ 23615 Lanceloet seide: ‘Ic sal volgen u.’ Hi sat op ende vor met hem doe. Alsi te gadere voren alsoe Vrachde hem Lanceloet warbi Hi alsoe voer. Doe seide hi 23620 Dat hi gewont was soe onsochte, Dat hi niet wel riden en mochte. - ‘Ende wi wonde u soe sere?’ Sprac Lanceloet. - ‘Ic segt u, here, Ene jonfrouwe.’ - ‘Ende hoe quaemt daer toe, 23625 Dat u ene jonfrouwe wonde soe?’ - ‘Ic segt u; hets onlanc leden, En paeschdage quamic gereden Dor een foreest, die name sijn Es tforeest van Campercorantijn. 23630 Ic was allene tier ure, Ende wel gewapent ter cure. Ic ontmoette enen riddere dare, Die mi opliep herde sware; Ende ic werde mi jegen hem soe, 23635 Datickene neder dede doe. Ic haddene geslagen doet, Mar dat hi vloe ende mi ontscoet. Ende ic volchde hem te hant, Soe dat ickene tere fontainen vant, 23640 Dar .ij. scone jonfrouwen baetden doe, Ende die ene hadde al toe In die hant .i. gespannen boge Ende .i. scicht in geset hoge. Alsi sach daticken soude slaen doet, 23645 Die jonfrouwe trac ende si scoet, Ende scoet mi dor mine die tier tide, Dat dyser bleec in dander side. Ic reet dar waert saen, Alse dise woude doet slaen, 23650 Ende mijn pert viel met mi in ene gracht, Datic moeste vallen in onmacht. Ende alsic weder te mi selven quam, Wet wel, datic dar niemanne en vernam, Riddere noch jonfrouwe noch pert. 23655Alsic mi woude richten op wert [p. 159] Gevoeldic mi selven so ongesont, Datic niet op en mochte tier stont, Soe datic vore mi liden sach, Daric onder ene eyke lach, 23660 Ene die scoenste vrowe, die ic vordien Noit te voren hadde gesien, Die tote mi sprac: ‘Watdoedi?’ Ic seide: Ԋonfrouwe ic sterve sonder beide.’ Si seide: ԏft God onse here gebiet, 23665 Gine selt noch sterven niet; Mar gi selt quelen,’ seide si mi, ‘Toter tijt dat die scicht ute si.’ Doe dedic ander scicht mine hant Ende woudene uut trecken te hant, 23670 Dies mi die jonfrouwe ontberen hiet. Si seide ic pijnde mi om niet; Want die scicht niet ute ne quame, En ware datten ute name Die beste riddere van eertrike, 23675 Dine ute soude doen lichtelike, Ende dan soudic genesen. Die jonfrouwe ginc en wech na desen, Ende ic bleef van harre sprake Herde sere tongemake; 23680 Want ic was wel seker das, Dat die niet licht te vindene was. Doe quam dar .i. knape dar naer, Die mi thus brachte vandaer. Doe dedic dese leitire maken, 23685 Ende vor tArturs hove om die saken, Datic bat soude vinden in sijn hof Dan in andre succors daer of, Daric den coninc tonpayse vernam Om mijn [here] Waleweine, alsic dar quam, 23690 Ende ombe Lancelote tien stonden, Ende ombe die vander tafelronden, Dimen seide dat verloren waren, Bedie datmen in .ij. jaren Van hen te hove niet en vernam, 23695 Ende datter gene niemare af en quam. Ic beette ende seide tier ure Vor dat hof mine aventure. Dar dede elc dat hi mochte Oft hi dat scicht ute bringen mochte, 23700 Mar dat ne mochte niet gescien. Doe seide mi die coninc nadien, Dat die scicht niet uut worde genomen Dar ne moeste eer Lanceloet toe comen, Ende dat hi binnen enen halven jare 23705 Van hem ne horde ne gene niemare; Hi was sere tongemake das, Want hi die beste vander werelt was. Doe maectic mine vart Weder te mire herbergen wart, 23710 Ende sal dar bat gedogen al stille Dan in andren steden minen onwille. Hier bi ende in deser maniere Soe varic in dese leitiere.’ Si reden tes si ter herbergen quamen, 23715 Dar die knapen den riddere namen Vander leitieren soe si saechts mochten, Ende boven in sijn palays brochten. Dar was Lanceloet ontwapent saen Ende neuwe cledere ane gedaen, 23720 Ende wel gefesteert altoe. Lanceloet bat den riddere doe, Dat hi woude dat gedogen, Dat hi proefde ofti soude mogen Den scicht ute trecken. Doe gaf antworde 23725 Die riddere, alse hi dat horde: ‘Endiet niet, ende ic weet wel, here, Dat gi mi pinen sout te sere.’ Lanceloet seide: ԏft u wille es, Live here, laet mi proven des.,’ 23730 Dander seide: ‘Ic en does niet teser tijt, Want gi die beste riddere niet en sijt Van eertrike.’ Ende Lanceloet gaf Antworde: ‘Watwetti dar af?’ - ‘Ic weet wel,’ sprac hi, ‘ende dies 23735 Waende hi ware een recht ries, Die des gelovede cleine oft groet.’ Doe antwerde hem Lanceloet: ‘Nadien dat u wille niet en es Willic gerne ontberen des.,’ 23740 Si gingen eten na desen, Ende hadden alle blide gewesen Sonder datsi drove waren das, Dat die riddere soe tongemake was. Des anders dages alst was dach 23745 Was hi geleit dar di sieke ridder lach, Ende wart geware in warre dinc, Dat was Bandemagus die coninc. Lanceloet dede alsoe saen Die knape alle van hem gaen: 23750 Hi dede sinen helm af na dien. Ende alsen Bandemagus hadde gesien Was hi sins so blide, dat hi ter steden Weende van ontfarmecheden; Ende hi seide weenende sere: 23755 ԁy live broder, live here, Waer hebdi gewest? Wi waenden bloet, Here, dat gi hadt gewest doet.’ Doe teelde hem Lanceloet saen Hoene Morgueyn hadde gevaen. 23760 Lanceloet vrachde hem dar nare Oft hi wiste enege niemare Van mijn her Waleweine tien stonden Ende vanden gesellen vander tafelronden. Hi seide: ‘Ic en canre niet af verhoren 23765 Dan si in die queste sijn verloren.’ - ‘En wat questen?’ sprac Lanceloet saen. ‘Hebben si dan queste ontfaen Sider datic gevaen was?’ Hi seide: ‘Engedinct u niet das, 23770 Dat wi uten castele scieden Vanden Trepasse onder ons lieden, Alse doet geslegen hadde Behort Madint den gygant, ende wi vort En alreheiligen dage hadden genomen 23775 Dach dat wi te gadre souden comen Alle gadre, cleine ende groet?’ - ‘Des gedinct mi wel,’ sprac Lanceloet; Quamdi dar?’ Dander seide: ‘Ja wi; Dar ne gebrac nieman dan gi 23780 Ende Behort, u neve, van ons allen. Het was ons soe wel gevallen, Haddi dar onder u .ij. gewesen, Wi hadden alle wel bi desen Te hove mogen keren ongespart; 23785 Ende om dat gi dar niet en wart Moestewi in allen sinnen Die queste weder beginnen, Ende hadden onsen termin genomen Dat wi weder te gadre sonde sijn comen 23790 Te sinte Marie Magdalenen dage. Ende tien termine, sonder sage, Quamen wi .iij. ende nemmere: Ic was deen, ende dander here Was Acgloval, entie derde was 23795 Mordereit: ende wi drogen over een das, Dat wi souden neuwe queste bestaen, Die al noch durt, sonder waen; Ende wat van onsen gesellen es gesciet, Oft doet, oft gevaen, des en wetic niet.,’ 23800 Lanceloet seide: ‘Nu benic seker des, Sijn si verloren, dat bi mi es. Ic hebbe te wandelne geacht, Na datic ben in mine vrye macht, Tote dien daticse hebbe vonden. 23805 Nu segt mi war gi ontfinc di wonden.,’ [p. 160] Doe seide Bandemagus die coninc Dat hise tenen tornoie ontfinc, Ende seide dat hi toter doet gewont was, Darne .i. goet meester af genas, 23810 Soe dat hi saen soude mogen riden. Lanceloet seide tote hem tien tiden: ‘Here, en vernoyt n niet, ic moet Henen riden, dat mi doet noet.’ Die coninc bevalne te Gode 23815 Ombe dat hi varen moeste bi node; Ende doe nam Lanceloet orlof An sinen waert ende rumede thof, Ende vor ten vremden eylande waert. Doe sinde enen knape die waert 23820 Tote Bandemaguse, dat hi hem seide Van dien riddere die warheide. Ende alse Bandemagus horde Die boetscap, hi gaf antworde: ‘Ne kinnedine dan niet?,’ 23825 - ‘Neenn wi,’ seidi. - ‘Wates u gesciet, Dat gi hebt gehadt hir binnen nu Den besten man vander werelt met u, Ende dat gi niet en wet wi hi es!’ Die knape bat hem, al gescoffiert des, 23830 Dat hi hem seide wi hi ware. Bandemagus antwerde daer nare: ‘Het es die beste riddere die leeft, Ende die meest gratien heeft, Ende es Lanceloet van Lac geheten.,’ 23835 Die knape deet sinen here weten, Die al te hant ombe die sake Herde drove was ende tongemake, Ende seide: ‘Ic hadde nu ter stonde Hier met mi bracht al mine gesonde 23840 Ende hebse van mi geworpen dullike. Ay God, here van hemelrike, Hoe qualike hebbic gevaren!’ Hi bepensdem in dat mesbaren Dat hi niet mochte winnen met desen, 23845 Mar woude hi genesen Hi moeste volgen den genen, dine sal Van sinen onwille genesen al. Ende hi quam met pinen thant Dar hi Bandemaguse den coninc vant, 23850 Ende vrachde den coninc Ofti wiste war Lanceloet ginc. Die coninc seide neen hi. Die riddere seide: ‘Ic en laets niet bedi Ic en volge hem in alre manieren.,’ 23855 Hi dede hem leggen in dire leitieren, Ende nam .ij. knapen met hem daer, Ende volgede Lancelote naer, |
Nu gewaagt het avontuur dat, Toen Lancelot gescheiden was Van Morgaine, dat hij reed tot hij kwam Daar hij een jonkvrouw vernam 23560 En een kleine. Lancelot groette Die jonkvrouw toen hij haar ontmoette, En zij hem. Toen vroeg hij haar Of ze enig nieuws wist Van ridders die wandelden toen 23565 Van Arthur’ s hof. Ze sprak hem toe: Ԍionel es hier in het land, zonder twijfel Die houdt koning Vagor gevangen. De zoon van de koning heeft hem nu Van verraad beroepen, zeg ik u; 23570 En binnen de tijd dat hij schuldig was Te vechten had hij geen macht dat, Zodat hem de koning uitstel gaf Tot Pinksterdag daarvan En omdat hem de koning ontzag 23575 Dat hij niet komen zou op die dag Legde hij hem toen in gevangenis. En hij is niet zo genezen, Hij zal er slecht aan toe wezen En komt hem geen man te helpen, 23580 Die voor hem het kamp vecht, omdat Hij is zo te ongemak, zodat hij Het kamp niet zal mogen vechten.’ - ‘Mag je me iets berichten,’ Sprak Lancelot, ‘waar de koning is?,’ 23585 Ze zei: ‘Heer, wees zeker van dit, Dat hij woont een dagreis In de weg ter zonsondergang waart In een kasteel, heet Strangore.’ - ‘Nu blijft tot God,’ sprak Lancelot 23590 En reed weg alles dat hij kon, Zodat hij in een bos overnachtte: Hij steeg af van het paard En ging liggen op de aarde Om te rusten, als die moe was, 23595 En liet zijn paard voeden in het gras. En toen hij sliep ging al daar Een ridder op een draagstoel. Die ridder was zeer gewond, En had met hem 2 schildknechten te die tijd. 23600 Toen de ridder gewaar werd Lancelot hij keerde derwaarts, En vroeg Lancelot daarna Wat hij te die tijd daar zocht. Hij zei dat hij daar niets zocht, 23605 Maar dat het avontuur hem daar bracht, En niet wilde in het bos bij nacht Rijden omdat hij verdwalen mocht. - ‘Watzoek je dan?’ - ‘Ik zoek,’ zei hij, ԉemand die me kan berichten 23610 Van ridders, die zijn in dit land Van Arthur’ s hof, zoals ik verstond.’ - ‘Wil ge mij volgen,’ sprak die ridder nadien, ‘Ik zal u noch vanavond een laten zien, Die in mijn herberg ziek ligt nu.,’ 23615 Lancelot zei: ‘Ik zal u volgen.’ Hij zat op en voer met hem toen. Toen ze tezamen voeren alzo Vroeg hem Lancelot waarom Hij alzo voer. Toen zei hij 23620 Dat hij zo hard gewond was, Dat hij niet goed rijden mocht. - ‘Enwie verwondde u zo zeer?’ Sprak Lancelot. - ‘Ik zeg het u, heer, Een jonkvrouw.’ - ‘En hoe kwam het daartoe, 23625 Dat u een jonkvrouw zo verwondde?’ - ‘Ik zeg het u; het is kort geleden, Een Paasdag kwam ik gereden Door een bos, de naam er van Is het bos van Campercorantijn. 23630 Ik was alleen te dat uur, En goed gewapend ter keur. Ik ontmoette een ridder daar, Die me erg zwaar opliep; En ik verweerde me tegen hem zo, 23635 Dat ik hem neer deed toen. Ik had hem dood geslagen, Maar dat hij vloog en me ontkwam. En ik volgde hem gelijk, Zodat ik hem te ene fontein vond, 23640 Daar 2 mooie jonkvrouwen baden toen, En die ene had al toe In de hand een gespannen boog En een pijl hoog gezet. Toen ze zag dat ik hem dood zou slaan, 23645 Die jonkvrouw trok en ze schoot, En schoot me door mij te die tijd, Zodat het ijzer bleek aan de andere zijde. Ik reed derwaarts gelijk, Als die haar wilde dood slaan, 23650 En mijn paard viel met mij in een gracht, Zodat ik moest vallen in onmacht. En toen ik weer tot me zelf kwam, Weet wel, dat ik daar niemand nee vernam, Ridder noch jonkvrouw noch paard. Toen ik me omhoog wilde richten Voelde ik me zelf zo ongezond, Zodat ik niet op mocht te die tijd, Zodat ik voor me gaan zag, Daar ik onder een eik lag, 23660 Een van de mooiste vrouwen, die ik voordien Nooit tevoren had gezien, Die tot mij sprak: ‘Watdoe je?’ Ik zei: ‘Jonkvrouw ik sterf al gauw.’ Ze zei: ԁls God onze heer gebiedt, 23665 Ge zal noch niet sterven; Maar ge zal kwalen,’ zei ze mij, ‘Tot de tijd dat de pijl er uit is.’ Toen deed ik aan de pijl mijn hand En wilde het gelijk uittrekken, 23670 Dat me de jonkvrouw te ontberen zei. Ze zei ik pijnig me om niet; Want die pijl niet uit nee kwam, Tenzij dat het uit nam De beste ridder van aardrijk, 23675 Die het er gemakkelijk uit zou doen, En dan zou ik genezen. De jonkvrouw ging weg na deze, En ik bleef van haar woorden Erg zeer te ongemak; 23680 Want ik was wel zeker dat, Dat die niet licht te vinden was. Toen kwam daar een knaap daarna, Die me thuis bracht vandaar. Toen liet ik deze draagbaar maken, 23685 En voer te Arthur’ s hof om die zaken, Dat ik beter zou vinden in zijn hof Dan in andere hulp daarvan, Daar ik de koning te onvrede vernam Om mijn heer Walewein, toen ik daar kwam, 23690 En om Lancelot te die tijd, En om die van de tafelronden, Die men zei dat verloren waren, Omdat men in 2 jaren Van hen te hof niets vernamen, 23695 En dat er geen nieuws van kwam. Ik steeg af en zei te dat uur Voor dat hof mijn avontuur. Daar deed elk wat hij mocht Of hij de pijl uit brengen mocht, 23700 Maar dat ene mocht niet geschieden. Toen zei me de koning nadien, Dat de pijl er niet uit wordt genomen Daar nee moest Lancelot eerder toekomen, En dat hij binnen een half jaar 23705 Van hem nee hoorde nee geen nieuws; Hij was zeer te ongemak dat, Want hij de beste van de wereld was. Toen maakte ik mijn vaart Weer tot mijn herberg waart, 23710 En zal daar beter gedogen al stil Dan in andere plaatsen tegen mijn wil. Hierbij en op deze manier Zo ga ik in de draagstoel.’ Ze reden tot ze ter herberg kwamen, 23715 Daar de knapen de ridder namen Van draagstoel zo zacht ze konden, En boven in zijn paleis brachten. Daar was Lancelot gelijk ontwapend En nieuwe kleren aan gedaan, 23720 En goed ingehaald toen. Lancelot bad de ridder toen, Dat hij wilde dat gedogen, Dat hij beproefde of hij zou mogen De pijl uittrekken. Toen gaf antwoord 23725 De ridder, toen hij dat hoorde: ‘Het dient niet, en ik weet wel, heer, Dat ge me te zeer zou pijnigen.’ Lancelot zei: ԁls het uw wil is, Lieve heer, laat me beproeven dit.,’ 23730 De ander zei: ‘Ik doe het niet te deze tijd, Want ge bent de beste ridder niet Van aardrijk.’ En Lancelot gaf Antwoord: ‘Watweet je daarvan?’ - ‘Ik weet wel,’ sprak hij, ‘en dus 23735 Waande hij was een rechte dwaas, Die dat geloofde klein of groot.’ Toen antwoordde hem Lancelot: ‘Nadien dat het uw wil niet is Wil ik graag ontberen dit.,’ 23740 Ze gingen eten na deze, En waren allen blijde geweest Uitgezonderd dat ze droevig waren van dat, Dat die ridder zo te ongemak was. De volgende dag toen het dag was 23745 Werd hij geleid daar een zieke ridder lag, En werd gewaar in zeker ding, Dat het was Bandemagus de koning. Lancelot liet alzo gelijk De knapen allen van hem gaan: 23750 Hij deed zijn helm af na dien. En toen hem Bandemagus had gezien Was hij van hem zo blijde, dat hij ter plaatse Weende van ontferming; En hij zei zeer wenende: 23755 ‘Aai lieve broeder, lieve heer, Waar ben je geweest? We waanden bloot, Heer, dat je dood was geweest.’ Toen vertelde hem Lancelot gelijk Hoe hem Morgaine had gevangen. 23760 Lancelot vroeg hem daarna Of hij enig nieuws wist Van mijn heer Walewein te die tijd En van de gezellen van de tafelronden. Hij zei: ‘Ik kon er niets van horen 23765 Dan ze in dat avontuur zijn verloren.’ - ‘En wat avontuurt?’ sprak Lancelot gelijk. ‘Hebben ze dan avontuur ontvangen Sinds dat ik gevangen was?’ Hij zei: ‘Engedenk u niet dat, 23770 Dat we uit het kasteel scheidden Van de Trepasse onder ons lieden, Toen dood geslagen had Bohort Madin de gigant, en we voort En Allerheiligen hadden genomen 23775 Dag dat we tezamen zouden komen Allen tezamen, klein en groot?’ - ‘Dat gedenk ik me wel,’ sprak Lancelot; ‘Hoe kwam u daar?’ De ander zei: ‘Ja wij; Daar nee ontbrak niemand dan gij 23780 En Bohort, uw neef, van ons allen. Het was ons zo goed gevallen, Had gij daar met u twee geweest, We hadden allen wel hierdoor Te hof mogen keren zonder sparen; 23785 En omdat ge daar niet was Moesten we in alle zinnen Dat avontuur weer beginnen, En hadden onze termijn genomen Dat we weer tezamen zouden zijn gekomen 23790 Te Sint Maria Magdalena dag. En die termijn, zonder sage, Kwamen wij 3 en nimmermeer: Ik was de ene, en de andere heer Was Aglovel, en de derde was 23795 Mordret: en we kwamen overeen dat, Dat we zouden nieuw avontuur bestaan, Die al noch duurt, zonder twijfel; En wat van onze gezellen is geschied, Of dood, of gevangen, dat weet ik niet.,’ 23800 Lancelot zei: ‘Nu ben ik zeker dat, Zijn ze verloren, dat het door mij is. Ik heb te wandelen geacht, Na dat ik ben in mijn vrije macht, Tot dien dat ik ze heb gevonden. 23805 Nu zeg me waar ge ontving die wonden.,’ Toen zei Bandemagus de koning Dat hij ze ten ene toernooi ontving, En zei dat hij tot de dood gewond was, Daar hem een goede meester van genas, 23810 Zodat hij gelijk zou mogen rijden. Lancelot zei tot hem te die tijd: ‘Heer, vermoei u niet, ik moet Henen rijden, dat me de nood doet.’ De koning beval hem tot God 23815 Omdat hij gaan moest vanwege nood; En toen nam Lancelot verlof Aan zijn waard en ruimde de hof, En voer ten vreemde eiland waart. Toen zond de waard een knaap 23820 Tot Bandemagus, dat hij hem zei Van die ridder de waarheid. En toen Bandemagus hoorde Die boodschap, gaf hij antwoord: ‘Neen herkende je hem dan niet?,’ 23825 - ‘Neenn wij,’ zei hij. - ‘Watis u geschied, Dat gij hebt gehad hierbinnen nu De beste man van de wereld met u, En dat ge niet weet wie hjj is!’ De knaap bad hem, geheel geschoffeerd dus, 23830 Dat hij hem zei wie hij was. Bandemagus antwoordde daarna: ‘Het is de beste ridder die leeft, En die meeste gratie heeft, En is Lancelot van Lac geheten.,’ 23835 De knaap liet het zijn heer weten, Die al gelijk om die zaak Erg droevig en te ongemak was, En zei: ‘Ik had nu ter tijd Hier met mij gebracht al mijn gezondheid 23840 En heb het dol van me geworpen. Aai God, heer van hemelrijk, Hoe slecht heb ik gedaan!’ Hij bepeinsde hem in dat misbaren Dat hij niets mocht winnen met deze, 23845 Maar wilde hij genezen Hij moest volgen diegenen, die hem zal Van zijn kwaal geheel genezen. En hij kwam met moeite gelijk Daar hji Bandemagus de koning vond, 23850 En vroeg de koning Of hij wist waarheen Lancelot ging De koning zei neen hij. De ridder zei: ‘Ik laat het niet omdat Ik volg hem op alle manieren.,’ 23855 Hij liet hem leggen in de draagstoel, En nam 2 knapen met hem daar, En volgde Lancelot na, |
Dic soe verre was gereden Dat hi comen was tere steden, 23860 Die geheten es dat vremde eylant, Dar hi enen starcken casteel vant Ende scone ende rike, sonder waen; Ende was op ene roetche gestaen. Daer en was mar .i. inganc an, 23865 Dar met pinen mochten .ij. man Ten vorhoefde te gadre comen. Alse Lanceloet dat hadde vernomen Wart hi wel geware das, Dat tgene die selve casteel was, 23870 Dar hi vele af hadde gehort Die liede spreken weder ende vort. Mettien Lanceloet geware wart Eens knapen, ginc ten castele wart; Ende hi vrachde hem dar nare 23875 Ofti wiste wi die riddere ware Die daer boven lage in vancnessen, Ende beropen ware van veranessen. Die knape seide: ‘Hi heet Lioneel, Ende es noch tongemake .i. deel, 23880 Want hine es noch niet wel genesen; Ende die camp moet ember margen wesen.’ Doe seide die knape: ‘Here, wanen sidi?’ - ‘Ic ben van Arturs hove,’ seide hi. - ԓoudi Lionele willen berechten 23885 Ende den camp vor hem vechten?’ - ‘Ja ic, gerne!’ sprac Lanceloet doe. Dander sprac: ԇod helper u toe; Want gi hebt rechte sake, sonder waen, Nadien daticker af hebbe verstaen.,’ 23890 Alse Lanceloet dar quam hi ginc Te hant groten den coninc, Ende seide: ‘Here, ic hebbe verstaen Dat gi hir in hout gevaen Enen riddere, wies maech ic ben. 23895 Ic soude gerne spreken jegen hem.’ Die coninc dedene leiden te hant Daer hi Lionele vant; Ende alse daer was comen Lanceloet, Hen es en geens vragens noet 23900 Ofte dar grote bliscap was; Si hadden lange begart das, Dat elkerlijk mochte andren sien. Lanceloet seide tot hem na dien: ‘Wi sidi gevaen hir ter stede 23905 Ende van veranessen [beropen] mede?’ - ‘Ic saelt u seggen,’ sprac Lioneel; ‘Ic quam na middewinter .i. deel Gereden in dit lant hare entare Ombe te verhorne van u niemare, 23910 Soe dat ic te Marabrons hove quam, Daric enen nacht herberge nam. Hi hadde .i. scone wijf doe, Die scone was ende wel hebbende toe, Soe datic hare soe scone dochte, 23915 Datsi mi van minnen versochte Dor al dat niet es sculdech nochtan Wijf te versukene van minnen man. Ic pensde al ombe ander sake, Alse die om u was tongemake, 23920 Daric niet af en wiste doe, Ende ombe Behorde minen broder toe, Dien ic binnen enen jare niet en sach; Soe dat mi selc gepens int herte lach, Datic dar op niet en achte 23925 Datsi ane mi gerne toe brachte. Ten iersten dat si verhorde Van haren versoekene mine antworde Si wart soe verkert bi desen, Datsi sceen uten sinne wesen; 23930 Ende si seide mi sonder beide Daticse ter quaeder tijt wederseide, Ende daticker ombe sterven soude. Si seide haren here also houde Daticse versochte van minnen 23935 Ende met crachte woude bekinnen. Alse hi horde datsi seide Hi waende dat ware warheide, Ende balch hem te mi wert herde, Ende ontseide mi thant verde, 23940 Ende hiete datic in hoeden ware. Hi liep mi op dar nare, Ende sloech op mi slage groet. Ic werde mi ende slogene doet. Alse verstont sijn broder Marbaroen, 23945 Des conincs Vagaors sone, dit doen, Hi beriep mi te campe daer of Van veranesse in sijns vader hof. Ic boet datic mi dar af verweren woude Alse dat hof wisen soude. 23950 Die dach was geset na desen, Dat die camp soude wesen. Ic sciet van hir binnen tier stont Ende was vor ene capelle gewont Int vreselike wout, soe sware, 23955 Ic en mochte niet genesen dar nare. [p. 161] Ende alse die dach was comen, Die wi te vechtene hadden genomen, Ic quam int hof ter rechter tijt. Doe was mi daer geset respijt 23960 Van vechtene tote dien stonden, Datic genase van dien wonden; Ende ombe dat di coninc niet seker en was van mi Van weder te comene, dede hi In vancnessen mi, daer ic ben nu; 23965 Ende gi moet, genoeget u, Over mi vechten margen den dach; Ic ben soe siec, dat ics niet doen en mach.’ - ‘Ic saelt doen,’ seide Lanceloet ter vart; ‘Ic quamer ombe har wart.,’ 23970 Lanceloet bat den coninc saen, Dat hi uter vancnessen liete gaen Dien riddere, want hi hadde tien stonden Man over hem te vechtene vonden. Doe seide thant Marbaroen: 23975 ‘Sidijt, die den camp wilt doen?’ Lanceloet antwerde geeft: ‘Sidi dine beropen heeft Van verranessen?’ - ‘Ja, ic ben Die gene die heft beropen hem.,’ 23980 Lanceloet seide hem: Ԅarmede Hebdi gedaen grote sothede.’ Lyoneel was uter vancnessen gedaen Ende in ene camere geleit saen, Dat hi hem dar in rusten soude. 23985 Lanceloet was ontwapent also houde; Die coninc en woude gedogen niet Dat hi ute siere herbergen sciet. Dien nacht was Lanceloet wel ontfaen Ende hem vele eren gedaen 23990 Ombedat hi was vremt man, Ende wel goet sceen daer an. Sanders dachs, alsi messe hadde gehort, Quam Lanceloet ende Lioneel vort Int palais, dar si tien stonden 23995 Vele ridders ende vrowen vonden, Die waren comen den camp besien. Marbaroen was gewapent binnen dien, Sonder sinen helm, algader, Ende sat bi den coninc sinen vader. 24000 Lanceloet wapende hem alsoe Ende quam int palais doe, Ende Lioneel met hem gegaen. Doe sprac Lanceloet ten coninc saen: ‘Here, alsmen mi te kinnen geeft, 24005 Die riddere die bi u sit heeft Beropen minen geselle die hir es Van veranessen, ende des Es heden geset die dach; Ende om dat mijn geselle niet en mach 24010 Wapine dragen van ongesonden Benic hir comen nu ten stonden Vor hem te vechtene bi deser dinc.’ - ‘Nu hoet u wel,’ sprac die coninc, ‘Ende hebt des goeden raet, 24015 Wat gi hir te done bestaet. Ic seggu over warheit nu, Dat die riddere die sit bi u Minen sone mordelike Doet sloech ende verradelike, 24020 Dine tsiere herbergen binnen Geherberget hadde met minnen.’ - ԁy here,’ seide Lanceloet doe, ‘wiseltter uwen wille seggen toe, Gine segt niet alse es die dinc.,’ 24025 Doe sprac Marbaroen ten coninc: ‘Siet hir mijn wedde gereet nu, Datic wille proven vor u Dat dese riddere verradelike Minen broder versloech ende mordelike.,’ 24030 Lanceloet seide also houde Dat hi dat verweren soude. Die coninc nam tien tiden Die wedden in beiden siden, Ende men leidese ter vart 24035 Beide in enen boegaert. Die coninc setter te sine toe .xij. vroede ridders doe. Doe lieten si lopen metter vart Elkerlijc ten andren wart, 24040 Datsi hen soc onderstaken, Dattie gelavien in stucken braken. Marbaroen viel darmenne stac, Dat hi wel na den hals brac; Lanceloet reet op hem soe onsochte, 24045 Dat hi niet op staen en mochte. Doe beette Lanceloet ter vart, Ende bant an enen boem sijn part, Ende ginc te Marbarone thant, Dar hine mesmaect liggende vant, 24050 Ende hi pensde alsoe houde Dat hine niet doet slaen en soude Ombe die minne vanden coninc Sinen vader, dine soe wel ontfinc; Nochtan trac hi hem den helm af, 24055 Ende met enen slage, die hi hem gaf, Dede hine te barenteren herde, Nochtan waest mettien platten vanden swerde. Hi ontdede die ogen dar hi lach, Ende alse hi dat naecte swert sach 24060 Hi viel in vresen herde groet, Ombe dat hi hadde dat hoeft bloet. Hi bat genade, ende seide dan: ‘Enslaet mi niet doet, edel man, Ende bidt minen vader dat hi 24065 Die mesdaet vanden campe vergeve mi. Gi selt doen, here, dar mede Die meeste hovescheit die noit man dede.’ Doe sprac Lanceloet den genen toe, Die ten campe ware namen doe: 24070 Ԍive heren, ic bidde u, Doet mi den coninc spreken nu.’ Si dedene comen sonder beide Tote Lancelote, die hem seide: ‘Here, wildi desen camp laten staen, 24075 Wi souden onder ons .ij. pais maken saen Tonser beider ere, bi dien Dat bi uwen wille mochte gescien. Gi sijt wel sculdech te done, bedi Gi selt lettel winnen sterf ic oft hi.,’ 24080 Die coninc, die sine goedertierhede Wel kinde ende sine hoveschede, Hadde wonder hoe hi hebben mochte Selke vrede in sine gedochte, Dat hi den genen verdragen woude 24085 Dine soe gerne doet slaen soude Oft hi sijns te boven ware; Ende hi seide dar nare; ‘Hets mijn wille wel dat gi Onder u pais maect, wildi.,’ 24090 - ‘wibidden u, dat gi comt vort Ende onse vorwarde hort.’ Die coninc quam te sinen sone thant, Dien hi so sere mesmaect vant, Dat hi niet op ne mochte staen; 24095 Ende Lanceloet seide tote hem saen: ‘Ik vader es hir tote ons comen, Dar wi den camp hadden genomen, Dar wi beide in hebben gedaen soe, Dat wijs beide gevolen ember toe. 24100 Ende van meer te done nu Mach gene bate comen u. Nu biddic vor uwen vader dat gi Minen geselle quite scelt ende mi, Ende ic sal u vor uwen vader 24105 Quite scelden van algader.,’ [p. 162] Hi deet, ende danckes hem sciere, Ende si scieden in derre maniere. Dar was Lanceloet wel ontfaen, Ende men woudene ontwapinen saen, 24110 Mar hi woude en wech ter vart, Ende sette Lioneel op sijn part Voren int gereide, ende hi sat Achter Lionele, ombe dat Niet allene en machte riden van dan 24115 Sonder helpe van andren man. Die gewonde riddere, dar gi horen Af mocht in dien boec hir voren, Dar Bandemagus die coninc lach, Hadde gereden al den andren dach 24120 Lancelote soeken embertoe. Hi quam tere stat gereden doe, Ende hi vrachde om niemare Om enen riddere, oft hi daer ware, Ende besciet hen lieden gnoech 24125 Hoedane wapine hi droech. Alsi dese wort verstonden Si seiden dat hi tien stonden En wech gereden ware van dan, Ende hi dar enen camp verwan, 24130 Ende hi niet verre en mochte wesen. Die riddere reet en wech na desen, Ende vor na al dat hi mochte. Sijn ongeval clagedi onsochte, Dat hine niet en hadde vonden; 24135 Ende hi seide te dien stonden Dat hi niet en soude begeven Te wandelne al sijn leven, Oft hi soudene vinden tenegen kere Bider helpen van onsen here; 24140 Soe dat hi reet in desen doene Alden dach tote over none, Soedat hi ene jonfrouwe vernam, Die jegen hem gereden quam. Hi groettese, ende dar nare 24145 Vrachde hi ombe niemare Ombe enen riddere, die vor hem reet; Ende hi maecte har besceet Hoedanech sine wapine waren. Si seide: ‘Ic sagene varen 24150 In ene valaie heden, Dies en es en bore wat leden. Hine es niet henen .ij. milen; Ende hi vorde ter selver wilen Enen riddere vor hem op sijn part.,’ 24155 - ‘Ic bevele u,’ seidi, ԇode ter vart,’ Ende volgede Lancelote sere doe, Ende bat onsen here ember toe Dat hi hem gracie toe brochte, Dat hi den genen vinden mochte, 24160 Dien hi voer soeken. Nu swiget van hem die aventure, Datsi van hem niet meer sprect nu, Ende sal van Lancelote seggen u. |
Die zo ver was gereden Dat hij gekomen was te ene plaats, 23860 Die geheten is dat vreemde eiland, Daar hij een sterk kasteel vond En mooi en rijk, zonder twijfel; En stond op een rots. Daar was maar 1 ingang aan, 23865 Daar met moeite mochten 2 man Te voorhof tezamen komen. Toen Lancelot dat had vernomen Werd hij wel gewaar dat, Dat datgene hetzelfde kasteel was, 23870 Daar hij veel van had gehoord De lieden spreken heen en weer. Meteen werd Lancelot gewaar Een knaap, ging te kasteel waart; En hij vroeg hem daarna 23875 Of hij wist wie die ridder was Die daarboven in gevangenis lag, En beroepen was van verraad. De knaap zei: ‘Hij heet Lionel, En is noch te ongemak een deel, 23880 Want hij is noch niet goed genezen; En dat kamp moet immer morgen wezen.’ Toen zei die knaap: ‘Heer, waarvan ben je?’ - ‘Ik ben van Arthur’ s hof,’ zei hij. - Ԛou je Lionel willen berechten 23885 En het kamp voor hem vechten?’ - ‘Ja ik, graag!’ sprak Lancelot toen. De ander sprak: ԇod helpt u er toe; Want ge hebt rechte zaak, zonder twijfel, Nadien dat ik er van heb verstaan.,’ 23890 Toen Lancelot daar kwam ging hij Gelijk groeten de koning, En zei: ‘Heer, ik heb verstaan Dat ge hierin houdt gevangen Een ridder, wiens verwant ik ben. 23895 Ik zou hem graag willen spreken.’ De koning liet hem gelijk leiden Daar hij Lionel vond; En toen daar Lancelot was gekomen, Men behoeft daar niet te vragen 23900 Of daar grote blijdschap was; Ze hadden lang dat begeerd, Dat elk de ander mocht zien. Lancelot zei tot hem na dien: ‘Waarom ben je gevangen hier ter plaatse 23905 En van verraad beroepen mede?’ - ‘Ik zal het u zeggen,’ sprak Lionel; ‘Ik kwam een deel na midwinter Gereden in dit land hier en daar Om van u nieuws te horen, 23910 Zodat ik te Marabrons hof kwam, Daar ik een nacht herberg nam. Hij had toen een mooi wijf, Die mooi was en goed begeerd toe, Zodat ik haar zo mooi dacht, 23915 Dat ze me van minnen verzocht Door al dat niet schuldig nochtans Wijf te verzoeken van minnen man. Ik peinsde al om een andere zaak, Als die om u was te ongemak, 23920 Waarvan ik toen niets wist, En om Bohort mijn broeder toe, Die ik binnen een jaar niet zag; Zodat me zulk gepeins in het hart lag, Dat ik daar niet op achtte 23925 Dat ze aan mij graag toebracht. Ten eersten dat ze hoorde hoorde Van haar verzoek mijn antwoord Ze veranderde zo hierdoor , Dat ze uitzinnig scheen te wezen; 23930 En ze zei me zonder wachten Dat ik het haar te kwade tijd weersprak, En dat ik er om sterven zou. Ze zei haar heer alzo gauw Dat ik haar verzocht van minnen 23935 En met kracht wilde bekennen. Toen hij hoorde wat ze zei Hij waande dat het waarheid was, En verbolg hem hard tot mij waart, En ontzei me gelijk de vaart, 23940 En zei me dat ik in hoeden was. Hij liep op mij daarna, En sloeg op mij grote slagen. Ik verweerde me en sloeg hem dood. Toen het verstond zijn broeder Marbaroen, 23945 De zoon van koning Vagor, dit doen, Hij beriep me te kampen daarvan Van verraad in zijn vaders hof. Ik bood aan dat ik me daarvan verweren wilde Als dat hof wijzen zou. 23950 De dag was gezet na deze, Dat het kamp zou wezen. Ik scheidde van hier binnen te die tijd En was voor een kapel gewond In het vreselijke woud, zo zwaar, 23955 Ik mocht niet genezen daarna. En toen de dag was gekomen, Die we te vechten hadden genomen, Ik kwam in de hof ter rechte tijd. Toen was me daar respijt gezet 23960 Van vechten tot die tijd, Dat ik genas van die wonden; En omdat de koning niet zeker was van mij Van terug te komen, liet hij In gevangenis mij, daar ik nu ben; 23965 En ge moet, vergenoegt het u, Voor mij vechten morgen de dag; Ik ben zo ziek, zodat ik het niet doen mag.’ - ‘Ik zal het doen,’ zei Lancelot ter vaart; ‘Ik kwam er om herwaarts.,’ 23970 Lancelot bad de koning gelijk, Dat hij uit de gevangenis liet gaan Die ridder, want hij had te die tijd Man voor hem te vechten gevonden. Toen zei gelijk Marbaroen: 23975 Ԃen jij het, die het kamp wil doen?’ Lancelot antwoord geeft: Ԃen jij het die hem beroepen heeft Van verraad?’ - ‘Ja, ik ben Diegene die hem heeft beroepen.,’ 23980 Lancelot zei hem: ;Waarmede Heb je gedaan grote zotheid.’ Lionel was uit de gevangenis gedaan En gelijk in een kamer gelegd, Dat hij hem daarin rusten zou. 23985 Lancelot was ontwapend alzo gauw; De koning wilde niet gedogen Dat hij uit de herberg scheidde. Die nacht was Lancelot goed ontvangen En hem veel eer gedaan 23990 Omdat hij een vreemde man was, En wel goed scheen daaraan. De volgende dag, toen hij mis had gehoord, Kwam Lancelot en Lionel vort In het paleis, daar ze te die tijd 23995 Vele ridders en vrouwen vonden, Die waren gekomen om het kamp te zien. Marbaroen was gewapend binnen dien, Zonder zijn helm, allemaal, En zat bij de koning zijn vader. 24000 Lancelot wapende hem alzo En kwam toen in het paleis, En Lionel met hem gegaan. Toen sprak Lancelot te koning gelijk: ‘Heer, zoals men mij te kennen geeft, 24005 Die ridder die bij u zit heeft Beriep mijn gezel die hier is Van verraad, en dus Is heden gezet die dag; En omdat mijn gezel niet mag 24010 Wapens dragen vanwege ongezondheid Ben ik hier gekomen nu ten tijd Voor hem te vechten bij dit ding.’ - ‘Nu hoed u goed,’ sprak die koning, ‘En hebt dus goede raad, 24015 Wat ge hier te doen bestaat. Ik zeg u voor waarheid nu, Dat die ridder die bij u zit Mijn zoon moorddadig Dood sloeg en verraderlijk, 24020 Die tot zijn herberg binnen Geherbergd had met minnen.’ - ‘Aai heer,’ zei Lancelot toen, ‘Ge zal er uw wil toezeggen, Ge zegt niet anders als het ding is.,’ 24025 Toen sprak Marbaroen te koning: Ԛiet hier mijn onderpand gereed nu, Dat ik wil beproeven voor u Dat deze ridder verraderlijk Mijn broeder versloeg en moorddadig.,’ 24030 Lancelot zei alzo gauw Dat hij dat verweren zou. De koning nam te die tijd De onderpanden van beide zijden, En men leidde ze ter vaart 24035 Beide in een boomgaard. De koning zette er te zijn toe 12 verstandige ridders toe. Toen lieten ze lopen met een vaart Elk ter anderen waart, 24040 Dat ze zo onderstaken, Dat de lansen in stukken braken. Marbaroen viel daar men hem stak, Zodat hij bijna de hals brak; Lancelot reed op hem zo hard, 24045 Zodat hij niet opstaan mocht. Toen steeg Lancelot af ter vaart, En bond aan een boom zijn paard, En ging te Marbaroen gelijk, Daar hij hem mismaakt liggen vond, 24050 En hij peinsde alzo gauw Dat hij hem niet zou dood slaan Om de minne van de koning Zijn vader, die hem zo goed ontving; Nochtans trok hij hem de helm af, 24055 En met een slag, die hij hem gaf, Liet hij hem erg ontstellen, Nochtans was het met het platte van het zwaard . Hij opende de ogen daar hij lag, En toen hij dat naakte zwaard zag 24060 Hij viel in erg grote vrees, Omdat hij had dat hoofd bloot. Hij bad genade, en zei dan: ԓla me niet dood, edele man, En bid mijn vader dat hij 24065 Die misdaad van het kamp me vergeeft. Ge zal doen, heer, daarmee Die grootste hoffelijkheid die ooit een man deed.’ Toen sprak Lancelot diegene toe, Die het kamp waar namen toen: 24070 ‘Lieve heren, ik bid u, Laat me de koning spreken nu.’ Ze lieten hem komen zonder wachten Tot Lancelot, die hem zei: ‘Heer, wil je dit kamp laten staan, 24075 We zouden onder ons 2 vrede maken gelijk Tot onze beide eer, en bij dien Dat het bij uw wil mocht geschieden. Ge bent wel schuldig het toen, omdat Gij weinig zal winnen sterf ik of hij.,’ 24080 Die koning, die zijn goedertierenheid Wel kende en zijn hoffelijkheid, Had verwondering hoe hij hebben mocht Zulke vrede in zijn gedachte, Dat hij diegenen verdragen wilde 24085 Die hem zou graag zou dood slaan Als hij hem te boven was; En hij zei daarna; ‘Het is mijn wil wel dat gij Onder u vrede maakt, wil je.,’ 24090 - ‘we bidden u, dat gij voort komt En onze voorwaarde hoort.’ De koning kwam gelijk tot zijn zoon, Die hij zo zeer mismaakt vond, Zodat hij niet nee op mocht staan; 24095 En Lancelot zei tot hem gelijk: ‘Ikw vader is hier tot ons gekomen, Daar we het kamp hadden genomen, Daar we beiden zo in hebben gedaan, Dat wij het beiden voelen immer toe. 24100 En van meer te doen nu Mag geen baat nu komen. Nu bid ik voor uw vader dat gij Mijn gezel kwijt scheldt en mij, En ik zal u voor uw vader 24105 Kwijt schelden van alles.,’ Hij deed het, en bedankte hem snel, En ze scheiden in die manier. Daar was Lancelot goed ontvangen, En men wilde hem gelijk ontwapenen, 24110 Maar hij wilde weg ter vaart, En zette Lionel op zijn paard Voor in het zadel, en hij zat Achter Lionel, omdat Niet alleen mocht rijden vandaan 24115 Zonder hulp van andere man. De gewonde ridder daar ge horen Van mocht in het boek hiervoor, Daar Bandemagus de koning lag, Had gereden geheel de andere dag 24120 Lancelot zoeken immer toe. Hij kwam ter plaatse gereden toen, En hij vroeg om nieuws Aan een ridder, of hij daar was, En beschreef hen lieden genoeg 24125 Hoedanige wapens hij droeg. Toen hij deze woorden verstond Zei hij dat hij te die tijd Weg gereden was vandaar, En hij daar een kamp won, 24130 En hij niet ver mocht wezen. De ridder reed weg na deze, En voer na al dat hij mocht. Zijn ongeval hard beklaagde Dat hij hem niet had gevonden; 24135 En hij zei te die tijd Dat hij niet zou begeven Te wandelen al zijn leven, Of hij zou hem vinden te enige keer Met de hulp van onze heer; 24140 Zodat hij reed in dit doen De hele dag tot over noen, Zodat hij een jonkvrouw vernam, Die tegen hem gereden kwam. Hij groette haar, en daarna 24145 Vroeg hij om nieuws Om een ridder, die voor hem reed; En hij maakte haar bescheidt Hoedanig zijn wapens waren. Ze zei: ‘Ik zag hem gaan 24150 In een vallei heden, Dat is een niet lang geleden. Hij is niet henen 2 mijlen; En hij voerde terzelfder tijd Een ridder voor hem op zijn paard.,’ 24155 - ‘Ik beveel u,’ zei hij, ԇod ter vaart,’ En volgde Lancelot zeer toe, En bad onze heer immer toe Dat hij hem gratie toe bracht, Dat hij diegenen vinden mocht, 24160 Die hij voer zoeken. Nu zwijgt van hem het avontuur, Dat het van hem niet meer spreekt nu, En zal van Lancelot u zeggen. |
Daventure telt teser steden, 24165 Alse Lanceloet was gesceden Vanden coninc Vagor, die here was Vanden vremden eylande, alsmen las, Dar hi uter vancnessen dede Lionele ende vordene mede 24170 Vor hem op sijn part tier stont, Siec ende sere gewont, Hi reet dat hi dies avonts quam Tere abdien, daer hi herberge nam. Die abdic was Celice genant, 24175 Ende stont in die mersce van Scollant, Ende was bi toenamen, dat seldi weten, Die cleine aelmoesene geheten; Ende waerombe datsi alsoe hiet Danne willic swigen niet. 24180 In Josephs tijt van Marathien Was een coninc, dies boeke lien, In die mersche van Scollant, di quam Int Grote Bertangen, alsict vernam; Ende die coninc dar wi af lesen 24185 Hadde heidijn gewesen; Mar onse here bekerdene doe Bi Josephs predicaden soe, Das hi dat heilege doepsel vinc an Ende wert .i. goet kerstijn man, 24190 Dat an sine werke wel bleec; Want hi ute sinen coninkrike streec, Ende ginc arm sere ende naect, Ende ontscoit ende ontmaect, Ende wandelde also dar naer 24195 Dor Scollant ende die lande .xxx. jaer. Op enen tijt quam soe groet honger an, Dat te wonderne was genen man; Ende alse hi .ij. dage hadde gegaen Dore tfreselijc foreest, sonder waen, 24200 Quam hi binnen dien doene Tenen huse van religioene, Dat tien tiden, alsment gescreven siet, Die helpe van dien armen lieden hiet. Hi vrachde den portier dar nare 24205 Oft die aelmosene gegeven ware. Die portier wart wel geware das, Bi gelike, dat die gene was Een utermaten arm man. Hi gaf hem antwerde nochtan 24210 Dat die aelmosene gegeven ware. Die coninc seide dar nare: ԁy live portier, ic bidde di, Dattu ombe Gode iet geefs mi, Oft ic moet hir vor dinen ogen 24215 Van groten hongere die doet gedogen,’ Soe dat den portier sere dan Ontfarmede vanden armen man. Hi ginc sien oft enich relief lach Dar trelief te liggene plach, 24220 Ende hine vant dar mar ene Aelmosene, ende die wel clene. Niet bedi si en dochte goet den coninc Ombe te verlichtene bider dinc Den honger, diene duanc sere; 24225 Ende hi danckes onsen here Dat hine hadde gesint daer. Alse hijt geten hadde hi hadde daer naer Meerren honger dan hi eer hadde gehadt. Hi seide toten portier nadat, 24230 Dat hem noit in sijn leven Soe cleine aelmosene was gegeven; Ende bat hem dat hi noch sochte Oft hi hem iet meer geven mochte. Hi seide: ‘Ic en mach nu ten tide 24235 U niet meer geven. Gi moet ontbiden.’ Die coninc was te barenteert sere: Hine wist wien dan onsen here Sinen honger clagen; mare Hi las sine bedinge daer nare, 24240 Die hi conste vele ende goede. Hi was van wandelne moede Ende van hongere vermoit soe, Dat hi lach ende wart in slape doe, Dat hem opperbaerde vriendelike 24245 Die soete here van hemelrike Ende seide: Ԍive kint, men sal Desen here dienen boven al, Die dus gedane loen geeft, Darmen int inde ere af heeft.,’ 24250 - ԏnse here heeft mi, sonder waen, Scone betekeninge gedaen, Dat hi selve soeken es comen. En haddic sinen wille niet vernomen Ic ne hadde niet, sekerlike, 24255 Weder gekeert in mijn conincrike; [p. 163] Nu salic dar weder in keren Ombe dat es die wille ons heren.’ Hi maecte te hant sine vart Te gane te sinen lande wart. 24260 Die coninc vrachde dar nare Sinen sone ofti riddere ware, Ende hi vrachde hem mede Ombe sijn wijf, wat si dede, Ende dat hijt hem nine hale 24265 Hi en ontdecket hem altemale Hoe si hadde gehouden hare, Bider trowen hi sculdech ware Dien genen dine gewrochte, Ende dine van tirchetijt brochte 24270 Dar van over .xl. milen, Nochtan en waest mar middach tier wilen. ‘Ende segt mi hoe u name es.’ Hi seide: ‘Ic hete Lanvales.’ Die name was gescreven vonden 24275 Ane sijn vorhoeft tien selven stonden Dat hi uter moder lichame quam, Ende Lanvales, alsict vernam, Bediet: vaste int gelove; ende men vant En genen soe goeden man int lant 24280 Bi sinen tiden. Ende den coninc Wonderde sere vander dinc, Want hi van diere sake Noit en hadde gehort sprake. Doe seide hem die sone vort: 24285 ‘Ic hebbe van mire moder gehort. Tierst dat gi rumet u lant, Dat uwe geburen thant Op mine moder gingen striden, Ende hadden gedestrueert tien tiden, 24290 En hadde hare niet geholpen doe Die coninc Makalijs dar toe, Datsi die viande wederstont, Die u broder was tier stont; Ende over .vi. maent daer nare 24295 Wart men an hare geware Dat si .i. kint hadde begort. Die liede seiden weder ende vort Dat gise niet met kinde en liet Alse gi uten lande sciet, 24300 Ende dat kint niet bi desen U kint ne mochte wesen. Ende alsic geboren was doe Spraken die barone minere moder toe: Ԗrowe, gi hebt .i. kint nu 24305 Selc alse God heft verleent u, Ende ons dunct dat die coninc u man Dit kint an u niet en wan, Ende wanen wel dat dit kint si In hordome gewonnen dar bi; 24310 Wi hebben getelt, sonder sage, Alle die maende ende alle die dage Dat uten lande sciet u man; Wi willen weten wie dit kint wan.’ Mijn moder antwerde dar toe, 24315 Die utermaten siec was doe: ‘wiheren, ic wille dartoe doen al Dat enech goet man wisen sal Over dit kint ende over mi, Dat des conincs Helizeers kint si.,’ 24320 Die hertoge vander Branchen was daer, U neve, ende sprac soe dar naer, Datmens in hem bleef in beiden siden. Hi seide toten lieden te dien tiden: ‘Wildi doen datic u wisen sal, 24325 Ic sal u die warheit cont maken al, Of dit des conincs Helizeers kint es.’ Si seiden: Jase, ende waren blide des. Hi seide: Ԉir staen bi u Twee liebarde gebonden nu; 24330 Ende die liebaert es in warre dinc Van allen beesten here ende coninc, Ende van soe fierre nature, Ende van soe hoger aldure, Vonde hi conincs kint, dat moder ende vader 24335 Wettelike hadden beidegader, Ende dan ne hadde mar .ij. jare, Hoe dat hi dar af boven ware, Hine dade hem en geen quaet dan. Aldus mogedi proven hir an: 24340 Oft es rechts conincs kint Sine selen hem niet doen .i. twint; Ende en es hi conincs kint niet, Si selne verworgen, wats gesciet.’ Si willecordent alsoe houde 24345 Alle, datment alsoe doen soude, Ende namen mi, toesiende mire vrowen, Die wel na verwoedde van rouwen, Eeric .iiij. dage out was, ende si Leiden onder die liebarde mi, 24350 Ende lieten mi liggen alden dach; Ende daricker onder lach Onse here, die van ontfarmecheden Vol es, hi halp mi ter steden, Datsi alsoe bericht vonden mi 24355 Alsicker geleit was; ende bedi Hilden si mi over conincs kint vort mere Ende deden mi waerdecheit ende ere, Ende deden mi riddere werden dar nar Alsic out was .xviij. jaer, 24360 Ende op dien naesten sinxendach Crone dragen, dieder naest lach; Si ontfingen haer leen doe van mi algader.’ - ‘wel live kint,’ seide doe die vader, ‘Hoe heeft u moder sint gedaen?,’ 24365 - ԁlse dbeste wijf, sonder waen, Ende die religieuste dimen mochte In Bertanien vinden, dijt al dorsochte. Si heeft sint tallen dagen, Dat wetic wel, die hare gedragen, 24370 Entie heilege kerke met alder macht Gevordert, beide dach ende nacht; Entie arme gecleet tidelike, Entie sieke versien vriendelike, Meer arme dan rike, ende tot desen 24375 Altoes in bedingen gewesen. Ende al es har lichame in eertrike, Herte ende gheest sijn in hemelrike.’ Des was blide die coninc, Ende dancte Gode van diere dinc. 24380 Si gingen soe verre, dat si quamen Daer si een diep water vernamen Ende vreselijc over te lidene toe. Si gingen terre bruggen wart doe, Darmen over te lidene plach. 24385 Alse die coninc daer quam hi sach Een dat scoenste scep dat hi vordien Noit met ogen hadde gesien. Hi ginc ten scepe waert dar naer, Hem dochte dat ancomen soude daer. 24390 Alse hi quam ten scepe hi vant Ane dat bort enen brief te hant. Vanden brive ende vanden worden mede Ne sprekic niet hier ter stede; Mar inden boec vanden grale 24395 Vintmen dit gescreven altemale. Ende sal u vander abdien doen weten Twi si clene aelmoese was geheten. |
Het avontuur vertelt te deze plaats, 24165 Toen Lancelot was gescheiden Van de koning Vagor, die heer was Van de vreemde eiland, zoals men las, Daar hij uit de gevangenis deed Lionel en voerde hem mede 24170 Voor hem op zijn paard te die tijd, Ziek en zeer gewond, Hij reed zodat hij die avond kwam Te een abdij, daar hij herberg nam. Die abdij was Celice genaamd, 24175 En stond in het broekland van Schotland, En had als bijnaam, dat zal je weten, De kleine aalmoes geheten; En waarom dat het alzo heette Dat wil ik niet verzwijgen. 24180 In Joseph’ s tijd van Arimatea Was een koning, zoals de boeken belijden, In het broekland van Schotland, die kwam In het Grote Bretagne, zoals ik het vernam; En de koning daar we van lezen 24185 Was een heiden geweest; Maar onze heer bekeerde hem toen Bij Joseph’ s preken zo, Dat hij dat heilige doopsel ontving En werd een goede christelijke man, 24190 Dat aan zijn werken wel bleek; Want hij uit zijn koninkrijk streek, En ging zeer arm en naakt, En ontschoeid en ontsierd, En wandelde alzo daarna 24195 Door Schotland en die landen 30 jaar. Op een tijd kwam hem zo’ n grote honger aan, Dat te verwonderen was geen man; En toen hij 2 dagen was gegaan Door het vreselijke bos, zonder twijfel, 24200 Kwam hij binnen dat doen Tot een huis van religie, Dat te die tijden, zoals men het geschreven ziet, De hulp van die armen lieden heette. Hij vroeg de portier daarna 24205 Of er aalmoezen gegeven waren. De portier werd wel gewaar dat, Bij gelijkenis, dat diegene was Een uitermate arme man. Hij gaf hem antwoord nochtans 24210 Dat de aalmoezen gegeven waren. De koning zei daarna: ‘Aai lieve portier, ik bid u, Dat u me om God iets geeft, Of ik moet hier voor uw ogen 24215 Van grote honger de dood gedogen,’ Zodat de portier dan zeer Ontfermede van de arme man. Hij ging zien of er enig overblijfsel lag Daar overblijfsels te liggen plagen, 24220 En hij vond er daar maar een Aalmoes, en die wel klein. Niet omdat het de koning goed dacht Om te verlichten bij dat ding De honger, die hem zeer dwong; 24225 En hij bedankte onze heer Dat hij het daar had gezonden. Toen hij het gegeten had hij daarna Meer honger dan hij eerder had gehad. Hij zei tot de portier nadat, 24230 Dat hem nooit in zijn leven Zo’ n kleine aalmoes was gegeven; En bad hem dat hij noch zocht Of hij hem iets meer geven mocht. Hij zei: ‘Ik mag nu ten tijd 24235 U niet meer geven. Ge moet wachten.’ De koning was zeer ontsteld: Hij wist niet wie dan onze heer Zijn honger te klagen; maar Hij las zijn bidden daarna, 24240 Die hij kon veel en goed. Hij was van wandelen moede En van honger zo vermoeid Dat hij lag en viel toen gelijk in slaap, Dat hem openbaarde vriendelijk 24245 De lieve heer van hemelrijk En zei: ‘Lieve kind, men zal Deze heer dienen boven al, Die dusdanig loon geeft, Dar men in het einde er eer van heeft.,’ 24250 - ԏnze heer heeft mij, zonder twijfel, Mooi betekenis gedaan, Dat hij zelf zoeken is gekomen. En had ik zijn wil niet vernomen Ik nee had niet, zeker, 24255 Terug gekeerd in mijn koninkrijk; Nu zal ik daar weer in keren Omdat het de wil is van onze heer.’ Hij maakte gelijk zijn vaart Te gaan tot zijn land waart. 24260 De koning vroeg daarna Zijn zoon of hij ridder was, En hij vroeg hem mede Om zijn wijf, wat ze deed, En dat hij het haar niet haalt 24265 Hij verhaalde hem allemaal Hoe ze haar hadden gehouden, Bij de trouw die hij schuldig was Diegenen die het hem verhaalde, En die hem rond negen uur bracht 24270 Daarvan over 40 mijlen, Nochtans was het maar middag te die tijd. ‘Enzeg me hoe uw naam is.’ Hij zei: ‘Ik heet Lanvales.’ Die naam was geschreven gevonden 24275 Aan zijn voorhoofd terzelfder tijd Dat hij uit moeders lichaam kwam, En Lanvales, zoals ik het vernam, Betekend: vast in het geloof; en men vond Geen zo’ n goede man in het land 24280 Bij zijn tijden. En de koning Verwonderde zeer dan dat ding, Want hij van die zaak Nooit een verhaal had gehoord. Toen zei hem die zoon voort: 24285 ‘Ik heb van mijn moeder gehoord. Ten eerste dat ge uw land ruimde, Dat uw buren gelijk Op mijn moeder gingen strijden, En hadden het verwoest te die tijd, 24290 En had haar niet geholpen toen De koning Makalijs daartoe, Dat ze de vijanden weerstond, Die uw broeder was te die tijd; En over 6 maanden daarna 24295 Werd men aan haar gewaar Dat ze een kind had ontvangen. De lieden zeiden heen en weer Dat gij haar niet met kind liet Toen ge uit het land scheidde, 24300 En dat kind niet hierdoor Uw kind nee mocht wezen. En toen ik geboren was toen Spraken de baronnen mijn moeder toe: ‘Vrouwe, ge hebt nu een kind 24305 Zulke als u God heeft verleed, En ons lijkt dat de koning uw man Dit kind aan u niet won, En wanen wel dat dit kind is In hoerendom gewonnen daarbij; 24310 We hebben geteld, zonder sage, Alle maanden en alle dagen Dat uit het land uw man scheidde; We willen weten wie dit kind won.’ Mijn moeder antwoordde daartoe, 24315 Die uitermate ziek was toen: ԇij heren, ik wil daartoe doen alles Dat enige goede man wijzen zal Over dit kind en over mij, Dat het de koning Helizeer’ s kind is.,’ 24320 De hertog van der Branchen was daar, Uw neef, en sprak zo daarna, Dat men bij hem bleef in beide zijden. Hij zei tot de lieden te die tijd: ‘Wil ge doen dat ik u wijzen zal, 24325 Ik zal u alle waarheid bekend maken, Of dit koning Helizeer’ s kind is.’ Ze zeiden: Ja ze, en waren blijde dus. Hij zei: ‘Hier staan bij u Twee leeuwen gebonden nu; 24330 En de leeuw is in waar ding Van alle beesten heer en koning, En van zo’ n fiere natuur, En van zo’ n hoge geheel door, Vond het konings kind, dat moeder en vader 24335 Wettelijk hadden beide samen, En dan nee had maar 2 jaar, Hoe dat hij daarvan boven was, Hij deed hem geen kwaad dan. Aldus mag ge hieraan beproeven: 24340 Of het een echt koningskind is Ze zullen hem niets doen; En is hij geen konings kind, Ze zullen hem verwurgen, wat er geschiedt.’ Ze stemden toe alzo gauw 24345 Allen, dat men het alzo doen zou, En namen mij, toeziende mijn vrouwe, Die bijna verwoed was van rouw, Eer ik 4 dagen oud was, en zij Legden me onder die leeuwen, 24350 En lieten me de hele dag liggen; En daar ik er onder lag Onze heer, die van ontferming Vol is, hij hielp me ter plaatse, Zodat ze alzo bericht mij vonden 24355 Toen ik er gelegd was; en omdat Hielden ze me voor konings kind voort meer En deden me waardigheid en eer, En lieten me ridder worden daarna Toen ik 18 jaar oud was, 24360 En op de volgende Pinksterdag Kroon dragen, die er naast lag; Ze ontvingen hun leen toen van mij allemaal.’ - ‘wel lieve kind,’ zei toen de vader, ‘Hoe heeft uw moeder sinds gedaan?,’ 24365 - ԁls het beste wijf, zonder twijfel, En die religieuste die men mocht In Bretagne vinden, die het geheel doorzocht. Ze heeft sinds te alle dagen, Dat weet ik wel, de haren gedragen, 24370 En de heilige kerk met al haar macht Bevorderd, beide dag en nacht; En de armen gekleed tijdig, En de zieken voorzien vriendelijk, Meer armen dan rijke, en tot deze 24375 Altijd aan het bidden geweest. En al is haar lichaam in aardrijk, Hart en geest zijn in hemelrijk.’ Dus was blijde de koning, En bedankte God van dat ding. 24380 Ze gingen zo ver, zodat ze kwamen Daar ze een diep water vernamen En vreselijk over te gaan toe. Ze gingen ter een brug waart toen, Daar men over te gaan plag. 24385 Toen de koning daar kwam zag hij Een van de mooiste schepen dat hij voor die Nooit met ogen had gezien. Hij ging te schip waart daarna, Hij dacht dat daar zou aankomen. 24390 Toen hij ter schip kwam vond hij Aan dat boord gelijk een brief. Van de brief en van de woorden mede Nee spreek ik niet hier ter plaatse; Maar in het boek van de graal 24395 Vindt men dit beschreven allemaal. En zal u van de abdij laten weten Waarom het kleine aalmoes was geheten. |
Ons doet verstaen daventure, Dattie coninc Helizeers ter ure 24400 Dat hi weder quam in sijn lant Allen den armen diere hi in vant Tetene gaf dagelike, Ende diende hen selve properlike, Wllen ende barvoet, herde wel. 24405 Dar na op enen dach gevel, [p. 164] Dattie coninc ende sijn sone Ende die coninginne ende die baroene Tote viren saten in een proieel Ende spraken onderlinge een deel; 24410 Die coninginne vrachde den coninc thant Waerne Lavales har sone vant, Ende waer hine ierst hadde gesien.’ Die coninc en antwerde niet te dien. Doe seide die sone te hant 24415 Toter moder, dattene die coninc vant Tere abdien, die embertoe Hiet Ԥer armer liede helpe’ doe. Alse die coninc nomen horde Hi loech .i. deel om die worde. 24420 Die coninginne warts geware, Ende vrachde hem daer nare Warombe hi loech? Sine hadde niet Geware geworden dat hi loech iet Om enege dinc, die hi hadde vernomen, 24425 Sider dat hi int lant was comen. ‘Ic bidde,’ segt si, ‘Segget mi.’ - ‘Ic saelt u seggen,’ segt hi. ‘Enes niet leden .i. jaer Datic herde hongerech quam dar, 24430 Ende hadde alsoe groten honger dan Alse noit hadde enech man. Ic bat aelmosene aldare: Men seide datter niet te gevene ware. Ic bat soe lange, datmen mi brochte 24435 Die minste aelmosene, alse mi dochte, Die ic in .xxx. jaren hadde gesien. Ic was te barenteert van dien Datic daelmoesene soe clene sach, Ende seide het ware een elene bejach. 24440 Oec seidic dat bat hadde geseten Datment ԡrme helpe’ hadde geheten Die abdie, dan dat si Hiet der armer liede hulpe; ende bedi Datic dar hadde ene 24445 Aelmosene, die was soe clene, Willic dat die abdie dar bi ԃleine aelmosene’ geheten si Oft ԣleine helpe,’ selc alsmen wille.’ Daer na sweech die coninc stille, 24450 Ende si loegen allegader dan. Dabdie bleef hetende vort an ‘Die cleine aelmosene,’ dar af Dat hare die coninc den name gaf. Nu latewi hir af die tale staen 24455 Ende selen van Lancelote anevaen. |
Ons laat verstaan het avontuur, Dat de koning Helizeer ter uur 24400 Dat hij terug kwam in zijn land Alle armen die hij er in vond Te eten gaf dagelijks, En bediende hen zelf in eigen persoon, Wollen en barrevoets, erg goed. 24405 Daarna op een dag geviel, Dat de koning en zijn zoon En de koningin en de baron Tot vieren zaten in een prieel En spraken onderling een deel; 24410 De koningin vroeg de koning gelijk Waar hij Lavales haar zoon vond, En waar hij hem eerst had gezien.’ De koning antwoordde niet tot die. Toen zei de zoon gelijk 24415 Tot de moeder, dat hem de koning vond Ter een abdij, die immer toen Heette Ԥe arme lieden hulp’ toen. Toen de koning het noemen hoorde Hij lachte een deel om die woorden. 24420 De koningin werd het gewaar, En vroeg hem daarna Waarom hij lachte? Ze was niet Gewaar geworden dat hij iets lachte Om enig ding, die hij had vernomen, 24425 Sinds dat in het land was gekomen. ‘Ik bid,’ zei ze, ‘zeg het mij.’ - ‘Ik zal het u zeggen,’ zei hij. ‘Het is geen jaar geleden Dat ik erg hongerig daar kwam, 24430 En had alzo grote honger dan Als nooit had enige man. Ik bad om aalmoes aldaar: Men zei dat er niets te geven was Ik bad zo lang, zodat men mij bracht 24435 De kleinste aalmoes, zoals me leek, Die ik in 30 jaar had gezien. Ik was te ontsteld van dien Dat ik de aalmoes zo klein zag, En zei het was een kleine buit. 24440 Ook zei ik dat het beter had gezeten Dat men het ԡrme hulp’ had geheten Die abdij, dan dat het Heette de armen lieden hulp; en omdat Dat ik daar had een 24445 Aalmoes, die zo klein was, Wil ik dat die abdij daarom ԋleine aalmoes’ geheten is Of ԫleine hulp,’ zulke zoals men wil.’ Daarna zweeg de koning stil, 24450 En ze lachten allemaal dan. De abdij bleef heten voortaan ‘De kleine aalmoes,’ daarvan Dat haar de koning de naam gaf. Nu laten we het verhaal hiervan staan 24455 En zullen van Lancelot aanvangen. |
Nu gewaget daventure das, Dat al donker nacht was Doe Lanceloet ter abdien quam Met Lionele. Alsment vernam 24460 Si waren ingelaten daer, Ende Lioneel af gehaven dar naer Soetelike; ende nadien Waren sine wonden besien. Men ontwapende Lancelote tier stede, 24465 Darmen hem grote ere dede Om dat hi van Arturs hove was. Hi bat den brodren van daer in das, Datmen ware nemen soude Sanders dages alse hi varen woude 24470 Ten riddere dien hi daer brochte, Om dat hi was gewont onsochte. Alse hi varen soude wert hi geware Datmen dar brachte op ene orsbare Enen riddere, die verslagen was; 24475 Ende .iiij. sciltknapen die das Dreven grote serechede. Lanceloet hadde des ontfarmechede Ende vrachde enen broder daer nare Oft hi iet wiste wie die ridder ware. 24480 Hi seide: ‘Neenn ic; mar ic weet wel Waer die manslecht van hem gevel; Want men brincter hier dergelike Wel na elker dagelike Van darmen brinct desen.,’ 24485 - ԁy God, here, wanen mach dat wesen?’ Dander seide: ‘Moghdi nu Hir soe lange letten, ic segt u.’ Lanceloet beette neder ende ginc Bi hem sitten ombe te horne die dinc. 24490 Die broder seide: ‘Here, alsmen vart Ten vresseliken foreeste waert Staet .i. berch, dat seldi weten, Die Դen verbodene berge’ es geheten; Ende warbi hi soe es genant 24495 Salic u seggen al te hant. Het es wel .xx. jaer leden Dat een riddere was tier steden, Die machtechste die was in al dlant, Die starcste entie felste dimen vant. 24500 Hi minde ene jonfrouwe: soe dede Die jonfrouwe den riddere mede; Mar dies en wiste niet di ridder doe, Want sijt hem hal embertoe, Diere toe dede al dat hi mochte. 24505 Dar na hise te wive versochte Ane haren vader, die sonder beide Hem siere dochter wederseide, Ende vermat hem, minde sine, Hi soudse leggen darse pine 24510 Ende ongemac dogen soude, Ende oec niet uut en soude alsi woude. Die riddere hadde des rouwe, Ende quam toter jonfrouwe. Hi seide: Ԋonfrouwe, ic sterve 24515 Dor uwe minne ende bederve, Ende ic moets hebben grote scade, Gine werdes in betren rade. Ic waende hebben soe vele vor nu Dor uwen vader gedaen ende dor u, 24520 Datic u wel hadde gewonnen Tenen wive sonder af onnen Bi dien wille van uwen vader, Dijt mi ontsegt heft algader.’ - ‘Heeft hijt u al ontsegt?’ seide si. 24525 - ‘Ja hi, jonfrouwe; ende toe seide hi, Wisti dat gi mi minnet, hi soude U in selke stat doen alsoe houde, Dar gi niet, lude noch stille, Ute ne quaemt te uwen wille.,’ 24530 Doe hadde die jonfrouwe vrese groet Datse die vader soude slaen doet, Want hi was, dat wiste si wel, Herde overmodech ende oec fel. Si seide: ‘Het es war dat gi 24535 Soe vele hebt gedaen dor mi, Dat gi wel hebt verdint mine minne, Hoe daticker sprac inne: Ende ic en minde noit andren man Dan u, sijt seker dar an; 24540 Ende ic geve u hir mine minne Ende mijn herte met minen sinne Op die vorwarde dat gi Jegen alle manne bescermt mi Ende te wive nemt na die wet, 24545 Die die heilege kerke heft geset.’ Die riddere antwerde saen: Ԋonfrouwe, dat wert wel gedaen; Den dach dat ic leve ne dorvedi Man ontsien, hoe machtech dat hi si. 24550 Ic sal op genen berch doen maken nu Enen casteel ombe die minne van u, Soe starc, soe vast, dat hi bidien No besetten noch here ne darf ontsien.’ Die jonfrouwe vorde met hare algader 24555 Dien scat diesi hadde vanden vader, [p. 165] Ende hi maecte die wege soe, Die ten berge op waert gingen doe, Datter mar .i. pat was, ende die clenc, Soe datter mar .i. riddere allene 24560 Ende te voet op mochte gaen. Hi sette beneden den berge saen Een cruce, daer een brief ane was, Dar in gescreven stont alsment las, Dattie brief verboet dat geen man 24565 Dar boven op ne ginge vort an, Ende dat des casteels name soude wesen Die verbodene berch na desen; ԗant ic verbiede hen allen,’ seide hi, ‘Die hir comen selen oft liden bi, 24570 Datter nieman op ne come; maer Quame enech ridder gewapent daer, Wete wel, dat hem niet van dane Sonder vechten stonde te gane, Want ic sal hem selken strijt geven, 24575 Dat sal costen hem ofte mi sijn leven.’ Dus gelette die riddere die dinc Datter noit sint riddere en ginc Hine slogene doet sonder sparen, Sonder die vander tafelronden waren. 24580 Hir in dabdye liggen nochtan Die hi doet sloech noch .ccc. man.’ Doe seide Lanceloet: ‘Watdoet hi Mettien vander tafelronden, segt mi?’ Hi seide: ‘Hi legetse alle gevaen 24585 Alse hise onder heeft gedaen, Ende sint die scilde hir binnen Temet dat hise mach verwinnen, Ende ic salre u wel toenen .xiiij., Hebdise wille te besiene.,’ 24590 - ‘Ic sagese gerne,’ antwerdc hi, ‘Ic biddu dat gi dar leit mi.’ Hi leidene dar hise vant. Lanceloet kinde te hant Den scilt van mijn her Waleweine 24595 Ende van mijn her Ywaine, Ende des hertogen van Clarensen scilt, Ende Dodineels, die bi toenamen hiet wilt, Ende Hestors scilt van Mares, Ende Sagrimors ende Giffles, 24600 Die in die queste was comen Na die andre die gi hort nomen. Dar was die scilt van Aggrawaine Ende vanden stouten Asseneine. Galagantins scilt was tier stede, 24605 Ende Blehoberijs mede, Ende Madors vander Porten toe; Ende dar was Bavijns scilt doe, Darmen hir vore doget af las, Die des conincs Bans pelerne was; 24610 Ende andre vele scilde tote dien. Alse Lanceloet alle hadde besien Wart hi drover van desen Dan hi noit eer hadde gewesen, Ende seide tote dien broder saen: 24615 ‘Sijn alle die ridders dar gevaen, Dar die scilde hir af hangen?’ Hi seide: ‘Si sijn dar gevangen Oft sijn som geslagen doet.’ - ‘Hi mach wel seggen,’ sprac Lanceloet, 24620 ‘Die die ridders heeft onder gedaen, Dat in hem es, sonder waen, Grote proueche ende cracht mede, Op dat hise alle onder dede Met sine lichame allene; 24625 Ende ic ne ruste groet no clene Voric come dar hi es, Ende ic vroet moge werden des, Weder dat bi verranessen si Dat hise onder doet, soe dat hi 24630 Bi toverien mach vort gaen, Oft dat hijt bi prouechen heft gedaen.’ Mettien sciet Lanceloet van dane, Soe wenende, dat hem die trane Uten ogen lopen begonden. 24635 Hi sprac tote hem selven te dien stonden: ‘Nu en ware sculdech el en geen man Wapine te dragene vort an Sonder die gene, al sonder waen, Die aldus onder heeft gedaen 24640 Die beste ridders van ertrike. Ic en waende niet, sekerlike, Dat enech riddere vor desen, Hoe valiant hi hadde gewesen, Ende van hoe groter vromen, 24645 Dar toe hadde mogen comen Alsoe vele goeder liede, sonder waen, Onder te done alse hi heeft gedaen.’ Mettien sat Lanceloet op sijn part, Ende nam enen scilt ter vart 24650 Ende ene gelavie, ende reet tes hi quam Dar hi dat cruce staende vernam. Dar hi letteren ane gescreven vant Newinge; die las hi al te hant. Die letteren seiden dat vordan 24655 Binnen .xl. jaren ne quam geen man Die ridder was dar boven, sonder waen, Hine bleef dar doet ofte gevaen, Sonder een riddere alleenlike, Ende die riddere hadde sekerlike 24660 Van des conincs Davids geslachte gewesen. Lanceloet wonderde van desen. Hi wert ere ermitagien geware, Ende reet dar toe dar nare, Dar hi enen ouden ermite vant. 24665 Lanceloet groetene te hant. Hi seide: ‘Sijt wel comen nu ter tijt, Alse die de beste riddere sijt Die wapine draecht; ende van desen Mote God gebenedijt wesen, 24670 Die u hir nu heeft gesint; Want bi u sal werden gint Die vancnesse ten verbodenen hille, Dar liggen te haren onwille Vele ridders in gevaen hir bi. 24675 Ay Lanceloet, soet vrient,’ seide hi, ‘Gisijt Morgueyne ter goeder tijt ontgaen Ute harre vancnessen, sonder waen, Ende dar toe in desen lande comen, Dar gi selt bi uwere vromen 24680 Den besten riddere verwinnen in stride, Die nu wapine dracht ten tide, Ende die oit enech riddere dar an Met prouechen van wapinen verwan; Ende die scoenste aventure mede, 24685 Die yweringen sijn teneger stede, Selen in dese weke ten inde sijn bracht; Ende noit en hadde riddere macht Dat hi mochte gedogen die helt Vander pinen die gi dogen selt.,’ 24690 Entie goede man loec doe Die vinstere dar hine dor sprac toe. Alse Lanceloet meer spreken woude Die goede man seide alsoe houde: ‘Ne lette hir niet langer, bedi 24695 Du heves te vele te done, seggic di.’ |
Nu gewaagt het avontuur dat, Dat geheel donkere nacht was Toen Lancelot ter abdij kwam Met Lionel. Toen men het vernam 24460 Ze waren ingelaten daar, En Lionel opgeheven daarna Lieflijk; en nadien Waren zijn wonden bezien. Men ontwapende Lancelot te die plaats, 24465 Daar men hem grote eer deed Omdat hij van Arthur’ s hof was. Hij bad de broeders van daarin dat, Dat men hem waar zou nemen De volgende dag toen hij gaan wilde 24470 Ten ridder die hij daar bracht, Omdat hij hard was gewond. Toen hij gaan zou werd hij gewaar Dat men daar bracht op een draagstoel Een ridder, die verslagen was; 24475 En 4 schildknapen die daar Dreven grote droefheid. Lancelot had dus ontferming En vroeg een broeder daarna Of hij iets wist wie die ridder was. 24480 Hij zei: ‘Neenn ik; maar ik weet wel Waar die manslacht van hem geviel; Want men brengt hier dergelijke Bijna elke dag Van daar men brengt dezen.,’ 24485 - ‘Aai God, heer, waar mag dat wezen?’ De ander zei: ‘Mag u nu Hier zo lang letten, ik zeg het u.’ Lancelot steeg af en ging Bij hem zitten om dat ding te horen. 24490 Die broeder zei: ‘Heer, als men gaat Te vreselijke bos waart Staat een berg, zodat zal je weten, Die Դen verbodene berg’ is geheten; En waarbij het zo is genoemd 24495 Zal ik u gelijk zeggen. Het is wel 20 jaar geleden Dat een ridder was te die tijd, De machtigste die in het hele land was, De sterkste en de felste die men vond. 24500 Hij minde een jonkvrouw: zo deed Die jonkvrouw de ridder mede; Maar dit wist niet de ridder toen, Want zij het hem verborg immer toe, Die er toe deed alles dat hij mocht. 24505 Daarna hij haar tot wijf verzocht Aan haar vader, die zonder te wachten Hem zijn dochter weersprak, En vermat hem, minde ze hem, Hij zou haar leggen daar ze pijn 24510 En ongemak gedogen zou, En ook niet er uit zou als ze wilde. Die ridder had dus rouw, En kwam tot de jonkvrouw. Hij zei: ‘Jonkvrouw, ik sterf 24515 Door uw minne en bederf, En ik moet hebben grote schade, Ge wordt in betere raad. Ik waande hebben zoveel voor nu Door uw vader gedaan en door u, 24520 Dat ik u wel had gewonnen Tot een wijf zonder afgunst Bij de wil van uw vader, Die het me ontzegd heeft helemaal.’ - ‘Heeft hij het u geheel ontzegt?’ zei ze. 24525 - ‘Ja hij, jonkvrouw; en toen zei hij, Wist hij dat gij mij mint, hij zou U in zulke plaats alzo gauw, Daar ge niet, in het geheel niet, Uit nee kwam tegen uw wil.,’ 24530 Toen had de jonkvrouw grote vrees Dat haar vader haar dood zou slaan, Want hij was, dat wist ze wel, Erg overmoedig en ook fel. Ze zei: ‘Het is waar dat gij 24535 Zoveel hebt gedaan voor mij, Dat ge wel hebt verdiend mijn minne, Hoe dat ik er van sprak in: En ik minde nooit andere man Dan u, wees zeker daarvan; 24540 En ik geef u hier mijn minne En mijn hart met mijn zin Op de voorwaarde dat gij Tegen alle mannen me beschermt En tot wijf neemt naar de wet, 24545 Die de heilige kerk heeft gezet.’ De ridder antwoordde gelijk: ‘Jonkvrouw, dat wordt goed gedaan; De dag dat ik leef behoef je Man ontzien, hoe machtig dat hij is. 24550 Ik zal op die berg nu laten maken Een kasteel om de minne van u, Zo sterk, zo vast, dat het bij dien Nog bezetten noch leger nee durft ontzien.’ De jonkvrouw voerde met haar allemaal 24555 De schat die ze had van de vader, En hij maakte de weg zo, Die ten berg opwaarts gingen toen, Dat er maar 1 pad was, en die klein, Zodat er maar 1 ridder alleen 24560 En te voet op mocht gaan. Hij zette beneden de berg gelijk Een kruis, daar een brief aan was, Daarin geschreven stond als men het las, Dat die brief verbood dat geen man 24565 Daar boven op nee ging voortaan, En dat dit kasteel zijn naam zou wezen De verboden berg na deze; ԗant ik verbied hen allen,’ zei hij, ‘Die hier komen zullen of voorbij gaan, 24570 Dat er niemand op nee komt; maar Kwam enige ridder gewapend daar, Weet wel, dat hij niet vandaan Zonder te vechten stond te gaan, Want ik zal hem zo’ n strijd geven, 24575 Dat het zal kosten hem of mij zijn leven.’ Dus belette die ridder met dat ding Dat er nooit sinds ridder ging Hij sloeg ze dood zonder ophouden, Uitgezonderd die van de tafelronden waren. 24580 Hier in de abdij liggen nochtans Die hij dood sloeg noch 300 man.’ Toen zei Lancelot: ‘Watdoet hij Met een van de tafelronden, zeg het mij?’ Hij zei: ‘Hij legt ze allen gevangen 24585 Als hij ze onder heeft gedaan, En sinds de schilden hier binnen Te met dat hij ze mag overwinnen, En ik zal u er wel 14 tonen, Heb je de wil ze te bezien.,’ 24590 - ‘Ik zag ze graag,’ antwoordde hij, ‘Ik bid u dat ge me daar leidt.’ Hij leidde hem daar hij ze vond. Lancelot herkende gelijk Het schild van mijn heer Walewein 24595 En van mijn heer Ywein, En de hertog van Clarens schild, En Dodineel, die bij bijnaam heet wild, En Hestor schild van Mares, En Sagramor en Griflet, 24600 Die in dat verhaal was gekomen Na de anderen die ge hoorde noemen. Daar was dat schild van Agravein En van de dappere Assenein. Galegantijn schild was te die plaats, 24605 En Bliobleres mede, En Mador van de Porten toen; En daar was Banijn’ s schild toe, Daar men hiervoor deugd van las, Die koning Ban petekind was; 24610 En andere vele schilden tot die. Toen Lancelot allen had bezien Werd hij droeviger van dezen Dan hij nooit eerder was geweest, En zei tot die broeder gelijk: 24615 Ԛijn al die ridders daar gevangen, Daar de schilden hiervan hangen?’ Hij zei: ‘Ze zijn daar gevangen Of soms zijn ze dood geslagen.’ - ‘Hij mag wel zeggen,’ sprak Lancelot, 24620 ‘Die de ridders heeft onder gedaan, Dat in hem is, zonder twijfel, Grote dapperheid en kracht mede, Opdat hij ze alle onder deed Met zijn lichaam alleen; 24625 En ik nee rust niet groot of klein Voor ik kom daar hij is, En ik bekend mag worden dus, Of dat het bij verraad is Dat hij ze onder doet, of dat hij 24630 Bij toverij mag voortgaan, Of dat hij het met dapperheid heeft gedaan.’ Meteen scheidde Lancelot vandaan, Zo wenende, dat hem de tranen Uit de ogen begonnen te lopen. 24635 Hij sprak tot zichzelf te die tijd: ‘Nu is schuldige geen andere man Wapens te dragen voortaan Uitgezonderd diegene, al zonder twijfel, Die aldus onder heeft gedaan 24640 De beste ridders van aardrijk. Ik waande niet, zeker, Dat enige ridder voor deze, Hoe dapper hij was geweest, En van hoe grote baat, 24645 Daartoe had mogen komen Alzo vele goede lieden, zonder twijfel, Onder te doen zoals hij heeft gedaan.’ Meteen zat Lancelot op zijn paard, En nam een schild ter vaart 24650 En een lans, en reed tot hij kwam Daar hij dat kruis staande vernam. Daar hij letters aan geschreven vond Nieuw; die las hij al gelijk. Die letters zeiden dat voortaan 24655 Binnen 40 jaren nee kwam geen man Die ridder was daar boven, zonder twijfel, Hij bleef daar dood of gevangen, Uitgezonder alleen een ridder, En die ridder was zeker 24660 Van de koning David’ s geslacht geweest. Lancelot verwonderde van deze. Hij werd een hermitage gewaar, En reed daartoe daarna, Daar hij een oude heremiet vond. 24665 Lancelot groette hem gelijk. Hij zei: ‘wees welkom nu ter tijd, Als je de beste ridder bent Die wapens draagt; en van deze Moet God gezegend wezen, 24670 Die u hier nu heeft gezonden; Want bij u zal werden geindigd Die gevangenis ten verboden heuvel, Daar liggen tegen hun wil Vele ridders in gevangen hierbij. 24675 Aai Lancelot, lieve vriend,’ zei hij, ‘Gij bent Morgaine ter goede tijd ontgaan Uit haar gevangenis, zonder twijfel, En daartoe in dit land gekomen, Daar ge zal vinden bij uw baat 24680 De beste ridder te overwinnen in strijd, Die nu wapens draagt ten tijd, En die ooit enige ridder daaraan Met dapperheid van wapens overwon; En het mooiste avontuur mede, 24685 Die ergens zijn te enige plaats, Zullen in deze week ten einde zijn gebracht; En nooit had ridder macht Dat hij mocht gedogen die held Van de pijnen die gij gedogen zal.,’ 24690 En de goede man sloot toen Het venster daar hij hem door sprak toen. Toen Lancelot meer spreken wilde De goede man zei alzo gauw: ‘Neen let hier niet langer, omdat 24695 U hebt veel te doen, zeg ik u.’ |
Lanceloet sciet danen alse hijt vernam. Alse hi ten voete vanden berge quam Hi vant den wech soe nauwe, dat hi saen Beette, ende moeste te voet gaen, 24700 Ende sciet van sinen perde, Ends ginc met getrockenen swerde Op waert, ende sueette dar naer Ombe dat sine wapine waren swar. Hi ginc soe dat hi boven quam, 24705 Dar hi enen sconen sicamor vernam. [p. 166] Hi sach daer een groet ors alsoe saen Met swerten wapinen verdect staen, Ende dar stonden .x. gelavien bi. Een lettel bat vort sach hi 24710 War .i. rikelijc pawelioen gericht stoet. Lanceloet ginc darwart metter spoet, Ende alse hire quam sach hi waer Een naen sat op .i. rike bedde daer: Doe groete Lanceloet den naen. 24715 Die naen spranc op gram saen Ende nam enen stoc met beiden handen Ende sloech Lancelote te handen Op den helm al dat hi machte; Mar hi was van cleinder crachte. 24720 Lanceloet nam hem den stoc saen: Dar na vrachde hi den naen Warombe dat hine sloech alsoe? - ‘Hebdijs scamde?’ sprac die naen doe. - ‘Nenic,’ sprac Lanceloet te hant, 24725 ‘Ic hebs ere dat ane mi doet hant Soe waert persoen alse gi sijt.’ - ‘Entrowen,’ seide die naen tier tijt, ‘wiselt noch tavont, dat seggic u, Merre scande hebben dan gi doet nu. 24730 Sidi ombe vechten comen dan Jegen minen here, den goeden man?’ - ‘Ja ic,’ seide Lanceloet dar nare, ‘Ic woude dat hi nu hir ware.’ - ‘Hi sal hir sijn in corter tijt: 24735 In dien dat gi so cone sijt Dat gi dort blasen enen horen, Die andien boem hanget dar voren: Hi sal te hant comen vort Alse hi den horen heeft gehort; 24740 En dat pert dat dar vore u steet, Dat es te uwen behoef gereet. U ne wert geen arch nu ter tijt Op dat gi van Arturs hove sijt, Bedie men sal u leggen gevaen, 24745 Ende anders en mogedi niet ontgaen. Nu hebdi die costume gehort Vanden lande, nu mogedi trecken vort Ende blasen den horen, oft u wille si, Ende gi moget weder keren, wildi.,’ 24750 Doe nam Lanceloet den horen in die hant, Ende blies dat al die stat bevede thant. Alse hi hadde geblasen sach hi saen Dar besiden enen andren tor staen, Ende sach warn .xiiij. ridders liepen 24755 Ten cartelen ende op hem riepen: ԁy riddere, gi hebt geblasen nu Jegen uwen groten rowe; kertu Om Gode die ons allen geboet, Dar ane doedi vroetscap groet.,’ 24760 Doe vrachde Lanceloet den naen Wie die ridders waren. Hi seide sonder waen: ‘Het sijn gevaen ridders, here, Van Arturs hove, die bidden sere Dat gi wederkeert, oft gi sijt doet.,’ 24765 Mettien sach ten cartelen waert Lanceloet, Ende hem dochte dat hi dar sach Mijn her Waleweine, die gebonden lach Omtrent sijn hoeft van .ij. groten wonden, Ende hine sager tien stonden 24770 El niemanne dan desen, Die hem int hoeft gewont dochte wesen. Lanceloet sat opt pert dar naer, Ende ontbeide onder enen boem daer. Een gewapent riddere quam dar saen. 24775 Doe vrachde Lanceloet den naen Oft dat die selve riddere ware Dar hi jegen soude vechten dare. Die naen seide: ‘Ja hi, sekerlike; Hi es die beste van ertrike.,’ 24780 Lanceloet begonste doe nopen Sijn ors met sporen, dat liet lopen Dapperlike ten riddere wart, Entie ridder op hem ter vart, Soe dat si hen soe onderstaken, 24785 Dattie glavien in stukken braken: Ende si onderwonden hen bede Dor scilt ende dor halsberch mede, Ende dartoe moesten si met allen Beide gadre ter erden vallen, 24790 Dat harre en geen wiste daer hi lach Wedert nacht doe was oft dach. Ende si lagen lange ter neder Nadien dat die perde opstonden weder, Sere tongemake; ende na dien 24795 Richte hem Lanceloet iersten op sine knien Ende hi sach al omtrent doe. De erde dochten beven embertoe, Hi was int hoeft verdoeft soe heerde. Ende alse hi sach liggen ter eerde 24800 Den riddere hi spranc op met geninde, Alse die hem selven niet seker en kinde Alsoe lange alse hi bi hem wiste daer Alsoe goeden riddere ende also vorbaer, Ende die mede was sijn viant. 24805 Lanceloet trac sijn swert te hant, Ende gereedde hem te doene saen Die meeste proueche, die hi gedaen Vore die tijt hadde teneger tide. Dander stont op in dander zide, 24810 Dat hem sere te pinen wart; Ende hi treckede oec sijn swart. Si begonsten hen onderslaen Mettien swerden op die helme saen, Dat dat vier uten helmen spranc, 24815 Ende vochten soe, dat eer iet lanc Hen die ogen te stale stonden, Ende bloeden ten nese ende ten monden Van den zwarden die si verdrogen. Van dien slagen die si sloegen 24820 Si deden faelgieren tier uren Die halsberge entie scilde scuren. Dus gedurde die strijt Toten middage vander primetijt. Die riddere begonste moeden doe, 24825 Ende hem wonderde sere toe Wie die riddere mochte wesen; Want hine waende niet vor desen Dat enech man hadde gemogen Jegen hem in stride gedogen 24830 Also lange alse die riddere dede; Nochtan dochtem dat hi mede Alsoe dapper was niet min Mar meer dan hi was int begin; Ende trac achterwert .i. lettelkijn, 24835 Alse oft hi in rasten woude sijn; Mar Lanceloet, die gram was tier tijt Ombe dat soe lange durde die strijt, Liep hem op, dat hi cloefde doe Den scilt al toten bocle toe. 24840 Ende alse hi uut soude trecken dat swert Trac hi den riddere soe te hem wert, Dat hi viel neder over sine knien. Die riddere spranc weder op; mettien Trac hi den scilt te hem wart soe, 24845 Dat Lancelote sijn swert ontvloech doe. Alse Lanceloet sijn swert sach verloren Hi hadde des scamen ende toren; Mar hine vervarde hem niet, Wat aventuren hem gesciet. 24850 Entie riddere, die sere bi desen Sijns te boven waende wesen, Liep hem op met haesten groet, Ende waenden wel geraken bloet. Hi brachte op hem enen slach: 24855 Lanceloet wischde alse hijt sach, [p. 167] Ende hi sloech mettien swerde Toter helten in die eerde; Ende Lanceloet hortene doe Mettien scilde int ansichte soe, 24860 Dat hi dar moeste met allen Al verdoeft op die erde vallen. Lanceloet liep doe ten swerde Ende tract te hant uter erde. Hi richte dat swert op mettien, 24865 Ende alsijt wel hadde besien Wert hi te hant geware das, Dat dat dat selve swert was, Dat der gygantinnen sonen Gelehout Hem gaf op dien dach in sine gewout, 24870 Dat hi die .iiij. ridders verwan Te Carmelinde; ende doe began Lanceloet hem een deel scoffieren, Ende sprac doe in deser manieren: ‘Ic biddu dore des geens minne, 24875 Die gi meest mint in uwen sinne, Here, oft gi sijt gestaet des, Dat gi mi segt hoe u name es.’ Die riddere antwerde alsoe houde: ‘Tegen wien ict helen soude, 24880 Ic ne hels u niet nu ter tijt, Want gi die beste riddere sijt Die nu es in al eertrike. Het ware scande, sekerlike, Soe goeden man tontseggene iet. 24885 Minen name en willic helen niet: Bohort benic geheten, here, Ende ben heren Lanceloets rechtsuere.’ Lanceloet warp den helm af alsi horde Dat, ende liep helsen Behorde, 24890 Ende seide dat hi Lanceloet was. Doe wert Behort sere blide das, Ende seide: Ԍive here mijn, Willecome moetti sijn!’ Dar boet elc andren bate saen 24895 Van dat elc andren hadde mesdaen. Lanceloet boet bate tier stont Van dat hi Behorde hadde gewont. Behort seide: Ԍive here, Ic ben sculdech u te beterne mere, 24900 Want van u merre scade ware, Storfdi allene, dats oppenbare, Dan van mi ende mire gelike, Al warre .xv., sekerlike; Want mine proueche, live here, 24905 Ne gelijcht der uwere niet mere Dan die mane der sonnen doet. Dar af dedi heden gelike goet. Hets recht dat die ere uwe si; Ic geve op over verwonnen mi.,’ 24910 Lanceloet antwerde ende seide: Ԉir of Ne salic niet hebben den lof, Mar gi hebten verdient, seggic u. Nemt hir mijn swert, ic geve mi op nu.’ Behort seide: ԁy live here, 24915 Gine mocht niet doen merre onnere.’ Hi woude hem te voeten vallen mettien, Mar dat Lanceloet niet ne liet gescien. Doe ontwapenden si hen bede Ende dreven grote bliscap tier stede 24920 Ombe dat si hen hadden ondervonden. Lanceloet vrachde hem tien stonden Hoe hi dar quam, ende war bi Hi dar soe lange lach. Doe seide hi, Dat hi dar hadde gewest .ij. jaer, 24925 Ende hi soude hem seggen hoe hi quam dar. Behort seide tote hem dar nare Dat wel .ij. jaer leden ware Dat hi ten castele van Tintaguel was, Ԅaric horde,’ seit hi, ԭare das, 24930 Van u, lieve here Lanceloet, Dat gi sloget .ij. gygante doet. Ic sochte u al dore dit lant, Soe datic ene jonfrouwe vant, Die u bi den perelieusen foreeste 24935 Sach, alsic an hare verheeste, Soe datic har wert minen wech nam. Alsic hir beneden ten cruce quam Men seide dar datic niet ware Soe cone datic quame hare. 24940 Ic vrachde doe war bi? - Ԅar boven es een riddere,’ seiden si, ‘Die soe wert es, dat heden den dach Geen riddere vor hem gestaen en mach; Ende hi es soe fel, dat hi slaet doet 24945 Al datter comt, cleine ende groet.’ Ic bant ane enen boem mijn part Ende quam te hant hare wart, Ende daer geen pauwelioen staet nu Stont soe starken hordijs, seggic u, 24950 Datic niet over en mochte liden Ic en moeste hem sueren tien tiden, Ware dat sake, dats mi God onne Datickene met wapinen verwonne, Datic desen berch soude wachten 24955 Al mijn lijf met al minen crachten Toter tijt datic verwonnen ware Van enen riddere die quame hare; Ende hi sette in minen eet, sonder waen, Daticse alle doet soude slaen 24960 Die verwonnen worden van mi, Het ne ware die sake dat si Mine mage waren oft vrient so nare, Dat ics niet sculdech te done ware. Ic deder buten tien stonden 24965 Die gesellen vander tafelronden Dor uwen wille, ende datic des Wel gehouden te done was; Maric sekerde hem, sonder waen, Daticse houden soude gevaen 24970 Toter wilen dat man quame hier binnen, Die mi met wapinen mochte verwinnen. Ende alsic den eet hadde gedaen Ondede hi mi die porte saen. Ic quam hir binnen ende ic vacht 24975 Jegen hem, die was van groter cracht Ende mi dede groten wederstoet; Maric slogene int inde doet. Ic dede den brief doen dar naer Ane dat cruce, dien gi vont daer, 24980 Die donkerlike sprac; dat was bi di, Datmen te min soude kinnen mi. Ende hebbe aldus hir binnen gewesen Datic noit ute en quam binnen desen, Ende hebbe na die ridders ontbeden, 24985 Die hir dore dit lant leden; Ende hir sijn wel .lx. ridders comen, Dien ic allen dlijf hebbe genomen, Sonder hen .xiiij. allene, Die in genen tor sijn alle gemene, 24990 Die ic vander doet woude sparen Ombe datsi van Arturs hove waren.’ - ԗar bi wetti dat?’ sprac Lanceloet. - ‘Dat seggic u, here, al bloet: Dar es ene ketene beneden 24995 Ane enen boem vast dar si leden, Ende eer icse over liet liden Moesten si mi seggen tien tiden Wanen si waren.’ Doe seidi: ‘Ende die gi hebt gevaen, wetti 25000 Wie si sijn?’ - ‘Neenn ic,’ sprac Behort, ԗant si en antwerden mi noit wort Alsic vrachde wie si waren; Mar ene dinc willic u waren: Dar es een, die de scoenste josterne es 25005 Dien gi noit saget; sijt seker des, [p. 168] Dat wijosterden onder ons tween Wel .vij. werven achter een, Dat onser geen den andren af stac.’ Alse Lanceloet verstont wat hi sprac 25010 Was hi blide ende seide: Ԃehort, Men sal u moten houden nu meer vort Over den besten riddere van ertrike; Want gi hebt verwonnen, sekerlike, Alle darmen ridderscap waende an.,’ 25015 Behort seide: ‘wisijn si dan?’ - ‘Die een es mijn her Walewein, Die ander es mijn her Ywain, Ende Hestor mijn broder mede.’ Hi noemde hem al dar ter stede 25020 Die namen van algader dien, Dar hi di scilde af hadde gesien. Alse Behort die worde verstont Wert hi bescaemt ende roet tier stont, Ende sprac tote Lancelote: ԁy here, 25025 Ic hebbe mesgrepen alte sere; Ombe dat geeft mi raet Wat mi hir mede te done staet.’ Hi seide: ‘Ic rade u dus te doene: Doetse doen uten prisoene, 25030 Ende alse gise siet, gi selt thant U swert houden in uwe hant Bi dien poente, ende gi selt wesen Sonder helm, ende tot desen Seldi over die knien neder vallen 25035 Ende genade bidden hen allen.’ Behort sinde .ij. knapen thant Dar hi die gevangene vant, Ende seide hen sonder sparen, Datsi alle verloest waren. 25040 Ende te met datsi quamen vort Knielde vor hen lieden Behort, Alse hem gevisiert hadde Lanceloet, Ende boet hen dat swert al bloet Ende hem in hare genaden, 25045 Ende datsi hem verlaet daden Dat hise gevaen hadde gehouden, Ende dat si hen niet belgen ne souden, Want hi deet bi onkinlijcheden. Si hiffene op vander steden 25050 Dar sine knielende vonden, Ende vergaven hem tien stonden Aldat hi hen hadde mesdaen. Doe quam Lanceloet dar gegaen Ende vloech te mijn her Waleweine wart, 25055 Entie andre weder ter vart. Si dreven sonderlinge Grote bliscap onderlinge; Ende hi sprac ane Hestorre daer naer. Si dreven grote feeste daer. 25060 Si vrachden Lancelote na desen Waer hi soe lange hadde gewesen. Hi seide dat hi lange lach gevaen, Dar hi niet en ware ontgaen, Mar dat quam bi aventuren 25065 Die hi niet seggen woude tier uren. Doe seide tote Lancelote Behort: Ԉebdi van Lionele iet gehort?’ Hi seide: ‘Ic lietene heden In die abdie hier beneden.,’ 25070 Behort seide alsoe houde Dat hine ontbieden soude, Ende den wech doen maken alsoe, Datmen sal mogen comen toe. Zageremor seide: ‘Here, 25075 Hets aelmosene ende ere.’ Binnen dien dat si dus saten Wart etentijt, ende si aten. Alse die maeltijt was gedaen Gingen si te bedde om rusten saen. |
Lancelot scheidde vandaan toen hij het vernam. Toen hij te voet van de berg kwam Hij vond de weg zo nauw, zodat hij gelijk Afsteeg, en moest te voet gaan, 24700 En scheidde van zijn paard, En ging met getrokken zwaard Opwaarts, en zweette daarna Omdat zijn wapens zwaar waren. Hij ging zo dat hij boven kwam, 24705 Daar hij een mooie esdoorn vernam. Hij zag daar een groot paard alzo gelijk Met zwarte wapens bedekt staan, En daar stonden10 lansen bij. Een beetje verder zag hij 24710 Waar een rijk paviljoen opgericht stond. Lancelot ging derwaarts met een spoed, En toen hij er kwam zag hij waar Een kleine op een rijk bed zat daar: Toen groette Lancelot de kleine. 24715 Die kleine sprong gram op gelijk En nam een stok met beide handen En sloeg op Lancelot gelijk Op de helm al dat hij mocht; Maar hij was van kleine kracht. 24720 Lancelot nam hem de stok gelijk: Daarna vroeg hij de kleine Waarom dat hij hem alzo sloeg? - ‘Heb je schaamte?’ sprak die kleine toen. - ‘Neenn ik,’ sprak Lancelot gelijk, 24725 ‘Ik heb eer dat ge aan mij de hand doet Zo’ n waardig persoon zoals gij bent.’ - ‘Envertrouw,’ zei die kleine te die tijd, ‘Ge zal nog vanavond, dat zeg ik u, Meer schande hebben dan ge nu doet. 24730 Ben je om te vechten gekomen dan Tegen mijn heer, de goede man?’ - ‘Ja ik,’ zei Lancelot daarna, ‘Ik wilde dat hij hier nu was.’ - ‘Hij zal hier gauw zijn: 24735 Indien dat ge zo koen bent Dat ge een hoorn durft te blazen, Die aan die boom hangt daarvoor: Hij zal gelijk voortkomen Als hij de hoorn heeft gehoord; 24740 En dat paard dat voor u staat, Dat is tot uw behoefte gereed. U nee komt geen erg nu ter tijd Opdat ge van Arthur’ s hof bent Omdat men zal u gevangen leggen, 24745 En anders mag je niet ontgaan. Nu heb je de gebruiken gehoord Van het land, nu mag je voort gaan En blazen de hoorn, als het uw wil is, En ge mag terug keren, wilde je.,’ 24750 Toen nam Lancelot de hoorn in de hand, En blies zodat de hele plaats gelijk beefde. Toen hij had geblazen zag hij gelijk Daar bezijden een andere toren staan, En zag waar 14 ridders liepen 24755 Te kantelen en op hem riepen: ‘Aai ridder, ge hebt geblazen nu Tegen uw grote rouw; keert u Om God die ons allen gebood, Daaraan doe je zeer verstandig.,’ 24760 Toen vroeg Lancelot de kleine Wie die ridders waren. Hij zei zonder twijfel: ‘Het zijn gevangen ridders, heer, Van Arthur’ s hof, die zeer bidden Dat ge terug gaat, of ge bent dood.,’ 24765 Meteen zag Lancelot ten kantelen waart, En hij dacht dat hij daar zag Mijn heer Walewein, die gebonden lag Omtrent zijn hoofd van 2 grote wonden, En hij zag er te die tijd 24770 Anders niemand dan deze, Die hem in het hoofd gewond leek te wezen. Lancelot zat op het paard daarna, En wachtte onder een boom daar. Een gewapende ridder kwam daar gelijk. 24775 Toen vroeg Lancelot de kleine Of dat diezelfde ridder was Daar hij tegen zou vechten daar. Die kleine zei: ‘Ja hij, zeker; Hij is de beste van aardrijk.,’ 24780 Lancelot begon toen te nopen Zijn paard met sporen, dat liet lopen Dapper ten ridder waart, En die ridder op hem ter vaart, Zodat ze hen zo onderstaken, 24785 Dat de speerpunten in stukken braken: En ze onderwonden hen beide Door schild en door harnas mede, En daartoe moesten ze geheel Beide samen ter aarde vallen, 24790 Dat van hen geen wist daar hij lag Of het toen nacht was of dag. En ze lagen lang ter neder Nadien dat de paarden weer opstonden, Zeer te ongemak; en na dien 24795 Richtte hem Lancelot ten eerste op zijn knien En hij keek al omtrent toen. De aarde leek hem te beven immer toe, Hij was in het hoofd zo hard verdoofd. En toen hij ter aarde zag liggen 24800 De ridder sprong hij op met dat doel, Als die zichzelf niet zeker kende Alzo lang als hij bij hem wist daar Alzo goede ridder en alzo aanzienlijk, En die mede was zijn vijand. 24805 Lancelot trok gelijk zijn zwaard, En bereidde hem te doen gelijk Die grootste dapperheid, die hij gedaan Voor die tijd had te enige tijd. De ander stond op aan de andere zijde, 24810 Dat hem zeer moeilijk werd; En hij trok ook zijn zwaard. Ze begonnen zich te slaan Met de zwaarden op de helmen gelijk, Zodat het vuur uit de helmen sprong, 24815 En vochten zo, dat al gauw Hen die ogen stekeblind stonden, En bloedden te neus en te mond Van de zwaarden die ze verdroegen. Van die slagen die ze sloegen 24820 Ze lieten falen te dat uur De harnassen en de schilden scheurden. Dus duurde die strijd Tot de middag van de priemtijd. Die ridder begon moe te worden toen, 24825 En hem verwonderde zeer toen Wie die ridder mocht wezen; Want hij waande niet voor deze Dat enige man had gemogen Tegen hem in strijd gedogen 24830 Alzo lang als die ridder deed; Nochtans leek hem dat hij mede Alzo niet minder dapper was Maar meer dan hij was in het begin; En trok wat achteruit, 24835 Alsof hij in rust wilde zijn; Maar Lancelot, die gram was te die tijd Omdat zo lang duurde die strijd, Liep op hem, zodat hij toen kloofde Het schild al tot de beukelaar toe. 24840 En toen hij dat zwaard uit wilde trekken Trok hij de ridder zo tot hem waart, Dat hij viel neer op zijn knien. Die ridder sprong weer op; meteen Trok hij het schild zo naar hem toe, 24845 Dat Lancelot zijn zwaard toen ontvloog Toen Lancelot zijn zwaard zag verloren Hij had dus schaamte en toorn; Maar hij werd niet bang, Wat avonturen hem geschiedde. 24850 En die ridder, die hierdoor zeer Hem te boven waande te wezen, Liep op hem met grote haast, En waanden hem bloot goed te raken. Hij bracht op hem een slag: 24855 Lancelot draaide om toen hij het zag, En hij sloeg met het zwaard Tot de helt in de aarde; En Lancelot hortte hem toen Met het schild zo in het aanzicht, 24860 Zodat hij daar geheel Geheel verdoofd op de aarde viel. Lancelot liep toen ter zwaard En trok het gelijk uit de aarde. Hij richtte dat zwaard op meteen, 24865 En toen hij het goed had bezien Werd hij gelijk gewaar dat, Dat het datzelfde zwaard was, Dat de giganten zoon Galehoud Hem gaf op die dag in zijn geweld, 24870 Dat hij die 4 ridders overwon Te Carmelide; en toen begon Lancelot hem een deel te schofferen, En sprak toen op deze manier: ‘Ik bid u door diegene minne, 24875 Die ge meest mint in uw zin, Heer, als ge het toestaat dus, Dat ge me zegt hoe uw naam is.’ Die ridder antwoordde alzo gauw: ‘Tegen wie ik het verhelen zou, 24880 Ik ne verheel het u niet nu ter tijd, Want ge de beste ridder bent Die nu is in al aardrijk. Het was schande, zeker, Zo’ n goede man iets te ontzeggen. 24885 Mijn naam wil ik niet verhelen: Bohort ben ik geheten, heer, En ben heer Lancelot’ s rechte neef.’ Lancelot wierp de helm af toen hij hoorde Dat, en liep en omhelsde Bohort, 24890 En zei dat hij Lancelot was. Toen werd Bohort zeer blijde van dat, En zei: ‘Lieve heer van mij, Welkom moet je zijn!’ Daar bood elk gelijk de ander baat 24895 Van dat elk de andere had misdaan. Lancelot bood baat te die tijd Van dat hij Bohort had gewond. Bohort zei: ‘Lieve heer, Ik ben schuldig u meer te verbeteren, 24900 Want van u was het meer schade, Stierf je alleen, dat is openbaar, Dan van mij en mijn gelijke, Al waren er 15 zeker; Want mijn dapperheid, lieve heer, 24905 Nee gelijkt de uw niet meer Dan de maan de zon doet. Daarvan deed je heden gelijk goed. Het is recht dat de eer u is; Ik geef me op overwonnen.,’ 24910 Lancelot antwoordde en zei: ‘Hiervan Nee zal ik niet de lof hebben, Maar gij hebt het verdiend, zeg ik u. Neen hier mijn zwaard, ik geef me nu over.’ Bohort zei: ‘Aai lieve heer, 24915 Ge mocht niet meer oneer doen.’ Hij wilde hem te voeten vallen meteen, Maar dat Lancelot niet nee liet geschieden. Toen ontwapenden ze hen beide En dreven grote blijdschap te die plaats 24920 Omdat ze zich hadden gevonden. Lancelot vroeg hem te die tijd Hoe hij daar kwam, en waarom Hij daar zo lang lag. Toen zei hij, Dat hij daar had geweest 2 jaar, 24925 En hij zou hem zeggen hoe hij daar kwam. Bohort zei tot hem daarna Dat het wel 2 jaar geleden was Dat hij ten kasteel van Tintagel was, ‘Daar ik hoorde,’ zei hij, ;bericht dat, 24930 Van u, lieve heer Lancelot, Dat ge die 2 giganten dood sloeg. Ik zocht u al door dit land, Zodat ik een jonkvrouw vond, Die u bij het gevaarlijke bos 24935 Zag zoals ik aan haar hoorde, Zodat ik hierheen mijn weg nam. Toen ik hier beneden te kruis kwam Men zei daar dat ik niet was Zo koen dat ik hier kwam. 24940 Ik vroeg toen waarom? - ‘Daar boven is een ridder,’ zeiden ze, ‘Die zo waard is, dat heden de dag Geen ridder voor hem staan mag; En hij is ze fel, dat hij dood slaat 24945 Alles dat er komt, klein en groot.’ Ik bond mijn paard aan een boom En kwam gelijk herwaarts. En daar dat paviljoen nu staat Stond zo’ n sterke schutting, zeg ik u, 24950 Zodat ik er niet over kon gaan Ik moest hem zweren te die tijd, Was het zaak, dat God me gunde Dat ik hem met wapens overwon, Dat ik deze berg zou bewaken 24955 Al mijn lijf met al mijn krachten Tote de tijd dat ik overwonnen was Van een ridder die hier kwam; En hij zette in mijn eed, zonder twijfel, Dat ik ze allen dood zou slaan 24960 Die overwonnen werden van mij, Tenzij die zaak was Mijn verwant of zo’ n nauwe vriend, Dat ik het niet schuldig te doen was. Ik deed er buiten te die tijd 24965 De gezellen van de tafelronden Vanwege u, en dat ik dus Wel gehouden te doen was; Maar ik verzekerde hem, zonder twijfel, Dat ik hen zou houden gevangen 24970 Tot de tijd dat er man kwam hier binnen, Die me met wapens mocht overwinnen. En toen ik die eed had gedaan Opende hij me de poort gelijk. Ik kwam hier binnen en ik vocht 24975 Tegen hem, die was van grote kracht En me grote weerstand deed; Maar tenslotte sloeg ik hem dood. Ik liet de brief doen daarna Aan dat kruis, die ge daar vond, 24980 Die duister sprak; dat was omdat, Dat men mij minder zou herkennen. En ben aldus hierbinnen geweest Dat ik er nooit uit kwam binnen deze, En heb op die ridders gewacht, 24985 Die hier door dit land gingen; En hier zijn wel 40 ridders gekomen, Die ik allen het lijf heb genomen, Uitgezonderd 14 alleen, Die in die toren zijn algemeen, 24990 Die ik van de dood wilde sparen Omdat ze van Arthur’ s hof waren.’ - ԗaarbij weet u dat?’ sprak Lancelot. - ‘Dat zeg ik u, heer, al bloot: Daar is een ketting beneden 24995 Aan een boom vast daar ze gingen, En eer ik ze over liet gaan Moesten ze mij zeggen te die tijd Waarvan ze waren.’ Toen zei hij: ‘Endie ge hebt gevangen, weet je 25000 Wie ze zijn?’ - ‘Neenn ik,’ sprak Bohort, ԗant ze antwoordden me nooit een woord Toen ik ze vroeg wie ze waren; Maar een ding wil ik u waren: Daar is een, die de mooiste kamper is 25005 Die ge nooit zag; wees zeker dit, Dat wij kampten onder ons twee Wel 7 maal achtereen, Dat van ons geen de andere afstak.’ Toen Lancelot verstond wat hij sprak 25010 Was hij blijde en zei: Ԃohort, Men zal u moeten houden nu meer voort Voor de beste ridder van aardrijk; Want ge hebt overwonnen, zeker, Allen daar men ridderschap aan waande.,’ 25015 Bohort zei: ‘Wie zijn ze dan?’ - ‘De ene is mijn heer Walewein, De ander is mijn heer Ywein, En Hestor mijn broeder mede.’ Hij noemde hem alle daar ter plaatse 25020 De namen van allemaal die, Daar hij de schilden van had gezien. Toen Bohort die woorden verstond Werd hij beschaamd en rood te die tijd, En sprak tot Lancelot: ‘Aai heer, 25025 Ik heb misgrepen al te eer; Omdat geef me raad Wat me hiermee te doen staat.’ Hij zei: ‘Ik raad u aan aldus te doen: Doe ze weer uit de gevangenis, 25030 En als ge ze ziet, ge zal gelijk Uw zwaard houden in uw hand Bij het punt, en ge zal wezen Zonder helm, en tot deze Zal je op de knien neer vallen 25035 En genade bidden hen allen.’ Bohort zond gelijk 2 knapen Daar hij de gevangenen vond, En zei hen zonder ophouden, Dat ze allen verlost waren. 25040 En te met dat ze kwamen voort Knielde voor hen lieden Bohort, Zoals hem Lancelot versierd had, En bood hen dat zwaard geheel bloot En hem in hun genaden, 25045 En dat ze hem vergiffenis deden Dat hij ze gevangen had gehouden, En dat ze zich niet verbolgen nee zouden, Want hij deed het bij onbekendheid. Ze hieven hem op van de plaats 25050 Daar ze hem knielende vonden, En vergaven hem te die tijd Alles dat hij hen had misdaan. Toen kwam Lancelot daar gegaan En vloog tot mijn heer Walewein waart, 25055 En de anderen weer ter vaart. Ze dreven bijzondere Grote blijdschap onderling; En hij sprak Hestor aan daarna. Ze dreven groot feest daar. 25060 Ze vroegen Lancelot na deze Waar hij zo lang was geweest. Hij zei dat hij lang lag gevangen, Daar hij niet was ontgaan, Maar dat kwam bij avonturen 25065 Die hij niet zeggen wilde te dat uur. Toen ze Bohort tot Lancelot: Ԉeb je van Lionel iets gehoord?’ Hij zei: ‘Ik liet hem heden In de abdij hier beneden.,’ 25070 Bohort zei alzo gauw Dat hij hem ontbieden zou, En de weg alzo laten maken, Dat men er toe zal mogen komen. Sagramor zei: ‘Heer, 25075 Het is aalmoes en eer.’ Binnen dien dat ze aldus zaten Werd het etenstijd, en ze aten. Toen de maaltijd was gedaan Gingen ze te bed om gelijk te rusten. |
25080 Dar Lanceloet op sijn bedde lach, Ende een knape, die sijns plach, Quam hem ene aventure te voren, Die wonderlijc was, als gi moget horen. Hem dochte dat quam .i. out man 25085 Tote hem, ende seide hem dan: ‘Lieve neve, staet op metter vart, Ende gaet ten vreseliken woude wart. Gi selt vinden, dat es waer, Wonderlike aventure daer. 25090 Ic sal seggen wie ic ben al bloei: Ic ben u oudervader Lanceloet, Die coninc was vanden witten lande.’ Lanceloet ontsprane te hande. Hi spranc op herde blide, 25095 Mar hine sach nimanne tien tide. Hi cleedde hem ende gereide al, Ende wecte sinen knape, ende beval Dat hi sine wapine gereiden soude. Die knape deet alsoe houde, 25100 Ende wapendene metter vart. Hi hiet den knape gereiden .i. part. Die knape seide: ‘Ja, en wetti wel Dat die wech soe quaet es ende soe fel, Datmen niet neder en mach riden? 25105 Alse gi hir quaemt gi liet tien tiden U pert staen al daer beneden, Dat aldar noch es ter steden.’ Hi beval den knape Gode thant, Ende ginc daer hi sijn pert vant, 25110 Ende dede af breidel ende gereide, Ende liet eten in die weide. Hi sat op dar na metter vart, Ende reet ten foreeste waert. Nu latic van hem dat tellen 25115 Ende sal spreken van sinen gesellen. Daventure segt nu ter stont: Sanders dages alsmen op stont Ende men Lancelote niet en vant Si worden alle drove thant. 25120 Doe deden si onder hen lieden Die liede dar omtrent ontbieden, Ende deden die wege slichten soe Dat mer wel mochte comen toe, Beide te perde ende te voet. 25125 Alse Lioneel dat verstoet In dabdye dar hi was, Hi wart herde blide das. Hi seide dat hi niet ne gevoelde mere Vander siecheit die hi hadde ere. 25130 Hi gereidem ende clede thant, Ende quam dar hi die gesellen vant, Dine herde blidelike Ontfingen ende edelike. Alse Lanceloet daer niet en was 25135 Wart hi herde drove das, Ende vragde sonder sparen War wert hi ware gevaren. Si vertelden hem vort Aldat sire af hadden gehort. 25140 Alse hi hadde verstaen die dinge Si ondertroesten hen onderlinge Soe si best mochten tien tiden, Ende seiden si souden na hem ontbiden Ende sien oft hi iet quame weder. 25145 Nu leggic dese tale neder Van hen lieden, ende sal u Van Lancelote seggen nu. |
25080 Daar Lancelot op zijn bed lag, En een knaap, die hem plag, Kwam hem een avontuur tevoren, Die wonderlijk was, zoals ge mag horen. Hij dacht dat er een oude man kwam 25085 Tot hem, en zei hem dan: ‘Lieve neef, sta op met een vaart, En ga ter vreselijke woud waart. Ge zal vinden, dat is waar, Wonderlijk avontuur daar. 25090 Ik zal al bloot zeggen wie ik ben: Ik ben uw grootvader Lancelot, Die koning was van het witte land.’ Lancelot ontsprong gelijk. Hij sprong op erg blijde, 25095 Maar hij zag niemand te die tijd. Hij kleedde hem en bereidde alles, En wekte zijn knaap, en beval Dat hij zijn wapens bereiden zou. Die knaap deed het alzo gauw, 25100 En wapende hem met een vaart. Hij zei de knaap een paard bereiden. Die knaap zei: ‘Ja, en weet je wel Dat die weg zo kwaad is en zo fel, Dat men het niet neer mag rijden? 25105 Toen ge hier kwam ge liet te die tijd Uw paard staan al daar beneden, Dat aldaar noch is ter plaatse.’ Hj beval de knaap God gelijk, En ging daar hij zijn paard vond, 25110 En deed af breidel en zadel, En liet het eten in de weide. Hij zat er daarna op met een vaart, En reed ten bos waart. Nu laat ik van hem dat vertellen 25115 En zal spreken van zijn gezellen. Het avontuur zegt nu terstond: De volgende dag toen men opstond En men Lancelot niet vond Ze werden allen gelijk droevig. 25120 Toen lieten ze onder hen lieden De lieden daar omtrent ontbieden, En lieten de weg zo slechten Dat me er goed toe mocht komen, Beide te paard en te voet. 25125 Toen Lionel dat verstond In de abdij daar hij was, Hij werd erg blijde van dat. Hij zei dat hij niet nee voelde meer Van de ziekte die hij eerder had. 25130 Hij bereidde en kleedde hem gelijk, En kwam daar hij de gezellen vond, Die hem erg blijde Ontvingen en edel. Toen Lancelot daar niet was 25135 Werd hij erg droevig van dat, En vroeg zonder ophouden Werwaarts hij gegaan was. Ze vertelden hem voort Alles dat ze ervan hadden gehoord. 25140 Toen hij dat ding had verstaan Ze troostten hen onderling Zo goed ze konden te die tijd, En zeiden ze zouden op hem wachten En zien of hij iets terug kwam. 25145 Nu leg ik dit verhaal neer Van hen lieden, en zal u Van Lancelot zeggen nu. |
Daventure gewaget das, Alse Lanceloet comen was 25150 Int vreesselike foreest, hi reet Ende quam dat die nacht leet, Soe dat die sonne was op gegaen. Hi ontmoette te perde enen naen: Hi groettene te hant, ende hi 25155 Antwerde ende seide: ‘war vardi?’ [p. 169] Lanceloet antwerde tier uren: ‘Ic vare soeken avonturen.’ - Ԉir sijn aventuren gnoech ter tijt In dien bosch dar gi in sijt.,’ 25160 Hi reet soe dat hi in .i. dal quam, Dar hi .i. out neder huus vernam Ende ene fontaine dar besiden, Dar bi hi sach ten selven tiden Ene tombe van marbre roet, 25165 Die tusschen .ij. grote putten stoet; Ende ten hoefden vander tomben stonden .ij. grote liebarde gebonden, Die deden der tomben wachte, Datter nieman toe comen en machte. 25170 Doe si Lancelote sagen alsoe saen Begonsten si recht opwaert staen. Alse Lanceloet sach hem quam in moede Dat hem gnoech te vechtene stoede. Hi beette van sinen perde 25175 Ende vinc te sinen swerde, Ende bestont den iersten liebaert soe, Dat hi hem dat hoeft cloef doe, Dat hi neder viel te handen. Dander gegrepene mettien tanden, 25180 Ende togene soe mettien scilde, Dat hine af toech, wildi oft ne wilde, Dar hi sere af bescaemt wert. Ende hi hief te hant dat swert Ende sloech op dien liebart soe, 25185 Dat hine cloef ten scoudren toe, Dat hi vor hem viel ter neder doet. Doe quam toter tomben Lanceloet, Daer hi dalre meeste wonder sach Dat hi noit sach op enegen dach; 25190 Want hi sach vallen dropple groet Vander tombe, die waren bloet roet, In .v. staden oft in .vi. wel. Alse hi sach dat geen bloet also vel Hi pensde in sinen sinne dan 25195 Dat hi en gene hant en dade daran Eer dat dropen leden ware. Hi quam ter fontainen dar nare. Dar hi ter fontainen inwart sach Wert hi geware war een hoeft lach 25200 Van enen man, wit, grau, al bloet, Ende hadde dansichte alsoe roet Alse oft vanden scoudren man ware Vander werelt; ende dar nare Besach hi dat water thant, 25205 Dat hi also wallende vant Alse oft al tfier van ertrike Daer hadde gewest purlike. Ende si sach lettren inden gront Vander fontainen gescreven tier stont, 25210 Die seiden dattie hitte niet en verginge Vore dat dar quame sonderlinge Die beste riddere die leefde doe, Ende datsi faelgieren souden alsoe. Lanceloet pensde alsoe houde 25215 Dat hijt ember proven soude. Hi stac in dat water die hant, Dat hi soe sere heet vant, Dat hem die hant dochte scouden; Nochtan heeft hise dar in gehouden 25220 Soe lange, dat hi dat hoeft ute trac. Mettien .i. hermite tot hem sprac: ԁy edel riddere, brinct dat hoeft hare.’ Ende hi bracht hem dar nare. Hi custe dat hoeft sere 25225 Ende seide tote Lancelote: ԁy here, Nu gaet vort ombe beseffen Oft gi die tombe op mocht heffen.’ Lanceloet quam ter tomben ende sach wel Datter geen dropel van bloede af ne vel. 25230 Hi hiefse oec op mede, Ende settese ter ander stede. Hi sach in die tombe, dat geloeft, Enen lichame liggen sonder hoeft, Entie lichame was baervoet. 25235 Tierst dat dat sach Lanceloet Wert hi te hant versekert das, Dat dat sijn oudervader was, Ende hem ontfarmes met vlite. Doe ginc hi toten hermite, 25240 Dien hi vant liggende optien outaer. Lanceloet vrachde hem dar naer Wat hi mettien lichame soude? Die ermite vrachden alsoe houde Oft hi die tombe op heft geheven. 25245 Lanceloet heeft antwerde gegeven Dat hise ophief; ende dar nare Vrachdi Lancelote wi hi ware. - ‘Ic ben Lanceloet.’ was sine antworde. Alse die hermite dat horde 25250 Hi seide: ‘Ic kinne u herde wel nu; Laet ons gaen proven onder mi ende u Oft wi selen mogen beide gader Verheffen uwen oudervader Ende graven bi sinen wive dar 25255 Daer si leget vorden outaer.’ Si namen den lichame werde Ende hivene uter eerde, Ende grovene dar nare Bi sinen wive vorden outare. 25260 Ende alsi dat hadden gedaen Bat Lanceloet den hermite saen Dat hi hem woude seggen al bloet Wie sinen oudervader sloech doet. Dermite seide also houde 25265 Dat hijt hem gerne seggen soude. ‘Here, hets war, alsict vernam, Dat u oudervader quam Van Josephe van Aramathie, Die hoge man was, alsic lie; 25270 Ende alse hi was gecoren coninc Was hem dwitte lant gegeven bi dier dinc, Dat quam al toten lande toe Dat Terre foraine hiet doe. Hi was die verdreef met siere pine 25275 Ute desen lande die Serrasine, Ende brachte in dit lant mede Dat gelove van kerstijnhede. Doe stont .i. casteel in dit lant, Die de Blanchegarde was genant, 25280 Daer ene goede vrowe horde toe, Die des conincs neven wijf was doe, Di hir leget: ende si was sere Scone ende goet in onsen here, Ende droech die hare naest haren live. 25285 Die coninc Lanceloet, daric af scrive, Was doe een utermaten goet man: Hi minde die vrowe; nochtan Ne meinde hi in sinen sinne El niet dan duegt mettier minne; 25290 Want si hen onderminden gemeinlike Ombe die minne van hemelrike. Dit leven leiden si onder hen tween; Ende die quade liede, die al in een Mettien quaden bedacht waren, 25295 Maecten hier af quade niemaren, Ende seiden gemeinlike Datse die coninc minde dullike, Soe dat hars mans broder dit vernam, Dijt haren man seggen quam, 25300 Ende seide: Ԃroder, gi sijt wel quaet, Dat gi gedoget die overdaet, Die u uwe neve doet nu, Die u wijf onteert ende u.’ Die broder antwerde dar naer: 25305 Ԃroder, wistic dat ware waer, [p. 170] Ic souts mi wreken,’ seide hi. - Ԅoet, oft gi wilt; hets waerheide.’ - ‘Ic saels mi dan wreken,’ seide hi. Si lieten die tale vallen dar bi. 25310 Soe dat geviel op dien goeden vrindach, Die in die vasten gelach, Dat vullen ende barvoet ginc Dit foreest dore die coninc, Ende quam ter cappellen hir voren 25315 Ombe dat hi den dienst wilde horen. Hi horde den dienst, ende dar naer Sprac hi sine biechte daer. Ende alse hi quam uter cappellen Wachtine met .iij. gesellen. 25320 Die coninc hadde soe groten dorst, Dat hi ter fontainen ginc sonder vorst, Alse die drinkens woude plegen; Ende alse hire toe was gelegen Quam sijn neve achter hem gegaen 25325 Ende sloech hem dat hoeft af saen, Dat vloech in die fontaine. Nochtan Dochte hem dat hi niet genoech daran Gewroken en was, et ne ware Dat hi den lichame dar nare 25330 Ende dat hoeft in soe vele morselen Sloge ende in soe vele delen, Dat niet en worden becant. Doe stac die hertoge die hant In die fontaine also houde, 25335 Alse die dat hoeft ute trecken woude. Daer geviel miracle tier stonde; Want die fontaine wallen begonde Soe sere, dat hi sine hande Dar in verscoude alte hande. 25340 Hi seide te sinen gesellen saen, Hi hadde quade doet gedaen. Si groeven dien lichame tier stont Ter selver stat, daer gine vont. Tierst dat die hertoge weder quam 25345 Te sinen castele, alsict vernam, Viel op hem .i. steen vanden mure, Soe dat hi starf ter selver ure. Aldus soe starf die hertoge. Nu hort vort watic u toge: 25350 Gine sijt die goede riddere niet, die al Die aventuren te hoefde bringen sal. Ic ne segge niet bedi gine sijt Die beste riddere die nu ter tijt Wapine dracht; mare 25355 Die goede riddere sal hir nare Beter werden dan gi, bi desen: Hi sal suver ende maget wesen Al sijn leven, dies en sidi niet, Want sijt, die u wel besiet, 25360 Vul ende luxurieus, ende hebt leden Uwe jocht met vulre keytivecheden.’ Alse dese tate horde Lanceloet Hi scaemdem ende wert roet; Ende hi seide: ‘Here, wat wetti?,’ 25365 - ‘Ic weet wel,’ antwerde hi, ԁlse die u vete bat kinne nu Dan heden tilike, seggic u.’ - ‘Hoevort metter vrowe?’ sprac Lanceloet. - ‘Si bleef optien selven dach doet,,’ 25370 Antwerde hem die goede man doe. - ‘Nu segt mi,’ seide Lanceloet, Էar toe Waren die libarde gebonden Bider tomben, daric tien stonden Droppen af sach vallen van bloede, 25375 Dies mi wondert in minen moede?’ Die goede man seide: ‘Ic sal U die warheit seggen al: Dit lant weet dat algader. Alse die coninc Lanceloet, u oudervader, 25380 Was begraven, doe liep thant Die niemare dor al dit lant. U oudermoder alsi dit sach Woudene en wech doen van dar hi lach, Ende woudene met groter werden 25385 In die capelle doen ter eerden; Mar dar en quam toe geen soe starc man, Dine mochte verporren dan; Soe dat si geware worden das, Dat ons heren wille niet en was 25390 Dat menne en wech dade. Ende alsoe Was die tombe op hem geleit doe. Ende daer gesciede selc wonder Op alle dage besonder, Op die wile dat die coninc Lanceloet 25395 Van den hertoge was geslegen doet, Dat uter tomben quamen daer Dropple van bloede oppenbaer, Die selke cracht hadden tier stont, Hoe een riddere was gewont, 25400 Indien dat hi quame tier stede, Ende sine wonden bestreke daer mede, Sine wonden genasen thant. Dit wert cont al dore dlant, Soe dat die ridders, die tien stonden 25405 In dit foreest ontfingen wonden, Hir quamen ende genasen gereet. Het gevel dat hir tenen tide leet Een liebart, ende jagede hir bi Een hert, dien hi vinc vor mi. 25410 Alse hine eten soude quam ter vart Een ander hongerech libart, Die met hem tetene begerde, Darne die ander libart af werde; Ende drogen so qualike over een, 25415 Dat siere ombe vochten onder hen tween, Soe dat si hen onder hen beden Onderwonden in vele steden. Ende alsi gewont waren soe sere, Dat si niet ne mochten gedogen mere, 25420 Quam deen libart gegaen overvoet Ter tomben, dar doe af droep dat bloet, Hi lecte dat bloet tien stonden Ende streect an sine wonden, Die soe seer waren ende soe groet, 25425 Dat hi gewont was toter doet. Sine wonden genasen mettien. Alse dander libart dat hadde gesien Hi dede alse dander hadde gedaen. Doe maecten si beide pais saen, 25430 Soe dat si noit sint hadden strijt, Ende lagen beide talre tijt Deen ten hovede dander ten voeten mede, Ende wachten die tombe bede. Dus gevielt, alse ridders quamen 25435 Die gerne hare gesonde namen, Dat siere niet toe comen en machten; Ende alsiere toe wouden met crachten Slogen sise doet. Dus was gewacht Die tombe, beide dach ende nacht; 25440 Ende alsi hongerech waren Soe liep hem die een genaren, Ende dander bleef, dat seggic u; Dus hebben sise gewacht tote nu.’ - ‘Nu segt mi,’ seide Lanceloet doe, 25445 ԓal die fontayne wallen emmerloe?’ - ԗalt si noch?’ seide die goede man. - ‘Jasi.’ - ‘Nu mogedi verstaen dan Datic seide waerheide Hier te voren, alsic u seide 25450 Dat gi luxurieus ende heet sijt, Ende dat sal comen bi uwere tijt Ende binnen dier mire .i. riddere, ende hi Sal bat geseedt sijn dan gi; Ende haddi selc geweest nu, 25455 Dat daventure van den grale bi u [p. 171] Ten inden hadden mogen comen, Dat wallen hadde inde genomen Vander fontayen bi uwer coemste hir; Mar bedie dat dat vier 25460 Vander luxurien noch niet en es Geblescht in u, sijt seker des, Dat bi dien ridderscape van u Der fontaynen heite niet vergeet nu. Gi mocht wel varen nu ter uren, 25465 Gi hebt alle die aventuren Te hoefde bracht heden den dach, Die besondecht man te hoefde bringen mach; Mar wardi alsoe geel in al Alse die goede man wesen sal 25470 Daric u af seide ere, Na andre gratie die gi hebt, here, Ic weet wel, dat gi dese aventure Entie andre al dlant dure Vanden Groten Bertaengen wel bracht nu 25475 Te hoefde, an dat ic sie an u, Sonder dat u dit nu ten stonden Benemen uwe grote sonden.’ Alse Lanceloet wech varen woude Die goede man bat dat hi soude 25480 En lettel eten. Doe sat Lanceloet niet hem ende at Al selke spise alse hi mochte Gewinnen, die hi hem brochte. Dar en was el niet dan water ende broet. 25485 Die goede man seide:'Her Lanceloet, Nemt dit vriendelike ende et: Ic gaeft u gerne, haddic bet.’ |
Het avontuur gewaagt dat, Toen Lancelot gekomen was 25150 In het vreselijke bos, hij reed En kwam dat de nacht verging, Zodat de zon was opgegaan. Hij ontmoette te paard een kleine: Hij groette hem gelijk, en hij 25155 Antwoordde en zei:’ Waarheen ga je?’ Lancelot antwoordde te dat uur: ‘Ik ga zoeken avonturen.’ - ‘Hier zijn avonturen genoeg ter tijd In dat bos daar gij in bent.,’ 25160 Hij reed zodat hij in een dal kwam, Dar hij een oud laag huis vernam En een fontein daar bezijden, Daarbij zag hij terzelfder tijd Een tombe van rood marmer, 25165 Die tussen 2 grote putten stond; En ten hoofde van de tombe stonden 2 grote leeuwen gebonden, Die de tombe bewaakten, Dat er niemand toekomen mocht. 25170 Toen ze Lancelot zagen alzo gelijk Begonnen ze recht opwaarts staan. Toen Lancelot ze zag hem kwam in gemoed Dat hem genoeg te vechten stond. Hij steeg af van zijn paard 25175 En ving tot zijn zwaard , En bestond de eerste leeuw zo, Dat hij hem dat hoofd kloofde toen, Zodat het gelijk neerviel. De ander greep hem met de tanden, 25180 En trok hem zo met het schild Dat het hem aftrok, wilde hij of niet wilde, Waarvan hij zeer beschaamd werd. En hij hief gelijk dat zwaard En sloeg zo op die leeuw, 25185 Zodat hij hem kloofde tot de schouder toe, Zodat hij voor hem dood neer viel. Toen kwam tot de tombe Lancelot, Daar hij het allergrootste wonder zag Dat hij nooit zag op enige dag; 25190 Want hij zag grote druppels vallen Van de tombe, die waren bloedrood, In 5 plaatsen of wel in 6. Toen hij zag dat dit bloed alzo viel Hij peinsde in zijn zin dan 25195 Dat hij geen hand deed daaraan Eer dat druppelen geleden was. Hij kwam ter fontein daarna. Daar hij ter fontein inwaarts zag Werd hij gewaar waar een hoofd lag 25200 Van een man, wit, grauw, geheel bloot, En had het aanzicht alzo rood Alsof het van de schuldigste man was Van de wereld; en daarna Bezag hij dat water gelijk, 25205 Dat hij alzo wellende vond Alsof al het vuur van aardrijk Daar puur in was geweest. En hij zag letters in de grond Van de fontein geschreven te die tijd, 25210 Die zeiden dat de hitte niet verging Voordat daar kwam bijzonder De beste ridder die leefde toen, En dat het falen zou alzo. Lancelot peinsde alzo gauw 25215 Dat hij het immer beproeven zou. Hij stak de hand in dat water, Dat hij zo zeer heet vond, Dat hem de hand dacht te verbranden; Nochtans heeft hij ze daarin gehouden 25220 Zo lang, dat hij dat hoofd uittrok. Meteen een heremiet tot hem sprak: ‘Aai edele ridder, brengt dat hoofd hier.’ En hij bracht het hem daarna. Hij kuste dat hoofd zeer 25225 En zei tot Lancelot: ‘Aai heer, Nu ga voort om te beseffen Of ge die tombe op mocht heffen.’ Lancelot kwam ter tombe en zag wel Dat er geen druppel van bloed af nee viel. 25230 Hij hief het op mede, En zette het er andere plaats. Hij keek in de tombe, dat geloof, Een lichaam liggen zonder hoofd, En het lichaam was barrevoets. 25235 Ten eerste dat Lancelot dit zag Werd hij gelijk verzekerd dat, Dat dit zijn grootvader was, En hem ontfermde het met vlijt. Toen ging hij naar de heremiet, 25240 Die hij liggen vond op het altaar. Lancelot vroeg hem daarna Wat hij met het lichaam zou? De heremiet vroeg hem alzo gauw Of hij de tombe op heeft geheven. 25245 Lancelot heeft antwoord gegeven Dat hij het ophief; en daarna Vroeg hij Lancelot wie hij was. - ‘Ik ben Lancelot.’ was zijn antwoord. Toen de heremiet dat hoorde 25250 Hij zei: ‘Ik ken u nu erg goed; Laat ons gaan beproeven onder mij en u Of we zullen mogen beiden samen Opheffen uw grootvader En begraven bij zijn wijf daar 25255 Daar ze ligt voor het altaar.’ Ze namen het lichaam waard En hieven hem uit de aarde, En begroeven hem daarna Bij zijn wijf voor het altaar. 25260 En toen ze dat hadden gedaan Bad Lancelot de heremiet gelijk Dat hij hem wilde zeggen al bloot Wie zijn grootvader dood sloeg. De heremiet zie alzo gauw 25265 Dat hij het hem graag zeggen zou. ‘Heer, het is waar, zoals ik het vernam, Dat uw grootvader kwam Van Joseph van Arimatea, Die een hoge man was, zoals ik belijd; 25270 En toen hij een gekozen koning was Was hem het witte land gegeven bij dat ding, Dat kwam al tot het land toe Dat Terre Foreine heette toen. Hij was het die met zijn moeite verdreef 25275 Uit deze landen de Sarasijnen, En bracht in dit land mede Dat geloof van de christenen. Toen stond een kasteel in dit land, Die de Blanchegarde was genaamd, 25280 Daar een goede vrouwe behoorde toe, Die de neef van konings wijf was toen, Die hier ligt: en ze was zeer Mooi en goed in onze heer, En droeg de hare naast haar leven. 25285 De koning Lancelot, daar ik van schrijf, Was toen een uitermate goede man: Hij minde die vrouwe; nochtans Nee meende hij in zijn zin Anders niet dan deugd met die minne; 25290 Want ze zich beminden algemeen Om de minne van hemelrijk. Dit leven leidden ze onder hen twee; En de kwade lieden, die voortdurend Met het kwade bedacht waren, 25295 Maakten hiervan slecht nieuws, En zeiden algemeen Dat ze de koning dol minde, Zodat de broeder van haar man dit vernam, Die het haar man te zeggen kwam, 25300 En zei: Ԃroeder, ge bent wel kwaad, Dat ge gedoogd die overdaad, Die u uw neef doet nu, Die u wijf onteerd en u.’ De broeder antwoordde daarna: 25305 Ԃroeder, wist ik dat het waar was, Ik zou het me wreken,’ zei hij. - Ԅoe het, als ge wilt; het is waarheid.’ - ‘Ik zal men dan wreken,’ zei hij. Ze lieten het gesprek vallen daarbij. 25310 Zodat geviel op de Goede Vrijdag, Die in de vasten lag, Dat wollen en barrevoets ging Dit bos door de koning, En kwam ter kapel hiervoor 25315 Omdat hij de dienst wilde horen. Hij hoorde de dienst, en daarna Sprak hij zijn biecht daar. En toen hij uit de kapel kwam Wachtten hem op 3 gezellen. 25320 De koning had zo’ n grote dorst, Dat hij ter fontein ging zonder vrees, Als die drinken wilde plegen; En toen hij er toe was gelegen Kwam zijn neef achter hem gegaan 25325 En sloeg hem dat hoofd af gelijk, Dat vloog in die fontein. Nochtans Leek hem dat hij niet genoeg daaraan Gewroken was, tenzij dat het was Dat hij het lichaam daarna 25330 En dat hoofd in zoveel brokken Sloeg en in zoveel delen, Dat het niet bekend werd. Toen stak die hertog de hand In die fontein alzo gauw, 25335 Toen hij dat hoofd uit trekken wilde. Daar gebeurde een mirakel te die tijd; Want de fonteinen begon te wellen Zo zeer, zodat hij zijn hand Daarin verbrandde al gelijk. 25340 Hij zei tot zijn gezellen gelijk, Hij had kwade dood gedaan. Ze begroeven dat lichaam te die tijd Terzelfder plaats, daar ge hem vond. Ten eerste dat de hertog terug kwam 25345 Tot zijn kasteel, zoals ik het vernam, Viel op hem een steen van de muur, Zodat hij stierf hetzelfde uur. Aldus zo stierf die hertog. Nu hoort voort wat ik u toon: 25350 Ge bent niet die goede ridder, die al Die avonturen ten hoofde brengen zal. Ik nee zeg het niet omdat ge bent De beste ridder die nu ter tijd Wapens draagt; maar 25355 De goede ridder zal hierna Beter worden dan gij, hierdoor : Hij zal zuiver en maagd wezen Al zijn leven, dat ben je niet, Want je bent, die u goed beziet, 25360 Vuil en wulps, en hebt geleden Uw jeugd met vuile ellendigheid.’ Toen Lancelot dit verhaal hoorde Hij schaamde hem en werd rood; En hij zei: ‘Heer, wat weet je?,’ 25365 - ‘Ik weet wel,’ antwoordde hij, ԁls die u veel beter kent nu Dan heden in de jeugd, zeg ik u.’ - ‘Hoe ging het met die vrouw?’ sprak Lancelot. - ‘Ze bleef op dezelfde dag dood,,’ 25370 Antwoordde hem die goede man toen. - ‘Nu zeg me,’ zei Lancelot, Էaartoe Waren die leeuwen gebonden Bij de tombe, daar ik te die tijd Druppels bloed vanaf zag vallen, 25375 Dat me verwondert in mijn gemoed?’ De goede man zei: ‘Ik zal U de gehele waarheid zeggen: Dit land weet dat allemaal. Toen de koning Lancelot, uw grootvader, 25380 Was begraven, toen liep gelijk Dat nieuws door dit hele land. U grootmoeder toen ze dit zag Wilde hem weg doen vandaar hij lag, En wilde hem met grote waarde 25385 In die kapel ter aarde doen; Maar daar nee kwam toe geen zo’ n sterke man, Die hem mocht weg dragen dan; Zodat ze gewaar werden dat, Dat het onze heer wil niet was 25390 Dat men hem weg deed. En alzo Was die tombe op hem gelegd toen. En daar geschiedde zo Ԡn wonder Op alle dagen bijzonder, Op de tijd dat die koning Lancelot 25395 Van de hertog was dood geslagen, Dat uit de tombe kwamen daar Druppels bloed openbaar, Die zulke kracht hadden te die tijd, Hoe een ridder was gewond, 25400 Indien dat hij kwam te die plaats, En zijn wonden daarmee bestreek, Zijn wonden genazen gelijk. Dit werd bekend door het hele land, Zodat de ridders, die te die tijd 25405 In dit bos wonden ontvingen, Hier kwamen en gereed genezen. Het geviel dat hier te ene tijd ging Een leeuw, en joeg hierbij Een hert, die hij ving voor mij. 25410 Toen hij het eten zou kwam ter vaart Een andere hongerige leeuw, Die met hem te eten begeerde, Daar hem de andere leeuw van verweerde; En kwamen zo slecht overeen, 25415 Dat ze er om vochten onder hen twee, Zodat ze zich onder hen beiden Verwondden in vele plaatsen. En toen ze zo zeer gewond waren, Zodat ze niet nee meer mochten gedogen, 25420 Kwam de ene leeuw achteruit gegaan Ter tombe, waar toen dat bloed van droop, Hij likte dat bloed te die tijd En streek het aan zijn wonden, Die zo pijnlijk waren en zo groot, 25425 Dat hij tot de dood gewond was. Zijn wonden genazen meteen. Toen de andere leeuw dat had gezien Hij deed zoals de ander had gedaan. Toen maakten ze beide vrede gelijk, 25430 Zodat ze nooit sinds hadden strijd, En lagen beide te alle tijd De een ten hoofde en de ander ten voeten mede, En bewaakten die tombe beide. Dus geviel het, toen de ridders kwamen 25435 Die graag hun gezondheid namen, Dat ze er niet toekomen mochten; En als ze er toe wilden met kracht Sloegen ze hen dood. Dus was bewaakt Die tombe, beide dag en nacht; 25440 En als ze hongerig waren Zo liep hem de ene te voeden, En de ander bleef, dat zeg ik u; Aldus hebben ze het bewaakt tot nu.’ - ‘Nu zeg me,’ zei Lancelot toen, 25445 Ԛal die fontein wellen immer toe?’ - ‘welt ze nog?’ zei die goede man. - ‘Ja ze.’ - ‘Nu mag je verstaan dan Dat ik de waarheid zei Hier tevoren, zoals ik u zei 25450 Dat ge wulps en heet bent, En dat er zal komen in uw tijd En binnen die van mij een ridder, en hij Zal beter gezet zijn dat u; En had je zulke geweest nu, 25455 Dat het avontuur van de graal bij u Ten einde had mogen komen, Dat wellen had einde genomen Van de fontein bij uw komst hier; Maar omdat dat vuur 25460 Van wulpsheid noch niet is Geblust in u, wees zeker dus, Dat bij dat ridderschap van u De fontein hitte niet verlaat nu. Ge mocht wel gaan nu ter uren, 25465 Ge hebt al die avonturen Ten hoofde gebracht heden de dag, Die een zondig man ten hoofde brengen mag; Maar was ge alzo geheel en al Zoals die goede man wezen zal 25470 Waar ik u eerder van zei, Na andere gratie die ge hebt, heer, Ik weet wel, dat ge dit avontuur En de andere het hele land door Van Groot Bretagne wel bracht nu 25475 Ten hoofde, aan dat ik zie aan u, Uitgezonderd dat u dit nu ten stonden Beneemt uw grote zonden.’ Toen Lancelot weg wilde gaan De goede man bad dat hij zou 25480 En beetje eten. Toen zat Lancelot met hem en at Al zulke spijs zoals hij mocht Gewinnen, die hij hem bracht. Daar was niets anders dan water en brood. 25485 De goede man zei: ‘Heer Lancelot, Neem dit vriendelijk en eet: Ik gaf het u graag, had ik beter.’ |
Alse hi geten hadde hi nam orlof Ende bat den goeden man dat hi dar of, 25490 Dat hine hadde gesien daer, Niemanne en maecte oppenbaer. Ende alse hi waende doen sulke vaert Ten verbodenen berge waert Ontweechde hi soe, dat hi quam 25495 Dar hi enen andren wech nam, Ende reet alsoe toter nacht toe. Hi quam in een vreselijc foreest doe, Ende vol van welden dieren. Dar hi reet in deser manieren 25500 Quam jegen hem .i. knape daer, Die riep: ‘Helpe!’ ende dreef mesbaer. Lanceloet seide: ‘Wathebdi?’ Hi riep: Ԍive here, helpt mi! Hier comt een bere, die mi eten wille.,’ 25505 Hi antwerde: ‘swiget al stille, Want di en sal niet messcien.’ Entie knape bleef dar mettien. Doe quam die bere met groter vart Lopende te hen lieden waert. 25510 Lanceloet richte die glavie doe, Entie bere liep vaste toe. Lanceloet geraectene soe wel, Dat hi in den wech neder vel, Ende haddene sere gequetst tier stont, 25515 Alse die toter doet was gewont. Lanceloet lietene liggen daer Ende vrachtde den knape dar naer Ofti enege stat wiste dar hi Dien nacht mochte herbergen dar bi. 25520 Die knape seide dar en ware Niegerinc binnen .vij. milen nare Noch weder port noch huus no steden. ԍar alsic quam gereden Sagic .ij. poelgrune staen. 25525 Wildi, gi moget tot dar gaen.’ Lanceloet seide tot hem dar naer: ‘Ic bidde di dattu mi leides daer.’ Alsi inden dicken bosch quamen Die mane sceen, ende si vernamen 25530 Dat dar vor hen liep .i. hert doe, Wit alse eene snee, ende hi hadde toe Ene ketene die guldijn was Ane sinen hals, ende sijt seker das, Dat neven hem in die varde 25535 Liepen .vi. liebaerde: Daer liepen die .ij. vore tien tiden, Twee andre in beiden siden, Ende achter hem die derde twee, Ende hoeddene alle noch min no mee, 25540 Bi ghelike alse die moeder doet Hare kint dat si gerne hoet. Dus leden si vor hem met groter vart Ende liepen ten bossche wart. Lanceloet sprac toten cnape na dien: 25545 ‘Nu hebbic dat meeste wonder gesien Dat ic noit met oghen sach, Waer dat ic quam op enegen dach; Bedie ic sie nu wel ten tiden Dat die liebarde die daer liden 25550 Den hert behoeden over al, Datmen hem en geen quaet doen ne sal. Ende mi heeft groet wonder van desen, In wat manieren het moch wesen; Want sonder grote cracht van Gode 25555 Ne mach dit niet wesen ode, Ocht sonder toverie, dat mach Meer sins hebben op eneghen dach Enech libart, ocht teneger ure, Dan hem leert sine nature. 25560 Ende om te wetene hier of Die waerheide doe ic hier gelof Alsulc alse riddere doen mach, Dat ic meer op genen dach Ute desen foreeste ne scede, 25565 In sal eer weten die waerhede Van desen hert, opdat alsoe si, Dat man ochte wijf comen secgen mi; Ende ic ne werde nemmermere Wel te gemake, ic ne wete ere.,’ 25570 Si reden vort, ende si quamen Dat si twee pawelgoene vernamen; Ende alsire quamen bat naer Horden si enen horen blasen daer, Ende sagen hem enen riddere metter vart 25575 Wapenen ende comen te hen wart. Ende die riddere sprac den cnape toe, Ende vrachde hem wat hi sochte doe. Hi seide: ‘Ic quam sien, here, Ocht gi moghet herbergen tavont mere 25580 Enen riddere, die nu ter uren Vaert sokende aventuren.’ - ‘Ganc, sech hem neen ic, het ne si Dat hi wille joesteren jegen mi; Maer du moeghs wel bliven, wilstu.,’ 25585 Die knape quam ende seide: ‘Wildi nu Die herberge hebben hier binnen, Gi moetse met cope winnen, Want gi moet der herberghen ontberen Ochte jegen den riddere joesteren.,’ 25590 Hi seide: ‘Ic sal josteren dan.’ Doe sprac hi dus den riddere an: Ԉer riddere, op hovesehede Biddic u, ende op minne mede, Dat gi mi herberget tavont mere. 25595 Ic ben moede ende ghepijnt soe sere, Dat ic qualijc daer ute licgen mach.’ - ‘Hier af ne maect meer geen gewach,’ Antwerde die riddere, Ԩet ne si Dat gi wilt josteren jegen mi; 25600 Want die custume es alsoe.’ Lanceloet antwerde daer toe: ԓo ne willic niet dat si falgiere nu Bi mi; maer ic bidde u, Dat gijt wilt versten nu ter uren; 25605 Ic ne beens niet gestaet bi aventuren.,’ [p. 172] Dander sprac: ‘widect u over niet; Gi moet joesteren, wats gesciet.’ Lanceloet seide: ‘Na dat sijn moet Secgic u dat ghi jegen mi hoet.,’ 25610 Elc trac een deel van anderen daer, Ende liepen onderlinge daer naer, Soe dat die riddere op Lancelote stac Dat sine glavie te stucken brac; Ende Lanceloet stakene weder soe, 25615 Dat hi hem beide scorde doe Scilt ende halsberch, ende gaf hem .i. wonde Dat hi neder viel tier stonde. Doe quamen uten pawelgoenen saen .xii. joncfrouwen gegaen, 25620 Die dreven rouwe overgroet Alsi den riddere sagen doet, Ende si scuerden wel bedichte Elke beide haer ende ansichte. Alse Lanceloet van haren sere 25625 Wart geware hi wart drove sere. Hi beette te hant ende ginc dan Ten joncfrouwen, ende sprac hen dus an: ԁy joncfrouwen, hebt, des biddic u, Ontfarmenesse op u selven nu; 25630 Ne doedt u allen niet gemene Om enen riddere allene.’ Si seiden: ԗacharmen! wats ons gesciet! Hine was allene ridder niet, Maer een machtech coninc ende rike, 25635 Een van den besten van ertrike. Ic weet wel, dat dit verlies, here, Ne wert verset nimmermere; Ende gi sulter om sterven, sonder waen.’ Doe begonsten si alle te weenne saen, 25640 Ende droghene in een pawelgoen. Ende Lanceloet dreef om dit doen Groten rouwe, ende clagde das, Dat hem sere mesvallen was; ‘Ende mi ware liever,’ seide hi, 25645 ‘Dat die ridder gewont hadde mi, Dan mi dit ongeval groet Gesciet es, dat icken sloech doet.’ Daer quamen .iiij. ridders tien stonden: Ende alsi haren here doet vonden 25650 Si mesbarden herde sere, Ende seiden tot Lancelote: ԁy here, Gi hebt gedaen quade besichede, Ende meneghen man gescaedt mede Ende menecher joncfrouwen, souder waen, 25655 Die u niet ne hadden mesdaen.’ Doe vernieuwede echt die rouwe, Ende daer beval doe ene joncfrouwe Datmen ene orsbare maken soude. Dat was gedaen alsoe houde, 25660 Ende si leidene wel drovelike In ene coche edelike, Ende vordene te Quarensi wart. Daer waren mede in die vart Die joncfrouwen alle gemene, 25665 Datter nyman en bleef, sonder allene Lanceloet met sinen knape doe, Die groten rouwe dreef embertoe Ende seide: ‘Here van hemelrike, Nu eest mi vergaen qualike, 25670 Dat bi mi es doet dese coninc! Mi ware bat comen een ander dinc, Dat ic doet hadde geweest te voren, Ochte dat ic noit ware geboren.’ Die cnape die antwerde doe: 25675 ‘Here, gi sprecter te vele toe. U mesval ware noch alsoe groet Haddi u geslaghen doet: Ende hi deder sine macht toe mede; Ende bi sire hoverdechede 25680 Es hi doet, dat u niet en es, here, Sculdech te berouwene soe sere, Alse ocht gijt bi onrechte hadt gedaen.’ Doe antwerde Lanceloet saen: ‘Ic hadde liever dat ic en ghenen slach 25685En hadde geslaghen binnen jaer ende dach, Dan icken doet sloech; ende bi desen Ne salic niet te gemake wesen Eer ic weet wie hi was.’ Ende daer naer Ontwapende hem Lanceloet daer, 25690 Ende die cnape halp hem daer toe. Si vonden die tafle berect doe Metter spisen, ende Lanceloet sat Ter taflen, daer hi lettel at; Want hi altoes in ghepeyse was. 25695 Ende die cnape begrepene das. |
Toen hij gegeten had nam hij verlof En bad de goede man dat hij daarvan, 25490 Dat hij hem had gezien daar, Niemand maakte openbaar. En toen hij waande te doen zo’ n vaart Te verboden berg waart Verdwaalde hij zo, dat hij kwam 25495 Daar hij een andere weg nam, En reed alzo tot de nacht toe. Hij kwam in een vreselijk bos toen, En vol van wilde dieren. Daar hij reed op deze manier 25500 Kwam tegen hem een knaap daar, Die riep: ‘Help!’ en dreef misbaar. Lancelot zei: ‘Wat heb je?’ Hij riep: ‘Lieve heer, help me! Hier komt een beer, die wil me eten.,’ 25505 Hij antwoordde: ‘Zwijg stil, Want u zal niets misgaan.’ En die knaap bleef daar meteen. Toen kwam die beer met grote vaart Lopen tot hen lieden waart. 25510 Lancelot richtte de speerpunt toen, En die beer liep sterk toe. Lancelot raakte hem zo goed, Dat hij op de weg neerviel, En had hem zeer gekwetst te die tijd, 25515 Als die tot de dood toe was gewond. Lancelot liet het liggen daar En vroeg de knaap daarna Of hij enige plaats wist daar hij Die nacht mocht herbergen daarbij. 25520 De knaap zei daar was Nergens binnen 7 mijlen na Noch weer poort noch huis nog plaats. ԍaar toen ik kwam gereden Zag ik een paviljoen staan. 25525 Wilde je, ge mag tot daar gaan.’ Lancelot zei tot hem daarna: ‘Ik bid u dat u me daar leidt.’ Toen ze in het dikke bos kwamen De maan scheen, en ze vernamen 25530 Dat daar voor hen toen een hert liep, Wit als een sneeuw, en het had toen Een ketting die van goud was Aan zijn hals, en wees zeker dat, Dat neven hem in de vaart 25535 Liepen 6 leeuwen: Daar liepen er 2 voor te die tijd, Twee anderen aan beide zijden, En achter hem de derde twee, En behoedden het allen min of meer, 25540 Bij gelijke zoals de moeder doet Haar kind dat ze graag behoedt. Dus gingen ze voor het met grote vaart En liepen ten bos waart. Lancelot sprak tot knaap na dien: 25545 ‘Nu heb ik dat grootste wonder gezien Dat ik nooit met ogen zag, Waar dat ik kwam op enige dag; Omdat ik zie nu wel ten tijden Dat de leeuwen die daar gaan 25550 Het hert behoeden overal, Zodat men het geen kwaad doen nee zal. En mij heeft grote verwondering van deze, In wat manieren het mocht wezen; Want zonder grote kracht van God 25555 Nee mag dit niet wezen of, Of zonder toverij, dat mag Meer zin hebben op enige dag Enige leeuw, of te enig uur, Dan hem leert zijn natuur. 25560 En om te weten hiervan De waarheid doe ik belofte Al zulke als een ridder doen mag, Dat ik meer op geen dag Uit dit bos niet scheidt, 25565 Ik zal eerder weten de waarheid Van dit hert, opdat het alzo is, Dat man of wijf het me komt zeggen; En ik nee wordt nimmermeer Goed te gemak, ik nee weet het eerder.,’ 25570 Ze reden voort, en ze kwamen Dat ze twee paviljoenen vernamen; En toen ze er beter nabij kwamen Hoorden ze een hoorn blazen daar, En zagen zich een ridder met een vaart 25575 Wapenen en komen tot hen waart. En de ridder sprak de knaap toe, En vroeg hem wat hij zocht toen. Hij zei: ‘Ik kwam zien, heer, Of ge mag herbergen vanavond meer 25580 Een ridder, die nu ter uren Gaat zoeken avonturen.’ - ‘Ga, zeg hem neen ik, tenzij het is Dat hij tegen mij wil kampen; Maar u mag wel blijven, wil u.,’ 25585 De knaap kwam en zei: ‘Wilde nu Die herberg hebben hier binnen, Ge moet ze met kopen winnen, Want ge moet de herberg ontberen Of tegen de ridder kampen.,’ 25590 Hij zei: ‘Ik zal kampen dan.’ Toen sprak hij aldus de ridder aan: ‘Heer ridder, op hoffelijkheid Bid ik u, en op minne mede, Dat ge mij herbergt vanavond meer. 25595 Ik ben moe en zo zeer gepijnigd, Dat ik kwalijk daaruit komen mag.’ - ‘Hiervan nee maak geen gewag,’ Antwoordde de ridder, Դenzij Dat ge wil kampen tegen mij; 25600 Want het gebruik is alzo.’ Lancelot antwoordde daartoe: Ԛo nee wil ik niet dat het nu faalt Bij mij; maar ik bid u, Dat gij het uitstelt nu ter uur; 25605 Ik nee ben het niet in staat bij avonturen.,’ De ander sprak: ‘Ge bedekt u voor niet; Ge moet kampen, wat er geschiedt.’ Lancelot zei: ‘Nadat het zijn moet Zeg ik dat gij tegen mij hoedt.,’ 25610 Elk trok een deel van de andere daar, En liepen onderling daarna, Zodat de ridder op Lancelot stak Dat zijn speerpunt te stukken brak; En Lancelot stak hem weer zo, 25615 Dat hij hem beide scheurde toen Schild en harnas, en gaf hem een wond Zodat hij neer viel te die tijd. Toen kwamen uit de paviljoenen gelijk 12 jonkvrouwen gegaan, 25620 Die dreven over grote rouw Toen ze de ridder dood zagen, En ze scheurden wel dicht Elke beide haar en aanzicht. Toen Lancelot van hun droefheid 25625 Werd gewaar werd hij zeer droevig. Hij steeg gelijk af en ging dan Ten jonkvrouwen, en sprak hen aldus aan: ‘Aai jonkvrouwen, hebt, dus bid ik u, Ontferming op u zelf nu; 25630 Nee doodt u allen niet algemeen Om een ridder alleen.’ Ze zeiden: ‘wee armen! wat is ons gebeurd! Hij was niet alleen ridder, Maar een machtige koning en rijk 25635 Een van de besten van aardrijk. Ik weet wel, dat dit verlies, heer, Nee wordt verzet nimmermeer; En gij zal er om om sterven, zonder twijfel.’ Toen begonnen ze allen gelijk te wenen, 25640 En droegen hem in een paviljoen. En Lancelot dreef om dit doen Grote rouw, en beklaagde dat, Dat hem zeer misvallen was; ‘Enhet was me liever,’ zei hij, 25645 ‘Dat die ridder mij had gewond, Dan me dit grote ongeval Geschied is, dat ik hem dood sloeg.’ Daar kwamen 4 ridders te die tijd: En toen ze hun heer dood vonden 25650 Ze misbaarden zeer erg, En zeiden tot Lancelot: ‘Aai heer, Ge hebt gedaan kwade bezigheid, En menige man geschaad mede En menige jonkvrouwen, zonder waan, 25655 Die u niets nee hadden misdaan.’ Toen vernieuwde echt die rouw, En daar beval toen een jonkvrouw Dat men een draagstoel zou maken. Dat was gedaan alzo gauw, 25660 En ze legden hem zeer droevig In een draagbaar edel, En voerden hem te Quarensi waart. Daar waren mee in die vaart De jonkvrouwen algemeen, 25665 Zodat er niemand bleef, uitgezonderd alleen Lancelot met zijn knaap toen, Die grote rouw dreef immer toe En zei: ‘Heer van hemelrijk, Nu is het me slecht vergaan, 25670 Dat door mij de koning dood is! Me was beter een ander ding gekomen, Dat ik dood was geweest tevoren, Of dat ik nooit was geboren.’ Die knaap antwoordde toen: 25675 ‘Heer, ge spreekt er te veel toe. Uw misval was noch alzo groot Had hij u dood geslagen: En hij deed er zijn macht toe mede; En bij zijn hovaardigheid 25680 Is hij dood, dat u niet is, heer, Schuldig te berouwen zo zeer, Alsof gij het te onrechte had gedaan.’ Toen antwoordde Lancelot gelijk: ‘Ik had liever dat ik geen slag 25685 Had geslagen binnen jaar en dag, Dan ik hem dood sloeg; en hierdoor Nee zal ik niet te gemak wezen Eer ik weet wie hij was.’ En daarna Ontwapende hem Lancelot daar, 25690 En de knaap hielp hem daartoe. Ze vonden de tafel uitgerust toen Met de spijzen, en Lancelot zat Ter tafel, daar hij weinig at; Want hij altijd in gepeins was. 25695 En die knaap begreep dat. |
Daer quam een ridder alse hi at, Die hem om die herberghe bat, Ende Lanceloet was gewillech daer toe. Si saten ende si aten doe. 25700 Lanceloet seide: ‘Wie sidi?’ Die riddere antwerde hem dat hi Was van des conincs Arturs hove. - ‘Sidi vander tafelronden love?’ - ‘Nenic,’ antwerde hi; ԭare 25705 Het es die dinc die ic meest beghare.’ Lanceloet sprac: ԓeght hoe u name es.’ - ‘Ic hete Sarras van Logres.’ Lanceloet seide: ‘welc tijt scieddi Vanden hove?’ Dander seide dat hi 25710 Sander daghes na paschen sciet daer of. - ‘Waer hilt te paschen die coninc hof?’ - ‘Hi hielt te Kamaloet; mare Men dreef cleine bliscap dare: Dat was om Lancelote ende om Waleweine 25715 Ende om dander ridders gemeine Vander questen, daer men weder ende vort Binnen langen niet af ne heeft gehort; Maer hadden si geweest daer, Daer hadde geweest, wet over waer, 25720 Harde grote bliscap, alsict vernam, Van ere nymaren die daer quam; Want daer quam nymare das, Dattie ghene gheboren was, Daer die aventuren vanden grale 25725 Ten inde souden comen wale; Ende men seide dat die werste man Van ertrike den genen wan Ane des conincs Visschers dochter, die was Die scoenste joncfrouwe daermen af las.,’ 25730Alse Lanceloet dat hadde verstaen Hie scoffierde hem alsoe saen: Hem gedachte wel dat hi lach bi hare In den casteel van der Quassen, aldare Hi met drancke was bedroghen, 25735 Ende peysde dat soude moghen Dat kint doe wel gewonnen wesen. Hi vrachde den riddere doe na desen Wat hi daer sochte. Hi seide doe: ‘Ic soeke die fonteyne emmertoe 25740 Vanden .ij. sicamoren, bedi Dat te paeschen quam,’ seide hi, ԅen ridder te hove, die seide al claer Dat hi hadde geweest daer Ter fonteynen, daer ic af las, 25745 Op dien dach daer die suerte Belyas Afstac min heren Waleweine Ende min heren Yweine Ende andre stoute ridders; ende wi .xij. ridders porden bedi 25750 Ende deden elken anderen gelof Onder ons .xij. daer of, Vort te wandelne tallen stonden Tes wi die fonteyne hadden vonden, Om te wetene ocht die riddere ware.,’ 25755 Die cnape seide daer nare ]p. 173] Hine haddese noit gesien, Maer hi hadde gehort secgen van dien Dat .i. was int lant. - ‘Lieve vrient,’ seide Lanceloet te hant, 25760 Ԍeidt desen riddere, ic bids u, daer.’ Die cnape gelovet hem daer naer. Sanderdaeghs tilike scieden Die ridders onder hen lieden, Want die riddere reet enen pat 25765 Ende Lanceloet enen anderen, om dat Hi allene tallen tiden woude riden. Die riddere reet en wech tien tiden, Ende die cnape, dien leiden soude, Ende twee andere cnapen. Ende also houde 25770 Alsi geport waren van daer Reet Lanceloet heimelike naer. Alse die riddere ter fonteynen quam Vanden sicamoren hi vernam Dat daer .ij. pauwelgoene stonden, 25775 Die si harde rikelike vonden, Ende die van dieren werke waren. Op elc stont een gulden aren. Alse die riddere quam bat naer Quam in sijn gemoet een naen daer, 25780 Die seide: ‘Here, wat soecti?’ - ‘Ic soeke Belyas,’ antwerde hi, ‘Die wachtere es van der fonteynen Die hier staet in desen pleine. Hi sinde enen hode in Arturs hof, 25785 Die hem beroemde daer of, Dat hi ter selver fonteyne Af stac min heren Waleweine Ende .iij. gesellen tere stonde, Die waren van der tafelronde.,’ 25790 Die naen seide: ‘Dies en wanic niet Dat hi hem daer af beroemde iet; Ende hadde hijs hem beroemt nochtan Hine haddere niet geloghen an, Want ic sach dat hire .iiij. af stac daer, 25795 Dies ne es noch niet .i. half jaer.’ Sarras bat hem dat hi ginge saen Ende sinen here dade verstaen Dat daer buten een ridder ware, Die josterens hadde gare. 25800 Die naen quam tenen pawelgoene thant, Ende blies enen horen dien hire vant. Doe quamen uten castele Ridders ende vrouwen vele, Die wel wisten alsoe houde, 25805 Dat men daer joesteren soude, Soe datter wel .... waren. Doe quam daer een riddere uut gevaren Met swerten wapenen op een suert part, Van allen wapenen wale bewart. 25810 Elkerlijc hadde anders gare, Ende reden elc op andren dare, Soe dat si hen soe onderstaken, Dattie glavien in stucken braken, Ende onderhoerten hen alsoe herde, 25815 Dat Sarras viel van sinen perde. Belyas doe over leet. Doe begonsten huwen gereet Die dat saghen te Sarras wart; Ende Belyas nam te hant dat part, 25820 Ende liet daer liegen Sarras, Daer doe vele op gescerent was. Hi lach gescoffiert, sonder waen, Ochte hi met dieften ware bevaen. Hi ginc te sinen sciltknecht ende sat 25825Op sijn rosside, ende na dat Was op hem gescerent mere Dan men gedaen hadde ere. Si spraken hem scandelike toe Ende seiden: ‘Gelovech riddere,’ doe, 25830 ‘wihebt gewisselt nu ten tide U ors om een rosside.’ Si worpen na hem alle ghemene Linghene, stocke ende stene. Ende Lanceloet, die gesien hadde altoe, 25835 Porde uten foreeste doe, Alse die wreken woude Sarrase, Ende riep sere op Belyase: ‘Riddere, hoedt u jegen mi nu, Ic ontsecge vrede u.,’ 25840 Hi keerde hem te Lancelote ward Ende reet op hem met snelre vart Met gerichten spere, ende stac Op hem dat tspere in stucken brac. Lanceloet stakene weder, 25845 Ende geraectene een deel neder, Soe dat hi sere gewont ter eerde Te hant viel van sinen peerde, Soe dat yser ende hout tier stonde Bleven stekende in die wonde, 25850 Ende gequetst lach soe onsochte, Dat hi hem niet oprichten ne mochte. Die vanden castele worden bi dien Soe ghescoffiert alsijt hadden gesien, Dat si vlouwen in die veste ter vart. 25855 Ende Lanceloet nam des ridders part Ende gaeft hem over tsijn. Doe seide Die ridder tot hem sonder beide: ԁy wel lieve riddere, wi sidi, Di dus grote ere hebt gedaen mi?,’ 25860 Lanceloet seide tote Sarras: ԓarras, lieve vrient, ic biddu das, Dat gi wilt tArturs hove gaen Ende minen here doen verstaen Dat u Lanceloet Belyas pert gaf 25865 Vor dat uwe, daer u Belyas stac af. Groettene mi ende segt hem Dat ic gans ende gesont bem; Ende gi sult hem mede vertellen Dat wi, vander questen gesellen, 25870 Sulen sijn, hebbewijs geval, In sinxendaghe te Kameloet al; Ende segt hem dat icse sprac ende sach Het ne es niet leden die derde dach.’ Doe sprac Sarras dus Lancelote an: 25875 ‘Lieve here, siedi Lanceloet dan?’ - ‘Jaic,’ antwerde hi. Sarras seide: ‘Ic vare te hove sonder beide, Ende sal den coninc oppenbaren Ende der coninginnen dese nymaren, 25880 Die hen bat sulen comen wesen Dan eneghe in langen vor desen.’ - ‘Nu vart, ende groet mi die coninginne, Ende segt dat ic met al minen sinne Boven alle vrouwen die nu sijn hare 25885 In die werelt te siene begare.’ Sarras sciet van Lancelote ende quam Daer hi enen ridder comen vernam, Die in ene leitiere lach. Sarras ontboet hem goeden dach, 25890 Ende dander hem, ende vraghde vort Ochte hi iet van Lancelote hadde gehort; Ende seide hem altoe twi Hine sochte, ende hoe hi In sine herberge hem hadde gesien, 25895 Ende hine niet ne kinde binnen dien. Sarras antwerde: ‘Wildi iet U haesten, u es wel gesciet, Want ic liettene recht nu Onverre henen, dat secgic u, 25900 In enen pleine, daer staet voren Die fonteyne van .ij. sicamoren.’ Ende die ridder, die was gewont, Seide doe vort alse hijt verstont: ԁy God, laten mi vinden, ende ic sal 25905 Dan mire sicheiden genesen al.,’ [p. 174] Hi voer te hant dar wart, Ende Sarras voer in sine vart, Ende reet sere met haesten groet, Soe dat hi quam te Kameloet 25910 Harde tilike op enen sondach. Daer die coninginne ten vinsteren lach Hadde si Sarrase vernomen Met haesten gereden comen. Si seide: ԃoninc, siet dare 25915 Een ridder die brinct nymare.’ Die coninc seide: ԇod mote van desen Ons onnen dat si goet mote wesen! Ic hebbe sorge in die herte mijn Om die ridders, die in die queste sijn.,’ 25920 Die coninginne seide: ‘Here, Ne gheloeft mi nimmermere Ochte hi niet ne brinct goede nymaren: Hi comt met soe groter spoet gevaren; Want hi soude riden al sochte 25925 Ware dat hi quade nymare brochte.’ Binnen dat si waren in dese tale Quam Sarras vor hen in die zale. Hi groette den coninc ende seide: ‘Here, Mijn her Lanceloet groet u sere 25930 Ende mire vrouwen der coninginnen, Ende alle die ghene die sijn hier binnen.’ Die coninc was herde blide das, Ende nam in sinen arm Sarras, Ende hiettene willecome wesen, 25935 Ende helsdene ende custen na desen. Hi seide: ‘wisijt mi soe wel comen, Ghine sout ghene dinc mogen nomen Ic ne gaefse u te lone saen Vorden dienst, dien gi mi hebt gedaen; 25940 Want ic ne was in langhen tide Om en ghene nymare so blide Alsic ben om dese nu ter stont. Nu segt mi, es hi gesont? Dat begheric te wetene sere.,’ 25945 Sarras antwerde: ‘Jahi, here. Het es heden die .xv. dach Dat icken gans ende gesont sach, Ende hi gaf mi dat selve pert Dat ic met mi brachte in mine vart, 25950 Dat hi op enen riddere wan Met josteerne, die was nochtan Een vanden besten ridders die ic ghesien Noit hadde vore dien.’ Die coninc vraeghde waer dat was. 25955 - ‘Het was ter fonteynen,’ seide Sarras, ‘Van .ij. sicamoren, sonder waen, Daer afgesteken, alsic hebbe verstaen, Waren mijn her Walewein ende daer toe .iiij. ridders van den ghenen, die doe 25960 Die fonteyne hadde ende wachte; Daermen hier nymare af brachte In paeschdaghe.’ Die coninc seide: ԓarras, waest dan waerheide Dat Walewein af gesteken was?,’ 25965 - ‘Ja hi,’ antwerde Sarras: ‘Diet met sinen ogen sach seit mi.’ - ‘Ende dine afstac waer es hi?’ - ‘Ic joesterde jegen hem, here. Hi stac mi af ende quetste sere, 25970 Ende nam min part. Ende Lanceloet, Daer ic af ne wiste clene no groet, Was na mi gevolcht tot daer, Ende josterde jegen hem daer naer, Ende staken af, ende gaf mi sijn pert thant, 25975 Want hi mi sonder pert vant; Ende sinde mi nu hier ter tijt. Hi bidt dat gi niet tonpayse sijt Om die gesellen van der queeste; Want si alle, minste ende meeste, 25980 Wel in peyse sijn ende gesont.’ Ende hi seide ter coningingen ter stont: ‘Vrouwe, Lanceloet groet u bi mi Boven allen vrouwen die hi Sach binnen onderhalven jare; 25985 Hi heeft u te siene ghare Boven allen vrouwen die leven nu, Ende hi beval mi te secgene u, Dat si hier alle sulen wesen In sinxendaghe.’ Ende na desen 25990 Seide die coninc daer al bloet: ԁy wel lieve vrient Lanceloet, Vergave God, dijt al vermach, Dat nu ware sinxendach, Ende gi alle alsoe nu wart bi mi 25995 Alse gi noit best wart; bedi Ic ne was soe blide noit ere, Ic ne soude nu blide wesen mere.’ Die coninginne seide daer nare: ԁy God, ocht u wille ware, 26000 Dat mine begherte mochte gescien, Dat ic den ghenen mochte sien, Dien al die werelt beghert alsoe.’ Dat selve seiden alle die ridders doc. Ende namelike die ter selver tijt 26005 Op Lancelote droghen nijt Om die doeght die in hem was. Doe vraghde die coninc Sarras Ochte die gesellen van der queesten Alle souden comen ter feesten 26010 Te sinxenen daer die coninc ware? Sarras antwerde hem daer nare Dat hem Lanceloet seide alsoe. - ‘Ic wille dan,’ seide die coninc doe, ԁlse groet hof houden alsic mach, 26015 Ende dmeeste dat ic noit hilt op .i. dach, Sint dat ic crone dragen begonde; Ende daer doen comen ter selver stonde Alle die barone gemeenlike, Ende daer toe arme ende rike, 26020 Om feeste te done ende ere Den ghenen, die wi waenden ere Verloren hebben.’ Ende om die zaken Dede hi te hant brieve maken, Die hi den ghenen sinde te hant 26025 Die van hem hilden leen ende lant, Dat si in sinxendaghe sijn souden Te Kamaloet, daer hi hof soude houden, Ende dat si hen te comene bedochten Metter meester feesten die si mochten. 26030 Die coninginne alsoe wel ontboet Die vrouwen te comene te Kamaloet. Die coninc dede soeken te hant Dalre dierste cledere diemen vant, Ende die rijcste, diemen visieren 26035 Mochte in eneghen manieren; Want hi woude te diere feeste Den gesellen geven vander queeste Die dierste cledere ane te done, Die noit droghen eneghe baroene. 26040 Nu ne secgic u niet mere Van desen; maer ic kere Te sprekene van der joncfrouwen, Die die coninginne op grote trouwe Ter vrouwen van Lac sinde, daer gi 26045 Hier vore af horet spreken mi. |
Daar kwam een ridder toen hij at, Die hem om de herberg bad, En Lancelot was gewillig daartoe. Ze zaten en ze aten toen. 25700 Lancelot zei: ‘Wie ben je?’ Die ridder antwoordde hem dat hij Was van de konings Arthur’ s hof. - Ԃen je van de tafelronden belofte?’ - ‘Neen ik,’ antwoordde hij; ‘maar 25705 Het is dat ding die ik het meeste begeer.’ Lancelot sprak: ‘Zeg hoe uw naaam is.’ - ‘Ik heet Sarras van Londen.’ Lancelot zei: ‘welke tijd scheidde je Van het hof?’ De ander zei dat hij 25710 De volgende dag na Pasen daarvan scheidde. - ԗaar hield te Pasen de koning hof?’ - ‘Hij hield het te Carmeloet; maar Men dreef kleine blijdschap daar: Dat was om Lancelot en om Walewein 25715 En om de andere ridders algemeen Van het avontuurt daar men heen en weer Binnen lange tijd niets van had gehoord; Maar hadden ze daar geweest, Daar was geweest, weet voor waar, 25720 Erg grote blijdschap, zoals ik het vernam, Van een nieuws dat daar kwam; Want daar kwam nieuws dat, Dat diegene geboren was, Dar het avontuur van de graal 25725 Ten einde zoude komen wel; En men zei dat de waardigste man Van aardrijk diegene won Aan de dochter van Vissers, die was De mooiste jonkvrouw daar men van las.,’ 25730 Toen Lancelot dat had verstaan Hij schoffeerde hem alzo gelijk: Hij gedacht wel dat hij bij haar lag In het kasteel van de Quassen, aldaar Hij met drank was bedrogen, 25735 En peinsde dat zou mogen Dat kind toen wel gewonnen wezen. Hij vroeg de ridder toen na deze Wat hij daar zocht. Hij zei toen: ‘Ik zoek immer toe die fontein 25740 Van de 2 esdoorns, omdat Dat te Pasen kwam,’ zei hij, ԅen ridder te hof, die zei al helder Dat hij daar was geweest Ter fontein, daar ik van las, 25745 Op die dag daar die zwarte Belyas Afstak mijn heer Walewein En mijn heer Ywein En andere dappere ridders; en wij 17 ridders gingen om dat 5750 En deden elke de anderen belofte Onder ons 12 daarvan, Voort te wandelen te alle tijden Tot we die fontein hadden gevonden, Om te weten of die ridder er was.,’ 25755 De knaap zei daarna Hij had die nooit gezien, Maar hij horen zeggen van dien Dat er een in dat land was. - ‘Lieve vriend,’ zei Lancelot gelijk, 25760 Ԍeidt deze ridder, ik bid het u, daar.’ De knaap beloofde het hem daarna. De volgende scheidden tijdig De ridder onder hen lieden, Want de ridder reed een pad 25765 En Lancelot een andere, om dat Hij alleen wilde gaan rijden. De ridder reed weg te die tijd, En die knaap, die hem leiden zou, En twee andere knapen. En alzo gauw 25770 Als ze gegaan waren van daar Reed Lancelot heimelijk na. Toen de ridder ter fontein kwam Van de esdoorns vernam hij Dat daar 2 paviljoenen stonden, 25775 Die ze erg rijk vonden, En die van dure werken waren. Op elk stond een gouden arend. Toen die ridder beter dichtbij kwam Kwam in zijn ontmoeting een kleine daar, 25780 Die zei: ‘Heer, wat zoek je?’ - ‘Ik zoek Belyas,’ antwoordde hij, ‘Die bewaker is van de fontein Die hier staat in deze vlakte. Hij zond een bode in Arthur’ s hof, 25785 Die hem beroemde daarvan, Dat hij terzelfder fontein Afstak mijn heer Walewein En 3 gezellen te ene tijd, Die waren van de tafelronde.,’ 25790 De kleine zei: ‘Dat waan ik niet Dat hij zich iets daarvan beroemde; En had hij er zich van beroemd nochtans Hij had er niets van gelogen, Want ik zag dat hij er vier afstak daar, 25795 Dat is nee is noch niet een half jaar.’ Sarras bad hem dat hij ging gelijk En zijn heer liet verstaan Dat daar buiten een ridder was, Die te kampen had verlangen 25800 Die kleine kwam gelijk tot een paviljoen, En blies een hoorn die hij er vond. Toen kwamen uit het kasteel Ridders en vrouwen veel, Die wel wisten alzo gauw, 25805 Dat men daar kampen wilde, Zodat er wel .... waren. Toen kwam daar een ridder uit gegaan Met zwarte wapens op een zwart paard, Van alle wapens goed bewaard. 25810 Elk had op de andere verlangen, En reden elk op de andere daar, Zodat ze hen zo onderstaken, Dat de speerpunten in stukken braken, En stootten hen alzo hard, 25815 Dat Sarras viel van zijn paard. Belyas toen over ging. Toen begonnen ze te houwen gereed Die dat zagen tot Sarras waart; En Belyas nam gelijk dat paard, 25820 En liet daar liggen Sarras, Daar toen veel op geschertst was. Hij lag geschoffeerd, zonder twijfel, Of hij met diefstal was bevangen. Hij ging tot zijn schildknecht en zat 25825 Op zijn pakpaard, en na dat Was op hem meer geschertst Dan men gedaan had eerder. Ze spraken hem schandelijk toe En zeiden: ԏverwonnen ridder,’ toen, 25830 ‘Ge hebt gewisseld nu ten tijd Uw paard om een pakpaard.’ Zie wierpen naar hem algemeen Vuilnis, stokken en stenen. En Lancelot, die het gezien had al toe, 25835 Ging uit het bos toen, Als die wreken wilde Sarras, En riep zeer op Belyas: ‘Ridder, hoed u tegen mij nu, Ik ontzeg u vrede.,’ 25840 Hij keerde hem tot Lancelot waart En reed op hem met snelle vaart Met gerichte speer, en stak Op hem dat de speer in stukken brak. Lancelot stak hem weer, 25845 En raakte hem een deel neer, Zodat hij zeer gewond ter aarde Gelijk viel van zijn paard, Zodat ijzer en hout te die plaats Bleven steken in de wond, 25850 En zo hard gekwetst lag, Zodat hij hem niet oprichten nee mocht. Die van het kasteel worden bij die Zo geschoffeerd toen ze het hadden gezien, Dat ze vlogen in de vesting ter vaart. 25855 En Lancelot nam de ridders paard En gaf het over tot hem. Toen zei Die ridder tot hem zonder wachten: ‘Aai wel lieve ridder, wie ben je, Die aldus grote eer me hebt gedaan?,’ 25860 Lancelot zei tot Sarras: ԓarras, lieve vriend, ik bid u dat, Dat ge wil tot Arthur’ s hof gaan En mijn heer laten verstaan Dat u Lancelot Belyas paard gaf 25865 Voor de uwe, daar u Belyas afstak. Groet hem van mij en zeg hem Dat ik gans en gezond ben; En ge zal hem mede vertellen Dat wij, van het avontuur gezellen, 25870 Zullen zijn, hebben we geluk, In Pinksterdag te Carmeloet allen; En zeg hem dat ik ze sprak en zag Het nee is niet geleden de derde dag.’ Toen sprak Sarras aldus Lancelot aan: 25875 ‘Lieve heer, ben je Lancelot dan?’ - ‘Ja ik,’ antwoordde hij. Sarras zei: ‘Ik ga te hof zonder wachten, En zal de koning openbaren En de koningin dit nieuws, 25880 Die hen beter welkom zullen wezen Dan enige in lange tijd voor deze.’ - ‘Nu ga, en groet me de koningin, En zeg dat ik met al mijn zin Boven alle vrouwen die nu zijn hier 25885 In de wereld haar te zien begeer.’ Sarras scheidde van Lancelot en kwam Daar hij een ridder komen vernam, Die in een draagbaar lag. Sarras ontbood hem goede dag 25890 En de ander hem, en vroeg voort Of hij iets van Lancelot had gehoord; En zei hem al toe het waarom Hij hem zocht, en hoe hij In zijn herberg hem had gezien, 25895 En hij hem niet nee kende binnen dien. Sarras antwoordde: ‘Wil ge iets U haasten, u is goed geschied, Want ik verliet hem recht nu Niet ver heen, dat zeg ik u, 25900 In een vlakte, daar staan voor De fontein van de 2 esdoorns.’ En de ridder, die was gewond, Zei toen voort toen hij het verstond: ‘Aai God, laat me hem vinden, en ik zal 25905 Dan geheel van mijn ziekte genezen.,’ Hij voer gelijk derwaarts, En Sarras voer in zijn vaart, En reed zeer met grote haast, Zodat hij kwam te Carmeloet 25910 Erg op tijd op een zondag. Daar de koningin ten venster lag Had ze Sarras vernomen Met haast aanrijden komen. Ze zei: ԋoning, ziet daar 25915 Een ridder die brengt nieuws.’ De koning zei: ԇod moet van deze Ons gunnen dat het goed moet wezen! Ik heb zorg in mijn hart Om de ridders, die in dat avontuur zijn.,’ 25920 De koningin zei: ‘Heer, Nee geloof me nimmermeer Of hij niet nee goed nieuws brengt: Hij komt met zo’ n grote spoed gegaan; Want zou hij geheel zacht rijden 25925 Was het dat hij slecht nieuws bracht.’ Binnen dat ze waren in dit gesprek Kwam Sarras voor hen in de zaal. Hij groette de koning en zei: ‘Heer, Mijn heer Lancelot groet u zeer 25930 En mijn vrouwe de koningin, En ale diegene die hier binnen zijn.’ Die koning was erg blijde dat, En nam in zijn arm Sarras, En zei hem welkom te wezen, 25935 En omhelsde en kuste hem na dezen. Hij zei: ‘Ge bent me zo welkom, Ge zou geen ding mogen noemen Ik nee gaf het u als loon gelijk Voor de dienst, die gij mij hebt gedaan; 25940 Want ik nee was in lange tijd Om geen nieuws zo blijde Zoals ik ben om deze nu terstond. Nu zeg me, is hij gezond? Dat begeer ik zeer te weten.,’ 25945 Sarras antwoordde: ‘Ja hij, heer. Het is heden de 15de dag Dat ik hem gans en gezond zag, En hij gaf me datzelfde paard Dat ik met me bracht in mijn vaart, 25950 Dat hij op een ridder won Met kampen, die was nochtans Een van de beste ridders die ik gezien Nooit had voor die.’ Die koning vroeg hem waar dat was. 25955 - ‘Het was ter fontein,’ zei Sarras, ‘Van 2 esdoorns, zonder twijfel, Daar afgestoken, zoals ik heb verstaan, Waren mijn heer Walewein en daartoe 4 ridders van diegenen, die toen 25960 Die fontein hadden en bewaakten; Daar men hier nieuws van bracht In Paasdag.’ De koning zei: ԓarras, was het dan waarheid Dat Walewein afgestoken was?,’ 25965 - ‘Ja hij,’ antwoordde Sarras: ‘Die het met zijn ogen zag zei het me.’ - ‘Endie hem afstak waar is hij?’ - ‘Ik kampte tegen hem, heer. Hij stak me af en kwetste zeer, 25970 En nam mijn paard. En Lancelot, Waar ik geheel niets van wist Was me nagevolgd tot daar, En kampte tegen hem daarna, En stak hem af, en gaf me zijn paard gelijk, 25975 Want hij me zonder paard vond; En zond me nu hier ter tijd. Hij bidt dat ge niet te onvrede bent Om de gezellen van het avontuur; Want zij allen, kleinste en grootste, 25980 Goed in vrede zijn en gezond.’ En hij zei ter koningin terstond: ‘Vrouwe, Lancelot groet u bij mij Boven alle vrouwen die hij Zag binnen anderhalf jaar; 25985 Hij heeft u te zien verlangen Boven alle vrouwen die leven nu, En hij beval me u te zeggen, Dat ze allen hier zullen wezen In Pinksterdag.’ En na deze 25990 Zei die koning daar al bloot: ‘Aai wel lieve vriend Lancelot, Gaf God, die alles vermag, Dat het nu was Pinksterdag, En gij allen alzo nu bent bij mij 25995 Zoals ge nooit beste was; omdat Ik nee was nooit eerder zo blijde, Ik nee zou nu meer blijde wezen.’ De koningin zei daarna: ‘Aai God, als het uw wil was, 26000 Dat mijn begeerte mocht geschieden, Dat ik diegenen mocht zien, Die de hele wereld alzo begeert.’ Datzelfde zeiden alle ridders toen. En namelijk die terzelfder tijd 26005 Op Lancelot droegen nijd Om de deugd die in hem was. Toen vroeg de koning Sarras Of de gezellen van het avontuur Allen zouden komen ter feest 26010 Te Pinkster daar de koning was? Sarras antwoordde hem daarna Dat hem Lancelot zei alzo. - ‘Ik wil dan,’ zei de koning toen, ‘Alzo groot hof houden als ik mag, 26015 En de grootste die ik nooit hield op een dag, Sinds dat ik begon kroon te dragen; En daar laten komen terzelfder tijd Alle baronnen algemeen, En daartoe armen en rijken, 26020 Om feest te doen en eer Diegenen, die we waanden eerder Verloren hebben.’ En om die zaken Liet hij gelijk brieven maken, Die hij diegenen gelijk zond 26025 Die van hem hielden leen en land, Dat ze in Pinksterdag zijn zouden Te Carmeloet, daar hij hof zou houden, En dat ze hen te komen bedachten Met het grootste feest die ze mochten. 26030 De koningin alzo goed ontbood De vrouwen te komen te Carmeloet. De koning liet gelijk zoeken De aller duurste kleren die men vond, En de rijkste, die men versieren 26035 Mocht op enige manieren; Want hij wilde te dat feest De gezellen geven van het avontuur De duurste kleren aan te doen, Die nooit droegen enige baronnen. 26040 Nu nee zeg ik u niet meer Van dezen; maar ik keer Te spreken van de jonkvrouw, Die de koningin op grote trouw Ter vrouwe van Lac zond, daar gij 26045 Hiervoor van mij hoorde spreken. |
Daventure segt hier ter steden, Alse die joncfrouwe was gesceden Van Kamaloet, dat si dien dach [reet] Ende den anderen, dire na leet, 26050 Ende den derden; maer het was doe Scone ende herde heet toe; Nochtan ne liet so niet hare riden. Si herbergede te dien tiden In enen cloester van nonnen; mare 26055 Si bleef harde siec dare [p. 175] Vander heiten, die si hadde dien dach. Sanderdaghes alsi op hare bedde lach, Ende hare tijt op te stane dochte, Si was soe siec, dat si op ne mochte. 26060 Si lach .xv. dage siec daer. Op enen dach stont si op daer naer, Tongemake ende onghesont. Daer quam een sciltknape tier stont: Si ginc te hem alsine vernam, 26065 Ende vraechde hem wanen hi quam. Hi seide: ‘Ic come van Kamaloet, Daer die coninc drijft bliscap groet, Ende alle die met hem sijn dare; Want hem es comen nymare, 26070 Dat Lanceloet es al ghesont, Dien men over doet hilt lange stont.’ Alse die joncfrouwe dat horde, Si was blide om die worde. Si bleef daer tot dat hare dochte 26075 Dat si met gemake riden mochte. Si voer van daer, ende si leet Die zee met peyse, ende si reet, Ende haer gheselscap, tes si vernamen Dat si in die stat van Gaunes quamen, 26080 Daer tien tiden was die coninc Claudas, Die de machtechste coninc was Van al der werelt ghemene, Sonder die coninc Artur allene; Want hi was soe machtech ende vroet, 26085 Dat al die raet van Rome an hem stoet. Die coninc Claudas hi hadde doe Die van Gaute te hem wart soe Verwonnen bi sinen vroeden doene, Datten minden al die baroene. 26090, Alse hi die joncfrouwe sach riden Met soe dieren clederen van siden, Ende breidele ende gereide Vergult ende rike voerde beide, Hi vermoedde te hant das, 26095 Dat si van Groten Bertangen was, Ende datsi hem, opdat si woude, Wel nymare secgen soude Vanden coninc Arture ende daertoe Van Lancelote; dat was die dinc doe, 26100 Dies hi hadde meesten ghare, Van hen te wetene nymare, Ende vanden .ij. broderen. Doe riep hi Enen riddere die hem was bi, Ende hiet hem dat hi der joncfrouwen seide 26105 Dat si tot hem come sonder beide. Hi voer na hare met haesten groet, Ende seide dat hare die coninc ontboet. Si seide: Ԅen coninc uwen here Geve God bliscap ende ere 26110 Alse enen hoveschen coninc ende rike! Ic soude keren gewillechlike Met u, ende spreken jegen hem, Maer dat ic soe sere verlet bem, Dat ic niet en mach keren nu: 26115 Ic bidde dats niet en vernoye u.’ Hi seide: ‘Gine moghet nywerinc gaen: Die coninc wilt u spreken, sonder waen, Al haddi meerre haest dan gi doet.’ Si sach dat hare te done stoet, 26120 Ende seide, nadat die coninc woude. Dat si gerne keren soude. Si keerde weder ende si ginc Dat si vant Claudase den coninc; Ende alsi tot hem soude gaen 26125 Si beval haren cnape ende den naen Hars tontbeidene, want si soude Weder comen alsoe houde Alse mochte; ende si es saen Daerna toten coninc gegaen. 26130 Alse die coninc hars geware wart Hi stont op jegen hare metter vart, Ende hi hietse wellecome wesen. Si seide tot hem na desen: ‘Here, God lone u; gi hebt mi 26135 Tot u doen comen, ic biddu dat gi Mi ontdect bi welker dinc.’ - ‘Ic saelt u secgen,’ sprac die coninc. ‘Ic wille, joncfrouwe, dat gi ontbijt Ende u geselscap, hets etentijt, 26140 Ende gine hebt heden niet gheten, Noch u geselscap, na mijn weten.’ Hi dede soe vele, dat si daer Eten moesten oppenbaer. Alsoe saen alse gheten was 26145 Deedse vor hem comen die coninc Claudas. Hi beval dat si bi hem sate daer. Si sat bi hem gereet daer naer, Alse die wel wiste, dat hare Geslachte alsoe hoghe ware 26150 Alse was des conincs Claudas. Die coninc vragede wanen si was. - ‘Here, ic ben van den conincrike Van Logres,’ seide si, ‘Sekerlike. Ic behore te Arturs hove binnen 26155 Ende ben metter coninginnen.’ - ‘Sidi dan van Arturs hove,’ seide hi, ԓoe mogedi wel berichten mi Van enen riddere, es dicke daer, Daer men mi af segt, over waer, 26160 Dat hi harde wert es nu ter stonde, Ende geselle es vander tafelronde: Hi es Lanceloet geheten. Nu soudic herde gerne weten Ocht hi alse goet ende waert ware 26165 Alse van hem loept nymare.’ Si seide: ‘Here, ic ben seker des, Dat hi die beste vander werelt es, Ende die gracieuste die leeft, Ende die meest goeder seden heeft.,’ 26170 Die coninc seide: ‘sekerlike,, En aneslecht hem niet qualike Es hi goet ridder, sijt seker das; Want sijn vader een vanden besten was Vander werelt van sire oude. 26175 Wel wet, dat mi wonderen soude Ne ware hi niet beter dan ander diet. Nu segt, geliken hem iet Sine .ij. neven?’ Si seide: ‘Jasi, bi rechter waerheide. 26180 Lyoneel es een der starcster ridder nu Vander werelt, dat secgic u; Ende die jongere broder Behort Es nu soe verre comen vort, Datmen cume int hof vinden soude 26185 Soe goeden riddere van sire oude. Ende wet wel, waren si weder comen Van ere questen, die si hebben genomen, Si souden comen met groter vart, Met soe groten lieden herwart, 26190 Gine soutse niet ene wile moghen Van enen daghe in stride gedoghen; Ende mi wondert sere hoe dat ghi In dit lant doert bliven; bedi, Quamen si hier ende mochtense u vaen, 26195 Si souden u sonder twifel doet slaen; Ende si sijn herde erre op u, Dat gi tonrechte hout haer lant nu, Ende onteerft hebt van den haren Sider dat si cleine kindere waren.,’ 26200 Alse die coninc verstont die sake Wart hi wel sere tongemake. Doe seide die coninc tot hare: ԏm wat besicheden quaemdi hare? Ic wet wel, dat gi ute uwen lande niet 26205 Sonder grote besichede ne sciet.’ [p. 176] Si seide: ‘Die besichede, here, Ne seegic u in ghenen kere.’ Doe peisde te hant die coninc Dat si ne was comen om ander dinc 26210 Dan om bespien wat hi dede, Ende hoe vele ridders hi hadde mede, Ende ochte hi soude moghen ontbiden Die cracht vander tafelronden tien tiden. Doe heeschede die joncfrouwe orlof, 26215 Ende woude rumen des conincs hof. - ԏntbeit en lettel,’ sprac die coninc, Ԍaet mi spreken minen camerlinc.’ Die joncfrouwe ontbeidde; ende daer nare Alse die coninc was gesceden van hare 26220 Si begonste peysen weder ende vort Om dat si van den coninc hadde gehort, Dat die coninc een verradere ware Ende ongetrouwe; ende viel in vare Van hem ende van sinen lieden, 26225 Datmen hare iet mochte mesbieden. Si hadde liever, wart si verraden, Dat si hare pine daden Ende smerte an haren lichame Danmen hare letteren name 26230 Ende men die letteren soude sien; Bedi si peisde wel van dien, Dattie letteren mochten hebben inne Van hare vrouwen der coninginnen Alre meeste verhoelnhede; 26235 Ende si peisde wel mede, Gevielt dat se die coninc dade vaen, Hi soude hare nemen die letteren saen: Dus mochte die raet ondect wesen Alse die letteren waren gelesen. 26240 Doe ginc si daer si den naen vant, Ende gaf hem die letteren te hant, Ende seide: ‘Die coninc heeft mi Hier doen letten, ic ne weet waerbi: Alsic sciet van mire vrouwen 26245 Beval si mi bi mire trouwen, Dat ic dese letteren soude houden Ende icse nymanne liete ontfouden Sonder den ghenen daer si toe gaen. Ende ochtu sics datmen mi wille vaen 26250 Ochte letteren soeken over mi, Nem di letteren, dat bevelic di, Ende laetse int water neder vallen. Si sijn mi liever verloren met allen Dan men wiste in dese stede 26255 Mire vrouwen verhoelnhede.’ Die naen antwerde hare: ‘Ic sal, Sie ics noet, u bevelen doen al.’ Dus droghen van desen over een Die joncfrouwe ende die naen onder hen tween. 26260 Mettien die coninc raet sochte Wat hi daermede best doen mochte; ԗant ic weet wel,’ seide hi, Datse hier hebben gesint te mi Die .ij. gebrodere, Behort ende Lyoen, 26265 Om te ondervindene mijn doen Ende mine macht te desen stonden; Ende si heeft mi nu vonden In sulken poente, dat saeghdi, Dat ic hier niet en hebbe bi mi 26270 Die heleght vanden lieden, die vor desen Altoes met mi hebben gewesen. Hier bi sal si secgen te hant Alsi wedercomt in hare lant, Dat ic hens niet en soude moghen ontbiden, 26275 Wouden si op mi comen striden. Ende alsi horen dese nymaren Soe sulen si comen gevaren Op ons met groter here cracht, Ende bringen des conincs Arturs macht, 26280 Soe datse sal moten duchten dan Van al den lande die machtechste man: Niet allene hen ende hare maisniede, Maer des conincs Arturs liede. Hier af willic volghen uwen raet, 26285 Opdat hi getrouwe si ende niet quaet.’ Doe antwerde die drossate daertoe: ‘Ic secgu wat menre best toe doe. Ic wane wel dat dese jonfrouwe Eneghe letteren brinct op trouwe, 26290 Daerse die gebrodere mede sinden, Om dat sise sal ghehinden Eneghen vanden baroenen nu; Ende waerbi mi dat dinct secgic u, Want gi sult sien al te hant 26295 Alse die gebrodere comen int lant, Dat die ghene, sijt seker des, Dar si toe ghesint es Sal ten lieden van den lande gaen, Ende soe vermanen ende bidden saen, 26300 Dat si selen, na mire wetentheden, Ten broderen gaen ende van u sceden. Hier bi radic dat gi ondervraeght Ochte die joncfrouwe letteren draeght. Ende ochte sise heeft, doet dien man 26305 Vaen, daer sise brinct an, Ende die joncfrouwe alsoe, Ende al hare geselscap toe. Ende legtse gevanghen daer, Datter meer af ne hore niemaer 26310 Dise sinde te derre stede; Ende ic secgu over waerhede, Dat mi dit dinct die beste raet Die u hier toe te doene staet. Ghi sijt mijn maegh, ic ben sculdech u 26315 Ten besten te radene dat ic weet nu.’ Die coninc sprac hem dus weder an: ‘Nu gaet ter joncfrouwen dan, Ende doet soe, dat si u geeft Die letteren, die si bracht heeft.,’ 26320 Hi ginc daer hi die joncfrouwe vant, Ende seide: ‘wisijt comen in dit lant Alse bode, ende ons es oncont Wat boetscepen gi brinct nu ter stont, Ende wat gi hier soect; ende bedien 26325 Willewi u letteren sien, Ende wi bidden u vriendelike Datgise ons geeft godertierlike, Datmense met crachte u niet geven en doe.’ - ‘Ic een hebbe gene letteren,’ sprac si doe; 26330 ‘Ende al haddic letteren, es dan Die coninc Claudas soe hovesche man Dat hi woude datmense mi name Mijns ondancs, dat ware scame.’ Hi seide: ‘wimoetse geven mi, 26335 Wedert u wille ocht onwille si; Ende doedijs niet godertierlike, Ic sal u doen wel haestelike Besoeken ende die met u sijn al, Dat ic die letteren ues ondancs sien sal.,’ 26340 Si seide: ‘Here, gi hebbets wel macht, Dat gi mi hier mogt doen cracht Den tijt dat ic ben in u hof; Maer werdic verloest hier of, Ende doedi op mi eneghe sake, 26345 Ic waens wel gecrigen wrake, Behout God mijn geslachte In hare doeght, in hare machte. Ende al benic in een vremt lant Dus eenlike ende onbekant, 26350 Nochtan benic, sijt seker das, Alse edel alse die coninc Claudas, U here, daer gi mede sijt.’ Die drossate seide tier tijt: Ԧnbsp; Dit ne sal u niet helpen moghen, 26355 Gi moet mi u letteren toghen.,’ [p. 177] Sine hadde gene, seide si. Hi dede .ij. seriante comen daer bi, Die die joncfrouwe ondersochten, Daer si niet an vinden en mochten. 26360 Doe beval hare cnape den naen Dat hi die letteren en wech worpe saen. Hi warpse int water mettien. Alse die drossate dat hadde gesien Hi liep al te hant daer toe: 26365 Die letteren waren gesonken doe. Die drossate ginc ten coninc saen Ende dede hem die dinc verstaen. Die coninc beval alsoe houde Datmense alle vaen soude 26370 Ende in enen tor lecgen daer, Tote dat men weten mochte al claer Wat die letteren meinen mochten, Ende te wien dat sise brochten. Dus was gevaen die joncfrouwe, 26375 Dies si hadde groten rouwe. Die coninc Claudas, die in sinen moet Begherde te wetene hoe dat stoet Met Arture ende met Lancelote doe Ende metten gebroderen daer toe, 26380 Hoe si hen hilden, ende in wat manieren, Hi sinde .ij. boden sciren, Ende deedse in Groten Bertangen varen Om daer af te wetene nymaren. Die boden hadden int overliden 26385 Vanden wintre grote pine tien tiden, Want int herte vanden wintre was. Si hadden aventure das, Dat si opten kersdach quamen Daer si den coninc Arture vernamen 26390 Te Carduel in dat lant van Gales, Daer Artur, sijt seker des, Hilt soe groet ende eerlijc hof, Dat hen allen wonderde daer of; Want die coninc gaf soe mildelike 26395 Den baroenen van sinen rike, Dat elkerlijc hadde van hen lieden Vanden sinen alsi scieden. Ende alse dat hof gesceden was Vraegden die boden den cnapen das, 26400 Ochtemen noit hadde gesien Den coninc soe groet hof vor dien, Omdat hi soe grote gichten gaf. Hem antwerde een knape daer af: ԍijn here ne hielt heden niet den dach 26405 Soe groet hof alsi te houdene plach; Want hi ende alle die van hier binnen Sijn drove in haren sinnen Om Lancelote nu ten stonden, Ende om die van der tafelronden, 26410 Die in ene queste sijn gevaren: Ende men hort van hen gene nymaren Hier binnen, noch cleine noch groet, Niet meer dan ochte si waren doet. Maer hadden si hier binnen gewesen 26415 Alsi hebben geweest vor desen, Mijn here soude hebben gehouden Soe groet hof, dat niet ne souden Andre coninge daer op dorren sien.’ Die cnapen hadden groet wonder van dien; 26420 Want si noit den coninc Claudas ne saghen Soe groet hof houden in haren daghen, Noch doen alsoe grote melthede Alse die coninc Artur daer dede, Soe dat si hen doe berieden 26425 Wat si doen souden, onder hen lieden. Die een seide ten anderen saen: ‘Ic ne weet wat gi wilt bestaen, Maer ic ne wille van hier henen niet Sceden, watter mi af gesciet; 26430 Want ic hier binnen sie oppenbaerlike Al die proueche van ertrike, Ende van den ridderscape mede Alle dueght ende hoveschede; Ende die daer meltheit scone wille sien 26435 Sie den coninc Arture over dien, Want hi es soe melde ende soe wert daer an, Dat in die werelt en es soe quaet man Noch soe gescoffirt, des ic seker bem, Moeste hi wandelen omtrint hem, 26440 Hine moeste beteren bi dien. Ende om dat ic an hem hebbe gesien Soe grote meltheit ic sal Mi bi hem houden min leven al. Gi moght varen alst u wille es.,’ 26445 Doe voer dander te Gaunes. Alse hi te Gaunes was comen, Ende die coninc hadde vernomen, Vraeghdi hem om nymaren. Dander seide sonder sparen: 26450 ‘Die coninc Artur es al gesont, Ende die meltste die leeft nu ter stont, Ende die beste man die ic weet altoe.’ Hi seide hem van den hove doe, Dat hi den coninc houden sach 26455 Te Carduel opten kerstdach. Hi vragede om Lancelote daer naer. Hi sprac dat mer niet af ne wiste daer, Want hi was in ene queste gevaren, Ende sine neven met hem waren 26460 Ende andre ridders mede tier stonde, Die waren van der tafelronde, Daer si alle soe sijn verloren Datmenre af niet mach ghehoren.’ Doe vraeghde die coninc Claudas 26465 Waer sijn geselle bleven was. Hi seide: ‘Hi bleef in Arturs hof; Want alsi wart geware daer of, Dat die coninc Artur was soe milde, Hi seide dat hi daer bliven wilde, 26470 Ende bleef daer, dat hi niet en quam.’ Doe wart die coninc Claudas gram, Want hi opghedouden was van kinde In sijn hof, ende hine minde. Dus bleef die knape in Arturs hof doe, 26475 Ende hi diende daer binnen doe soe. Dat hi quam metter coninginnen Ende diende hare daer inne. Si vrachde hem daer nare Op enen tijt wanen hi ware. 26480 Hi seide dat hi van Gaule was. Daer na vraeghde si hem das, Wine daer brachte. Doe seide hi: ‘Ne woudijs niet belghen op mi, Ic sout u secgen.’ Si antworde: 26485 Neen si niet, wat si horde. Doe seidi hare al die dinc, Hoene daer sinde Claudas die coninc, Ende hoe hi daer binnen bleef te hant Om die dueght die hire in vant, 26490 Ende hoe sijn geselle was Weder gekert ten coninc Claudas; Ende seide hare daer na saen Dat hi die joncfrouwe dede vaen, Die te Gaunes quam, ende bracht dare 26495 .j. sciltknecht ende .i. naen met hare. Die coninginne peysde daer bi Om hare nichten, die si Gesint hadde ter vrouwen van Lac, Die si sint ne sach noch ne sprac. 26500 Hi seide hare sulke gelike das, Dat si wel wiste dat haer nichte was. Die coninginne seide: ԗaenstu Dat hise gevaen houdt al nu?’ - ‘Ja hi, vrouwe, dat wetic wel; 26505 Hi es soe overmodech ende soe fel.,’ [p. 178] Die vrouwe maecte ene lettere doe, Die gafse hem, ende seide doe: Ԗare ten coninc Claudas, ende sech hem Dat icken grote alsic ben 26510 Sculdech te grotene, ende sech hem mede Dat ic noit hem ne mesdede, Ende dat hi heeft, sonder waen, Scande ende lelijcheit gedaen. Ghef hem dese lettere ende sech toe, 26515 Es dat sake dat hi alsoe doe Alse die letteren houden, het genoeght mi; Ende doet hijs niet, sie seker dat hi En gene dinc en dade noit ere, Die hem berou alsoe sere.,’ 26520 Die cnape dede dat hem bevolen was, Ende voer ten coninc Claudas, Dien hi te Gaunes vant, Ende gaf hem die letteren te hant, Ende seide ten coninc: ԍet sinne 26525 U groet mine vrouwe die coninginne, Arturs wijf, bi mi nu, Alse si sculdech es te grotene u. Ende ontbiet dat gi niet en laet des, Gine doet dat in die lettere es. 26530 Ne doedijs niet, het sal u mere Rouwen dan dinc dede noit ere.’ Alse Claudas dat ontbieden horde Hine gaf en ghene antworde Van onwerden, ende hi dede 26535 Die letteren lesen ter selver stede. Doe seide die de letteren las: ‘Ik ontbeit, here coninc Claudas, Die coninginne dat ghi wedergeft saen Hare joncfrouwe, die ghi hout gevaen, 26540 Op minne ende op hueschede; Ende si ontbiet u mede, Ne doedijs niet, u sal van dien Soe vele ende soe sere messcien, Dat u beter ware te voren 26545 Dat gi noit ne ware geboren; Ende gi sulter omme, dats noch mere, Verliesen beide lant ende ere, Ende int inde die doet ontfaen.’ Alse die coninc hadde verstaen 26550 Dat dreyghen vander coninginnen Hi warts al drove in sinen sinne, Ende seide dese wort doe, Daert alle die liede horden toe: ‘Nu siewi allegader gevaen.,’ 26555 Hi warp die letteren onder voete saen Alse hise gescoert hadde, ende seide Toten cnape sonder beide: Ԕarquijn, gereyde di ende vare Te dire vrouwen, ende sech hare: 26560 Die joncfrouwe, wat soes gesciet, Si en mach hare werden niet Om macht die sire toe doe; Maer ic salse houden emmertoe Gevaen. Ende daertoe noch mere: 26565 Ic sal hare doen onere Dore haren wille, ende daertoe mede Beide scande ende felhede, Meer dan ic soude, sonder waen, Hier te voren hebben gedaen. 26570 Ic ne ontsiese niet noch ne minne; Si es die ongetrouste coninginne Die ic weet; ic haetse daer bi. Ende sech hare vort, des biddic di, Dat icse niet eens spore werdech prise 26575 Noch haren leckere in ghere wise; Ende waer enech man soe coene Dat hijt dorste bestaen te doene, Men ware bat sculdech hare lijf Te bernen dan enech wijf; 26580 Want si doet enen licgen bi hare, Daer ic wel af weet al clare, Dien men sulken lof ende prijs geeft, Dat hi niet enen voet lants en heeft.’ Die cnape sciet van hem metter vart, 26585 Ende voer ter coninginnen wart. Hi quam op enen sondach, Die .viij. daghe vore sinxenen lach, Te Kamaloet, ende hi vant saen Die coninginne, die op was gestaen. 26590 Ende alsi Tarquine vernam Si was sere blide dat hi quam; Ende hi seide hare alsoe houde Dat hise heimelike spreken woude. Si leidene in bare camere daer naer, 26595 Ende dedene vor hare sitten daer. Hi telde hare al bloet Wat hare die coninc Claudas ontboet. Alse die coninginne hadde gehort Die boetscap ende die dorpere wort, 26600 Si werd met met droeffeiden bevaen, Ende dede den cnape ute gaen. Alsi daer binnen was allene Si viel in enen groten wene, Ende si seide: ԁy lieve vrient Lanceloet, 26605 Ne hieldi u niet over doet, Ende waende hi dat gi levende wert, Die dese wort sprac tonsweert, Hine ware niet soe cone Dat hi dit bestoede te done. 26610 Om dat hi waent dat ghi doet sijt Ne ducht hi niemanne nu ter tijt; Maeric ic hope sere, Dat bider hulpen van onsen here U sulen sien in corter stont 26615 Die van desen hove al ghesont, Ende ander liede, sonder waen, Alsi menechwerven hebben gedaen; Ende die worde die seide Claudas, Hi mach hem wel bewanen das, 26620 Dat hi die wort becopen sal Eer dit jaer sal liden al. Lieve vrient, ne begherdic nu Om ander dinc die comste van u, Dan om af te doene mine onnere, 26625 Soe soudicse begheren sere.’ Hare verlanghde sere doe Om sinxendach emmertoe, Omdat Lanceloet dan soude comen Te hove, dat hadsi vernomen. 26630 Nu salic dit lecgen neder Ende van Lancelote spreken weder Alsoe alse hi sciet van Sarras, Daer vor af gesproken was. |
Het avontuur zegt hier ter plaatse, Toen die jonkvrouw was gescheiden Van Carmeloet, dat ze die dag reed En de volgende, die er na ging, 26050 En de derde; maar het was toen Mooi en erg heet toe; Nochtans nee liet ze niet haar rijden. Ze herbergde te die tijd In een klooster van nonnen; maar 26055 Ze bleef erg ziek daar Van de hitte, die ze had die dag. De volgende dag toen ze op haar bed lag, En haar tijd dacht om op te staan, Ze was zo ziek, zodat ze niet op mocht. 26060 Ze lag daar 15 dagen ziek. Op een dag stond ze op daarna, Te ongemak en ongezond. Daar kwam een schildknaap te die tijd: Ze ging naar hem toen ze hem vernam, 26065 En vroeg hem waarvan hij kwam. Hij zei: ‘Ik kom van Carmeloet, Daar de koning grote blijdschap drijft, En allen die met hem zijn daar; Want hem is nieuws gekomen, 26070 Dat Lancelot geheel zond is, Dien men lange tijd voor dood hield.’ Toen de jonkvrouw dat hoorde, Ze was blijde om die woorden. Ze bleef daar totdat ze dacht 26075 Dat ze met gemak rijden mocht. Ze voer vandaar, en ze ging De zee met vrede, en ze reed, En haar gezelschap, tot zei vernamen Dat ze in de stad van Gaunes kwamen, 26080 Daar te die tijd de koning Claudas was, Die de machtigste koning was Van de hele wereld algemeen, Uitgezonderd de koning Arthur alleen; Want hij was zo machtig en verstandig, 26085 Dat de hele raad van Rome aan hem stond. De koning Claudas hij had toen Die van Gaute tot hem waart zo Overwonnen bij zijn verstandige doen, Zodat hem minden al de baronnen. 26090, Toen hij de jonkvrouw zag rijden Met zulke dure kleren van zijde, En breidel en zadel Verguld en rijk voerde beide, Hij vermoedde gelijk dat, 26095 Dat ze van Groot Bretagne was, En dat ze hem, opdat ze wilde, Wel nieuws zeggen zou Van de koning Arthur en daartoe Van Lancelot; dat was dat ding toen, 26100 Waartoe hij het meeste verlangen had, Van hem te weten nieuws, En van de 2 broeders. Toen riep hij Een ridder die bij hem was, En zei hem dat hij de jonkvrouw zei 26105 Dat ze tot hem komt zonder wachten. Hij voer naar haar met grote haast, En zei dat haar de koning ontbood. Ze zei: ‘De koning uw heer Geeft God blijdschap en eer 26110 Als een hoffelijke en rijke koning! Ik zou gewillig keren Met u, en spreken tegen hem, Maar dat ik zo zeer verlet ben, Dat ik niet mag keren nu: 26115 Ik bid dat het u niet vermoeit.’ Hij zei: ‘Ge mag nergens gaan: De koning wit u spreken, zonder twijfel, Al had hij meer haast dan gij doet.’ Ze zag dat het haar te doen stond, 26120 En zei, nadat die koning wilde. Dat ze graag keren zou. Ze keerde weer en ze ging Dat ze vond Claudas de koning; En toen ze tot hem zou gaan 26125 Ze beval haar knaap en de kleine Op haar te wachten, want ze zou Terug komen alzo gauw Als ze mocht; en ze is gelijk Daarna tot de koning gegaan. 26130 Toen de koning haar gewaar werd Hij stond op tegen haar met een vaart, En hij zei haar welkom te wezen. Ze zei tot hem na deze: ‘Heer, God beloon het u; ge hebt mij 26135 Tot u laten komen, ik bi u dat gij Me verhaalt bij welk ding.’ - ‘Ik zal het u zeggen,’ sprak di koning. ‘Ik wil, jonkvrouw, dat ge wacht En uw gezelschap, het is etenstijd, 26140 En ge hebt heden niet gegeten, Noch uw gezelschap, naar mijn weten.’ Hij deed zoveel, zodat ze daar Eten moest openbaar. Alzo gelijk als er gegeten was 26145 Liet ze voor hem komen de koning Claudas. Hij beval dat ze bij hem zat daar. Ze zat bij hem gereed daarna, Als die goed wist, dat haar Geslacht alzo hoog was 26150 Als was die van koning Claudas. De koning vroeg haar waarvan ze was. - ‘Heer, ik ben van het koninkrijk Van Londen,’ zei ze, Ժeker. Ik behoort tot Arthur’ s hof binnen 26155 En ben met de koningin.’ - Ԃen je dan van Arthur’ s hof,’ zei hij, Ԅan mag je me wel berichten Van een ridder, is vaak daar, Daar men mij van zegt, voor waar, 26160 Dat hij erg waardevol is nu ter tijd, En gezel is van de tafelronde: Hij is Lancelot geheten. Nu zou ik erg graag weten Of hij alzo goed en waard was 26165 Als van hem nieuws loopt.’ Ze zei: ‘Heer, ik ben zeker dus, Dat hij de beste van de wereld is, En die gracieuste die leeft, En de meest goede zeden heeft.,’ 26170 De koning zei: ‘Zeker, En lig hem niet kwalijk aan Is hij een goede ridder, zij het zeker dat; Want zijn vader een van de besten was Van de wereld van zijn ouderdom. 26175 Wel weet, dat me verwonderen zou Nee was hij niet beter dan andere volk. Nu zeg, gelijkt hem iets Zijn 2 neven?’ Ze zei: ‘Ja ze, bij rechte waarheid. 26180 Lionel is een der sterkste ridders nu Van de wereld, dat zeg ik u; En de jongere broeder Bohort Is nu zo ver voort gekomen, Dat men nauwelijks in de hof vinden zouden 26185 Zo’ n goede ridder van zijn ouderdom. En weet wel, waren ze terug gekomen Van een avontuur, die ze hebben genomen, Ze zouden komen met grote vaart, Met zulke grote lieden herwaarts, 26190 Ge zou ze niet een tijd mogen Van een dag in strijd gedogen; En me verwondert zeer hoe dat gij In dit land durft te blijven; omdat, Kwamen ze hier en mochten ze u vangen, 26195 Ze zouden u zonder twijfel dood slaan; En ze zijn erg geërgerd op u, Dat ge te onrechte houdt hun land nu, En onterfd hebt van hen Sinds dat ze kleine kinderen waren.,’ 26200 Toen de koning die zaak verstond Werd hij wel zeer te ongemak. Toen zei de koning tot haar: ԏm welke bezigheid kwam je hier? Ik weet wel, dat ge uit uw land niet 26205 Zonder grote bezigheid nee scheidde.’ Ze zei: ‘Die bezigheid, heer, Nee zeg ik u in geen keer.’ Toen peinsde gelijk de koning Dat ze nee was gekomen om geen ander ding 26210 Dan om te bespieden wat hij deed, En hoeveel ridders hij had mede, En of hij zou mogen opwachten De kracht van de tafelronden te die tijd. Toen eiste de jonkvrouw verlof, 26215 En wilde ruimen de konings hof. - ‘Watnog even,’ sprak de koning, Ԍaat me spreken mijn kamerling.’ De jonkvrouw wachtte; en daarna Toen de koning was gescheiden van haar 26220 Ze begon te peinzen heen en weer Omdat ze van de koning had gehoord, Dat de koning een verrader was En ontrouw; en viel in gevaar Van hem en van zijn lieden, 26225 Dat men haar iets mocht honen. Ze had liever, werd ze verraden, Dat ze haar pijn deden En smart aan haar lichaam Dan men haar brieven nam 26230 En men die brieven zou zien; Omdat ze wel peinsde wel van die, Dat de brieven mochten hebben in Van haar vrouwe de koningin Aller grootste geheim; 26235 En ze peinsde wel mede, Geviel het dat de koning haar liet vangen, Hij zou haar gelijk de brieven nemen: Dus mocht die raad ontdekt wezen Als die brieven waren gelezen. 26240 Toen ging ze daar ze de kleine vond, En gaf hem de brieven ter hand, En zei: ‘De koning heeft mij Hier laten letten, ik nee weet waarom: Toen ik scheidde van mijn vrouwe 26245 Beval ze me bij mijn trouw, Dat ik deze brieven zou houden En ik ze niemand liet ontvouwen Uitgezonderd diegene waar ze naar toe gaan. En als u ziet dat men mij wil vangen 26250 Of brieven bij mij zoeken, Neem de brieven, dat beveel ik u, En laat ze in het water neer vallen. Ze zijn me liever geheel verloren Dan men wist in deze plaats 26255 Mijn vrouwe geheimen.’ De kleine antwoordde haar: ‘Ik zal, Zie ik u in nood, al uw bevelen doen.’ Dus kwamen van deze overeen De jonkvrouw en de kleine onder hen twee. 26260 Meteen de koning raad zocht Wat hij daarmee het beste doen mocht; ԗant ik weet wel,’ zei hij, Dat ze hier mij hebben gezonden De 2 broeders, Bohort en Lionel, 26265 Om te ondervinden mijn doen En mijn macht te deze tijd; En ze heeft me nu gevonden In zo’ n punt, dat zag je, Dat ik hier niet heb bij mij 26270 De helft van de lieden, die voor dezen Altijd met mij zijn geweest. Hierbij zal ik gelijk zeggen Als ze terug komt in haar land, Dat ik op hen niet zou mogen wachten, 26275 Wilden ze op me komen strijden. En als ze horen dit nieuws Zo zullen ze komen gegaan Op ons met grote legerkracht, En brengen de koning Arthur’ s macht, 26280 Zodat men zal moeten duchten dan Van al het land de machtigste mannen: Niet alleen hen en hun manschappen, Maar de koning Arthur’ s lieden. Hiervan wil ik uw raad volgen, 26285 Opdat het getrouw is en niet kwaad.’ Toen antwoordde de drost daartoe: ‘Ik zeg u wat men er het beste toe doet. Ik waan wel dat deze jonkvrouw Enige brieven brengt op trouw, 26290 Daar haar de broeders mee zonden, Omdat ze het zal doen Enige van de baronnen nu; En waarom me dat lijkt zeg ik u, Want ge zal zien al gelijk 26295 Als de gebroeders komen in het land, Dat diegene, zij het zeker dit, Daar ze toe gezonden is Zal ten lieden van het land gaan, En zo vermanen en bidden gelijk, 26300 Dat ze zullen, naar mijn weten, Ter broeders gaan en van u scheiden. Hierbij raad ik aan dat ge ondervraagt Of die jonkvrouw brieven draagt. En als ze die heeft, laat die man 26305 Vangen, daar ze het naar toe brengt, En die jonkvrouw alzo, En al haar gezelschap toe. En leg haar gevangen daar, Zodat niemand meer nieuws van hoort 26310 Die haar zond te deze plaats; En ik zeg u voor waarheid, Dat me dit de beste raad lijkt Die u hiertoe te doen staat. Gij bent mijn verwant, ik ben u schuldig 26315 Ten besten aan te raden dat ik nu weet.’ De koning sprak hem aldus weer aan: ‘Nu ga ter jonkvrouw dan, En doe zo, dat ze u geeft Die brieven, die ze gebracht heeft.,’ 26320 Hij ging daar hij de jonkvrouw vond, En zei: ‘Ge bent gekomen in dit land Als bode, en ons is onbekend Welke boodschap ge nu terstond brengt, En wat ge hier zoekt; en omdat 26325 Willen we uw brieven zien, En wij bidden u vriendelijk Dat ge ze ons geeft goedertieren, Dat men ze met kracht u niet geven laat.’ - ‘Ik heb geen brieven,’ sprak ze toen; 26330 ‘Enal had ik brieven, is dan Die koning Claudas zo’ n hoffelijke man Dat hij wilde dat men ze mij nam Tegen mijn wil, dat was schande.’ Hij zei: ‘Ge moet ze mij geven, 26335 Of het uw wil of onwil is; En doe je het niet goedertieren, Ik zal u wal gauw laten Onderzoeken en allen die met u zijn, Dat ik die brieven tegen uw wil zal zien.,’ 26340 Ze zei: ‘Heer, gij hebt wel macht, Dat ge me hier mag doen kracht De tijd dat ik in uw hof ben; Maar word ik hiervan verlost, En doe je op mij enige zaken, 26345 Ik waan wel wraak te krijgen, Behoudt God mijn geslacht In haar deugd, in haar macht. En al ben ik in een vreemd land Aldus alleen en onbekend, 26350 Nochtans ben ik, zij het zeker dat, Alzo edel als de koning Claudas, Uw heer, dar ge mee bent.’ De drost zei te die tijd: Ԧnbsp; Dit nee zal u niet helpen mogen, 26355 Ge moet mij uw brieven tonen.,’ Ze had er geen, zei ze. Hij liet 2 bedienden daarbij komen, Die de jonkvrouw onderzochten, Daar ze niets aan haar vinden mochten. 26360 Toen beval ze haar knaap de kleine Dat hij die brieven gelijk weg wierp. Hij wierp ze in het water meteen. Toen de drost dat had gezien Hij liep al gelijk daartoe: 26365 De brieven waren gezonken toen. De drost ging gelijk ten koning En liet hem dat ding verstaan. Die koning beval alzo gauw Dat men ze allen vangen zou 26370 En in een toren leggen daar, Totdat men geheel duidelijk weten mocht Wat die brieven betekenen mochten, En tot wie dat ze die brachten. Dus was gevangen die jonkvrouw, 26375 Dus had ze grote rouw. De koning Claudas, die in zijn gemoed Begeerde te weten hoe dat het stond Met Arthur en met Lancelot toen En met de gebroeders daartoe, 26380 Hoe ze zich hielden, en in wat manieren, Hij zond snel 2 boden, En liet ze in Groot Bretagne gaan Om daarvan nieuws te weten. Die boden hadden in het overgaan 26385 Van de winter grote moeite te die tijd, Want het in het hart van de winter was. Ze hadden avontuur dat, Dat ze op de Kerstdag kwamen Daar ze de koning Arthur vernamen 26390 Te Carmeloet in dat land van Gales, Daar Arthur, zij het zeker dus, Hield zo’ n groot en luisterrijk hof, Dat hen allen verwonderde daaraf; Want de koning gaf zo mild 26395 De baronnen van zijn rijk, Dat elk had van hen lieden Van de zijne toen ze scheidde. En toen dat hof gescheiden was Vroegen de boden de knapen dat, 26400 Of men nooit had gezien De koning zo’ n groot hof voor dien, Omdat hij zo grote giften gaf. Hen antwoordde een knaap daarvan: ԍijn heer nee houdt heden niet de dag 26405 Zo’ n groot hof zoals hij te houden plag; Want hij en allen van hier binnen Zijn droevig in hun zin Om Lancelot nu ten stonden, En om die van de tafelronden, 26410 Die in een avontuur zijn gegaan: En men hoort van hen geen nieuws Hier binnen, noch klein noch groot, Niet meer dan alsof ze dood waren. Maar hadden ze hier binnen geweest 26415 Zoals ze zouden geweest voor deze, Mijn heer zou hebben gehouden Zo’ n groot hof, dat niet nee zouden Andere koningen daarop durven zien.’ De knapen hadden grote verwondering van die; 26420 Want ze nooit de koning Claudas nee zagen Zo’ n groot hof houden in hun dagen, Noch doen alzo grote mildheid Zoals de koning Artur daar deed, Zodat ze hen beiden toen beraden 26425 Wat ze doen zouden, onder hen lieden. De ene zei ten andere gelijk: ‘Ik weet niet wat gij wil doen, Maar ik nee wil van hier heen niet Scheiden, wat er me van gebeurt; 26430 Want ik zie hier binnen openbaar Al de dapperheid van aardrijk, En van de ridderschap mede Alle deugd en hoffelijkheid; En die daar mooie mildheid wil zien 26435 Zie de koning Arthur voor die, Want hij is zo mild en zo waard daaraan, Dat in de wereld is er geen zo’ n kwade man Noch zo geschoffeerd, dat ik zeker ben, Moest hij wandelen omtrent hem, 26440 Hij moest verbeteren bij die. En omdat ik aan hem heb gezien Zoծ grote mildheid zal ik Mij bij hem houden al mijn leven. Ge mag gaan als het uw wil is.,’ 26445 Toen voer de ander te Gaunes. Toen hij te Gaunes was gekomen, En de koning hem had vernomen, Vroeg hij hem om nieuws. De ander zei zonder ophouden: 26450 ‘De koning Arthur is geheel gezond, En de mildste die leeft nu terstond, En de beste man die ik weet al toe.’ Hij zei hem van het hof toen, Dat hij de koning houden zag 26455 Te Carmeloet op de Kerstdag. Hij vroeg om Lancelot daarna. Hij sprak dat men er niets nee van wist daar, Want hij was in een avontuur gegaan, En zijn neven met hem waren 26460 En andere ridders mede te die tijd, Die waren van de tafelronde, Daar ze allen zo zijn verloren Dat men er niets van mag horen.’ Toen vroeg de koning Claudas 26465 Waar zijn gezel gebleven was. Hij zei: ‘Hij bleef in Arthur’ s hof; Want toen hij daarvan gewaar werd, Dat de koning Artur was zo mild, Hij zei dat hij daar blijven wilde, 26470 En bleef daar, zodat hij niet kwam.’ Toen werd de koning Claudas gram, Want hij opgevoed was van kind In zijn hof, en hij hem minde. Dus bleef die knaap in Arthur’ s hof toen, 26475 En hij bediende daar binnen toen zo. Dat hij kwam met de koningin En bediende haar daarin. Ze vroeg hem daarna Op een tijd waarvan hij was. 26480 Hij zei dat hij van Gaule was. Daarna vroeg ze hem dat, Wie hem daar bracht. Toen zei hij: ‘Neen wil je niet op mij verbolgen, Ik zou het u zeggen.’ Ze antwoordde: 26485 Neen het niet, wat ze hoorde. Toen zei hij haar al die dingen, Hoe hen koning Claudas daar zond, En hoe hij daar binnen bleef gelijk Om de deugd die hij er vond, 26490 En hoe zijn gezel was Terug gekeerd tot koning Claudas; En zei haar daarna gelijk Dat hij die jonkvrouw liet vangen, Die te Gaunes kwam, en bracht daar 26495 Een schildknecht en een kleine met haar. De koningin peinsde daarbij Om haar nicht, die zij Gezonden had ter vrouwe van Lac, Die ze sinds niet zag noch niet sprak. 26500 Hij zei haar zulke gelijkenis dat, Dat ze wel wist dat het haar nicht was. De koningin zei: ԗaant u Dat hij haar gevangen houdt al nu?’ - ‘Ja hij, vrouwe, dat weet ik wel; 26505 Hij is zo overmoedig en zo fel.,’ Die vrouwe maakte een brief toen, Die gaf ze hem, en zei toen: ‘Ga ten koning Claudas, en zeg hem Dat ik hem groet zoals ik ben 26510 Schuldig hem te groeten, en zeg hem mede Dat ik nooit hem nee misdeed, En dat hij heeft, zonder twijfel, Schande en lelijkheid gedaan. Geef hem deze brief en zeg er toe, 26515 Is het zaak dat hij alzo doet Als die brieven bevatten, het me vergenoegt; En doet hij het niet, het is zeker dat hij Geen ding deed nooit eerder, Die hem berouwde alzo zeer.,’ 26520 De knaap deed dat hem bevolen was, En voer ten koning Claudas, Die hij te Gaunes vond, En gaf hem die brieven gelijk, En zei ten koning: ԍet zin 26525 U groet mijn vrouwe de koningin, Arthur’ s wijf, bij mij nu, Zoals ze schuldig is u te groeten. En ontbiedt dat ge niet laat dit, Ge doet dat in die brief is. 26530 Nee doe je het niet, het zal u meer Berouwen dan ding deed nooit eerder.’ Toen Claudas dat ontbieden hoorde Hij gaf hem geen antwoord Van onwaardigheid, en hij liet 26535 Die brieven lezen terzelfder plaats. Toen hij die brieven las: ‘Ik ontbied, heer koning Claudas, De koningin dat ge terug geeft gelijk Haar jonkvrouw, die gij gevangen houdt, 26540 Op minne en op hoffelijkheid; En ze ontbiedt u mede, Nee doe je het niet, u zal van dien Zoveel en zo zeer misgaan, Dat u beter was tevoren 26545 Dat ge nooit nee was geboren; En ge zal er om, dat is noch meer, Verliezen beide land en eer, En in het einde de dood ontvangen.’ Toen de koning had verstaan 26550 Dat dreigen van de koningin Hij werd geheel droevig in zijn zin, En zei toen deze woorden, Daar het alle lieden toehoorden: ‘Nu zijn we allemaal gevangen.,’ 26555 Hij wierp de brieven gelijk onder de voeten Toen hij ze had verscheurd, en zei Tot de knaap zonder wachten: Ԕarquijn, bereid je en ga Tot uw vrouwe, en zeg haar: 26560 Die jonkvrouw, wat zo er gebeurt, Ze krijgt haar niet Om macht die ze er toe doe; Maar ik zal haar immer toe houden Gevangen. En daartoe noch meer: 26565 Ik zal haar oneer doen Vanwege haar, en daartoe mede Beide schande en felheid, Meer dan ik zou, zonder twijfel, Hier tevoren hebben gedaan. 26570 Ik nee ontzie haar niet noch nee min; Ze is de ontrouwste koningin Die ik weet; ik haat haar daarbij. En zeg haar voorts, dat bid ik u, Dat ik haar geheel niet waardig prijs 26575 Noch haar te likken op geen wijze; En was er enige man zo koen Dat hij het durfde bestaan te doen, Men was beter schuldig haar lijf Te verbranden dan enig wijf; 26580 Want ze laat een bij haar liggen, Waarvan ik al duidelijk van weet, Die men zulke lof en prijs geeft, Dat hij niet een voet land heeft.’ De knaap scheidde van hem met een vaart, 26585 En voer ter koningin waart. Hij kwam op een zondag, Die 8 dagen voor Pinkster lag, Te Carmeloet, en hij vond gelijk De koningin, die op was gestaan. 26590 En toen ze Tarquijn vernam Ze was zeer blijde dat hij kwam; En hij zei haar alzo gauw Dat hij haar heimelijk spreken wilde. Ze leidde hem in haar kamer daarna, 26595 En liet hem voor haar zitten daar. Hij vertelde haar al bloot Wat haar de koning Claudas ontbood. Toen de koningin had gehoord De boodschap en die schandelijke woorden, 26600 Ze werd met droefheid bevangen, En liet de knaap er uit gaan. Toen ze daar alleen binnen was Ze viel in een grote huilbui, En ze zei: ‘Aai lieve vriend Lancelot, 26605 Nee hield hij u niet voor dood, En waande hij dat gij levend was, Die deze woorden tot ons waart sprak, Hij was niet zo koen Dat hij dit bestond te doen. 26610 Omdat hij waant dat gij dood bent Nee vreest hij niemand nu ter tijd; Maar ik hoop zeer, Dat met de hulp van onze heer U zullen zien in korte tijd 26615 Die van dit hof geheel gezond, En andere lieden, zonder twijfel, Zoals ze menigmaal hebben gedaan; En die woorden die Claudas zei, Hij mag zich wel wanen dat, 26620 Dat hij die woorden bekopen zal Eer dit jaar geheel voorbij zal gaan. Lieve vriend, nee begeer ik nu Om andere dingen de komst van u, Dan om af te doen mijn oneer, 26625 Dat zou ik zeer begeren.’ Ze verlangde toen zeer Om Pinksterdag immer toe, Omdat Lancelot dan zou komen Te hof, dat had ze vernomen. 26630 Nu zal ik dit neerleggen En van Lancelot weer spreken Alzo zoals hij scheidde van Sarras, Daarvoor van gesproken was. |
Daventure seeght alse Sarras 26635 Van Lancelote gesceden was Om te varne te hove ward, Dat Lanceloet quam te Belyas ter vart, Dien hi af hadde gesteken dare, Om te wetene ocht hi doet ware. 26640 Alse hire quam was Belyas Op gericht alsoe gewont alse hi was, Ende sat wel na ochte hi ware doet. Mettien horde luden Lanceloet In den casteel hoghelike. 26645 Hi sach ten mure wart haestelike, Ende hi sach vrouwen ende joncfrouwen, Die derward quamen hem scouwen. Hem wonderde wat dat ware. Die naen quam te hem daer nare, 26650 Die jegen Sarrase sprac ere, Ende seide tot hem: ‘Here, U es wel gesciet, secgic u, Ende bat dan gi selve waent nu. Doedi minen raet, ghi sult en wech gaen 26655 Dien tijt dat ghire toe mocht verstaen.,’ [p. 179] Binnen dat hi sprac dese tale Quam een ridder gewapent wale An der selver gheliken dat was Te voren gewapent Belyas. 26660 Hi sprac tote Lancelote alsoe houde Dat hi hem van hem hoeden soude: Hi ontseide hem vrede, ende ter vart Liet hi lopen te Lancelote wart, Ende gheraecte Lancelote soe, 26665 Dat hine stac dor die scoudere doe, Ende gaf hem soe groet ene wonde, Dat hi nicken moeste tier stonde Opt gereide van sinen perde; Maer hine viel niet ter eerde. 26670 Lanceloet, die wel gevoelde das, Dat hi sere gewont was, Ende el niet ne hadde dan sijn swert, Hi rechte hem ten anderen wert. Si d[ecten hen] metten scilden saen, 26675 Ende g[ingen] grote slage slaen, Soe dat Lanceloet enen slach ommedroech, Ende den riddere soe sere sloech, Dat hi hem dorsloech, sonder saghe, Helm ende cofye metten slaghe, 26680 Ende hem int vleesch soe ginc dat swart, Dat hem dbloet sere liep nederwart. Ende Lanceloet waende wel alsoe saen Den riddere ter erden slaen Met dat hine sloech soe onsachte; 26685 Maer dander was van sulker machte, Ende soe vroem, dat hi maecte ghebaer Ochte hem die slach niet ne derde een haer, Ende liep Lancelote op soe besonder, Dats Lancelote hadde groet wonder, 26690 Alse die niet ne waende hebben vonden Sulke cracht ane hem tien stonden. Si ondersloghen hen heerde Elkerlijc met sinen sueerde. Si sloghen te stucken op ende neder 26695 Scilde, halsberghe, wech ende weder. Si vochten soe lange ende soe sere, Dat die ridder ne mochte niet mere. Hi hadde soe vele cleinre wonden Ende grotere tier stonden, 26700 Datten gheen man ne hadde gesien, Hem ne hadde ontfarmt van dien. Hi bloede soe sere tier uren, Dat wonder was hoe hi mochte duren. Alsi hem onder sach soe sere, 26705 Dat hi ne mochte gedoghen niet mere, Sette hi hem ter vloecht ter vart, Ende vloe ten castele wart. Lanceloet, die erre was ende heet, Reet na ende volghdem gereet, 26710 Soe dat die ghene inden casteel vloe, Alse die seker waende wesen doe, Dat Lanceloet niet soe coene en ware Dat hi hem in den casteel volghde nare; Maer hi was alse die niet en ontsach. 26715 Hi quam na. Alse dat dander sach Wert hi sere ververt van desen, Dat hi wel doet waende wesen. Die vanden castele worden van dien Tonghemake alse sijt hadden gesien; 26720 Want si hadden vrese groet Datten Lanceloet soude slaen te doet. Men begonste thant aldaer Maken herde groet mesbaer. Hi vloe soe verre, dat hi vernam 26725 Dat hi ten meesten torre quam, Ende hi vant die porte ontdaen, Ende hi reet daer binnen saen. Daer waren opten graet doe Wel tote .xx. ridders toe, 26730 Wel gewapent, die neder wouden gaen Ende den riddere te staden staen. Si lietene liden aldaer, Ende daer Lanceloet volghde naer, Ende die trappen op woude riden, 26735 Si doetden sijn part tien tiden, Soe dat hi viel ter ere siden wert Ende ter andere sijn pert. Hi stont weder op tier ure, Alse die hem noit om aventure 26740 Ne te mayerde, die hem gevel; Ende sijn groet herte vermaendene wel Te wrekene sine scande saen, Die hem aldaer was gedaen. Hi verhief te hant sijn suart, 26745 Ende begonste metter vart Also stoutelike alsi tier stonde Slach ne hadde ghehadt noch wonde. Ende den irsten dien hi gerochte Sloech hi metten swerde soe onsochte, 26750 Dat hem in die herschenen sanc ter vart, Ende vanden grate rolde neder wart. Hi liep den anderen op tien tiden, Ende sloech vaste in beiden siden. Dandere setten hen ter werre 26755 Ende vochten met groten gherre. Si sloghen op hem ende staken Soe dat si den scilt deden craken Ende den helm dorslogen toe, Ende loedene met slagen soe, 26760 Op hem slaende wech ende weder, Dat hi vanden trappen viel neder. Hi stont op ende woude saen Haers ondancs in die zale gaen; Maer hi gevoeldem vermoyt soe sere, 26765 Dat hi te done hadde vele mere Dat hi sire rasten plaghe: Hi hadde ontfaen soe vele slaghe, Maer hine toghets en ghene ghelike. Hi gereide hem dapperlike 26770 Die trappen op werd te gane. Ende alse hi was in desen bestane Quam een ridder an hem gevallen, Die de meeste was van hen allen, Diene doe van achter bestont, 26775 Ende metten armen bevinc tier stont, Ende met crachte droech tenen putte ward, Daer hine in waende werpen ter vart; Maer eer hine droech iet verre Soe ontwranc hem Lanceloet soe verre, 26780 Dattie riddere viel op sijn knien; Ende alsi hem op richten woude met[tien] Gaf hem Lanceloet .i. slach te handen Dat hine cloef toten tanden. Lanceloet liep ten andren toe, 26785 Die opten graet waren doe, Alse die al verwoede dor das, Dat hem die opganc verseght was. Alsene die ghene comen saghen, Die hadden gheproeft van sinen sla[ghen], 26790 Ende dine doe niet ne machten Onder doen met haren crachten, Ende van hem soe waren ververt, Dat si niet ne dorsten ontbeiden sijn swert, Alse die wisten, dien hi gerochte, 26795 Dat hi niet langer leven ne mochte, Si vlouwen alle tien tiden Ter ere ende ter andre siden. Doe ginc hi in die zale te hant, Daer hi en genen weder af ne vant, 26800 Ende dorsochte die cameren alle, Alse die waende vinden bi gevalle Den ghenen daer hi jegen vacht daer; Ende hi ginc soe verre daer naer, Dat hi in enen bogard quam, 26805 Daer hi doe .iiij. seriante vernam, [p. 180] Wel geapent utermaten, Die bi enen pawelgoen saten; Ende in midden onder hen was geset Mijns heren Waleweins broder Mordret, 26810 In starken boyen ende in swaren, Ende in vingherline die dobbel waren. Alse Lanceloet werd geware das, Hi sach wel dat Mordreit ghevaen was. Hi riep hen dat si waren doet, 26815 Ende si vielen in vresen groet Alsine comen saghen te hen ward. Si setten hen ter vlocht metter vart, Ende Lanceloet, die hem niet sette Hen te volgene, quam te Mordrette. 26820 Hi loestene ende maecte hem vroet das, Dat hi Lanceloet van Lac was. Dies was Mordreit herde blide, Ende danckes hem sere tien tide. Hi vrachde hem oec metter vart 26825 Bi wat aventuren hi quam dar wart. Lanceloet ondecte hem na sine macht Hoe hi ten verbodenen berghe vacht, Ende hoe hi hem sette van dane Int vresselijc foreest te gane, 26830 Ende hoe hi van daer, in warre dinc, Ter fonteynen van .ij. sycamoren ginc. Binnen dien datsi in die tale waren Quam daer ene joncfrouwe gevaren, Die herde scone was van live. 26835 Si geleec wel enen edelen wive; Ende daer si Lancelote sach Viel si hem te voeten ende seide: ԁy wach, Doet mi ghenade, live here, Ende den casteel, dies biddic sere! 26840 Ende die hier sijn, doet hen ghenaden, Ende ne doet mi niet meer scaden Dan ghi hebt ghedaen tot nu. Het es dus sculdech te ghenoeghene u, Want ghi hebt mi grote scade gedaen; 26845 Ghi hebt minen broder doet, sonder waen, Ende enen anderen soe sere gewont,. Dat hi niet ontgaen ne mach ter stont, Ende minen vader in dander side, Dats mi grote scade nu ten tide. 26850 Hier bi doedi grote sonde, here, Mesdoedi jegen mi mere.’ Tierst dat Lanceloet sach dat Si weende ende ghenade bat Ende hem te voeten viel alsoe, 26855 Hem ontfarmes sere doe. Hi hiefse op al sonder beide Vander eerden, ende seide: ԓoete joncfrouwe, hebbic u gedaen Alsoe grote scade alse ghi doet verstaen, 26860 Dat rouwet mi sere, dat secgic u. Ic bidde dat ghijt mi vergeeft nu Op die vorwarde, dat ic vort an Mesdoen ne sal en ghenen man Die te ure pertien sal horen, 26865 Opdat icken kinne te voren.’ - ‘wel groten danc, here,’ seide si, ‘Ende ic vergeeft u al hier bi.’ Doe seide Lanceloet: ‘Ic bidde u, Dat gi mi den riddere toent nu 26870 Dien ic volgede hier binnen, Want ic soudene gherne kinnen, Ochte ten minsten ontwapent sien.’ - ‘Hi es gewont,’ seide si nadien, ‘Dat hi vor u niet comen ne mochte. 26875 Ghi hebtene mesmaect soe onsochte, Hine sal binnen ere maent niet op staen.’ Lanceloet bat dat si tot hem soude gaen Ende secgen dat hine woude sien. Die joncfrouwe ginc der ward mettien. 26880 Een knape quam tot hem alsoe houde, Ende bat hem dat hi wech varen soude; ԗant hier sulen comen al gheheel Alle die sijn in desen casteel, Die u doet sulen slaen, moghen si, here. 26885 Si sijn op u ghehadt soe sere Omdat ghi haren here sloecht doet Ende sine .ij. sonen, die sonder genoet Hier waren, want mense kande Over die beste ridders vanden lande.,’ 26890 Mordreit seide te hant tot hem: ‘Here, nadat ic verloest bem, Help daertoe dat ic gewapent si, Dat ic u moghe staen bi, Want ghi dunkets mi hebben noet.,’ 26895 - ‘Ne hebt ghene vrese,’ sprac Lanceloet, ‘Ik ne sal niet messcien nu Alse langhe alsic ben bi u.’ Doe vraeghde hi den cnape das, Die de nymare brachte, wie hi was? 26900 Die knape antworde te hande: ‘Here, ic ben van uwes vader lande, Daer hi here af was ende coninc.’ - ‘Watwestu,’ sprac hi, ‘Van dire dinc?’ Hi seide: ‘Here, ic weet wel dat ghi 26905 Mijn her Lanceloet sijt.’ Ende hi Ne lyets noch ne wederseide; Maer hi hiet dat hi hem sonder beide Leidde daer die wapenen waren; Ende hi deedt al sonder sparen, 26910 Want hi leiddene al te hant Daer hi helme ende scilde vant Ende wapene alsoe vele alse hi woude. Mordreit wapende hem alsoe houde, Ende hi seide tote Lancelote saen: 26915 ‘weder willewi hier bliven ochte gaen?’ Die cnape seide: ԍijn raet es dat ghi Hier binnen niet ne blieft, bedi Ghi hebse soe mesmaect, dat ic u Beiden rade dat ghi wech vaert nu.,’ 26920 Lanceloet seide: Ԉaddewi peerde Wi souden varen onser veerde.’ Die cnape seide alsoe houde Dat daer bi niet bliven ne soude; ԍaer ghi moet volghen mi.,’ 26925 Si soudent gherne doen, seiden si. Ende tierst dat si ut quamen Alsoe ghewapent, si vernamen Liede die dreven ghemeinlike Den meesten rouwe van ertrike. 26930 Ende alsi Lancelote hadden gesien Si vlouwen allegader mettien. Hi quam neder int hof te hant, Daer hi tot .xx. peerden vant. Lanceloet namer .ij. na desen, 26935 Die hem best dochten wesen. Hi nam deen sonder lette, Ende dander gaf hi Mordrette. Hi vraeghde den cnape also houde Ochte hi met hem varen woude? 26940 Die cnape antwerde: ja hi. Hi gaf hem een pert. Doe voren si Dore die straten, tot dat si quamen Ter porten, die si open vernamen. Alse si uut waren vraeghde Lanceloet 26945 Den knape hoet daer binnen stoet, Ende waeromme die ridders doe, Die hi daer vant, die fonteyne hoedden soe? Die knape seide: ‘Here, ic sal U die waerheit hier af secgen al. 26950 Hets waer, dat die .ij. ridders, twaren, Die ghi doet sloecht, ghebrodere waren. Si waren, dies es leden .x. jaer, Van groten ridderscape waert ende maer, Ende bi dogheden menegherande 26955 Waren si bekent in vele lande. [p. 181] Si quamen, alsic horde daer of, Op enen sinxendach in Arturs hof, Ende heeschden te sine tier stonde Int gheselscap vander tavelronde. 26960 Die coninc ende die baroene Ne kinden niet van haren doene Ende wederseident. Si vraghden doe Twi mense wederseide alsoe? Die coninc seide: ԏmdat wi u 26965 Niet ne kinnen noch u ridderscap nu.’ Die outste seide tier stont: ‘Here, na dat u noch niet en es cont Van onsen ridderscape, ghi Sulter noch af horen, dat hopewi.,’ 26970 Si waren erre ende drove das, Ende quamen te haren vader Broadas. Si seiden hem wat si vonden int hof. Hi vraeghden wat si souden doen daer of. Deen seide: ‘wisouden soe vele 26975 Ghedoen met wapenspele, Dat ons kinden die van Arturs hove.’ - ‘Ic sal u dan secgen wat ics love,’ Sprac die vader, ‘ende minen raet. Ghi sult hoeden di[e font]eyne, die staet 26980 Hier vore, in dire manyren Vortmeer, sonder falgieren, Dat ghi josteren sult jegen alle Diere comen sulen bi gevalle. Die ridders die hoeren te Arture 26985 Varen soeken aventure Achter lande: alsi dit verstaen Si sulen herwart comen saen. Het ne sal niet moghen sijn, sidi nu Also goet alsemen seeght van u, 26990 Sine selen van u beden Dicke ghescoffirt sceden, Ende met dat si vermoyt selen wesen Ende ghi versch ende gherust tot desen.’ Doe deden si te hant bi dien done 26995 Daer richten .ij. pawelgoene Daer ghise vont in den pleyne, Ende namen in hoedden die fonteyne, Dat si jegen hen allen wouden Josteren, diere comen souden; 27000 Soe dat noit sint riddere ne viel an, Hine sciet ghescoffiert van dan: Soe dat mijn her Walewein, alsict vernam, Hem vierder van ridders daer quam, Die waren vander tafelronden: 27005 Si josterden daer tier stonden, Soe dat hi af stac den suerten Belyas, Die van u afgesteken was; Ende Bryadan, dien ghi soe versaghet, Dien ghi inden casteel jaghet, 27010 Josteerde daer na jegen hem, Ende staken af, dies ic seker bem. Ende daerna jegen die .iij. gesellen Josteerde hi, die alle vellen. Dus stac hise af alle viere, 27015 Ende gaf hen hare perde weder sciere Omdat si waren vander tafelronden. Ende alse die lantsliede verstonden Dat si sulke .iiij. ridders doe Af hadden gesteken alsoe, 27020 Hieten sine te hant: Bryadas Sonder meester, omdat hem dat gevallen was, Omdat hi af stac Waleweine, Die noit man af ne stac in pleine. Dese name bleef hem emmertoe, 27025 Omdat nyman ne waende doe Dat hi meester vinden mochte Na datten daventure daer toe brochte Dat hi Waleweine afstac soe; Maer nu eest comen daer toe, 27030 Dat ghine hebt ondergedaen Ende doet gheslaghen, sonder waen. Oec eest scade herde groet Dat si sijn soe haestelike doet.’ Lanceloet seide: ‘Sijn si doet nu ter stont?,’ 27035 Die knape seide: ‘Si waren soe gewont, Dat si storven al te handen Alsi beetten onder der liede handen. Noch hebdi hen ghedeert mere. Gedinct u iet van ghenen here, 27040 Die u werpen woude in den putte? Dat was Harre beider vader Broadas.’ - ‘Dat es mi leet,’ antwerde hi; ԍaer na dien dat aldus si, Wi motent alsoe ghedoghen, 27045 Niet bedi dune heels mi gheloeghen, Ochte men dede mi, sonder waen, Gister navont loghene verstaen, Want mi waerlike geseght was Dat Waleweine af stac Belyas.,’ 27050 – ‘Hine dede,’ sprac die cnape dan; ‘Bryadas hadde Belyas wapene an Alsine af stac. Bi desen sprac Tvolc datten Belyas af stac.’ Dus sprekende quamen si ghereden 27055 In dat foreest onder hen beden, Daer si den riddere ontmoetten doe, Die Lancelote sochte emmertoe. Ende daer hi in die leitiere lach Riep hi Lancelote daer hine sach: 27060 ԁy edel riddere, ic bidde u Genaden, gheneest mi nu Van den grooten rouwe daer ic in bem;’ Ende seide vort tot hem: ‘Here, ne siet niet op die dorperhede, 27065 Die ic in mijn huys jegen u dede; Ic ne kinde u niet.’ Ende hi leide Sine hande te gadere sonder beide, Ochte hi bade Gode onsen here. Ende Lancelote ontfarmets sere, 27070 Ende vergaf hem dat hi hadde mesdaen. Hi trac hem den schicht uten knie saen. Dander seide: ԇod mote u loen gheven, Ghi hebt mi weder ghegheven mijn leven, Ende haddic ersatre nu, 27075 Ic ware genesen, secgic u; Ic ben soe verlicht nu te tiden, Ic sal cortelike moghen riden.’ - ԇheneesdi, dats mi lief sere. Ghi deedt mi in u huys grote ere: 27080 Dat u dit es gesciet dese warf Dankes den here die dor u starf; Want het es bi sinen wille mere Ende bi ure verdienten, here, Dan bi doegeden die es in mi. 27085 Nu mochdi thuyswart varen, wildi, Ende segt Bandemagus over waer, Dat ic hebbe vonden wel naer Alle die in die queste waren; Ende omdat ghi sult te hove varen 27090 Segt hem dat hire sie soe hi irst mach, Ocht ten minsten opten sinxendach.’ Hi gheloefde hem te done alsoe, Ende hi sciet van hem doe. Doe seide Lanceloet gereet 27095 Toten knape, die met hem reet: ԍoghedi varen ten verbodenen hille Ene boetscap doen dor minen wille? Ic souts u weten groten danc.’ Hi seide: ‘Het en es gheen wech soe lanc 27100 Darmen riden mochte ochte gaen, Ic ne sout dor uwen wille bestaen; Maer daer ghi segt en mach nyman comen Hine hebbe eer orlof genomen An den riddere diere behort toe.,’ 27105 Lanceloet antworde hem doe: [p. 182] ‘Daar en es gheen verbieden an. Alse ghi daer comt segt dan Minen ghesellen dat si Niet langere ne ontbeiden na mi; 27110 Want ic te Arturs hove vare, Ende si sulen mi vinden dare Daer die coninc sijn hof houden sal In sinxendaghe, hebbics geval.’ Die knape voer te hen lieden saen. |
Het avontuur zegt toen Sarras 26635 Van Lancelot gescheiden was Om te hof waart te gaan, Dat Lancelot kwam te Belyas ter vaart, Die hij af had gestoken daar, Om te weten of hij dood was. 26640 Toen hij er kwam was Belyas Opgericht alzo gewond als hij was, En zat wel bijna alsof hij dood was. Meteen hoorde luiden Lancelot In het kasteel hoog. 26645 Hij zag ter muurt waart haastig, En hij zag vrouwen en jonkvrouwen, Die derwaarts kwamen hem aanschouwen. Hem verwonderde wat dat was. Die kleine kwam tot hem daarna, 26650 Die tegen Sarras eerder sprak, En zei tot hem: ‘Heer, U is goed geschied, zeg ik u, En beter dan ge zelf waant nu. Doe je mijn raad, ge zal weg gaan 26655 Die tijd dat e er toe mocht verstaan.,’ Binnen dat hij sprak deze woorden Kwam een ridder goed gewapend Aan dezelfde gelijkenis dat was Tevoren gewapend Belyas. 26660 Hij sprak tot Lancelot alzo gauw Dat hij zich van hem hoeden zou: Hij ontzei hem vrede, en ter vaart Liet hij lopen tot Lancelot waart, En raakte Lancelot zo, 26665 Dat hij hem toen door de schouder stak, En gaf hem zo’ n grote wond, Dat hij knikken moest te die tijd Op het zadel van zijn paard; Maar hij nee viel niet ter aarde. 26670 Lancelot, die wel voelde dat, Dat hij zeer gewond was, En niet anders nee had dan zijn zwaard, Hij richtte hem ter andere waart. Ze bedekten zich met de schilden gelijk, 26675 En gingen grote slagen slaan, Zodat Lancelot een slag sloeg, En de ridder zo zeer sloeg, Zodat hij hem doorsloeg, zonder sage, Helm en bedekking met een slag, 26680 En hem in het vlees zo dat zwaard ging, Dat hem het bloed zeer naar beneden liep. En Lancelot waande wel alzo gelijk De ridder ter aarde te slaan Met dat hij hem zo hard sloeg; 26685 Maar de ander was van zulke macht, En zo dapper, zodat hij een gebaar maakte Of hem die slag niet nee deerde een haar, En liep op Lancelot zo bijzonder, Zodat Lancelot had grote verwondering, 26690 Als die niet nee waande hebben gevonden Zo’ n kracht aan hem te die tijd. Ze sloegen hen hard Elk met zijn zwaard. Ze sloegen te stukken op en neer 26695 Schilden, harnassen, heen en weer. Ze vochten zo lang en zo zeer, Dat die ridder nee mocht niet meer. Hij had zoveel kleine wonden En grotere te die tijd, 26700 Dat het geen man nee had gezien, Hij nee had zich ontfermd van die. Hij bloedde zo zeer te dat uur, Dat wonder was hoe hij het mocht verduren. Toen hij hem zo zeer onder zag, 26705 Dat hij het niet meer gedogen mocht, Zette hij hem ter vlucht ter vaart, En vloog te kasteel waart. Lancelot, die gergerd was en heet, Reed na en volgde hem gereed, 26710 Zodat diegene in het kasteel vloog, Als die zeker waande te wezen toen, Dat Lancelot niet zo koen was Dat hij hem in het kasteel navolgde; Maar hij was als een die niets ontzag. 26715 Hij kwam nabij. Toen dat de ander zag Werd hij zeer bang van deze, Dat hij wel dood waande te wezen. Die van het kasteel worden van dien Te ongemak toen ze het hadden gezien; 26720 Want ze hadden grote vrees Dat hem Lancelot zou dood slaan. Men begon gelijk aldaar Maken erg groot misbaar. Hij vloog zo ver, zodat hij vernam 26725 Dat hij te grootste toren kwam, En hij vond de poort geopend, En hij reed daar binnen gelijk. Daar waren op trappen toen Wel tot 20 ridders toe, 26730 Goed gewapend, die neder wilden gaan En de ridder bij te staan. Ze liet hem gaan aldaar En daar Lancelot navolgde, En de trappen op wilde rijden, 26735 Ze doden zijn paard te die tijd, Zodat hij viel ter ene zijde waart En ter andere zijn paard. Hij stond weer op te dat uur, Als die hem nooit om avonturen 26740 Nee ontstelde, die hem geviel; En zijn grote hart vermaande hem wel Te wreken zijn schande gelijk, Die hem aldaar was gedaan. Hij verhief gelijk zijn zwaard, 26745 En begon met een vaart Alzo dapper alzo hij te die tijd Slagen niet had gehad noch wond. En de eerste die hij raakte Sloeg hij met het zwaard zo hard, 26750 Dat het hem in de hersens zonk ter vaart, En van de treden neerwaarts rolde. Hij liep op den anderen te die tijd, En sloeg vast aan beide zijden. De anderen zetten hen te verweer 26755 En vochten met groot verlangen. Ze sloegen op hem en staken Zodat ze het schild lieten kraken En de helm toen doorsloegen, En lagen met zo met slagen aan, 26760 Op hem te slaan heen en weer, Dat hij van de trappen neer viel. Hij stond op en wilde gelijk Tegen hun wil in de zaal gaan; Maar hij voelde hem zo zeer vermoeid, 26765 Dat hij veel meer had te doen Dat hij zijn rust plag: Hij had zoveel slagen ontvangen, Maar hij toonde hen geen gelijke. Hij bereide hem dapper 26770 Die trappen opwaarts te gaan. En toen hij in dit doen was Kwam een ridder aan hem gevallen, Die de grootste was van hen allen, Die hem toen van achter bestond, 26775 En met de armen omving te die tijd, En met kracht droeg tot een put waart, Daar hij hem in waande te werpen ter vaart; Maar eer hij hem iets ver droeg Zo ontwrong hem Lancelot zo ver, 26780 Zodat die ridder op zijn knien viel; En toen hij zich op wilde richten meteen Gaf hem Lancelot een slag gelijk Zodat hij hem kloofde tot de tanden. Lancelot liep ter anderen toe, 26785 Die op de trappen waren toen, Als die geheel verwoede door dat, Dat hem die opgang verzegd was. Toen diegene hem komen zagen, Die hadden beproefd van zijn slagen, 26790 En die hem toen niet nee mochten Onder doen met hun krachten, En van hem zo bang waren, Dat ze niet nee zijn zwaard durfden op te wachten, Zoals ze wisten, die hij raakte, 26795 Dat hij niet langer leven nee mocht, Ze vlogen allen te die tijd Ter ene en ter andere zijde. Toen ging hij gelijk in de zaal, Daar hij geen weer nee vond, 26800 En doorzocht alle kamers, Als die waande te vinden bij toeval Diegenen daar hij tegen vocht daar; En hij ging zo ver daarna, Dat hij in een boomgaard kwam, 26805 Daar hij toen 4 bedienden vernam, Goed gewapend uitermate, Die bij een paviljoen zaten; En in het midden onder hen was gezet Mijn heer Walewein’ s broeder Mordret, 26810 In sterke boeien en in zware, En in kettingen die dubbel waren. Toen Lancelot dat gewaar werd, Hij zag wel dat Mordret gevangen was. Hij riep hen dat ze dood waren, 26815 En ze vielen in grote vrees Toen ze hem komen zagen tot hen waart. Ze zetten hen ter vlucht met een vaart, En Lancelot, die zich niet zette Hen te volgen, kwam te Mordret. 26820 Hij verloste hem en maakte hem bekend dat, Dat hij Lancelot van Lac was. Dus was Mordret erg blijde, En bedankte hem zeer te die tijd. Hij vroeg hem ook met een vaart 26825 Bij wat avonturen hij derwaarts kwam. Lancelot verhaalde hem naar zijn macht Hoe hij ten verboden berg vocht, En hoe hij hem zette vandaar In het vreselijke bos te gaan, 26830 En hoe hij vandaar, in waar ding, Ter fontein van 2 esdoorns ging. Binnen dien dat ze in dat gesprek waren Kwam daar een jonkvrouw gegaan Die erg mooi was van lijf. 26835 Ze geleek wel een edel wijf; En daar ze Lancelot zag Viel ze hem te voeten en zei: ‘Aai wee, Doe me genade, lieve heer, En het kasteel, dat bid ik zeer! 26840 En die hier zijn, doe hen genade, En nee doe me niet meer schaden Dan ge hebt gedaan tot nu. Het is dus schuldig u te vergenoegen, Want ge hebt me grote schade gedaan; 26845 Ge hebt mijn broeder gedood, zonder twijfel, En een andere zo zeer gewond, Dat hij niet ontgaan nee mag terstond, En mijn vader aan de andere kant, Dat is me grote schade nu ten tijd. 26850 Hierbij doe je grote zonde, heer, Misdoe je tegen mij meer.’ Ten eerste dat Lancelot zag dat Ze weende en bad genade En hem te voeten viel alzo, 26855 Hem ontfermde het zeer toen. Hij hief haar op al zonder wachten Van de aarde, en zei: ‘Lieve jonkvrouw, heb ik u gedaan Alzo grote schade zoals gij laat verstaan, 26860 Dat berouwt me zeer, dat zeg ik u. Ik bid dat gij het me vergeeft nu Op die voorwaarde, dat ik voortaan Misdoen nee zal geen man Die tot uw partij zal behoren, 26865 Opdat ik hem ken tevoren.’ - ‘wel grote dank, heer,’ zei ze, ‘Enik vergeef het u geheel hierbij.’ Toen zei Lancelot: ‘Ik bid u, Dat ge me de ridder toont nu 26870 Die ik volgde hier binnen, Want ik zou hem graag kennen, Of ten minste ongewapend zien.’ - ‘Hij is gewond,’ zei ze nadien, Ԛodat hij voor u niet komen nee mag. 26875 Ge hebt hem zo hard mismaakt, Hij zal binnen een maand niet opstaan.’ Lancelot bad dat ze tot hem zou gaan En zeggen dat hij hem wilde zien. De jonkvrouw ging derwaarts meteen. 26880 Een knaap kwam tot hem alzo gauw, En bad hem dat hij weggaan zou; ԗant hier zullen komen al geheel Allen die zijn in dit kasteel, Die u dood zullen slaan, mogen ze, heer. 26885 Ze zijn op u gehaat zo zeer Omdat gij hun heer dood sloeg En zijn 2 zonen, die zonder gelijke Hier waren, want men ze kende Voor de beste ridders van het land.,’ 26890 Mordret zei gelijk tot hem: ‘Heer, nadat ik verlost ben, Help daartoe dat ik gewapend ben, Dat ik u mag bijstaan, Want ge lijkt het me nodig te hebben.,’ 26895 - ‘Neen heb geen vrees,’ sprak Lancelot, ‘Ik nee zal niets misgaan nu Alzo lang als ik bij u ben.’ Toen vroeg hij de knaap dat, Die het nieuws bracht, wie hij was? 26900 Die knaap antwoordde gelijk: ‘Heer, ik ben van uw vaders land, Daar hij heer van was en koning.’ - ‘Watweet u,’ sprak hij, ‘Van dat ding?’ Hij zei: ‘Heer, ik weet wel dat gij 26905 Mijn heer Lancelot bent.’ En hij Nee toezei het noch nee weersprak; Maar hij zei dat hij hem zonder wachten Leidde daar de wapens waren; En hij deed het al zonder ophouden, 26910 Want hij leidde hem gelijk Daar hij helmen en schilden vond En wapens alzo veel als hij wilde. Mordret wapende hem alzo gauw, En hij zei tot Lancelot gelijk: 26915 ‘weder willen we hier blijven of gaan?’ Die knaap zei: ԍijn raad is dat gij Hier binnen niet nee blijft, omdat Ge hebt ze zo mismaakt, dat ik u Beiden aanraad dat ge nu weg gaat.,’ 26920 Lancelot zei: Ԉadden we paarden We zouden gaan onze vaart.’ Die knaap zei alzo gauw Dat daarbij niet blijven nee zou; ԍaar gij moet me volgen.,’ 26925 Ze zouden het graag doen, zeiden ze. En ten eerste dat ze uit kwamen Alzo gewapend, ze vernamen Lieden die dreven algemeen De grootste rouw van aardrijk. 26930 En toen ze Lancelot hadden gezien Ze vlogen allemaal meteen. Hij kwam neer in de hof gelijk, Daar hij tot 20 paarden vond. Lancelot nam er 2 na deze, 26935 Die hem de beste dachten te wezen. Hij nam de ene zonder letten, En de ander gaf hij Mordret. Hij vroeg de knaap alzo gauw Of hij met hem gaan wilde? 26940 Die knaap antwoordde: ja hij. Hij gaf hem een paard. Toen voeren ze Door de straten, totdat ze kwamen Ter poort, die ze open vernamen. Toen ze er uit waren vroeg Lancelot 26945 De knaap hoe het daarbinnen stond, En waarom die ridders toen, Die hij daar vond, de fontein zo behoedden? De knaap zei: ‘Heer, ik zal U de waarheid geheel zeggen. 26950 Het is waar, dat die 2 ridders, inderdaad, Die ge dood sloeg, broeders waren. Ze waren, dat is geleden 10 jaar, Van grote ridderschap waard en vermaard, En bij menigerhande deugden 26955 Waren ze bekend in vele landen. Ze kwamen, zoals ik daarvan hoorde, Op een Pinksterdag in Arthur’ s hof, En eisten te zijn te die tijd In het gezelschap van de tafelronde. 26960 De koning en de baronnen Nee kenden niets van hun doen En weerspraken het. Ze vroegen toen Waarom men ze weersprak alzo? De koning zei: ԏmdat wij u 26965 Niet nee kennen noch uw ridderschap nu.’ De oudste zei te die tijd: ‘Heer, na dat u noch niet is bekend Van onze ridderschap, gij Zal er nog van horen, dat hopen wij.,’ 26970 Ze waren gergerd en droevig van dat, En kwamen tot hun vader Broadas. Ze zeiden hem wat ze vonden in de hof. Hij vroeg hen wat ze daarvan zouden doen. De ene zei: ‘we zouden zoveel 26975 Doen met wapenspel, Dat ons kenden die van Arthur’ s hof.’ - ‘Ik zal u dan zeggen wat ik loof,’ Sprak de vader, ‘en mijn raad. Ge zal behoeden die fontein, die staat 26980 Hiervoor, in die manier Voort meer, zonder falen, Dat ge kampen zal tegen allen Die er komen zullen bij toeval. Die ridders die horen tot Arthur 26985 Gaan zoeken avontuur Achter landen: als ze dit verstaan Ze zullen herwaarts komen gelijk. Het nee zal niet mogen zijn, zijn jullie nu Alzo goed zoals men zegt van u, 26990 Ze zullen van u beiden Vaak geschoffeerd scheiden, En met dat ze vermoeid zullen wezen En gij fris en uitgerust tot deze.’ Toen lieten ze gelijk bij dat doen 26995 Daar oprichten 2 paviljoenen Daar ge die vond in de vlakte, En namen in behoeding die fontein, Dat ze tegen hen allen wilden Kampen, die er komen zouden; 27000 Zodat nooit sinds ridder nee aan viel, Hij scheidde er geschoffeerd vandaan: Zodat mijn heer Walewein, zoals ik het vernam, Hem vierde van ridders daar kwam, Die waren van de tafelronden: 27005 Ze kampten daar te die tijd, Zodat hij afstak de zwarte Belyas, Die van u afgestoken was; En Bryadas, die ge zo bang maakte, Die gij in het kasteel joeg, 27010 Kampte daarna tegen hem, En stak hem af, dat ik zeker ben. En daarna tegen die 3 gezellen Kampte hij, die allen vielen. Dus stak hij ze af alle vier, 27015 En gaf hen hun paard snel weer Omdat ze waren van de tafelronden. En toen de landslieden verstonden Dat ze zulke 4 ridders toen Af hadden gestoken alzo, 27020 Noemden ze hem gelijk: Bryadas Zonder meester, omdat hem dat gebeurd was, Omdat hij afstak Walewein, Die nooit man af nee stak in een vlakte. Deze naam bleef hem immer toe, 27025 Omdat niemand nee waande toen Dat hij een meester vinden mocht Na dat het avontuur daartoe bracht Dat hij Walewein zo afstak; Maar nu is het daartoe gekomen, 27030 Dat ge hem hebt onder gedaan En dood geslagen, zonder twijfel. Ook is het erg grote schade Dat ze zo haastig dood zijn.’ Lancelot zei: ‘Zijn ze dood nu terstond?’ 27035 De knaap zei: ‘Ze waren zo gewond, Dat ze al gelijk stierven Toen ze afstegen onder de lieden handen. Noch heb je hem meer gedeerd. Gedenkt u iets van die heer, 27040 Die u werpen wilde in de put? Dat was Hun beider vader Broadas.’ - ‘Dat is me leed,’ antwoordde hij; ԍaar nadien dat het aldus is, We moeten het alzo gedogen, 27045 Niet omdat u me leugens verhaalt, Of men mij deed, zonder twijfel, Gisteravond leugens verstaan, Want me waar gezegd was Dat Walewein afstak Belyas.,’ 27050 - ‘Hij deed niet,’ sprak die knaap dan; ‘Bryadas had Belyas wapens aan Toen hij hem afstak, hierdoor sprak Het volk dat Belyas hem afstak.’ Aldus sprekende kwamen ze gereden 27055 In dat bos onder hen beiden, Daar ze toen die ridder ontmoetten, Die Lancelot zocht immer toe. En daar hij in die draagstoel lag Riep hij Lancelot daar hij hem zag: 27060 ‘Aai edel ridder, ik bid u Genade, genees me nu Van de grote rouw daar ik in ben;’ En zei voorts tot hem: ‘Heer, nee ziet niet op die schande, 27065 Die ik in mijn huis tegen u deed; Ik nee herkende u niet.’ En hij legde Zijn handen tezamen zonder wachten, Alsof hij bad God onze heer. En Lancelot ontfermde het zeer, 27070 En vergaf hem dat hij had misdaan. Hij trok hem de pijl gelijk uit de knie. De ander zei: ԇod moet u loon geven, Ge hebt me weer gegeven mijn leven, En had ik nu een dokter, 27075 Ik was genezen, zeg ik u; Ik ben zo verlicht nu ten tijden, Ik zal gauw mogen rijden.’ - ‘Genas je me, dat is me zeer lief. Ge deed me in uw huis grote eer: 27080 Dat u dit is geschied deze maal Bedank de heer die door u stierf; Want het is meer bij zijn wil En bij uw verdiensten, heer, Dan bij deugden die in mij is. 27085 Nu mag je huiswaarts gaan, wilde je, En zeg Bandemagus voor waar Dat ik heb gevonden bijna Allen die in het avontuur waren; En omdat ge te hof zal gaan 27090 Zeg hem dat hij er zo gauw hij kan, Of ten minsten op de Pinksterdag.’ Hij beloofde hem te doen alzo, En hij scheidde van hem toen. Toen zei Lancelot gereed 27095 Tot de knaap, die met hem reed: ԍag je gaan ten verboden heuvel Enen boodschap doen vanwege mij? Ik zou u grote dank weten.’ Hij zei: ‘Er is geen weg zo lang 27100 Daar men rijden mocht of gaan, Ik nee zou het vanwege u bestaan; Maar daar ge zegt mag niemand komen Hij heeft eerder verlof genomen Aan de ridder die het toebehoort.,’ 27105 Lancelot antwoordde hem toen: ‘Daar is geen verbieden aan. Als ge daar komt zeg dan Mijn gezellen dat ze Niet langer nee wachten op mij; 27110 Want ik ga tot Arthur’ s hof, En ze zullen me daar vinden Daar de koning zijn hof houden zal In Pinksterdag, heb ik geluk.’ De knaap voer tot hen lieden gelijk. |
27115 Die ghesellen waren op gestaen Ende saghen genen knape comen. Tierst dat sine hadden vernomen Mijn her Walewein seide doe, Daer sijt alle hoerden toe: 27120 ‘Die ghene comt hare, Ende brinct van Lancelote nymare.’ Tierst dat die knape quam bat naer Hi grote alle die hi vant daer Van Lanceloets halven van Lac. 27125 Daer na die knape aldus sprac: ‘Hi vaert te hove waerd, daer hi sal In sinxendaghe sijn, heft hijs geval, Ende hi ontbiet u dat ghi Wel en wech moeght varen, wildi; 27130 Ende hi begheert sere dat ghi sijt Alle te hove tier tijt.’ Mijn her Walewein seide doe: ‘Ic hebbe lange begheert alsoe.’ Doe seide mijn her Ywain saen: 27135 ԍi dunke wine moghenre niet wel gaen, Wine hebben die queste, die wi bestonden, Niet te hoefde bracht nu ten stonde; Bedi som onse gesellen, Die met ons in die queste vellen, 27140 Ne sijn noch niet vonden, seegic u; Ende wine moghen niet varen nu Sonder hen ocht teken daer of Bi dese redenen in des conincs hof.’ Mijn her Walewein seide doe: 27145 ԇhi sprecter wonderlike toe. Hoe lanc eest dat wi scieden Uten hove onder ons lieden? Het es wel leden .iij. jaer Dat wi onder ons ne quamen daer, 27150 Ende rechte queste ende mach Niet langere sijn dan jaer ende dach. Hier bi moghewi wel met eren Nu te hove weder keren, Alne hadden wi van onsen gesellen 27155 Maer die helecht, ende ghi mochter tellen Tote .xvi. hier nu ten tide; Ende Lanceloet in dander side Es soe vroet ende soe wert, Hine vore niet te hove wert 27160 Waende hire iet mesdoen an. Hier bi radic dat wire varen dan.’ Si riedent allegader alsoe. Walewein vraghde den cnape doe Waer hi van Lancelote sciet? 27165 Die knape seide dat hine liet Int vressehelijc foreest, recht voren Der fonteynen van .ij. sycamoren. Alse Walewein hoerde tale das, Hi wiste te hant wel waer dat was, 27170 Want hi was afgesteken daer. Hi vragede den knape daer naer Ochte mijn her Lanceloet iet so chte Daventure, ende te hoefde brochte, Vander fonteynen die daer staet bi? 27175 Die cnape seide: ‘Here, God danc, ja hi. Hi sloech doet die ridders bede Diese hoeden, ende daer toe mede Voer hi inden casteel ende sloech Broadas doet, Ende wracht daer wonder soe groet, 27180 Datter vele af te telne ware. Ende hi loeste Mordreite al dare, Dien hi daer in gevangen vant.’ Mijn her Waleweine seide te hant: Hi woude te hove varen doe, 27185 Ende die andre seiden alsoe. Si ghereiden hen alle tier stont, Some gans ende some ghewont, Die noch niet genesen ne waren. Ende alsi en wech souden varen 27190 Seiden si te Bohorde: ‘Watsuldi Metten castele doen?’ Doe seide hi, Hine wiste wats wesen soude. Doe sprac een knape vort also houde, Die seide tote Bohorde daer: 27195 ‘Here, ic hebbe u gedient .i. jaer, Ende ghi ghelovet mi te done goet; Mi dunke dat ghi nu varen moet Int lant van Logres, lieve here, Ende bi aventuren nimmermere 27200 Weder keren in dit lant. Ic soude gherne van ure hant Ridder sijn, dies hebbic beghart: Ic bidde u, eer ghi mi ontfart, Om Gode ende op hoveschede, 27205 Dat ghi hier af doet mine bede, Want ic hope dat ic sal Te beter sijn mijn leven al. Ende geeft mi, dies biddic u, In lone van minen dienste nu 27210 Op sulke vorwarde desen casteel. Blivie in ghesonden live een deel, Ghi sult die gichte, dies hopic sere, Over wel bestaet houden, here.’ Mijn her Walewein bat hem alsoe houde 27215 Dat hi hem sine bede doen soude: Hi hoepte vandat hire sach an, Dat hi noch soude sijn goet man. Ende alle dandere baden hem saen; Niet bedi hine hadt gerne gedaen 27220 Alne hads nyman gebeden. Men brachte hem daer ter steden Die beste wapene diemen daer vant, Ende men wapendene te hant. Bohort droech hem in hande 27225 Den casteel al metten lande, Ende maectene ridder dan. Hi wart aldaer sijn man. Si aten, si dronken, daer naer, Ende die nuwe riddere diende daer. |
27115 De gezellen waren opgestaan En zagen die knaap komen. Ten eerste dat ze hem hadden vernomen Mijn heer Walewein zei toen, Daar ze het allen toehoorden: 27120 ‘Diegene komt hier, En brengt van Lancelot nieuws.’ Ten eerste dat die knaap beter nabij kwam Hij groette allen die hij daar vond Vanwege Lancelot van Lac. 27125 Daarna sprak de knaap aldus: ‘Hij gaat te hof waart, daar hij zal In Pinksterdag zijn, heeft hij geluk, En hij ontbiedt u dat gij Wel weg mag gaan, wil ge; 27130 En hij begeert zeer dat gij bent Allen te hof te die tijd.’ Mijn heer Walewein zei toen: ‘Ik heb lang begeerd alzo.’ Toen zei mijn heer Ywein gelijk: 27135 ԍe lijkt we mogen er niet goed gaan, We hebben dat avontuur, die we bestonden, Niet ten hoofde gebracht nu ten tijd; Omdat sommige van onze gezellen, Die met ons in dat avontuur vielen, 27140 Nee zijn noch niet gevonden, zeg ik u; En we mogen niet gaan nu Zonder hen of teken daarvan Bij deze redenen in de konings hof.’ Mijn heer Walewein zei toen: 27145 ‘Ge spreekt er wonderlijk toe. Hoe lang is het dat we scheidden Uit het hof onder ons lieden? Het is wel geleden 3 jaar Dat we onder ons niet daar kwamen, 27150 En recht avontuur mag Niet langer zijn dan een jaar en een dag. Hierbij mogen we wel met eren Nu te hof terug keren, Al nee hadden we van onze gezellen 27155 Maar de helft, en ge mocht er vertellen Tot 16 nu hier ten tijd; En aan de andere kant Is zo verstandig en zo waard, Hij voer niet te hof waart 27160 Waande hij er iets aan te misdoen. Hierbij raad ik aan dat we gaan dan.’ Ze raadden het allemaal zo aan. Walewein vroeg de knaap toen Waar hik van Lancelot scheidde? 27165 De knaap zei dat hij hem liet In het vreselijke bos, recht voor De fontein van 2 esdoorns. Toen Walewein hoorde dat zeggen, Hij wist gelijk wel waar dat was, 27170 Want hij daar afgestoken was. Hij vroeg de knaap daarna Of mijn heer Lancelot iets zocht Het avontuur, en te hoofde bracht, Van de fontein die daarbij staat? 27175 De knaap zei: ‘Heer, God dank, ja hij. Hij sloeg beide ridders dood Die het behoedde, en daartoe mede Voer hij in het kasteel en sloeg Broadas dood, En wrocht daar wonder zo groot, 27180 Zodat er veel van te vertellen was. En hij verloste Mordret al daar, Die hij daarin gevangen vond.’ Mijn heer Walewein zei gelijk: Hij wilde toen te hof gaan, 27185 En de anderen zeiden alzo. Ze bereidden hen allen te die tijd, Sommige gans en sommige gewond, Die noch niet genezen nee waren. En toen ze weg zouden gaan 27190 Zeiden ze tot Bohort: ‘Watzal je Met het kasteel doen?’ Toen zei hij, Hij wist niet wat er mee te doen. Toen sprak een knaap voort alzo gauw, Die zei tot Bohort daar: 27195 ‘Heer, ik heb u gediend een jaar, En ge beloofde me goed te doen; Me lijkt dat ge nu gaan moet In het land van Londen, lieve heer, En bij avonturen nimmermeer 27200 Terug keren in dit land. Ik zou graag van uw hand Ridder zijn, dat heb ik begeerd: Ik bid u, eer ge me ontgaat, Om God en op hoffelijkheid, 27205 Dat ge hiervan doet mijn bede, Want ik hoop dat ik zal Te beter zijn al mijn leven. En geef mij, dus bid ik u, Als loon van mijn dienst nu 27210 Op zulke voorwaarde dit kasteel. Blijf ik in gezond leven een deel, Ge zal die gift, dat hoop ik zeer, Voor goed besteed houden, heer.’ Mijn heer Walewein bad hem alzo gauw 27215 Dat hij hem zijn bede doen zou: Hij hoopte van dat hij er aan zag, Dat hij noch een goede man zou zijn. En alle de anderen baden hem gelijk; Niet omdat hij het graag had gedaan 27220 Al nee had hem niemand gebeden. Men bracht hem daar ter plaatse De beste wapens die men daar vond, En men wapende hem gelijk. Bohort droeg hem in handen 27225 Het kasteel geheel met het land, En maakte hem dan ridder. Hij werd aldaar zijn man. Ze aten, ze dronken, daarna, En de nieuwe ridder bediende daar. |
27230 Na etene voeren si dane, Ende alsi gereet waren te gane Walewein vraghde eer hi dane sciet Den nuwen riddere hoe hi hiet. Hi antwerde hem tier stonde 27235 Dat hi hiet Axille die blonde. Doe sciden si danen haestelike Alle .xvi. gemeenlike, Soe dat si omtrint none quamen Daer si enen casteel vernamen 27240 Bewart ende berect wel ter cure, Daer een diep water liep dure; Ende ane dene side van den castele Was een foreest ende houts vele, Ende lantwinninghen ter ander siden. 27245 Si saghen ten selven tiden In enen mersch timmermans daer bi, Die loetsen rechten. Doe seiden si Datmen daer tornyren soude. Mijn her Ywain vraghde also houde 27250 Enen vanden timmermannen waertoe Datmen daer richte die loetsen doe? Hi seide: ԏm datmenre tornyren Sal binnen .iij. daghen ochte in .iiij..’ Si voeren in dien casteel daer naer. 27255 Alsire quamen seide Walewein daer: [p. 183] ԇhi heren, ocht u mochte gescien, Soudi gerne Lancelote sien?’ Si seiden: ‘Ja wi, mocht alsoe wesen.’ - ‘Nu willic raet gheven te desen. 27260 Lanceloet es hier omtrint sonder waen, Ende hi heeft emmer iet verstaen Van den tornoye, ende hi sal hem setten Hier te sine al sonder letten In dit lant .iij. daghe ochte .iiij.. 27265 Hier bi radic in alre maniere Dat wi hier toten daghe bliven al Dat die tornoy wesen sal; Ende dan sulewi alle, twaren, Te hove te gadere moghen varen, 27270 Ende sulen comen edelike Tes conincs hove gemeinlike.’ - ‘Ic rade dan,’ seide Bohort daertoe, Dat hem nyman kinnen ne doe Hier binnen noch jegen anderen man, 27275 Soe selewi moghen comen dan In den tornoy bedectelike al, Dat ons nyman kinnen ne sal Dat wi sijn van Arturs hove; bedi Wiste mijn here Lanceloet dat wi 27280 Hier waren ende na hem ontbeden, Hine quame niet te deser steden; Want en es man in ertrike Die gheernst doet sijn dinc bedectelike.’ Walewein sach een scone kint daer: 27285 Hi vraghde den kinde daer naer Wanen het was. Het antwerde das, Dat van dien castele was. - ‘Hoe heet die casteel?’ Tkint seide thant Dat die casteel Paningne was genant. 27290 - ‘Wie es here vanden castele dan?’ Dat kint antwerde: ‘een jonc man, Heet Galahoudijn, die neve es Mijns heren Waleweins, sijt seker des.’ Alse Walewein hoerde die wort 27295 Hi seitse sinen gesellen vort. Doe seide Walewein: ‘Watsulewi Doen om herberghe? Bedi Bliven wi hier binnen Men sal ons indelike kinnen. 27300 Hierbi varewi best buten dan Herberghen met enen goden man.’ Dandre seiden: ‘Hets beter binnen; Wine souden niet moghen gewinnen Alsoe wel buten onse orbare.,’ 27305 Walewein bat den kinde daer nare Dat hem herberghe wisen soude; Ende hi leidese alsoe houde Tenden der port an dene side, Daer een portere hadde tien tide 27310 Staende een scone woninghe, Sofficiant enen riken coninghe. Daer waren si gheherberghet binnen Vrindelike ende met minnen; Ende die weert pijnde hem sere 27315 Hen lieden te done ere. Savonts alsemen hadde gheten Was die wert bi hen gheseten Ende vraghde wanen si waren. Walewein seide al sonder sparen: 27320 ‘wisijn van den lande van Nortgales, Arme ridders, sijt seker des, Ende sijn hier comen om tornyren Sien, ocht wi in goeder manieren Met ridderscape moghen bejaghen 27325 Goet, daer wi ons mede bedraghen Alse ridders die sijn sonder lant.’ - ‘Ic sie u,’ seide die waert te hant, Soe goede ridders bi ghelike, Dat ic woude, sekerlike, 27330 Dat ghi acquente waert, seegic u, Des heren vanden castele nu; Hi es van groter herten, nochtan Dat hi noch es een jonc man. Waerdi geacquentiert iet 27335 Jegen hem, hine lite u niet, Hi es soe vol hovescheden Ende groter goedertierheden.’ Doe seide Walewein toten wert: ԗine hebben gheen kinnesse te hem werd, 27340 Wine moghen in ghere manieren Soe groten here acquentieren, Het ne dade onse grote vromechede Dat wine acquentierden daer mede.’ Ende hi seider soe vele toe, 27345 Dat die wert niet ne waende doe Dat si alsoe wert waren ende goet Alse hi eer waende in sinen moet. |
27230 Na het eten voeren ze vandaan, En toen ze gereed waren te gaan Walewein vroeg eer hij vandaan scheidde De nieuwe ridder hoe hij heette. Hij antwoordde hem te die tijd 27235 Dat hij Axille de blonde heette. Toen scheidden ze haastig vandaan Alle 16 algemeen, Zodat ze omtrent noen kwamen Daar ze een kasteel vernamen 27240 Beschermd en goed uitgerust ter keur, Daar een diep water liep door; En aan de ene zijde van het kasteel Was een bos en veel hout, En landwinning ter andere zijde. 27245 Ze zagen terzelfder tijd In een broekland timmerlui daarbij, Die uitkijkposten oprichtten. Toen zeiden ze Dat men daar kampen zou. Mijn heer Ywein vroege alzo gauw 27250 Een van de timmerlui waartoe Dat men daar oprichtte die uitkijkposten toen? Hij zei: ԏmdat men er kampen Zal binnen 3 dagen of in 4.’ Ze voeren in dat kasteel daarna. 27255 Toen ze er kwamen zei Walewein daar: ‘gij heren, als het u mocht geschieden, Zou je graag Lancelot zien?’ Ze zeiden: ‘Ja wij, mocht het alzo wezen.’ - ‘Nu wil ik raad geven tot deze. 27260 Lancelot is hier omtrent zonder twijfel, En heeft hij immer iets verstaan Van het toernooi, en hij zal hem zetten Hier te zijn al zonder letten In dit land 3 dagen of 4.. 27265 Hierbij raad ik aan in alle manieren Dat we hier tot de dag allen blijven Dat het toernooi wezen zal; En dan zullen we alle, inderdaad, Te hof tezamen mogen gaan, 27270 En zullen eindelijk komen Te konings hof algemeen.’ - ‘Ik raad dan aan,’ zei Bohort daartoe, Dat hem niemand laat kennen Hier binnen noch tegen andere man, 27275 Zo zullen we mogen komen dan In het toernooi geheel bedekt, Zodat ons niemand nee herkennen zal Dat we zijn van Arthur’ s hof; omdat Wist mijn heer Lancelot dat wij 27280 Hier waren en op hem wachtten, Hij kwam niet te deze plaats; Want het is een man in aardrijk Die graag zijn dingen bedekt doet.’ Walewein zag een mooi kind daar: 27285 Hij vroeg het kind daarna Waarvan het was. Het antwoordde dat, Dat het van dat kasteel was. - ‘Hoe heet dat kasteel?’ Het kind zei gelijk Dat het kasteel Peninge was genaamd. 27290 - ‘Wie is de heer van het kasteel dan?’ Dat kind antwoordde: ‘Een jonge man, Heet Galahoudijn, die neef is Mijn heer Walewein, zij het zeker dit.’ Toen Walewein hoorde die woorden 27295 Hij zei het zijn gezellen voort. Toen zei Walewein: ‘Watzullen we Doen om herbergen? Omdat Blijven we hier binnen Men zal ons eindelijk herkennen. 27300 Hierbij gaan we het beste buiten dan Herbergen met een goede man.’ De anderen zeiden: ‘Het is beter binnen; We zouden niet mogen winnen Alzo wel buiten ons voordeel.,’ 27305 Walewein bad het kind daarna Dat hij hem een herberg wijzen zou; En hij leidde ze alzo gauw Ten einde van de poort aan de ene zijde, Daar een portier had te die tijd 27310 Staan een mooie woning, Voldoende voor een rijke koning. Daar waren ze geherbergd binnen Vriendelijk en met minnen; En de waard pijnigde hem zeer 27315 Hen lieden eer te doen. ‘s Avonds toen ze gegeten hadden Was de waard bij hen gezeten En vroeg hen waarvan ze waren. Walewein zei al zonder ophouden: 27320 ‘we zijn van het land van Norgales, Arme ridders, zij het zeker dus, En zijn hier gekomen om het toernooi Zien, of we in goede manieren Met ridderschap mogen bejagen 27325 Goed, daar we ons mee bedragen Zoals ridders die zijn zonder land.’ - ‘Ik zie u,’ zei de waard gelijk, ‘Zulke goede ridders bij gelijkenis, Dat ik wilde, zeker, 27330 Dat ge bekend was, zeg ik u, De heren van het kasteel nu; Hij is van groot hart, nochtans Dat hij noch is een jonge man. Was ge iets bekend 27335 Tegen hem, hij liet u niet, Hij is zo vol hoffelijkheid En grote goedertierenheid.’ Toen zei Walewein tot de waard: ‘we hebben geen kennis tot hem waart, 27340 We mogen op geen manier Zo’ n grote heer kennis maken, Tenzij het deed onze grote dapperheid Dat we hem leerden kennen daarmee.’ En hij zei er zoveel toe, 27345 Dat de waard niet nee waande toen Dat ze alzo waard waren en goed Zoals hij er van waande in zijn gemoed. |
Het geviel dat mijn her Walewein lach In ene vinstre, daer hi sach 27350 Die ridders dore die straten liden, Ende hi hoerde tien tiden Een groet gheroep met groter vart Van den castele ten foreeste wart. Hi verspranc al ende was in vresen 27355 Dat daer ieman mochte wesen Van sinen ghesellen al dare, Ende datter vechtinghe ware. Hi vraghde Hestore das Ocht daer enech geselle buten was. 27360 Hestor seide: neen; ende binnen dien Hebbense Acglovale gesien Al onghewapent met enen swerde Comen ghereden met enen perde, Den arm in den mantel ghewonden. 27365 Hi was geselle tien stonden Van der questen. Hi was altoe In scoudere ende hoeft gewont doe, Ende sijn pert hadde tien stonden In sijn hoeft wel .xx. wonden, 27370 Ende het was gewont int slinke been Soe dat honte in een; Ende hem volghden mede an Wel .xl. gewapende man, Dien alle wouden doet slaen. 27375 Walewein sprac tot Hestore saen: ‘Siet hier enen van mijns oems gesellen Des conincs, die desen sulen vellen Sonder bescudden, ende slaen te doet, Het ne si dat wi hem hulpen teser noet.,’ 27380 Hestor dede die ghesellen hen wapen, Ende die perde bereidden die cnapen, Daer die ridders te hant op saten Ende quamen ghereden in der straten. Mijn her Walewein sprac Acglovale toe 27385 Dat hi daer binnen rede doe: ‘wisullen u bescermen jegen al, Dat u sonder ons niet messcien ne sal.’ Hi hadde wonder wie si waren, Maer hi dede hare begharen. 27390 Hi voer in die porte daer, Ende die andre volghden hem naer. Walewein hietse buten bliven Ochte men soutse alle ontliven. Alse hi dat seide lieper ter vart 27395 Wel .x. te Waleweine wart Ende stakene al metten perde Met haren glavien ter eerde. Si haddene doet geslegen Maer datter Hestor was jegen, 27400 Die daer enen stac sonder vorst, Die hem naest was, dor die borst, Dat hi doet neder moeste vallen. Die gesellen quamen daertoe met allen, Ende bestonden die ghene dan, 27405 Die wel hadden .lxx. man, [p. 184] Die alle waren ghewapent wel. Daer was een fier strijt ende .i. fel, Want die ene wouden in doe, Ende die andre werdense emmertoe. 27410 Daer voer Bohort wech ende weder, Liede slaende gelijc beesten neder, Ende dede bi sire vromecheden Dat menne duchte daer ter steden Alsoe vele alse dandere, ochte mere; 27415 Ende Hestor pijnde sere Dandre met groten slagen. Alse die vanden castele dat saghen Si deden een teken luden doe: Alte hant quamen daer toe 27420 Alle vanden castele ghemeine, Aerme, rike, grote en cleine, Alle ghewapent te dien stride, Ende vonden an elke side Vander straten vele liede doet. 27425 Si saghen die stoutheit groet Die deden ghene gesellen, Daer men wonder af mochte tellen. Mijn her Walewein dede Daer sonderlinge grote vromechede. 27430 Si vochten soe lange ende soe sere, Dattie vanden castele niet mere In den strijt mochten ghewaren, Nochtan datter meer dan .cc. waren Ende der andre maer .xvi.. 27435 Si setten hen te vliene, Die van den castele, ende hadden vaer. Si lieten wel .lx. man daer In die strate, diere lieten dleven, Ocht diere gheaffoleert bleven. 27440 Daer bi ne bleeft niet nochtan; Men jaghedse ende volghden an, Ende alsemen langhe ende vele Ghejaecht hadde die vanden castele Sprac Bohort ten anderen heren: 27445 ‘Het es tijt dat wi keren.’ Si keerden ter herberghen, ende si vonden Haren wert drove tien stonden. Alsi ontwapent waren doe Sprac Walewein den wert toe: 27450 ‘Lieve here wert, wat hebdi?’ Hi seide: ԇhi hebt onteert mi; Ghi ende uwe gesellen hebt onder u Alle die beste van der port nu, Ende ic ne maeghs niet ontgaen 27455 Sonder sterven; want alsoe saen Alse die ghene, sijt seker des, Die here van desen castele es, Van der jacht sal keren hare, Ende hoeren dese nymare, 27460 Hi sal mi ende mijn geslachte Al doen doet slaen met sire machte, Om dat ghi hem hebt mesdaen nu ter tijt; Ende gi, di van vremden lande sijt, Sult ure veerde varen al, 27465 Ende mi laten int mesval, Ende sult alse luttel gheven Om mine doet alse omme mijn leven. Hier bi maghic secgen heden den dach Dat ic u ter quader tijt sach, 27470 Al es dat sake dat gi sijt nochtan Weerde ridders ende goede man. Ic weet wel dat ic sal bi desen Dor uwen wille gedestruert wesen Om stucken daer ic af onsculdech bem.,’ 27475 Mijn her Walewein seide tot hem: Ԉer wert, ne vervardt u niet, Want wat soe onser els gesciet, Wine selen niet sceden vander stede, Ghine sult sijn in goeden vrede 27480 Jegen uwen here, dat ghi Een twint ne sult verliesen daer bi.’ Die wert sprac: ԓegt mi doch nu ter tijt, Ghi heren, van wat lande ghi sijt, Want ic wel verstae an uwe tale 27485 Dat ghi niet ne sijt van Nortgale.’ Walewein seide: Ԍive wert, ic segt u, In ne saelt u niet meer helen nu: Wi sijn vanden lande van Logres Ende van Arturs hove, sijt seker des, 27490 Ende ghesellen van der tafelronde, Ende hebben gelegen lange stonde Hier bi gevaen, ende hebben onse vart Begonnen tonsen lande wart, Daer men over doet houdt ons somen; 27495 Ende sijn hier om enen tornoy comen, Daer men af ons heeft doen verstaen, Ende soudene gerne sien slaen, Ende wanen datter een man sijn sal Die wi begherren te siene al. 27500 Ne verveert u clein no groet; Haddewi die helecht geslagen doet Van allen die in den casteel sijn, Nochtan soudt al vergheven Galahoudijn Dor sulker .ij. manne minne, 27505 Die nu ter wilen sijn hier inne.’ Alse die wert dat hoerde hi wart das Bat te peyse dan hi te voren was; Ende hi hadde gherne hare Namen geweten, mare 27510 Hine dorst niet vragen, dat sijt souden Over dorpernie houden. Si saghen Acglovals wonden Ende deden hare helme af tien stonden. Alse hise sach hi was soe blide, 27515 Dat hi vergat alle smerte tien tide, Ende hi weende tier steden Van bliscapen ende van jammerheden. Hi seide: ‘Heren, ic ware doet, Ne haddi mi niet bescuedt in mire noet, 27520 Bi dat ic onghewapent was. God moet gheloeft wesen das, Ghi hebt mi gewroken soe, Men saels in dit lant gedinken emmertoe.’ Si gingen eten tien tiden 27525 Ende waren metten bliden. Si vraeghden Acglovale daer naer Wat aventuren hem brachte daer? - ‘Ic hebbe u langhe gesocht,’ seide hi. ‘Ic lach, hets onlanc, hier bi 27530 In een hof, daer Bandemaghus siec lach, Die coninc, die mi seide alse hi mi sach, Ware dat ic vinden woude Lancelote, dat ic hier comen soude, Want Lanceloet was gesceden 27535 Den dach te voren van der steden. Ic quam al te hant hare Om van hem te hoerne nymare, Soe dat heden te mire herberghen [quam] Een riddere, die te miwaert was gr[am], 27540 Ende haet om sinen broeder sere, Dien ic doet sloech wilen ere. Hi liep mi op ende wonde te hant Alsoe alse hi mi onghewapent v[ant], Ende volghde mi met vele liede[n naer]. 27545 Hi hadde mi doet geslaghen [en waer] Dat gi mi hier in desen noet Hebt bescudt van der doet Bider hulpen van onsen here, Dies ic hem danke ende u s[ere].,’ 27550 Walewein sprac: ԗaendi iet och[t te desen] Bandemaghus [sal] moghen gen[esen] Van sinen wonden? Sijn si iet f[el]?’ Aeglovael seide: ‘Ja hi w[el]: Hi seide mi hi sal riden 27555 Daer di wille in corten tiden.,’ [p. 185] Behort sprac: Ԅits ons .i. groet geval. Nu sijn onse gesellen vonden al, Die in die queste geport waren. Nu moghewi wel te hove varen, 27560 Willewi, met Lancelote, ochte ni, Wi moghen sonder hem varen, willewi.’ Die gesellen seiden alle daer naer: ‘wiwillen met Lancelote varen daer. Ne vernemewire hier niet of, 27565 Wi sulene dan vinden int hof, Ende wi sulen maken onse vart Alse wi varen te hove wart Aldaer over, dat men ons seght Dat Bandemaghus die coninc leght, 27570 Ende voerne met ons in alle manyren, Al soudewine voeren in leityren.’ Des ander daghes quam haer wart Ende seide: ԗapent u metter vart, Want Galahoudijn, die here 27575 Van desen casteel, es gram sere Om dat gi hier binnen hebt gedaen. Hier sulen op u comen saen Vele liede om die zake Dat hi op u wille doen wrake 27580 Vander scanden die gi hem hebt gedaen groet, Met dat ghi sine liede sloecht doet.’ Si saten op hare perde metter vart, Ende wouden varen udewart, Maer dat mijn her Walewein seide 27585 Dat hi wilde dat men beide; Hi soude haren pays wel gewinnen Jegen den here van dar binnen. Ende hi seide: ‘Ic doe u seker das, Dat hi noit van comsten blider was 27590 Dan hi van onser sijn sal, Alse hi sal ons kinnen al.’ Soe dat si stille hilden tier steden. Alse si lange hadden ontbeden Sach mijn her Walewein ende vernam 27595 Dat Galahoudijn op hen gevaren quam Met ere groter gewapender scaren, Die som tors ende som te voet waren. Vore hen allen quam te hen wert Een groet riddre op een groet pert, 27600 Soe dat mijn her Walewein dochte Dat die wel Galahoudijn wesen mochte. Ende alse si hen quamen bat naer Deedtse Galahoudijn beiden daer, Om weten wi die ridders waren doe, 27605 Eer hire meer noch dade toe. Hi sprac te Waleweine als hine siet: ‘Here riddere, ic ne grote u niet, Ic ne weet ocht gi van den ghenen sijt, Die op mine lieden hadt den strijt, 27610 Ende in herberghe doet sloecht mede. Ic wane noit in ghene stede Danne die prijnche was van lande Ne was gedaen soe grote scande.’ Walewein seide: ‘Here, nu laet mi 27615 Jegen u spreken, ochte u wille si.’ - ԓegt uwen wille,’ sprac Galahoudijn. Walewein seide: ‘Here, wi sijn Wandelende ridders, die varen Achter lande, ende wi waren 27620 Hier ten vinsteren gelegen heden, Ende wi saghen dat quam gereden .I. van onsen gesellen, die vloe, Ende hem volgheden na doe Meer dan .lx. man, cleine ende groet, 27625 Diene alle wouden slaen doet; Ende onse geselle was tier stont Ongewapent ende gewont. Tierst dat wi dat hadden versien, Ons allen ontfarmde van dien. 27630 Wi liepen te hem nederward, Ende holpen hem al ongespart Omdat hi allene was daer Ender hem soe vele volghden naer, Die ons alte hant versochten; 27635 Ende werden ons soe wi best mochten, Soe dat wire inden nijtspele Doet sloeghen ende wonden vele, Ende ons daer af bescudden alsoe. Woude enech man oec spreken daertoe 27640 Dat wi hier ane iet hadden misdaen, Dat woudic weren al sonder waen Met wapenen ende met minen Lichame jegen den sinen.’ Alse Galahoudijn dat hoerde 27645 Hi verstont wel an sine worde Dat hi goet man was, ende bat alsoe houde Dat hi sinen name hem seegen soude. Mijn her Walewein seide: ‘Ic sal, Want icken noit dor vrese ne hal. 27650 Die ic hadde van manne ochte wive; So en salic dor u bi minen live: Ic ben Walewein gheheten; Mijn vader was, dat suldi weten, Die coninc Loth van Orcanye. 27655 Die goede coninc Artur, die vrie, Es mijn oem, daer ic mede ben; Ende alle dese ridders sijn met hem; Het sijn goede liede nu ter stonde, Ende gesellen vander tafelronde: 27660 Die van hier binnen, sonder waen, Ne sulense niet moghen wederstaen.’ Alse Galahoudijn was seker das, Dat die ghene mijn her Walewein was, Hi warp sinen scilt ter eerden doe, 27665 Ende dede sinen helm af toe. Hi ontdede die arme ende liep Te mijn her Waleweine ende riep: ‘Ne vernoye u niet, live here, Dat ic u hebbe mesdaen soe sere; 27670 Haddic gheweten dat ghijt waert, Ic ne ware niet comen haerwaerd. Ic bidde u dat gijt vergheeft mi nu. Ic vergeve uwen geselle ende u Al dat gi mesdaen hebt, dat gi 27675 Mine liede af hebt geslagen mi.’ Alse Walewein sine grote vrihede Verstont ende sine godertyrenhede, Hi dede den helm af metter vart, Ende boet Galahoudine sijn swart. 27680 Hi seide: ‘wihebben mesdaen u Vele meer dan gi ons hebt nu. Wi sijn sculdech bate te done Sulke alse u man ende die barone Die sijn onder Arture den coninc 27685 Wisen selen van deser dinc.’ Galahoudijn sprac: ‘Laet ons dit laten: Wi selen wel eens sijn vander baten; Maer om Gode, bericht mi des, Ochte mijn her Lanceloet hier es.,’ 27690 - ‘Neen hi,’ seide Walewein te hant, ԍaer hi es in dit lant; Daer om ontbeidewi hier al: Wi wanen dat hi hier sijn sal.’ - ԏm dat ic verstont,’ seide Galahoudijn, 27695 ‘Dat hi hier in dit lant soude sijn Dedic desen tornoy crieren, Omdat hi bi dire manieren Hier comen soude; ende hi sal Binnen .iij. daghen sijn, hebbics geval.,’ 27700 Galahoudijn quam te sinen lieden mettien, Ende hietse achterwert vlien. Hi scoutse ende seide hen oppenbaer: ԇhi hadt mi sere onteert wel naer; Waren dese liede van u doet bleven 27705 Ic ware onteerft al mijn leven [p. 186] Ende gi bederft; ende het es u Vele bat dan gi waent comen nu, Mettien dat icse hebbe becant.’ Si toeghen achter wert te hant, 27710 Ende namen hare dode metter vart Ende droghense thuyswart. Galahoudijn ontwapenden doe Ende alle die met hem waren toe. Hi pareerde hem cierlike 27715 Ende .xx. gesellen dies gelike, Van den vorbarsten die hi hadde daer; Ende hi ginc besien daer naer Die gesellen van der tafelronden, Alse die haers blide was tier stonden, 27720 Ende dise woude in allen manieren Sere eren ende acquentieren. Hi vantse ongewapent ende eerlike Gepareert ende cierlike. Si gingen jegen hem mettien 27725 Dat sine daer comen hadden versien. Si ondergroetten hen na desen: Elc hiet anderen wel comen wesen. Galahoudijn seide: ‘Ic bidde u, Op minne ende op allen dienst nu, 27730 Dat gi mi geeft alle gemeine Ene gichte, die u costen sal cleine.’ - ‘wiselent gerne doen,’ seiden si. Hi seide: ‘soe suldi comen met mi Ende in mine herberghe wesen.,’ 27735 Si deden sinen wille van desen Ende beloefden hen van haren wert sere, Dat hi hen hadde ghedaen grote ere Ende hovesch jegen hen ghesijn. - ‘Daar omme salic,’ sprac Galahoudijn, 27740 ‘Hem desen casteel te lone geven Ende sinen oyre na sijn leven, Ende salne oec om die saken In sinxendaghe ridder maken.’ Alse die wert dat geloef hoerde 27745 Hi was blide om die worde Ende viel hem te voeten te handen, Ende Galahoudijn droeght hem in handen. Hi sat op ende die gesellen daer, Ende voretse te sire herberghen daer naer, 27750 Daer hise wel te ghemake dede Ende alle die ere die hi mochte mede. Daventure ne sprect niet mere Van desen, sine sal spreken ere Van Lancelote ende van Mordrette, 27755 Dat si eer in versten sette. |
Het geviel dat mijn heer Walewein lag In een venster, daar hij zag 27350 De ridders door de straten gaan, En hij hoorde te die tijd Een groot geroep met grote vaart Van het kasteel ten bos waart. Hij sprong op en was in vrees 27355 Dat daar iemand mocht wezen Van zijn gezellen al daar, En dat er gevecht was. Hij vroeg Hestor dat Of er enige gezel buiten was. 27360 Hestor zei: neen; en binnen dien Hebben ze Aglovel gezien Geheel ongewapend met een zwaard Komen gereden met een paard, De arm in de mantel gewonden. 27365 Hij was gezel te die tijd Van het avontuur. Hij was al toen In schouder en hoofd gewond toe, En zijn paard had te die tijd In zijn hoofd wel 20 wonden, 27370 En het was gewond in het linker been Zodat het geheel gewond was; En hem volgden mede na Wel 40 gewapende man, Die hem allen dood wilden slaan. 27375 Walewein sprak tot Hestor gelijk: Ԛiet hier een van mijn ooms gezellen De koning, die deze zullen vellen Zonder behoeden, en dood slaan, Tenzij het is dat we hem helpen in deze nood.,’ 27380 Hestor liet de gezellen zich wapenen, En de paarden bereidden de knapen, Daar die ridders gelijk op zaten En kwamen gereden in die straat. Mijn heer Walewein sprak Aglovel toe 27385 Dat hij daar binnen reed toen: ԗij zullen u beschermen tegen alles, Dat u zonder ons niets misgaan nee zal.’ Hij had verwondering wie ze waren, Maar hij deed hun begeren. 27390 Hij voer in die poort daar, En de anderen volgden hem na. Walewein zei ze buiten te blijven Of men zou ze allen ontlijven. Toen hij dat zei liepen er te vaart 27395 Wel 10 tot Walewein waart En staken hem geheel met het paard Met hun speerpunten ter aarde. Ze hadden hem dood geslagen Maar dat Hestor er tegen was, 27400 Die daar een zonder vrees stak, Die hem naast was, door de borst, Zodat hij dood neer moest vallen. De gezellen kwamen daartoe met allen, En bestonden diegenen dan, 27405 Die wel hadden 70 man, Die allen goed gewapend waren. Daar was een fiere strijd en een felle, Want de enen wilden toen in, En de anderen verweerden ze immer toe. 27410 Daar voer Bohort heen en weer, Lieden slaan gelijk beesten neer, En deed bij zijn dapperheid Dat men hem vreesde daar ter plaatse Alzo veel als de anderen, of meer; 27415 En Hestor pijnigde zeer De anderen met grote slagen. Toen die van het kasteel dat zagen Ze lieten een teken luiden toen: Al gelijk kwamen daartoe 27420 Allen van het kasteel algemeen, Armen, rijken, groten en kleinen, Allen gewapend tot de strijd, En vonden aan elke zijde Van de straat vele lieden dood. 27425 Ze zagen de grote dapperheid Die deden die gezellen, Daar men wonder van mocht vertellen. Mijn heer Walewein deed Daar bijzondere grote dapperheid. 27430 Ze vochten zo lang en zo zeer, Dat die van het kasteel niet meer In de strijd mochten verduren, Nochtans dat er meer dan 200 waren En van de anderen maar 16. 27435 Ze zetten hen te vlieden, Die van het kasteel, en hadden gevaar. Ze lieten wel 60 man daar In de straat, die er hun leven lieten, Of die er gewond bleven. 27440 Daarbij nee bleef het niet nochtans; Men joeg ze en volgde na, En toe men ze lang en veel Gejaagd hadden die van het kasteel Sprak Bohort ten andere heren: 27445 ‘Het is tijd dat we keren.’ Ze keerden ter herberg, en ze vonden Hun waard droevig te die tijd. Toen ze ontwapend waren toen Sprak Walewein de waard toe: 27450 ‘Lieve heer waard, wat heb je?’ Hij zei: ‘Ge hebt me onteerd; Gij en uw gezellen hebben onder u Al de besten van de poort nu, En ik nee mag het niet ontgaan 27455 Zonder te sterven; want alzo gelijk Als diegene, zij het zeker is, Die heer van dit kasteel is, Van de jacht zal keren hier, En horen dit nieuws, 27460 Hij zal mij en mijn geslacht Geheel dood laten slaan met zijn macht, Omdat gij hem hebt misdaan nu ter tijd; En gij, die van vreemde landen bent, Zullen allen uw vaart varen, 27465 En mij laten in dit misval, En zal alzo weinig geven Om mijn dood als om mijn leven. Hierbij mag ik heden de dag zeggen Dat ik u ter kwade tijd zag, 27470 Al is het zaak dat ge nochtans bent Waardige ridders en goede mannen. Ik weet wel dat ik zal hierdoor Vanwege u vernield wezen Om stukken waarvan ik onschuldig ben.,’ 27475 Mijn heer Walewein zei tot hem: ‘Heer waard, nee wees niet bang, Want wat zo van ons anders geschiedt, Wij zullen niet scheiden van de plaats, Ge zal zijn in goede vrede 27480 Tegen uw heer, zodat gij Niets zal verliezen daarbij.’ De waardt sprak: ‘Zeg me toch nu ter tijd, Gij heren, van wat land ge bent, Want ik versta wel aan uw taal 27485 Dat ge niet bent van Nortgale.’ Walewein zei: ‘Lieve waard, ik zeg het u, Ik nee zal het u niet verhelen nu: Wij zijn van het land van Londen En van Arthur’ s hof zij het zeker dit, 27490 En gezellen van de tafelronde, En hebben gelegen lange tijd Hierbij gevangen, en hebben onze vaart Begonnen tot ons land waart, Daar men sommigen ons voor dood houden; 27495 En zijn hier om een toernooi gekomen, Daar men ons van heeft laten verstaan, En zouden graag zien slaan, En wanen dat er een man zal zijn Die we begeren allen te zien. 27500 Nee wees niet bang klein of groot; Hadden we de helft dood geslagen Van allen die in het kasteel zijn, Nochtans zou het geheel vergeven Galahoudijn Door de minne van zo’ n man, 27505 Die nu terwijlen hier in zijn.’ Toen de waard dat hoorde hij werd dus Beter tevreden dan hij tevoren was; En hij had graag hun Namen geweten, maar 27510 Hij durfde het niet te vragen, omdat zij het zouden Voor schande houden. Ze bezagen Aglovel’ s wonden En deden hun helmen af te die tijd. Ten hij ze zag was hij zo blijde, 27515 Zodat hij alle smart vergat te die tijd, En hij weende te die plaats Van blijdschap en van jammer, Hij zei: ‘Heren, ik was dood, Nee hadden jullie me niet behoed in mijn nood, 27520 Omdat ik ongewapend was. God moet geloofd wezen dat, Ge hebt me zo gewroken, Men zal het in dit land gedenken immer toe.’ Ze gingen eten te die tijd 27525 En waren verheugd. Ze vroegen Aglovel daarna Wat avontuur hem daar bracht? - ‘Ik heb u lang gezocht,’ zei hij. ‘Ik lag, het is kort geleden, hierbij 27530 In een hof, daar Bandemagus ziek lag, De koning, die me zei toen hij me zag, Was het dat ik vinden wilde Lancelot, dat ik hier komen zou, Want Lancelot was gescheiden 27535 De dag tevoren van die plaats. Ik kwam al gelijk hier Om van hem te horen nieuws, Zodat heden tot mijn herberg kwam Een ridder, die tot mij waart gram was, 27540 En zeer haatte om zijn broeder, Die ik laatst dood sloeg. Hij liep op mij en verwondde me gelijk Alzo zoals hij mij ongewapend vond, En volgde me met vele lieden na. 27545 Hij had me dood geslagen tenzij Dat gij me hier in deze nood Hebt behoed van de dood Bij de hulp van onze heer, Dus bedank ik hem en u zeer.,’ 27550 Walewein sprak: ԗaande je iets of te deze Bandemagus zal mogen genezen Van zijn wonden? Zijn ze iets fel?’ Aglovel zei: ‘Ja hij wel: Hij zei me hij zal rijden 27555 Daar u wil al gauw.,’ Bohort sprak: ‘Ditis ons een groot geluk. Nu zijn al onze gezellen gevonden, Die in dat avontuur gegaan waren. Nu mogen we wel te hof gaan, 27560 Willen we, met Lancelot, of niet, We mogen zonder hem gaan, willen we.’ De gezellen zeiden allen daarna: ‘we willen met Lancelot daar gaan. Nee vernemen we hier niets van, 27565 We zullen hem dan vinden in de hof, En we zullen maken onze vaart Als we gaan te hof waart Aldaar over, dat men ons zegt Dat Bandemagus de koning ligt, 27570 En voeren hem met ons in alle manieren, Al zouden we hem voeren in een draagstoel.’ De volgende dag kwam hun waard En zei: ԗapent u met een vaart, Want Galahoudijn, die heer 27575 Van dit kasteel, is zeer gram Omdat ge hier binnen hebt gedaan. Hier zullen op u komen gelijk Vele lieden om die zaak Dat hij op u wil wraak doen 27580 Van de schande die gij hem groot hebt gedaan, Met dat ge zijn lieden dood sloeg.’ Ze zaten op hun paarden met een vaart, En wilden er uit gaan, Maar dat mijn heer Walewein zei 27585 Dat hij wilde dat men wachtte; Hij zou hun vrede wel gewinnen Tegen de heer van daar binnen. En hij zei: ‘Ik doe u zeker dat, Dat hij nooit van een komst blijder was 27590 Dan hij van ons zal zijn, Als hij ons allen zal kennen.’ Zodat ze stil hielden daar ter plaatse. Toen ze lang hadden gewacht Zag mijn heer Walewein en vernam 27595 Dat Galahoudijn op hen gegaan kwam Met een grote gewapende schaar, Die soms te paard en soms te voet waren. Voor hen allen kwam tot hen waart Een grote ridder op een groot paard, 27600 Zodat mijn heer Walewein dacht Dat die wel Galahoudijn wezen mocht. En toen ze hen dichterbij kwamen Liet Galahoudijn ze wachten daar, Om te weten wie die ridders toen waren, 27605 Eer hij er noch meer toe deed. Hij sprak tot Walewein toen hij hem zag: ‘Heer ridder, ik nee groet u niet, Ik weet niet of ge van diegenen bent, Die op mijn lieden hadden strijd, 27610 En in herberg mede dood sloeg. Ik waan nooit in geen plaats Dan die prins was van het land Nee was gedaan zo’ n grote schande.’ Walewein zei: ‘Heer, nu laat mij 27615 Tegen u spreken, als het uw wil is.’ - ‘Zeg uw wil,’ sprak Galahoudijn. Walewein zei: ‘Heer, wij zijn Wandelende ridders, die gaan Achter landen, en we waren 27620 Hier ten venster gelegen heden, En we zagen dat kwam gereden Een van onze gezellen, die vloog, En hem volgden na toen Meer dan 60 man, klein en groot, 27625 Die hem allen dood wilden slaan; En onze gezel was te die tijd Ongewapend en gewond. Ten eerste dat we dat hadden gezien, Ons allen ontfermden het van die. 27630 We liepen tot hem neerwaarts, En hielpen hem al ongespaard Omdat hij daar alleen was En hem zo veel navolgden, Die ons al gelijk verzochten; 27635 En verweerden ons zo goed we konden, Zodat we hen in die strijd Dood sloegen en verwondden er veel, En ons daarvan alzo behoedden. Wilde enige ook daartoe spreken 27640 Dat we hieraan iets hadden misdaan, Dat wil ik verweren al zonder twijfel Met wapens en met mijn Lichaam tegen de zijne.’ Toen Galahoudijn dat hoorde 27645 Hij verstond goed aan zijn woorden Dat hij een goede man was, en bad alzo gauw Dat hij hem zijn naam zeggen zou. Mijn heer Walewein zei: ‘Ik zal, Want ik het nooit door vrees nee onthield. 27650 Die ik had van man of wijf; Zo zal ik door u bij mijn leven: Ik ben Walewein geheten; Mijn vader was, dat zal je weten, De koning Lot van Orcanie. 27655 De goede koning Arthur, die edele, Is mijn oom, daar ik mede ben; En al deze ridders zijn met hem; Het zijn goede lieden nu ter tijd, En gezellen van de tafelronde: 27660 Die van hier binnen, zonder twijfel, Nee niet zullen mogen weerstaan.’ Toen Galahoudijn was zeker dat, Dat diegene mijn heer Walewein was, Hij wierp zijn schild ter aarde toen, 27665 En deed zijn helm af toe. Hij opende de armen en liep Tot mijn heer Walewein en riep: ‘Neen vermoeit u niet, lieve heer, Dat ik u zo zeer heb misdaan; 27670 Had ik geweten dat gij het was, Ik nee was niet herwaarts gekomen. Ik bid u dat gij het me nu vergeeft. Ik vergeef uw gezellen en u Alles dat ge misdaan hebt, dat gij 27675 Mijn lieden me af hebt geslagen.’ Toen Walewein zijn grote edelheid Verstond en zijn goedertierenheid, Hij deed de helm af met een vaart, En bood Galahoudijn zijn zwaard. 27680 Hij zei: ‘Wij hebben u misdaan Veel meer dan gij ons hebt nu. Wij zijn schuldig baat te doen Zulke zoals uw man en de baronnen Die onder Arthur de koning zijn 27685 Wijzen zullen van dit ding.’ Galahoudijn sprak: ‘Laat ons dit laten: We zullen wel eens zijn van de baten; Maar om God, bericht me dus, Of mijn heer Lancelot hier is.,’ 27690 - ‘Neen hij,’ zei Walewein gelijk, ԍaar hij is is dit land; Waarop we hier allen wachten: We wanen dat hij hier zal zijn.’ - ԏmdat ik verstond,’ zei Galahoudijn, 27695 ‘Dat hij hier in dit land zou zijn Liet ik dit toernooi uitroepen, Omdat hij op die manier Hier komen zou; en hij zal Binnen 3 dagen zijn, heb ik geluk.,’ 27700 Galahoudijn kwam tot zijn lieden meteen, En zei ze achteruit te vlieden. Hij schold ze en zei hen openbaar: ‘Ge had me bijna zeer onteerd; Waren deze lieden van u dood gebleven 27705 Ik was onterfd al mijn leven En gij bedorven; en het is u Veel beter dan ge waant nu gekomen, Meteen dat ik ze heb herkend.’ Ze trokken gelijk achteruit, 27710 En namen hun doden met een vaart En droegen ze huiswaarts. Galahoudijn ontwapende zich toen En allen die met hem waren toe. Hij pareerde hem sierlijk 27715 En de 20 gezellen diergelijke, Van de voornaamste die hij daar had; En hij ging bezien daarna De gezellen van de tafelronden, Als die van hen blijde was te die tijd 27720 En die ze wilde op alle manieren Zeer eren en bekend maken. Hij vond ze ongewapend en luisterrijk Gepareerd en sierlijk. Ze gingen naar hem meteen 27725 Dat ze hem daar zagen komen. Ze begroetten hen na deze: Elk zei de anderen welkom te wezen. Galahoudijn zei: ‘Ik bid u, Op minne en op alle dienst nu, 27730 Dat ge me geeft algemeen Een gift, die u weinig zal kosten.’ - ‘we zullen het graag doen,’ zeiden ze. Hij zei: ‘Dan zal je met mij komen En in mijn herberg wezen.,’ 27735 Ze deden zijn wil van deze En beloofden hen zeer van hun waard, Dat hij hen had gedaan grote eer En hoffelijk tegen hem te zijn. - ‘Waarom zal ik,’ sprak Galahoudijn, 27740 ‘Hem dit kasteel te loon geven En zijn erfgenamen na zijn leven, En zal hem ook om die zaken In Pinksterdag ridder maken.’ Toen de waard die belofte hoorde 27745 Hij was blijde om die woorden En viel hem te voeten gelijk, En Galahoudijn droeg het hem in handen. Hij zat op en de gezellen daar, En voerde ze tot zijn herberg daarna, 27750 Daar hij ze goed te gemak deed En al de eer die hij mocht mede. Het avontuur spreekt niet meer Van dezen, het zal eerder spreken Van Lancelot en van Mordret, 27755 Dat ze een in uitstel zette. |
Nu gewaget daventure das, Alse die cnape, die gesint was Ten verbodenen berge, als gi mocht horen In den boec hier te voren, 27760 Van Lancelote was gesceden, Dat Lanceloet ende Mordreit reden Al toter donker nacht toe. Die mane was opgegaen doe, Ende daer si op enen berch riden 27765 Sien si den witten hert vor hen liden Al metten .vi. liebarden, Dine geleitdden (sic) ende bewarden. Si leden vor hen int grone Sonder den riddere quaet te done. 27770 Si lipen inden dicken bosch na dien, Dat sise niet langere mochten sien. Lanceloet sprac te Mordreite daer naer Dat hi hadde gesien al daer Die alre meeste aventure, 27775 Die hi noit sach vor die ure. ‘Ende, radijt, ic sal mi gheninden Om te wetene waer si belinden.’ Mordreit seide hi hadse vordien, Dies onlanc doe leden was, gesien, 27780 Ende hi hadde hen gevolght naer, Maer dat hi volgen moeste daer .I. riddere, die en wech voerde enen naen, Dien hi helpen moeste, sonder waen. - ‘Waert u wille,’ sprac Mordret, 27785 ‘Ic soude herde gherne varen met.’ - ‘Nu varewi dan!’ sprac Lanceloet. Si voeren doe met haesten groet. Si quamen tenen geboemte gereden, Ende alsi daer over leden 27790 Quamen .ij. ridders ane dene side daer, Ende dwersden op hen lieden daer naer, Soe dat deen Lancelote dwers nam, Die van der ere siden op hem quam, Ende niet rechte vort; ende staken soe, 27795 Dat hi onder des perts buec viel doe. Ende die ander stac ter eerde Mordreitte van sinen peerde. Si leidden die perde en wech te handen. Die andre bleven in groter scanden, 27800 Ende Mordret was drove sere, Om Lanceloets wille mere Dan om hem selven, ende seide daer nare: Hi woude dat hi gesteken ware Dor den buyc, ende hen lieden niet 27805 Dat ongeval alsoe ne ware gesciet. Lanceloet loech emmertoe, Ende seide al lachgende doe: ԍordret, gi hebt mi, sonder waen, Qualike in staden gestaen, 27810 Dat gi mi mijn pert liet nemen nu, Dat die ghene en wech voert vor u.’ Mordret antworde metter vart: ‘Ic wane gi betovert wart, Het ne mochte anders niet sijn wel. 27815 Ic weet wel, dat noit geviel, Dat perde waren met soe cleinre pinen Gewonnen alse die onse scinen. Al hoerde enech man nu ter uren Spreken van deser avonturen, 27820 Hoe dat si ons gevallen es, Hine soude niet geloeven des.’ Lanceloet seide: ԗine waren niet Betovert: hets els iet gesciet Maer bi onser quaetheit als te voren 27825 Hebbewi onse perde verloren. Wi moten andre soeken saen: Dese selen ons niet te staden staen. Het deert mi om onsen wech mere, Dien wi bestonden te done ere 27830 Om te wetene die waerhede Vanden hert ende den liebaerden mede.’ Alse si in dese tale waren Quam daer een naen toe gevaren Op een mager pert, ende hi seide 27835 Tot hen lieden sonder beide: Ԅen weerden ridders geve God goet, Die dor dit foreest gaen te voet In manieren van garsoenen; bedi Ghi sijt soe sere hovesch, dat gi 27840 U perde hebt gegeven, sonder waen, Om dat gi wilt te voet gaen; Ende die u maecte vander tafelronde Geselle moete nu ter stonde Sonder goet man geonneert wesen; 27845 Want gi sijt onwerdech van desen, Nadat .ij. ridders die op u quamen U peerde soe lichtelike namen.’ Lanceloet seide tier uren: ‘wigavense bi aventuren 27850 Om dattu souts ons geven tdijn, Dat harde goet ende starc es in scijn, Ende dat ons beiden ghemeinlike Wel sal draghen lichtelike.’ - ‘Ic woude ghi also groten wille hadt saen 27855 Daer op te sittene,’ sprac die naen, [p. 187] ԁlsic goeden wille hebben soude Dat ict u gerne lenen soude. Gi souter op sitten varinge; Maer ic soude die dinge, 27860 Dat wet wel, doen vele mere Om u scande dan om u ere; Want u ne soude moghen gescien Nimmermer eneghe ere na dien Dat gi op sulc rosside geseten wart.,’ 27865 Doe seide Mordreit metter vart: ‘Alsoe helpe di God, wijs ons waer Die perde sijn.’ Hi seide daer naer: ԗoude elkerlijc van u beden Ene gichte mi geven hier ter steden, 27870 Ic soude u wisen ende toghen Waer gi die perde sout vinden moghen Ende die ghene dise en wech voerden toe.’ - ‘Entrouwen,’ seide Lanceloet doe, ԓoecstu eneghe gichte ane mi, 27875 Dat ic sculdech ben ochte mach geven di, Ic salse di geven, sonder waen.’ Dat selve geloefde Mordret saen. Hi seide dat hi el niet en woude, Ende hem elkerlijc volghen soude. 27880 Si volghden hem tien stonden, Ende hi leidese daer si vonden Viere pawelgoene gericht staen, Die hen te hant toende die naen. Hi seide: ‘wisult vinden tier stede 27885 U perde, ende diese hebben mede.’ Si gingen te hant daer toe, Ende vonden int irste pawelgoen doe .ij. ridders ende .ij. joncfrouwen, die saten Te ere taflen ende aten; 27890 Ende hare perde stonden Vore ten ingange gebonden. Alsi die perde hadden gesien Si waren een deel verblijt van dien, Ende si gingen in onder hen tween. 27895 - ԇhi heren, gi naemt ons,’ seide die een, ‘Onse perde soe onversienlike, Dat wire niet af ne wisten, sekerlike, Eer wi gesteken waren ter eerde; Ende al voerdi en wech onse perde 27900 Met uwen onrechte heden, Wet wel, wi sullense weder leden Met rechte, ende wi selen u Over goede liede houden nu, Wildi ende moghdise hier binnen 27905 Op onslieden weder winnen.’ Die een antwerde: ‘Wats gesciet, Leiddise en wech sine bliven u niet, Ende gi sultse sonder uwen danc Weder moeten geven eer iet lanc.,’ 27910 Mordret trac sijn swert saen Ende woude den anderen int hoeft slaen. Lanceloet toeghen achter mettien Ende seide: ‘Ditne sal niet gescien, Dat ghine sult slaen binnen der tijt 27915 Dat gi in mine geselscap sijt Ende hi ongewapent si; Maer alse hi gewapent es [ende ghi] Loept op hem ic ne saelt [niet weren].’ Doe seide Lanceloet: ԇhi heren, 27920 Ochte ic u onredene doe nu, Alse gi waent wel doen, beclaeghts u.’ Doe namen si har peerde Ende voeren daer op harre veerde. Die naen vermaende hen also houde 27925 Dat elkerlijc gedinken soude Dat haerlijc hem sculdech was .i. loen. Si seiden: si soudent wel doen. Lanceloet vraghde hem ochte si Ywerinc mochten herbergen daer bi. 27930 - ‘Ic ne weets niet,’ antwerde die naen, ԗant die nacht es sere gegaen, Ende hier ne es ghene herberge nu ter wilen Naerre dan .vij. milen, Sonder dat .i. hermitage hier bi 27935 Over .ij. milen steet.’ Doe seide hi: Ԍeidt ons derwart.’ Ende die naen Leidese ter hermitagien saen; Ende alsi quamen daer binnen Waren si gheherbercht met minnen. 27940 Alse hare perde bericht waren Si ontwapenden hen sonder sparen, Ende die naen nam orlof saen, Ende seide hi woude en wech gaen. Hi voer en wech, ende si bleven 27945 Metten hermite, die hen ghegeven Heeft tetene borne ende broet. Na den etene seide tot hem Lanceloet: Ԍive here, ic sach heden .I. aventure, daer ic quam gereden, 27950 Ic bidde u sere dat gi mi das Bericht, ochte gijt wet wat was; Want int foreest daer ic heden reet Sagic enen witten hert, die vor mi leet, Die om sinen hals hadde doe 27955 Ene guldene ketene: ende daer toe Sagic met hem gaen .vi. libarde, Dine gheleidden met groter varde, In der ghelike, ende in der gebare, Ocht ene heilege dinc ware.,’ 27960 Doe antwerde die goede man: ԓaghedi den witten hert dan, Ghi hebt een der meester wonder gesien Dat gi noit saeght vor dien; Ghi, noch geen man, ne sult van dien dingen 27965 Iet te hoefde moghen bringen, Sonder die goede riddere allene, Die van beiden al ghemene, Dats in groter godertiernhede Ende in ridderscape mede, 27970 Alle ertsche ridders liden sal; Hi sal daventure tinde bringen al Van herte ende van libarden toe, Ende hi sal oppenbaren hoe Die libarde daertoe quamen 27975 Dat si den hert in hoeden namen. Dit en es en ghene toverye Noch werc van enegher duvelie. So wonderlike aventure die gevel ....... hem, dat weet wel, 27980 Omden wille van onsen here Die te wonderne es sere.’ Lanceloet seide: ‘Nadien dat wi nu Hier af niet moghen weten van u Noch bi anderen man ghene, 27985 Sonder biden goeden riddere allene, Dien God onnen sal der ere, Ne perse ic u hier af niet mere. Bericht mi van ere andre saken dan; Want ic wane dat gheen man 27990 Vanden foreeste ne weet soe vele Alse ghi, in ernste noch in spele. Ic quam in dit foreest gereden Dar ic vant een pawelgoen tere steden, Daer ic enen riddere in vant: 27995 Ic moeste jegen hem josteren te hant, Woudic ochte ne woude toe. Ic josteerde ende staken doet doe. Doe quamen daer ut .xij. joncfrouwen, Die mi seiden met groten rouwen 28000 Dat ic mesdede harde sere, Dat ic doet sloech soe groten here, Die machtech coninc was ende rike, Ende die werste een van ertrike. Sine wouden mi secgen niet mere, 28005 Maer voeren en wech metten doeden here; [p. 188] Noit sint ne hoerdic daer af niet, bedi Alsi en wech voeren si seiden mi Si soudens sijn gewroken, sonder waen, Want men souder mi doet om slaen. 28010 Ic soude gerne weten wat ware: Niet bedi dat ics ben in vare, Maer ic wiste gherne die waerheit das, Ocht hi coninc ende soe groet man was.’ Hi seide: ‘Si seiden waer vander dinc 28015 Dat si seiden dat hi was coninc; Hi was in die marchen van Scollant Over here ende coninc becant. Hi was een die felste nochtan Ende die ongetrouste man 28020 Die was in al ertrike, Ende hi dede des wel gelike Met dien dat hi sinen vader hinc: Dit was een die felste dinc Die noit kint jegen vader dede; 28025 Ende u es wel gesciet daer mede, Dat gine doet sloecht, want u sal Dit lant daer omme benedyen al. Ende al ne haddi, sonder waen, Niet meer goets in uwen live gedaen 28030 Dat ghi doet sloecht den quaden man, Onse here ware u sculdech nochtan Te vergevene uwe sonden; Ghi hebt gedaen nu ten stonden Dat die liede vanden lande 28035 Ende van anderen menegherande In peyse sulen sijn nu mere, Die in pinen waren ere.’ Hi seide dat alse hi was jonc man Was hi geheten die simple Merlan, 28040 Ende alse hi gecroent was heet hi Die vermalendide Merlan, daer bi, Dat hi soe fel was worden doe: Ende die name bleef hem emmertoe. Si gingen slapen: ende alst dach was 28045 Horden si messe, die dermite las. |
Nu gewaagt het avontuur dat, Toen die knaap, die gezonden Ten verboden berg, zoals ge mocht horen In het boek hier tevoren, 27760 Van Lancelot was gescheiden, Dat Lancelot en Mordret reden Al tot de donkere nacht toe. De maan was toen opgegaan, En daar ze op een berg reden 27765 Zien ze het witte hert voor hen gaan Al met de 6 leeuwen, Die het begeleidden en beschermden. Ze gingen voor hen in het groene Zonder de ridders kwaad te doen. 27770 Ze liepen in het dikke bos na dien, Zodat ze hen niet langer mochten zien. Lancelot sprak tot Mordret daarna Dat hij had gezien al daar Het aller grootste avontuur, 27775 Die hij nooit zag voor dat uur. ԅn, raad jij het, ik zal me verstouten Om te weten waar ze belanden.’ Mordret zei hij had ze voor die, Toen het kort geleden was, gezien, 27780 En hij had hen nagevolgd, Maar dat hij volgen moest daar Een ridder, die weg voerde een kleine, Die hij helpen moest, zonder twijfel. - ‘Was het uw wil,’ sprak Mordret, 27785 ‘Ik zou erg graag mee gaan.’ - ‘Nu gaan we dan!’ sprak Lancelot. Ze voeren toen met grote haast. Ze kwamen tot een geboomte gereden, En toen ze daar door gingen 27790 Kwamen 2 ridders aan de ene zijde daar, En dwars op hen lieden daarna, Zodat de ene Lancelot dwars nam, Die van de ene zijde op hem kwam, En niet recht voort; en stak hem zo, 27795 Dat hij onder de buik van het paard toen viel. En die ander stak ter aarde Mordret van zijn paard. Ze leidden de paarden gelijk weg. De anderen bleven in grote schande, 27800 En Mordret was zeer droevig, Meer vanwege Lancelot Dan om zichzelf, en zei daarna: Hij wilde dat hij gestoken was Door de buik, en hen lieden niet 27805 Dat ongeval alzo nee was geschied. Lancelot lachte immer toe, En zei al lachende toen: ԍordret, ge hebt mij, zonder twijfel, Slecht bij gestaan, 27810 Dat ge me mijn paard liet nemen nu, Dat diegene weg voert voor u.’ Mordret antwoordde met een vaart: ‘Ik waan dat ge betoverd bent, Het nee mocht niet goed anders zijn. 27815 Ik weet wel, dat nooit geviel, Dat paard was met zo weinig moeite Gewonnen zoals de onze schijnen. Al hoorde enige man nu ter uren Spreken van deze avonturen, 27820 Hoe dat het ons gevallen is, Hij zou dit niet geloven.’ Lancelot zei: ‘we waren niet Betoverd: het is iets anders geschied Maar bij onze kwaadheid zoals tevoren 27825 Hebben we onze paarden verloren. We moeten anderen zoeken gelijk: Deze zullen ons niet meer bijstaan. Het deert me om onze weg meer, Die we bestonden te doen eerder 27830 Om te weten de waarheid Van het hert en de leeuwen mede.’ Toen ze in dit gesprek waren Kwam daar een kleine toe gegaan Op een mager paard, en hij zei 27835 Tot hen lieden zonder wachten: ‘De waardige ridders geeft God goed, Die door dit bos te voet gaan In manieren van bedienden; omdat Ge bent zo zeer hoffelijk, zodat gij 27840 Uw paarden hebt gegeven, zonder twijfel, Omdat ge te voet wil gaan; En die u maakten van de tafelronde Gezellen moeten nu ter stonde Zonder goede man met oneer wezen; 27845 Want ge bent het niet waard van deze, Nadat 2 ridders die op u kwamen Uw paarden zo gemakkelijk namen.’ Lancelot zei te dat uur ‘we gaven ze bij avonturen 27850 Om dat u de uwe zou geven, Dat erg goed en sterk in schijn is, En dat ons beiden algemeen Wel licht zal dragen.’ - ‘Ik wilde dat ge alzo grote wil had gelijk 27855 Daar op te zitten,’ sprak de kleine, ԁls ik goede wil zou hebben Dat ik het u graag lenen zou. Ge zou er spoedig op zitten; Maar ik zou dat ding, 27860 Dat weet wel, doen veel meer Om uw schande dan om uw eer; Want u nee zou mogen geschieden Nimmermeer enige eer na dien Dat ge op zo’ n pakpaard gezeten was.,’ 27865 Toen zei Mordret met een vaart: ‘Alzo help u God, wijs ons waar Die paarden zijn.’ Hij zei daarna: ‘Wilde elk van u beiden Een gift me geven hier ter plaatse, 27870 Ik zou u wijzen en tonen Waar ge die paarden zou mogen vinden En diegene die ze weg voerden toe.’ - ‘Envertrouw,’ zei Lancelot toen, Ԛoekt u enige gift aan mij, 27875 Dat ik schuldig ben of u mag geven, Ik zal ze u geven, zonder twijfel.’ Datzelfde beloofde Mordret gelijk. Hij zei dat hij niets anders wilde, En hem elk zou volgen. 27880 Ze volgden hem te die tijd, En hij leidde ze daar ze vonden Vier paviljoenen opgericht staan, Die hen gelijk toonde die kleine. Hij zei: ‘Ge zal vinden te deze plaats 27885 Uw paarden, en die ze hebben mede.’ Ze gingen gelijk daartoe, En vonden in het eerste paviljoen toen 2 ridders en 2 jonkvrouwen, die zaten Te ene tafel en aten; 27890 En hun paarden stonden Voor de ingang gebonden. Toen ze de paarden hadden gezien Ze waren een deel verblijd van die, En ze gingen in onder hen twee. 27895 -’gij heren, ge nam ons,’ zei de ene, ‘Onze paarden zo onvoorzien, Dat we er niets nee van wisten, zeker, Eer we gestoken waren ter aarde; En al voerde je weg onze paarden 27900 Met uw onrecht heden, Wet weel, we zullen ze weer leiden Met recht, en we zullen u Voor goede lieden houden nu, Wilde je en mag je hier binnen 27905 Op ons lieden weer winnen.’ Die ene antwoordde: ‘Water geschiedt, Leid je ze weg ze blijven niet van u, En ge zal ze tegen uw wil Terug moeten geven al gauw.,’ 27910 Mordret trok zijn zwaard gelijk En wilde de andere in het hoofd slaan. Lancelot trok hem meteen achteruit En zei: ‘Dit nee zal niet geschieden, Dat ge hem zal slaan binnen de tijd 27915 Dat gij in mijn gezelschap bent En hij ongewapend is; Maar als hij gewapend is en gij Loop op hemen ik nee zal het niet verweren.’ Toen zei Lancelot:’gij heren, 27920 Mocht ik onredelijk doe nu, Zoals ge waant goed te doen, beklaag het u.’ Toen namen ze hun paarden En voeren daarop hun vaart. De kleine vermaande hen alzo gauw 27925 Dat elk gedenken zou Dat elk van hen schuldig was een loon. Ze zeiden: ze zouden het wel doen. Lancelot vroeg hem of ze Ergens mochten herbergen daarbij. 27930 - ‘Ik nee weet het niet,’ antwoordde de kleine ԗant de nacht is zeer vergaan En hier nee is geen herberg nu ter tijd Nader dan 7 mijlen, Uitgezonderd dan een hermitage hierbij 27935 Over 2 mijlen staat.’ Toen zei hij: Ԍeidt ons derwaarts.’ En die kleine Leidde ze ter hermitage gelijk; En toen ze daar binnen kwamen Waren ze geherbergd met minnen. 27940 Toen hun paarden verzorgd waren Ze ontwapenden zich zonder ophouden, En de kleine nam gelijk verlof, En zei hij wilde weg gaan. Hij voer weg, en zij bleven 27945 Met de heremiet, die hen gegeven Heeft te eten water en brood. Na het eten zei tot hem Lancelot: ‘Lieve heer, ik zag heden Een avontuur, daar ik kwam gereden, 27950 Ik bid u zeer dat ge me dat Bericht, als ge weet wat het was; Want in het bos daar ik heden reed Zag ik een wit hert, die voor me ging, Die om zijn hals had toen 27955 Een gouden ketting: en daartoe Zag ik er mee gaan 6 leeuwen, Die het begeleidden met een grote vaart, In diergelijke, in die manieren, Of het een heilig ding was.,’ 27960 Toen antwoordde de goede man: Ԛag je het witte hert dan, Ge hebt een der grootste wonderen gezien Dat ge nooit zag voor dien; Gij, noch geen man, nee zal van die dingen 27965 Iets te hoofde mogen brengen, Uitgezonderd alleen die goede ridder, Die van beiden algemeen, Dat is in grote goedertierenheid En in ridderschap mede, 27970 Alle aardse ridders leiden zal; Hij zal het avontuur geheel ten einde brengen Van het hert en de leeuwen toe, En hij zal openbaren hoe Die leeuwen daartoe kwamen 27975 Dat ze het hert in hoedde namen. Dit is geen toverij Noch werk van enige duivel. Zo’ n wonderlijk avontuur die geviel ....... hem, dat weet wel, 27980 Om de wil van onze heer Dat zeer te verwonderen is.’ Lancelot zei: ‘Nadien dat we nu Hiervan niets mogen weten van u Noch bij geen andere man, 27985 Uitgezonderd bij de goede ridder alleen, Die God gunnen zal die eer, Nee pers ik u hiervan niet meer. Bericht me van een andere zaak dan; Want ik waan dat geen man 27990 Van het bos nee weet zoveel Zoals gij, in ernst noch in spel. Ik kwam in dit bos gereden Daar ik een paviljoen vond te ene plaats, Daar ik een ridder in vond: 27995 Ik moest gelijk tegen hem kampen, Wilde ik of niet wilde toen. Ik kampte en stak hem toen dood. Toen kwamen daar uit 12 jonkvrouwen, Die me zeiden met grote rouw 28000 Dat ik er zeer misdeed, Dat ik dood sloeg zo’ n grote heer, Die een machtige en rijke koning was, En een van de waardigste van aardrijk. Ze wilden me niet meer zeggen, 28005 Maar voeren weg met de dode heer; Nooit sinds nee hoorde ik daar niets van, omdat Toen ze weg voeren zeiden ze mij Ze zouden zijn gewroken, zonder twijfel, Want men zou mij er om dood slaan. 28010 Ik zou graag weten wat dat was: Niet omdat ik in gevaar ben, Maar ik wist daar graag de waarheid van, Of hij koning en zo’ n grote man was.’ Hij zei: ‘Ze zeiden waar van dat ding 28015 Dat ze zeiden dat hij was koning; Hij was in de broeklanden van Schotland Voor heer en koning bekend. Hij was een van de felste nochtans En die ontrouwste man 28020 Die was in geheel aardrijk, En hij deed dus wel dergelijke Met dien dat hij zijn vader hing Dit was een van de felste dingen Die nooit kind tegen een vader deed; 28025 En u is goed geschied daarmee, Dat ge hem dood sloeg, want u zal Dit land daarom geheel zegenen. En al had je niet, zonder twijfel, Niet meer goeds in uw lieven gedaan 28030 Dan dat ge die kwade man dood sloeg, Onze heer was u schuldig nochtans Te vergeven uw zonden; Ge hebt gedaan nu ten stonden Dat de lieden van het land 28035 En van menigerhande anderen In vrede nu meer zullen zijn, Die eerder in ellende waren.’ Hij zei dat toen hij een jonge man was Was hij geheten de eenvoudige Merlan, 28040 En toen hij gekroond was heette hij Die vermaledijde Merlan, daarbij, Dat hij zo fel was geworden toen: En die naam bleef hem immer toe. Ze gingen slapen: en toen het dag was 28045 Hoorden ze mis, die de heremiet las. |
Si wapenden hen ende si namen Orlof, ende reden tes si quamen In dat grote foreest weder. Het was een harde heet weder 28050 Ende was omtrint alse Meye. Si quamen gereden in ene valye, Daer ene scone fonteyne stont, Daer hen af luste drinken tier stont. Si beetten ende dronken daer naer, 28055 Ende bleven hen rustende daer. Mettien seide mijn her Lanceloet: ‘Ic ate gerne, ende ic hats noet.’ - ‘Ic ate oec gherne,’ sprac Mordret, ԍaer ons ees luttel te bet, 28060 Ende ons steets wel tonberne: Wine hebben wat eten, al atewi gherne.’ Si deden hare helme af mettien, Ende alse Lanceloet soude sien Op Mordrette loech Mordret, ende hi 28065 Seide tot hem: ‘Wi lachti?’ - ‘Ic lache,’ antwerde Mordret doe, ‘Om die ridders, die ons beslopen soe Gister navont, dat si ter eerden Ons beiden staken van onsen perden, 28070 Ende dat wi die perden soe cortelike Weder hadden ende soe lichtelike.’ Alse si hier in talen waren Saghen si comen gevaren .ij. gewapende ridders te hen wart. 28075 Doe seide Lanceloet metter vart: Ԏimmermeer ne geloeft mi hier naer, Ochte icse niet ne sie comen daer, Die onse perde wanen met staden Winnen, alsi gisternavont daden. 28080 Sine sulen ons niet moghen deren, Wi sulen ons al anders verweren.’ Hi woude sinen helm binden doe, Ende Mordret sprac hem aldus toe: ‘Here, wildi u wapenen nu 28085 Om .ij. ridders, daer ic ben bi u? Ic sal u hare perde delivereren Alse wel, bi der hulpen ons heren, Als si ons die onsen namen Doe si op ons onversien quamen.,’ 28090 Lanceloet bant sinen helm metter vart, Ende Mordret den sinen, ende sat op sijn part, Ende nam een spere in sine hant, Ende reet op den ghenen te hant Dien hi vore sach comen doe, 28095 Ende geraectene metten spere soe, Dat hi moeste vanden perde Achterwart vallen ter erde, Ende quetste hem soe in dat vallen, Dat hi in onmacht lach met allen. 28100 Mordret nam des ridders part Ende voret te Lancelote wart. Daerna reet hi opten anderen, dine stac Dat sijn spere te stucken brac; Ende Mordret staken weder 28105 Ende geraectene bat neder, Ende maecte hem ene wonde soe groet, Dat hi gheens ersaters ne hadde noet. Hi nam dat pert metter hant, Ende voeret daer hi Lancelote vant; 28110 Hi gaeft hem ende seide mede: ‘Nu hebdire twee in die stede Van den onsen, here, twaren, Die ons gisteren genomen waren. Doettere mede dat u wille si.,’ 28115 Lanceloet seide: ‘Here, gi Doetter selve uwen wille mede, Diese hebt gewonnen hier ter stede. Ghi hebt hier, sonder waen, Alsoe scone ridderscap nu gedaen 28120 Alsic sach doen in langer tijt Man vander ouden dat gi sijt; Ende mijn her Walewein mach Al seker secgen heden den dach Dat gi hem niet ne slaecht qualike, 28125 Want gi hebbets gedaen goede gelike.’ Mordret vraghde Lancelote doe Wat hi raet datmen metten perden doe? Hi antwerdde: ‘wisult af cnopen, Die breidele ende laetse lopen.,’ 28130 Mordret dede alsoe metter vart; Ende die perde liepen ten foreeste wart. Opten naesten avont herberghden si Met enen vavasoer wonende daer bi, Diese sere eerde tier tonden 28135 Omdat si waren vander tafelronden. Savonts na den maeltijt een deel Leidde hise spelen in een proyeel, Ende bat dat si hem secgen souden Waerwart si varen wouden. 28140 Lanceloet gaf antwerde den wert: ‘Ic vare te Arturs hove wert, Daer ons herde sere langhet naer, Want wi in langhen niet ne waren daer.’ Die wert seide tot hem na desen: 28145 ‘Ne suldi ten tornoye niet wesen Te Pingne vorden casteel, Daer morgen sulen sijn al gheel, Coninc ende graven menegherande Van desen ende van andren lande? 28150 Het ne es van hier maer .ij. milen, Ende gi dunct mi nu ter wilen Goede ridders ende werde mede; Hets scade ne sidi niet tier stede, Want wandelenden riddere, sonder waen, 28155 Ne sal te rechte gheen tornoy ontgaen.,’ [p. 189] Mordret sweech stille om dat hi woude Dat Lanceloet vore spreken soude, Omdat hi beter dan hi ende werder was. Alse Lanceloet hoerde nymare das 28160 Hem gedacht omden tornoye bi dien, Dien hi vor Kamaloet hadde gesien, Die was gemaect om hem al claer, Om datmenne woude sien aldaer, Ende dathi vor sine vrouwe dede 28165 Soe groet ridderscap tier stede, Daer hise sach gewaerlike Die scoenste vrouwe van ertrike; Ende hi seide alsoe houde Dat hi ten tornoye varen soude. 28170 Hi begonste peisen om die sake, Ende wart int gepeys soe tongemake, Dat hi sine varwe verloes aldaer, Ende hem dat herte faelgierde wel naer, Ende hem die tranen lopen begonden 28175 Over die oghen ten selven stonden, Soe datment ane hem geware wart. Ende hi stont op metter vart Al verveert, ende peysende soe sere, Dat hi ne wiste wat doen vort mere. 28180 Ende die wert, die hadde vordien Vele aventuren gesien, Kinde te hant Lanceloets wesen Alse hijt sach, ende peysde na desen Dat dat gepeys dat hi an hem vernam 28185 Van vrouwen ochte van joncfrouwen quam. Alsemen slapen soude gaen Die wert dede berecken saen Elkerlijcs bedde in ene Camere ende niet ghemene. 28190 Alsi op hare bedde lagen Quam die wert Lancelote vragen Hoe hi dade. Hi seide: ‘wel nu; Maer om ene dinc soe biddic u, Dat gi mi enen anderen scilt 28195 Om den minen lenen wilt: Ic soude gherne ten tornoye wesen Onbekint.’ Hi seide na desen: ‘Ic ne wiste waer nu scilt gewinnen Dan enen bloet roden, die es hier binnen, 28200 Dien moghdi hebben, wildi.’ - ‘Ic salne nemen,’ antwerde hi. Die wert seide: ԏp hoveschede Biddic u ende op minne mede, Here, dat ghi mi laet varen met u; 28205 Ic hebbe .iiij. sonen nu, Die met sulen comen daer Ende bringhen speren gnoech naer.’ Lanceloet seide: hi woude wel alsoe. Die wert ginc tot Mordrette doe, 28210 Ende vrachde hem ocht hi varen soude Ten tornoye? Hi seide alsoe houde: Ja hi, wouder sijn geselle gaen. - ‘Ic weet wel ja hi,’ seide die wert saen. Mordret seide: ‘Ic vaerre dan.,’ 28215 - ‘Ic bidde u,’ seide die goede man, ‘Op hoveschede, here, dat ghi Uwen name wilt ondecken mi, Ende dat ghi mi vroet wilt maken des, Hoe uwes gesellen name es; 28220 Hi dunct mi soe goet man, here, Ic begherne te kinnen sere.’ Mordret antwerde ende seide hem: ‘Here, ic ben Arturs neve, ende bem Waleweins broder ende Mordret gheheten. 28225 Mijn geselle, dat suldi weten, Es Lanceloet van Lac, des conincs Bans sone Van Benoyc; ende die ghonc Es die beste die den dach heden Wapene draeght ende vanden besten zeden.,’ 28230 Die wert seide: ‘Here, Haddic dat geweten ere Ic hadde hem meer eren gedaen Ende meer gedient, sonder waen.’ Die wert sciet van hem te hant, 28235 Ende ginc daer hi sine kindere vant, Ende seide tot hen: ԍorghijn Moetti goet ende vrome sijn; Hier bi es die beste ridder binnen nu Van al der werelt, secgic u, 28240 Dien ghi moet morghen alle .iiij. Dienen in sulker maniere Dat ghi hem van ringen te ringen Volghen moet ende speren bringhen Ten tornoye die wesen sal.,’ 28245 Si seiden: si soudent gerne doen al. Sanderdaeghs stont vroech op die wert, Ende sinde speren daer wert Daer die tornoy wesen soude, Ende beval waer dat hi woude 28250 Datmen sijns soude ontbiden. Hi dede opsitten tien tiden Sine kindere op grote rossiden, Daer si sekerlike op mochten riden, Sulke alse daer toe dochten 28255 Ende vele pinen doghen mochten. Lanceloet stont op metter vart, Ende hi vraghde sinen wart Waer hi messe soude moghen horen. Sijn wert seide dat daer voren 28260 Ene hermitaghe was, daer mochte hi Messe horen. Doe voeren si, Ende reden daer si in corten stonden Ene harde rike tombe vonden, Ende vore die tombe stont een man, 28265 Die witte cledere hadde an; Hi sceen wel van religione. Hi cnielde ende was in orisone. Hi was soe out, dat si vordien Noit soe ouden man ne hadden gesien; 28270 Niet bedi hi was aldoe nochtan Van sire oude .i. scone man. Alse die oude man wert geware Dat die ridders letten na hem dare Hi richte hem op luchtelike, 28275 Ende noch alsoe dapperlike Dan si waenden dat hi doen mochte. Hi vraghde ende ondersochte Wie die ridders waren bede. Si seiden hem die waerhede. 28280 Die goede man seide tier tijt: ԇhi moeght wel secgen dan dat gi sijt Twe die quaetste ridders die ic weet nu; Ende waer bi het es willic secgen u.’ Hi hiet mettien den waert achter gaen 28285 Ende die andre: si dedent saen. Hi seide: ԍordret, wetstu waer bi Ic soe quaden riddere hiete di? Dat es, secgic u, bider reden, Dattu noch suls doen meer quaetheden 28290 Dan alle die manne van ertrike; Want bi di sal gheellike Die grote hoecheit vander tafelronden Te nieute gaen, daer du sels wonden Ende doen sterven, wes seker des, 28295 Den besten die leeft, ende die dijn vader es: Ende du suls van sire hant sterven. Dus sal die vader dan bederven Biden sone; ende die sone sal Biden vader bederven al. 28300 Dan sal te nieute gaen dijn geslachte, Dat nu es vander meester machte Datmen weet in eertrike. Nu moghstu di haten suaerlike, Dat soe vele goeder liede sterven 28305 Bi di sulen, ende bederven.,’ [p. 190] Alse Modret die tale horde Hi scaemde hem om die worde, Ende seide toten goeden man: ‘Here, gi segt uwen wille hier an; 28310 Dat ne mach niet gescien, sonder waen, Dat ic minen vader doet sal slaen, Want mijn vader es lange doet: Hier bi ne salmen clein noch groet Gheloven dies gi hebt gesegt nu.,’ 28315 Doe seide die goede man: ԗaenstu Van dinen vader dat hi doet es dan, Soe waenstu dat di die coninc Loth wan Van Orcanye alsoe wel mede Alse hi dine andre broders dede?,’ 28320 - ‘Ja hi,’ antwerde Mordret doe. Die man seide: ‘Het ne was niet alsoe; Bedi di wan .i. ander coninc, Die machtegher es in alre dine, Ende vele es werder dan was die man 28325 Daer du af waens dat hi di wan. Op dien nacht dat di wan die coninc Droemde hem een wonderlike dinc; Want hem droemde, alsict vernam, Dat .i. serpint van hem quam, 28330 Dat al sijn lant bernde clein ende groet, Ende al sine liede sloech te doet: Ende alst hadde alle sine liede Ghedoet ende sine maisniede, Ende verwoest algader sijn lant, 28335 Soe liept den coninc op te hant, Ende woudene versuelgen; mare Die coninc was van soe groeter ware, Dat hi tserpijnt doet sloech doe; Maer hi was daer af gevenijnt soe, 28340 Dat hi vanden venine starf. Ende om dattu nu dese warf Te bat suls geloven dat war si: Du suls vinden, dat secgic di, In Sente Stevens kerke te Kamaloet 28345 Een serpijnt gemaelt, dat dijn vader geboet Daer te makene om dat hi Dies droems woude gedinken daer bi. Du best dat serpijnt heden den dach, Dat dijn vader in drome sach, 28350 Want du best sonder goedertiernheide Ende sonder genadecheide; Niet bedi du heves gewesen Godertieren noch binnen desen Dattu heefs nuwe man ghesijn, 28355 Maer nu meer sal risen dijn venijn, Ende du sels een serpint sijn vort an, Ende na dine macht doden meneghen man. In weet wat ic meer secgen mach; Du suls meer quaets doen op enen dach, 28360 Dat wetic wel, dan dijn geslachte al Binnen al sinen live goets doen sal. Ic, die man ben van sulker oude, Datmen mi niet doet slaen ne soude Bi rechte van mire outheide, 28365 Sal moten gevoelen die felheide; Want ic weet wel, dattu, sonder waen, Mi met dire hant doet suls slaen.’ Mordret antwerde hem metter vart: ‘Alsoe helpe mi God, her vielgart, 28370 Ic hebbe u saken horen toghen Daer ghi in hebt ghelogen; Maer in dien dat gi segt, sonder waen, Dat ic u doet soude slaen, Ghine hebt niet ghelogen daer an.,’ 28375 Doe seide tot hem die goede man: ‘Ic bidde di dattu mi verdraeghs dach, Dat ic jegen Lancelote spreken mach; Ende doet uwen wille daer naer.’ Mordret seide hem al claer: 28380 ԇhine belieght mi, here, Noch anderen man nimmermere.’ Hi trac dat suert doe ende gaf Hem enen slach dat sijn hoeft vloech af, Ende dat die lichame met allen 28385Vor sine voete doet moeste vallen. - ԁy Mordret,’ seide Lanceloet saen, ԇhi hebt al te groet quaet gedaen, Ende oec grote hoeftsonde daer an, Dat gi doet hebt desen man, 28390 Die u niet en hadde mesdaen. Ic segt u wel al sonder waen, U ne gesciet goet nimmermere Maer scande ende onere.’ Mordret sprac: ‘Ne horedi niet wat hi 28395 Duvelien seide tote mi? Also hulpe mi God! het rouwet mi sere Dat icken niet ne sloech doet ere.’ Lanceloet sach opten doden ende vant Enen brief doe in sine hant. 28400 Hi beette ende nam den brief daer nare, Soe dats Mordret niet ne wart geware, Ende leidene behouden soe, Datter nieman af ne wiste doe. Tierst dat die wert geware das 28405 Wart, dattie man doet geslagen was, Hi was drove van dien saken, Maer hine dors ghene ghelike maken Omdat hi Lancelote ontsach. Si lieten den doden daer hi lach 28410 Ende clommen den berch op wart, Dat hen sere te pinen wart, Ende vonden den hermite gereet daer doe Dat hi messe soude secgen toe. Tierst dat messe begonnen was 28415 Lanceloet trac hem, alsict las, Vanden anderen an dene side, Ende trac ut die letteren tien tide, Die hi den goeden man nam uter hant, Daer hi dus in gescreven vant: 28420 Ԉore na mi Mordret, daer ic bi Die doet mote ontfaen; ic segge di, Dat di wan coninc Artur die vrye, Andes conins Loths wijf van Orcanye; Hine sal niet met di doen, sonder waen, 28425 Min dan du met mi heves gedaen; Al slaestu mi dat hoeft af, hi sal Di steken dorden lichame al, Datmen sal die sonne nadien Dor dinen lichame seinen sien. 28430 Dit wonder sal, dat seide hi, God toenen al in di. Dan sal ridderscap in alre manyren Vanden Groten Bertangen falgyren, Want en gheen man ne sal na dien, 28435 Sonder in drome, den coninc Artur sien.’ Dus sach Lanceloet die letteren an, Ende hem ontfarmde sere dan Van den coninc Arture, dien hi Boven alle manne minde, bedi 28440 Hi hadde an hem alle die hovescheden Vonden ende die goedertiernheden Die in manne mochten wesen doe; Ende mochte hi redene vinden daer toe, Dat hi Mordrette mochte doet slaen, 28445 Hine hadde noit dinc soe gerne gedaen, Ne haddine niet om die minne gespart, Die hi droech te Waleweine wart. |
Ze wapenden zich en ze namen Verlof, en reden tot ze kwamen In dat grote bos weer. Het was erg heet weer 28050 En was omtrent als mei. Ze kwamen gereden in een vallei, Daar een mooie fontein stond, Daar hen van lustte te drinken te die tijd. Ze stagen af en dronken daarna, 28055 En bleven zich rusten daar. Meteen zei mijn heer Lancelot: ‘Ik at graag, en ik had het nodig.’ - ‘Ik at ook graag,’ sprak Mordret, ԍaar ons is weinig beter, 28060 En ons staat het wel te ontberen: We hebben wat eten, al aten we graag.’ Ze deden hun helmen af meteen, En toen Lancelot zou zien Op Mordret lachte Mordret, en hij 28065 Zei tot hem: ‘Waarom lach je?’ - ‘Ik lachte,’ antwoordde Mordret toen, ‘Om die ridders, die ons zo beslopen Gisteravond, zodat ze ter aarde Ons beiden staken van onze paarden, 28070 En dat we die paarden zo gauw Terug hadden en zo gemakkelijk.’ Toen ze hiervan in gesprek waren Zagen ze aankomen 2 gewapende ridders tot hen waart. 28075 Toen zei Lancelot met een vaart: Ԏimmermeer nee geloof me hierna, Of ik ze niet zie komen daar, Die onze paarden waanden met pozen Winnen, zoals ze gisteravond deden. 28080 Ze zullen ons niet mogen deren, We zullen ons geheel anders verweren.’ Hij wilde toen zijn helm binden, En Mordret sprak hem aldus toe: ‘Heer, wil ge u wapenen nu 28085 Om 2 ridders, daar ik bij u ben? Ik zal u hun paarden leveren Alzo goed, met de hulp van onze heer, Zoals ze ons de onze namen Toen ze onvoorziens op ons kwamen.,’ 28090 Lancelot bond zijn helm met een vaart, En Mordret de zijne, en zat op zijn paard, En nam een speer in zijn hand, En reed op diegene gelijk Die hij toen voor zag komen, 28095 En raakte hem zo met de speer, Dat hij moest van het paard Achteruit vallen ter aarde, En kwetste hem zo in dat vallen, Dat hij geheel in onmacht lag. 28100 Mordret nam de ridders paard En voerde het te Lancelot waart. Daarna reed hij op de andere die hij stak Zodat zijn speer te stukken brak; En Mordret stak hem weer 28105 En raakte hem beter neer, En maakte hem zo’ n grote wonde, Dat hij geen dokter nee had nodig. Hij nam dat paard met de hand, En voerde het daar hij Lancelot vond; 28110 Hij gaf het hem en zei mede: ‘Nu heb je er twee in plaats Van de onze, heer, inderdaad, Die ons gisteren genomen waren. Doe er mede dat u wil is.,’ 28115 Lancelot zei: ‘Heer, gij Doe er zelf uw wil mee, Die ze hebt gewonnen hier ter plaatse. Ge hebt hier, zonder twijfel, Alzo mooi ridderschap nu gedaan 28120 Als ik doen zag in lange tijd Man van de ouderdom die gij bent; En mijn heer Walewein mag Al zeker zeggen heden de dag Dat ge hem niet nee slecht slachtte, 28125 Want ge hebt gedaan goede gelijke.’ Mordret vroeg Lancelot toen Wat hij aanraadt dat men met de paarden doet? Hij antwoordde: ‘Ge zal ze afknopen, De breidel en laat ze lopen.,’ 28130 Mordret deed alzo met een vaart; En die paarden liepen ten bos waart. Op de naaste avond herbergden ze Met een leenman die woonde daarbij, Die hen zeer eerde te die tijd 28135 Omdat ze waren van de tafelronden. ‘s Avonds na de maaltijd een deel Leidde hij ze spelen in een prieel, En bad dat ze hem zeggen zouden Werwaarts ze gaan wilden. 28140 Lancelot gaf de waard antwoord: ‘Ik ga tot Arthur’ s hof waart, Daar het ons erg zeer naar verlangt, Want we waren al lang niet daar.’ De waard zei tot hem na deze: 28145 ‘Neen zal je niet ten toernooi wezen Te Pingne voor het kasteel, Daar morgen zullen zijn al geheel, Koning en graven menigerhande Van deze en van andere landen? 28150 Het nee is van hier maar 2 mijlen, En ge lijkt me nu ter rijd Goede ridders en waardige mede; Het is schade nee ben je daar niet ter plaatse, Want wandelende ridders, zonder twijfel, 28155 Nee zal terecht geen toernooi ontgaan.,’ Mordret zweeg stil omdat hij wilde Dat Lancelot eerst spreken zou, Omdat hij beter dan hij en waardevoller was. Toen Lancelot dat nieuws hoorde 28160 Hij gedacht aan het toernooi bij die, Die hij voor Carmeloet had gezien, Die was duidelijk om hem gemaakt, Omdat men hem daar wilde zien, En dat hij voor zijn vrouwe deed 28165 Zo grote ridderschap te die plaats, Daar hij haar zag waarlijk De mooiste vouw van aardrijk; En hij zei alzo gauw Dat hij ten toernooi gaan zou. 28170 Hij begon te peinzen om die zaak, En werd in het gepeins zo te ongemak, Zodat hij zijn kleur aldaar verloor, En hem dat hart bijna faalde, En hem de tranen begonnen te lopen 28175 Over de ogen terzelfder tijd, Zodat men het aan hem gewaar werd. En hij stond op met een vaart Geheel bevreesd, en peinsde zeer toen, Zodat hij niet wist wat voort meer te doen. 28180 En de waard, die had voordien Vele avonturen gezien, Kende gelijk Lancelot’ s wezen Toen hij het zag, en peinsde na deze Dat het gepeins dat hij aan hem vernam 28185 Van vrouwen of van jonkvrouwen kwam. Toen men zou gaan slapen De waard liet gelijk bereiden Elke een in een bed Kamer en niet algemeen. 28190 Toen ze op hun bed lagen Kwam de waard Lancelot vragen Hoe het met hem ging. Hij zei: ԇoed nu; Maar om een ding zo bid ik u, Dat ge mij een ander schild 28195 Om de mijne lenen wil: Ik zou te dat toernooi wezen Onbekend.’ Hij zei na deze: ‘Ik wist niet waar nu een schild te winnen Dan een bloedrode, die is hier binnen, 28200 Die mag je hebben, wil je.’ - ‘Ik zal het nemen,’ antwoordde hij. De waard zei: ԏp hoffelijkheid Bid ik u en op minne mede, Heer, dat gij mij laat gaan met u; 28205 Ik heb nu 4 zonen, Die mee zullen komen daar En brengen speren genoeg na.’ Lancelot zei: hij wilde het wel alzo. De waard ging tot Mordret toen, 28210 En vroeg hem of hij gaan zou Ten toernooi? Hij zei alzo gauw: Ja hij, wilde zijn gezel gaan. - ‘Ik weet wel ja hij,’ zei de waard gelijk. Mordret zei: ‘Ik ga dan.,’ 28215 - ‘Ik bid u,’ zei die goede man, ‘Op hoffelijkheid, heer, dat gij Uw naam mij wil verhalen, En dat ge me bekend wil maken dus, Hoe de naam van uw gezel is; 28220 Hij lijkt me zo’ n goede man, heer, Ik begeer zeer hem te kennen.’ Mordret antwoordde en zei hem: ‘Heer, ik ben Arthur’ s neef, en ben Walewein’ s broeder en Mordret geheten. 28225 Mijn gezel, dat zal je weten, Is Lancelot van Lac, de zoon van koning Ban Van Benewijc; en diegene Is de beste die heden de dag Wapens draagt en van de beste zeden.,’ 28230 De waard zei: ‘Heer, Had ik dat eerder geweten Ik had hem meer eer gedaan En meer gediend, zonder twijfel.’ De waard scheidde gelijk van hem, 28235 En ging daar hij zijn kinderen vond, En zei tot hen: ԍorgen Moet je goed en dapper zijn; Hierbij is de beste ridder binnen nu Van de hele wereld, zeg ik u, 28240 Die ge morgen moet alle 4. Dienen in zulke manier Dat gij hem van ring tot ring Volgen moet en speren brengen Ten toernooi die wezen zal.,’ 28245 Ze zeiden: ze zouden het allen graag doen. De volgende dag stond de waard vroeg op, En zond speren derwaarts Daar het toernooi wezen zou, En beval waar dat hij wilde 28250 Dat men op hem zou wachten Hij liet opzitten te die tijd Zijn kinderen op grote paarden, Daar ze zeker op mochten rijden, Zulke zoals daartoe deugden 28255 En vele pijnen gedogen mochten. Lancelot stond op met een vaart, En hij vroeg zijn waard Waar hij mis zou mogen horen. Zijn waard zei dat daar voren 28260 Een hermitage was, daar mocht hij Mise horen. Toen voeren ze, En reden daar ze al gauw Enen erg rijke tombe vonden, En voor die tombe stond een man, 28265 Die witte kleren aan had; Hij scheen wel van religie. Hij knielde en was in gebed. Hij was zo oud, dat ze voor die Nooit zo’ n oude man nee hadden gezien; 28270 Niet omdat hij al toen nochtans Van zijn ouderdom een mooie man was. Toen die oude man werd gewaar Dat die ridders letten op hem daar Hij richtte hem op gemakkelijk, 28275 En noch alzo dapper Dan ze waanden dat hij doen mocht. Hij vroeg hen en onderzocht Wie die beide ridders waren. Ze zeiden hem de waarheid. 28280 De goede man zei te die tijd: ‘Ge mag wel zeggen dat ge dat bent Twee van de kwaadste ridders die ik weet nu; En waarom het is wil ik u zeggen.’ Hij zei meteen de waard achteruit te gaan 28285 En de anderen: ze deden het gelijk. Hij zei: ԍordret, weet u waarom Ik u zo’ n kwade ridder noem? Dat s, zeg ik u, bij de reden, Dat u noch zal doen meer kwaadheid 28290 Dan alle mannen van aardrijk; Want bij u zal geheel Die grote hoogte van de tafelronden Te niet gaan, daar u zal verwonden En laten sterven, wees zeker dus, 28295 De beste die leeft, en die uw vader is: En u zal van zijn hand sterven. Dus zal de vader dan bederven Bij de zoon; en de zoon zal Bij de vader geheel bederven. 28300 Dan zal te niet gaan uw geslacht, Dat nu is van de grootste macht Dat men weet in aardrijk. Nu mag je u zwaar haten, Dat zo vele goede lieden sterven 28305 Bij u zullen, en bederven.,’ Toen Mordret die woorden hoorde Hij schaamde zich om die woorden, En zei tot de goede man: ‘Heer, ge zegt uw wil hiervan; 28310 Dat nee mag niet geschieden, zonder twijfel, Dat ik mijn vader dood zal slaan, Want mijn vader is al lang dood: Hierbij zal men klein noch groot Geloven wat ge nu hebt gezegd.,’ 28315 Toen zei die goede man: ԗaant u Van uw vader dat hij dan dood is, Zo waant u dat u de koning Lot won Van Orcanie alzo wel mede Als hij uw andere broeders deed?,’ 28320 - ‘Ja hij,’ antwoordde Mordret toen. Die man zei: ‘Het nee was niet alzo; Omdat u won een andere koning, Die machtiger is in alle dingen, En veel waardiger dan die man was 28325 Daar u van waant dat hij u won. Op die nacht dat u won de koning Droomde hij een wonderlijk ding Want hij droomde, zoals ik het vernam, Dat een serpent van hem kwam, 28330 Dat al zijn land verbrandde klein en groot, En al zijn lieden dood sloeg: En toen het al zijn lieden Gedood en zijn manschappen, En helemaal verwoest zijn land 28335 Zo liep het gelijk op de koning, En wilden hem verzwelgen; maar De koning was van zo’ n grote verweer, Dat hij het serpent toen dood sloeg; Maar hij was daarvan zo vergiftigd, 28340 Dat hij van het gif stierf. En omdat u nu deze maal Te beter zal geloven dat het waar is: U zal vinden, dat zeg ik u, In Sint Stevens kerk te Carmeloet 28345 Een serpent geschilderd, dat uw vader gebood Daar te maken omdat hij Die droom daarbij wilde gedenken. U bent het serpent heden de dag, Dat uw vader in droom zag, 28350 Want u bent zonder goedertierenheid En zonder genadigheid; Niet omdat u bent geweest Goedertieren noch binnen deze Dat u nieuwe man bent geweest, 28355 Maar nu zal meer rijzen uw venijn, En u zal een serpent zijn voortaan, En naar uw macht doden menige man. Ik weet niet wat ik meer zeggen mag; U zal meer kwaad doen op een dag, 28360 Dat weet ik wel, dan al uw geslacht Binnen al hun leven goed zal doen. Ik, die een man ben van zo’ n ouderdom, Dat men mij niet dood zou slaan Bij recht van mijn ouderdom, 28365 Zal moeten voelen die felheid; Want ik weet wel, dat u, zonder twijfel, Mij met uw hand dood zal slaan.’ Mordret antwoordde hem met een vaart: ‘Alzo helpt me God, heer grijskop, 28370 Ik heb uw zaken horen tonen Daar ge in hebt gelogen; Maar in die dat ge zegt, zonder twijfel, Dat ik u dood zou slaan, Ge hebt daaraan niet gelogen.,’ 28375 Toen zei tot hem die goede man: ‘Ik bid u dat u me een dag uitstel geeft, Zodat ik tegen Lancelot spreken mag; En doe uw wil daarna.’ Mordret zei hem al helder: 28380 ‘Ge beliegt me, heer, Noch andere man nimmermeer.’ Hij trok dat zwaard toen en gaf Hem een slag zodat zijn hoofd afvloog, En dat het lichaam geheel 28385 Voor zijn voeten dood moest vallen. - ‘Aai Mordret,’ zei Lancelot gelijk, ‘Ge hebt al te groot kwaad gedaan, En ook grote hoofdzonde daaraan, Dat ge gedood hebt deze man, 28390 Die u niets had misdaan. Ik zeg het u wel al zonder twijfel, U nee geschiedt goeds nimmermeer Maar schande en oneer.’ Mordret sprak: ‘Neen hoorde je niet wat hij 28395 Duivelachtig tot me zei? Alzo helpt me God! het berouwt me zeer Dat ik hem niet eerder dood sloeg.’ Lancelot zag op de dode en vond Een brief toen in zijn hand. 28400 Hij steeg af en nam de brief daarna, Zodat Mordret het niet nee werd gewaar, En legde het zo te behouden, Dat er niemand van nee wist toen. Ten eerste dat de waard dat gewaar werd 28405 Was, dat die man dood geslagen was, Hij was droevig van die zaak, Maar hij durfde geen verwijt te maken Omdat hij Lancelot ontzag. Ze lieten de dode daar hij lag 28410 En klommen de berg opwaarts, Dat hen zeer moeilijk werd, En vonden de heremiet gereed daar toen Dat hij mis zou zeggen toen. Ten eerste dat de mis begonnen was 28415 Lancelot trok zich, zoals ik het las, Van de anderen aan de ene zijde, En trok die brief uit te die tijd, Die hij de goede man uit de hand nam, Daar hij aldus in geschreven vond: 28420 Ԉoor naar mij Mordret, daar ik bij De dood moet ontvangen; ik zeg u, Dat u won koning Artur die edele, Aan de konings Lot’ s wijf van Orcanie; Hij zal niet met u doen, zonder twijfel, 28425 Minder dan u met mij hebt gedaan; Al slaat u me dat hoofd af, hij zal U steken door het hele lichaam, Zodat men de zon zal nadien Door uw lichaam schijnen zien. 28430 Dit wonder zal, dat zei hij, God tonen geheel in u. Dan zal ridderschap in alle manieren Van het Grote Bretagne falen, Want geen man nee zal na dien, 28435 Uitgezonderd in dromen, de koning Artur zien.’ Dus zag Lancelot die letters aan, En hem ontfermde zeer dan Van de koning Arthur, die hij Boven alle mannen minde, omdat 28440 Hij had aan hem alle hoffelijkheid Gevonden en de goedertierenheid Die in een man mocht wezen toen; En mocht hij reden vinden daartoe, Dat hij Mordret mocht dood slaan, 28445 Hij had nooit een ding zo graag gedaan, Nee had hij heremiet om de minne gespaard, Die hij droeg tot Walewein waart. |
Na die messe ginc nederwert Lanceloet weder te sinen wert 28450 Ende wapende hem te hant; Ende eer hi sinen helm bant At hi ende sine geselle saen Om dat si te sekere souden gaen. Die wert hadde hem ghereet doe 28455 Rode wapene ende scilt toe, [p. 191] Ende gaf Mordrette witte wapene daer. Si scieden saen van danen daer naer Ende voeren ten mersche na desen, Daer die tornoy soude wesen. 28460 Lanceloet vraghde in welker siden Dat meest liede waren tien tiden. Men seide hem dat Galahoudijn also houde Al die beste liede hebben soude; ‘Ende van buten sulen vremde liede 28465 Wesen met harre maisniede, Dats des conincs neve van Norgales, Ende hi die coninc van .c. ridders es, Ende daertoe die grave van Florestan: Dit sijn van buten die goede man; 28470 Ende van binnen sulen van desen Lande alle die beste ridders wesen; Ende om die van buten mere Te versuaerne heeft mijn here Galahoudijn ridders onthouden nu, 28475 Die van Arturs hove sijn, secgic u; Maer ic ne weet bi wat aventuren Dat hise heeft nu ter uren.’ Alse Lanceloet vanden gesellen Van Arturs hove hoerde tellen 28480 Hi wiste alte hant, twaren, Dat si vander queste waren; Ende hem gaf sijn sin alsoe houde Dat hi met dien van buten sijn woude, Om datter buten waren min 28485 Dan hi verstont datter waren in. Si reden soe verre, dat si quamen Op enen berch, daer si vernamen Beneden hen in een dal Vele ridders vergadert over al. 28490 Die tornoy was ytowert begonnen, Daer vele ridders te hope ronnen, Daer ytowert met allen Vele ter eerden was gevallen; Soe dat wel .vc. ridders waren 28495 Aldaer vergadert met scaren, Die daer quamen om tornyren, Verdect met coverturen dieren. Die gesellen vander queste waren Om josteren ute gevaren, 28500 Ende het hadt die coninc van Norgales Doe soe wel gedaen, sijt seker des, Ende die coninc van .c. ridders toe, Dat die van binnen ne mochten doe Niet langhere alsoe geduren, 28505 Ende moesten achter trecken tier uren, Bedi daer was van groten doene Die coninc van .c. ridders, ende coene; Maer na dien dat mijn her Walewein Ende Bohort ende Hestor quamen int plein, 28510 Ende hare andre gesellen mede, Ne was daer nieman tier stede, Hine was ververt tien stonden; Want si in hare comen begonden Steken ende slaen soe onsochte, 28515 Dats elken man wonderen mochte. Daer waren loedsen gericht, daer vrouwen Ende joncfrouwen den tornoy quamen scouwen, Die wel wisten dat daer was doe Walewein ende sine gesellen toe, 28520 Ende hadden hare wapene te hant Bi vragene harde wel bekant, Dat si dus spraken van al dien, Dat si daer ane hadden gesien, Dat die metten suerten wapenen deden wel 28525 Ende vele bat dan yman el, Daer Hestor van Mares een af was, Ende Bohort die ander, alsict las. Si dedent soe wel tier stede, Datse elc mochte houden bede 28530 Over goede ridders bi dien Datmen daer ane mochte sien; Ende si hadden gesellen, twaren, Die noch traghe noch ververt ne waren, Maer si worpen hen in der porsen, 28535 Ende worpen ridders van haren orsen: Si deden daer soe vele toe, Dat die van buten niet meer ne dochten doe, Maer si moesten van node vlien. Alse Lanceloet wart geware van dien 28540 Hi seide: ‘Hets leden menech dach Dat ic niet soe vele goeder liede ne sach Alsic nu sie in ere stede. Ay God, bi uwer genadechede, Ic saghere vele meer, sonder saghe, 28545 Te Kamaloet in dien daghe Dat ic daer achterstwerf tornierde, Ende die vander tafelronden scoffierde. Nu mochtemen wel secgen oppenbare Dat mine proueche cleine ware 28550 Ne mochtic niet alle die Doen verwandelen die ic hier sie.’ Hi liet die glavie neder gaen Ende trac den scilt bat na hem saen, Ende bat Mordrette also houde 28555 Dat hi hem an volghen soude; Ende hi liet lopen te hant Daer hi Keyen den drossate vant In sijn gemoet, dien hi ter eerde Neder stac al metten perde. 28560 Hi reet vort, ende staker in dat doen Twe af eer hi wech warp sijn trinsoen. Soe dat Bohort daerop began sien, Ende hem dochte wel van dien Dattet harde scone gelopen was; 28565 Ende hine waende niet das, Dat die ghene Lanceloet mochte sijn doe Omdat hine gewapent sach alsoe. Hi nam sinen broder te hant, Lyonele, ute bider hant 28570 Ende seide: Ԃroder, hebdi van dien Die scone josten iet gesien?’ - ‘Ic ne sach noit man, sonder waen, Soe scone steken alse hi heeft gedaen, Sonder Lanceloet, ende bedi 28575 Wanic wel dat Lanceloet si.’ - ‘Ic loefde gerne bi dien dingen, Broder, dat wi na hem gingen: Es hijt, wi sulene te hant Bi sinen werken hebben becant, 28580 Want hem ne mach den dach heden Nyman geliken in vromecheden.’ Aldus droghen si over een Lancelote te volgene onder hen .ij. Hi reet op Acglovele, dien hi stac 28585 Ter erden, ende die glavie brac. Daer waren in die plaatse .iiij. Gebrodere, stoute ridders ende fiere, Ende harde goede liede, twaren, Die met dien van den castele waren. 28590 Lanceloet stac den enen ter eerde, Dor sine scoudere, al metten perde, Soe dat die brodere van desen Waenden dat hi doet hadde gewesen. Si bestonden Lancelote metter vart, 28595 Ende slogen hem doet sijn part, Soe dat hi moeste vallen ter eerde Bider fauten van sinen perde. Alse Bohort wart geware das, Dat Lanceloet afgesteken was, 28600 Hi seide tot Lyonele na dien: ‘Lieve broder, nu moghedi sien Dat dit die ghene niet en es Dien wi socken, des sijt ghewes; Want van Lancelote wetic wel, 28605 Dat noit om .ij. ridders ocht om .iij. ne vel; [p. 192] Niet bedi dese es herde goet man: Die proueche van desen nochtan En es der sire niet gelike.’ Doe sloech hi met sporen dapperlike, 28610 Ende stac den coninc soe sere Van Norgales met enen spere, Dat hi te hant viel ter eerde; Ende hi vinc saen ten peerde Ende voret Lancelote metter spoet. 28615 Daer hine vant staende te voet. Hi seide: ‘Here, sit op dit pert: Soe goet man alse gi sijt ende wert En es niet sculdech sonder pert te sine; Ic soude u eer geven dat mine 28620 Eer ic u liete lange te voet staen.’ Lanceloet nam tpert ende sat op saen. Hi wart te hant geware daer af Dat Bohort was die hem dat pert gaf, Ende hi wart herde drove van dien 28625 Dat hine te voet hadde gesien. Mettien vinc hi te sinen suerde Ende sloech neder ridders ende perde, Soe dat hen van sinen slagen Te mayerden al diene saghen; 28630 Ende die wel vochten al stille hilden Om dat si sijn doen sien wilden. Hi verliet hem wel te sinen orse, Ende reet al dore die meeste porse, Ende al dat hi wech ende weder 28635 Ontmoette sloech hi ter eerden neder. Hi begonste sulke slage slaen, Datse nyman ne mochte wederstaen, Soe dat hi mijn her Waleweine vant Ende Hestore, die hadden onder hant 28640 Mordrette, ende den helm af gedaen, Ende leidene en wech gevaen. Alse Lanceloet dat sach met oghen Hine wouts niet langhere gedoghen, Ende sloech op Waleweine soe suare, 28645 Dat hi ter eerden gevallen ware, Maer dat hi hem an dartsoen helt Ende reet met sporen over tvelt. Lanceloet reet op Hestore doe, Ende slogene op den helm soe, 28650 Dat hi Mordrette moeste laten. Doe sloech hine soe boven maten, Dat hi helm ende cofye tier stont Dor sloech, maer hine was niet gewont. Hestor wart sere te mayert das, 28655 Bidien dat die slach soe groet was. Doe peisde Bohort ende dochte Dat Lanceloet wel wesen mochte, Biden .ij. slagen die hi hem sach slaen. Hine woude niet te voet laten staen 28660 Hestore, dien hi minde soe, Ende hi reet te hem wart doe, Want hi was in groten vare Dat Hestor sere gequetst ware. Hi gaf hem sijn pert ende seide: ‘Here, 28665 Ic rade u dat gi u wacht vort mere Te ontmoettene dien riddere, bedi Hets Lanceloet u broder, dunke mi.’ Hestor peisde daer naer Dat Bohort mochte wel secgen waer, 28670 Biden groten slagen die hi sloech. - ‘Hi toent mi qualiken gnoech,’ Seide Hestor alsoe houde, ‘Dat ic sijn broder wesen soude.’ - Ԉine kende u niet,’ seide Bohort. 28675 ‘wimoten ons wel versien vort Ende hoeden in allen manieren, Alse die tornoy sal falgieren, Dat wi weten waer hi varen sal, Anders hebbewine verloren al.,’ 28680 Lanceloet dede soe, dat hi sette Den helm op thooft weder Mordrette. Lanceloet seide tot hem: ‘Volgt mi; Ne lates niet, dat secgic bedi Stoeddi van mi, dat ic vrese nu 28685 Dat si vaen sulen moghen u; Ende soe waer dat gi bi mi sijt U ne sal niet moghen messcien tier tijt, Op dat ic hebbe mine ghesonde.’ Lanceloet seide vort tier stonde: 28690 ԏnse sciltcnapen waer sijn si?’ Mordret antworde: ‘Here, waendi Dat si u gevolgen moghen? Hoe souden si moghen gedoghen Te comene in die porse 28695 Die gi dore rijt met uwen orse?’ Mordret nam ene glavie in die hant Ende gaf Lancelote ene te hant. Hi ontmoette mijn her Yweine, Die hadde gevaen in dien pleine 28700 Dien coninc van Norgales doe, Die geslagen was ende mesmaect soe, Dat hi hem niet ne mochte verwaren. Lanceloet ne lietene nywerinc varen: Hi sloech mijn her Yweine ter erde 28705 Dat hi vor hem lach metten perde. Daer wart grote perse saen Van ridders, die den coninc wouden vaen; Ende namelike vanden gesellen Van der questen mochtemen .vi. tellen 28710 Die goede ridders waren ende weerde, Ende di hen alle pijnden heerde Om den coninc te vane dan Onder sine ridders ende sine man. Hen dochte dat si daer mede 28715 Mochten doen grote vromechede; Maer Lanceloet dede daer toe Sulke were, dat si alle doe Hen scoffierden, dire toe saghen, Van sinen steken, van sinen slaghen. 28720 Hi sloech Dodinele enen slach Dat hi ne hoerde noch ne sach, Ende viel neder vor des hertoghen voete Van Clarence gequetst onsoete. Daer mochtemen sien dore riden 28725 Lancelote in allen siden Den tornoy, so dat nyman tien tiden Sire slage ne dorste ontbiden. Lanceloet vacht soe vele emmertoe, Dat hi alden tornoy hadde doe, 28730 Soe dat hi niet van Mordrette ne vernam Alse hi ter porten van den castele quam; Want Walewein ende Gurres Ende Gaheret, sijt seker des, Haddene gevaen ende te blouwen 28735 Met suerden ende dor houwen, Ende metter perde voete Getorden ende mesmaect soe onsoete. Dat hi wel waende te hande Doet bliven onder hare hande; 28740 Niet bedi hi hadde therte soe fel, Dat hi tot hem selven seide wel Dat hi liever alsoe sterven woude Dan hi verwonnen lien soude, Ende gedoghede vele tien stonden. 28745 Sijn helm was soe vaste gebonden, Datten nyman af ne mochte gewinnen. Daerbi ne mochten sine niet kinnen: Daer omme mesmaecten sine soe, Dat wonder was dat hi niet en starf doe; 28750 Ende alse si, die op hem vochten, Niet meer van hem trecken ne mochten Lieten sine liegen onsoete Mesmaect onder der perde voete. Lanceloet hadde gevochten soe vele 28755 Jegen die vanden castele, [p. 193] Ende die coninc van .c. ridders toe, Ende die grave van Forestan alsoe, Dat hen daer af te mayerden Die vanden castele ende scoffierden, 28760 Ende moesten altehant bidien, Wouden si ochte ne wouden, vlien. Si vlouwen in den casteel weder: Daer vielre vele vander brucgen neder In dat water, dat diep was herde, 28765 Datter man verdronken ende perde. Tierst dat Lanceloet verstont dat doen Die vanden castele soe vloen, Hi stac dat suert in den scoe Ende sciet vanden tornoye doe, 28770 Ende reet al dat hi mochte geriden, Dat nyman ne wiste tien tiden, Sonder Bohort allene, dijt sach, Dine gewacht hadde alden dach. Hi volghde hem te hant nare 28775 Ende peisde wel dat Lanceloet ware. Hi reet na hem tes hi in een bosch quam, Dies Lanceloet en ghene ware nam Dat yman hem volghde alsoe; Want hi man was die leefde doe 28780 Die lanest vorewart te ridene plach Dat hi niet weder ombe ne sach. Daer Lanceloet dorden bosch reet Hi hadde doe herde heet. Hi sach vor hem in den pleine 28785 Staen ene wel scone fonteyne Met diepen watre ende met claren, Daer vele gravele in waren; Si spranc neder in een dal Met .iiij. pijnbomen bedect al, 28790 Daer si mede bescermt was Vander sonnen heyte; ende dat gras Stont grone omtrint in den pleine. Lanceloet besach die fonteyne, Die hem soe bequam doe hise vant, 28795 Dat hi beette vanden perde te hant, Dien hi vanden garse eten gaf, Ende dede zadel ende breidel af. Hi dede den helm af alsoe houde, Alse die hem gerne vercoelen soude 28800 Omdat hi quam sere verheit daer. Alse hi was gelegen daer naer Int gras om rusten hi sach Bohorde comen daer hi lach. Lanceloet spranc op harde saen: 28805 Hi waende dat hine woude bestaen. Hi wart wel an hem geware nochtan Dat Bohort was, die selve man Die hem .i. part gaf in siere noet Daer sijn pert was geslagen doet, 28810 Dat die .iij. doet hadden geslegen, Ende hoedde hem te min daer jegen. Hi peisde oec also houde Dat hi jegen hem niet vechten ne soude. Bohort kindene mettien 28815 Tierst dat hine hadde gesien, Ende hadde daer af bliscap groet. Te hant spranc op Lanceloet Als hi wiste dat Bohort was, Ende was harde blide das. 28820 Hi hiettene willecome saen Ende seide: ‘Ic waende u sijn ontgaen, Maer ic sie wel van u Dat ghi mi hebt achtervolcht nu: Dats mi harde lief, twaren; 28825 Want wi sulen te gadre varen Ten hove wart onder ons lieden, Het ne si dat ons aventuren scieden. Nu doet uwe wapene af, ende wi Sulen ons hier rusten ic ende gi, 28830 Want ic hebbe heden, here, Gequetst geweest vander sonnen sere.’ Bohort ontwapenden daer Ende ginc bi hem sitten daer naer. Nu swigic hier af ende sal tellen 28835 Van Waleweine ende sine gesellen. |
Na de mis ging nederwaarts Lancelot weer tot zijn waard 28450 En wapende hem gelijk; En eer hij zijn helm bond At hij en zijn gezel gelijk Omdat ze te zeker zouden gaan. De waard had hem gereed toen 28455 Rode wapens en schild toe, En gaf Mordret witte wapens daar. Ze scheiden gelijk vandaan daarna En voeren ten broekland na deze, Daar het toernooi zou wezen. 28460 Lancelot vroeg in welke zijde De meeste lieden waren te die tijd. Men zei hem dat Galahoudijn alzo gauw Al de beste lieden hebben zou; ‘En van buiten zullen vreemde lieden 28465 Wezen met hun manschappen, Dat is de neef van de koning van Norgales, En hij die koning van 100 ridders is, En daartoe de graaf van Forestan: Dit zijn van buiten de goede mannen; 28470 En van binnen zullen van deze Landen alle de beste ridders wezen; En om die van buiten meer Te bezwaren heeft mijn heer Galahoudijn ridders onthouden nu, 28475 Die van Arthur’ s hof zijn, zeg ik u; Maar ik weet niet bij wat avonturen Dat hij ze heeft nu ter uren.’ Toen Lancelot van de gezellen Van Arthur’ s hof hoorde vertellen 28480 Hij wist al gelijk, inderdaad, Dat ze van het avontuur waren; En hem gaf zijn zin alzo gauw Dat hij met die van buiten wilde zijn, Omdat er buiten minder waren 28485 Dan hij verstond dat er in waren. Ze reden zo ver, zodat ze kwamen Op een berg, daar ze vernamen Beneden hen in een dal Vele ridders verzameld overal. 28490 Dat toernooi was reeds begonnen, Daar vele ridders te hoop renden, Daar reeds geheel Velen ter aarden waren gevallen; Zodat er wel 500 ridders waren 28495 Aldaar verzameld in scharen, Die daar kwamen om te kampen, Bedekt met dure bedekkingen. De gezellen van het avontuur waren Om te kampen uitgevaren, 28500 En het had de koning van Norgales Toen zo goed gedaan, zij het zeker dus, En de koning van 100 ridders toe, Dat die van binnen nee mochten toen Niet langer alzo verduren, 28505 En moesten achteruit trekken te dat uur, Omdat daar was van grote doen De koning van 100 ridders, en koen; Maar nadien dat mijn heer Walewein En Bohort en Hestor kwamen in de vlakte, 28510 En hun andere gezellen mede, Nee was daar niemand te die plaats, Hij was bang te die tijd; Want ze in hun komen begonnen Steken en slaan zo hard, 28515 Dat het elke man verwonderen mocht. Daar waren uitkijktorens opgericht, daar vrouwen En jonkvrouwen het toernooi kwamen aanschouwen, Die wel wisten dat daar toen was Walewein en zijn gezellen toe, 28520 En hadden hun wapens gelijk Bij te vragen erg goed bekend, Dat ze aldus spraken van al die, Dat ze daaraan hadden gezien, Dat die met de zwarte wapen het goed deden 28525 En veel beter dan iemand anders, Daar Hestor van Mares een van was, En Bohort de ander, zoals ik het las. Ze deden het zo goed te die plaats, Dat men elk mocht houden beide 28530 Voor goede ridders omdat Dat men daaraan mocht zien; En ze hadden gezellen, inderdaad, Die noch traag noch bang nee waren, Maar ze wierpen zich in de groepen, 28535 En wierpen ridders van hun paarden: Ze deden daar zoveel toe, Dat die van buiten niet meer nee dachten toen, Maar ze moesten van nood vlieden. Toen Lancelot gewaar werd van dien 28540 Hij zei: ‘Het is geleden menige dag Dat ik niet zoveel goede lieden nee zag Zoals ik nu zie in een plaats. Aai God, bij uw genade, Ik zag er veel meer, zonder sage, 28545 Te Carmeloet in die dag Dat ik daar de laatste maal kampte, En die van de tafelronden schoffeerde. Nu mocht men wel zeggen openbaar Dat mijn dapperheid klein was 28550 Nee mocht ik niet alle die Laten wandelen die ik hier zie.’ Hij liet de speerpunt neer gaan En trok het schild beter naar hem gelijk, En bad Mordret alzo gauw 28555 Dat hij hem na volgen zou; En hij liet gelijk lopen Daar hij Keye de drost vond In zijn ontmoeting, die hij ter aarde Neer stak geheel met het paard. 28560 Hij reed voort, en stak er in dat doen Twee af eer hij zijn speerpunt weg wierp. Zo dat Bohort daarop begon te zien, En hij dacht wel van dien Dat het erg mooi gelopen was; 28565 En hij waande niet dat, Dat diegene Lancelot mocht zijn doen Omdat hij hem gewapend zag alzo. Hij nam zijn broeder gelijk, Lionel, uit bij de hand 28570 En zei: Ԃroeder, heb je van die Die mooiste kamp iets gezien?’ - ‘Ik nee zag nooit een man, zonder twijfel, Zo mooi steken zoals hij heeft gedaan, Uitgezonder Lancelot, en omdat 28575 Waan ik wel dat het Lancelot is.’ - ‘Ik beloof graag bij die dingen, Broeder, dat we naar hem gingen: Is hij het, we zullen het gelijk weten Bij zijn werken hebben herkend, 28580 Want hem nee mag heden de dag Niemand gelijken in dapperheid.’ Aldus kwamen ze overeen Lancelot te volgen onder hen 2. Hij reed op Aglovel, die hij stak 28585 Ter aarde, en de speerpunt brak. Daar waren in die plaats 4. Gebroeders, dappere ridders en fiere, En erg goede lieden, inderdaad, Die met die van het kasteel waren. 28590 Lancelot stak de ene ter aarde, Door zijn schouder, al met het paard, Zodat de broeders van deze Waanden dat hij dood was geweest. Ze bestonden Lancelot met een vaart, 28595 En sloegen hem dood zijn paard, Zodat hij ter aarde moest vallen Vanwege gebrek van zijn paard. Toen Bohort dat werd gewaar, Dat Lancelot afgestoken was, 28600 Hij zei tot Lionel na dien: ‘Lieve broeder, nu mag ge zien Dat dit diegene niet is Die we zoeken, dus wees zeker; Want van Lancelot weet ik wel, 28605 Dat nooit om 2 ridders of om 3 niet viel; Niet omdat dit een erg goede man is: De dapperheid van deze nochtans Is de zijne niet gelijk.’ Toen sloeg hij dapper met sporen, 28610 En stak de koning zo zeer Van Norgales met een speer, Zodat hij gelijk ter aarde viel; En hij ving gelijk het paard En voerde het Lancelot met een spoed. 28615 Daar hij hem vond staan te voet. Hij zei: ‘Heer, zit op dit paard: Zo’ n goede man zoals gij bent en waard Behoort niet zonder paard te zijn; Ik zou u eerder de mijne geven 28620 Eer ik u lang te voet liet staan.’ Lancelot nam het paard en zat er op gelijk. Hij werd gelijk gewaar daarvan Dat het Bohort was die hem dat paard gaf, En hij werd droevig van die 28625 Dat hij hem te voet had gezien. Meteen ving hij tot zijn zwaard En sloeg neer ridders en paarden, Zodat zich van zijn slagen Ontstelden allen die hem zagen; 28630 En die wel vochten hielden allen stil Omdat ze zijn doen wilden zien. Hij verliet hem wel op zijn paard, En reed al door de grootste groep, En alles dat hij heen en weer 28635 Ontmoette sloeg hij ter aarde neer. Hij begon zulke slagen te slaan, Dat het niemand mocht weerstaan, Zodat hij mijn heer Walewein vond En Hestor, die hadden onder de handen 28640 Mordret, en de helm afgedaan, En leidden hem weg gevangen. Toen Lancelot dat zag met ogen Hij wilde het niet langer gedogen, En sloeg op Walewein zo zwaar, 28645 Dat hij ter aarde gevallen was, Maar dat hij hem aan de zadelknop hield En reed met sporen over het veld. Lancelot reed toen op Hestor, En sloeg hem zo op de helm, 28650 Zodat hij Mordret moest laten. Toen sloeg hij hem zo uitermate, Dat hij helm en bedekking te die tijd Door sloeg, maar hij was niet gewond. Hestor werd zeer ontsteld van dat, 28655 Omdat die slag zo groot was. Toen peinsde Bohort en dacht Dat het Lancelot wel wezen mocht Bij de 2 slagen die hij hem zag slaan. Hij wilde hem niet te voet laten staan 28660 Hestor, die hij zo beminde, En hij reed tot hem waart toen, Want hij was in groot gevaar Dat Hestor zeer gekwetst was. Hij gaf hem zijn paard en zei: ‘Heer, 28665 Ik raad u aan dat ge u wacht voort meer Te ontmoetten die ridder, omdat Het is Lancelot uw broeder, lijkt me.’ Hestor peinsde daarna Dat Bohort wel waar mocht zeggen, 28670 Bij de grote slagen die hij sloeg. - ‘Hij toont het me kwalijk genoeg,’ Zei Hestor alzo gauw, ‘Dat ik zijn broeder wezen zou.’ - ‘Hij herkende u niet,’ zei Bohort. 28675 ‘we moeten ons voort goed voorzien En hoeden in alle manieren, Als het toernooi zal eindigen, Dat we weten waar hij gaan zal, Anders hebben we hem geheel verloren.,’ 28680 Lancelot deed zo, dat hij zette De helm weer Mordret op het hoofd. Lancelot zei tot hem: ‘Volg mij; Nee laat het niet, dat zeg ik u omdat Stond je van mij, dat ik nu vrees 28685 Dat ze u zullen vangen mogen; En zo waar dat gij bij mij bent U nee zal niets mogen misgaan te die tijd, Opdat ik mijn gezondheid heb.’ Lancelot zei voort te die tijd: 28690 ԏnze schildknapen waar zijn ze?’ Mordret antwoordde: ‘Heer, waande je Dat ze u zouden mogen volgen? Hoe zouden ze mogen gedogen Te komen in die groepen 28695 Die gij doorrijdt met uw paard?’ Mordret nam een speerpunt in de hand En gaf Lancelot er een gelijk. Hij ontmoette mijn heer Ywein, Die had gevangen in die vlakte 28700 De koning van Norgales toen, Die geslagen was en zo mismaakt Zodat hij hem niet nee mocht verweren. Lancelot nee liet hem nergens gaan: Hij sloeg mijn heer Ywein ter aarde 28705 Zodat hij voor hem lag met het paard. Daar werd grote druk gelijk Van ridders, die de koning wilden vangen; En namelijk van de gezellen Van het avontuur mocht men er 6 tellen 28710 Die goede ridders waren en waard, En die hen alle erg pijnigden Om de koning dan te vangen Onder zijn ridders en zijn mannen. Ze dachten dat ze daarmee 28715 Mochten doen grote dapperheid; Maar Lancelot deed daartoe Zo’ n verweer, zodat hij allen toen Hen schoffeerden, dier er toe zagen, Van zijn steken, van zijn slagen. 28720 Hij sloeg Dodineel een slag Zodat hij niets hoorde of nee zag, En viel neer voor de voeten van de hertog Van Clarence hard gekwetst. Daar mocht men door zien rijden 28725 Lancelot aan alle zijden Het toernooi, zodat niemand te die tijd Zijn slagen durfde op te wachten. Lancelot vocht zoveel immer toe, Dat hij het hele toernooi toen had, 28730 Zodat hij niets van Mordret nee vernam Toen hij der poorten van het kasteel kwam; Want Walewein en Gurrehes En Garhies, zij het zeker dat, Hadden hem gevangen en geslagen 28735 Met zwaarden en door houwen, En met de paarden voeten Vertrapt en mismaakt zo hard. Dat hij wel waande gelijk Dood te blijven onder hun handen; 28740 Niet omdat hij het hart zo fel had, Dat hij tot zichzelf wel zei Dat hij liever alzo sterven wilde Dan hij overwonnen belijden zou, En gedoogde veel te die tijd. 28745 Zijn helm was zo vast gebonden, Dat het niemand er af kon halen. Daarbij nee mochten ze hem niet herkennen: Daarom mismaakten ze hem zo, Dat het wonder was dat hij niet stierf toen; 28750 En toen ze, die op hem vochten, Niets meer van hem trekken nee mochten Lieten ze hem hard liggen Mismaakt onder de paarden voeten. Lancelot had zoveel gevochten 28755 Tegen die van het kasteel, En de koning van 100 ridders toe, En de graaf van Forestan alzo, Dat hen daarvan ontstelden Die van het kasteel en schoffeerden, 28760 En moesten al gelijk omdat, Wilden ze of niet wilden, vlieden. Ze vlogen in het kasteel weer: Daar vielen er veel van de brug neer In dat water, dat erg diep was, 28765 Zodat er mannen en paarden verdronken. Ten eerste dat Lancelot verstond dat doen Die van het kasteel zo vlogen, Hij stak het zwaard in de schede En scheidde toen van het toernooi, 28770 En reed al dat hij mocht rijden, Zodat niemand nee wist te die tijd, Uitgezonderd Bohort alleen, die het zag, Die hem opgewacht had de hele dag. Hij volgde hem gelijk na 28775 En peinsde wel dat het Lancelot was. Hij reed na hem tot hij in een bos kwam, Dat Lancelot diegene waar nam Dat iemand hem volgde alzo; Want hij man was die leefde toen 28780 Die langste voorwaarts te rijden plag Dat hij niet weer om nee zag. Daar Lancelot door het bos reed Hij had het toen erg heet. Hij zag voor hem in de vlakte 28785 Staan een wel mooie fontein Met diep water en met heldere, Daar vele steentjes in waren; Het sprong neer in een dal Met 4 pijnbomen geheel bedekt, 28790 Daar het mee beschermd was Van de zonnen hitte; en dat gras Stond groen omtrent in de vlakte. Lancelot bezag die fontein, Die hem zo bekwam toen hij het vond, 28795 Zodat hij gelijk van het paard afsteeg, Die hij van het gras te eten gaf, En deed zadel en breidel af. Hij deed de helm alzo gauw af, Als die hem graag verkoelen zou 28800 Omdat hij zeer verhit daar kwam. Toen hij was gelegen daarna In het gras om te rusten zag hij Bohort komen daar hij lag. Lancelot sprong op erg gauw: 28805 Hij waande dat hij hem wilde bestaan. Hij werd nochtans aan hem wel gewaar Dat het Bohort was, diezelfde man Die hem een paard gaf in zijn nood Daar zijn paard was dood geslagen, 28810 Dat die 3 dood hadden geslagen, En hoedde hem te min daartegen. Hij peinsde ook alzo gauw Dat hij tegen hem niet vechten nee zou. Bohort herkende hem meteen 28815 Ten eerste dat hij hem had gezien, En had daarvan grote blijdschap. Gelijk sprong Lancelot op Toen hij wist dat het Bohort was, En was er erg blijde van. 28820 Hij zei hem welkom gelijk En zei: ‘Ik waande u te zijn ontgaan, Maar ik zie wel van u Dat ge me hebt achtervolgd nu: Dat is me erg lief, inderdaad; 28825 Want we zullen tezamen gaan Ten hof waart onder ons lieden, tenzij dat het avontuur ons scheidt. Nu doet uw wapens af, en wij Zullen ons hier rusten ik en gij, 28830 Want ik heb heden, heer, Gekwetste geweest zeer van de zon.’ Bohort ontwapende hem daar En ging bij hem zitten daarna. Nu zwijg ik hiervan en zal vertellen 28835 Van Walewein en zijn gezellen. |
Nu gewaget daventure das, Alse die tornoy leden was Ende die gesellen vander queste Algader, minste ende meeste, 28840 In den casteel jegen haren Wille alsoe ghejaeght waren, Galahoudijn, die goet was sere, Dede hen allen grote ere. Hi deedse ontwapenen doe, 28845 Ende oec met hem bliven toe. Int begin vanden tornoye gevel Dat Galahoudijn kinde wel Gurresse ende Gariette, twaren, Die heren Waleweins brodere waren, 28850 Ende si hem weder; ende si Waren utermaten drove daer bi, Dat si getorniert hadden alsoe Dat si den tornoy niet en verwonnen doe. Hi deedse ontwapenen na dien, 28855 Ende leidese sinen tor besien, Ende dede hen meerre ere, sonder waen, Dan hi te voren hadde gedaen. Maer alse Hestor ende Lyoneel Bohorde niet ne vonden inden casteel 28860 Si hadden daer af suare clagen, Ende duchten dat hi ware verslagen. Alsine daer niet ne vonden Noch van hem niet verhoren ne conden Si voeren ter stat na desen 28865 Daer die tornoy hadde gewesen, Ende sochtene harentare. Si vonden Mordrette daer nare Liegende, sonder waen, Die sinen helm af hadde gedaen. 28870 Hi hadde gehadt heyten soe groet, Dat hi daer af na was doet. Si kindene ende vraghden das Hoe hi daer soe comen was. - ‘Ic quam hier om rusten,’ seide hi, 28875 ԗant drie ridders hebben geslagen mi Soe sere, dat ic wel na doet ben.’ Ende hi visierde hare wapene hen. Doe wisten si wel, twaren, Dat sine .iij. brodere waren, 28880 Gaheret, Gurres ende Walewein, Ende si seident hem al plein. Si vraghden hem om Bohorde, Ochte hi van hem iet horde; ‘wihebben grote vrese das, 28885 Dat hi in den tornoy gequetst was.’ - ԇhi haddene nu vonden,’seide Mordret ‘Ware hi hier; maer ic wane bet Dat hi es van deser steden Na eneghen riddere ghereden.,’ 28890 Doe vraghde hen Mordret vort: Ԉebdi van Lancelote iet verhort?’ Lyoneel vraghden daer naer Ocht Lanceloet hadde geweest daer? Mordret seide: Ԃi trouwen, ja hi, 28895 Want hi brachte ten tornoye mi.’ - ‘Watwapene droech hier dan Lanceloet?’ Hi seide: ‘Hi droech wapene roet.’ Lioneel seide: ‘Dat was hi dan, Die heden den tornoy verwan; 28900 Hoe siwi bedroghen in desen, Dat hi hier heeft gewesen Ende wine niet ne spraken, Noch hi ons van ghenen saken! Ic waennen Behort kinde, sonder waen, 28905 Ende dat hi na hem es gegaen, [p. 194] Hine ware anders van ons heden Sonder orlof ghesceden.’ Si namen Mordrette metter vart Ende settene doe op een part, 28910 Ende vordene in den castele al te hant, Daer hi sine brodere vant, Die om sinen wille tien tide Waren beide drove ende blide. Si waren blide dat hi vonden was, 28915 Ende si waren oec drove das, Dat sine quetsten soe onsochte Dat hi niet saen genesen ne mochte. Si ontwapende tien stonden Ende deden berecten sine wonden. 28920 Hestor seide doe: ‘sekerlike,, Wi hebben heden gewacht qualike Dat wi wel sculdech te wachtene waren; Wi hadden binnen onsen scaren Heden, ende ons beneven, 28925 Dien daer wi hier ombe bleven, Ende wine kindene niet nochtan.’ Walewein sprac: ‘Was Lanceloet hier dan?’ - ‘Ja hi, ende bi hem, twaren, Waest dat wi gescoffiert waren.,’ 28930 Si warens erre ende hadden toren Dat sine alsoe hadden verloren. Walewein seide doe, Dat sijt alle horden toe: ‘Die sotste liede diemen vinden mach 28935 Siwi, want wi sien alden dach Lancelote ende wi ne kinnens niet. Nu siet wat ons hier es gesciet! Wi moghen wel rumen dese stede, Wine doen hier en ghene besechede.,’ 28940 Doe droghen si over een daer Te porne opten anderen dach daer naer, Ende Mordret in ene leitiere Te voerne in dire maniere. Alse Galahoudijn horde mare das, 28945 Dat Lanceloet ten tornoye was, Ende hi hem was ontfaren alsoe, Hi was soe sere tonpeyse doe, Dat noit ne was soe tongemake; Ende alsemen ane hem mochte hebben sprake 28950 Hi seide hi woude hebben verloren Die helecht van sinen lande te voren Ende hem Lanceloet, sonder waen, Niet sonder spreken ne ware ontgaen. Galahoudijn ontboet na die dinc 28955 Van .c. ridders den coninc Ende den coninc van Norgales, Die beide gader, sijt seker des, Van hem hielden al hare lant. Si quamen tot hem te hant 28960 Ende si maecten feeste vele Daer binnen den castele, Soe dat mijn her Walewein doe Galahoudine dus sprac toe: ‘Here, wildi Lancelote sien, 28965 Ic can u wel gheraden te dien. Wildi varen in Arturs hof Ghi wert wel bericht daer of; Want Lanceloet sal in sinxendaghe Daer wesen al sonder saghe.,’ 28970 Galahoudijn seide alsoe houde Dat hire emmer wesen soude, Hem ne lette grote besichede. Sanderdaeghs ruemden si die stede, Die gesellen, om te varne te hove wart. 28975 Galahoudijn brachtse in die vart Vrindelike ende met eren, Ende si dedene weder keren. Soe dat si in een foreest quamen, Dat Broccare hiet bi namen, 28980 Doe hadden si raet onder hen lieden, Weder beter ware dat si scieden, Soe dat si te gadre voren vort. Mijn her Walewein seide dese wort: ‘Siet men ons te gadere riden men sal 28985 Secgen dat ons comt van bloetheden al; Hierbi radic dat wi sceden alle, Ende elkerlijc in sinen wech valle, Dat wi niet ne comen gemene Te hove, maer elc allene.,’ 28990 Doe sprac mijn her Ywein daer toe: ԓoe bedarfs datmen enc dinc doe, Datmen ymanne met Mordrette Ende metter leitiren sette Diene geleiden moghe vort an.,’ 28995 Walewein seide: ԓoe kiest dan Soe wien dat gi wilt te desen.’ Ywein seide: ‘Dat ne sal niet wesen; Maer kiest wien dat gi wilt dat si, Het sal soe wel genoghen mi.,’ 29000 Soe dat si hen berieden doe Ende seiden daer bedorfte toe Een wel ghesint man ende vroet, ԗant hi es fier ende qualike ghemoet; En hadde hi te sinen gelede 29005 Sulken man, si mochten bede Te sulker passagen comen saen, Daer mense beide soude doet slaen. Ende hier en es vanden gesellen en gheen Soe vroet, soe wel ghesint al in een, 29010 Alse mijn her Ywein.’ Doe seiden si Dat sine daer toe coren daer bi, Ende mijn her Ywein antwerde doe Dat hi ghereet ware daer toe. Si staken alle hare helme of 29015 Ende namen elc an andren orlof. Nu swigic van allen den gesellen Ende sal van Lancelote ende Behorde tellen. |
Nu gewaagt het avontuur, Toen het toernooi geleden was En de gezellen van het avontuur Allemaal, kleinste en grootste, 28840 In het kasteel tegen hun Wil alzo gejaagd waren, Galahoudijn, die zeer goed was, Deed hen allen grote eer. Hij liet ze ontwapenen toen, 28845 En ook met hem blijven toe. In het begin van het toernooi geviel Dat Galahoudijn herkende wel Gurrehes en Garhies, inderdaad, Die heer Walewein’ s broeders waren, 28850 En zij hem weer; en zij Waren uitermate droevig daarbij, Dat ze alzo gekampt hadden Dat ze toen het toernooi niet overwonnen. Hij liet ze ontwapenen na dien, 28855 En leidde ze zijn toren bezien, En deed hen meer eer, zonder twijfel, Dan hij tevoren had gedaan. Maar toen Hestor en Lionel Bohort niet nee vonden in het kasteel 28860 Ze hadden daarvan zware klachten En duchten dat hij was verslagen. Toen ze hem daar niet nee vonden Noch van hem niets horen nee konden Ze voeren ter plaatse na deze 28865 Daar het toernooi was geweest, En zochten hem hier en daar. Ze vonden Mordret daarna Liggen, zonder twijfel, Die zijn helm af had gedaan. 28870 Hij had zo’ n grote hitte gehad, Dat hij daarvan bijna dood was. Ze herkende hem en vroegen dat Hoe hij daar zo gekomen was. - ‘Ik kwam hier om te rusten,’ zei hij, 28875 ԗant drie ridders hebben me geslagen Zo zeer, zodat ik bijna dood ben.’ En hij versierden hun wapens hen. Toen wisten ze wel, inderdaad, Dat het zijn 3 broeders waren, 28880 Garhies, Gurrehes en Walewein, En ze zeiden het hem al vlak. Ze vroegen hem om Bohort, Of hij van hem iets hoorde; ‘we hebben grote vrees dat, 28885 Dat hij in het toernooi gekwetst was.’ - ‘Ge had hem nu gevonden,’ zei Mordret ‘Was hij hier; maar ik waan beter Dat hij is van deze plaats Naar enige ridder gereden.,’ 28890 Toen vroegen ze Mordret voort: Ԉeb je van Lancelot iets gehoord?’ Lionel vroeg hem daarna Of Lancelot daar was geweest? Mordret zei: ‘Bij trouw, ja hij, 28895 Want hij bracht mij ten toernooi.’ - ‘Watwapens droeg hier dan Lancelot?’ Hij zei: ‘Hij droeg rode wapens.’ Lionel zei: ‘Dat was hij dan, Die heden het toernooi overwon; 28900 Hoe zijn we bedrogen in deze, Dat hij hier is geweest En we hem niet nee spraken, Noch hij ons van geen zaken! Ik waan dat Bohort hem herkende, zonder twijfel, 28905 En dat hij hem na is gegaan, Hij was anders van ons heden Zonder verlof gescheiden.’ Ze namen Mordret met een vaart En zetten hem toen op een paard, 28910 En voerden hem in het kasteel al gelijk, Daar hij zijn broeders vond, Die vanwege hem te die tijd Waren beide droevig en blijde. Ze waren blijde dat hij gevonden was, 28915 En ze waren ook droevig dat, Dat ze hem zo hard kwetsten Zodat hij niet gelijk genezen nee mocht. Ze ontwapende hem te die tijd En lieten uitrusten zijn wonden. 28920 Hestor zei toen: ‘Zeker, We hebben heden slecht bewaakt Dat we wel schuldig te bewaken waren; We hadden binnen onze scharen Heden, en ons benevens, 28925 Die daar we hier om bleven, En we herkenden hem niet nochtans.’ Walewein sprak: ‘Was Lancelot hier dan?’ - ‘Ja hij, en bij hem, inderdaad, Was het dat wij geschoffeerd waren.,’ 28930 Ze waren gergerd en hadden toorn Dat ze hem alzo hadden verloren. Walewein zei toen, Dat zij het alle toehoorden: ‘De zotste lieden die men vinden mag 28935 Zijn wij, want we zien de hele dag Lancelot en we nee herkenden hem niet. Nu ziet wat ons hier is geschied! We mogen wel ruimen deze plaats, We doen hier geen bezigheid.,’ 28940 Toen kwamen ze daar overeen Te gaan op de volgende dag daarna, En Mordret in een draagbaar Te voeren op die manier. Toen Galahoudijn dat bericht hoorde, 28945 Dat Lancelot ten toernooi was, En hij hem was zo ontkomen alzo, Hij was zo zeer te ontevreden toen, Dathij nooit nee was zo te ongemak; En toen men aan hem woorden mocht hebben 28950 Hij zei hij wilde hebben verloren De helft van zijn land tevoren En hem Lancelot, zonder twijfel, Niet zonder te spreken nee was ontgaan. Galahoudijn ontbood na dat ding 28955 Van 100 ridders de koning En de koning van Norgales, Die beide samen, zij het zeker dat, Van hem hielden al hun land. Ze kwamen tot hem gelijk 28960 En ze maakten vele feesten Daar binnen het kasteel, Zodat mijn heer Walewein toen Galahoudijn aldus toesprak: ‘Heer, wil je Lancelot zien, 28965 Ik kan u wel aanraden tot die. Wil ge gaan in Arthur’ s hof Ge wordt wel bericht daarvan; Want Lancelot zal in Pinksterdag Daar wezen al zonder sage.,’ 28970 Galahoudijn zei alzo gauw Dat hij er immer wezen zou, Hem nee lette grote bezigheid. De volgende ruimden ze die plaats, De gezellen, om te gaan te hof waart. 28975 Galahoudijn bracht ze in de vaart Vriendelijk en met eren, En ze liet hem terug keren. Zodat e in een bos kwamen, Dat Broccare heette bij naam, 28980 Toen hadden ze raad onder hen lieden, Of het beter was dat ze scheidden, Of dat ze tezamen voort voeren. Mijn heer Walewein zei deze woorden: Ԛiet men ons tezamen rijden men zal 28985 Zeggen dat het ons allen van bangheid komt; Hierbij raad ik aan dat we allen scheiden, En elk zijn weg gaat, Zodat we niet algemeen komen Te hof, maar elk alleen.,’ 28990 Toen sprak mijn heer Ywein daartoe: Ԅaan behoeft het dat men een ding doet, Dat men iemand met Mordret En met de draagbaar zet Die hem begeleiden mag voortaan.,’ 28995 Walewein zei: Ԛo kies dan Zo wie dat ge wilt tot deze.’ Ywein zei: ‘Dat nee zal niet wezen; Maar kies wie dat gij wil dat het is, Het zal me zo goed vergenoegen.,’ 29000 Zodat ze hen toen beraden En zeiden daar behoefte toe Een goed gezinde man en verstandig, ԗant hij is fier en slecht gemoed; En had hij tot zijn geleide 29005 Zulke man, ze mochten beide Te zulke passage komen gelijk, Daar men ze beiden dood zou slaan. En hier is van de gezellen geen Zo verstandig, zo goed gezind voortdurend, 29010 Als mijn heer Ywein.’ Toen zeiden ze Dat ze hem daartoe kozen daarbij, En mijn heer Ywein antwoordde toen Dat hij gereed was daartoe. Ze staken allen hun helmen af 29015 En namen elk aan anderen verlof. Nu zwijg ik geheel van de gezellen En zal van Lancelot en Bohort vertellen. |
Die aventure seget vort Dat Lanceloet ende Bohort 29020 Ter fonteynen laghen soe lange, Dat quam ter sonnen ondergange. Si saten op hare perde doe Ende reden toter nacht toe. Si seiden dat si gerne sochten 29025 Stat daet si herberghen mochten. Mettien worden si geware Van enen viere dat bernde clare. Si begonsten darwart riden. Doe hoerden si ter ere siden 29030 Ene stimme, die maecte luyt groet Dies ghelike ochte si hadde noet. Alsi dat horden onder hen tween Soe droghen si des over een, Dat Bohort soude varen daer, 29035 Ende dat hi comen souden daer naer Te Lancelote ten viere; Ende scieden aldus sciere. Behort voer ten gherope wart. Daer vant hi saen in sine vart 29040 .ij. man, die bi den vlechten belden Ene joncfrouwe met gewelden, Ende slogense sere mede; Ende hi sach te ere andre stede .vi. manne houden enen man, 29045 Die hem harde sere lagen an, Ende deden vele onwerden, Ende slogenne met messen ende met swerden. Hi was alsoe mesmaect In himde in broec al naect. 29050 Alse Bohort dat hadde versien Hi riep: ԇhi sijt alle doet mettien.’ Hi sloech den iersten soe, Dat hi vor hem viel doet doe. Hi reet enen anderen ter eerde 29055 Metter borst van sinen perde, [p. 195] Dien hi met des perts voete Berecte harde onsoete. Daer na es hi in hen allen Met getrecten suerde gevallen. 29060 Hi velde enen metten suerde Ende enen andren metten perde, Soe dat hire .iij. doet sloech doe, Ende dandre berecte alsoe, Dat si hem niet weren ne mochten, 29065 Ende dat si hem alsoe doet dochten, Soe dat Bohort den ghenen te hant Dien si gevaen hadden ontbant. Hi vraghde der joncfrouwen na desen Ochte si soude moghen genesen? 29070 Si seide: ‘Ic ware genesen dan Hadde mijn broder sine cledere an.’ Hi halp hem ende dedene cleden. Daer si alle drie te gadre reden Seide Bohort: ‘Waer varedi?,’ 29075 Die joncfrouwe seide: ‘Here, hier bi Tonsen huys, daer wi sonder waen U wel gherne souden ontfaen.’ Hi seide hi woude wel alsoe, Ende si leiddene met hen doe. 29080 Alsi daer quamen int hof Nam Bohort an hen orlof, Want hi emmer woude varen, Dies die andre .ij. drove waren. Si dancten hem sere bede 29085 Van sire groter hoveschede. Hi reet daer hi waende tien stonden Lancelote hebben vonden, Daer hine niet vinden ne mochte; Dies was hi drove in sijn gedochte, 29090 Soe dat hi dien nacht int foreest lach Ende peysde alst ware dach Dat hi soude varen te hove wart. Hi quam gereden in sine vart Soe dat hi uten foreeste quam. 29095 Hi reet soe verre, dat hi vernam Den casteel van Corbenyc, daer hi saen In voer ende waser wel ontfaen. Si deden grote feeste bede, Die coninc ende sijn dochter mede. 29100 Bohort seide toten coninc: ‘Ic vraghde u gerne ene dinc, Here, mocht sijn bi uwen peise: Dat es van desen paleise Daer wi in sijn nu ter uren, 29105 Ochte es tpaleys van aventuren?’ - ‘Jaet,’ seide die coninc na dien. ‘wihebbenre aventuren gesien Die scone waren,’ seide hi. Bohort seide: ‘Dat icker in si, 29110 Ic ne scede henen nimmermere In ligger enen nacht in ere Ende sie vanden, wondre dat sach Mijn here alse hire in lach.’ Die coninc seide: ԁy here, 29115 Ne segt dit nimmermere; Dat ne mach altoes niet gescien, Want ic ben seker wel van dien, Ghine sout daer af niet sceden moghen Sonder scande ocht scade gedoghen, 29120 Ende om die helecht van minen lande Ne woudic niet dat gi hadt scande Die ic u mochte ontkeren; Men sout oec ane mi blameren.’ Bohort antwerde te desen: 29125 ‘Ic hebbe hier anderwerf gewesen Dat icker niet toe ne dede, Ende daer hielden liede haer sceren mede In staden daer ic sider was. Hier bi doe ic u seker das, 29130 Dat ic nemmermere henen ne kere, Ic ne sal hier sterven ere.’ Die coninc seide: ‘Ic ne wille u Dat hier bi niet ontkeren nu, Maer te nacht.’ Hi vraghde waer bi. 29135 - ‘Ic saelt u secgen,’ seide hi. Sanderdaghes alse Bohort op was gestaen Ende hi te messen soude gaen Riet hem die coninc ene sake, Dat hi sine biechte sprake 29140 Eer hi om eneghe dinghe Int paleys van aventuren ghinghe. Hi hielt over goet dat raden, Ende sprac van allen mesdaden Die hi hadde gedaen biechte doe, 29145 Ende ontfinc onsen here toe; Ende binnen dien daghe in gere wise Ne woude hi eten andre spise. Savonts ginc hi gewapent ter curen Int paleys van aventuren: 29150 Daer ne bleef creature ne ghene Int paleys, dan hi allene. Ende hi ginc sitten te hant Opt bedde vanden wondere dat hi daer vant. Ende alse hire op geseten was 29155 Begonste risen, alsict las, Een storm, een wint soe groet, Dat hi alle die vinstren ontsloet Ende deedse alle te gadre slaen, (Nochtan waser wel .c., sonder waen,) 29160 Dat secen dat dat paleys met allen Alte hant soude nedervallen. Tierst dat leden was dat Hi sach opt bedde daer hi sat Ute ere cameren comen een spere; 29165 Ende dat yser blicte soe sere Ochte ene bernende kerse ware. Het quam te hem wart oppenbare Ende stakene dore bede Scilt ende halsberch mede, 29170 Ende wondene in die scoudere toe. Hi scoffierde hem een deel doe Alse hi nymanne en sach dant spere Daer hi mede gewont was sere, Ende niet ne wiste wine stac. 29175 Hi gevoelde wel dat ment ut trac; Ende alst yser was uut gedaen Sach hi dat spere keren saen In die camere daert uut was comen. Alse hi dit hadde vernomen 29180 Hi bleef opt bedde sittende daer, Siec ende mesmaect soe suaer, Datter een ander af sterven soude; Maer hi peysde dat hi woude Aldien nacht daer bliven ende sien 29185 Watter hem af mochte gescien. Hi was daer onlange alse hi vernam Dat een ridder gewapent quam Ute ere camere gegaen, Groet van lichamen ende wel gedaen; 29190 Ende alse hi Bohorde sach hi seide: ‘Gaet vanden bedde sonder beide Ende gaet rusten tere andre stede.’ Bohort was dies niet ne dede, Maer hi bleef daer al stille 29195 Ende seide dat hijs dor sinen wille Niet de dade noch dor anderen man, Ende datter bliven soude nochtan. Die ridder seide: ‘ocht gi soe doet Wet dat ic jegen u vechten moet. 29200 Gi sulter lettel ane winnen, welc si Dat ic u doet slac ochte gi mi, Ende ic moet vechten jegen u, Es dat sake dat gi niet op ne staet nu.’ - ‘Ic ne stae niet op,’ seide Bohort. 29205 Dander seide: ‘wacht u dan vort.,’ [p. 196] Ende alse Bohort wert geware Dat hi vechten moeste dare Hi stont op sere gewont, Dat een man, die tier stont 29210 Gehadt hadde al sulke wonden, Hem dies niet ne hadde onderwonden; Maer hi was soe vromech ende soe goet, Dat hem vele bat int herte stoet, Dat hi daer in eren sterven woude 29215 Dan hi met scanden ontgaen soude. Hi trac altehant sijn suert Ende ginc ten riddere wert. Hi sloech op hem dapperlike: Dander werde hem stoutelike. 29220 Ende al was Bohort gewont ere Hi was noch dapper ende stout sere, Ende liep op in sulker manieren Den riddere int ierste asselgieren, Dat hi niet mochte geduren 29225 Ende vloc in die camere tier uren, Daer dat grael ut comen soude. Alse hire in was also houde Quam hem adem ende cracht weder, Die hi hadde laten vallen neder. 29230 Al was hi eer moede ende gewont, Hi was nu gherust ende gesont Ende alse licht alse hi was ere. Hi liep Bohorde op soe sere, Dat hi hem te mayerde van dien, 29235 Ende seide als hi dit hadde gesien: ‘Ic ne weet nu wat secgen van desen; Hi dochte mi eer verwonnen wesen, Maer sint hi in die camere was Ben ic geware worden das, 29240 Dat hem sine cracht es weder comen; Ende alse icker an hebbe vernomen Hi es nu alsoe starc alse hi Int begin was, ic ne weet waer bi.’ Die riddere liep op hem saen 29245 Ende begonste grote slage slaen. Bohort werde hem ende sloech onsochte, Dien niet wel onder doen ne mochte .i. riddere allene, hi ne ware Alte vromech ende alte mare. 29250 Hi dede soe bi sire lichthede Ende bi sire cracht mede, Dat die ridder onder ginc; ende na dien Alse die riddere woude vlien In die camere, daer hi vor dat doen 29255 Anderwerf in hadde gevloen, Bohort waser jegen alsoe houde, Ende seide dat hire niet in ne vlien soude. Hi trac hem sinen helm af doe, Ende warpene onder sine voete toe, 29260 Ende seide hi soudene doet slaen Hine gave hem op gevaen. Die ridder, die wel sach bloet Datten dander soude slaen doet, Het ne ware dat hi bade 29265 Den riddere om genade, Hi bat genaden Behorde. Ende alse Bohort dat horde Hi seide: Ԅu moets mi sekeren dan Alse riddere ende getrouwe man 29270 Dattu sels comen, sonder saghe, In Arturs hof in sinxendaghe, Waer dat hijt hout, ende di saen Den coninc opgeven gevaen Van Bohorts halven van Gaunes.,’ 29275 Dander was gewillech des: Hi sekeret, ende Bohort ginc weder Op dat bedde sitten neder. Alse Bohort was opt bedde geseten Quamen op hem, dat suldi weten, 29280 Dore elke vinstre scarpe scichte Ocht quarele gevlogen bedichte, Dat hise gevoelde te menegher stede, Ane scilt ende ane halsberch mede, Ende was in vele steden gewont; 29285Maer hine verporde hem niet tier stont. Hi sat al stille emmertoe Ochte hi gheen arch ne hadde doe, Ende waende dat die aventuren Noch langhere souden duren. 29290 Alse die schichte waren leden doe Loken alle die vinsteren weder toe Met sulken storme ocht met allen Dat paleys soude neder vallen. Het wert donker daer binnen daer af, 29295 Want die mane luttel clareiden gaf. Doe quam ute ere cameren te hem wart Een wonderlijc groet liebart. Bohort spranc op na dien Alse hi den liebart hadde gesien, 29300 Ende trac sijn suert alsoe houde Om dat hi den liebart slaen woude. Die liebart quam jegen hem te handen Beide met clauwen ende met tanden Ende toghene metten scilde soe, 29305 Dat hi wel na was gevallen doe. Bohort, die herte hadde ende cracht, Hielt hem daer jegen met sulker macht, Dat hi den liebart enen slach gaf Dat hi hem dat hoeft sloech af, 29310 Ende hi viel doet vor hem neder. Doe sat hi op dat bedde weder. Alse hi geseten was hi vernam Dat dat selve serpijnt ut quam, Dat mijn her Walewein daer te voren 29315 Hadde gesien, alse gi mocht horen, Dat soe vresselijc was int opsien, Dat elc man hem daer af mochte ontsien; Het nes varwe in ertrike Men ne haddere an vonden die gelike: 29320 Het hadde rode oghen, die bleken Gelijc colen die sijn ontsteken. Het quam gegaen over lanc Ten paleyse .i. cleinen ganc; Het warp ut vlamme ende vier, das 29325 Tien tiden niet vele ne was. Het ginc met sinen sterte spelen Alse kindere doen met haren juelen; Ende in sijn vorhoft stonden Letteren gescreven tien stonden, 29330 Die Bohort alte handen las Biden lichte dat daer doe was Van sinen oghen, die bernden claer; Ende hi vant gescreven daer: ‘Dites die betekenesse 29335 Vanden coninc Arture, gewesse.’ Alst serpijnt in die middelt quam Vanden paleyse Bohort vernam Enen lupart fier ende wreet Jegen hem daer risen ghereet. 29340 Dat serpijnt liep op hem tier stede Ende warp uut vier ende vlamme mede; Ende die lupart werde hem soe, Dat wonder was te siene toe, Ende begreep dat serpijnt te handen 29345 Beide met clauwen ende met tanden, Soe dat niet ne keerde die lupart, Maer ginc emmertoe vorwart, Ende wan lant opt serpijnt emmertoe. Haddi alsoe starc geweest doe 29350 Alse dat serpijnt was tier uren, Tserpijnt ne hadde niet moghen duren. Bohort hadde wonder wat wesen mach, Want hi noit an .ij. stomme beeste ne sach Also grote overfierhede 29355 Alse hi an die .ij. beesten dede. [p. 197] Hi peysde dat betekeninghe Ware van enegher dinghe. Ende alsi soe lange hadden gevochten, Dat si niet meer gedoeghen ne mochten, 29360 Dat serpijnt ginc weder, ende daer naer Ginc die lupart, hine wiste waer; Ende alst serpijnt quam ter doren Daert uut was comen te voren Vielt vore die dore ter neder, 29365 Ende wintelde wech ende weder, Ende hadde recht die manyere Na die beeste die werpen sal sciere. Alst een stucke hadde gelegen Alsoe alse sulke beesten plegen 29370 Begonst ten monde sine Ute werpene cleine serpentkine Wel tot .c.; ende tien stonden Die cleine serpentkine begonden Jegen tserpent te vechtene saen, 29375 Want si woudent te doet slaen. Dat serpijnt was van groter were; Ende vochten soe sere, Dat die serpentkine verslagen waren, Ende dat serpijnt bleef doet twaren. 29380 Bohort hadde meerre wonder van dien Dan van dinghen die hi hadde gesien; Hi wiste wel dat betekeninghe Was van enegherande dinghe. |
Het avontuur zegt nu voort Dat Lancelot en Bohort 29020 Ter fontein zo lang lagen, Dat het kwam ter zonsondergang. Ze zaten toen op hun paarden En reden tot de nacht toe. Ze zeiden dat ze graag zochten 29025 Plaats daar ze herbergen mochten. Meteen worden ze gewaar Van een vuur dat helder brandde. Ze begonnen derwaarts te rijden. Toen hoorden ze ter ene zijde 29030 Een stem, die maakte groot geluid Diergelijke alsof het nood had. Toen ze dat hoorden onder hen twee Zo kwamen ze dus overeen, Dat Bohort zou gaan daar, 29035 En dat hij komen zou daarna Te Lancelot te vuur; En scheiden aldus snel. Bohort voer te geroep waart. Daar vond hij gelijk in zijn vaart 29040, 2 mannen, die bij de vlechten hielden Een jonkvrouw met geweld, En sloegen haar zeer mede; En hij zag ter een andere plaats 6 mannen houden een man, 29045 Die hem erg zeer aanlagen, En deden veel onwaardigheid, En sloegen hem met messen en met zwaarden. Hij was alzo mismaakt In hemd en broek geheel naakt. 29050 Toen Bohort dat had gezien Hij riep:’gij bent allen dood meteen.’ Hij sloeg de eerste zo, Dat hij voor hem toen dood viel. Hij reed een andere ter aarde 29055 Met de borst van zijn paard, Die hij met de paardenvoeten Raakte erg hard. Daarna is hij in hen allen Met getrokken zwaard gevallen. 29060 Hij velde er een met het zwaard En een andere met het paard, Zodat hij er 3 toen dood sloeg, En de ander zo alzo raakte, Dat ze zich niet verweren nee mochten, 29065 En dat ze hem alzo dood dachten, Zodat Bohort diegene gelijk Die ze gevangen hadden ontbond. Hij vroeg de jonkvrouw na deze Of ze zou mogen genezen? 29070 Ze zei: ‘Ik was dan genezen Had mijn broeder zijn kleren aan.’ Hij hielp hem en liet hem kleden. Daar ze alle drie tezamen reden Zei Bohort: ԗaar ga je heen?,’ 29075 De jonkvrouw zei: ‘Heer, hierbij Tot ons huis, daar we zonder twijfel U wel graag zouden ontvangen.’ Hij zei hij wilde wel alzo, En ze leidde hem met hen toen. 29080 Toen ze daar kwamen in de hof Nam Bohort aan hen verlof, Want hij immer wilde gaan, Dus de andere 2 droevig waren. Ze bedankten hem zeer beide 29085 Van zijn grote hoffelijkheid. Hij reed daar hij waande te die tijd Lancelot hebben gevonden, Daar hij hem niet vinden nee mocht; Dus was hij droevig in zijn gedachte, 29090 Zodat hij die nacht in het bos lag En peinsde toen het dag was Dat hij te hof waart zou gaan. Hij kwam gereden in zijn vaart Zodat hij uit het bos kwam. 29095 Hij reed zo ver, zodat hij vernam Het kasteel van Corbenijc, daar hij gelijk In voer en was er goed ontvangen. Ze deden groot feest beide, De koning en zijn dochter mede. 29100 Bohort zei tot de koning: ‘Ik vroeg u graag een ding, Heer, mocht het zijn bij uw vrede: Dat is van dit paleis Daar we in zijn nu ter uren, 29105 Of het is het paleis van avonturen?’ - ‘Ja het,’ zei die koning na dien. ԗij hebben er avonturen gezien Die mooi waren,’ zei hij. Bohort zei: ‘Dat ik er in ben, 29110 Ik nee scheidt henen nimmermeer In lig er een nacht in eerder En zie van het wonder dat zag Mijn heer toen hij er in lag.’ De koning zei: ‘Aai heer, 29115 Nee zeg dit nimmermeer; Dat nee mag altijd niet geschieden, Want ik ben zeker wel van die, Ge zou daarvan niet scheiden mogen Zonder schande of schade gedogen, 29120 En om de helft van mijn land Nee wilde ik niet dat ge had schande Die ik u mocht afwenden; Men zou het ook aan mij blameren.’ Bohort antwoordde tot deze: 29125 ‘Ik ben hier ander maal geweest Dat ik er niets toe deed, En daar hielden lieden hun scherts mee In plaatsen daar ik sinds was. Hierbij doe ik u zekerheid dat, 29130 Dat ik nimmermeer henen nee keer, Ik nee zal hier eerder sterven.’ De koning zei: ‘Ik nee wil u Dat hierbij niet afwenden nu, Maar vannacht.’ Hij vroeg waarbij. 29135 - ‘Ik zal het u zeggen,’ zei hij. De volgende dag toen Bohort op was gestaan En hij te mis zou gaan Raadde hem de koning een zaak aan, Dat hij zijn biecht sprak 29140 Eer hij om enig ding In het paleis van avonturen ging. Hij hield die raad voor goed, En sprak van alle misdaden Die hij te biecht had gedaan toen, 29145 En ontving onze heer toe; En binnen die dag in die wijze Nee wilde hij geen andere spijs eten. ‘s Avonds ging hij gewapend ter keur In het paleis van avonturen: 29150 Daar nee bleef creatuur nee geen In het paleis, dan hij alleen. En hij ging gelijk zitten Op het bed van het wonder dat hij daar vond. En toen hij er op was gezeten 29155 Begon te rijzen, zoals ik het las, Een storm, een wind zo groot, Dat het allen vensters opende En liet het allen tezamen slaan, Nochtans waren er wel 100, zonder twijfel, 29160 Zodat het scheen dat het paleis geheel Al gelijk neer zou vallen. Ten aarde dat dit geleden was Hij zag op het bed daar hij zat Uit een kamer een speer komen; 29165 En dat ijzer blikkerde zo zeer Of het een brandende kaars was. Het kwam tot hem waart openbaar En stak hem door beide Schild en harnas mede, 29170 En verwondde hem toen in de schouder. Het schoffeerde hem een deel toen Toen hij niemand zag dan de speer Daar hij zeer mee gewond was, En niet nee wist wie hem stak. 29175 Hij voelde wel dat men het uittrok; En toen het ijzer was uit gedaan Zag hij die speer keren gelijk In de kamer daar het uit was gekomen. Toen hij dit had vernomen 29180 Hij bleef op het bed zitten daar, Ziek en zo zwaar mismaakt, Dat er een ander van sterven zou; Maar hij peinsde dat hij wilde Al die nacht daar blijven en zien 29185 Wat er hem van mocht geschieden. Hij was daar kort toen hij vernam Dat een ridder gewapend kwam Uit een kamer gegaan, Groot van lichaam en goed gevormd; 29190 En toen hij Bohort zag zei hij: ‘Ga van het bed zonder wachten En ga rusten te andere plaats.’ Bohort was die het niet nee deed, Maar hij bleef daar geheel stil 29195 En zei dat hij het door zijn wil Niet nee deed noch door andere man, En dat hij er blijven zou nochtans. Di ridder zei: ‘Of ge bent dood Weet dat ik tegen u vechten moet. 29200 Ge zal er weinig aan winnen, wat het is Dat ik u dood sla of gij mij, En ik moet vechten tegen u, Is het zaak dat ge nu nee niet opstaat’ - ‘Ik nee sta niet op,’ zei Bohort. 29205 De ander zei: ‘wacht u dan voort.,’ En toen Bohort werd gewaar Dat hij vechten moest daar Hij stond op zeer gewond, Dat een man, te die tijd 29210 Gehad had al zulke wonden, Hem dus niet nee had onderwonden; Maar hij was zo dapper en zo goed, Dat hem veel beter in het hart stond, Dat hij daar in eerder sterven wilde 29215 Dan hij met schande ontgaan zou. Hij trok al gelijk zijn zwaard En ging ten ridder waart. Hij sloeg op hem dapper: De ander verweerde hem dapper. 29220 En al was Bohort eerder gewond Hij was noch dapper en zeer koen, En liep op hem in zulke manieren De ridder in de eerste aanval, Dat hij niet mocht verduren 29225 En vloog in de kamer te dat uur, Daar de graal uitkomen zou. Toen hij er in was alzo gauw Kwam hem adem en kracht weer, Die hij neer had laten vallen. 29230 Al was hij eerder moe en gewond, Hij was nu uitgerust en gezond En alzo licht zoals hij eerder was. Hij liep op Bohort zo zeer, Dat hij zich ontstelde van dien, 29235 En zei toen hij dit had gezien: ‘Ik nee weet nu niet wat te zeggen van deze; Hij leek me eerder overwonnen te wezen, Maar sinds hij in die kamer was Ben ik gewaar geworden dat, 29240 Dat hem zijn kracht is terug gekomen; En zoals ik er aan heb vernomen Hij is nu alzo sterk zoals hij In het begin was, ik nee weet niet waarvan.’ De ridder liep op hem gelijk 29245 En begon grote slagen te slaan. Bohort verweerde hem en sloeg hard, Die het niet goed onder doen nee mocht Een ridder alleen, tenzij hij was Al te dapper en al te bekend. 29250 Hij deed zo bij zijn lichtheid En bij zijn kracht mede, Dat die ridder onder ging; en na dien Toen die ridder wilde vlieden In die kamer, daar hij voor dat doen 29255 Andermaal in had gevlogen, Bohort was er tegen alzo gauw, En zei dat hij er niet in nee vlieden zou. Hij trok hem zijn helm af toen, En wierp het onder zijn voeten toen, 29260 En zei hij zou hem dood slaan Hij gaf hem op gevangen. De ridder, die wel zag bloot Dat hem de ander zou dood slaan, Tenzij dat hij bad 29265 De ridder om genade, Hij bad genade aan Bohort. En toen Bohort dat hoorde Hij zei: ‘Ik moet me verzekeren dan Als ridder en trouwe man 29270 Dat u zal komen, zonder sage, In Arthur’ s hof in Pinksterdag, Waar dat hij het houdt, en u gelijk De koning opgeven gevangen Vanwege Bohort van Gaunes.,’ 29275 De ander was gewillig dit: Hij verzekerde het, en Bohort ging weer Op dat bed zitten neer. Toen Bohort op het bed was gezeten Kwamen op hem, dat zal je weten, 29280 Door elke venster scherpe pijlen Of dikke pijlen dicht gevlogen, Zodat hij ze voelde te menige plaats, Aan schild en aan harnas mede, En was in vele plaatsen gewond; 29285 Maar hij verzette zich hem niet te die tijd. Hij zat geheel stil immer toe Of hij geen erg nee had toen, En waande dat dit avontuur Noch langer zou duren. 29290 Toen de pijlen waren geleden toen Sloten alle vensters weer dicht Met zo’ n storm of geheel Dat paleis zou neer vallen. Het werd daarvan donker daar binnen, 29295 Want de maan weinig helderheid gaf. Toen kwam uit een kamer tot hem waart Een wonderlijke grote leeuw. Bohort sprong op na dien Toen hij de leeuw had gezien, 29300 En trok zijn zwaard alzo gauw Omdat hij de leeuw slaan wilde. Die leeuw kwam hen gelijk tegen Beide met klauwen en met tanden En trok hem met het schild zo, 29305 Dat hij toen bijna was gevallen. Bohort, die hart had en kracht, Hield hem daar tegen met zulke macht, Zodat hij de leeuw een slag gaf Dat hij hem dat hoofd afsloeg, 29310 En het viel dood voor hem neer. Toen zat hij weer op dat bed. Toen hij gezeten was hij vernam Dat datzelfde serpent eruit kwam, Dat mijn heer Walewein daar tevoren 29315 Had gezien, zoals ge mocht horen, Dat zo vreselijk in het opzien was, Dat elke man zich daarvan mocht ontzien; Er nee is geen kleur in aardrijk Men had het aan die gevonden diergelijk: 29320 Het had rode ogen, die bleken Gelijk kolen die zijn ontstoken. Het kwam gegaan wat langzaam Te paleis een kleine gang; Het wierp uit vlammen en vuur, dat 29325 Te die tijd niet veel nee was. Het ging met zijn staart spelen Zoals kinderen doen met hun speelgoed; En in zijn voorhoofd stonden Letters geschreven te die tijd, 29330 Die Bohort al gelijk las Bij het licht dat daar toen was Van zijn ogen, die helder brandden; En hij vond geschreven daar: ‘Ditis de betekenis 29335 Van de koning Arthur, gewis.’ Toen het serpent in de midden kwam Van het paleis en Bohort vernam Een luipaard fier en wreed Tegen hem daar oprijzen gereed. 29340 Dat serpent liep op hem te die plaats En wierp uit vuur en vlammen mede; En de luipaard verweerde hem zo, Dat het wonder was toe te zien, En greep dat serpent gelijk 29345 Beide met klauwen en met tanden, Zodat niet nee keerde die luipaard, Maar ging immer toe voorwaarts, En won land op het serpent immer toe. Had het alzo sterk geweest toen 29350 Als dat serpent was te dat uur, Het serpent had niet mogen verduren. Bohort had wonder wat het wezen mag, Want hij nooit aan 2 stomme beesten nee zag Alzo grote fierheid 29355 Zoals het aan die 2 beesten deed. Hij peinsde dat het betekenis Was van enige dingen. En toen ze zo lang hadden gevochten, Dat ze het niet meer gedogen nee mochten, 29360 Dat serpent ging terug, en daarna Ging die luipaard, hij wist niet waar; En toen het serpent ter deur kwam Daar het tevoren uitgekomen was Viel het voor de deur ter neer, 29365 En wentelde heen en weer, En had recht die manier Naar de beeste die snel zullen werpen. Toen het een stuk had gelegen Alzo als zulke beesten plegen 29370 Begon het te mond van hem Uit werpen kleine serpentjes Wel tot 100; en te die tijd De kleine serpentjes begonnen Tegen het serpent gelijk te vechten, 29375 Want ze wilden het dood slaan. Dat serpent was van grote verweer; En vocht zo zeer, Dat de serpentjes verslagen waren, En dat serpent bleef dood inderdaad. 29380 Bohort had meer verwondering van dien Dan van dingen die hij had gezien; Hij wist wel dat het de betekenis Was van enigerhande ding. |
Mettien heeft Bohort vernomen 29385 .I. man ute ere cameren comen, Ontverwet, magher ende bleec, Die bat enen doden dan enen levenden geleec: Hi sach an sinen hals hangen Te gadre gewonden .ij. slangen, 29390 Dine staken harde gedichte Beide in hals ende in hansichte. Hi clagede ende weende sere, Ende seide: ԁy God, soete here, Waer omme verdiendic noit die pinc 29395 Daer mi dus in staet te sine? God, sal tenegher tijt comen die ghone, Die macht sal hebben mi te done Uten onwille daer ic bem?’ Aldus ginc hi clagende hem. 29400 Hi droech vor hem ene harpe doe, Die rike sceen ende diere toe, Want si was verchiert menechfoude Met dieren stenen ende met goude. Die man ginc sitten daer naer 29405 In enen guldenen zetel daer, Die daer stont ende alsoe plach Daer te stanc nacht ende dach. Hi tymperde die harpe eer iet lanc, Ende begonste harpen enen sanc; 29410 Maer hi weende emmertoe. Bohort verstont ant herpen doe Daer hi den man in sach wenen, Dat hire in sanc woude menen, Die van Josephe van Aramathyen was, 29415 Hoe onse here hem halp das, Dat hi in Groten Bertangen quam. Hi hoerder bat na, ende vernam Dat was van ere disputeringhe, Die wilen hadden onderlinghe 29420 Joseph ende Orphei die tovernare, Die wilen sochten, nader niemare, Den casteel van toveryen, die stont In die mersche van Scollant tier stont. Ende alse hi dat hadde gedaen 29425 Hi stont op ende seide te Bohorde saen: ‘Dat ghi hier let es over niet al; Want die daventuren sal Te hoefde bringhen vanden grale, Hi sal die aventuren wale 29430 Te hoefde bringen, die gi hebt gesien, Ende hi sal mi mede tot dien Loesen uter pinen daer ic in ben nu. Ghi moghet wel en wech gaen, voghet u.’ Bohort vraghde den man doe 29435 Hoe hi die slangen gedoeghede soe Ane den hals, dine pijnden soe sere? Hi seide: ‘Ic moet gedoeghen, here; God wrect op mi nu daer mede Mine grote hoverdechede, 29440 Daer ic mede was besmet vor desen; Ende mochtic quite wesen Met deser pinen in ertrike, Dat ic niet ne ware ewelike Verdoemt, ic sout over geluc prisen; 29445 Want ic hebbe in soe vele wisen Mi besondecht, sonder waen, En soe vele quaets gedaen, Dat icse qualike heden den dach Met ertscher pinen gebeteren mach. 29450 Ic hebbe pine, lieve vrient, Die ic doghe, herde wel verdient.’ Ende hi sciet van Bohorde mettien, Dat hine niet meer ne mochte sien. Daerna heeft Bohort vernomen 29455 Dore ene vinstere ene duve comen, Die in haren bec, alse hem dochte, Een gulden wieroc vat brochte, Ende voer in die camere na dien, Daer men uut comen hadde gesien 29460 Dat grael te voren; ende alsoe saen Quam daer binnen, sonder waen, Die soetste roke, alse hem dochte, Die in ertrike wesen mochte. Ende hi sach uut ere cameren daer 29465 .iiij. scone kindere comen daer naer, Die Bohort te wondere ane sach Om die grote scoenheit diere an lach. Hem ne dochte niet van desen Dat ertsche kindere mochten wesen. 29470 Si droghen .iiij. bernende stallichte Op .iiij. kandelaers, ende al rechte Vor hen was een wieroecvat daer. Daer volghde een out grau man naer Met papen gewaden, nochtan 29475 Ne hadde hi gene casoffle an. Hi droech vor hen lieden .i. spere, Ende soere Bohort op sach mere Soe hi hem meer te mayerde doe, Want hi sach lopen emmertoe, 29480 Alse hem dochte in sinen moede, Vanden spere drupple van bloede, Ende si bequamen hine wiste waer. Bohort peysde wel daer naer Dat hi heilege dinc hadde gesien: 29485 Hi stont op, ende neech hen bi dien. Die man quam doe tote Bohorde Ende seide tot hem dese worde: Ԉer riddre, gi sijt die beste man Ende die zuverste daer an 29490 Die noit hier binnen quam vor nu Van Arturs hove, dat secgic u; Ende alse ghi comt in Arturs hof Suldi u moghen beroemen daer of, Dat ghi dat wrake-spere hebt gesien; 29495 Maer gine sijt niet vroet van dien Noch wat dat te secgene es, Noch ne sult sijn, sijt seker des, Vore sinen meester sal hebben vonden Tvresselike sitten vander tafelronden; 29500 Ende bi hem, diere in sitten sal, Suldi die waerheit weten al Vanden spere, wijt hier brachte ter stede Ende wanen dat quam mede. Niet bedi hadde hem Lanceloet alsoe 29505 Ghehouden alse gi hebt gemict emmertoe [p. 198] U te houdene, van al desen saken Hadde hi wel inde moghen maken, Want men ne vint in al ertrike Van ridderscape sine gelike; 29510 Maer hi es soe verquaets in dander side, Dat al die dueght, die nu ten tide In hem sijn soude, es al doet Om die luxurie die in hem es groet.’ Doe sciet van hem die goede man 29515 Ende ginc in ene camere dan. Onlange daer na sach Bohort .xii. joncfrouwen comen vort, Gecleet ende berect aermelike: Si quamen gegaen mackelike, 29520 Maer sine spraken niet een wort doe; Si weenden soe sere emmertoe, Het ne hadde soe hart man gesien, Hem ne hadde ontfaermt van dien. Si quamen ter cameredore 29525 Ende letten ende cnielden daer vore; Si dreven grote droefhede, Ende Bohort verstont mede Dat si daer deden hare bedinghen. Hine wiste wat secgen van dien dinghen: 29530 Hi peisde dat al betekenesse was, Ende ware gherne bevroet das. Hi vraeghde ere vander joncfrouwen Twi si waren in sulken rouwen Ende soe qualike gecleet? - ԁy here,,’ 29535 Seide si, ‘houdt uwen peys nu mere, Ende laet ons lieden doen dat wi Sculdech te doene sijn, bedi Gine mochter nu niet af weten.’ Mettien es hi opt bedde geseten. 29540 Die joncfrouwen scieden dane Ende begonsten en wech te gane. Omtrint middenacht sach Bohort mede Vor die camere soe grote claerhede Alse ochte die sonne ware daer doe; 29545 Ende die claerheit wies emmertoe. Hi stont op ende quam ter dore saen, Ende alse hire in woude gaen Sach hi ghereet .i. scone suert Hem te slane, ginge hi inwert. 29550 Hi trac hem achterwart mettien Alse hi daventure hadde gesien. Hi peisde wel ende hem dochte Dat van Gods halven sijn mochte; Nochtan sach hi inwart saen, 29555 Ende sach daer ene tafle staen Op .iiij. spillen cierlike, Die scone waren ende rike, Ende beset menechvoude Met dieren stenen ende met goude; 29560 Ende noch was meer wonders daer, Alse gi welt sult horen hier naer. Op die diere tafle ende rike Stont dat heilege grael cierlike, Met enen witten samite doe 29565 Bedect, datter gemaect was toe. Vor die tafle was een man, eerlike Gecleet, na biscops gelike. Hi cnielde daer over sine knien, Ende hi stont op onlange na dien 29570 Ende ginc ten heilegen vate daer, Ende dede af dat samijt daer naer, Dat hire daer op licgende vant. Daer qnam soe grote claerheit thant, Datmen in ghere manyren 29575 Meerre ne mochte visieren, Soedat Bohorde dochte das, Dat hi in die oghen geslagen was Van enen scine, die hem dochte Dat vander sonnen comen mochte. 29580Hi wart soe te barenteert van dien, Dat hi niet ne mochte sien, Soedat Bohort ene stimme horde, Die tot hem seide dese worde: ‘Ne com niet vordere, bedi du 29585 Ne best niet werdech te siene nu Vanden verhoelnen saken nu mere Hier binnen dan du saeghs ere; Ende doestuut, du sals daer mede Dine macht verliesen in dine lede, 29590 Van gane, van siene, ende suls wesen Alse een stucke houts vort an na desen, Dat grote scade wesen soude; Du best stout ende wert van dire oude.’ Alse Bohort dat hadde verstaen 29595 Hi keerde weder ten bedde saen, Ende hine sach niet en twint tier stont; Maer hi gevoelde hem gans ende gesont Vander wonden die hi ere Ontfaen hadde vanden spere. 29600 Hi ginc omtrint ende sochte Dat bedde, dat hi niet vinden ne mochte. Alse hijt gesocht hadde al omtrent, Sat hi neder opt pavement. In deser manyren was Bohort 29605 Al daer toten daghe vort In sorghen daer af ende in vresen Dat hi vort an blint soude wesen. Ende hadde mijn her Walewein gehort Feeste van sanghe weder ende vort 29610 Daer binnen als hire was ere, Die loefden Gode onsen here, Bohort horde vele meer das Binnen dien tide dat hi daer was. Hi was harde blide dat hi quam daer, 29615 Ende bleef daer al den nacht daer naer Sonder rusten ende slapen, ende was vervart Dat hem onse here balch te hem wart. Alse hi sach den dach nieman darf das Vraghen ochte hi blide was; 29620 Hine was noit blidere van ere dinc. Doe quam daer Pelles die coninc Ende sine scone dochter daertoe, Ende vele ridders, die waren blide doe Alsine vonden gans ende gesont. 29625Die coninc seide tot hem tier stont: Ԃohort, wi hebben gewesen Om uwen wille in vresen; Wine waenden niet hebben vonden u Alsoe gesont alse gi sijt nu, 29630 Want hier ne bleef noit ere Ridder aldus, die sonder onnere Daer af sciet ochte starf, sonder gi. Het es u scone comen daer bi.’ Bohort bleef daer dien dach, sonder waen; 29635 Die coninc ne woudene niet laten gaen. Si deden hem alle grote ere Ende waren daer af blide sere Om dat sine aventure wel verginc. Doe seide tot hem die coninc: 29640 ‘Lieve vrient, wats u te nacht gesciet? Saghedi minen vader te nacht iet Int paleys van aventuren?’ - ‘Ic ne kins niet,’ sprac Bohort tier uren. - ‘Hets die vermincte coninc,’ seide hi, 29645 ‘Ende heet die coninc Visschere. Twi Hi verminct was salic u seggen te hant. Hi was die scoenste riddere diemen vant In sinen tiden, ende die beste man; Hem quam dese mesquame an 29650 Omdat hi die forche dede Dat hi trac .i. suert uier scede, Dat en gheen man sculdech ne was Ute treckene vor das Dat die ghene uut toghe, die sal 29655 Die aventuren inden al [p. 199] Vanden heileghen grale; ende hi Was vanden suerde gewont bedi Dat hijt uut trac, ende es verminct al In sijn been, ende hine sal 29660 Daer af niet moghen genesen Eer die goede riddere sal comen wesen, Die hem, alsict hebbe vonden, Bestriken sal sine wonden Metten bloede, daermen af seeght, 29665 Dat vanden spere te drupene pleeght.’ - ‘Here, ic ne saghene niet,’ sprac Bohort; ԍaer om Gode, bericht mi vort Die waerheit vanden bloedenden spere, Dat mi doet wonderen harde sere; 29670 Want ic saghere drupple uut gaen Oppenbarlike; sonder waen, Ic soude gerne weten wat ware.’ - ԁy Bohort,’ seide die coninc daer nare, ‘Het en es gheen recht datmen u 29675 Die waerheit daer af ontdecke nu, Noch oec eneghen anderen man; Maer si sal ontect sijn nochdan U ende anderen lieden al Alse die leeste queeste sijn sal 29680 Onderstaen vanden heilegen grale, Daer die ridders sulen altemale Om pinen van ertrike; Dan salment weten gewaerlike, Ende anders niet, dan tien tiden.,’ 29685 Bohort seide: ‘Ic sal dan ontbiden.’ Bohort bleef al dien dach daer Ende den nacht mede daer naer, Maer hine lach niet tier uren Int paleys van aventuren. 29690 Sanderdaeghs maecte sine vart Bohort van danen te hove wart, Ende reet daer hi sinen wech nam Tes hi bi Kamaloet quam; Maer van dat hem daer es gesciet 29695 En sprect daventure niet, Maer daventure sal u Van Lancelote secgen nu. |
Meteen heeft Bohort vernomen 29385 Een man uit een kamer komen, Ontkleurd, mager en bleek, Die beter een dode dan een levende geleek: Hij zag aan zijn hals hangen Tezamen gewonden 2 slangen, 29390 Die hem erg dicht staken Beide in hals en in aanzicht. Hij klaagde en weende zeer, En zei: ‘Aai God, lieve heer, Waarom verdiende ik ooit de pijn 29395 Daar me aldus in staat te zijn? God, zal ten enige tijd komen diegene, Die macht zal hebben mij te doen Uit de onwil daar ik in ben?’ Aldus ging hij klagende tot hem. 29400 Hij droeg voor hem een harp toen, Die rijk scheen en duur toe, Want het was menigvuldig versierd Met dure stenen en met goud. Die man ging zitten daarna 29405 In een gouden zetel daar, Die daar stond en alzo plag Daar te staan nacht en dag. Hij stelde de harp al gauw, En begon te harpen een zang; 29410 Maar hij weende immer toe. Bohort verstond aan het harpen toen Daar hij de man in zag wenen, Dat hij er een zang in wilde bedoelen, Die van Joseph van Arimatea was, 29415 Hoe onze heer hem hielp dat, Dat hij in Groot Bretagne kwam. Hij hoorde er beter naar, en vernam Dat het was van een dispuut, Die wijlen hadden onderling 29420 Joseph en Orphei de tovenaar, Die wijlen zochten, naar het nieuws, Het kasteel van toverij, die stond In het broekland van Schotland te die tijd. En toen hij dat had gedaan 29425 Hij stond op en zei tot Bohort gelijk: ‘Dat ge hier let is geheel voor niets; Want die het avontuur zal Te hoofde brengen van de graal, Hij zal dat avontuur wel 29430 Ten hoofde brengen, die ge hebt gezien, En hij zal me mede tot die Verlossen uit de pijn daar ik nu in ben. Ge mag wel weggaan, voegt het u.’ Bohort vroeg de man toen 29435 Hoe hij zo de slangen gedoogde Aan de hals, die hem zo zeer pijnigde? Hij zei: ‘Ik moet het gedogen, heer; God wreekt op mij nu daarmee Mijn grote hovaardigheid, 29440 Daar ik mee was besmet voor deze; En mocht ik het kwijt wezen Met deze pijnen in aardrijk, Dat ik niet nee was eeuwig Verdoemd, ik zou het voor geluk prijzen; 29445 Want ik heb in zoveel wijzen Me gezondigd, zonder twijfel, En zoveel kwaad gedaan, Dat ik ze kwalijk heden de dag Met aardse pijnen verbeteren mag. 29450 Ik heb pijn, lieve vriend, Die ik gedoog, erg goed verdiend.’ En hij scheidde van Bohort meteen, Zodat hij hem niet meer nee mocht zien. Daarna heeft Bohort vernomen 29455 Door een venster een duif komen, Die in haar bek, zoals hij dacht, Een gouden wierookvat bracht, En voer in die kamer na dien, Daar men uit komen had gezien 29460 De graal tevoren; en alzo gelijk Kwam daar binnen, zonder twijfel, De zoetste rook, zoals hij dacht, Die in aardrijk wezen mocht. En hij zag uit een kamer daar 29465, 4 mooie kinderen komen daarna, Die Bohort te verwondering aanzag Om de grote schoonheid die er aanlag. Hij nee dacht niet van dezen Dat het aardse kinderen mochten wezen. 29470 Ze droegen 4 brandende stallichten Op 4 kandelaars, en geheel recht Voor hen was een wierookvat daar. Daar volgde een oude grauwe man na Met papen gewaad, nochtans 29475 Nee had hij geen kazuifel aan. Hij droeg voor hen lieden een speer, En zo Bohort er meer op zag Zo hij zich meer ontstelde toen, Want hij zag lopen immer toe, 29480 Zoals hij dacht in zijn gemoed, Van de speer bloeddruppens vallen, En ze kwamen hij wist niet waar. Bohort peinsde wel daarna Dat hij een heilig ding had gezien: 29485 Hij stond op, en neeg hen bij dien. Die man kwam toen tot Bohort En zei tot hem deze woorden: ‘Heer ridder, ge bent de beste man En de zuiverste daaraan 29490 Die nooit hier binnen kwam voor nu Van Arthur’ s hof, dat zeg ik u; En als ge komt in Arthur’ s hof Zal ge u daarvan mogen beroemen, Dat ge de wraak-speer hebt gezien; 29495 Maar ge bent niet zo bekend van dien Noch wat er van te zeggen is, Noch nee zal zijn, zij het zeker dus, Voor zijn meester zal hebben gevonden De vreselijke zetel van de tafelronden; 29500 En bij hem, die er in zitten zal, Zal je de hele waarheid weten Van de speer, wie het hier bracht ter plaatse En waarvan dat kwam mede. Niet omdat had hem Lancelot alzo 29505 Gehouden zoals u hebt gemikt immer toe U te houden, van al deze zaken Had hij wel einde mogen maken, Want men nee vind in geheel aardrijk Van ridderschap zijn gelijke; 29510 Maar hij is zo bedorven aan de andere kant, Dat al de deugd, die nu ten tijd In hem zou zijn, is geheel dood Om de wulpsheid die in hem groot is.’ Toen scheidde van hem die goede man 29515 En ging in een kamer dan. Kort daarna zag Bohort 12 jonkvrouwen voortkomen, Gekleed en armoedig uitgerust: Ze kwamen makkelijk gegaan, 29520 Maar ze spraken toen niet een woord; Ze weenden zo zeer immer toe, Het nee had zo’ n harde man het gezien, Hij nee had zich ontfermd van dien. Ze kwamen ter kamerdeur 29525 En letten en knielden daarvoor; Ze dreven grote droefheid, En Bohort verstond mede Dat ze daar deden hun bidden. Hij wist niet was te zeggen van die dingen: 29530 Hij peinsde dat het al betekenis was, En was graag bekend van dat. Hij vroeg een van de jonkvrouwen Waarom ze waren in zulke rouw En zo slecht gekleed? - ‘Aai heer,,’ 29535 Ze zee, ‘houd uw vrede nu meer, En laat ons lieden doen dat wij Schuldig te doen zijn, omdat Ge mag er nu niets van weten.’ Meteen is hij op het bed gezeten. 29540 De jonkvrouwen scheiden vandaan En begonnen weg te gaan. Omtrent middernacht zag Bohort mede Voor die kamer zo’ n grote helderheid Alsof de zon toen daar was; 29545 En die helderheid groeide immer toe. Hij stond op en kwam ter deur gelijk, En toen hij er in wilde gaan Zag hij gereed een mooi zwaard Hem te slaan, ging hij inwaarts, 29550 Hij trok zich meteen achteruit Toen hij het avontuur had gezien. Hij peinsde wel en hij dacht Dat het vanwege Gods zijn mocht; Nochtans keek hij gelijk naar binnen, 29555 En zag daar een tafel staan Op 4 spijlen sierlijk, Die mooi waren en rijk, En menigvuldig bezet Met dure stenen en met goud; 29560 En noch was meer wonder daar, Alzo zoals ge wel zal horen hierna. Op die dure rijke tafel Stond de heilige graal sierlijk, Met een wit fluweel toen 29565 Bedekt, dat er toe gemaakt was. Voor de tafel was een man, schitterend Gekleed, naar bisschop’ s gelijkenis. Hij knielde daar op zijn knien, En hij stond gauw op na die 29570 En ging ten heilige vat daar, En deed dat fluweel af daarna, Dat hij er op liggen vond. Daar kwam gelijk zo’ n grote helderheid, Dat men in geen manier 29575 Meer nee mocht versieren, Zodat Bohort dacht dat, Dat hij in de ogen geslagen was Van een schijnsel, die hij dacht Dat het van de zon komen mocht. 29580 Hij werd zo ontsteld van die, Dat hij niets nee mocht zien, Zodat Bohort een stem hoorde, Die tot hem zei deze woorden: ‘Neen kom niet verder, omdat u 29585 Nee niet waardig bent te zien nu Van de verholen zaken nu meer Hier binnen dan u eerder zag; En doet u het, u zal daarmee Uw macht verliezen in uw leden, 29590 Van gaan, van zien, en zal wezen Als een stuk hout voortaan na deze, Dat grote schade zou wezen; U bent dapper en waard van uw ouderdom.’ Toen Bohort dat had verstaan 29595 Hij keerde weer te bed gelijk, En hij zag niets te die tijd; Maar hij voelde hem gans en gezond Van de wonden die hij eerder Ontvangen had van de speer. 29600 Hij ging omtrent en zocht Dat bed, dat hij niet vinden nee mocht. Toen hij het al omtrent had gezocht, Zat hij neer op het plaveisel. op deze manier was Bohort 29605 Al dar tot de dag voort In zorgen daarvan en in vrees Dat hij voortaan blind zou wezen. En had mijn heer Walewein gehoord Feest van gezang heen en weer 29610 Daar binnen toen hij er eerder was, Die loofden God onze heer, Bohort hoorde veel meer dat Binnen die tijd dat hij daar was. Hij was erg blijde dat hij kwam daar, 29615 En bleef de de hele nacht daarna Zonder te rusten en slapen, en was bang Dat hem onze heer verbolg tot hem waart. Toen hij de dag zag behoefde niemand dat te Vragen of hij blijde was; 29620 Hij was niet blijer van een ding. Toen kwam daar Pelles de koning En zijn mooie dochter daartoe, En vele ridders, die waren blijde toen Toen ze hem gans en gezond vonden. 29625 De koning zei tot hem te die tijd: Ԃohort, wij zijn geweest Vanwege u in vrees; We waanden u niet hebben gevonden Alzo gezond zoals ge nu bent 29630 Want hier nee bleef nooit eerder Ridder aldus, die zonder oneer Daarvan scheidde of stierf, uitgezonderd gij. Het is u mooi gekomen daarbij.’ Bohort bleef daar die dag, zonder twijfel; 29635 De koning nee wilde hem niet laten gaan. Ze deden hem allen grote eer En waren daarvan zeer blijde Omdat zijn avontuur goed verging. Toen zei tot hem de koning: 29640 ‘Lieve vriend, wat is u vannacht geschied? Zag je mijn vader vannacht niet In het paleis van avonturen?’ - ‘Ik nee ken hem niet,’ sprak Bohort t dat uur. - ‘Het is de verminkte koning,’ zei hij, 29645 ‘Enheet koning Visser. Waarom Hij verminkt was zal ik u gelijk zeggen. Hij was de mooiste ridder die men vond In zijn tijden, en de beste man; Hem kwam deze miskwam aan 29650 Omdat hij die kracht deed Dat hij trok een zwaard uit de schede, Dat geen man schuldig nee was Uit te trekken voordat Dat diegene uittrok, die zal 29655 Dat avontuur geheel eindigen Van de heilige graal; en hij Was van het zwaard gewond omdat Dat hij het uittrok, en is geheel verminkt In zijn been, en hij zal 29660 Daarvan niet mogen genezen Eer die goede ridder zal gekomen wezen, Die hem, zoals ik het heb gevonden, Bestrijken zal zijn wonden Met het bloed, daar men van zegt, 29665 Dat van de speer te druppelen pleegt.’ - ‘Heer, ik nee zag hem niet,’ sprak Bohort; ԍaar om God, bericht me voort De waarheid van de bloedende speer, Dat me erg zeer laat verwonderen; 29670 Want ik zag er druppels uit gaan Openbaar; zonder twijfel, Ik zou graag weten wat het was.’ - ‘Aai Bohort,’ zei de koning daarna, ‘Het is geen recht dat men u 29675 De waarheid daarvan openbaart nu, Noch ook enige andere man; Maar het zal verhaald zijn nochtans U en alle andere lieden Als het laatste avontuur zal zijn 29680 Ontstaan van de heilige graal, Daar die ridders zullen allemaal Om denken van aardrijk; Dan zal men het waarlijk weten, En anders niet, dan te die tijd.,’ 29685 Bohort zei: ‘Ik zal dan wachten.’ Bohort bleef al die dag daar En de nacht mede daarna, Maar hij lag niet te die uren In het paleis van avonturen. 29690 De volgende dag maakte zijn vaart Bohort vandaan te hof waart, En reed daar hij zijn weg nam Tot hij bij Carmeloet kwam; Maar van dat hem dat is geschied 29695 Spreekt het avontuur niet, Maar het avontuur zal u Van Lancelot nu zeggen. |
Dit sijn der aventure worde: Alse Lanceloet sciet van Behorde, 29700 Dat hi reet tes hi was comen Daer si dat licht hadden vernomen, Ende hi was berect alsoe, Dat hi meerre noet hadde doe Der rasten ten selven tiden 29705 Dan dat hi ywerinc soude riden, Want hi sere vermoit was dien dach. Alse hi quam daer hi dlicht sach Vant hi daer .ij. pawelgoene gerecht, Ende in dat een vanden .ij. was dlecht, 29710 Want daer .ij. kersen bernden in. In dander en was gheen lecht meer no min. Hi ginc in daert lecht was te hant, Der hi ene scone joncfrouwe vant Op een bedde, ende vor hare een naen, 29715 Die lelijc was ende ongedaen. Alse Lanceloet quam daer binnen Groette hi die joncfrouwe met minnen, Ende si hem weder hoveschelike. Hi sprac ter joncfrouwen vriendelike: 29720 ‘Joncfrouwe, ic ben, dat secgic u, Een wandelende ridder nu, Ende moede van dat ic hebbe gereden, Ende ben comen hier ter steden Daer mi bracht heeft aventure, 29725 Ende bidde u nu ter ure Op hovescheit ende op minne Dat ghi mi herberget hier inne; Ende sal morghen alsoe saen Alsic den dach sien mach henen gaen.,’ 29730 Die joncfrouwe seide alsoe houde Dat sine gerne herbergen soude, Maer sine hads gene macht. Ԉaddic u gheherberght,’ seide si, Դe nacht, Mijn amijs soude alse hi quame 29735 Ute steken, dies soudic hebben scame. Hierbi ne willic mi niet nu Onderwinden te herberghene u. Ic bidde u op minne Dat gi wech vart van hier inne.,’ 29740 - ‘Dat ne mach niet sijn,’ seide hi saen, ԗant ic ne wiste waer gaen,’ Si seide: ‘wimoeght, wildi, Met crachte herbergen met mi; Maer bi minen wille ne saelt niet wesen; 29745 Want ic ben dus in vresen, Vonde u mijn amijs hier alse hi quame, Dat hijs hem te mi wert name.’ Lanceloet antwerde hare dan: ‘Hier ne comt tavont binnen man 29750 Daer ic uwen peys niet jegen ne make.’ - ԇhi moeght doen,’ seide si, ‘dese sake Bi crachte, het sal mi leet wesen Comt mi enech quaet van desen.’ Lanceloet dede sinen helm af doe, 29755 Ende onbreidelde sijn pert toe. Hi quam toter joncfrouwen daer nare Ende vraghde hare wanen si ware. - ‘Ic ben, here,’ antwerde si hem, ‘Van desen lande, ende ic bem 29760 Des conincs nichte, des sijt gewes, Die coninc van .c. ridders es; Ende sijn comen van enen tornoye nu, Die heden was, dat secgic u, Te Penigne vor den casteel. 29765 Wi quamen hier spade een deel Ende vernachten, dat wi hier saen Onse pawelgoene moesten slaen.’ Binnen dat si in dese tale waren Quamen daer .ij. ridders gevaren. 29770 Die riddere die daer irst quam doe Sprac dus Lancelote toe: Ԉer riddere, wie gaf u daer of Dat gi hier binnen quaemt orlof?’ - ‘Ic ne hadde ghenen orlof das, 29775 Sonder dat soe mijn wille was Ende datter mi die noet dreef toe, Alse diene wiste waer herbergen doe.’ Hi seide: ‘Ne hebdijs gheen ander warant Soe moetti die herberge rumen te hant, 29780 Want gine moeght hier niet Langere bliven, wats gesciet.’ Lanceloet antwerde: ‘Here, Gi moght mi wel herbergen tramere, Ende ic sal morghen alsoe saen 29785 Alsic den dach sie henen gaen, Ende ic mochte u noch doen, here, Hier na alsoe grote onnere Alse gi mi wilt doen,’ seide hi vort. Die riddere antwerde: ‘Ditsijn wort, 29790 Maer, wildi ochte ne wilt mede, Ghi moet hier rumen dese stede.’ - ‘Lieve here,’ sprac Lanceloet tien tiden, ‘Waerwart magic dan riden? Dese bosch es ongeweget sere, 29795 Ende ic ne wiste waerwert gaen tramere, Ic ne soude den wech niet gehouden na, Ic ne wiste waer gaen, secgic u.’ Alse die riddere die worde vernam Hi balchs hem sere ende wert gram, 29800 Ende ginc daer hi Lanceloets helm vant Ende warpen uten pawelgoene te hant. Doe nam hi enen loetcloppel daer, Die vresselijc was ende suaer, Ende seide dat hine slaen soude, 29805 Hine ginge wech alsoe houde. [p. 200] Lanceloet balch hem doe te hande Ende woude wreken die scande. Hi ginc daer hi sinen helm vant, Dien hi vaste op sijn hoeft bant, 29810 Ende hi breidelde sijn part Ende bant ane ene eyke ter vart. Hi keerde toten riddere doe, Ende hi sprac hem aldus toe: Ԉer riddere, ghi hebt geworpen mi 29815 Ute ure herberghen, ende bedi Blivic hier tavont, sijt seker des, Wedert u lief ochte leet es.’ Hi sloech op hem metten suerde, Ende die ander wischde soe herde, 29820 Dat dat suert vanden helme gleet Ende in die slinke scoudere sneet, Dat hise al metten aerme sloech af. Ende die dien slach hadde gaf Enen droven crijsch ende groet, 29825 Ende seide: ԁy God, ic ben doet!’ Hi viel in onmacht, ende die joncfrouwe Dreef utermaten groten rouwe. Ende alse die ander ridder sach Sinen broder die daer doet lach, 29830 Hi sprac te Lancelote tier tijt: ‘Riddere, ic ne weet niet wie gi sijt; Ghi hebt mi mesdaen harde sere, Ende gi mocht mi houden emmermere Over quaet, ware dat sake 29835 Dat ics name en ghene wrake.’ Daerna trac die riddere sijn suert. Alse Lanceloet dies geware wert Hi slogene opt hoeft metten suerde, Dat hi vor hem viel ter eerde; 29840 Ende hi trac hem den helm af, Ende metten slage die hi hem gaf Met sinen helme was hi mesmaect soe, Dat hi hem bat genaden doe, Ende seide: ԅdel riddere ende vri, 29845 Om Gode, laet mi leven, bedi Gine wint niet ane mine doet.’ - ‘Wiltu mi vergeven,’ seide Lanceloet, ‘Die doet van dinen broder, ic saldi Genaden doen.’ Hi seide: Ja hi. 29850 Lanceloet lietene leven Alse hijt hem hadde vergeven. Lanceloet seide tot hem: ‘wetstu Eneghe herberghe, wijstse mi nu.’ - ‘Hier es ene hermitagie bi, 29855 Daer ic u sal leiden,’ seide hi, ‘Daarmen u wel onthalen sal, Want men herbercht daer die ridders al.’ Hi leidene aldaer te hant. Alse Lanceloet den hermite vant 29860 Hi seide, waert hem bequame, Dat hi gerne die herberge name. Die hermite herbergedene saen Ende ontfinckene wel, sonder waen. Sanderdaeghs quam Lanceloet vort: 29865 Alse hi messe hadde gehort Hi nam orlof an sinen wert Ende reet ten foreeste wert, Alse die wel gerne horde Eneghe nymare van Bohorde; 29870 Maer hine horder niet af doe. Hi sochtene lange alsoe. |
Dit zijn de woorden van het avontuur: Toen Lancelot scheidde van Bohort, 29700 Dat hij reed tot hij was gekomen Daar ze dat licht hadden vernomen, En hij was uitgerust alzo, Dat hij meer nood toen had De rust terzelfder tijd 29705 Dan dat hij ergens zou rijden, Want hij was die dag zeer vermoeid. Toen hij kwam daar hij het licht zag Vond hij daar 2 paviljoenen opgericht, En in de ene van de 2 was het licht, 29710 Want daar brandde 2 kaarsen in. In de ander en was geen licht meer of min. Hij ging gelijk in daar het licht was, Daar hij een mooie jonkvrouw vond Op een bed, en voor haar een kleine, 29715 Die lelijk was en wanstaltig. Toen Lancelot daar binnen kwam Groette hij de jonkvrouw met minnen, En zij hem weer hoffelijk. Hij sprak ter jonkvrouw vriendelijk: 29720 ‘Jonkvrouw, ik ben, dat zeg ik u, Een wandelende ridder nu, En moe van dat ik heb gereden, En ben gekomen hier ter plaatse Daar me het avontuur gebracht heeft, 29725 En bid u nu ter uur Op hoffelijkheid en op minne Dat ge mij herbergt hierin; En zal morgen alzo gelijk Als ik de dag mag zien genen gaan.,’ 29730 De jonkvrouw zei alzo gauw Dat ze hem graag herbergen zou, Maar ze had geen macht. Ԉad ik u geherbergd,’ zei ze, ‘Vannacht, Mijn geliefde zou als hij kwam 29735 U uitsteken, dus zou ik schaamte hebben. Hierbij nee wil ik me niet nu Onderwinden te herbergen u. Ik bid u op minne Dat ge weg gaat van hierin.,’ 29740 - ‘Dat nee mag niet zijn,’ zei hij gelijk, ԗant ik weet niet waar te gaan,’ Ze zei: ‘Ge mag, wilde je, Met kracht herbergen met mij; Maar bij mijn wil zal het niet wezen; 29745 Want ik ben dus in vrees, Vond u mijn geliefde hier als hij kwam, Dat hij het tot mij waart nam.’ Lancelot antwoordde haar dan: ‘Hier nee komt vanavond binnen een man 29750 Daar ik uw vrede niet tegen nee maak.’ - ‘Ge mag het doen,’ zei ze, ‘deze zaak Bij kracht, het zal me leed wezen Komt me enig kwaad hiervan.’ Lancelot deed toen zijn helm af, 29755 En nam de breide van zijn paard toe. Hik kwam tot de jonkvrouw daarna En vroeg haar waarvan ze was. - ‘Ik ben, heer,’ antwoordde ze hem, ‘Van dit land, en ik ben 29760 De konings nicht, dus wees zeker, Die koning van 100 ridders is; En zijn gekomen van een toernooi nu, Die heden was, dat zeg ik u, Te Penigne voor het kasteel. 29765 We kwamen hier laat een deel En overnachten, zodat we hier gelijk Onze paviljoenen moesten slaan.’ Binnen dat ze in dit gesprek waren Kwamen daar 2 ridders gegaan. 29770 De ridder die daar toen eerst in kwam Sprak aldus Lancelot toe: ‘Heer ridder, wie gaf u daarvan Dat ge hier binnen kwam verlof?’ - ‘Ik nee had geen verlof dus, 29775 Uitgezonderd dat het mijn wil was En dat er me de nood toe dreef, Als die niet wist waar te herbergen toen.’ Hij zei: ‘Neen heb je geen andere borg Zo moet je mijn herberg gelijk ruimen, 29780 Want ge mag hier niet Langer blijven, wat er gebeurt.’ Lancelot antwoordde: ‘Heer, Ge mag me wel herbergen vandaag, En ik zal morgen alzo gelijk 29785 Als ik de dag zie heen gaan, En ik mocht u noch doen, heer, Hierna alzo grote oneer Zoals ge mij wil doen,’ zei hij voort. De ridder antwoordde: ‘Ditzijn woorden, 29790 Maar, wil je of niet wil mede, Ge moet hier ruimen deze plaats.’ - ‘Lieve heer,’ sprak Lancelot te die tijd, ‘werwaarts mag ik dan rijden? Dit bos is zeer zonder wegen 29795 En ik nee wist vandaag werwaarts te gaan, Ik nee zou de weg niet houden na, Ik nee wist niet waart te gaan, zeg ik u.’ Toen die ridder die woorden vernam Hij verbolg hem zeer en werd gram, 29800 En ging daar hij Lancelot’ s helm vond En wierp het gelijk uit de paviljoen. Toen nam hij een loden knuppel daar, Die vreselijk was en zwaar, En zei dat hij hem slaan zou, 29805 Hij ging weg alzo gauw. Lancelot verbolg hem toen gelijk En wilde wreken die schande. Hij ging daar hij zijn helm vond, Die hij vast op zijn hoofd bond, 29810 En hij breidelde zijn paard En bond het aan een eik ter vaart. Hij keerde tot de ridder toen, En hij sprak hem aldus toe: ‘Heer ridder, ge hebt me geworpen 29815 Uit uw herberg, en omdat Blijf ik hier vanavond, zij het zeker dit, Of het u lief of leed is.’ Hij sloeg op hem met het zwaard, En de ander draaide zo snel, 29820 Dat het zwaard van de helm gleed En in de linker schouder sneed, Zodat hij het geheel met de arm afsloeg. En die de slag had gaf Een droevig gekrijs en groot, 29825 En zei: ‘Aai God, ik ben dood!’ Hij viel in onmacht, en de jonkvrouw Dreef uitermate grote rouw. En toen die andere ridder zag Zijn broeder die daar dood lag, 29830 Hij sprak tot Lancelot te die tijd: ‘Ridder, ik nee weet niet wie ge bent; Ge hebt erg zeer misdaan, En ge mocht me houden immermeer Voor kwaad, was het zaak 29835 Dat ik nam geen wraak.’ Daarna trok die ridder zijn zwaard. Toen Lancelot dat gewaar werd Hij sloeg hem op het hoofd met het zwaard, Zodat hij voor hem ter aarde viel; 29840 En hij trok hem de helm af, En met de slag die hij hem gaf Met zijn helm was hij zo mismaakt, Dat hij hem toen genade bad, En zei: ԅdele ridder en vrij, 29845 Om God, laat me leven, omdat Ge wint niets aan mijn dood.’ - ‘Wil u mij vergeven,’ zei Lancelot, ‘De dood van uw broeder, ik zal je Genade doen.’ Hij zei: Ja hij. 29850 Lancelot liet hem leven Toen hij het hem had vergeven. Lancelot zei tot hem: ‘weet u Enige herberg, wijs het me nu.’ - ‘Hier is eer hermitage nabij, 29855 Daar zal ik u leiden,’ zei hij, ‘Daar men u wel onthalen zal, Want men herbergt daar al die ridders.’ Hij leidde hem aldaar gelijk. Toen Lancelot de heremiet vond 29860 Hij zei, was het hem bekwam, Dat hij graag die herberg nam. Die heremiet herbergede hem gelijk En ontving hem goed, zonder twijfel. De volgende dag kwam Lancelot voort: 29865 Toen hij de mis had gehoord Hij nam verlof aan zijn waard En reed te bos waart, Als die wel graag hoorde Enig nieuws van Bohort; 29870 Maar hij hoorde er toen niets van. Hij zocht hem lang alzo. |
Lanceloet hadde harde heet Omtrint middach daer hi reet, Ende hi vant in enen pleine 29875 .ij. joncfrouwen bi ere fonteyne, Die onder .ij. ormen saten Beide gader ende aten. Lanceloet ontboet hen goeden dach Al van verren alse hise sach, 29880 Ende si stonden op na desen Ende hiettene willecome wesen. Si baden hem dat hi woude beten Ende met hen comen eten. Si waren allene, sonder waen, 29885 Sonder dat met hen was een naen. Hine liet hem niet bidden sere: Hi hadde rustens ende etens gherc. Hi beette ende dede den helm af. Die naen brachte water dat hi hem gaf, 29890 Ende alse hi was geseten Hi begonste spelen ende eten Ende spreken vriendelike sprake. Hi was daer wel te gemake. Na etene sach hi comen te hem wart 29895 Ene joncfrouwe met groter vart, Die op hem riep: ԁy ridder vri, Om Gode, hebt genaden op mi, Ende ne laet mi vor u niet slaen doet.’ Alse dat sach ende hoerde Lanceloet 29900 Hi namse in sinen aerme daer Ende hietse wesen sonder vaer. - ‘Ik ne sal niet binnen dien Dat gi bi mi sijt messcien.’ Die joncfrouwe riep op hem daer naer: 29905 ԁy here, siet dien duvel daer, Die mi doden wille, ende om niet.’ Lanceloet keerde hem omme ende siet .I. riddere met groter vart Met suerten wapenen comen te hem wart. 29910 Lanceloet liep al te hant Ende nam sinen helm ende bant; Maer eer hem gereiden mochte Lanceloet Hadde die riddere die joncfrouwe doet. Lanceloet hads soe groten rouwe 29915 Alse hi doet sach die joncfrouwe, Dat hi waende ute sinen sinne varen; Bedi hi sach wel, twaren, Dat si bi hem verloes dleven: Sine ware bi hem niet bleven 29920 Maer dat hise troeste daer toe Dat hi hare helpen soude doe. Hi was drovere van desen Dan hi in langen hadde gewesen. Hi sat nadien op sijn part 29925 Ende reet na den riddere metter vart. Hi reet soe verre dat hi quam Buten foreeste, daer hi vernam Den suerten riddere int grone Voere .iiij. pawelgoene, 29930 Daer hi sprac jegen .ij. joncfrouwen. Lanceloet riep op hem: Ԃi trouwen, Ghi sijt doet sonder letten mere!’ Die joncfrouwen riepen: ԁy here, Ghenaden, wat es u gesciet? 29935 Ne doet onsen broder niet!’ Hine achte niet op hare wort, Maer hi reet vaste vort, Ende die ander woude ontflien, Dat hem niet ne mochte gescien, 29940 Want hem Lanceloet enen slach gaf Dat hem dat hoeft verre vloech af. Lanceloet ne sach niet weder, Maer hi droech sijn hoeft neder, Alse die hadde rouwe groet 29945 Om die joncfrouwe, die soe was doet. Lanceloet reet dus drove ende gram Al den dach tes die nacht quam. Hi herbergede dien nacht Met ere vrouwen van groter macht, 29950 Dine harde wel ontfinc doe. Sanderdaeghs stont hi op vroe: Hi rect dien ende den anderen dach, Soe dat hi svierden nachts lach Daer hi geherberghet was 29955 Met enen foreestier, alsict las. [p. 201] Hi lach in ene scone camere daer, Die den wege stont harde naer, Daer hem soe grote heyte toe quam, Dat si hem dat slapen benam. 29960 Hi ginc te ere vinsteren staen In himde ende in broec saen Om hem te vercoelne daer; Ende die mane sceen herde claer, Dat men wel mochte sien van dier steden 29965 Alle die bider straten leden, Soe dat hi enen riddere comen sach Al gewapent, van daer hi lach. Sijn pert hadde sere gesueet doe: Hi riep lude: ‘ontoe, ontoe!,’ 29970 Die van binnen waren worden In slape, dat sijs niet ne horden. Onlange daer na heeft hi vernomen .ij. ander ridders op hem comen, Die op hem gingen met suerden slaen. 29975 Ende hi vraghde hen lieden saen: ԁy heren, wat heeschdi mi?’ Si seiden: ‘wiselen doden di.’ - ‘Watwetti dan wic ic ben?’ - ‘Ik kinne di wel,’ sprac deen tot hem, 29980 Ԃi dinen wapenen, dattu Keye die drossate best nu, Die bloeste riddere van ertrike.’ Si liepen hem op dapperlike, Ende hi weerde hem soe hi best conde. 29985 Lanceloet wapende hem tier stonde Ende brac die yserine vinstre doe, Ende quam metten getrecten suerde toe. Den iersten dien hi gerochte Sloech hi metten suerde soe onsochte, 29990 Dat hine dede vanden perde Neder vallen op die eerde. Hine wout niet laten daer an, Hine liep hem op nochtan. Hi trac hem den helm af 29995 Ende warpene wech, ende gaf Hem soe groten slach ende soe stranc, Dat hem dat bloet ten nese uut spranc. Alse hi hem sach alsoe begaden Bat hi Lancelote genaden, 30000 Ende seide hem dat hi varen soude Gevaen daer hine sinden woude. Lanceloet liet dien, ende ginc te hant Daer hi Keyen vechtende vant, Die sere vermoit was doe. 30005 Hi sprac aldus Keyen toe: ‘Here Keye, laet mi over u Jegen desen riddere vechten nu; Hi versuaert u te sere, sonder waen, Ende hi ne sal jegen mi niet gestaen.,’ 30010 Keye bewaende hem te hant das, Dat die ghene Lanceloet was, Ende es vanden riddere gegaen. Lanceloet bestontene saen: Hi slogene opten helm soe, 30015 Dat hi ter eerden viel neder doe. Alse die gene ter eerden lach Ende sijn hoeft onghewapent sach, Ende hi wel geware wart das, Dat Lanceloet beter riddere dan hi was, 30020Bat hi hem genaden saen, Ende geloefde hem dat hi soude gaen Daerse Lanceloet senden woude. Lanceloet riepse beide alsoe houde Ende seide: ԇhi heren, gi sijt 30025 Mine gevancne nu ter tijt; Ghi moet doen dat ic u bevelen sal.’ Si seiden: si soudent doen al. - ‘Ic bevele dan u beiden Dat ghi sijt bi ure sekerheiden 30030 In sinxendaghe in Arturs hof, Ende gi u bekint daer of, Dat ghi te ganc sijt ghereet In vancnessen daert u die coninc heet, Ende dat u Keye die drossate daer 30035 Den coninc gevaen sint oppenbaer.’ Die ghene voeren derwart saen, Ende die van binnen waren opgestaen Ende hadden genen strijt gesien; Si droghen overeen van dien, 30040 Dat hare gast was goet ende wart. Si onteden die dore metter vart Omdat hare gast, alse hen dochte, Niet wel weder in comen ne mochte Ter vinstren daer hi ute spranc. 30045 Si quamen weder in eer iet lanc, Daer si groet licht ontsteken vonden, Ende ontwapenden hen tien stonden. Men brachte Keyen tetene daer, Ende si gingen slapen daer naer. 30050 Alse Keye Lancelote kende Hi was harde blide ende Hi seide: ‘Here, sekerlike, Wel consti sceden vrocdelike Vanden tornoye, daer wi al stille 30055 Een stuc lagen dor uwen wille.’ Lanceloet seide: ԓ’seghdi mi daer?’ - ‘Ja ic, here, hets mi oppenbaer: Ghi staect mi soe af met allen Dat ic den hals na brac metten vallen.,’ 30060 Hi seide: ‘Daaraf ne sidi Niet sculdech le wanconnen mi; Ic ne kinde u niet, ende te sulker stede Nees nieman vrient noch maech mede. Nu segt, saeghdi Mordrette daer?,’ 30065 Keye seide: ‘Jaic; daer naer Dat die tornoy al was leden Was hi vonden ter selver steden Daer die tornoy was, soe onsochte Mesmaect, dat hi hem niet keren ne mochte; 30070 Ende hi voer in ene leitiere Te hove wert daer na sciere.’ - ‘Wie mesmaecten soe, bericht mi das.’ - ‘Walewein, Gaheret ende Gurrehes Berectene soe tier stonde, 30075 Dat hi u niet gevolgen ne conde.’ Lanceloet seide: ԓoe vele wan hi Dat hi niet ne volghde mi; Hadde hi bi mi geweest doe. Hine ware niet mesmaect alsoe.’ |
Lancelot had het erg heet Omtrent de middag daar hij reed, En hij vond in een vlakte 29875, 2 jonkvrouwen bij een fontein, Die onder 2 bomen zaten Beide samen en aten. Lancelot ontbood hen goede dac Al van verre toen hij ze zag, 29880 En ze stonden op na deze En zeiden hem welkom te wezen. Ze baden hem dat hij wilde afstijgen En met hen komen eten. Ze waren alleen, zonder twijfel, 29885 Uitgezonderd dat met hen was een kleine. Hij liet zich niet zeer bidden: Hij had rust en eten gebrek. Hij steeg af en deed de helm af. Die kleine bracht water dat hij hem gaf, 29890 En toen hij was gezeten Hij begon te spelen en eten En spreken vriendelijke woorden. Hij was daar goed te gemak. Na het eten zag hij komen tot hem waart 29895 Een jonkvrouw met grote vaart, Die op hem riep: ‘Aai edel ridder, Om God, heb genade op mij, En nee laat me voor u niet dood slaan.’ Toen dat zag en hoorde Lancelot 29900 Hij nma haar daar in zijn armen En zei haar zonder gevaar te wezen. - ‘Ik nee zal niet binnen dien Dat ge bij mij bent misgaan.’ De jonkvrouw riep op hem daarna: 29905 ‘Aai heer, ziet die duivel daar, Die me doden wil, en om niet.’ Lancelot keerde hem om zag Een ridder met grote vaart Met zwarte wapens komen tot hem waart. 29910 Lancelot liep al gelijk En nam zijn helm en bond; Maar eer zich bereiden mocht Lancelot Had de ridder die jonkvrouw gedood. Lancelot had zo’ n grote rouw 29915 Toen hij die jonkvrouw dood zag, Dat hij waande uitzinnig te worden; Omdat hij goed zag, inderdaad, Dat ze bij hem het leven verloor: Ze was bij hem niet gebleven 29920 Maar dat hij haar troostte daartoe Dat hij haar doen zou helpen. Hij was droeviger van deze Dan hij al lang niet had geweest. Hij zat nadien op zijn paard 29925 En reed naar de ridder met een vaart. Hij reed zo ver zodat hij kwam Buiten het bos, daar hij vernam De zwarte ridder in het groene Voor 4 paviljoenen, 29930 Daar hij sprak tegen 2 jonkvrouwen. Lancelot riep op hem: ‘Bij trouw, Gij bent dood zonder meer te letten!’ De jonkvrouwen riepen: ‘Aai heer, Genade, wat is u geschied? 29935 Nee doodt onze broeder niet!’ Hij achtte niet op hun woorden, Maar hij reed vast voort, En die ander wilde ontvlieden, Dat hem niet nee mocht geschieden, 29940 Want Lancelot gaf hem een slag Dat hem dat hoofd ver afvloog. Lancelot nee zag niet weer, Maat hij droeg zijn hoofd neer, Als die had grote rouw 29945 Om die jonkvrouw, die net was dood. Lancelot reed dus droevig en gram Al de dag tot de nacht kwam. Hij herbergde die nacht Met een vrouwe van grote macht, 29950 Die hem toen erg goed ontving. De volgende dag stond hij vroeg op: Hij reed die dag en de volgende dag, Zodat hij de vierde nacht lag Daar hij geherbergd was 29955 Met een boswachter, zoals ik het las. Hij lag in een mooie kamer daar, Die erg dicht bij de weg stond, Daar hem zo’ n grote hitte aankwam, Zodat ze hem dat slapen benam. 29960 Hij ging te ene venster staan In hemd en in broek gelijk Om hem te verkoelen daar; En de maan scheen erg helder, Dat men goed mocht zien van die plaats 29965 Allen die over die straat gingen, Zodat hij een ridder komen zag Geheel gewapend, van daar hij lag. Zijn paard had zeer gezweet toen: Hij riep luid: ‘Open, open!,’ 29970 Die van binnen waren geworden In slaap, zodat ze het niet nee hoorden. Kort daarna heeft hij vernomen 2 andere ridders op hem komen, Die op hem met zwaarden gingen slaan. 29975 En hij vroeg hen lieden gelijk: ‘Aai heren, wat eis je van mij?’ Ze zeiden: ‘we zullen u doden.’ - ‘Watweet je dan wie ik ben?’ - ‘Ik ken je goed,’ sprak de ene tot hem, 29980 ‘Bij uw wapens, dat u Keye de drost bent nu, De bangste ridder van aardrijk.’ Ze liepen op hem dapper, En hij verweerde hem zo goed hij kon. 29985 Lancelot wapende hem te die tijd En brak het ijzeren venster toen, En kwam met een getrokken zwaard toe. De eerste die hij raakte Sloeg hij met het zwaard zo hard, 29990 Dat hij hem liet van het paard Neer vallen op de aarde. Hij wilde het niet laten daarvan, Hij liep hem op nochtans. Hij trok hem de helm af 29995 En wierp het weg, en gaf Hem zo’ n grote slag en zo sterk, Dat hem dat bloed te neus uitsprong. Toen hij zich zo zag begaan Bad hij Lancelot genade, 30000 En zei hem dat hij gaan zou Gevangen daar hij hem zenden wilde. Lancelot liet die, en ging gelijk Daar hij Keye vechtende vond, Die toen zeer vermoeid was. 30005 Hij sprak aldus Keye toe: ‘Heer Keye, laat mij voor u Tegen deze ridder nu vechten; Hij verzwaart u te zeer, zonder twijfel, En hij nee al tegen mij niet staan.,’ 30010 Keye waande hem gelijk dat, Dat diegene Lancelot was, En is van de ridder gegaan. Lancelot bestond hem gelijk: Hij sloeg hem zo op de helm, 30015 Zodat hij toen neer ter aarde viel. Toen diegene ter aarde lag En zijn hoofd ongewapend zag, En hij wel gewaar werd dat, Dat Lancelot betere ridder dan hij was, 30020 Bad hij hem gelijk genade, En beloofde hem dat hij zou gaan Daar hem Lancelot zenden wilde. Lancelot riep ze beide alzo gauw En zei:’gij heren, ge bent 30025 Mijn gevangene nu ter tijd; Ge moet doen dat ik u bevelen zal.’ Ze zeiden: ze zouden alles doen. - ‘Ik beveel dan u beiden Dat ge bent bij uw zekerheid 30030 In Pinksterdag in Arthur’ s hof, En ge bekent u daarvan Dat ge te gaan bent gereed In gevangenis daar het u de koning zegt, En dat u Keye de drost daar 30035 De koning gevangen zond openbaar.’ Diegene voeren derwaarts gelijk, En die van binnen waren opgestaan En hadden die strijd gezien; Zo kwamen overeen van dien, 30040 Dat hun gast was goed en waard. Ze openden de deur met een vaart Omdat hun gast, zoals ze dachten, Niet goed terug in nee mocht komen Ter venster daar hij uitsprong. 30045 Ze kwamen er weer in al gauw, Daar ze groet licht ontstoken vonden, En ontwapenden hen te die tijd. Men bracht Keye te eten daar, En gingen slapen daarna. 30050 Toen Keye Lancelot herkende Hij was erg blijde en Hij zei: ‘Heer, zeker, Wel verstandig kon je scheiden Van het toernooi, daar we allen stil 30055 Een stuk lagen vanwege u.’ Lancelot zei: ‘Zag je me daar?’ - ‘Ja ik, heer, het is me duidelijk: Ge stak me zo geheel af Dat ik bijna de hals brak met het vallen.,’ 30060 Hij zei: ‘Daarvan nee ben je Niet schuldig het me kwalijk te nemen; Ik nee herkende u niet, en te zulke plaats Neen is niemand vriend noch verwant mede. Nu zeg, zag je Mordret daar?,’ 30065 Keye zei: ‘Ja ik; daarna Dat het toernooi geheel geleden was Was hij gevonden terzelfder plaats Daar het toernooi was, zo hard Mismaakt, zodat hij zich niet keren nee mocht; 30070 En hij voer in een draagbaar Te hof waart daarna snel.’ - ‘Wie mismaakte hem zo, bericht me dat.’ - ‘Walewein, Garhies en Gurrehes Vermaakten hem zo te die tijd, 30075 Dat hij u niet volgen ne kon.’ Lancelot zei: Ԛoveel won hij Dat hij niet nee volgde mij; Was hij toen bij mij geweest. Hij was niet mismaakt alzo.’ |
30080 Sanderdaeghs stont op Lanceloet vroe, Ende hi riep Keyen doe, Dien hi niet gewecken ne mochte: Hi sliep soe vaste ende soe sochte. Lanceloet dede an Keys wapine 30085 Ende waende hebben gehadt de sine, Soe dat die wert van daer binnen vernam Doe hi neder int hof quam, Die tote Lancelote seide dan: ԇhi hebt uwes gesellen wapene an.,’ 30090 Hi loech alse hijs wart geware, Ende hi seide daer nare: ‘Ic ne mach mi niet ontwapenen nu; Segt mijn heren Keyen, ic bids u, Dat hi wille nemen die mine; 30095 Ende al voeric en wech die sine Ic ne namse wetende niet.’ Hi rect alse hi van danen sciet Toter prijmtijt, ende hi quam Daer hi ene brucge vernam 30100 Over een groet diep water gaende. Hi vant vor die brucge staende .iiij. scone pawelgoene ende rike, Van siden gewracht cierlike, Ende an elc hinc een wit scilt doe, 30105 Ende an elc stonden gericht .ij. speren toe. [p. 202] Daer saten .iiij. ridders voren, Al wel gewapent, ten doren. Tierst dat sine hadden versien Sprac deen toten andren drien: 30110 ‘Hier comt van Arturs hove .i. tonswart.’ Dander seide: Ԉine heeft gheen rewart Van ons lieden, want het es Keye die drossate, sijts gewes, Die onwerste die es in Arturs hof. 30115 Wi sulen meer scande hebben daer of Dan eren in allen manyren Eeist dat wine asselgieren, Ende men salre mede houden sceren.’ - ԓo latewine dan quite veren,,’ 30120 Antwerde daer een ander vort. Lanceloet verstont hare wort: Hi leet vor hen ende hi ne sprac Niet .i. wort alse hi op die brucge trac. Alse hi leet iu deser manieren 30125 Seide die een vanden .iiij.: ‘Nu es mijn her Keye harde fier, Die dor ons allen es leden hier Ende ons te grotene veronwert. Ic mote varen hinderwert 30130 Ne doe ic hem niet sine dorperheide Becopen ende sijn part nemen mede.’ Een ander seide: ‘wine sult, here; Het ware meer scande dan ere Al staectine af, in alre wijs, 30135 Gine gecreghets nimmeer prijs. Hi dede wel dat hi sculdeeh was; Hi heeft over al den name das, Dat hi die quaetste es talre stonde Vanden hove, ende metten quaetsten monde. 30140 Hier bi ne darf u wonderen niet Dat hem die dorperheit es gesciet: Hi heefter meneghe gedaen, Latene den duvel volen gaen. Enen naen ochte ere joncfrouwen 30145 Mote hi toe comen, dine blouwen; Nyman anders ne mach ons wreken.’ Die ander seide: ‘Ditspreken, Wat soe mi daer af gesciet, Dit ne mach hem hulpen niet; 30150 Ic sal hem doen dat ic seide.’ Hi sat op sijn pert sonder beide Ende reet na Lancelote ter vart. Hi seide: ‘Ridder, kert u te mi wart, Ochte ic sal u van achter bestaen, 30155 Dat sal u meer te scanden gaen.’ Lanceloet loech om dat die ghene das Doe waende dat hi Keye was. Hi keerde hem ten riddere wart, Die op hem quam met groter vart 30160 Ende brac op hem sijn spere. Lanceloet was sulker were, Dat hi den anderen dede vallen Vander brucgen int water met allen, Ende hi reet wech sire verde. 30165 Die andre saten op hare perde: Si reden na ende riepen saen: Ԉer Keye, gi ne sult ons niet ontgaen Alsoe alse gi waent.’ Ende hi bleef daer Al stille houdende daer naer. 30170 Alse hise sach comen te hem wart Hi sloech op hen met sporen tpart, Ende hi stac den iersten soe, Dat hi viel int water doe. Hi stac enen andren vanden perde 30175 Dat hi viel gequetst ter eerde, In sine scoudere van ere wonde; Ende sijn spere brac ter stonde, Soe dat hi trac sijn suert na dien. Ende die vierde, die hadde gesien 30180 Die .iij. joesten, die hi dede, Ende dat hi op hem quam mede, Hi wert soe vervart, dat hi vloe. Lanceloet ne woudt niet laten alsoe: Hi volghde hem ter vart, 30185 Ende hi was geseten op een goet part. Hi achterhaeldene metten perde Ende stakene ter eerde, Dat hi niet weder ne mochte opstaen. Hi reet op hem metten perde saen 30190 Ende quetstene harde suare, Ende beette vanden perde daer nare Ende trac hem den helm ave. Het ne ware dat hi hem opgave, Hi seide, hi soudene slaen doet. 30195 Die gene lach in sulker noet, Hine mochte niet antwerden doe Omdat hi lach in onmacht soe; Ende Lanceloet, die doe wel sach Datter grote quaetheit an lach 30200 Doet te slane al sulken man, Hi lietene gnoech rusten dan Tes hem sijn adem weder quam, Ende die oghen ontdede ende vernam Waer te sinen hoefde stont Lanceloet 30205 Met enen getrecten suarde bloet, Ende woude hem dat hoeft afslaen. Hine gaven hem op gevangen saen. Hi bat hem genade ende hi Seide: ‘Ne doet mi niet, ridder vri, 30210 Maer laet mi leven, ic sal Doen dat gi mi bevelen sult al;’ Ende hi sekeret hem al daer. Lanceloet vraghde hem daer naer Ochte hi wiste wie hi ware doe. 30215 Dander antwerde daer toe: ԇhi sijt mijn her Keye.’ Doe seide hi: ‘Nadat ic Keye ben bevelic di Dattu in sinxendaghe sijs In conincs Arturs hof in alre wijs. 30220 Ende van Keys halven saen Di der coninginnen geefs gevaen, Ende, daert alle die liede horen toe, Dattu oppenbare seghes hoe Keye verwan u alle .iiij.,’ 30225 Ende hi ghelovet in dire manieren. Lanceloet sat op na dien done, Ende quam ten enen pawelgoene, Daer hi .i. cort stijf spere nam. Ende alse hi op die brucge quam 30230 Lach die een ridder verdronken daer. Hi reet int foreest daer naer, Daer hi ontmoete Waleweine Ende minen here Yweine Ende sinen broder Hestore 30235 Van Mares ende Sagrimore, Ende Mordrette, die was al gesont, Ten castele Mellijn tier stont, Darne liet dien nacht te voren Mijn her Ywein, alse gi mochi horen. 30240 Alse sine saghen si waenden das, Dat Keye die drossate was. Si sloghen doe int foreest. Doe seide Sagrimoer, die alre meest Wonderlijc was, tote Waleweine: 30245 ‘Rust u in desen pleine Nu ten tiden ene joeste sien?’ Mijn her Walewein seide: ‘Van wien?’ Hi seide: ‘Van Keyen ende mi. Siet waer hi peisende comt, ochte hi 30250 Ende sijn lief onder hen beden Nu ter wilen waren versceden.’ Walewein antwerde: ‘Die een Mochte hem quetsen van u .ij.’ Hoe datter Walewein sprac toe 30255 Hi reet te Lancelote wert doe [p. 203] Al dat hi mochte met gheninde; Ende Lanceloet, dine niet ne kinde, Richte jegen hem metten perde. Die ander stakene soe herde, 30260 Dat sijn spere op die borst brac; Ende Lanceloet bat neder stac Den anderen, dat hi ter erde Neder viel met sinen perde. Lanceloet leet over mettien 30265 Sonder enech weder sien. Alse Hestor wart geware das, Hi peysde dat Keye niet ne was, Maer een ander ridder, dine versloech Ende alsoe sine wapine droech. 30270 Hi sprac mijn heren Waleweine toe Dat hi sijns wilde ontbeiden doe. Hi reet op Lancelote ende stac Dat sijn spere scone brac. Lanceloet stakene soe weder, 30275 Dat hi ter eerden viel neder, Ende in den arm soe wonde, Dat dat bloet uutspranc tier stonde. Alse die .ij. gesellen dat hadden gesien Si waren tonpayse van dien, 30280 Ende vloecten die wile daer naer, Datmen begonste josterens daer. Walewein seide: ‘Watsal dit wesen? Wi sijn sere bedroghen bi desen, Dien wi waenden dat Keye was.,’ 30285 Her Ywein seide: ‘Sijt seker das, Dat hijs niet en es: ontbeit na mi, Ic sal josteren, soe wie dat hi si.’ Hi voer te hant te Lancelote wart, Ende reet op hem soe metter vart, 30290 Dat hem die scilt spleet een deel; Maer die halsberch bleef gheel. Lanceloet stakene weder soe, Dat hi ter erden moeste vallen doe. Alse min her Walewein dat vernam 30295 Hi was harde drove ende gram. Hi seide: ‘Nu ne sijnre nimmere Af te stekene. God, here, Hets sotheit oplopen .i. man Daer men ghene kinnesse heeft an. 30300 Wie soude hebben gewaent vor desen Dat an desen man hadde gewesen Soe sonderlinge grote preuschede Alse hi heeft getoent hier ter stede!’ Hi liet sijn spere sinken metter vart 30305 Ende reet te Lancelote waert, Alse die wat doen ne wiste, hi was so gram. Ende Lanceloet die jegen hem quam Seide tot hem selven: ware dat sake Dat sijn spere niet ne brake 30310 Te dien lope, dat hi daer brochte, Dat hijs hem beloven mochte Dat hem wel diende sonder breken; Hi hadder mede af gesteken .iij. starke ridders al itowart. 30315 Si onderliepen hen met groter vart, Ende mijn her Walewein hi stac Op Lancelote dat sijn spere brac. Lanceloet, diere hem sere dede toe, Stac op heren Waleweine doe, 30320 Dat hi dede scuren bede Den scilt ende den halsberch mede, Dat hem dyser in die scoudere liep; Maer dat ne was niet soe diep Dat hi iet gequetst was sere. 30325 Lanceloet hadde soe starc dat spere, Ende stac op hem soe herde, Dat hi ter eerden viel metten perde. Lanceloet trac te hem wart na dien Die glavie sonder weder sien; 30330 Ende Sagrimoer, die eerst was Af gesteken, alse ic las, Hadde al toe gesien te allen Joesten die daer waren gevallen. Hine mochte niet swigen tier stont 30335 Alse hi Lancelote sach gesont, Maer hi seide tot hem tier tijt: ‘Ic ne weet, her riddere, wie gi sijt; Maer alse gi in uw lant sult comen Suldi u mogen beroemen 30340 Dat gi af hebt gesteken Met enen spere, sonder breken, Minen here Waleweine Ende oec minen heren Yweine, Ende Hestore van Mares 30345 Ende Sagrimore; sijt seker des, Dat ghise alle af hebt gesteken.’ Alsen Lanceloet hoerde spreken Was hi sere tongemake; Hine wiste wat doen dor die sake. 30350 Hine woude niet keren bi desen, Om dat hi niet ne woude bekint wesen, Dat si wisten wie hi ware. Ende hi peysde daer nare, Voerde hi sinen scilt, dat hi te hant 30355 Van hen lieden soude sijn bekant, Bi datmen hem volgen soude. Hi warpene en wech alsoe houde Ende reet ten foreeste wart Al dat hi mochte met groter vart, 30360 Wenende met grote sere Ende vloekende die wile sere Dat hi wart geboren, dor das Dat hi soe ongevallech was. ‘wel magic ongeval tellen, 30365 Dat ic bejage an mine gesellen Scande ende oec onnere, Die ic sculdech ware sere Te eerne in allen manieren En te diennen sonder falgieren.'' |
30080 De volgende dag stond Lancelot al vroeg op, En hij riep Keye toen, Die hij niet wekken nee mocht: Hij sliep zo vast en zo zacht. Lancelot deed Keye zijn wapens aan 30085 En waande hebben gehad de zijne Zodat de waard van daar binnen vernam Toen hij neder in de hof kwam, Die tot Lancelot zei dan: ‘Ge hebt uw gezel wapens aan.,’ 30090 Hij lachte toen hij het gewaar werd, En hij zei daarna: ‘Ik nee mag me nu niet ontwapenen; Zeg mijn heer Keye, ik bid het u, Dat hij de mijne wil nemen; 30095 En al voer ik weg de zijne Ik nam ze dat ik het niet wist.’ Hij reed toen hij vandaan scheidde Tot priemtijd, en hij kwam Daar hij een brug vernam 30100 Over een groot diep water gaande. Hij vond voor die brug staan 4 mooie paviljoenen en rijk, Van zijde sierlijk gewrocht, En aan elk hing een wit schild toen, 30105 En aan elk stonden gericht 2 speren toe. Daar zaten 4 ridders voor, Geheel goed gewapend, ten deur. Ten eerste dat ze hem hadden gezien Sprak de ene tot de andere drie: 30110 ‘Hier komt van Arthur’ s hof een tot ons waart.’ De ander zei: ‘Hij heeft geen bescherming Van ons lieden, want het is Keye de drost, zij het zeker, De onwaardigste die in Arthur’ s hof is. 30115 We zullen meer schande hebben daaraf Dan eer op alle manieren Is het dat we hem aanvallen, En men zal er scherts mee houden.’ - Ԛo laten we hem dan vrij gaan,,’ 30120 Antwoordde daar een ander voort. Lancelot verstond hun woorden: Hij ging voor hen en hij nee sprak Niet een woord toen hij naar de brug trok. Toen hij op deze manier ging 30125 Zei de ene van de 4: ‘Nu is mijn heer Keye erg fier, Die door ons allen is hier gegaan En ons te groeten verontwaardigt. Ik moet ginder waart gaan 30130 Nee laat ik hem niet zijn schande Bekopen en zijn paard nemen mede.’ Een ander zei:’gij nee zal, heer; Het was meer schande dan eer Al stak je hem al, in alle wijze, 30135 Ge kreeg nimmer prijs. Hij deed wel dat hij schuldig was; Hij heeft overal de naam dat, Dat hij de kwaadste is te alle tijd Van het hof, en met de kwaadste mond. 30140 Hierbij nee behoef je u niet te verwonderen Dat hem die schande is geschied: Hij heeft het menigeen gedaan, Laat hem de duiven aanbevolen gaan. Een kleine of een jonkvrouw 30145 Moet hij toe komen, die hem slaan; Niemand anders nee mag ons wreken.’ De ander zei: ‘Ditspreken, Wat zo me er van geschiedt, Dit nee mag hem niet helpen; 30150 Ik zal hem doen dat ik zei.’ Hij zat op zijn paard zonder te wachten En reed naar Lancelot ter vaart. Hij zei: ‘Ridder, keert u tot mij waart, Of ik zal u van achteren bestaan, 30155 Dat zal u meer te schande gaan.’ Lancelot lachte omdat diegene dat Toen waande dat hij Keye was. Hij keerde hem te ridder waart, Die op hem kwam met grote vaart 30160 En brak op hem zijn speer. Lancelot was van zulk verweer, Dat hij de andere liet vallen Van de brug geheel in het water, En hij reed weg zijn vaart. 30165 Die anderen zaten op hun paarden: Ze reden na en riepen gelijk: ‘Heer Keye, gij nee zal ons niet ontgaan Alzo zoals ge waant.’ En hij bleef daar Geheel stil houden daarna. 30170 Toen hij ze zag komen tot hem waart Hij sloeg op hen met sporen het paard, En hij stak de eerste zo, Dat hij viel toen in het water. Hij stak een andere van het paard 30175 Zodat hij gekwetst ter aarde viel, In zijn schouder van een wond; En zijn speer brak te die tijd, Zodat hij zijn zwaard trok na dien. En de vierde, die had gezien 30180 Die 3 kampen, die hij deed, En dat hij op hem kwam mede, Hij werd zo bang, dat hij vloog. Lancelot nee wilde het niet laten alzo: Hij volgde hem ter vaart, 30185 En hij was gezeten op een goed paard. Hij haalde hem in met het paard En stak hem ter aarde, Zodat hij niet meer nee mocht opstaan. Hij reed op hem met het paard gelijk 30190 En kwetste hem erg zwaar, En steeg af van het paard daarna En trok hem de helm af. Tenzij het was dat hij zich opgaf, Hij zei, hij zou hem dood slaan. 30195 Diegene lag in zulke nood, Hij kon toen niet antwoorden Omdat hij zo in onmacht lag; En Lancelot, die toen wel zag Dat er grote kwaadheid aan lag 30200 Dood te slaan al zulke man, Hij liet hem genoeg rusten dan Tot hem zijn adem terug kwam, En de ogen opende en vernam Waar tot zijn hoofd stond Lancelot 30205 Met een getrokken bloot zwaard, En wilde hem dat hoofd afslaan. Hij gaf hem op gevangen gelijk. Hij bad hem genade en hij Zei: ‘Neen dood me niet, edele ridder, 30210 Maar laat me leven, ik zal Doen dat gij me bevelen zal al;’ En hij verzekerde het hem aldaar. Lancelot vroeg hem daarna Of hij wist wie hij toen was. 30215 De ander antwoordde daartoe: ‘Ge bent mijn heer Keye.’ Toen zei hij: ‘Nadat ic Keye ben beveel ik u Dat u in Pinksterdag bent In konings Arthur’ s hof in alle wijze. 30220 En vanwege Keys gelijk U de koningin geeft gevangen, En, daar het alle lieden toehoren, Dat u openbaar zegt hoe Keye overwon u alle 4.,’ 30225 En hij beloofde het op die manier. Lancelot zat op na dat doen, En kwam ten ene paviljoen, Daar hij een korte stijve speer nam. En toen hij op de brug kwam 30230 Lag die ene ridder verdronken daar. Hij reed in het bos daarna, Daar hij Walewein ontmoette En mijn heer Ywein En zijn broeder Hestor 30235 Van Mares en Sagramor, En Mordret, die was geheel gezond, Ten kasteel Mellijn te die tijd, Daar hij liet die nacht tevoren Mijn heer Ywein, zoals ge mocht horen. 30240 Toen ze hem zagen ze waanden dat, Dat Keye de drost was. Ze sloegen toen in dat bos. Toen zei Sagramor, die allermeest Wonderlijk was, tot Walewein: 30245 ‘Rust u in deze vlakte Nu ten tijden een kamp te zien?’ Mijn heer Walewein zei: ‘Van wie?’ Hij zei: ‘Van Keye en mij. Ziet waar hij peinzend komt, alsof hij 30250 En zijn lief onder hen beiden Nu ter tijd waren gescheiden.’ Walewein antwoordde: ‘De ene Mocht hem kwetsen van u twee.’ Hoe dat er Walewein toesprak 30255 Hij reed tot Lancelot waart toen Al dat hij mocht met dat doel; En Lancelot, die hem niet herkende, Richtte tegen hem met het paard. De ander stak hem zo hard, 30260 Dat zijn speer op de borst brak; En Lancelot beter neer stak De andere, zodat hij ter aarde Neer viel met zijn paard. Lancelot ging er over meteen 30265 Zonder enig om zien. Toen Hestor dat werd gewaar, Hij peinsde dat het Keye niet nee was, Maar een andere ridder, die hem versloeg En alzo zijn wapens droeg. 30270 Hij sprak mijn heer Walewein toe Dat hij op hem wilde wachten toen. Hij reed op Lancelot en stak Zodat zijn speer mooi brak. Lancelot stak hem zo weer, 30275 Dat hij ter aarde viel neer, En in de arm zo verwondde, Dat het bloed uitsprong te die tijd. Toen de 2 gezellen dat hadden gezien Ze waren te onvrede van die, 30280 En vervloekten de tijd daarna, Dat men begon te kampen daar. Walewein zei: ‘Watzal dit wezen? We zijn zeer bedrogen hierdoor , Dat we waanden dat het Keye was.,’ 30285 Heer Ywein zei: ‘Zij het zeker dat, Dat hij het niet is: wacht op mij, Ik zal kampen, zo wie dat hij is.’ Hij voer gelijk tot Lancelot waart, En reed zo op hem met een vaart, 30290 Dat hem dat schild een deel spleet; Maar dat harnas bleef geheel. Lancelot stak hem weer zo, Dat hij ter aarde moest vallen toen. Toen mijn Walewein dat vernam 30295 Hij was erg droevig en gram. Hij zei: ‘Nu nee zijn er nimmer Af te steken. God, heer, Het is zotheid om een man op te lopen Daar men geen kennis aan heeft. 30300 We zouden gewaand hebben voor dezen Dat aan deze man had geweest Zo bijzondere grote heldendaden Zoals hij heeft getoond hier ter plaatse!’ Hij liet zijn speer zinken met een vaart 30305 En reed tot Lancelot waart, Als die niet wat te doen wist, hij was zo gram. En Lancelot die tegen hem kwam Zei tot zichzelf: was het zaak Dat zijn speer niet nee brak 30310 Te die loop, die hij daar bracht, Dat hij het hem beloven mocht Dat hem goed diende zonder te breken; Hij had er mee afgestoken 3 sterke ridders al tot hem waart. 30315 Ze onderliepen hen met grote vaart, En mijn heer Walewein hij stak Op Lancelot zodat zijn speer brak. Lancelot, die er hem zeer toe deed, Stak op heer Walewein toen, 30320 Zodat hij liet scheuren beide Het schild en de harnas mede, Dat hem het ijzer in de schouder liep; Maar dat nee was niet zo diep Dat hij iets zeer gekwetst was. 30325 Lancelot had zo sterk die speer, En stak op hem zo hard, Zodat hij ter aarde viel met het paard. Lancelot trok tot hem waart na dien Die speerpunt zonder om te zien; 30330 En Sagramor, die eerst was Afgestoken, zoals ik las, Had al toegezien te alle Kampen die daar waren gevallen. Hij mocht niet zwijgen te die tijd 30335 Toen hij Lancelot gezond zag, Maar hij zei tot hem te die tijd: ‘Ik nee weet, heer ridder, wie ge bent; Maar als ge in uw land zal komen Zal je u mogen beroemen 30340 Dat ge af hebt gestoken Met een speer, zonder breken, Mijn heer Walewein En ook mijn heer Ywein, En Hestor van Mares 30345 En Sagramor; zij het zeker dus, Dat ge ze allen af hebt gestoken.’ Toen Lancelot ze hoorde spreken Was hij zeer te ongemak; Hij wist niet wat te doen door die zaak. 30350 Hij wilde niet keren hierdoor, Omdat hij niet nee bekend wilde wezen, Zodat ze wisten wie hij was. En hij peinsde daarna, Voerde hij zijn schild, dat hij gelijk 30355 Van hen lieden bekend zou zijn, Bij dat men hem volgen zou. Hij wierp het weg alzo gauw En reed te bos waart Al dat hij mocht met grote vaart, 30360 Wenend met grote pijn En vervloekte die tijd zeer Dat hij was geboren, doordat Dat hij zo ongelukkig was. ‘wel mag ik ongeval vertellen, 30365 Dat ik bejaag aan mijn gezellen Schande en ook oneer, Die ik zeer schuldig was Te eren in alle manieren En te dienen zonder falen.' |
30370 Dus voer Lanceloet tongemake Ende drove om die sake Dat hi mochte hebben mesdaen. Alse hi lange hadde gegaen Sach hi op sijn part, dat was doe 30375 Van bloede ende van suete mesmaect soe, Ne hadde gedaen sine cracht groet, Dat ware over lanc doet. Hi peisde hi soude vort dien dach Rusten dor sperts wille, ende hi sach 30380 Beneden hem .ij. pawelgoene Gericht ende ene loedse int grone. Hi voer te hant daer wart. Als hire quam hi bant sijn part An enen boem, dat rustens hadde noet. 30385 Doe ginc int .i. pawelgoen Lanceloet, Daer hi ene joncfrouwe sach In ene couche daer si lach, Die hi hadde gesien, alse hem dochte, Menechwarf; maer hine mochte 30390 Niet gepeisen wie si was noch doe; Soe dat hi hem bepeisde doe Dat dat die selve joncfrouwe was, Dine vanden venine ghenas, Ende die geloeft hadde mede 30395 Te houdene hare zuverhede Dor hem den tijt die si leven soude. Hi groettese alsoe houde, Ende si hem dies gelike. Si was joncfrouwe van ertrike 30400 Die hi meest minde. Doe seide hi: ‘Joncfrouwe, suldi herbergen mi?’ Si vraghde hem wanen hi ware. - ‘Van Arturs hove,’ antwerde hi hare. - ‘Soe salic u herbergen dan 30405 Dor die minne vanden besten man [p. 204] Vander werelt, na minen gelove, Die oec es van Arturs hove. Vergave God, dat hier nu ter tijt Ware also gesont alse gi sijt, 30410 Ic soudere blidere wesen ave Dan ochtmen mi den besten casteel gave Dien die coninc Artur heeft nu; Dat ne mach niet wesen, secgic u, Want hi es verloren, dats waer, 30415 Dies es wel onderhalf jaer, Dat es scade ende jammer groet.’ - ԁy joncfrouwe,’ seide Lanceloet, ‘Ic kinne u bat dan gi waent nu ter tijt. Ic weet dat ghi die joncfrouwe sijt 30420 Die houdt dor die minne van hem U suverheit.’ Si seide: ‘Ic bem Die des hebbe gedaen gelof, Ende vorworde sal houden daer of.’ - ‘Enes dat niet sotheit?’ seide hi: 30425 ‘Ne ware niet alsoe goet dat gi Hadt genomen tenen here Enegen hogen man vort mere, Daer gi wel ane wart comen, Die u gerne hadde genomen?,’ 30430 Si seide: ‘Here, van desen Hebbic dicke versocht gewesen Van edelren mannen dan ic ben wijf. Soe behoude mi God mijn lijf, Ic ne sal in ghere manieren 30435 Van minen gelove falgieren; Ic minne soe getrouwelike, Eer ic eer storve, sekerlike, Dat ic in desen soe wrochte Datmen met mi scernen mochte.,’ 30440 Alse Lanceloet hare worde verstont Hine mochte hem niet decten langere stont. Hi dede sinen helm af doe Ende sprac der joncfrouwen toe: ԁy joncfrouwe, ne kindi mi niet?,’ 30445 Ende alse sine wel besiet Siet si dat die ghene es mettien, Die si vore alle man woude sien. Si helsdene sere na desen Ende hietene willecome wesen. 30450 Si seide: ‘Lieve vrient, waer hebdi Soe lange geweest, secghet mi.’ Hi seide dat hi meneghen dach In ere vrouwen vanenesse lach; Ende hi seide der joncfrouwen te hant 30455 Hoe dat hi .iiij. ridders vant Int foreest, die hi ne kinde niet, Ende dat hem jegen hen was gesciet. ‘Si sijn mine vrient,’ seide hi, ‘Ic wane dat si volgen mi 30460 Ende na mi sulen comen sciere. Ic ne woude in ne ghere maniere Dat si mi ywerine vonden nu. Joncfrouwe, hier bi biddic u, Dat ghi mi raet geeft te desen; 30465 Ne waendic hier niet bedect wale wesen Ic soude te hant en wech gaen.’ Die joncfrouwe antwerde saen: ‘Hier omme ne suldi niet henen sceden; Ic sal u doen in sulker steden, 30470 Dat u nyman sien en sal, Al gevielt dat si hier comen al.’ Binnen dien dat si van desen saken Aldus onderlinghe spraken Saghen si uut ende vernamen 30475 Dat daer ridders ende vrouwen quamen. Die joncfrouwe die bi Lancelote was Bat te hant Lancelote das, Dat hi blide ende in hogen ware; Hi soude sien comen dare 30480 Sulken man van sinen geslachte, dien Hi noit met oghen ne hadde gesien. - ‘Wie es hi dan?’ seide hi. - ԇhi sulet wel weten,’ sprac si. Die ridders beetten vor dat pawelgoen 30485 Ende die cnapen, ende na dat doen Liepen si ten wagene wart Der joncfrouwen af helpen ter vart, Ende leiddense daer Lanceloet was. Alse Lanceloet wart geware das, 30490 Hi spranc op jegen hare daer. Si was scone ende oppenbaer Ende sceen wel edel wijf bi ghelike. Si seide tot hem vriendelike: ‘Sit ende rust u, lieve here; 30495 Ghi sijt lichte vermoit mere Dan ic ben.’ Si riep daer nare Hare joncfrouwe, ende seide hare Dat si Helyan den witten brochte. Soe ginc soe si ierst mochte 30500 Ten wagene, daer die joncfrouwe in quam, Daer si een scoen kint ute nam Ende bracht hare vrouwen daer. Dat kint en hadde maer .iij. jaer. Die vrouwe cusset tier stonde 30505 Beide an oghen ende an monde, Ende hadder mede feeste groet. Doe peysde in sinen sin Lanceloet Dat hi noit vor die ure Ne sach soe scone creature. 30510 Wies dat kint ware vraghde hi. - ‘Here, hets mine,’ seide si. ‘Ne dunket u niet scone wesen?’ Lanceloet antwerde te desen: ‘Ic ne sach noit soe scone alst es 30515 Van sire oude, des sijt gewes.’ Die joncfrouwe van daer binnen sprac toe Lancelote ende seiden doe: ‘wet wel, dat kint dat gi siet daer, Dat u bestact harde naer. 30520 Bohort van Gaunes wan dit kint dan Alse hi den tornoy verwan Dien de coninc van Bangore dede slaen, Daer vele gelove waren gedaen. Het en es gheen man, siet hi dit kint an, 30525 Ende hi Behorde kinnet dan, Hine moet secgen dat sijn kint es.’ Alse Lanceloet hoerde mare des Hi was harde blide van dien; Ende alse hi tkint hadde wel besien 30530 Dochte hem al oppenbare Dat Bohorde al gelijc ware, Ende hi cusset sere tier stonde Beide an oghen ende an monde. Alse die joncfrouwe horde mare das, 30535 Dat die ghene Lanceloet was, Daer si soe vele af hadde gehort Goets secgen, ende dat Bohort, Dien si minde boven alle man, Hem soe bestont ende ginc an, 30540 Si dreef grote bliscap tier stede Ende boet hem haren dienst mede, Ende hi hare, in allen doene. Ende die joncfrouwe vanden pawelgoene Telde hem hore Bohort quam an 30545 Dat hi dat kint an hare wan. Hi gelovets herde wel doe, Bedi hem was geseit alsoe Van des conincs Pelles dochter, daer hi Wilen hadde gelegen bi. 30550 Daer na ontwapendem Lanceloet Ende seide hi hadde vrese groet Dat daer comen mochten dic .iiij. Ridders in enegher maniere Ende hem vinden daer inne. 30555 Oec seide hi der werdinne [p. 205] Hoe gedane wapine si droghen. Si seide: Ԍaet u genoghen, Sine sulen, al comen si hare, Uwes niet werden geware.,’ 30560 Hi seide hi woude wel alsoe, Ende ginc bi des conincs dochter sitten doe, Die tot hem seide dese worde: ‘Here, alse gi siet Bohorde Biddic dat ghi hem segt mijn ontbieden, 30565 Dat op die wile dat wi scieden, Dat hi alse getrouwe riddere daer of Dat hi mi sien soude dede belof Binnen desen jare, dat hem niet Alse hi mi geloefde en es gesciet. 30570 Hi en es alsoe waerachtech nu Niet alsic waende, secgic u; Hi heeft mi gedaen soe, here, Dat ic ne gelove nimmermere Vremden ridder, wats gesciet, 30575 Dien ic wel ne hebbe geproeft niet.’ - ԁy joncfrouwe,’ seide Lanceloet, ‘hi Heeft dit jaer soe vele gesocht mi, Dat hi niet wel comen ne mochte tot u. Ic bidde u dat ghijt hem vergeeft nu, 30580 Dat ic tallen daghe na desen Uwe riddere mote wesen.’ Si vergaf hem algader dat, Omdats hare Lanceloet bat. Nu selen wi dit laten staen, 30585 Ende te sprekene ane vaen Van Waleweine ende sinen gesellen, Die alle ter erden vellen Daerse Lanceloet af stac, Nadat die boec hier vore sprac, |
30370 Dus voer Lancelot te ongemak En droevig om die zaak Dat hij mocht hebben misdaan. Toen hij lang had gegaan Zag hij op zijn paard, dat was toen 30375 Van bloed en van zweet zo mismaakt, Nee had niet gedaan zijn grote kracht, Dat was het al lang dood. Hij peinsde hij zou voort die dag Rusten vanwege het paard, en hij zag 30380 Beneden hem 2 paviljoenen Gericht en een uitkijktoren in het groene. Hij voer gelijk derwaarts. Toen hij er kwam bond hij zijn paard Aan een boom, dat rust nodig had. 30385 Toen ging Lancelot in een paviljoen, Daar hij een jonkvrouw zag In een draagbaar daar ze lag, Die hij had gezien, zoals hij dacht, Menigmaal; maar hij kon 30390 Niet peinzen wie ze was noch toen; Zodat hij zich toen peinsde Dat dit diezelfde jonkvrouw was, Die hem van het venijn genas En die beloofd had mede 30395 Te houden haar zuiverheid Door hem de tijd die ze leven zou. Hij groette haar alzo gauw, En zij hem diergelijke. Ze was de jonkvrouw van aardrijk 30400 Die hij meest minde. Toen zei hij: ‘Jonkvrouw, zal je me herbergen?’ Ze vroeg hem waarvan hij was. - ‘Van Arthur’ s hof,’ antwoordde hij haar. - ‘Dan zal ik u herbergen dan 30405 Door de minne van de beste man Van de wereld, naar mijn geloof, Die ook is van Arthur’ s hof. Vergaf God, dat hij hier nu ter tijd Was alzo gezond zoals gij bent, 30410 Ik zou er blijder van wezen Dan als men mij het beste kasteel gaf Die de koning Arthur heeft nu; Dat nee mag niet wezen, zeg ik u, Want hij is verloren, dat is waar, 30415 Dat is wel anderhalf jaar, Dat is schade en jammer groot.’ - ‘Aai jonkvrouw,’ zei Lancelot, ‘Ik ken u beter dan gij waant nu ter tijd. Ik weet dat gij die jonkvrouw bent 30420 Die houdt door de minne van hem Uw zuiverheid.’ Ze zei: ‘Ik ben Die aldus heb gedaan belofte, En voor waar zal houden daarvan.’ - ‘Enis dat niet zotheid?’ zei hij: 30425 ‘Neenn het was niet alzo goed dat gij Had genomen tot een heer Enige hoge man voort meer, Daar ge goed aan was gekomen, Die u graag had genomen?,’ 30430 Ze zei: ‘Heer, van deze Ben ik vaak verzocht geweest Van edelere mannen dan ik ben wijf. Zal behouden God mijn lijf, Ik nee zal op geen manier 30435 Van mijn belofte falen; Ik min hem zo trouw, Eer ik stierf, zeker, Dat ik in deze zo wrocht Dat men met mij schertsen mocht.,’ 30440 Toen Lancelot haar woorden verstond Hij mocht zich niet langere tijd bedekken. Hij deed toen zijn helm af En sprak de jonkvrouw toe: ‘Aai jonkvrouw, nee herkende je me niet?,’ 30445 En toen ze hem beter bezag Zag ze dat het diegene was meteen, Die ze voor alle man wilde zien. Ze omhelsde hem zeer na deze En zei hem welkom te wezen. 30450 Ze zei: ‘Lieve vriend, waar ben je Zo lang geweest, zeg het me.’ Hij zei dat hij menige dag In een vrouwen gevangenis lag; En hij zei de jonkvrouw gelijk 30455 Hoe dat hij 4 ridders vond In het bos, die hij niet nee herkende, En dat hem tegen hen was geschied. ‘Ze zijn mijn vrienden,’ zei hij, ‘Ik waan dat ze me volgen 30460 En na mij snel zullen komen. Ik nee wilde op geen manier Dat ze me nu ergens vonden. Jonkvrouw, hierbij bid ik u, Dat ge me raad geeft tot deze; 30465 Nee waande ik hier niet goed bedekt te wezen Ik zou gelijk weg gaan.’ Di jonkvrouw antwoordde gelijk: ‘Hierom nee zal je niet heen scheiden; Ik zal u doen op zulke plaats, 30470 Dat u niemand zien zal, Al gebeurde het dat ze allen hier komen.’ Binnen dien dat ze van deze zaken Aldus onderling spraken Zagen ze uit en vernamen 30475 Dat daar ridders en vrouwen kwamen. De jonkvrouw die bij Lancelot was Bad gelijk Lancelot dat, Dat hij blijde en verheugd was; Hij zou daar zien komen 30480 Zo’ n man van zijn geslacht, die Hij nooit met ogen nee had gezien. - ‘Wie is hij dan?’ zei hij. - ‘Ge zal het wel weten,’ sprak ze. Die ridders stegen af voor die paviljoen 30485 En de knapen, en na dat doen Liepen ze ten wagen waart De jonkvrouw af helpen ter vaart, En leidde ze daar Lancelot was. Toen Lancelot dat werd gewaar, 30490 Hij sprong op tegen haar daar. Ze was mooi openbaar En scheen wel een edel wijf bij gelijkenis. Ze zei tot hem vriendelijk: ‘Zit en rust u, lieve heer; 30495 Ge bent licht meer vermoeid Dan ik ben.’ Ze riep daarna Haar jonkvrouw, en zei haar Dat ze Helyan de witte bracht. Zo ging ze zo gauw ze kon 30500 Ten wagen, daar die jonkvrouw in kwam, Daar ze een mooi kind uit nam En bracht het haar vrouwe daar. Dat kind had maar 3 jaar. De vrouwe kuste het te die tijd 30505 Beide aan ogen en aan mond, En had er mee groot feest Toen peinsde in zijn zin Lancelot Dat hij nooit voor dat uur Nee zag zo’ n mooi creatuur. 30510 Wiens dat kind was vroeg hij. - ‘Heer, het is mijne,’ zei ze. ‘Neen lijkt het u niet mooi wezen?’ Lancelot antwoordde tot deze: ‘Ik nee zag nooit zo’ n mooie als het is 30515 Van zijn ouderdom, dus wees zeker.’ De jonkvrouw van daar binnen sprak toe Lancelot en zei toen: ‘weet wel, dat kind dat ge daar ziet, Dat u erg na bestaat. 30520 Bohort van Gaunes won dit kind dan Toen hij het toernooi overwon Die de koning van Bangore liet slaan, Daar veel beloftes aan waren gedaan. Er is geen man, ziet hij dit kind aan, 30525 En hij Bohort dan kent, Hij moet zeggen dat het zijn kind is.’ Toen Lancelot dit bericht hoorde Hij was erg blijde van dien; En toen hij het kind goed had bezien 30530 Dacht hij al openbaar Dat het Bohort geheel gelijk was, En hij kuste het zeer te die tijd Beide aan ogen en aan mond. Toen de jonkvrouw hoorde dat bericht, 30535 Dat diegene Lancelot was, Daar ze zoveel van had gehoord Goeds zeggen, en dat Bohort, Die ze minde boven alle man, Hem zo bestond en aanging, 30540 Ze dreef grote blijdschap te die plaats En bood hem haar dienst mede, En hij haar, in alle doen. En de jonkvrouw van het paviljoen Vertelde hem hoe Bohort aankwam 30545 Dat hij dat kind aan haar won. Hij geloofde het erg goed toen, Omdat het hem zo alzo was gezegd Van de koning Pelles dochter, daar hij Wijlen bij had gelegen. 30550 Daarna ontwapende hem Lancelot En zei hij had grote vrees Dat daar komen mochten die 4. Ridders op enige manier En hem vinden daarin. 30555 Ook zei hij de waardin Hoedanige wapens ze droegen. Ze zei: Ԍaat u vergenoegen, Ze zullen, al komen ze hier, U niet gewaar worden.,’ 30560 Hij zei hij wilde wel alzo, En ging bij de konings dochter zitten toen, Die tot hem zei deze worden: ‘Heer, toen ge Bohort zag Bid ik dat gij hem zegt op mij te wachten, 30565 Dat op de tijd dat we scheidden, Dat hij als trouwe ridder daaraf Dat hij me zou deed belofte Binnen dit jaar, dat hem niet Zoals hij me beloofde is geschied. 30570 Hij is alzo waarachtig nu Niet zoals ik waande, zeg ik u; Hij heeft me zo gedaan, heer, Dat ik hem geloof nimmermeer Vreemde ridder, wat er geschiedt, 30575 Die ik wel nee niet heb beproefd.’ - ‘Aai jonkvrouw,’ zei Lancelot, ‘hij Heeft dit jaar mij zoveel gezocht, Dat hij niet goed komen nee mocht tot u. Ik bid u dat gij het hem vergeeft nu, 30580 Dat ik te alle dagen na dezen Uw ridder moet wezen.’ Ze vergaf hem allemaal dat, Omdat haar Lancelot bad. Nu zullen we dit laten staan, 30585 En te spreken aanvangen Van Walewein en zijn gezellen, Die allen ter aarde vielen Daar ze Lancelot afstak, Nadat het boek hiervoor sprak, |
30590 Daventure sprect hier ter steden: Alse Lanceloet was gesceden Vanden gesellen alle .iiij., Die hi afstac in sulker maniere, Alse die boec hier vore sprect van dien, 30595 Dat Walewein al hadde gesien Hoe Lanceloet warp tere stede Sine glavie ende den scilt mede. Ende Walewein quam daer hi sach Dat ghene ter erden lach, 30600 Ende seide: ԓcilt, ic sach u hangen An soe goets mans hals in onlangen, Men es u niet sculdech ter erde Te latene dor sine werde, Maer men es u sculdech te doene ere 30605 Dor sinen wille vort mere. Ic ne late u niet hier, bedi Ic sal u te hove voeren met mi.’ Doe warp hi sinen scilt ter eerden Ende nam den anderen met weerden 30610 Ende hingene an sinen hals doe, Ende nam die glavie toe. Hi sat op sijn part metter vart. Dandere waren op geseten ytowart. Doe seide mijn her Ywein: ‘wiheren, 30615 Ic rade dat wi ons daer toe keren, Dat wi den riddere volgen ende pogen Ochte wine iet gekinnen moghen; Want en es hi niet van Arturs hove Men saelt ons trecken te love 30620 Moghewine soe betrapen, Ochte bi vromecheiden van wapen Ochte bi goedertiernheiden, Dat wine te hove leiden.’ Hestor seide: ‘Watseggedi? 30625 Hets Lanceloet, gelovets mi; Het ne hadde gheen man in ghere maniere Sulker joesten moghen doen viere Dene na dandere, sonder hi. Ghi mochtene wel kinnen daer bi; 30630 Gi hebt gesien te meneger stede Dat hi also groet ridderscap dede Alse hi hier nu heeft gedaen.’ Mijn her Walewein seide saen: ‘Ic ne wane niet dat hijt si; 30635 Na dat hi wel wiste dat wi Int lant sijn hine hadde nimmermere Jegen ons gejosteert, hine hadde ere Geweten wie dat wi waren.’ Hestor seide al sonder sparen: 30640 ‘Ne hadde hi hem niet willen weren Alse men hem opliep om josteren Hi hadde bloetheit gedaen; Want Sagrimoer quam op hem slaen, Dat hi hem moeste weren ochte vlien. 30645 Ende hi ne vraghde niet bidien Wie dat wi waren, na minen wanc. Ende alst quam ten wech gane, Ende hi die waerheit vernam Wie wi waren, hi was soe gram, 30650 Dat hi sinen scilt en wech warp doe Ende sine glavie, ende hi vloe, Alse die niet gekint ne woude wesen; Ende noch suldi sien na desen Int hof, daerment hem antyen sal, 30655 Dat hijs sal willen loghenen al, Alse die .i. wel hovesch riddere es.’ Walewein seide: ‘Ic wane wel des, Dat Lanceloet es, sonder waen, Na dat icker af hebbe verstaen; 30660 Ende sal sijn scilt daer bi Int hof voeren, ochte hi Yet daer jegen sal secgen Alsemen hem dit sal oplecgen.’ Si voeren dus, ende si reden 30665 Tes si quamen tere wegescheden. Si voeren ter slincker siden saen, Daer Lanceloet ter rechtere was gegaen, Soe dat sire niet af ne vernamen Vor dien dat si te hove quamen. 30670 Ende si reden soe lange wandelende Dat si quamen in sinxennavende Int hof te Kamaloet voren, Dat die coninc messe ginc horen. Daer was grote feeste tier stont, 30675 Want daer waren comen gesont .x. gesellen vander queeste, Dien men daer dede grote feeste. Dat hof was doe van grote done, Want daer waren vele hoghere barone, 30680 Alle die hoghe liede gemeinlike Van des conincs Arturs rike, Die daer te hove metten haren Soe si eerlijest consten comen waren; Soe dat paleys was vor none 30685 Al vol hogher barone. Doe quamen gereden hare vart Die gesellen te hove wart. Ende alse Walewein sach Dat die coninc ten vinstren lach 30690 Hi seide: ‘Siet ghinder den coninc; Ic rade dat wi doen ene dinc: Wine sijn niet sculdech, ic wane, Al gewapent vor hem te gane; Laet ons afdoen onse helme ter vart.,’ 30695 Si deden soe ende gingen opwart. Alse die coninc sach wie si waren Hi trac te hen wart sonder sparen Ende hietse willeeome wesen, Ende hi helsedse binnen dese 30700 .c. warven, Waleweine Ende alle dandere ghemeine, Ende vraghde hen wat si daden. Si seiden: ‘wel, bider Gods genaden;’ Ende waenden wel hare queeste 30705 Hebben gheint. Daer was grote feeste. [p. 206] Ende alse die coninginne sach Ende niet den ghenen, die hare lach Int herte, dien si hadde gesien Lievere dan eneghen van dien, 30710 Si wart soe sere drove, dat si In hare camere ginc daer bi, Daer si mesbarde jammerlike, Ende seide: ԁy God van hemelrike, Ne sal die ghene niet comen 30715 Daer deser herberghen vromen Ende baten comen af mere, Op dat ment te rechte kere, Dan vander helecht van allen dien, Die men hier binnen mach sien? 30720 Hi ware comen, dat wanic, ere, Ne haddict niet beghert soe sere.’ Walewein dede hangen wale In die middelt vander sale Den scilt dien hi daer brochte, 30725 Datten elc dire quame sien mochte. Doe vragde hem die coninc Waeromme hi den scilt daer hinc. Hi seide: ‘Ic doet bedi, here, Dat alle die van hier binnen nu mere 30730 Exempel mogen nemen daer an, Bedi datten droech die beste man Vore mi, na mire wetenthede, Die nu es teneger stede; Ende ic wane dat Lanceloet es van Lac.,’ 30735 Hi telde hem hoe dat hi stac Hen allen .iiij. in hare wandren Den enen af na den andren. ‘Ende alse hi wiste wie wi waren Warp hi sinen scilt wech sonder sparen, 30740 Dien ic ophief alse ic dat sach Dat soe goets mans scilt ter eerden lach, Ende brachtene hier, ende die glavie mede. Ic liet den minen daer ter stede.’ Alse die coninc dat hadde gehort 30745 Dedi scilt ende glavie bringen vort, Ende vraghde om nimare Vanden ridder dies die scilt ware. Walewein seide: ‘Ic ne sach Den riddere niet sint den dach 30750 Dat hi den tornoy al verwan Te Penegne, daert sach menech man, Daer ic hem doc sach doen, here, Met wapenen vele mere Dan hi ten lesten tornoy dede 30755 Te Kamaloet vore die stede, Daer hi die gesellen nochtan Vander tafelronden verwan; Dies roye ic mi an die gesellen Vander queesten, diet u mogen tellen.,’ 30760 Alsi dese tale hadden onder hant Quamen Waleweins .iiij. gebrodere te hant, Acgravein, Gaheret, Gurres ende Mordret. Alsi die helme af hadden gedaen 30765 Ende daer binnen wel waren ontfaen Vraghde Mordret den coninc das, Ochte Lanceloet noch iet comen was. Die coninc antwerde: ‘Neenn hi.’ Dander seide: ‘Dat rouwet mi; 30770 God sindene ons cortelike; Het en es man in ertrike Dien ic soe gherne saghe hier inne.’ Doe quam uter cameren die coninginne Harde drove ende gram 30775 Dat Lanceloet niet ne quam; Ende alsi minen here Waleweine sach Si ontboet hem goeden dach, Ende vraghde hem om niemare Van mijn her Lancelote daer nare. 30780 Walewein seide, hine sach Lancelote niet sint dien dach, Dat die tornoy te Peninge was. Die coninginne was drove das, Ende si sprac den coninc ane, 30785 Dat tijt ware ter kerken te gane. Hi seide: ‘Vrouwe, laet ons gaen dan.’ Si deden coninclike cledere an: Hi sette op sijn hoeft ene crone Ende nam enen guldenen stoc scone 30790 In sine hant, daer op twaren Boven stont een gulden aren. Die coninc was van groter scoenhede Ende sceen wel sijn goet man mede. Hi sceen wel vander ouder wesen 30795 Van .l. jaren, alse wi lesen; Ende hi seide dese worde, Daer algader dat hof toe horde: ‘Dese feeste ware nu mere Wel sculdech te blivene, God here, 30800 Na datter die ghene niet ne comt, daer of Verliecht es algader dit hof. Voldaen minen wille, ic bidde u, 30805 Dat u wille mote wesen nu, Dat hi hier tavont mote sijn, Ochte vore die hoghe messe morghijn!’ Die coninc weende alse hi dit seide. Si gingen ter kerken sonder beide 30810 Te Sinte Stevens kerke, omdat Si meesterkerke was vander stat. Die coninc plach gerne ten meesten Ende ten hoeghsten feesten Messe daer te horne op dien dach 30815 Dat hi hof te houdene plach. Alse hi messe hadde gehort Ende int paleys was quam Bohort Ende Lyoneel sijn broder bi namen, Die beide vander queeste quamen, 30820 Soe dat al comen was met desen Dat in die queeste hadde gewesen, Datter doe nyman ne gebrac Sonder Keye ende Lanceloet van Lac. Die coninc Artur dede Behorde 30825 Grote feeste, daer hi af horde Den genen grote vromecheit tellen, Die doe waren sine gesellen. Hi vraghde hem hoe hi dade. - ‘wel,’ sprac hi, Ԣi der Gods genade. 30830 Hebdi van Lancelote iet gehort?’ Seide hi toten coninc, Behort. Die coninc seide: ‘Neenn ic niet; Maer ic hope, ocht God gebiet, Dat hi noch tavont comen sal, 30835 Dies wi blide selen sijn al.’ Hi seide: ‘Dies onne ons God, here; Ic ne werde niet te payse ere.’ Alse Walewein dat hoerde Sprac hi dus tote Bohorde: 30840 ‘Ghi waerttene ons bat sculdech nu Te wisene dan wi u; Want ghi sciet van ons opten dach Dat die tornoy vor Peningne lach, Ende volget heme; maer wine hebben vort, 30845 Daer wijt weten, niet van hem verhort.’ Behort seide dat hi van hen (sic) sciet Op dien dach, ende sint van hem ne vernam niet. Behort ontwapende hem daer naer Ende alle die quamen met hem daer. 30850 Die feeste was groet van dien neven, Die si onderlinge dreven, Bohort, Hestor ende Lyoneel. Ende alsi dat hadden gedaen een deel Si begonsten wenen daer naer 30855 Ende seiden: Ԍanceloet, waer sidi, waer?,’ [p. 207] Daerse die coninc af troeste doe Ende die hoghe baroene toe. Die coninc dede comen tier steden Cledere, die hi hadde doen gereden 30860 Ter gesellen behoef vander queesten, An te doene te dire feeste, Ende vraghde den coninc Bandemaguse hoe Hi die cledere best deilen mochte doe. Die coninc riet hem alsoe houde 30865 Dat hi die dierste geven soude Hen, die werst van ridderscape waren, Ende alle die andre daer naren, Dat hise soude vercleden Elken na sine werdecheden. 30870 Die coninc antwerde: ‘Van desen Ne moghewi niet vroet wesen, Het ne si dat wi te voren Van elkerlijcs preuscheden horen.’ Die coninc Bandemagus seide: ‘Here, 30875 Houdes u an den ghenen nu mere Dien u die meeste pertie wisen sal.’ Doe maende hi den gesellen al Dat si hem seiden oppenbare Wie die beste van allen ware. 30880 Si droeghen over een das, Dat Bohort die beste van hen allen was, Ende coerne over den besten tier stede Om dat ridderscap dat hi dede Ten verbodenen berghe, daer hi was sulc man, 30885 Dat hire .xiiij. verwan Van hen lieden bi vromecheden. Na dien coeren si daer ter steden Waleweine ende Hestore na dien doene: Daerna Gaherette ende Lyone: 30890 Daerna Bandemaguse den coninge: Daerna noemden si in ringe Ende in ordenen sonder sparen Alsoe alsi best ende werts waren. Doe deilde die coninc die cleder 30895 Den ridders wech ende weder, Soe datmen nie vor dien daghen Ne sach simple ridders soe goede cledere dragen. Hi hieltere Lancelote .i. paer Ende Keyen alsoe een daer naer. 30900 Men leide die taflen ende ginc eten. Ende alsi alle waren geseten, Soe datmen daer vant int tellen Van .c. ende van .l. gesellen, Daerre .xij. af gebraken, 30905 Die coninc was drove van dien saken, Omdat al dat geselscap plach Daer te sine opten sinxendach, Het ne hadde hen siechede gedaen, Ocht dat si ywerinc waren gevaen. 30910 Alse dander gerichte gegeven was Quam daer binnen nymare das, Datter een roet gewapent ridder quam, Alsemen Keyen in dat hof vernam. Doe si horden dese nymaren 30915 Die ten tornoy te Peningne waren, Si sprongen op alle na die dinc Ende liepen secgen den coninc: - ‘Here, dats mijn her Lanceloet Die de wapene draeght al roet.,’ 30920 Alse die coninc dat hadde ghehort Hi seide al te hant dese wort: ԇod, here, danc moetti hebben daer of, Dat gine weder hebt gesint int hof! Gaet, doettene hare comen; nochtan, 30925 Mochtic opstaen jegen enegen man, Ic soude gherne jegen hem opstaen.’ Si liepen neder tot hem saen, Ende alsi saghen dat Keye was Si waren al te mayert das; 30930 Niet bedi si deden hem feeste, Want hi geselle was vander queeste. Men brachte den coninc niemare Dat Lanceloet niet comen ne ware, Ende dat Keye die drossate was. 30935 Die coninc was soe tonpeyse das, Dat hi wart al varuloes saen, Ende recht als ene asche gedaen. - ‘Hets scade,’ seide die coninc al gram, ‘Dat die goede niet ne quam. 30940 Dese herberghe, dies ic seker ben, Soude meer beteren van hem Dan van sulken .c. vort an. Wel si comen die drossate nochtan, Want ic wel te ghemake ben das.,’ 30945 Alse die drossate ontwapent was Men brachte hem cledere ter vart, Die wel waren .c. marc wart. Hi was een scone ridder eer, Ende nu was hi verchiert meer. 30950 Hi quam in ghepareert alsoe, Ende groette den coninc van verren doe; Ende die coninc groettene weder. Doe sat hi ter taflen neder In sijn sitten daer tier stonde, 30955 Dat behorde ter tafelronde. Na etene quam een ridder daer binnen, Dien Lanceloet sinde der coninginnen, Dien hi te Pont Marvel verwan, Daer .iiij. ridders waenden nochtan 30960 Dat Keye die drossate hadden gewesen. Hi quam in die sal e na desen, Ende hadde sinen helm af gedaen. Hi seide totten coninc saen: ‘Here, ic bidde u dat gi 30965 Ter coninginnen doet leiden mi. Ic ben verwonnen riddere, ende ic ben Hare gesint.’ Die coninc vraghde hem Wine sinde? Hi seide daer naer Datten Keye sinde daer, 30970 Ende seide hem in wat manieren Si ene brucghe onder hen .iiij. Hoedden ende met Keyen speelden; nochtan Dat hise alle .iiij. verwan. ‘Hi beval mi bi mire sekerheden 30975 Dat ic mi opten dach heden Gevanghen gave hier binnen Mire vrouwen der coninginnen.’ - ‘wel besie hem die goede man Wine hier heeft gesint dan.,’ 30980 Die riddere scaemde hem sere Ende seide: ԇhi segt wonder, here; Gi quaemt den .ix. dach in meye Te Pont Marvel, here Keye, Ghi vondt oec .iiij. ridders daer 30985 Ende josteret jegen hen allen daer naer. Gi staect die .ij. af met allen, Die int water moesten vallen, Ende op die brucge .ij.. Ende ghi Doet mi bi minen eede geloven mi 30990 Dat ic ten naesten sinxendaghe Ocht den dach dire naest vore laghe Hier comen soude, ende mi geven saen Van Keys drossaten halven gevaen Mire vrouwen der coninginnen. 30995 Ic ben comen bedi hier binnen Dat ict sekerde alsoe.’ - ‘Ic ne waes niet,’ seide Keye doe, ԗant ic ne quam niet, twaren, Te Pont Marvel in .x. jaren.,’ 31000 Dander seide: ԍi wondert das, Ic ne weet niet dan wiet was; Ic sal houden mine sekerhede.’ Soe datten die coninc leiden dede Daer die coninginne was met haren 31005 Vrouwen, dire vele waren. [p. 208] Ende hi knielde vore hare Ende gaf hem gevaen daer nare, Ende seide hare vanden ridder al, Hoe hine verwan ende beval 31010 Dat hi tote hare soude gaen Ende hem hare geven gevaen Van her Keys halven, die al das Loegchende dat hijs niet ne was. Hi seide hine wiste niet hier bi, 31015 ‘Vrouwe, wie hier sinde mi. Ic come, omme mine sekerhede Te quitene, hier ter stede In u genaden, alse die sal Dat ghi mi gebiet doen al.,’ 31020 - ‘Nadat gi niet ne weet,’ sprac die coninginne, Wie u gesint heeft hier inne, Ghi moet hier letten tes wi Weten moghen wie hi si; Want hi mochte sulc wesen 31025 Hi soude u quite scelden van desen.’ Si beval nadien den cnapen Dat sine souden ontwapen Ende metten andren doen te gemake, Soe dat hem niet ne ghebrake. 31030 Die ridder begonste omtrint sien Ende versach in die sale mettien Den scilt, dien Walewein brachte daer, Ende hi besaghene bat van naer. Hi kindene, ende hi ginc 31035 Te hant ende seide den coninc: ‘Here, die dat weten mochte Wie dat ghenen scilt hier brochte, Ic weet wel in allen manieren, Dat die af stac ons .iiij., 31040 Desen selven scilt droech hi, sonder waen.’ Alse Walewein dat hadde verstaen Hi seide te hant ten coninc: ‘Here, weet wel in waerre dinc, Dat dat die ridder was daer ghi 31045 Hier vore af horet spreken mi.’ Alse Keye den scilt hadde gesien Was hi wel seker van dien, Dat die riddere daermen af sprac, Dat dat was Lanceloet van Lac; 31050 Want die scilt sine hadde gewesen; Ende hi was oec vroet van desen Hoe hem die scilt was comen toe. Hi vraghde den riddere doe Op wat daghe hi verwonnen was? 31055 Ende hi berichtene soe das, Dat hi daer af was vroet gnoech, Dat Lanceloet doe sine wapine droech. Ende hi seide toten coninc daer nare: Hi wiste wel wie die riddere ware 31060 Die den riddere daer sinde int hof; Ende hi berichtene daer of. Hi seide: ‘Here, het was Lanceloet, Die mi bescudde in grotere noet: Daer ic van .ij. ridders was bestaen 31065 Spranc hi ute ere vinsteren saen; Ende daer wi in ene camere lagen Ende hi opstont alst began dagen Dede hi ane onversien mine Wapine vor die sine, 31070 Opten selven dach, sijt seker das, Dat dese riddere herwart gesint was. Dit was die scilt die Lanceloet nam, Dien ic daer brachte alsic daer quam.’ Doe antwerde die coninc: 31075 ‘Ic geloeve u wel van deser dinc.’ - ‘Here, si sijn te geloevene wel,’ Seide Walewein, ‘want nieman el Sonder Lanceloet mochte doen .iiij. Sulke joeste, in ghere maniere, 31080 Alse hi op ons .iiij. dede. Ende wi waren bedroghen daer mede Dat hi Keys wapene droech doe, Ende bi Sagrimors sotte begriep toe, Diet daertoe brachte, dats waer, 31085 Dat wi jegen hem josteerden daer, Dat ons lieden tien tiden niet Bi rechte ne soude sijn gesciet; Maer hi dede sekerlike Alse die beste man van ertrike, 31090 Daer ons wel sceen onse sothede.’ Daer was feeste ende bliscap mede. Si begherden Lanceloets comste mere Dan si hadden gedaen ere; Ende die coninc seide daer naer: 31095 Ne quame hi dien navont niet daer, Ocht des anderdaghes, h soude wesen Seerre tongemake bi desen Dan hi noit hadde gheweest vort an Om dat hem gebrac .i. man. 31100 Walewein seide: ‘Hi sal hier morghijn, Sonder waen, eer tercitijt sijn.’ Die coninc seide: ‘Ic ben in vresen Dat hi siec ocht doet mach wesen.’ Si begherden alle ghemene 31105 Lanceloets comst allene. Si seiden mede: wisten si Dat hire in .vij. milen ware bi, Si souden jegen hem varen. Wet wel, dat si om hem blide waren 31110 Ende drove; want si waren blide Dat si sire comst hoepten tien tide, Ende si waren dies drove ende gram, Dat hi soe lette, dat hi niet ne quam. Al datmen daer binnen sprac 31115 Was van Lancelote van Lac. Si letten den dach daer alsoe Al toter vespertijt toe. Alse die coninc vesperen hadde gehort Dede hi liede comen vort 31120 Ende richten ene quinteine daer In den mersch van Kamaloet oppenbaer, Datter vremde ridders mochten spelen; Maer die coninc dede bevelen Datter nyman ane ne quame 31125 Eer men Lancelote daer vername. Die coninc dede brincgen dat scaec Dat daer sinde Lanceloet van Laec, Ende si speelden scaecs daer in Om dat hen soude vernoyen te min. 31130 Die coninc seide daer nare: ԁy God, ocht Lanceloet hier ware Wi souden hier moghen ane dien Ene van sire meestryen sien.’ Si letten toten avonde toe, 31135 Ende Lanceloet ne quam niet doe. Doe scieden si, ende elc die ginc Te sire herberghen; ende die coninc Lach in ene camere daer inne, Ende in ene andere die coninginne, 31140 Diere dat slapen al ontfacht; Want si weende al den nacht, Alse die vreesde dat Lanceloet Mochte sijn geslagen doet. In dander side was si in dien 31115 Dat sine gherne hadde gesien, Alse die gerne soude weten doe Wat noede datten dreef daer toe, Dat hi soe lange uten lande was; Want sine waende niet das, 31150 Alse hi lest van hare sciet, Dat hi soude hebben ghemert iet Alse lange alse hi dede, Het ne hadde hem gedaen siechede. Al hadde die coninginne groet seer 31155 Noch hadts Hestor van Mares meer. [p. 209] Bohort ende Lyoneel mede Dreven oec grote serechede, Ende Walewein boven alle man, Die hem van maechscapen niet ne ginc an; 31160 Want hine minde nymanne soe sere, Sonder den coninc sinen here Ende sine broders. Ende die coninc Mindene soe, in waerre dinc, Dat wonder te secgene was, 31165 Want hi ontdecte hem dicke das, Dat hi besceet ne wiste en gheen Vander minnen vanden tween, Van Lancelote ende van Ginovren toe: Hi minnedse beide gader soe. 31170 Ende die minne tuschen hen beden Ne ware nimmermeer gesceden, Ne hadde Aggraveyn ende Mordret gedaen, Die den coninc bi nide deden verstaen Dat Lanceloet, dien hi soe sere 31175 Eerde, hem dade onnere Met sinen wive, ende sprakens daer Soe vele doe ende daer naer, Datter bi te nyute quamen die machte Vanden coninc ende sinen groten geslachte, 31180 Ende alle haer brodere ende si Worden daer na verslagen daer bi, Ende die coninc oec ontfinc doetwonde Daer af, dat scade was ende sonde; Want doe ne was gheen so mechtech man 31185 Alse die coninc Artur was dan, Noch so rike noch so godertieren, Noch so hovesch in ghere manieren. Sanderdaghes stont op die coninc vroe Ende ginc horen messe doe; 31190 Ende alse hi messe hadde gehort Ende weder quam int paleys vort Vraghede hi te hant daer nare Ochte Lanceloet iet comen ware. Men seide dat hi noch niet ne quam. 31195 Die coninc seide alse hijt vernam: ԁy God, here van hemelrike, Nu moetine ons sinden cortelike!’ Walewein seide alsoe houde, Dat hi vor terchiteit comen soude. 31200 Doe ginc in sinen tor die coninc, Daer hi enen hoghen graet op ginc, Daer hi wel mochte sien .x. milen Verre van danen tiere wilen, Sonder daert dat foreest benam 31205 Te siene den lieden; ende daer ne quam Gheen daer hijt mochte gesien. Alse hi neder ginc hi seide mettien: ԁy God, wanneer salics hebben geval, Dat ic den riddere sien sal, 31210 Dien ic boven al gerne saghe?’ |
30590 Het avontuur spreek hier ter plaatse: Toen Lancelot was gescheiden Van de gezellen alle 4, Die hij afstak in zulke manier, Zoals het boek hiervoor spreekt van dien, 30595 Dat Walewein alles had gezien Hoe Lancelot wierp ter plaatse Zijn speerpunt en het schild mede. En Walewein kwam daar hij zag Dat die ter aarde lag, 30600 En zei: ‘Schild, ik zag u hangen Aan zo’ n goede man hals kort geleden, Men is u niet schuldig ter aarde Te laten door zijn waarde, Maar men is u schuldig te doen eer 30605 Door zijn wil voort meer. Ik nee laat u niet hier, omdat Ik zal u te hof voeren met mij.’ Toen wierp hij zijn schild ter aarde En nam de andere met waarde 30610 En hing het aan zijn hals toen, En nam de speerpunt toe. Hij zat op zijn paard met een vaart. De anderen waren opgezeten hiertoe waart Toen zei mijn heer Ywein:’gij heren, 30615 Ik raad aan dat we ons daartoe keren, Dat we de ridder volgen en pogen Of we hem iets herkennen mogen; Want is hij niet van Arthur’ s hof Men zal het ons trekken te lof 30620 Mogen we hem zo betrappen, Of bij dapperheid van wapen Of bij goedertierenheid, Dat we hem te hof leiden.’ Hestor zei: ‘Watzeg je? 30625 Het is Lancelot, geloof me; Het nee had geen man op geen manier Zulke vier kampen mogen doen De ene na de andere, uitgezonderd hij Ge mocht hem wel herkennen daarbij; 30630 Ge hebt gezien te menige plaats Dat hij alzo groot ridderschap deed Zoals hij hier nu heeft gedaan.’ Mijn heer Walewein zei gelijk: ‘Ik nee waan niet dat hij het is; 30635 Na dat hij wel wist dat wij In het land zijn had hij nimmermeer Tegen ons gekampt, hij had eerder Geweten wie dat wij waren.’ Hestor zei al zonder ophouden: 30640 ‘Neen had hij hem niet willen verweren Toen men hem opliep om kampen Hij had bangheid gedaan; Want Sagramor kwam op hem slaan, Zodat hij zich moest verweren of vlieden. 30645 En hij nee vroeg niet bij dien Wie dat we waren, naar mijn waan. En toen het kwam ten weg te gaan, En hij de waarheid vernam Wie we waren, hij was zo gram, 30650 Dat hij zijn schild toen wegwierp En zijn speerpunt, en hij vloog Als die niet herkend nee wilde wezen; En noch zal je zien na dezen In de hof, daar men het hem aantijgen zal, 30655 Dat hij alles zal willen loochenen, Als die een zeer goede hoffelijke ridder is.’ Walewein zei: ‘Ik waan wel dus, Dat het Lancelot is, zonder twijfel, Na dat ik er van heb verstaan; 30660 En zal zijn schild daarbij In de hof voeren, of hij Iets daartegen zal zeggen Als men hem dit zal opleggen.’ Ze voeren dus, en ze reden 30665 Tot ze kwamen ter een wegscheiding Ze voeren gelijk ter linker zijde, Daar Lancelot ter rechter was gegaan, Zodat ze er niets van nee vernamen Voordien dat ze te hof kwamen. 30670 En ze reden zo lange wandelend Dat ze kwamen in Pinksteravond In de hof te Carmeloet voor, Dat de koning mis ging horen. Daar was groot feest te die tijd, 30675 Want daar waren gezond gekomen 10 gezellen van het avontuur, Die men daar deed groot feest. Dat hof was toen van grote doen, Want daar waren vele hoge baronnen, 30680 Alle hoge lieden algemeen Van koning Arthur’ s rijk, Die daar te hof met de die van hen Zo ze schitterendste konden gekomen waren; Zodat het paleis was voor noen 30685 Al vol hoge baronnen. Toen kwamen gereden herwaarts De gezellen te hof waart. En toen Walewein zag Dat de koning ten venster lag 30690 Hij zei:’Ziet ginder de koning; Ik raad aan dat we een ding doen: We zijn niet schuldig, ik waan, Geheel gewapend voor hem te gaan; Laat ons afdoen onze helmen ter vaart.,’ 30695 Ze deden zo en gingen opwaarts. Toen de koning zag wie ze waren Hij trok tot hen waart zonder ophouden En zei ze welkom te wezen, En hij omhelsde binnen deze 30700, 100 maal, Walewein En alle de anderen algemeen, En vroeg hen wat ze deden. Ze zeiden: ԇoed, bij de Gods genaden;’ En waanden wel hun avontuur 30705 Hebben geëindigd. Daar was groot feest. En toen de koningin zag En niet diegenen, die haar lag In het hart, die ze had gezien Liever dan enige van dien, 30710 Ze werd zo zeer droevig, zodat ze In haar kamer ging daarbij, Daar ze treurde jammer, En zei: ‘Aai God van hemelrijk, Nee zal diegene niet komen 30715 Daar deze herberg nuttigheid En meer baten van komen, Opdat men het terecht keert, Dan van de helft van al dien, Die men hier binnen mag zien? 30720 Hij was gekomen, dat waan ik, eerder, Nee had ik het niet zo zeer begeerd.’ Walewein liet goed hangen In het midden van de zaal Het schild die hij daar bracht 30725 Zodat het elk die er kwam het zien mocht. Toen vroeg hem de koning Waarom hij het schild daar hing. Hij zei: ‘Ik doe het daarom, heer, Dat allen die van hier binnen nu meer 30730 Voorbeeld mogen nemen daaraan, Omdat het droeg de beste man Voor mij, naar mijn weten, Die nu is te enige plaats; En ik waan dat het Lancelot van Lac is.,’ 30735 Hij vertelde hem hoe dat hij stak Hen alle 4 in hun wandelen De ene af na de andere. ‘Entoen hij wist wie we waren Wierp hij zijn schild weg zonder ophouden, 30740 Die ik ophief toen ik dat zag Dat zo’ n goede man schild ter aarde lag, En bracht het hier, en die speerpunt mede. Ik liet de mijne daar ter plaatse.’ Toen de koning dat had gehoord 30745 Liet hij schild en speerpunt brengen voort, En vroeg om nieuws Van de ridder van wie het schild was. Walewein zei: ‘Ik nee zag De ridder niet sinds de dag 30750 Dat hij het toernooi geheel overwon Te Peninge, daar het toezag menige man, Daar ik hem toen zag doen, heer, Met wapens veel meer Dan hij ten laatste toernooi deed 30755 Te Carmeloet voor die plaats, Dar hij de gezellen nochtans Van de tafelronden overwon; Dus bracht ik me aan de gezellen Van het avontuur, die het u mogen vertellen.,’ 30760 Toen ze dit gesprek hadden onder handen Kwamen Walewein’ s 4 gebroeders gelijk, Agravein, Garhies, Gurrehes en Mordret. Toen de helmen af waren gedaan 30765 En daar binnen goed waren ontvangen Vroeg Mordret de koning dat, Of Lancelot noch iets gekomen was. De koning antwoordde: ‘Neenn hij.’ De ander zei: ‘Dat berouwt me; 30770 God zond hem kort geleden ons; Er is geen man in aardrijk Die ik zo graag zag hier binnen.’ Toen kwam uit de kamer de koningin Erg droevig en gram 30775 Dat Lancelot niet nee kwam; En toen ze mijn heer Walewein zag Ze ontbood hem goede dag, En vroeg hem om nieuws Van mijn heer Lancelot daarna. 30780 Walewein zei, hij zag Lancelot niet sinds die dag, Dat het toernooi te Peninge was. De koningin was droevig van dat, En ze sprak de koning aan, 30785 Dat het tijd was om naar de kerk te gaan. Hij zei: ‘Vrouwe, laat ons dan gaan.’ Ze deden koninklijke kleren aan: Hij zette op zijn hoofd een kroon En nam een mooie gouden stok 30790 In zijn hand, daarop inderdaad Boven stond een gouden arend. De koning was van grote schoonheid En scheen wel een goede man te wezen mede. Hij scheen wel van de ouderdom te wezen 30795 Van 50 jaren, zoals we lezen; En hij zei deze woorden, Daar allemaal in de hof toehoorden: ‘Ditfeest was nu meer Wel schuldig te blijven, God heer, 30800 Na dat diegene niet nee komt, waarom Verlicht is allemaal deze hof. Voldaan mijn wil, ik bid u, 30805 Dat uw wil moet wezen nu, Dat hij hier vanavond moet zijn, Of voor de hoogmis morgen!’ De koning weende toen hij dit zei. Ze gingen ter kerk zonder wachten 30810 Te Sint Stevens kerk, omdat Het de hoofdkerk was van de plaats. De koning plag graag ter grootste En ter hoogste feesten Mis daar te horen op de dag 30815 Dat hij hof te houden plag. Toen hij de mis had gehoord En in het paleis was kwam Bohort En Lionel zijn broeder bij namen, Die beide van het avontuur kwamen, 30820 Zodat allen gekomen waren met dezen Dat in dat avontuur hadden geweest, Dat er toen niemand nee ontbrak Uitgezonderd Keye en Lancelot van Lac. De koning Arthur deed Bohort 30825 Groot feest, waarvan hij hoorde Diegene grote dapperheid vertellen, Die toen zijn gezellen waren. Hij vroeg hem hoe hij het maakte. - ‘Goed,’ sprak hij, ‘bij de Gods genade. 30830 Heb je van Lancelot iets gehoord?’ Zei hij tot de koning, Bohort. De koning zei: ‘Neenn ik niet; Maar ik hoop, als het God gebiedt, Dat hij noch vanavond komen zal, 30835 Dan zullen we allen blijde zijn.’ Hij zei: ‘Dat gunt ons God, heer; Ik nee wordt niet eerder tevreden.’ Toen Walewein dat hoorde Sprak hij aldus tot Bohort: 30840 ‘Ge was hem ons beter schuldig nu Te wijzen dan wij u; Want ge scheidde van ons op de dag Dat het toernooi voor Peninge lag, En volgde hem; maar wij hebben voort, 30845 Daar wij het weten, niets van hem gehoord.’ Bohort zei dat hij van hem scheidde Op die dag en sinds van hem nee niets vernam. Bohort ontwapende hem daarna En allen die kwamen met hem daar. 30850 Dat feest was groot van die neven, Die ze onderling dreven, Bohort, Hestor en Lionel. En toen ze dat hadden gedaan een deel Ze begonnen te wenen daarna 30855 En zeiden: Ԍancelot, waar ben je, waar?,’ Daar ze de koning van troostte toen En de hoge baronnen toe. De koning liet komen te die plaats Kleren, die hij had laten bereiden 30860 Ter behoefte van de gezellen van het avontuur, Aan te doen te dat feest En vroeg de koning Bandemagus hoe Hij de kleren het beste toen mocht verdelen. De koning raadde hem aan alzo gauw 30865 Dat hij de duurste geven zou Hen, die waardevolste van ridderschap waren, En alle de anderen daarna, Dat hij ze zou kleden Elk naar zijn waardigheid. 30870 De koning antwoordde: ‘Van dezen Nee mogen we niet bekend wezen, Tenzij dat we tevoren Van elk zijn ridderdaden horen.’ De koning Bandemagus zei: ‘Heer, 30875 Houd u aan diegenen nu meer Die u de grootste partij wijzen zal.’ Toen vermaande hij alle gezellen Dat ze hem zeiden openbaar Wie de beste van allen was. 30880 Ze kwamen overeen dat, Dat Bohort de beste van hen allen was, En kozen hem voor de beste te die plaats Om de ridderschap dat hij deed Ten verboden berg, daar hij zo’ n man was, 30885 Dat hij er 14 overwon Van hen lieden bij dapperheid. Na dien kozen ze daar ter plaatse Walewein en Hestor na dat doen: Daarna Garhies en Lionel: 30890 Daarna Bandemagus de koning: Daarna noemden ze in ring En in orden zonder ophouden Alzo zoals ze best en waard waren. Toen verdeelde de koning de kleren 30895 De ridders heen en weer, Zodat men niet voor die dagen Nee zag eenvoudige ridders zulke goede kleren dragen. Hij hield er voor Lancelot een paar En Keye alzo een daarna. 30900 Men legde de tafels en ging eten. En toen ze allen waren gezeten, Zodat men daar vond in het tellen Van 100 en 50 gezellen, Daar er 12 ontbraken, 30905 De koning was droevig van die zaken, Omdat al dat gezelschap plag Daar te zijn op de Pinksterdag, Tenzij had hen ziekte gedaan, Of dat ze ergens gevangen waren. 30910 Toen het andere gerecht gegeven was Kwam daar binnen nieuws dat, Dat er een rode gewapende ridder kwam, Toen men Keye in de hof vernam. Toen ze dit nieuws hoorden 30915 Die te toernooi te Peninge waren, Ze sprongen allen op na dat ding En liepen zeggen de koning: - ‘Heer, dat is mijn heer Lancelot Die het wapen geheel rood draagt.,’ 30920 Toen de koning dat had gehoord Hij zei al gelijk deze woorden: ԇod, heer, dank moet je hebben daarvan, Dat ge hem terug gezonden hebt in de hof! Ga, laat hem hier komen; nochtans, 30925 Mocht ik opstaan tegen enige man, Ik zou graag tegen hem opstaan.’ Ze liepen neer tot hem gelijk, En toen ze zagen dat het Keye was Ze waren allen ontsteld van dat; 30930 Niet omdat ze hem feest deden, Want hij was gezel van het avontuur. Men bracht de koning nieuws Dat Lancelot niet gekomen nee was, En dat het Keye de drost was. 30935 De koning was zo te onvreden van dat, Dat hij geheel kleurloos werd gelijk, En recht als as gedaan. - ‘Het is schade,’ zei de koning al gram, ‘Dat die goede niet nee kwam. 30940 Deze herberg, dus ik zeker ben, Zou meer verbeteren van hem Dan van sommige 100 voortaan. Goed is gekomen de drost nochtans, Want ik wel te gemak ben dat.,’ 30945 Toen de drost ontwapend was Men bracht kleren ter vaart, Die wel waren 100 mark waard. Hij was een mooie ridder eerder, En nu was hij meer versierd. 30950 Hij kwam in gepareerd alzo, En groette de koning van verre toen; En de koning groette hem weer. Toen zat hij ter tafel neer In zijn zetel daar te die tijd, 30955 Dat behoorde ter tafelronde. Na het eten kwam een ridder daar binnen, Die Lancelot de koningin zond, Die hij te Pont Marvel overwon, Daar 4 ridders waanden nochtans 30960 Dat het Keye de drost was geweest. Hij kwam in de zaal na deze, En had zijn helm af gedaan. Hij zei tot de koning gelijk: ‘Heer, ik bid u dat gij 30965 Ter koningin me laat leiden. Ik ben overwonnen ridder, en ik ben Haar gezonden.’ De koning vroeg hem Wie hem zond? Hij zei daarna Dat hem Keye zond daar, 30970 En zei hem in wat manieren Ze een brug onder hen 4. Hoedden en met Keye speelden; nochtans Dat hij ze alle 4 overwon. ‘Hij beval me bij mijn zekerheid 30975 Dat ik me heden op de dag Gevangen gaf hier binnen Mijn vrouwe de koningin.’ - ‘wel bezie hem die goede man Die hem hier heeft gezonden dan.,’ 30980 De ridder schaamde hem zeer En zei:’gij zegt wonder, heer; Ge kwam de 9de dag in mei Te Pont Marvel, heer Keye, Ge vond ook 4 ridders daar 30985 En kampte tegen hen allen daarna. Ge stak er 2 geheel af, Die in het water moesten vallen, En op de brug 2. En gij Liet me bij eed me beloven 30990 Dat ik ten naaste Pinksterdag Of de dag die ernaast voor lag Hier komen zou, en me gevangen geven gelijk Vanwege Keye de drost gevangen Mijn vrouwe de koningin. 30995 Ik ben gekomen daarom hier binnen Dat ik het alzo verzekerde.’ - ‘Ik nee was het,’ zei Keye toen, ԗant ik nee kwam niet, inderdaad, Te Pont Marvel in 10 jaren.,’ 31000 De ander zei: ԍe verwondert dat, Ik nee weet niet wie het dan was; Ik zal houden mijn zekerheid.’ Zodat hem de koning leiden liet Daar de koningin was met haar 31005 Vrouwen, dier er veel waren. En hij knielde voor haar En gaf hem gevangen daarna, En zei haar alles van de ridder, Hoe hij ze overwond en beval 31010 Dat hij tot haar zou gaan En hem haar gevangen geven Vanwege heer Keye, die al dat Loochende dat hij het niet nee was. Hij zei hij wist niet hierbij, 31015 ‘Vrouwe, wie hier me zond. Ik kom, om mijn zekerheid Te kwijten, hier ter plaatse In uw genade, als die zal Dat ge mij gebiedt alles doen.,’ 31020 - ‘Nadat ge het niet nee weet,’ sprak de koningin, Wie u hierin gezonden heeft, Ge moet hier letten tot wij Weten mogen wie hij is; Want hij mocht zulke wezen 31025 Hij zou u kwijt schelden van deze.’ Ze beval nadien de knapen Dat ze hem zouden ontwapen En met de anderen doen te gemak, Zodat hem niet nee ontbrak. 31030 De ridder begon omtrent te zien En zag in de zaal meteen Het schild, die Walewein daar bracht, En hij bezag het beter dichterbij. Hij herkende het, en hij ging 31035 Gelijk en zei de koning: ‘Heer, die dat weten mocht Wie dat schild hier bracht, Ik weet wel in alle manieren, Dat die afstak onze 4, 31040 Dit zelfde schild droeg hij, zonder twijfel.’ Toen Walewein dat had verstaan Hij zei gelijk tot de koning: ‘Heer, weet wel in waar ding, Dat dit de ridder was daar gij 31045 Hiervoor mij van hoorde spreken.’ Toen Keye het schild had gezien Was hij wel zeker van dien, Dat de ridder daar men van sprak, Dat het was Lancelot van Lac; 31050 Want dat schild de zijne was geweest; En hij was ook bekend van deze Hoe hem dat schild was toegekomen. Hij vroeg de ridder toen Op welke dag dat hij overwonnen was? 31055 En hij berichtte hem zo dat, Zodat hij daarvan bekend genoeg was, Dat Lancelot toen zijn wapens droeg. En hij zei tot de koning daarna: Hij wist wel wie die ridder was 31060 Die de ridder daar in de hof zond; En hij berichte hem daarvan. Hij zei: ‘Heer, het was Lancelot, Die me behoedde in grote nood: Daar ik van 2 ridders was bestaan 31065 Sprong hij gelijk uit een venster; En daar we in een kamer lagen En hij opstond toen het begon te dagen Deed hij onvoorzien de mijne aan Wapens voor de zijne, 31070 Op dezelfde dag zij het zeker dat, Dat deze ridder herwaarts gezonden was. Dit was het schild die Lancelot nam, Die ik daar bracht toen ik daar kwam.’ Toen antwoordde de koning: 31075 ‘Ik geloof uw wel van dit ding.’ - ‘Heer, het is wel te geloven,’ Zei Walewein, ‘want niemand anders Uitgezonderd Lancelot mocht doen de 4. Zulk kampen, op geen manier, 31080 Zoals hij op ons 4 deed. En wij waren bedrogen daarmee Dat hij Keye’ s wapens toen droeg, En bij Sagramor’ s zotte begrijpen toen, Die het daartoe bracht, dat is waar, 31085 Dat we tegen hem kampten daar, Dat ons lieden te die tijd niet Bij recht nee zouden zijn geschied; Maar hij deed zeker Als de beste man van aardrijk, 31090 Daar het ons wel zotheid scheen.’ Daar was feest en blijdschap mede. Ze begeerden Lancelot’ s komst meer Dan ze eerder hadden gedaan; En de koning zei daarna: 31095 Nee kwam hij die avond niet daar, Of de volgende dag, hij zou wezen Zeer te ongemak hierdoor Dan hij nooit had geweest daarvoor Om dat hem ontbrak een man. 31100 Walewein zei: ‘Hij zal hier morgen, Zonder twijfel, eer 9 uur zijn.’ De koning zei: ‘Ik ben in vrees Dat hij ziek of dood mag wezen.’ Ze begeerden algemeen 31105 Lancelot’ s komst alleen. Ze zeiden mede: wisten ze Dat hij er in 7 mijlen was nabij, Ze zouden hem tegemoet gaan. Weet wel, dat ze om hem blijde waren 31110 En droevig; want ze waren blijde Dat ze op zijn komst hoopten te die tijd, En ze waren dus droevig en gram, Dat hj zo lette, dat hij niet nee kwam. Al dat men daar binnen sprak 31115 Was van Lancelot van Lac. Ze letten de dag daar alzo Al tot de vespertijd toe. Toen de koning vesper had gehoord Liet hij lieden voortkomen 31120 En richtte een carrousel (steekspel molen) op daar In het broekland van Carmeloet openbaar, Dat er vreemde ridders mochten spelen; Maar de koning liet bevelen Dat er niemand aankwam 31125 Eer men Lancelot daar vernam. Die koning liet dat schaakspel brengen Dat daar zond Lancelot van Lac, En ze speelden schaak daarin Omdat hen minder zou verdrieten. 31130 De koning zei daarna: ‘Aai God, als Lancelot hier was We zouden hier mogen aan die Ene van zijn werken zien.’ Ze letten tot de avond toe, 31135 En Lancelot nee kwam niet toen. Toen scheidde ze, en elk die ging Tot zijn herberg; en de koning Lag in een kamer daarin, En in een andere de koningin, 31140 Die er dat slapen geheel ontnam; Want ze weende de hele nacht, Als die vreesde dat Lancelot Mocht zijn dood geslagen. Aan de andere kant was ze in dien 31115 Dat ze hem graag had gezien, Als die graag toen zou weten Welke nood dat hem dreef daartoe, Dat hij zo lang uit het land was; Want ze waande niet dat, 31150 Toen hij laatst van haar scheidde, Dat hij iets zou hebben gedraald Alzo lang zoals hij deed, Tenzij had hem gedaan ziekte. Al had de koningin groot verdriet 31155 Noch had het Hestor van Mares meer. Bohort en Lionel mede Dreven ook grote droefheid, En Walewein boven alle man, Die hem van verwaandheid niet nee aanging; 31160 Want hij minde niemand zo zeer, Uitgezonderd de koning zijn heer En zijn broeders. En de koning Minde hem zo, in waar ding, Dat wonder te zeggen was, 31165 Want hij verhaalde hem vaak dat, Dat hij geen bescheid wist Van de minne van de twee, Van Lancelot en van Genievre toe: Hij beminde ze beide samen zo. 31170 En de minne tussen hen beiden Nee was nimmermeer gescheiden, Nee had Agravein en Mordret gedaan, Die de koning door nijd lieten verstaan Dat Lancelot, die hij zo zeer 31175 Eerde, hem deed oneer Met zijn wijf, en spraken daar Zoveel toen en daarna, Dat er bij te niet kwam die macht Van de koning en zijn grote geslacht, 31180 En alle hun broeders en zij Worden daarbij daarna verslagen, En de koning ook doodswonde ontving Daarvan, schade was en zonde; Want toen nee was er geen zo’ n machtige man 31185 Zoals de koning Artur was dan, Noch zo rijk noch zo goedertieren, Noch zo hoffelijk op geen manier. De volgende dag stond de koning vroeg op En ging toen mis horen; 31190 En toen hij de mis had gehoord En terugkwam in het paleis voort Vroeg hij gelijk daarna Of Lancelot iets gekomen was. Men zei dat hij noch niet nee kwam. 31195 De koning zei toen hij het vernam: ‘Aai God, heer van hemelrijk, Nu moet ge hem ons gauw zenden!’ Walewein zei alzo gauw, Dat hij voor 9 uur komen zou. 31200 Toen ging in zijn toren de koning, Daar hij een hoge trap opging, Daar hij wel tien mijlen op mocht zien Verre vandaan te die tijd, Uitgezonderd daar het bos het benam 31205 Te zien de lieden; en daar nee kwam Geen daar hij het mocht zien. Toen hij naar beden ging zie hij meteen: ‘Aai God, wanneer zal ik geluk hebben, Dat ik de ridder zien zal, 31210 Die ik boven al graag zag?’ |
Doe sach hi neven ene haghe .I. riddere comen gereden, Die begonste naken der steden; Ende van dat hire sien mochte an 31215 Sceen hi bi gelate een stout man. Hine hadde knecht no seriant. Die coninc peisde wel te hant Dat Lanceloet ware, sonder waen. Hi ginct neder secgen den ridders saen. 31220 - Ԍaet ons opsitten ende varen Jegen Lancelote sonder sparen: Ic sagene comen: hi es hier bi.’ Die ridders sprongen toe ende si Wapenden hen some tier uren, 31225 Ende si leiden coverturen Omdat si wouden bohorderen, Ende deden hen gereiden speren. Alse Walewein des geware wart Hi wapende hem ende sat op sijn part. 31230 Hi nam .ij. sciltknechte ende beval dien, Dat si wel souden sijn versien Van speren. Si geloeftdent al Te doene dat hi hen beval, Dien vele baroene volgden doe. 31235 Die coninc voer ute Kamaloet alsoe. Die ridders hadden speren genomen Tierst dat si uut waren comen, Ende begonsten onderlinge joesteren, Dat si wel deden ende met eren. 31240 Alst Walewein hadde vernomen Hi brac vele speren in sijn comen, Ende stac oec ridders af tot dien, Dat gheen man ne hadde mogen sien, Hine haddene geprijst, sonder waen; 31245 Ende hi hadde soe vele gedaen, Eer hi quam daer Lanceloet was, Dat hi van hen .m. geprijst was, Die in die plaetse daer waren. Alse hi Lanceloet sach comen gevaren 31250 Hi reet vore alle dandre, ende hi Riep: ‘Here Lanceloet, hoet u jegen mi.’ Mijn her Lanceloet hoerdene wel, Ende wiste wel dat was spel. Hi ontbeide na den steke, 31255 Ridende al gemackeleke. Walewein ne waende niet das, Dat sijn spere soe starc was Alst sider sceen, ende hi stac Op heren Lanceloets scilt van Lac. 31260 Lanceloets pert hadde moede gegaen In groten dachvaerden, dat hadde gedaen, Ende was vermoyt soe onsochte, Dat dien steke niet ontstaen ne mochte Maer viel met Lancelote ter neder. 31265 Ende Lanceloet, die hem daer weder Ne hoedde, ende was daer toe Metten wapenen verladen doe, Lach onder sijn pert soe onsochte, Dat hi niet op staen ne mochte. 31270 Ende mijn her Walewein ne mochte niet Wel sijn pert gehouden ende sciet Van danen, soe drove van desen, Hine wiste in wat pointe wesen. Ende die coninc Artur, die das 31275 Herde sere tongemake was, Hi liet lopen met snelre vart, Ende alle dandre, daer wart. Daer was Lanceloet opgeheven: Men woude hem een ander pert geven; 31280 Hine wouts niet om gene dinc, Maer hi seide ten coninc: ‘Van desen perde ne scedic niet, Om gheen, wats soe gesciet; Want ic noit beter ne sach met oghen, 31285 Noch dat meer mochte gedogen. Al vielt, mi ne wondert niet dat. Omdat binnen .viij. daghen luttel at.’ Die coninc helsdene na desen Ende hiettene willecome wesen 31290 Alse man, dien hi alre gheernst sach Van allen die leefden op dien dach. Doe was daer soe grote feeste Onder die minste ende die meeste, Dat elken man mochte wonderen das; 31295 Maer ochte Walewein drove was Ne darf nieman twifelen, bedi Hi was herde hovesch ende vri. Hi quam tote Lancelote doe, Ende sprac hem droeflike toe: 31300 ‘Here, dor God, ne vernoye u niet Dat mi jegen u es messciet. Wet wel, dat icker toe dede Dat was bi rechter onwetenthede.’ Lanceloet seide goedertierenlike: 31305 ‘Ic vergeeft u vriendelike.,’ [p. 210] Daer was grote feeste int hof, Ende Hestor was sere blide daer of, Dat hi Lancelote sach met oghen. Hine mochte hem niet gedoghen 31310 Van wenene: hi eerdene sere Ende hiettene broder ende here. Met sulker feesten, suldi verstaen, Was Lancelote te hove ontfaen Opten sinxendach, ende dus wel, 31315 Die int jaer ons heren gevel .cccc. ende .xxvj. jaer. Alsi quam in die meeste strate daer Vant hise behangen altemale Met siden ende met sindale, 31320 Met gronen, met roden, menechfoude, Alse ochter God selve comen soude. Alse Lanceloet int paleys quam, Endene die coninginne vernam, Si was utermaten blide 31325 Ende helsdene tien tide, Ende dede hem grote feeste doe, Daert vele lieden sagen toe. Si hietene wel comen wesen. Die coninc dedene ontwapenen na desen 31330 Ende dede hem bringen haestelike Diere cledere ende rike. Doe vercleedden hen die baroene Ende die ridders na haren doene. Die coninc was gepareert, des geloeft, 31335 Ende hadde ene crone op sijn hoeft. Hi ginc te processien daer naer Te sinte Stevens kerke, die daer Die meesterkerke was vander port, Alse gi anderwerf hebt gehort; 31340 Ende die coninginne ende die baroene, Ende die princhen, elc na sinen doene. Alse Lanceloet in die kerke quam Ende hi dat serpijnt daer vernam, Daer hem die goede man af sprac, 31345 Dien Mordreit wilen doet stac, Hi peisde dat was waerhede Dat hem die goede man sede; Ende hi wart herde drove saen, Omdat te neyute soude gaen 31350 Soe grote geslachte alse hi daer sach Vore sine oghen op dien dach, Om enen man allene; ende hi was In harden groten wille das, Tontkeerne; maer hem dochte 31355 Dat hijt niet wel doen ne mochte, Hine sloge doet Mordrette; Ende quame dat hire hem toe sette, Hi soude moeten bi desen Van alden broderen gehaet wesen. 31360 Dat ne mochte hi gedogen niet: Hier bi hi vanden wille sciet. Hi sach op dat serpijnt om die dinc, Dan op Mordreitte, dan opten couine, Soe dat hi al in een moeste sien 31365 Opten enen van hen drien. Hi hertde dat soe lange dare, Dats die coninc wart geware, Ende peisde dat hi niet doe Sonder sake en peisde soe; 31370 Der ghelike die coninginne Warts bi sire manieren in inne, Ende si peisde alsoe houde, Dat sire hem om vragen soude Tierst dat si met hem allene ware. 31375 Alse die messe gheint was dare Keerden si in die zale saen; Het was etentijt: men ginc dwaen. Alsemen ten etene was geseten Was daer bliscap, dat suldi weten, 31380 Dat daer nieman gebrac tien stonden Van dien vander tafelronden, Daere doe waren nochtan wale .c. ende .l. bi getale, Soedat een riddere, diet vernam, 31385 Dien coninc sciere dat secgen quam. Doe seide die coninc al bloet: ‘Ne ware niet comen Lanceloet, Die .xij., in waren saken, Die ons gisteren gebraken, 31390 Ne waren niet comen, ende ic ben Utermaten blide van hen, Want icse noit op enen dach Alle te gadre ne sach.’ Daer was grote bliscap daermen at, 31395 Ende Lanceloet, die daer sat Den vresseliken sittene naer, Hi sach letteren gescreven daer, Die seiden: ‘op desen dach heden hiere Moete sterven Brumalt die fiere; 31400 Ende ne sterft hi niet, ons bedrieght Merlijns profechie ende lieght.’ Lanceloet riep clerke na desen, Ende dede hen die letteren lesen. Si seiden tote hem tier ure: 31405 ‘Dites wonderlike aventure. Here, swieghter af, bi dien Wi wanen dat gi noch heden sult sien Hier gescien enegerande dinge; Dese letteren sijn gemaect nuwinghe, 31410 Ja, heden vanden daghe, here.’ Hi seide: ‘Ic ne spreecs niet mere Na dien dat gijt niet ne raet te doene.’ Tierst dat geten hadden die baroene Ende men die tafle op doen soude 31415 Quam daer binnen also houde .J. riddere gewapent wel Met wapenen al wit ende niet el. Daer hi den coninc sach hi sprac an hem Ende seide: ‘Here, her coninc, ic ben 31420 Hier comen omme sterven Ochte om leven dese werven: Welc dat sijn sal ne wetic niet, Maer ic moet proven, wat soes gesciet.’ - ‘Dies ne woudic niet,’ sprac die coninc ter vart, 31425 ‘Dat gi hier te ure doet comen wart, Dat ic tontkeerne hadde macht, Ghine hadt sulke dinc gewracht Dat gi sonder doet niet ne mocht ontgaen.’ Hi dede af helm ende halsbereh saen; 31430 Ende alse hi ongewapent was Die daer waren mercten das, Dat hi was so scone man Ende so wel geleedt daeran, Dat hi sceen man van groter weerde. 31435 Ende hi weende alsoe heerde Ochte hi saghe al die werelt doet. Die coninc hats ontfarmenesse groet Ende seide: ‘Riddere, twi weendi?’ Die riddere sprac: ‘Ic wene bedi 31440 Dat ic te mire doet comen ben.’ Ende hi leet over vore hem Ende vore alle die vander tafelronden, Ende ginc ten sittene tien stonden, Dat dat vresselijc sitten hiet, 31445 Ende hi seide tot Lancelote: ‘Nu siet, Ic moet sterven te deser stede Om te doene ene coenhede Daer gi u noit toe ne dorst setten. Ic sal gaen sitten sonder letten 31450 Int sitten daer gi noit in sitten ne dorst.’ Ende ginc sitten sonder vorst Int sitten daer noit man in ne sat, Hem ne moeste berouwen dat. Hi gaf Lancelote in sine hant 31455 Ene lettere, ende seide te hant: [p. 211] ԏchtic sterve biddic u sere, Dat gi dese lettere leest, here, Vore alle die sijn hier binnen, Dat si mi daer bi mogen kinnen 31460 Ende mijn geslachte; ende gevelt mi Dat ic gesont blive, soe suldi Dese lettere mi wel geven weder.’ Alse hi was geseten neder Die daer bi waren seiden saen: 31465 Hi hadde grote stoutheit gedaen, Dat hi int vresselike sitten sat; Ende hi riep onlange nadat: ԁy God, here, ic sterve in desen noet.’ Daer na riep hi: ԁy Lanceloet, 31470 U proueche, dat secgic u, Ne mach mi hier niet helpen nu; Ghine sijt niet die ghene die al Die aventuren inden sal; Waerdijt, gi mocht mi ute deser doet 31475 Warpen, daer ic af ben in groter noet.’ Hi begonste crijschen so suare, Dat sijs alle waren in vare. Doe quam daer een vier stormelike, Daer si toesaghen ghemeenlike, 31480 Ende gaf van boven enen val, Ende verbernde den ridder al, Dies hen allen wonderde tien stonden, Want sire vleesch no been ne vonden. Ende binnen dien dat hi bernde alsoe 31485 Hi riep: ԁy coninc Artur, embertoe Met hoverden ne machmen niet Dan scande winnen, dijt wel besiet; Dat hebbic wel ondervonden hier; Bedi dat ic was alsoe fier, 31490 Dat ic woude comen te saken Daer ic niet toe ne mochte geraken, Noch sculdech te comene en was, Motic sterven, sijt seker das, Met donre ende met viere dorperlike; 31495 Ende mach secgen gewaerlike, Dat God sint hi ter werelt quam Noit soe fiere wrake en nam Alse hi van mi heeft gedaen.’ Ende si sagen int sitten saen 31500 Verrotte asschen ende el ghene dinc, Daer soe quaet roeke uut ginc, Datter gepijnt waren mede Alle die waren daer ter stede, Ende waren om Lancelote in vresen, 31505 Dat hi verbernt mochte wesen Vanden viere, ende baden hem bi dien, Dat hi van daer hi sat soude vlien, Daermenne niet ne mochte bringen toe Omdat die tafle lach noch doe. 31510 Hi bleef sittende in diere maniere, Ende was ongequetst vanden viere. Die coninc Artur seide tier ure: ‘Ic ne sach noit sulke. aventure. Ic seide altoes dat soude gescien 31515 Wonder int sitten, nu hebbewijt gesien, Ende noch selewijt meer sien, ic wane.’ Die coninc sprac dus Lancelote ane: Ԍanceloet, doet lesen den brief nu, Dien die riddere in die hant leide u.,’ 31520 Hi dede den brief lesen te hant, Daer hi dus in gescreven vant: ‘Dat weten alle nu ter stonde Die ridders vander tafelronde, Dat in paeschdaghe, die leest was, 31525 Geviel int hof des conincs Claudas Datmen onder die jonge liede sprac Int hof van Lancelote van Lac, Ende seiden dat hi was gemeenlike Die stoutste riddere van ertrike; 31530 Dies droghen si over een al, Sonder een riddere, hiet Brumal, Die des conincs Claudas neve was: Hine woude niet volgen das, Maer hi seide tier stonde 31535 Datmen gnoech stoutere vonde. ҈i en es niet so cone,Ӡseide hi, ҁlse gi doet te verstane mi; Want bi den sittene daer hi in sit es Dat vresselike sitten, sijt seker des, 31540 Dat rechte prove es kinlike Vanden besten riddere van ertrike; Ende hi siet altoes ydel die stede: Hadde hi herte ende stouthede, Hi soude int sitten sitten gaen 31545 Ende verclaren der liede waen; Die ene secgen hi es waerlike Die beste riddere van ertrike, Ende andre liede begheven des, Ende seggen dat hijs niet en es, 31550 Ende hi mochte al desen twifel Bi dien sittene vellen wel. Men mach wel bi desen done Secgen dat hi niet en es cone, Ende dat die gene in alre wise 31555 Coenre ware ende van meerre prise Diere in ginge sitten dan, Na die vrese diere es an, Dan hi, van al dat hem noit gesciede.’ Doe seiden die goede liede: 31560 Ҏadien dat Lancelote van Lac Stoutheit daer te sittene gebrac Nieman ne soude soe cone wesen, Dat hire in sate na desen.Ӧnbsp; Hi antwerde alsoe houde 31565 Dat hiere in sitten soude; ҅nde omdat ic wille, ‘sseide hi, Dat die van Gaule weten dat in mi Meerre stoutheit dan in Lancelote es Willic u versekeren des, 31570 Dat ic sitten sal in sinxendaghe Int vresselike sitten, sonder saghe, Ocht om sterven ocht om leven. Ende wille mi onse here geven Die ere, ic saels verbliden; 31575 Ende stervic oec tien tiden, Nieman en sal moghen secgen van desen, Het ne sal bi stoutheiden wesen. Doe lachterde hem die coninc Claudas, Dat hi met sotheiden begrepen was; 31580 Maer hi ne wout laten dor niemen, Hine sciet ute Gaule sniemen, Ende quam al hier ter stede gercet Om te quitene sinen eet; Ende alsoe alse gi moghet sien 31585 Es hem gevallen nu van dien.’ Alse die coninc Artur hadde gehort Die letteren lesen, hi seide vort: Ԅits wonderlike aventure Dat hier es gelesen nu ter ure. 31590 Ic ne houde niet over stouthede Dat dese ridder nu hier dede. Maer dat rechte sotheit was; Want wi sijn alle vroet das, Dat dit sitten, dat hier steet, 31595 Om enen riddere was gereet, Die van ridderscape liden sal Ende van doeghden die ghene al, Die waren vor sinen daghen Ende wapene hadden gedraghen; 31600 Ende ic hebbe wel vernomen, Tierst dat hi hier in sal comen Sal sijn name gescreven staen Opt vresselike sitten, sonder waen. Hier bi secgic dat hi ne dede 31605 Gene stoutheit, maer sothede.’ |
Toen zag hij nevens een haag Een ridder komen gereden, Die begon te naken de plaats; En van dat hij er aan zien mocht 31215 Scheen hij bij gelaat een dappere man. Hij had knecht nog bediende. De koning peinsde wel gelijk Dat het Lancelot was, zonder twijfel. Hij ging neer om het de ridders gelijk te zeggen. 31220 - Ԍaat ons opzitten en gaan Tegen Lancelot zonder ophouden: Ik zag hem komen: hij is hierbij.’ Die ridders sprongen toe en ze Wapenden hen soms te dat uur, 31225 En ze legden bedekkingen Omdat ze wilden spiegelspel houden, En lieten hen bereiden speren. Toen Walewein dat gewaar werd Hij wapende hem en zat op zijn paard. 31230 Hij nam 2 schildknechten beval die, Dat ze goed zouden zijn voorzien Van speren. Ze beloofden het allen Te doen dat hij hen beval, Die vele baronnen volgden toen. 31235 De koning voer uit Carmeloet alzo. De ridders hadden speren genomen Ten eerste dat ze uit waren gekomen, En begonnen onderling te kampen, Dat ze goed deden en met eren. 31240 Toen het Walewein had vernomen Hij brak vele speren in zijn aankomen, En stak ook ridders af tot dien, Dat geen man nee had mogen zien, Hij had hem geprezen, zonder twijfel; 31245 En hij had zoveel gedaan, Eer hij kwam daar Lancelot was, Dat hij van hen 1000 geprezen was, Die in die plaats daar waren. Toen hij Lancelot aan zag komen gegaan 31250 Hij reed voor alle anderen, en hij Riep: ‘Heer Lancelot, hoed u tegen mij.’ Mijn heer Lancelot hoorde hem wel, En wist wel dat het was spel. Hij wachtte op de steek, 31255 Rijdende geheel gemakkelijk. Walewein nee waande niet dat, Dat zijn speer zo sterk was Zoals het sinds scheen, en hij stak Op heer Lancelot schild van Lac. 31260 Lancelot’ s paard was moe gegaan In grote dagreizen, dat het had gedaan, En was zo zeer vermoeid, Dat het die steek niet ontgaan nee mocht Maar viel met Lancelot ter neer. 31265 En Lancelot, die hem daartegen Niet hoedde, en was daar oe Met het wapen toen verladen, Lag zo hard onzer zijn paard, Zodat hij niet opstaan nee mocht. 31270 En mijn heer Walewein nee mocht niet Goed zijn paard houden en scheidde Vandaan, zo droevig van deze, Hij wist niet in welk punt te wezen. En de koning Arthur, die dus 31275 Erg zeer te ongemak was, Hij liet lopen met snelle vaart, En alle de anderen, derwaarts. Daar was Lancelot opgeheven: Men wilde hem aan ander paard geven; 31280 Hij wilde het niet om geen ding, Maar hij zei ten koning: ‘Van dit paard nee scheid ik niet, Om geen, wat zo er geschied; Want ik nooit betere nee zag met ogen, 31285 Noch dat meer mocht gedogen. Al viel het, me nee verwondert niet dat. Omdat het binnen 8 dagen weinig at.’ De koning omhelsde hem na deze En zei hem welkom te wezen 31290 Als een man, die hij allerliefste zag Van allen die leefden op die dag. Toen was daar zo’ n groot feest Onder die kleinste en de grootste, Dat elke man dat mocht verwonderen; 31295 Maar dat Walewein droevig was Nee behoeft niemand te twijfelen, omdat Hij was erf hoffelijk en edel. Hik kwam tot Lancelot toen, En sprak hem droevig toe: 31300 ‘Heer, door God, nee verdriet u niet Dat me tegen u is mis gegaan. Weet wel, dat ik er toe deed Dat was bij rechte onwetendheid.’ Lancelot zei goedertieren: 31305 ‘Ik vergeef het u vriendelijk.,’ Daar was groot feest in de hof, En Hestor was zeer blijde daarvan, Dat hij Lancelot zag met ogen. Hij mocht hem niet gedogen 31310 Van wenen: hij eerde hem zeer En noemde hem broeder en heer. Met zulk feest, zal je verstaan, Was Lancelot te hof ontvangen Op de Pinksterdag, en dus wel, 31315 Die in het jaar ons heren geviel 400 en 26 jaar. Toen ze kwam in de belangrijkste straat daar Vond hij het helemaal behangen Met zijde en met satijn 31320 Met groene, met rode, menigvuldig, Alsof God zelf er komen zou. Toen Lancelot in het paleis kwam, En hem di koningin vernam, Ze was uitermate blijde 31325 En omhelsde hem te die tijd, En deed toen groot feest, Daar het vele lieden toezagen. Ze zei hem welkom te wezen. De koning liet hem ontwapenen na dezen 31330 En liet hem haastig brengen Dure en rijke kleren. Toen verkleedden zich de baronnen En de ridders nar hun doen. De koning was gepareerd, dis geloof het, 31335 En had een kroon op zijn hoofd. Hij ging te processie daarna Te Sint Stevens kerk, die daar De hoofdkerk was van de poort, Zoals ge andermaal hebt gehoord; 31340 En de koningin en de baronnen, En de prinsen, elk naar zijn doen. Toen Lancelot in de kerk kwam En hij dat serpent daar vernam, Daar hem die goede man van sprak, 31345 Die Mordret wijlen dood stak, Hij peinsde dat was waarheid Dat hem die goede man zei; En hij werd gelijk erg droevig, Omdat te niet zou gaan 31350 Zo’ n groot geslacht als hij daar zag Voor zijn ogen op die dag, Om een man alleen; en hij was In erg grote wil dus, Te omdraaien; maar hij dacht 31355 Dat hij het niet goed doen nee mocht Hij sloeg Mordret dood; En kwam dat hij er zich toe zette, Hij zou moeten hierdoor Van al de broeders gehaat wezen. 31360 Dat nee mocht hij niet gedogen: Hierbij scheidde hij van die wil. Hij zag op dat serpent om dat ding, Dan op Mordret, dan op de koning, Zodat hij voortdurend moest zien 31365 Op de ene van hen drie. Hij hardde het zo lang daar, Dat het de koning werd gewaar, En peinsde dat hij niet toen Zonder zaak zo peinsde; 31370 Diergelijke de koningin Werd het bij zijn manieren in bekend, En ze peinsde alzo gauw, Dat ze hem er om vragen zou Ten eerste dat ze met hem alleen was. 31375 Toen de mis daar geindigd was Keerden ze in de zaal gelijk; Het was etenstijd: men ging wassen. Toen men ten eten was gezeten Was daar blijdschap, dat zal je weten, 31380 Dat daar niemand ontbrak te die tijd Van die van de tafelronden, Daar er toen waren nochtans wel 100 en 50 bij getal, Zodat een ridder, die het vernam, 31385 De koning snel dat zeggen kwam. Toen zei de koning al bloot: ‘Neen was Lancelot niet gekomen, De 12 in ware zaken, Die ons gisteren ontbraken, 31390 Nee waren niet gekomen, en ik ben Uitermate blijde van hen, Want ik ze nooit op een dag Allen tezamen nee zag.’ Daar was grote blijdschap daar men at, 31395 En Lancelot, die daar zat De vreselijke zetel nabij, Hij zag letters geschreven daar, Die zeiden: ‘Op deze dag heden hier Moet sterven Brumal die fiere; 31400 En nee sterft hij niet, ons bedriegt Merlijn’ s profetie en liegt.’ Lancelot riep een klerk na deze, En liet hen de letters lezen. Ze zeiden tot hem te dat uur: 31405 ‘Ditis wonderlijk avontuur. Heer, zwijg hiervan, bij dien We wanen dat ge noch heden zal zien Hier geschieden enigerhande ding; Deze letters zijn net gemaakt, 31410 Ja, heden van de dag, heer.’ Hij zei: ‘Ik nee spreek niet meer Na dien dat gij het niet nee aanraadt te doen.’ Ten eerste dat gegeten hadden de baronnen En men die tafel op zou doen 31415 Kwam daar binnen alzo gauw Een goed gewapende ridder Met wapens geheel wit en niet anders Daar hij de koning zag sprak hij hem aan En zei: ‘Heer, heer koning, ik ben 31420 Hier gekomen om te sterven Of om te leven deze maal: Welke dat is nee weet ik niet, Maar ik moet beproeven, wat zo er gebeurt.’ - ‘Dat nee wil ik niet,’ sprak de koning ter vaart, 31425 ‘Dat ge hier te uur laat komen waart, Dat ik te afwenden had macht, Ge had zo’ n ding gewrocht Dat ge zonder dood niet nee mocht ontgaan.’ Hij deed af helm en harnas gelijk; 31430 En toen hij ongewapend was Die daar waren merkten dat, Dat hij was zo’ n mooie man En zulke goede leden daaraan, Zodat hij scheen een man van grote waarde. 31435 En hij weende alzo hard Of hij de hele wereld dood zag. De koning hat hem grote ontferming En zei: ‘Ridder, waarom ween je?’ De ridder sprak: ‘Ik ween omdat 31440 Dat ik tot mijn dood gekomen ben.’ En hij ging over voor hem En voor allen die van de tafelronden, En ging ten zetel te die tijd, Die dat vreselijke zetel heette, 31445 En hij zei tot Lancelot: ‘Nu ziet, Ik moet sterven te deze plaats Om te doen een koenheid Daar ge u nooit toe durfde te zetten. Ik zal gaan zitten zonder letten 31450 In de zetel daar ge nooit in durfde te zitten.’ En ging zitten zonder vrees In de zetel daar nooit een man nee in zat, Hem nee moest berouwen dat. Hij gaf Lancelot in zijn hand 31455 Een brief, en zei gelijk: ԁls ik sterf bid ik u zeer, Dat ge deze brief leest, heer, Voor allen die hier binnen zijn, Dat ze mij daarbij mogen kennen 31460 En mijn geslachte en geviel het me Dat ik gezond blijf, dan zal je Deze brief me terug geven.’ Toen hij neergezeten was Die daarbij waren zeiden gelijk: 31465 Hij had grote dapperheid gedaan, Dat hij in de vreselijke zetel zat; En hi riep kort nadat: ‘Aai God, heer, ik sterf in deze nood.’ Daarna riep hij: ‘Aai Lancelot, 31470 Uw dapperheid, dat zeg ik u, Nee mag me hier niet helpen nu; Ge bent niet diegene die al Die avonturen eindigen zal; Was gij het, ge mocht me uit deze dood 31475 Werpen, waarvan ik in grote nood ben.’ Hij begon zo zwaar te krijsen, Dat zij allen waren in gevaar. Toen kwam daar een stormend vuur, Daar ze toezagen algemeen, 31480 En gaf van boven een val, En verbrandde de ridder geheel, Dat hen allen verwonderde te die tijd, Want ze vlees nog been nee vonden. En binnen die dat hij alzo brandde 31485 Hij riep: ‘Aai koning Arthur, immer toe Met hovaardigheid nee mag men niet Dan schande winnen, die het goed beziet; Dat heb ik wel ondervonden hier; Omdat ik alzo fier was, 31490 Dat ik tot zaken wilde komen Daar ik niet toe nee mocht geraken, Noch schuldig te komen was, Moet ik sterven, zij het zeker dat, Met donder en met vuur schandelijk; 31495 En mag zeggen waarlijk, Dat God sinds hij ter wereld kwam Nooit zo fier wraak nam Zoals hij van mij heeft gedaan.’ En ze zagen in de zetel gelijk 31500 Verrotte as en anders geen ding, Daar zo’ n kwade rook uitging, Dat er gepijnigd mee waren Allen die waren daar ter plaatse, En waren om Lancelot in vrees, 31505 Dat hij verbrand mocht wezen Van het vuur, en branden hem bij dien, Dat hij van daar hij zat zou vlieden, Daar men hem niet nee mocht toebrengen Omdat de tafel nog stond toen. 31510 Hij bleef zitten in die manier, En was niet gekwetst van het vuur. De koning Artur zei te dat uur: ‘Ik nee zag nooit zo’ n avontuur. Ik zei altijd dat er zou geschieden 31515 Wonder in het zitten, nu hebben wij het gezien, En noch zullen we het meer zien, waan ik.’ De koning sprak aldus Lancelot aan: Ԍancelot, laat deze brief nu lezen, Die de ridder u in de hand legde.,’ 31520 Hij liet de brief gelijk lezen, Daar hij aldus in geschreven vond: ‘Dat weten allen nu ter tijd De ridders van de tafelronde, Dat op Paasdag, die laatst was, 31525 Geviel in de hof van koning Claudas Dat men onder de jonge lieden sprak In de hof van Lancelot van Lac, En zeiden dat hij was algemeen De dapperste ridder van aardrijk; 31530 Dus kwamen ze allen overeen, Uitgezonderd een ridder, heet Brumal, Die de neef van koning Claudas was: Hij wilde dat niet volgen, Maar hij zei te die tijd 31535 Dat men genoeg dapperder vond. ҈ij is niet zo koen,Ӡzei hij, Қoals ge mij laat verstaan; Want bij de zetel waar hij in zit is Die vreselijke zetel, zij het zeker dit, 31540 Dat recht te beproeven is kenbaar Van de beste ridder van aardrijk; En het staat altijd leeg die plaats: Had hij hart en dapperheid, Hij zou in de zetel zitten gaan 31545 En verklaren der lieden waan; De ene zegt hij is waarlijk De beste ridder van aardrijk, En andere lieden begeven dit, En zeggen dat hij het niet is, 31550 En hij mocht al deze twijfel Bij die zetel wel laten vellen. Men mag wel hierdoor doen Zeggen dat hij niet koen is, En dat diegene in alle wijze 31555 Koener ware en van grotere prijs Die er in ging zitten dan, Naar de vrees die er aan is, Dan hij, van al dat hem nooit geschiedde.’ Toen zeiden de goede lieden: 31560 ‘Nadien dat Lancelot van Lac Dapperheid daar te zitten ontbrak Niemand neen zou zo koen wezen, Dat hij er in zat na deze.Ӧnbsp; Hij antwoordde alzo gauw 31565 Dat hij er in zitten zou; ҅’En omdat ik wil, zei’ hij, Dat die van Gaule weten dat in mij Grotere dapperheid dan in Lancelot is Wil ik u verzekeren dus, 31570 Dat ik zitten zal in Pinksterdag In de vreselijke zetel, zonder sage, Of om te sterven of om te leven. En wil me onze heer geven Die eer, ik zal verblijden; 31575 En sterf ik ook te die tijd, Niemand zal mogen zeggen van deze, Het nee zal bij dapperheid wezen. Toen lachte hem uit de koning Claudas, Dat hij met zotheid begrepen was; 31580 Maar hij nee wilde het door niemand laten, Hij scheidde uit Gaule spoedig, En kwam alhier ter plaatse gereed Om te kwijten zijn eed; En alzo zoals ge mocht zien 31585 Is hem gebeurd nu van dien.’ Toen de koning Arthur had gehoord De brief lezen, hij zei voort: ‘Ditis een wonderlijk avontuur Dat hier nu ter uur is gelezen. 31590 Ik nee houd het niet voor dapperheid Dat deze ridder nu hier deed. Maar dat het rechte zotheid was; Want we zijn allen bekend dat, Dat de zetel, dat hier staat, 31595 Om een ridder was gereed, Die van ridderschap gaan zal En van deugden diegene allen, Die waren voor zijn dagen En wapens hadden gedragen; 31600 En ik heb wel vernomen, Ten eerste dat hij hierin zal komen Zal zijn naam geschreven staan Op de vreselijke zetel, zonder twijfel. Hierbij zeg ik dat hij nee deed 31605 Geen dapperheid, maar zotheid.’ |
[p. 212] Men dede op die taflen daer: Die jonge liede voren daer naer Ter quiteinen met haren speren. Doe begonsten si bohorderen, 31610 Soe datter selc gequetst uut quam Eer dat spel inde nam. Die coninc was opten muer vander stede, Ende die coninginne mede, Ende die hoghe man van dagen, 31615 Die vanden muer dat spel sagen. Mijn her Walewein was uutgetrect doe, Ende sine brodere daertoe, Ende vele vander tafelronden, Die hen alle setten tien stonden 31620 Te bohorderene; ende van desen Was Lanceloet doe in vresen Datter evelmoet af mochte gescien. Hine wouder niet varen bi dien, Ende beval Bohorde ende Hestore saen 31625 Ende Lyonele, dat sire niet ne gaen. Mijn her Walewein was comen doe In dien mersch, ende joesteerde soe, Dat hi vele speren daer brac Ende vele ridders afstac 31630 Bi prouechen ende bi crachte, Soe dat Lanceloet dachte Dat Walewein meer daer dede dan Hi noit doen sach ontwapenden man. Op dien dach was Lanceloet geseten 31635 Bider coninginnen, suldi weten, Datter nieman bi ne was tien stonden Dan die Lancelote bestonden; Ende hi vertelde hare saen Hoene Morguyen hadde gevaen. 31640 - ԁy Lanceloet,’ seide si na desen, ԁltoes moti te leerne wesen; Hets lanc dat ic u jegen hare riet Te wachtene: ghi ne dedets niet. Anderwerf heeft si gevaen u, 31645 En ghi ne constes u niet gewachten nu. Wat duvle brachtere u weder toe?’ Hi vertellet hare al doe, Hoene bi groter ongetrouwe Daertoe brachte ene joncfrouwe. 31650 - ‘Ende hoe waerdi,’ seide si, ‘binnen dien Dat gi gevaen laecht versien?’ - ‘Ic hadde,’ seit hi, ԩn allen wisen Volheit van goeder spisen; Tallen feesten in allen maniere 31655 Haddic nuwe cledere, ende alsoe diere Alse hadde Artur die coninc; Ende ic was versien van alre dinc Alsoe wel alse noit was man.’ - ‘Ende hoe ontgincdi hare dan?,’ 31660 Seide die coninginne; ende Lanceloet Scaemde hem ende wart roet, Alse dijt hare niet secgen ne dorste. Ende si bat hem sonder vorste Bider trouwen die hi hare sculdech ware, 31665 Dat hijt secgen soude hare. - ‘Ic saelt u secgen,’ seide hi doe, ‘Nadien dat gijs mi maent alsoe: Ic ne hads anders niet gedaen.’ Ende hi seide hare saen: 31670 ‘Vrouwe, mi geviel opten Meydach Daer ic vore ene venstre lach, Dat ic rosen ontspringen vernam Te met dat die sonne op quam, Die mi wel bequamen gemene 31675 Op te siene om ene, Die boven dandre soe scone was Op te siene, dat mi dochte das, Dat dandre varuloes waren alle. Ic peisde om u bi dien gevalle, 31680 Dat gelijc der rosen, die dan Alle dandre met scoenheiden verwan, Alsoe verwondi met scoenheden Alle die vrouwen ter steden, Die met u ten loedzen laghen 31685 Te Kamaloet, ten lesten daghen Dattie tornoy te Kamaloet was. Ende alsic mi bedachte das, Mijn herte wart bedreven daer toe, Datic die roze moeste hebben doe 31690 Daer ic uwes bi gedochte, Nadat ic u niet hebben ne mochte; Ende ic nam met beiden handen Die vinstre ende bracse te handen. Ic voer uter gevancnessen doe. 31695 Ne haddic niet belet geweest alsoe, Ic ware hier weder comen ere; Mi langede herwart soe sere.’ Die coninginne seide: ԁy Lanceloet, Om datmen u hielt over doet 31700 Heftmen mi sulke dinghe geteghen, Daer men wel af hadde geswegen Haddemen u levende gewaent doe.’ Lanceloet sprac al bedroeft daer toe: ‘Vrouwe, wie heeft u scande gedaen dan? 31705 Hi en es nimmer soe mechtech man, Ghine sulets gewroken wesen Tuwen wille.’ Si seide na desen: ‘Hets man, die u heeft meest mesdaen, Ende die u meest haet, sonder waen, 31710 Ende dien gi meest sculdech te haettene wart; Ende dat hi messeide te mi wart, Hi deet in uwer onwerden meer Dan om dinc die hi eer Te mi wart hadde; want, sonder waen, 31715 Ic ne hadde hem niet mesdaen.’ Hi vraghde hare wie dat was. - ‘Het was die coninc Claudas, Die onteerfde uwen vader, Ende die hout u lant algader.,’ 31720 Si vertelde hem al bloet Al dat hare Claudas ontboet. Si seits hem soe vele, Dat hem ginc al uten spele. Hi seide: ‘Diten es tierste niet 31725 Dat mi scande van hem es gesciet; Want alsic lach in die wighe mine, Ende sculdech was oyr te sine Van Gaune ende van Benoyc bede, Ende van Acquitangen mede, 31730 Ende een vanden rijcsten kinden Datmen van mire oude mochte vinden, Maecte hi mi arm, ende nam mede Al mine eervachtechede, Ende hadde mi gedoet tot desen, 31735 Ne hadde mijn vrouwe van Lac gewesen, Die mi op hielt rikeliker sint Dan noit was opgehouden conincs kint. Al dat hi mesdede minen vader, Mi ende minen neven, haddic algader 31740 Moghen versten ende gedoghen tot dien Dat ics minen point hadde gesien; Maer nadien dat soe verre es brocht, Vrouwe, dat ghijt hebt becocht, Dijs niet ne hadt verdient ere, 31745 Ic ne gecrige peys nimmermere Ghine hebbets wrake, soe dat ic hem al Sijn goet, sijn lant af winnen sal: Ic ne salne laten geduren niet In zee, in lande, wats gesciet, 31750 Daermen mach wonen, ic ne salne doet slaen Ende u sijn hoeft sinden, sonder waen.’ - ‘Men sal wel sien,’ seide si doe, ‘Watgi sult doen daertoe. Ic ne werde meer te gemake 31755 Eer wijs beide hebben wrake. [p. 213] Gi soudet oec met rechte ane vaen Al ne hadde hi mi niet mesdaen; Het es u scande, dat hi Soe lange peys [heeft], na dien dat ghi 31760 Die beste ridder vander werelt sijt, Ende soe goede hulpe hebt nu ter tijt Van minen here den coninc Arture. Ende van sire macht al dure Hier sijn int hof, sekerlike, 31765 Die beste ridders van ertrike, Die in u hulpe selen wesen, Biddijs hen; ende boven desen Die ridders vander tafelronde, Die soe ontsien sijn talre stonde, 31770 Die blide selen sijn ende in hogen, Wildi beginnen dat orlogen, Die dat varen meer sulen minnen Dan dat stille licgen hier binnen; Si haten den coninc Claudas. 31775 Ic ben mede wel seker das, Biddijs minen here den coninc, Hine latet om gene dinc, Hine vart met u, ende hine sal Claudase onderdoen van al. 31780 Ghi sijt van ridderscape soe sere Vernaemt, al ne haddi nimmere Ridders met u dan u geslachte, Ende vanden castelen die machte, Die gi hebt onder gedaen, 31785 Sone wanic niet, sonder waen, Dat u in ghenen manieren En gheen man mochte scoffieren, Sonder allene mijn here die coninc. Ic bidde u bi deser dinc, 31790 Dat gi[jt] bestaet, ocht doet bestaen Hestore uwen brodere saen, Ochte uwe neven; ende ontbiet thant U vriende hier in dit lant Ende van anderen lande mede, 31795 Daer gi hebt gedaen grote preuschede, Die al tot u selen comen Tierst dat sijt hebben vernomen.’ Lanceloet antworde te desen: ‘Vrouwe, het sal soe gedaen wesen.,’ 31800 Doe lieten si die tale staen, Ende dat bohorderen was gedaen. Die coninc ginc vanden mure neder, Ende hi sat op sijn pert weder. Si voeren neven die riviere 31805 Ten paleyse ward in diere maniere, Dat die coninc daer ter stede Ene scone vromecheit dede. Daer hi in sinen mantel reet Hi riep op Waleweine ghereet: 31810 ԗalewein, neve, hoet u jegen mi.’ Hi reet te hem wart, ende hi Namene in die middelt, sonder beide, Ende hievene uten ghereide, Ende leidene vor hem op sijn part, 31815 Ende voerdene ter porten wart, Daert alle die liede saghen toe. Si prijsdene ende seiden doe Dat die coninc ware harde faelgant. Lanceloet sprac ter coninginnen te hant: 31820 ‘Ic ne hadde niet gewaent ere Dat dit hadde mogen doen mijn here.’ Si seide: ‘Hi heeft vor desen Herde wonderlijc gewesen, Ende soude sijn opdats te doene ware.,’ 31825 Die coninc seide daer nare: ԗalewein, neve, omdat ic nu Mi meest betrouwede ane u Woudic mine cracht ane u toghen, Wat ic morgen soude doen moghen.,’ 31830 Walewein loech ende seide toe Dat hem lief was alsoe. Savonts alsemen hadde gheten Dede Lanceloet weten Dat hi vander coninginnen horde 31835 Hestore, Lyonele ende Bohorde. Bohort seide: ‘Watsegdijs, here?’ - ‘Ic wille,’ seide hi, ԩn allen kere, Dat gi vart met vele lieden daer. Hebdijs noet ic sal u volgen naer, 31840 Ende ic salne bider genaden Van Gode alsoe begaden, Dat hi sal hebben berouwenesse Van sire groter verradenesse, Alse die quaetste verradere die leeft, 31845 Die jonge kindere onteerft heeft, Ja, conincs kindere, sonder waen.’ Tierst dat si dat hadden verstaen Si loefden onsen here daer af, Die hem sulken wille gaf: 31850 - ԗine willen niet dat gi daer tijdt, Want hi onser meer en ontbijdt.’ Lanceloet ontboet om die dinc Bandemaguse den coninc Ende .xl. andre riddere doe, 31855 Daer hi grote trouwe hadde toe, Ende begonste hen lieden toghen Hoe dat hi woude orlogen; Ende vraeghde ocht si van desen In sine hulpe wouden wesen. 31860 Walewein seide toten coninc: ‘Here, wat antwerdi van deser dinc?’ Die coninc antwerde: ‘Van mi Ende vanden minen mach hi Doen alse metten sinen, 31865 Bedi ic levere hem minen Lichame ende mijn goet al Ende liede, die ic ontbieden sal; Ende wille al sonder sparen Op Claudase met hem varen 31870 Ende hem hulpen onteerven, Ochte ic wilre omme sterven; Want hi es man van ertrike Dien ic meest minne sekerlike; Nochtan sloech hi doet, dats wel becant, 31875 Minen sone Meyliagant, Dinc die ic meest minde; mare Hi dede dor mi daer nare Soe vele ende soe hoveschelike, Dat ict hem vergeve geheellike.,’ 31880 Mijn her Walewein seide doe: ‘Here, gi segt gnoech daer toe; Ware [ic] alse rike man alse gi sijt, Ic holpe hem met al nu ter tijt; Ende dat selve dat ic mach, God weet, 31885 Dats mijn lichame, dats hem ghereet. Ic ne sal hem niet helpen allene; Mine .iiij. broders alle gemene Selen hem met in staden staen, Ende alle die andre, sonder waen, 31890 Die ic met gichten ochte met minnen In mine hulpe mach gewinnen; Ende dat ic van Gaule niet en scede, Het ne doe doet ochte siechede, Eer ic van sinen lande al 31895 Claudase onteerft sien sal.’ Tselve swoer mijn her Ywein doe, Ende alle die daer waren toe. Walewein seide: ‘Te deser dinc Es goet dat wi ontbieden den coninc 31900 Ende horen wat hi segt hier af.’ Si seiden dat hi goeden raet gaf. Doe waren gesint om die dinc Bohort ende Hestor ten coninc, Ende seiden: ‘Die vander tafelronde 31995 Sitten te rade nu ter stonde, [p. 214] Ende namen gerne uwen raet. Si bidden u dat gi ten rade gaet.’ Alse die coninc ten rade quam Die coninc Bandemagus ondernam 31910 Die tale om dat hi vroest was, Ende seide hoe si alle das Over een gedragen waren, Dat si met here souden varen Op Claudase ende hem onteerven, 31915 Ochte in den wille sterven. Tierst dat dat verstont die coninc Hi prijsde sere die dinc Ende seide: ‘wihebt wel gedaen: Ende om dat gi te sekere sult gaen 31920 Ic sal u van mire maisnieden Sinden ende van minen lieden Soe vele, daer gi hebt te done, Claudas ne sal niet sijn soe cone Dat hi uwes sal dorren ontbiden. 31925 Ghi sult mi laten nu ten tiden Lancelote, dat hi moghe wesen In minen geselscap binnen desen; Ende gevalt uwe aventure Dat Claudas jegen u gedure, 31930 Ic ende Lanceloet selen u volgen naer Ende comen met groter macht daer.’ Si drogen over een van diere dinc. Daer na dede comen die coninc Die coninginne ende die baroene 31935 Uter zalen te dien done, Ende toende hen oppenbare Hoe dat daer gesproken ware: Dat wouden die vander tafelronde Op Claudase orlogen tier stonde 31940 Ende hem onteerven ende driven Ute sinen lande, ochte ontliven. - ‘Ende al dit es dor Lanceloets minne. Ic ne wille niet datment beghinne Sonder uwen raet ende u, 31945 Ende versoeke ane u lieden nu Dat gire mede wilt varen.’ Si soudent doen, seiden si, sonder sparen. Men dede doe comen sonder letten Clerke, die in scrijfte souden selten 31950 Die ghene die geloefden die dinc. Dierste was Karados die coninc, Die cort arm hiet; daer naer Screven si Bandemaguse den coninc daer Ende den coninc Yone, 31955 Ende enen coninc van groten doene, Kabarantijn van Cornuwaelge: Dese .iij. coninge, sonder faelge, Sworen ende deden heet das, Te varne opten coninc Claudas 31960 Met al hare mogentheden, Vanden lande niet ne sceden Eer hi onteerft ware al bloet, Hen ne lette siecheit ochte doet. Alle dandre deden selken eet 31965 Die coninc seide dat si gereet .xx.m. man ende mere Hebben souden van groter were. Alse die eede waren gedaen Dankes hen her Lanceloet saen. 31970 Die coninc seide tier tijt: ‘Ghi heren, ic bevele u dat gi sijt, Ende u macht ende u maghe, In Sinte Marien Magdalenen dage Te Lonnen in die stat, daer sal 31975 U behoefte te dire vart wesen al. |
Men deed de tafels weg daar: De jonge lieden voeren daarna Ter carrousel met hun speren. Toen begonnen ze een spiegelgevecht, 31610 Zodat er sommigen gekwetst uit kwamen Eer dat spel einde nam. De koning was op de muur van de plaats, En de koningin mede, En de hoge mannen van dagen, 31615 Die van de muur dat spel aanzagen. Mijn heer Walewein was doen uitgetrokken, En zijn broeder daartoe, En velen van de tafelronden, Die hen alle zetten te die tijd 31620 Te spiegelgevecht; en van dezen Was Lancelot toen in vrees Dat er gramschap van mocht geschieden. Hij wilde er daarom niet gaan, En beval Bohort en Hestor gelijk 31625 En Lionel, dat ze er niet nee gaan. Mijn heer Walewein was toen gekomen In het broekland, en kampte zo, Dat hij vele speren daar brak En vele ridders afstak 31630 Bij dapperheid en bij kracht, Zodat Lancelot dacht Dat Walewein meer daar deed dan Hij nooit doen zag ongewapende man. Op die dag was Lancelot gezeten 31635 Bij de koningin, zal je weten, Dat er niemand bij nee was te die tijd Dan die Lancelot bestonden; En hij vertelde haar gelijk Hoe hem Morgaine had gevangen. 31640 - ‘Aai Lancelot,’ zei ze na deze, ԁltijd moet je te leren wezen; Het is lang geleden dat ik u tegen haar aanraadde Te behoeden: gij nee deed het niet. Andermaal heeft ze u gevangen, 31645 En gij nee kon u niet behoeden nu. Wat duivel bracht u er weer toe?’ Hij vertelde het haar al toen, Hoe hem bij grote ontrouw Daartoe bracht een jonkvrouw. 31650 - ‘En hoe was je,’ zei ze, ‘binnen dien Dat ge gevangen lag voorzien?’ - ‘Ik had,’ zei hij, ‘en alle wijzen Volheid van goede spijzen; Te alle feesten in alle manieren 31655 Had ik nieuwe kleren, en alzo duur Als had Arthur de koning; En ik was voorzien van alle dingen Alzo goed als nooit een man had.’ - ‘Enhoe ontging je haar dan?,’ 31660 Zei de koningin; en Lancelot Schaamde zich en werd rood, Als die het haar niet nee durfde te zeggen. En ze bad hem zonder vrees Bij de trouw die hij haar schuldig was 31665 Dat hij het haar zeggen zou. - ‘Ik zal het u zeggen,’ zei hij toen, ‘Nadien dat gij het me alzo vermaant; Ik nee had het anders niet gedaan.’ En hij zei haar gelijk: 31670 ‘Vrouwe, me geviel op een meidag Daar ik voor een venster lag, Dat ik rozen ontsprongen vernam Te met dat de zon op kwam, Die me goed bekwamen algemeen 31675 Op te zien om ene, Die boven de anderen zo mooi was Op te zien, dat me leek dat, Dat alle anderen kleurloos waren. Ik peinsde om u bij dat geval, 31680 Dat gelijk de roos, die dan Alle de anderen met schoonheid overwon, Alzo overwon je met schoonheid Al die vrouwen ter plaatse, Die met u ten uitkijkplaats lagen 31685 Te Carmeloet, ten laatste dagen Dat het toernooi te Carmeloet was. En toen ik me dat bedacht, Mijn hart werd gedreven daartoe, Dat ik die roos toen moest hebben 31690 Daar ik u bij gedacht, Nadat ik u niet hebben nee mocht; En ik nam met beide handen Dat venster en brak het gelijk. Ik voer toen uit de gevangenis. 31695 Nee had ik niet belet geweest alzo, Ik was hier eerder terug gekomen; Mij verlangde herwaarts zo zeer.’ De koningin zei: ‘Aai Lancelot, Omdat men u voor dood hield 31700 Heeft men mij zulke dingen aangewreven, Daar men wel van had gezwegen Had men u toen levend gewaand.’ Lancelot sprak geheel bedroefd daar oe: ‘Vrouwe, wie heeft u dan schande gedaan? 31705 Hij is nimmer zo’ n machtige man, Ge zal gewroken wezen Tot uw wil.’ Ze zei na daarvan: ‘Het is een man, die u heeft meest misdaan, En die u meest haat, zonder twijfel, 31710 En die ge meest schuldig te haten bent; En dat hij me zei tot mij waart, Hij deed in uw onwaarde meer Dan om een ding die hij eerder Tot mij waart had want, zonder twijfel, 31715 Ik nee had hem niets misdaan.’ Hij vroeg haar wie dat was. - ‘Het was de koning Claudas, Die onterfde uw vader, En die houd uw land allemaal.,’ 31720 Ze vertelde hem al bloot Al dat haar Claudas ontbood. Ze zei hem zoveel, Dat het hem ernst werd. Hij zei: ‘Ditis het eerste niet 31725 Dat me schande van hem is geschied; Want toen ik in mijn wieg lag, En schuldig was erfgenaam te zijn Van Gaune en van Benewijc beide, En van Aquitaine mede, 31730 En me een van de rijkste kenden Dat men van mijn ouderdom mocht vinden, Maakte hij me arm, en nam mede Al mijn erfgoed, En had me gedood tot dezen, 31735 Nee had mijn vrouwe van Lac geweest, Die me rijk ophield sinds Dan nooit was opgehouden konings kind. Al dat hij misdeed mijn vader, Mij en mijn neven, had ik allemaal 31740 Mogen uitstellen en gedogen tot dien Dat ik mijn punt had gezien; Maar nadien dat het zo ver is gebracht, Vrouwe, dat gij het hebt bekocht, Die het niet nee eerder had verdiend, 31745 Ik nee krijg nimmermeer vrede Ge hebt wraak, zodat ik hem al Zijn goed, zijn land afwinnen zal: Ik nee zal hem laten verduren niet In zee, in land, wat er geschiedt, 31750 Daar men mag wonen, ik nee zal hem dood slaan En u zijn hoofd zenden, zonder twijfel.’ - ‘Men zal wel zien,’ zei ze toen, ‘Watge daartoe zal doen. Ik nee wordt meer te gemak 31755 Eer wij beiden hebben wraak. Ge zou het ook met recht aanvangen Al nee had hij mij niets misdaan; Het is uw schande, dat hij Zo lang vrede heeft, nadien dat gij 31760 De beste ridder van de wereld bent, En zo’ n goede hulp hebt nu ter tijd Van mijn heer de koning Arthur. En van zijn macht al door Hier zijn in de hof, zeker, 31765 De beste ridders van aardrijk, Die in uw hulp zullen wezen, Bid gij het hen; en boven dezen De ridders van de tafelronde, Die zo ontzien zijn te alle tijden, 31770 Die blijde zullen zijn en verheugd, Wilde je beginnen die oorlog, Die dat gaan meer zullen beminnen Dan dat stil liggen hier binnen; Ze haten de koning Claudas. 31775 Ik ben mede wel zeker dat, Bid gij het mijn heer de koning, Hij laat het om geen ding, Hij gaat net met u, en hij zal Claudas onderdoen van alles. 31780 Ge bent van ridderschap zo zeer Vermaard, al nee had je nimmer Ridders met u dan uw geslacht, En van de kastelen de macht, Die ge hebt onder gedaan, 31785 Zo waan ik niet, zonder twijfel, Dat u in geen manieren En geen man mocht schofferen, Uitgezonderd alleen mijn heer de koning. Ik bid u bij dit ding, 31790 Dat gij het bestaat, of laat bestaan Hestor uw broeder gelijk, Of uw neven; en ontbiedt gelijk Uw vrienden hier in dit land En van anderen landen mede, 31795 Daar ge hebt gedaan grote dapperheid, Die allen tot u zullen komen Ten eerste dat zij het hebben vernomen.’ Lancelot antwoordde tot deze: ‘Vrouwe, het zal zo gedaan wezen.,’ 31800 Toen lieten ze het gesprek staan, En dat spiegelgevecht was gedaan. De koning ging van de muur neder, En hij zat op weer op zijn paard. Ze voeren nevens de rivier 31805 Ten paleis waart in die manier, Dat de koning daar ter plaatse Een mooie dapperheid deed. Daar hij in zijn mantel reed Hij riep op Walewein gereed: 31810 ԗalewein, neef, hoed u tegen mij.’ Hij reed tot hem waart, en hij Name hem bij het midden, zonder wachten, En hief hem uit het zadel, En legde hem voor hem op zijn paard, 31815 En voerde hem ter poort waart, Daar het alle lieden toezagen. Ze prezen hem en zeiden toen Dat de koning was erg dapper. Lancelot sprak ter koningin gelijk: 31820 ‘Ik nee had niet gewaand eerder Dat dit had mogen doen mijn heer.’ Ze zei: ‘Hij is voor deze Erg wonderlijk geweest, En zou het zijn opdat het te doen was.,’ 31825 De koning zei daarna: ԗalewein, neef, omdat ik nu Me meest vertrouwde op u Wilde ik mijn kracht aan u tonen, Wat ik morgen zou mogen doen.,’ 31830 Walewein lachte en zei toe Dat hem lief was alzo. ‘s Avonds toen men had gegeten Liet Lancelot weten Dat hij van de koningin hoorde 31835 Hestor, Lionel en Bohort. Bohort zei: ‘Watzeg je, heer?’ - ‘Ik wil,’ zei hij, ԩn op alle manieren, Dat ge gaat met vele lieden daar. Heb je het nodig ik zal u na volgen, 31840 En ik zal genaden bidden Van God alzo verkrijgen, Dat hij zal hebben berouw Van zijn grote verraad, Als di kwaadste verrader die leeft, 31845 Die jonge kinderen onterfd heeft, Ja, konings kinderen, zonder twijfel.’ Ten eerste dat ze dat hadden verstaan Ze loofden onze heer daarvan, Die hem zulke wil gaf: 31850 - ‘we willen niet dat gij daar gaat, Want hij ons meer verwacht.’ Lancelot ontbood om dit ding Bandemagus de koning En 40 andere ridders toe, 31855 Daar hij groot vertrouwen in had toen, En begon hen lieden te tonen Hoe dat hij oorlogen wilde; En vroeg of ze van dezen In zijn hulp wilden wezen. 31860 Walewein zei tot de koning: ‘Heer, wat antwoord je van dit ding?’ De koning antwoordde: ‘Van mij En van de mijnen mag hij Doen als met de zijne, 31865 Omdat ik lever hem mijn Lichaam en al mijn goed En lieden, die ik ontbieden zal; En wil al zonder ophouden Op Claudas met hem gaan 31870 En hem helpen onterven, Of ik wil er om sterven; Want hij is een man van aardrijk Die ik zeker het meest min; Nochtans sloeg hij dood, dat is wel bekend, 31875 Mijn zoon Meliagant, Ding die ik meest minde; maar Hij deed voor mij daarna Zoveel en zo hoffelijk, Dat ic het hem geheel vergeef.,’ 31880 Mijn heer Walewein zei toen: ‘Heer, ge zegt genoeg daartoe; Was ik alzo rijke man zoals gij bent, Ik hielp hem met alles nu ter tijd; En dat zelfde dat ik mag, God weet, 31885 Dat is mijn lichaam, dat is hem gereed. Ik nee zal hem niet helpen alleen; Mijn 4 broeders algemeen Zullen hem mee bijstaan, En al de anderen, zonder twijfel, 31890 Die ik met giften of met minnen In mijn hulp mag gewinnen; En dat ik van Gaule niet scheidt, Tenzij dood of ziekte, Eer ik van al zijn land 31895 Claudas onterfd zal zien.’ Hetzelfde zwoer mijn heer Ywein toen, En allen die daar waren toe. Walewein zei: ‘Tot dit ding Is het goed dat we ontbieden de koning 31900 En horen wat hij hiervan zegt.’ Ze zeiden dat hij goede raad gaf. Toen waren om dat ding gezonden Bohort en Hestor ten koning, En zeiden: ‘Die van de tafelronde 31995 Zitten te raad nu ter tijd, En namen graag uw raad. Ze bidden u dat ge ten raad gaat.’ Toen de koning ten raad kwam De koning Bandemagus ondernam 31910 Het gesprek omdat hij het verstandigste was, En zei hoe ze allen dus Overeen gekomen waren, Dat ze met leger zouden gaan Op Claudas en hem onterven, 31915 Of hij in de wil sterven. Ten eerste dat dit verstond de koning Hij prees zeer dat ding En zei: ‘Ge hebt goed gedaan: En omdat ge te zekere zal gaan 31920 Ik zal u van mijn manschappen Zenden en van mijn lieden Zoveel, als ge daar nodig hebt, Claudas nee zal niet zo koen zijn Dat hij op u zal durven wachten. 31925 Ge zal mij laten nu ten tijd Lancelot, dat hij mag wezen In mijn gezelschap binnen dezen; En gebeurt uw avontuur Dat Claudas tegen u verduurt, 31930 Ik en Lancelot zullen u navolgen En met grote macht daar komen,’ Ze kwamen overeen van dat ding. Daarna liet de koning komen De koningin en de baronnen 31935 Uit de zaal tot dat doen, En toonde hen openbaar Hoe dat daar gesproken was: Dat die van de tafelronde wilden Op Claudas oorlogen te die tijd 31940 En hem onterven en drijven Uit zijn land, of ontlijven. - ‘En al dit is door Lancelot’ s minne. Ik nee wil niet dat men het begint Zonder uw raad u, 31945 En verzoek aan uw lieden nu Dat ge mee wil gaan.’ Zo zouden het doen, zeiden ze, zonder ophouden. Men liet toen komen zonder letten Klerken, die in schrift zouden etten 31950 Diegene die dat ding beloofden. De eerste was Karados de koning, Die korte arm heette; daarna Schreven ze Bandemagus de koning daar En de koning Ryoen, 31955 En een koning van grote doen, Kabarantijn van Cornwall: Deze 3 koningen, zonder falen, Zwoeren en deden eed dat, Te gaan op de koning Claudas 31960 Met al hun mogendheid, Van het land niet nee scheiden Eer hij onterfd was al bloot, Hen nee lette ziekte of dood. Alle de anderen deden zo’ n eed 31965 De koning zei dat ze gereed 20 000 man en meer Hebben zouden van grote verweer. Toen die eden waren gedaan Bedankte hen heer Lancelot gelijk. 31970 De koning zei te die tijd: ‘Gij heren, ik beveel u dat ge bent, En uw macht en u verwanten, In Sint Maria Magdalena dag Te Londen in de stad, daar zal 31975 Uw behoefte ter die vaart wezen al. |
Alsi in die tale waren Quam Brinol van Pleiche gevaren Daer binnen, dien hadde Bohort Verwonnen, alse gi hebt gehort, 31980 Ter brucgen van Corbenyc, die das Vraghde wie Lanceloet was. Men wijsden hem: alsoe saen Gaf hi hem Lancelote gevaen Van Bohorts halven van Gaunes. 31985 Lanceloet bat Bohorde des, Dat hi hem seide wie hi ware. Bohort antwerde daer nare: ‘Here, hi es gewaerlike, Een der beste van ertrike; 31990 Ende ic rade dat gine nu Onhout te vaerne met u.’ Lanceloet onthieltene tier stede, Dat die ander gerne dede, Want hi sere begerde tier stonde 31995 Kinnesse an die vander tafelronde. Dus was dat orloge begonnen daer, Daer Claudas omme daer naer Onteerft wart ende des lants verdreven, Ende daer omme lieten hare leven 32000 .M. man onder jonc ende out, Die daer of ne hadden gene scout. Daer waren doe .ij. speirres int hof Van Gaule omme comen daer of Te verhoerne wat daer ware, 32005 Ende om te bringene niemare In Gaule van Arture den coninc, Hoe dat stonde met sire dinc, Ende ochte Lanceloet daer soude comen. Ende alsi dat hadden vernomen 32010 Si waren te mayert daer of Ende ruemden te hant dat hof. Si maecten in Vlaendren hare vart, Ende van daer te Bonoyc ward, Dar si vonden den coninc Claudas, 32015 Die van sinxenen daer bleven was. Hi vraghde hen lieden tien stonden Wat si in Arturs hof hadden vonden? Si seiden: ‘Sint dat God was geboren Ne sach man sulc hof noch te voren 32020 Alse die coninc Artur hielt nu; Ende nimmermeer ne sal, secgic u, Alsoe rike hof houden gheen man, Het ne ware dat hijt selve hielde dan. Ghi mogt u wel bewanen das, 32025 Dat dat hof gehouden was Ter quader tijt tuwen behoef, bedi Ghi sulter onteerft wesen bi Eer een jaer, u ne hulpe onse here.’ Claudas scoffierde hem sere. 32030 Hi vraghde den bode hoe? Die bode antwerde hem doe: Ԍanceloet heeft sulke hulpe vonden An die vander tafelronden, Dat hi u sal comen orlogen 32035 Met sulker macht, gi ne sult mogen Niet hem gestaen enen dach.’ Dit was ene dinc die sere verwach Claudase. Hi seide te hant: ԅs Lanceloet dan comen in dat lant?,’ 32040 Die knape antwerde: ‘Ja hi.’ Claudas was tonpeyse daerbi: Hi seide: ‘Ic ne micte niet Op hare comen. Wetstu iet Ochte die coninc iet sal liden 32045 Selve die zee nu ten tiden?’ - ‘Neenn hi, here, noch Lanceloet mede.’ Claudas seide doe: ne lede Die coninc die zee niet noch Lanceloet, Hem ne worde ghene noet, 32050 Ende dandre souden gescoffiert wesen. Die coninc ontboet na desen Sine mage ende sine man, Daer hi hem meest betroude an. Hi seide hen die niemare 32055 Ende vraghde wat hare raet ware [p. 215] Wat hi doen soude te dien? Hi seide: Ԗonden si mi onversien, Het soude mi rouwen suarlike, Verloric so lichtelike 32060 Dat mi soe sere te pinen wart.’ Die drossete antwerde ter vart: ‘Here, op dit orloge moeghdi Harde lettel micken, dunke mi; Die al die werelt omme rede 32065 Ne vonde niwerinc te ghere stede So riken coninc alse gi sijt. Ic rade dat gijs hare ontbijt Al seker, ende doet u man ontbieden; Want gi sultse metten lieden 32070 Die van u lant houden scoffieren Sonder meer, in allen manieren; Ende ontbiet den keiser van Rome Tybere, dat hi te u come, Diere gerne sal comen met al, 32075 Tierst dat hi dit weten sal.’ Die heren volghden alle das Den drossete; soe dede Claudas, Die scire letteren maken dede [Ende senden te diere stede.] 32080 - ‘Nu gheraet mi vort,’ seide Claudas, ‘Ic hebbe grote sorghe das, Dat die liede van desen lande mi Int inde sulen falgieren, bedi Dat ic hare natuerlijc here niet ne ben.,’ 32085 Ende sijn neve antwerde hem: ԏntbiet alle die ghene nu, Die hare lant houden van u, Dat si jegen u ende uwe mage Te Gaunes comen in Sente Jans daghe; 32090 Ende segt den genen dan Daer gi twifel hebt an, Dat si alle rumen u lant Met al haren goede te hant, Het ne si dat si gestadelike 32095 U dienen willen ende getrouwelike. Ende ochte si dlant rumen, wel si; U sulen gnoech lieden bliven bi. Ende willen si u bliven mede, Ghi sult hen geven ter stede 32100 Soe scone gichten, dat si u meer Vrient selen sijn dan si waren eer.’ - ‘Lieve neve,’ sprac Claudas doe, ‘Ic wille gerne doen alsoe.’ Hi ontboet sine man na desen, 32105 Dat si te Gaunes souden wesen In Sente Jans dage daer nare. Men wiste doe die niemare, Dat die van Logres tien tiden Op die van Gaunes wouden striden. 32110 Die ridders waren om die sake, Die groet ende stout waren, te gemake; Want si hadden, dochte hen alsoe, Te lange in peyse geweest doe. Die coninc ontboet daer nare 32115 Die knapen die brachten die niemare. Hi seide: ‘Bericht mi daer of, Waerdi in sinxendaghe in Arturs hof?’ Deen seide dat si int paleys aten Daer die coninc at, ende daer saten 32120 Die gesellen vander tafelronde. - ‘Engeviel daer tier stonde Ghene aventure?’ seide Claudas. Die knape seide: ‘Sijt seker das, Daer geviel die vremste aventure 32125 Die ic noit sach tenegher ure, Die ic vertelt hadde eer, Maer dat gijs sout hebben seer.’ Doe seide hi hem hoe dat Brumalt int vresselike sitten sat, 32130 Alsoe alsmen hier vore las, Ende hoe hi daer geclaeght was. Die coninc Claudas seide daer naer: ‘Ic mach wel secgen, over waer, Dat ic hebbe verloren nu ter stont 32135 Den besten riddere, die mi bestont, Sonder Kanarde, sinen broder, allene. Dit es mi ene scade niet clene, Bedi ware hi nu levende man, Ic souder mi meer betrouwen an 32140 Int orloge jegen die van Logres Dan an ymanne die hier es.’ Claudas bleef in rouwe groet Om Brumalts sijns neven doet. Ende die rouwe was hem soe swaer, 32145 Dat hine ondecte daer naer Sinen drossete, diere antwerde toe, Alse die een seker ridder was doe Ende een goet, maer dat hem lette Ene sonderlinge sware smette, 32150 Dat hi een deel verradere was Also alse was sijn oem Claudas: ‘Het was scade van siere doet, here, Hi was een vroem goet riddere sere; Al es hi doet nochtan ne sidi 32155 Niet algader onder daer bi: U sijn bleven vele goeder man, Daer dueght ende sekerheit es an, Die u niet in enegher noet Gebreken selen toter doet. 32160 Ne hout niet meer talen van desen, Het ne mach anders niet wesen. Ochte ghine minnet in sijn leven, Mijnt die ziele ues neven.’ Daerna vertelde die coninc 32165 Brumalts .iij. brodere dese dinc, Die des hadden grote droefhede; Mar dor Claudas wille, ende mede Om dat si dat wel kinnen, Dat sire niet mede ne mochten winnen, 32170 Troesten si hen ende seiden al bloet, Dat si ne mochten van sire doet Ghene scande hebben, ende si vordien Ghenen man ne hadden gesien Soe sterven tenegher stede 32175 Om te provene stouthede. Die coninc Claudas bleef .ij. dage daer; Ende opten derden dach daer naer Sciet die coninc Claudas van dane, Ende begonste te gane 32180 Te sinen castelen, die hi dede Van spisen ende van dranke mede Ende van lieden versien. Die hi cranc vant Dede hi vermaken, te hant, Ende Trebes, den casteel dien hi af wan 32185 Daer te voren den coninc Ban, Dedi so vast maken, datten vordien Noit nieman so vast hadde gesien; Ende hi dede doe in desen Sine beste seriante wesen, 32190 Om dat hi so vast sach di stede Ende soe werechtech mede, Datse hen niet dorsten vervaren Van besittene in .x. jaren, Men brachtse te bedervenessen 32195 Met angiene oft met veranessen. In Sente Jans avonde quam Die coninc te Gaunes, daer hi vernam Vele liede, ende daer nare Seidi den baronen oppenbare, 32200 Ende den ridders, vander onminnen Die di van Logres wilden beginnen; ‘Ende om dat ic nine wille Dat enech man lude oft stille In mine geselscap si, 32205 Hine minne met goeder herten mi, [p. 216] Soe biddic u, heren, nu ter tijt, Die hier van desen lande sijt, Dies here ic nine ben natuerlike, Oft gi nine wilt getroulike 32210 Mi dinen, dat gi wech vard met al Waer dat u best becomen sal, Ende vord met u uter stede Algader uwe richede. Ic ne wilre niet af houden, 32215 Ende van mi en werdijs niet bescouden Al sceeddi van hier; bedi Ic hebbe u vele liever van mi, Ende gi in nerenste ende in scerne U pijnt mi te deerne, 32220 Dan gi bi mi ward inden lande Ende dan ward mine viande; Want gene sake en es Meer tontsiene, sijt seker des, Dan met hem houden nacht ende dach 32225 Sinen viant, die hem deren mach.’ Die vanden lande som worden Harde blide alsi dit horden, Dattiet doen woude metten haren Uten lande mochten varen. 32230 Si drogen over een daer mede Wel na alle vander stede, Dat si Claudas souden laten Ende varen harre straten Tharen rechten here, daer hi was; 32235 Ende si seiden: ‘Here, her Claudas, Gi hebt ons geloeft, here, Dat gi ons selt doen gene dere An lijf an goet, bidien Seldi morgen eer prime wel sien 32240 Wie varen oft hier bliven sal.’ Hi sekeret hen lieden al Alse coninc, dat hem nine soude Messcien, die wech varen woude. Si vergaderden hare goet 32245 Ende haer harnasch metter spoet; Si torsten[t] op hare paerde Ende dadent voren harre vaerde. Si vorden wech al dat si mochten Van dingen die hen goet dochten. 32250 Het was doen weten dlant al dure, Dat wech mochten varen ter ure Alle die wech wouden varen. Alse die liede dies seker waren Doen porden al gemeinlike 32255 Uten lande arme ende rike; Si seiden: ԗine bliven niet Met Claudase, wat ons gesciet.’ Ende si maecten hare vard Dor Vlanderen te Bertangen ward. 32260 Vier dage nadat si scieden Ute des conincs van Gaunes lieden Vrachde die coninc hoe vele datter waren? Ende sijn maech seide: Ԕwaren, Here, ons en sijn niet bleven nu 32265 Ridders no seriante, secgic u, Boven .ccc.; ende die coninc Seinde hem om die dinc, Ende hi seide: ‘Waren si Inden lande bleven met mi, 32270 Si hadden mi onteerft al. God die geve hem goet geval, Die te minen behoef den raet vant Daer si mede ruemden mijn lant; Want hi was een vroet man, 32275 Sach hire doe selke bate an Alsicker ane hebbe vonden.’ Hi gaf grote gichten tien stonden Den genen dire bleven waren doe, Ende merrede hen haer leen daer toe, 32280 Ende dede hen grote ere, Ende hiltse hem bi vort mere, Alse die hi betroude, sonder waen, Dat si hem in staden souden staen. Hi ontboet ridders ende seriante 32285 Al omtrent ane alle cante. Daer quamen te dien tiden Soe vele liede in allen siden, Sine man ende andere liede, Die quamen met groter maisnide, 32290 Ende die gewins hadden noet. Daer was cortelike soe groet Ridderscap vergadert, dat das Groet wonder hadde Claudas; Maer hi ontfincse eerlike 32295 Ende gaf hen meldelike, Dat hen allen wonder dochte Waer hi dat goet nemen mochte Dat hi hen soe meldelijc gaf; Ende si spraken dus daer af, 32300 Sine begerden nembermere Over dien anderen here, Ende dat si noit te genen stonden Soe melden genen ne vonden, Die sinen mannen soe vele gaf: 32305 Si prisdene sere daer af. Aldus wari Claudas die coninc Sire liede herte bi dire dinc, Si souden hen laten doden, seiden si, Eer si souden gedogen dat hi 32310 Binnen haren live verlore dlant. Daer quamer soe vele te hant Bider meltheit diemen an hem vernam: Eer sinte Marien Magdalenen dach quam Mochtmen sien dachlike 32315 Wel .m. man [comen], die eerlike Wel waren berect, metten haren, Onder ridders ende seriante, die waren Vrome liede ende van groter were. Dus was Claudas versien van here. 32320 Ende om dattie stat van Gaunes doe Rike was ende alre starcs toe Ende van vaster were bi geliken Van beide den conincriken, Vorsach hi hem te dien, 32325 Dat hise wel dede versien Van ridders ende van wapen, Van serianten ende van knapen Ende van spisen ende dat daertoe dochte, Ten alre besten dat hi mochte, 32330 Om dattie van buten te gere ure Ende souden mogen comen ten mure, Oft si van buten beseten waren. Hi dede den tor bewaren Met selfscotters herde vrodelike. 32335 Om dat hi niemanne in ertrike Soe wel en betroude als sinen soene, Die wert was ende van groten doene, Hi hem van sinen lieden al Die herscapie na hem beval. 32340 Die sone ontfinese vriendelike Ende antierrede alsoe erlike Ocht sine broders waren doe. Die rudder was lanc ende starc toe, Ende welgemaect van allen leden, 32345 Ende van groter scoenheden, Ende out van .xxvi. jaren, Ende hiet Claudijn, twaren. Hi was soe wert, datmen int lant Niemanne hem gelijc ne vant 32350 Sonder Kannart, die Brumarts broder was, Daer men hir te voren af las Dat hi sterven moeste omdat Hi int vreselike sitten sat. Desen .ij. rudders beval 32355 Die coninc te leidene de liede al. [p. 217] Si deden al hare macht des, Ende bleven in die stat te Gaunes. Alse die bode comen was, Dien te Rome sinde Claudas, 32360 Hi dede Claudase verstaen Hoe te Rome was vergaen: Hoe die keyser in sinte Jans dage starf, Daer ombe geweent was menech warf; Ԏiet bedi alsi hadden gesien 32365 U letteren si sciden na dien Si souden u gerne in staden staen.’ Ende hi gaf hem die letteren saen, Diemen hem sinde, ende Claudas Riep enen clerc diese las. 32370 Hi lasse ende seide: ‘Here, Die van Rome groten u sere Alse vremden man, die es binnen Der werelt, die si meest minnen; Ende onbieden dat si om skeysers doet 32375 U niet ne begeven teser noet. Omdat si genen keyser en hebben nu Sulen si dese warf sinden u Haren meesterraet vander stede, Ende alse vele liede daer mede 32380 Alsi sulen vergaderen moghen. Ende moeghdi tot dien gedoeghen, Die coninc en sal u dan Niet moghen deren vort an.’ Alse Claudas die dinc horde 32385 Hi was blide om die worde, Ende gaf den bode, die hem brochte Die letteren, soe dats hem mochte Gedinken dat hem was gegeven. Hi bleef rike man al sijn leven. 32390 Claudas seide: ‘Na dat ic gome Dat hir comen sal die macht van Rome Ic ne ontsie niet dat die van Logres Mi mogen deren, sijt seker des.’ Nu salic die tale, laten staen 32395 Van Claudase, ende sal ane vaen Van Arture ende Lancelote van Lac, Daer ic lange niet af ne sprac. |
Toen ze in dat gesprek waren Kwam Brinol van Pleiche gegaan Daar binnen, die had Bohort Overwonnen, zoals ge hebt gehoord, 31980 Ter brug van Cambonoyc, die dat Vroeg wie Lancelot was. Men wees hem: alzo gelijk Gaf hij hem Lancelot gevangen Vanwege Bohort van Gaunes. 31985 Lancelot bad Bohort dit, Dat hij hem zei wie hij was. Bohort antwoordde daarna: ‘Heer, hij is waarlijk, Een der beste van aardrijk; 31990 En ik raad aan dat ge hem nu Ophoudt te gaan met u.’ Lancelot onthield hem te die plaats, Dat de ander graag deed, Want hij zeer begeerde te die tijd 31995 Kennis aan die van de tafelronde. Dus was de oorlog begonnen daar, Daar Claudas om daarna Onterfd werd en van het land verdreven, En daarom lieten hun leven 32000, 1000 man onder jong en oud, Die daarvan nee geen schuld hadden. Daar waren toen 2 spionnen in de hof Van Gaule om gekomen daaraf Te horen wat daar was, 32005 En om nieuws te brengen In Gaule van Arthur den koning, Hoe dat het stond met zijn ding En of Lancelot daar zou komen. En toen ze dat hadden vernomen 32010 Ze waren ontsteld daarvan En ruimden gelijk de hof. Ze makten in Vlaanderen hun vaart, En vandaar te Benewijc waart, Daar ze vonden de koning Claudas, 32015 Die van Pinkster daar gebleven was. Hij vroeg hen lieden te die tijd Wat ze in Arthur’ s hof hadden gevonden? Ze zeiden: ‘Sinds dat God was geboren Nee zag men zulk hof noch tevoren 32020 Zoals de koning Artur nu hield; En nimmermeer nee zal, zeg ik u, Alzo rijke hof houden geen man, Tenzij dat hij het zelf hield dan. Ge mag u wel wanen dat, 32025 Dat dit hof gehouden was Ter kwade tijd tot uw behoefte, omdat Ge zal er bij onterfd wezen Eer een jaar, helpt u niet onze heer.’ Claudas schoffeerde hem zeer. 32030 Hij vroeg de bode hoe? De bode antwoordde hem toen: Ԍancelot heeft zulke hulp gevonden Aan die van de tafelronden, Dat hij u komen zal beoorlogen 32035 Met zulke macht, ge nee zal mogen Niet tegen hem staan een dag.’ Dit was een ding die zeer vreesde Claudas. Hij zei gelijk: ԉs Lancelot dan gekomen in dat land?,’ 32040 De knaap antwoordde: ‘Ja hij.’ Claudas was te onvrede daarbij: Hij zei: ‘Ik nee mikte niet Op hun komen. Weet u iets Of de koning iets zal gaan 32045 Zelf de zee nu ten tijden?’ - ‘Neen hij, heer, noch Lancelot mede.’ Claudas zei toen: nee ging De koning de zee niet noch Lancelot, Tenzij het wordt die nood, 32050 En de anderen geschoffeerd zouden wezen. De koning ontbood na deze Zijn verwanten en zijn mannen, Daar hij het meeste op vertrouwde. Hij zei hen dat nieuws 32055 En vroeg wat hun raad was Wat hij doen zou tot die? Hij zei: Ԗonden ze me onvoorzien, Het zou me zwaar berouwen, Verloor ik zo gemakkelijk 32060 Dat me zo zeer te pijnen was.’ De drost antwoordde ter vaart: ‘Heer, op deze oorlog mag je Erg weinig mikken, lijkt me; Die al de wereld om reed 32065 Nee vond nergens te geen plaats Zo’ n rijke koning zoals gij bent. Ik raad aan dat gij op ze wacht Geheel zeker, en laat u mannen ontbieden; Want ge zal ze met de lieden 32070 Die van u land houden schofferen Zonder meer, in alle manieren; En ontbiedt de keizer van Rome Tiberius, dat hij tot u komt, Die er graag zal komen met allen, 32075 Ten eerste dat hij dit weten zal.’ De heren volgden dat allen De drost; zo liet Claudas, Die snel brieven maken liet En zond ze te die plaatsen. 32080 - ‘Nu raad me voort aan,’ zei Claudas, ‘Ik heb grote zorg dat, Dat de lieden van dit land mij In het einde zullen falen, omdat Dat ik hun natuurlijke heer niet nee ben.,’ 32085 En zijn neef antwoordde hem: ԏntbiedt al diegene nu, Die hun land houden van u, Dat ze tegen u en uw verwanten Te Gaunes komen met Sint Jans dag; 32090 En zeg diegenen dan Daar ge twijfel aan hebt, Dat ze allen ruimen uw land Met al hun goed gelijk, Tenzij dat ze gestadig 32095 U dienen willen en getrouw. En als ze het land ruimen, wel zij; U zullen genoeg lieden bij blijven. En willen ze u blijven mede, Gij zal hen geven ter plaatse 32100 Zo’ n mooie gift, zodat ze u meer Vriend zullen zijn dan ze eerder waren.’ - ‘Lieve neef,’ sprak Claudas toen, ‘Ik wil graag alzo doen.’ Hij ontbood zijn mannen na deze, 32105 Dat ze te Gaunes zouden wezen In Sint Jans dag daarna. Men wist toen dat nieuws, Dat die van Londen te die tijd Op die van Gaunes wilden strijden. 32110 De ridders waren om die zaak, Die groot en dapper waren, te gemak; Want ze hadden, dachten ze alzo, Te lang in vrede geweest toen. De koning ontbood daarna 32115 De knapen die brachten dat nieuws. Hij zei: ‘Bericht me daarvan, Waren jullie in Pinksterdag in Arthur’ s hof?’ De ene zei dat ze in het paleis aten Daar de koning at, en daar zaten 32120 De gezellen van de tafelronde. - ‘Engeviel daar te die tijd Geen avontuur?’ zei Claudas. Die knaap zei: Ԛij het zeker dat, Daar geviel het vreemdste avontuur 32125 Dat ik nooit zag te enig uur, Die ik eerder verteld had, Maar dat gij er moeite mee zou hebben.’ Toen zei hij hem hoe dat Brumal in de vreselijke zetel zat, 32130 Alzo zoals men hiervoor las, En hoe hij daar beklaagd was. De koning Claudas zei daarna: ‘Ik mag wel zeggen, voor waar, Dat ik heb verloren nu terstond 32135 De beste ridder, die me bestond, Uitgezonderd Kanarde, zijn broeder, alleen. Dit is me een grote schade, Omdat was hij nu een levende man, Ik zou er me meer aan vertrouwen 32140 In de oorlog tegen die van Londen Dan aan iemand die hier is.’ Claudas bleef in grote rouw Om Brumal zijn dode neef. En die rouw was hem zo zwaar, 32145 Dat hij het verhaalde daarna Zijn drost, die er toe antwoordde, Als die een zekere ridder was toen En een goede, maar dat hem lette Een bijzondere zware smet, 32150 Dat hij een deel verrader was Alzo als was zijn oom Claudas: ‘Het was schade van zijn dood, heer, Hij was een dappere goede ridder zeer; Al is hij dood nochtans nee ben je 32155 Niet helemaal onder daarbij: U zijn gebleven vele goede mannen, Daar deugd en zekerheid aan is, Die u niet in enige nood Ontbreken zullen tot de dood. 32160 Nee spreek niet meer van deze, Het nee mag niet anders wezen. Of ge hem minde in zijn leven, Mint de ziel die u is neven.’ Daarna vertelde de koning 32165 Brumal’ s 3 broeders dit ding, Die dus hadden grote droefheid; Maar vanwege Claudas, en mede Omdat ze dat wel kennen, Dat ze er niets mede nee mochten winnen, 32170 Troostten ze hen en zeiden al bloot, Dat ze nee mochten van zijn dood Geen schande hebben, en ze voordien Geen man nee hadden gezien Zo sterven te enige plaats 32175 Om dapperheid te beproeven. De koning Claudas bleef 2 dagen daar; En op de derde dag daarna Scheidde de koning Claudas vandaan, En begon te gaan 32180 Tot zijn kastelen, die hij liet Van spijzen en van drank mede En van lieden voorzien. Die hij zwak vond Liet hij vermaken, gelijk, En Trebes, het kasteel die hij afwon 32185 Daar tevoren de koning Ban, Liet hij zo vast maken, zodat het voordien Nooit niemand zo vast had gezien; En hij deed toen in deze Zijn beste bedienden wezen, 32190 Omdat hij die plaats zo vast zag En zo weerbaar mede, Dat ze zich niet bang hoefde te maken Van bezetten in 10 jaren, Men bracht het tot bederf 32195 Met krijgswerktuig of met verraad. In Sint Jans avond kwam De koning te Gaunes, daar hij vernam Vele lieden, en daarna Zei hij de baronnen openbaar, 32200 En de ridders, van de onmin Die diegene van Londen wilden beginnen; ‘Enomdat ik niet wil Dat enige man op enige wijze In mijn gezelschap is, 32205 Hij mint mij met een goed hart, Zo bid ik u, heren, nu ter tijd, Die hier van dezen landen bent, Diens heer ik niet natuurlijk ben, Of ge niet wil getrouw 32210 Mij dienen, dat ge geheel weg gaat Waar dat u het beste bekomen zal, En voert met u uit de plaats Allemaal uw rijkheid. Ik nee wil er niets van houden, 32215 En van mij word je niet gescholden Al scheidde je van hier; omdat Ik heb u vele liever van mij, En ge in vlijt en in scherts U pijnigt me te deren, 32220 Dan ge bij was in het land En dan was mijn vijand; Want geen zaak ik Meer te ontzien, zij het zeker dus, Dan met hem houden nacht en dag 32225 Zijn vijand, die hem deren mag.’ Die van het land worden sommigen Erg blijde toen ze dit hoorden, Dat die het doen wilde met de zijne Uit het land mochten gaan. 32230 Ze kwamen overeen daarmee Bijna allen van de plaats, Dat ze Claudas zouden verlaten En gaan hun straten Tot hun rechte heer, daar hij was; 32235 En ze zeiden: ‘Heer, heer Claudas, Ge hebt ons beloofd, heer, Dat ge ons geen deer zou doen Aan lijf aan goed, bij dien Zal je morgen eer priemtijd wel zien 32240 Wie gaan of hier blijven zal.’ Hij verzekerde het alle lieden Als koning, dat hen niets zou Misgaan, die weg gaan wilden. Ze verzamelden hun goed 32245 En hun harnas met een spoed; Ze torsten het op hun paarden En lieten het voeren hun vaart. Ze voerden weg alles dat ze mochten Van dingen die hen goed dachten. 32250 Het was laten weten door het hele land, Dat weg mochten gaan te dat uur Allen die weg wilden gaan. Toen de lieden dus zeker waren Doen gingen ze algemeen 32255 Uit het land armen en rijken; Ze zeiden: ‘we blijven niet Met Claudas, wat ons geschiedt.’ En ze maakten hun vaart Door Vlaanderen te Bretagne waart. 32260 Vier dagen nadat ze scheiden Uit de lieden van koning van Gaunes Vroeg de koning hoeveel dat er waren? En zijn verwant zei: ‘Inderdaad, Heer, ons zijn niet gebleven nu 32265 Ridders nog bedienden, zeg ik u, Boven 300; en de koning Zegende hem om dat ding, En hij zei: ‘Waren ze In het land gebleven met mij, 32270 Ze hadden me geheel onterfd. God die geeft hen goed geval, Die tot mijn behoefte de raad vond Daar ze mee ruimden mijn land; Want hij was een verstandig man, 32275 Zag hij er toen zulke baat aan Zoals ik er aan heb gevonden.’ Hij gaf grote giften te die tijd Diegenen die er toen waren gebleven, En vergrootte hun leen daartoe, 32280 En deed hen grote eer, En hield ze bij hem voort meer, Als die hij vertrouwde, zonder twijfel, Dat ze hem bij zouden staan. Hik ontbood ridders en bedienden 32285 Al omtrent aan alle kanten. Daar kwamen te die tijden Zoveel lieden aan alle zijden, Zijn mannen en andere lieden, Die kwamen met grote manschappen, 32290 En die gewin nodig hadden. Daar was gauw zo groot Ridderschap verzameld, dat dit Grote verwondering had Claudas; Maar hij ontving ze prachtig 32295 En gaf hen mild, Zodat hen allen wonder dacht Waar hij dat goed nemen mocht Dat hij hen zo mild gaf; En ze spraken aldus daarvan, 32300 Ze begeerden nimmermeer Voor een andere heer, En dat ze nooit te geen tijd Zo’ n milde nee geen vonden, Die zijn mannen zoveel gaf: 32305 Ze prezen hem zeer daarvan. Aldus won Claudas de koning Zijn lieden hart bij dat ding, Ze zouden zich laten doden, zeiden ze, Eer ze zouden gedogen dat hij 32310 Binnen hun leven verloor het land. Daar kwamen er zoveel gelijk Bij de mildheid die men aan hem vernam: Eer Sint Maria Magdalena dag kwam Mocht men zien dagelijks 32315 Wel 1000 man komen, die schitterend Goed waren uitgerust, met de haren, Onder ridders en bedienden, die waren Dappere lieden en van grote verweer. Dus was Claudas voorzien van leger. 32320 En omdat de stad van Gaunes toen Rijk was en aller sterkste toen En van vast verweer bij gelijkenis Van beide de koninkrijken, Voorzag hij hem tot dien, 32325 Dat hij het goed liet voorzien Van ridders en van wapens, Van bedienden en van knapen En van spijzen en dat daartoe deugde, Ten aller beste dat hij mocht, 32330 Omdat die van buiten te geen uur Zouden mogen komen ten muur, Als ze van buiten bezet waren. Hij liet de toren bewaken Met belegerinsgwerktuig erg dapper. 32335 Omdat hij niemand in aardrijk Zo goed vertrouwde zoals zijn zoon, Die waardig was en van grote doen, Hij hem van al zijn lieden De heerschappij aan hem beval. 32340 De zoon ontving ze vriendelijk En hanteerde ze alzo eerlijk Of het zijn broeders waren toen. Die ridder was lang en sterk toe, En goed gemaakt van alle leden, 32345 En van grote schoonheid, En oud van 26 jaren, En heette Claudijn, inderdaad. Hij was zo waardevol, dat men in het land Niemand hem gelijk nee vond 32350 Uitgezonderd Kannart, die Brumal’ s broeder was, Daar men hier tevoren van las Dat hij sterven moest omdat Hij in de vreselijke zetel zat. Deze 2 ridders beval 32355 De koning te leiden al de lieden. Ze deden al hune macht dus, En bleven in de stad te Gaunes. Toen de bode gekomen was, Die te Rome zond Claudas, 32360 Hij liet Claudas verstaan Hoe het te Rome was vergaan: Hoe de keizer op Sint Jans dag stierf, Waarom menigmaal was geweend; Ԏiet omdat toen ze hadden gezien 32365 Uw brieven scheiden ze na dien Ze zouden u graag bijstaan.’ En hij gaf hem die brieven gelijk, Die men hem zond, en Claudas Riep een klerk die het las. 32370 Hij las het en zei: ‘Heer, Die van Rome groeten u zeer Als vreemde man, die is binnen De wereld, die ze meest minnen; En ontbieden dat ze vanwege de dood van de keizer 32375 U niet nee begeven te deze nood, Omdat ze geen keizer nu hebben Zullen ze deze maal u zenden Hun opperste raadsman van de plaats, En alzo vele lieden daarmee 32380 Als ze zullen mogen verzamelen, En mag ge tot dien gedogen, De koning zal u dan Niet mogen deren voortaan.’ Toen Claudas dat ding hoorde 32385 Hij was blijde om die woorden, En gaf de bode, die het hem bracht Die brieven, zodat het hem mocht Gedenken dat hem was gegeven. Hij bleef een rijke man al zijn leven. 32390 Claudas zei: ‘Nadat ik het bezie Dat hier komen zal de macht van Rome Ik nee ontzie niet dat die van Londen Mij mogen deren, zij het zeker dus.’ Nu zal ik de woorden laten staan 32395 Van Claudas, en zal aanvangen Van Arthur en Lancelot van Lac, Daar ik lang niet nee van sprak. |
Nu vertelt hier die sage Datten naesten dach na sinxendaghe 32400 Die coninc ontboet tere stede Die gesellen vander questen ende mede Coninghe ende hertogen Ende graven ende andere hoghen Baroenen, die daer waren voeren, 32405 Dat si souden comen horen Die aventuren, die hadden vonden Die gesellen binnen dien stonden Dat si waren buten den hove. Omdat Lanceloet vanden gelove 32410 Eerst zake ende begin was Versochten die coninc vor das. Lanceloet antwerde daer toe: ‘Ic moet secgen na dien dat ghi wilt alsoe. Here, alswi waren gesceden 32415 Onder ons .iiij. van deser steden, Bandemagus, Bohort, Gaheret ende ic, Wi reden alle .iiij. enen stic, Dat wi ten castele quamen Vanden witten Dorne, ende vernamen 32420 Dat die garchoene gemeinlike Mordrette leidden dorperlike, Daer wine af loesten doe, Ende verbernden de stat toe. Wi voeren ten castele saen, 32425 Dar mijn her Ywein lach gevaen, Ende wi verloestene daer. Here, op den anderen dach daer naer Soe reden wi soe verre vort, Tere stat, dar mijn neve Behort 32430 Vacht jegen Manduite den gigant, Die de starcste was diemen vant; Dien sloech hi doet: dat sagen min Gesellen dan nu sijn hir in. Ende als wi van danen scieden 32435 Wi setten dach onder ons lieden Weder te vergaderne daer Op alre heiligen dach daer naer. Wi scieden onder ons alsoe, Ende ic voer allene doe. 32440 Mijn gepens was doe meest, Dat ic int ongeweechde foreest Varen soude, daer ic wilen liet Lionele alsic van hem sciet. Ende alsic rect dar wart 32445 Quam ene joncfrouwe in mine vart, Die mi leidde daer ic vacht Jegen enen ridder van groter cracht, Ja, die starcste die ic hadde gesien. Alsic doet hadde geslagen dien 32450 Vandic daer hi hadde gevaen Vele rudders, die som, sonder waen, Gesellen vander questen waren. Ic losedese alle sonder sparen. Ic voer van dane ende quam an ene 32455 Joncfrouwe, die reet allene, Ende si leidde mi int hof binnen Te Morgueynen der elvinnen, Wijf die leef die mi haet meest, Daer si woende in een foreest. 32460 Daer was mi gegeven drinken .i. dranc, Dat ic mi selven wart soe cranc, Dat ic al mine cracht verloes saen, Ende si mi daer hielt gevaen Twee wintere ende .i. somer mede dure. 32465 Mi geviel sulke aventure, Dat ic brac eene yserine Vinstre daer met groter pine, Ende ic ontvoer alsoe hare. Ic vant .i. rudder daer nare, 32470 Die met .i. scichte was ter stont In sine knye dorscoten ende gewont; Ic vant Bandemaguse den coninc daer Siec, die mi seide al claer, Dat alle die gesellen vander queste 32475 Verloren waren, minste ende meeste. Ic bat den wart dat hi soude Mi laten proven, ocht hi woude, Ocht ic den scicht uut trecken mochte; Maer hi was dies nine rochte, 32480 Ende en wouds niet gedoghen mi, Dat hem sint berou alse hi Wiste wie ic was dat ware. Ic voer den anderen dach daer nare Ten vremden cylanden int hof, 32485 Daer die coninc Ragoer here was of, Die Lyoneel helt gevaen, Dien ic loeste, sonder waen, Ende voerdene tere abdien gereet, Die cleine aelmoesene heet. 32490Ic voer ten verbodenen berge te hant, Daer ic Bohorde minen neve vant, Ende ic vacht jegen hem toe. Hi hielt in vangnessen doe .xiiij. rudders van hir in; 32495 Die [ic] alle loeste, niet eenen min.’ Lanceloet seide hem daer naer Hoe dat hise alle liet daer Ende van hem sciet bi nachte, Daer nieman hem jegen ne wachte, 32500 Ende voer in dat foreest te hant, Daer hi sijns oudervader lichgame vant, Ende die tombe bloedde embertoe, Die .ij. liebarde wachten doe; Ende die wallende fonteyne, die al 32505 Walt, ende niet daer af cesseren en sal [p. 218] Eer die goede ridder comt daer, Die sitten sal, oppenbaer, Int vreselike sitten, dat en es Te nieman els behoef gereet, sijt seker des; 32510 Ende als hi comt sal alsoe saen Die heyte vander fonteinen vergaen. Hi vertelde hem na dien Vanden herte, die hi hadde gesien, Die ene ketene diere gnocch 32515 Van goude an sinen hals droech. Dien hert leidden .vi. lieberde, Diene hoedden alse werde Als die moeder hoet har kint; Mar men sal niet weten en twint 32520 Die betekenesse daer af vor dien Dat die leste queste sal gescien Vanden grale, ende si sal Dan wel na gheint sijn al. Alse hi [van] Waleweine soude tellen 32525 Ende vanden .iij. gesellen Die met hem waren, hoe hise vant, Hi seide tot den coninc thant: ‘Ic lach met eenen rudder tere stont, Here, daer ic soe tilike op stont, 32530 Dat die dach noch doe niet op ne qnam, Soe dat ic vore mine wapine nam Mijns hers Keyes wapene dan Ende deedse vor de mine an. Ic quam tere bruggen gevaren, 32535 Daer .iiij. ridders waren, Die de brugge wachten ende waenden das, Dat ic Keye de drossate was. Ic moeste jegen hem joesteren daer: Ic stacse alle af, ende daer naer 32540 Quamic in een dal, daer ic vant .iiij. ridders, soe dat een te hant Mi op liep om josteren: Ic moeste mi jegen hem weren; Ic staken af, ende .ij. andere doe, 32545 Ende daerna den vierden toe. Ende alsic en wech varen soude, Seide tot mi alsoe houde Die rudder die mi eirst versochte Ende an dat joesteren brochte: 32550 ‘Rudder, ic ne weet wie gi sijt; Maer als ghi thuys comen sijt Suldi mogen metter waerheit spreken Dat ghi hebt afgesteken Met enen spere heren Waleweine 32555 Ende Hestore ende heren Yweine Ende Sagrimore.ӠAlsict horde Ic was drove om dese worde: Ic warp scilt ende spere ter erde Ende reet wech mire verde 32560 Al dat ic mochte, met groten rouwe. Savonts quamic tere joncfrouwe, Die mi herde blidelike ontfinc. Ende eer ic van danen ginc Quam des conincs dochter van Brangoere daer, 32565 Ende toende mi een kint daer naer, Dat alre scoenste datic vor dien Noit met oghen hadde gesien; Ende si maecte mi wel cont Bi goeden littekene tier stont, 32570 Ende bi der gedane seker das, Dat dat selve Bohorts kint was. Ic ne sach noit kint enen man Soe wel geliken als hem dede dan. Ende omdat ic mesdade an dat, 32575 Ne seidic niet dat si mi bat, Secgic Bohorde oppenbare Dat si van hem beclaegt hare, Dat hi, als hi van hare sciet, Geloefde, dat hi en dede niet: 32580 Hi hadde gelof gedaen van dien, Dat hise bin den jare soude sien. Dit sijn mine aventuren, here; Ic ne secgere u niet mere.’ Die coninc dede die aventuren 32585 Alle bescriven tire uren, Om dat weten mochten bi desen Die sine oyre souden wesen Dat wonder, dat Lanceloet dede In sinen live met sire pruefthede. 32590 Alse die daer waren hadden verstaen Sine wort, si seinden hen saen, Bi dien, dat hem alsoe wel In elker stat daer hi was gevel. Maer wi dat blide was doe, 32595 Bohort peinsde emmertoe Alsi vanden kinde die worde, Die Lanceloet daer seide, horde, Hadde een ander man die wort Dan Lanceloet bracht vort, 32600 Hine hadden gemint nemmermere, Si mesquamen hem soe sere; Maer omdat hi sijn here was Soe sweech hi daer te hant das. Niet bedi hi pensde alsoe houde 32605 Dat hine bescernen soude Van Pelles dochter, sonder sage, Als hi tijt ende point sage. |
Nu vertelt hier de sage Dat de volgende dag na Pinksterdag 32400 De koning ontbood te ene plaats De gezellen van het avontuur en mede Koningen en hertogen En graven en andere hogen Baronnen, die derwaarts voeren, 32405 Dat ze zouden komen horen De avonturen, die hadden gevonden De gezellen binnen die tijd Dat ze waren buiten de hof. Omdat Lancelot van de belofte 32410 Eerste zaak en begin was Verzocht hem de koning voor dat. Lancelot antwoordde daartoe: ‘Ik moet zeggen nadien dat gij het alzo wil. Heer, toen we waren gescheiden 32415 Onder ons 4 van deze plaats, Bandemagus, Bohort, Garhies en ik, We reden alle 4 een stuk, Dat we ten kasteel kwamen Van de witte Dorens, en vernamen 32420 Dat die schildknapen algemeen Mordret leidden schandelijk, Daar we hem toen van verlosten, En verbrandden de plaats toe. We voeren ten kasteel gelijk, 32425 Daar mijn heer Ywein lag gevangen, En we verlosten hem daar. Heer, op de volgende dag daarna Zo reden we zo ver voort, Te ene plaats, daar mijn neef Bohort 32430 Vocht tegen Manduit de gigant, Die de sterkste was die men vond; Die sloeg hij dood: dat zagen mijn Gezellen dan die nu zijn hierin. En toen we vandaan scheidden 32435 We zetten een dag onder ons lieden Weer te verzamelen daar Op Allerheiligen dag daarna. We scheidden onder ons alzo, En ik voer alleen toen. 32440 Mijn gepeins was toen meest, Dat ik in het bos zonder wegen Gaan zou, daar ik wijlen liet Lionel toen ik van hem scheidde. En toen ik derwaarts reed 32445 Kwam een jonkvrouw in mijn vaart, Die me leidde daar ik vocht Tegen een ridder van grote kracht, Ja, de sterkste die ik had gezien. Toen ik hem dood had geslagen dien 32450 Vond ik daar hij had gevangen Vele ridders, die sommigen, zonder twijfel, Gezellen van het avontuur waren. Ik verloste ze allen zonder ophouden. Ik voer vandaan en kwam aan een 32455 Jonkvrouw, die reed alleen, En ze leidde me de hof binnen Te Morgaine de elf, Wijf die leeft die me het meeste haat, Daar ze woonde in een bos. 32460 Daar was me gegeven te drinken een drank, Zodat ik zelf zo zwak werd Dat ik gelijk al mijn kracht verloor, En ze me daar gevangen hield Twee winters en een zomer mede door. 32465 Me geviel zo’ n avontuur, Dat ik brak een ijzeren Venster daar met grote pijn, En ik ontkwam haar alzo. Ik vond een ridder daarna, 32470 Die met een pijl was terstond In zijn knie doorschoten en gewond; Ik vond Bandemagus de koning daar Zie, die me al helder zei, Dat al de gezellen van het avontuur 32475 Verloren waren, kleinste en grootste. Ik bad de waard dat hij zou Mij laten beproeven, als hij wilde, Of ik de pijl uittrekken mocht; Maar hij was het die het niets kon schelen, 32480 En wilde het me niet gedogen, Dat hem sinds berouwde toen hij Wist wie ik was dat ware. Ik voer de volgende dag daarna Ten vreemde eiland in de hof, 32485 Daar de koning Ragoer heer van was, Die Lionel hield gevangen, Die ik verloste, zonder twijfel, En voerde hem gereed ter een abdij, Die kleine aalmoes heet. 32490 Ik voer gelijk ten verboden berg, Daar ik Bohort mijn neef vond, En ik vocht tegen hem toen. Hij hield in gevangenis toen 18 ridders van hier in; 32495 Die ik allen verloste, niet een minder.’ Lancelot zei hen daarna Hoe dat hij ze allen liet daar En van hen scheidde bij nacht, Daar niemand zich tegen nee hoedde, 32500 En voer in dat bos gelijk, Daar hij zijn grootvader’ s lichaam vond, En de tombe bloedde immer toe, Die 2 leeuwen bewaakten toen; En die wellende fontein, die altijd 32505 Welt, en niet daarvan ophouden zal Eer die goede ridder daar komt, Die zitten zal, openbaar, In de vreselijke zetel, dat is Tot niemand anders behoefte gereed, zij het zeker dus; 32510 En als hij komt zal alzo gelijk De hitte van de fontein vergaan. Hij vertelde hen na dien Van het hert, die hij had gezien, Die een ketting droeg duur genoeg 32515 Van goud aan zijn hals droeg. Dat hert leidden 6 leeuwen, Die het hoedden alzo waard Als de moeder behoedt haar kind; Mar zal er niets van weten 32520 De betekenis daarvan voordat Dat het laatste avontuur zal geschieden Van de graal, en het zal Dan bijna geheel geindigd zijn. Toen hij van Walewein zou vertellen 32525 En van de 3 gezellen Die met hem waren, hoe hij ze vond, Hij zei tot de koning gelijk: ‘Ik lag met een ridder te die tijd, Heer, daar ik zo tijdig opstond, 32530 Dat die dag noch toen niet op nee kwam Zodat ik voor mijn wapens nam Mijn heer Keye’ s wapens dan En deed ze voor de mijne aan. Ik kwam te ene brug gegaan, 32535 Daar 4 ridders waren, Die de brug bewaakten en waanden dat, Dat ik Keye de drost was. Ik moest tegen hen kampen daar: Ik stak ze allen af, en daarna 32540 Kwam ik in een dal, daar ik vond 4. ridders, zodat de ene gelijk Op me liep om te kampen: Ik moest me tegen hem verweren; Ik stak hem af, en de 2 anderen toen, 32545 En daarna de vierde toe. En toen ik weg wilde gaan, Zei tot mij alzo gauw De ridder die me eerste verzocht En aan dat kampen bracht: 32550 ‘Ridder, ik nee weet wie ge bent; Maar als ge thuis gekomen bent Zal je met waarheid mogen spreken Dat ge hebt afgestoken Met een speer heer Walewein 32555 En Hestor en heer Ywein En Sagramor.ӠToen ik het hoorde Ik was droevig om deze woorden: Ik wierp schild en speer ter aarde En reed mijn vaart 32560 Alles dat ik mocht, met grote rouw. ‘s Avonds kwam ik te ene jonkvrouw, Die me erg blijde ontving. En eer ik vandaan ging Kwam de konings dochter van Brangores daar, 32565 En toonde me een kind daarna, Dat aller mooiste dat ik voor die Nooit met ogen had gezien; En ze maakte me wel bekend Bij goed teken te die tijd, 32570 En bij de gedaan zeker dat, Dat datzelfde Bohort’ s kind was. Ik nee zag nooit een kind een man Zo goed gelijken zoals die dan deed. En omdat ik misdeed aan dat, 32575 Nee zei ik niet dat ze me bad, Zeg ik Bohort openbaar Dat ze van hem zich beklaagde Dat hij, toen hij van haar scheidde, Beloofde, dat hij niet deed: 32580 Hij had belofte gedaan van dien, Dat hij haar binnen het jaar zou zien. Dit zijn mijn avonturen, heer; Ik nee zeg er u niet meer.’ De koning liet die avonturen 32585 Allen beschrijven te dat uur, Omdat weten mochten hierdoor Die zijn erfgenaam zouden wezen Dat wonder, dat Lancelot deed In zijn leven met zijn dapperheden. 32590 Toen die daar waren hadden verstaan Zijn woorden, ze zegenden hen gelijk, Bij dien, dat hem alzo goed In elke plaats daar hij was geviel. Maar wie dat blijde was toen, 32595 Bohort peinsde immer toe Toen hij van het kind die woorden, Die Lancelot daar zei, hoorde, Had een andere man die woorden Dan Lancelot voort gebracht, 32600 Hij had hem nimmermeer gemind, Het ontstelden hem zo zeer; Maar omdat hij zijn heer was Zo zweeg hij daar al gelijk van dat. Niet omdat hij peinsde alzo gauw 32605 Dat hij hem beschermen zou Van Pelles dochter, zonder sage, Als hij tijd en punt zag |
Die coninc bat Waleweine daer naer Sine aventuren te secgene daer. 32610 Walewein seide: ‘Here, alsic vel In die queste ic reet doe wel Menege dachvard al dure, Dat ic ne vant ghene aventure Daer ic vele af tellen mach; 32615 Maer ic quam op alre heligen dach Daer die gesellen onderlinge Hadden geset hare vergaderinge. Si quamen alle gader tire stede, Sonder Lanceloet ende Bohort mede, 32620 Daer wi ombe weder bestonden Die queste ten selven stonden, Ende setten termine daer naer Ter selver stat te comene dar. Ic reet menegen dach daer nare, 32625 Vragende om niemare Van Lancelote emmertoe. Ic reet menegen dach alsoe, Ende quam int wonderlijc eylant, Daer ic Mordrette gevaen vant, 32630 Daer ic jegen den rudder vacht Vanden eylande, die met sire cracht Mi hadde doet geslagen daer, Ocht ic hem; maer Dat daer eene joncfrouwe quam, 32635 Die dat gevecht ondernam, Ende maecte pays van ons altoe. Ic leidde Mordrette met mi doe Uten eylande, Godweet, Wedert den lieden was lief of leet. 32640 Ic vant Merlijns bedde in dat eylant, Daer elc, dire op slaept, te hant Verliest sinen sin, sijt seker des, Om dat die stat betovert es; Ende als hire ute es gegaen 32645 Comt hi hem weder, sonder waen. Ende daer sijn te soe vele steden Crachte van wonderlijcheden, Nieman en soude geloven van dien, Hine hadse selve gesien. 32650 Daer es die cracht van al gemeinlike Der toverien van ertrike. Men siet daer sulc wonder openbaer, Comt die beste ridder vander warelt daer, Hi vint daer sine gelike te hant. 32655 Negeen ridder en sal in dat eylant [p. 219] Conen soeken soe sterke aventure, Hine salse daer vinden telker ure. In dat eylant (in de selve vart) Vandic dat aventurlike suaert, 32660 Dat die hulte so groet heef, Datse ne geen man die nu leef Metter hant omgripen en mach; Ende mi seide op eenen dach Een heremite daticker af sterven moet, 32665 Ende datter mi [mede] slaen sal doet Man vander warelt die mi meest mint, Ende van manscape en bestaet twint; Ende dat mijn broder van desen, Mordret, occysoen sal wesen. 32670 Alsic geruemt hadde dat eylant Reetdic soe verre, datic vant Hestore van Mares, dien Helyan Gevaen hielt. Ende ic verwan Helyan met wapenen soe, 32675 Datic Hestore verloeste doe. Alsic vandaer sciet ic voer te hant Int vreeselike foreest, daer ic vant Des conincs drossate Ausart, Vanden welden lande, in de vart, 32680 Die beroepen was van sconines soens doet, Dies ic hadde ontfarmenesse groet, Dat ic den camp over hem nam. Ende alst te vechtene quam Was Gaheret jegen mi, 32685 Mijn broder, gewapent, ende hi Ne kinde mi niet, noch ic hem mede. Wi vochten soe lange hede, Datter deen bleven ware Cortelike, maer dat icken dare 32690 Bi sinen suerde bekinde: Doe maecten wi pays ende Waren beide drove tier stont, Dat elc anderen hadde gewont. Van daer soe voeric danen; ic quam 32695 Ten verbodenen berge, daer ic vernam Dat .i. ridder daer op was, sonder waen, Dien gheen riddere ne mochte wederstaen Met wapenen, ende menne wiste mi niet Te secgene hoe die ridder hiet. 32700 Keye die drossate ontriet mi Daer boven te gane, bedi Dat ic soe sere gewont was; maer Ic ne liet niet in ginc daer, Daer ic jegen Bohorde vacht. Ne gheen 32705 En kinde den anderen van ons .ij. Soe dat ic soe lange jegen hem vacht, Dat mi faelgierde mine cracht; Ende hi dede mi onder soe, Dat ic mi opgeven moeste doe. 32710 Ic was in vancnessen gedaen. Daer wasic onlange, sonder waen, Dat van onsen gesellen quamen daer Deen vore ende dander naer, Die hi alle gader nochtan, 32715 Wel tote .xiiij., verwan, Die alle daer gevaen lagen. Ende wine waren te ghenen dagen Verloest worden; mare Dat mijn her Lanceloet quam dare, 32720 Die jegen Bohorde vacht soe, Dat wi worden wel geware doe, Dat hi boven was vanden stride. Si onderkinden hem tien tide, Ende si maecten pays, daer wi 32725 Alle worden verlost bi. Dit es al dat mi es gesciet Sint datic vanden hove sciet.’ Dic coninc deedt al scriven daer. Hestor seide de sine daer naer, 32730 Alsoe alsi hem waren gevallen, Daer af gesproken was onder hem allen. |
De koning bad Walewein daarna Zijn avonturen te zeggen daar. 32610 Walewein zei: ‘Heer, toen ik viel In dat avontuur ik reed toen wel Menige dagreis al door, Dat ik nee vond geen avontuur Daar ik veel van vertellen mag; 32615 Maar ik kwam op Allerheiligen dag Daar de gezellen onderling Hadden gezet hun samenkomst. Ze kwamen allen samen te die plaats, Uitgezonderd Lancelot en Bohort mede, 32620 Daar we weer om bestonden Dat avontuur terzelfder tijd, En zetten termijn daarna Terzelfder plaats te komen daar. Ik reed menige dag daarna, 32625 Vragende om nieuws Van Lancelot immer toe. Ik reed menige dag alzo, En kwam in het wonderlijke eiland, Daar ik Mordret gevangen vond, 32630 Daar ik tegen de ridder vocht Van het eiland, die met zijn kracht Mij had dood geslagen daar, Of ik hem; maar Dat daar een jonkvrouw kwam, 32635 Die dat gevecht ondernam, En maakte vrede van ons al toe. Ik leidde Mordret met me toen Uit het eiland, God weet, Of het de lieden lief of leed was. 32640 Ik vond Merlijn’ s bed in dat eiland, Daar elk, die er op sliep, gelijk Verliest zijn zin, zij het zeker dit, Omdat die plaats betoverd is; En als het er uit is gegaan 32645 Komt het hem weer, zonder twijfel. En daar zijn te zoveel plaatsen Krachten van wonderlijkheden, Niemand zou geloven van dien, Hij had het zelf gezien. 32650 Daar is de kracht van algemeen Der toverij van aardrijk. Men ziet daar zulk wonder openbaar, Komt de beste ridder van de wereld daar, Hij vindt daar zijn gelijke gelijk. 32655 Nee geen ridder zal in dat eiland Kunnen zoeken zo ‘ n sterk avontuur, Hij zal het daar te elk uur vinden. In dat eiland, in dezelfde vaart Vond ik dat avontuurlijke zwaard, 32660 Dat de helt zo groot heeft, Dat het nee geen man die nu leeft Met de hand omgrijpen mag; En me zei op een dag Een heremiet dat ik er van sterven moet, 32665 En dat er mij mee zal dood slaan Man van de wereld die me meest mint, En van manschap niet bestaat; En dat mijn broeder van deze, Mordret, gelegenheid zal wezen. 32670 Toen ik dat eiland geruimd had Reed ik zo ver, zodat ik vond Hestor van Mares, die Helyan Gevangen hield. En ik overwon Helyan met wapens zo, 32675 Dat ik Hestor toen verloor. Toen ik vandaar scheidde ging ik gelijk In het vreselijke bos, daar ik vond De konings drost Ausart, Van het woeste land, in de vaart, 32680 Die beroepen was van de dood van de zoon van de koning, Dus had ik grote ontferming, Zodat ik het kamp voor hem nam. En toen het tot vechten kwam Was Garhies tegen mij, 32685 Mijn broeder, gewapend en hij Nee herkende me niet, noch ik hem mede. We vochten zo lang beide, Dat er de ene gebleven was Gauw, maar dat ik hem daar 32690 Bij zijn zwaard herkende: Toen maakten we vrede en Waren beide droevig te die tijd, Dat elk de andere had gewond. Vandaar zo voer ik vandaan; ik kwam 32695 Ten verboden berg, daar ik vernam Dat een ridder daar op was, zonder twijfel, Dien geen ridder nee mocht weerstaan Met wapens, en men wist me niet Te zeggen hoe die ridder heette. 32700 Keye de drost ontraadde het me Daar boven te gaan, omdat Dat ik zo zeer gewond was; maar Ik nee liet het niet en ging daar, Daar ik tegen Bohort vocht. Nee geen 32705 Herkende de andere van ons 2. Zodat ik zo lang tegen hem vocht, Dat me faalde mijn kracht; En hij deed me zo onder, Zodat ik me toen opgeven moest. 32710 Ik was in gevangenis gedaan. Daar was ik kort, zonder twijfel, Dat van onze gezellen kwamen daar De een voor en de ander na, Die hij allemaal nochtans, 32715 Wel tot 18 overwon, Die allen daar gevangen lagen. En we waren te geen dagen Verlost geworden; maar Dat mijn heer Lancelot kwam daar, 32720 Die tegen Bohort zo vocht, Dat we werden toen wel gewaar, Dat hij boven was van de strijd. Ze herkende hen te die tijd, En ze maakten vrede, daar wij 32725 Allen bij werden verlost. Dit is alles dat mij is geschied Sinds dat ik van het hof scheidde.’ De koning liet het geheel daar beschrijven. Hestor zei de zijne daarna, 32730 Alzo zoals ze hem waren gevallen, Daarvan gesproken was onder hen allen. |
Omtrent vespertijt geviel dat Lanceloet bi der coninginnen sat In hare camere, daer si 32735 Allene waren, si ende hi. Si seide: ‘Lanceloet, ic sach u mere Gisteren pensen dan noit ere; Ende ic sach u op Mordrette sien Ende op mijn here den coninc nadien, 32740 Ende op .i. serpent tere andre stont, Dat in die kerke gemaelt stont: Segt mi waer bi dat was?’ Doe maecti haer vroet das, Hoe Mordret den goeden man sloech doet, 32745 Die hem gesecght hadde al bloet Dat bi Mordrette soude sterven Al sijn geslachte ende bederven, Ende die coninc toe. Ende hi seide hare Die betekenesse daer nare 32750 Vanden serpinte; ende alsi Dat horde si was droeve daer bi Ende tongemake. Si liet die tale Daer af vallen al te male. Die coninc dede hem binnen dien 32755 Van wapenen ende perden versien, Van galeiden ende scepen toe, Ende van al dat hem bedorste doe. Op sinte Marien Magdalenen daghe Quam Bandemagus, sonder sage, 32760 Die coninc, ende brachte tArturs hove Ridders van herde groten love: Patrides sinen neve, ende alsoe wel .ccc. rudders, starc ende snel. Op den andren dach daer naer 32765 Quam Karodos Cort-aerm daer, Die in sijn geselscap brachte .Vc. ridders van groter machte. Doe quam die coninc Kabarantijn, Die hadde int geselscap zijn 32770 Wel dusentech man, die de coninc Herde vriendelike ontfinc, Ende Lanceloet van Lac mede, Diese met groter vriendelijchede Hielden dien dach, ende den anderen daer. 32775 Si gingen te scepe daer naer. Si leden de zee ende quamen In Vlaendren, dat doe bi namen Flamgne hiet. Daer was int vor varen Bandemagus met sinen scaren. 32780 Si voren dore Flamgne te hant, Ende deden grote scade int lant. Alsi Gaule naken begonden .I. ridder quam tot hem tien stonden, Die Waleweine brachte niemare 32785 Dat die here van Gaule doet ware. Si reden dore, ende quamen Daer si eenen casteel vernamen, Die Claudase behorde toe. Si droeghen over een doe, 32790 Den castel te winnen onder hen lieden Eer si vanden casteele scieden. Si ontboden dien van binnen: Ne gaven si hen niet op, si soudse winnen. Die here antwerde daer ave, 32795 Dat hine niet op ne gave Levens lijf; ende alte hande Vielenre vore die viande. Dander setten hem ter were wel, Soe dat ten eersten assaute gevel, 32800 Dat die van buten worden gewarc Dat die van binnen gene ware Ne hadden ter side te Gaule wart. Si richten daer leedren metter vart Ende clommen opten muer gemeinlike, 32805 Soe dat daer op waren haestelike [p. 220] .Vc. man; ende die van binnen Ne wachten hen niet jegen dat winnen. Si ontdeden die porten doe, Ende wonnen den casteel alsoe, 32810 Ende sloegent wel na al doet Datter binnen was, clene ende groet. Cerses die here vloe te hant Dor ene posterne, die hi vant; Ende daer hi voer te Claudase wart 32815 Onmoette hi enen bode in sine vart, Die hem sinde Claudas, Ende brachte hem niemare das, Dat Claudas daer comen soude. Hi antwerde hem alsoe houde: 32820 ‘Si hebben gewonnen minen casteel, Ende doet geslagen dat meeste deel, Ja, al datter in was gemeine, Sonder mi, die ontvloe, allene.’ Si voren tot Claudase tier stont, 32825 Ende seiden hoe met hem stont. Cerses seide tot hem: ‘Here, Ic bem onteerft nu mere; Nu moetire toe nemen ware.’ Alse Claudas verstont die niemare 32830 Hi was drove van dien doene, Ende sprac an sine baroene. Hi seide: ‘Nu geef mi raet!’ Die drossate seide: ‘Na dat staet Si sijn beter nu te wederstane 32835Dan si sulen sijn, na minen wane, Alsi vorder comen int lant.’ - ‘Hets waer,’ seiden de barone thant. Soe dat bi der barone rade dan Die coninc coes .vc. man, 32840 Die waerde rudders waren doe, Ende deder seriante ende scotters toe, Datter .m. waren, ende mere. Ende hi beval dien here Dat totter nacht bleve daer. 32845 Die drossate seide daer naer: ԇhi sult vinden, ic ben seker des, Buten mure die van Logres. Als ghire onder comt, geet hen an, Datter staende blive geen man.,’ 32850 Si wapenden alst avont was, Die daer toe gecoren hadde Claudas, Ende onbeiden das men hem beval Te pornc. Doe porden si al. Als die jonge liede ende die hare 32855 Dies porrens worden geware Si volgden den anderen naer, Soe datter was wel .vc. daer. Ende die ghene, die te voren Te vaerne waren vercoren, 32860 Hadden gesint enen spiere Om weten in welker maniere Die vanden here hen hilden doe, Ende ocht si gelogiert waren toe. Die spiere quam te hem in .i. dal, 32865 Daer si na hem onbeidden al. Hi seide hem dat dat here Vor den casteel gelogiert were. - ‘Si hebben,’ seid hi, Ԯu ten tide Hare wachte in dese side. 32870 An dander side soe en es niemen. Deildi u in .ij. scaren sniemen, Soe dat dene dese side bestaet Ende dander an dander side gaet, Ghine sulter gene were vinden an, 32875 Ende sultse wel moghen vaen dan.’ Si deden als hen de spiere seide, Ende sinden al sonder beide Over de helech vanden here. Si vonden al sonder were 32880 Dat here doe an die side, Wanter ghene hoede ne was tien tide, Dat scade was ende jamber groet. Dar bleven vele goeder liede doet Uten lande van Logres. 32885 Ende alsi point sagen des, Si voeren op hem int grone Ende velden de pauwelgone. Si riepen lude ende sere: Ԗerraden!’ al dure dat here. 32890 Alse hare gesellen hoerden toe, Die an dander side waren doe, Si lieten hare orsse vort gaen Op hare breidele, sonder waen. Karodos Cort-arm, die de wachte 32895 Bevolen was van dier nachte, Hi hadde van goeden rudderscape .cccc. man in sinen geselscape. Als hi horde ende geware wart Dat die gone quamen te hem wart, 32900 Ende van dien niet ne wiste tien tide, Die op hem quamen in dander side, Hi seide: Ԍaet ons gaen met allen In dese, die op ons comen gevallen.’ Hi liet vore lopen doe, 32905 Ende hi reet op den eersten soe, Dat hine metten spere reet Dat hi viel doet; ende hi leet Over ende trac doe sijn swert Als een goet ridder ende wert. 32910 Ende de sine begonsten nopen Die orsse met sporen, ende lieten lopen Ende staker vele af tier tijt, Ende begonsten eenen suaren strijt. Alse Claudas liede, die waren 32915 In dander side gevaren, Die van Logres in slape vonden Sie sloeger vele doet tier stonden Daer si ute haren slape resen, Ocht stomme beesten hadden gewesen. 32920 Mijn her Walewein was vorsien Bi sire vroetscapen van dien, Dat hi ghene wapene uut en dede Dien nacht, noch sine brodere mede, Noch man die was in haer pawelgoen. 32925 Maer Bohort, Hestor ende Lyoen, Bannijn, Lambegnes, Blyoberijs, Die blide coene, ende Brandelijs, Die .viij., die gesellen waren Wel gelieve, ende jonc van jaren, 32930 Lagen in eene cirat doe, Ende waren ongewapent toe. Alsi horden dat ghecri Si verstonden wel dat si Verraden waren, sonder waen. 32935 Si wapentden hem alle saen. Hestor ende Bohort waren Eirst gewapent van den haren, Ende si sagen haer viande Op die hare comen te hande, 32940 Ende slaen ende steken toe De gene die hem wapenden doe, Ende tinten ende pawelgoene Omme werpen in dat groene. Hestor ende Bohort waren 32945 Op geseten sonder sparen, Ende voeren op die viande saen Stoutelike steken ende slaen, Soe dat noit gesien was in here .ij. manne doen soe grote were. 32950 Die viande vingen Lione Ende Bannine in den pauwelgoene, Ende alle hare gesellen toe. Sie leidense in vaster hoeden doe. Alse Bandemagus dat verstont, 32955 Hi riep ten wapenen tier stont. [p. 221] Si wapenden hem metter vart. Patrides was gewapent ytowart Ende sloech grote slage als hi quam. Walewein, die was sere gram, 32960 Ende Bohort ende Hestor slogen neder Die viande wech ende weder, Ende dedense tumen met allen, Alse die seysene dat gers doet vallen, Soe dat hare viande tier uren 32965 Niet langer en mochten duren. Ende het wert soe donker nadien, Dat deen den anderen ne mochte sien, Soe dat keerde de jonge Claudas Ende sijn geselschap dat met hem was. 32970 Bohort ende Hestor keerden tier stonden, Ende tgeselscap van der tafelronden; Ende als si den here quamen bi Horden si herde groet gecri Onder die van Logres, van haren 32975 Maghen die verslagen waren. Alsi int here quamen recht Si deden onsteken groet lecht. Si vonden .xij. gesellen gewont, Van der tafelronden, tier stont, 32980 Ende vele doet. Si vonden al bloet, Datter onder gewont ende doet Wel .vijc. waren, ende daertoe Gebrac daer die coninc Yoen doe Ende sijn broder, die een rike man was, 32985 Ende Lioneel. Si waren drove das. Sanderdages alsi waren Gewapent met haren scaren Si rekenden hoe vele man Si hadden onder hen lieden dan, 32990 Ende vonden dat in hare here .xm. man waren ende mere. |
Omtrent vespertijd geviel dat Lancelot bij de koningin zat In haar kamer, daar ze 32735 Alleen waren, zij en hij. Ze zei: ‘Lancelot, ik zag u meer Gisteren peinzen dan nooit eerder; En ik zag u op Mordret zien En op mijn heer de koning nadien, 32740 En op een serpent te een andere tijd, Dat in die kerk afgebeeld stond: Zeg me waarom dat was?’ Toen maakte hij haar dat bekend, Hoe Mordret de goede man dood sloeg, 32745 Die hem gezegd had al bloot Dat bij Mordret zou sterven Al zijn geslacht en bederven, En de koning toe. En hij zei haar De betekenis daarna 32750 Van het serpent; en toen ze Dat hoorde was ze droevig daarbij En te ongemak. Ze liet het gesprek Daarvan helemaal vallen. De koning liet hem binnen dien 32755 Van wapens en paarden voorzien, Van galeien en schepen toe, En van al dat hem behoefde toen. Op Sint Maria Magdalena dag Kwam Bandemagus, zonder sage, 32760 De koning, en bracht tot Arthur’ s hof Ridders van erg grote lof: Patrides zijn neef, en alzo wel 300 ridders, sterk en snel. Op de volgende dag daarna 32765 Kwam Karados Kort-arm daar, Die in zijn gezelschap bracht 500 ridders van grote macht. Toen kwam de koning Kabarantijn, Die had in zijn gezelschap 32770 Wel duizend man, die de koning Erg vriendelijk ontving, En Lancelot van Lac mede, Die ze met grote vriendelijkheid Hielden die dag, en de anderen daarna. 32775 Ze gingen te scheep daarna. Ze gingen de zee en kwamen In Vlaanderen, dat toen bij namen Flamgne heette. Daar was in het voor varen Bandemagus met zijn scharen. 32780 Ze voeren door Flamgne gelijk, En deden grote schade in het land. Toen hij Gaule begon te naken Een ridder kwam tot hem te die tijd, Die Walewein nieuws bracht 32785 Dat de heer van Gaule dood was. Ze reden door, en kwamen Daar ze een kasteel vernamen, Die Claudas toebehoorde. Ze kwamen toen overeen, 32790 Het kasteel te winnen onder hen lieden Eer ze van het kasteel scheiden. Ze boden die van binnen: Nee gaven ze zich niet over, ze zouden het winnen. Die heer antwoordde daarvan, 32795 Dat hij het niet nee opgaf Levend lijf; en al gelijk Vielen er voor de vijanden. De anderen zetten zich goed te verweer, Zodat ten eerste aanval geviel, 32800 Dat die van buiten werden gewaar Dat er van binnen geen verweer Nee hadden ter zijde ter Gaule waart. Ze richtten daar ladders op met een vaart En klommen op de muur algemeen, 32805 Zodat ze daar haastig op waren 500 man; en die van binnen Nee waakten zich niet tegen dat winnen. Ze openden de poorten toen, En wonnen het kasteel alzo, 32810 En sloegen bijna alles dood Dat er binnen was, klein en groot. Cerses die heer vloog gelijk Door een achterdeur, die hij vond; En daar hij voer tot Claudas waart 32815 Ontmoette hij een bode in zijn vaart, Die hem Claudas zond, En bracht hem nieuws dat, Dat Claudas daar zou komen. Hij antwoordde hem alzo gauw: 32820 ‘Ze hebben gewonnen mijn kasteel, En dood geslagen dat grootste deel, Ja, al dat er in was algemeen, Uitgezonderd mij, die ontkwam, alleen.’ Ze voeren tot Claudas te die tijd, 32825 En zeiden hoe het met hem stond. Cerses zei tot hem: ‘Heer, Ik ben onterfd nu meer; Nu moet ge er waar toe nemen.’ Toen Claudas dat nieuws verstond 32830 Hij was droevig van dat doen, En sprak tegen zijn baronnen. Hij zei: ‘Nu geef me raad.’ De drost zei: ‘Naar dat het staat Ze zijn beter nu te weerstaan 32835 Dan ze zullen zijn, naar mijn waan, Als ze verder in het land komen.’ - ‘Het is waar,’ zeiden de baronnen gelijk. Zodat bij de baronnen raad dan De koning koos 500 man, 32840 Die waardige ridders toen waren, En deed er bedienden en schutters toe, Zodat er 1000 waren, en meer. En hij beval die heer Dat hij tot de nacht daar bleef. 32845 De drost zei daarna: ‘Ge zal vinden, ik ben zeker dus, Buiten de muren die van Londen. Als ge er onder komt, ga hen aan, Zodat er geen man staan blijft.,’ 32850 Ze wapenden zich toen het avond was, Die daartoe gekozen had Claudas, En wachten dat men hem beval Te gaan. Toen gingen ze allen. Toen de jonge lieden en die van hen 32855 Dat gaan gewaar worden Ze volgden de anderen na, Zodat er wel 500 daar waren. En diegene, die tevoren Te gaan waren gekozen, 32860 Hadden een spion gezonden Om te weten op welke manier Die van het leger zich toen hielden, En of ze gelogeerd waren toen. Die spion kwam tot hen in een dal, 32865 Daar ze allen op hem wachtten. Hij zei hen dat dat het leger Voor het kasteel gelogeerd was. - ‘Ze hebben,’ zei hij, Ԯu ten tijd Hun wachters aan deze zijde. 32870 Aan de andere zijde zo is er niemand. Verdeel u spoedig in 2 scharen, Zodat de ene deze zijde bestaat En de ander aan de andere zijde gaat, Ge zal er geen verweer aan vinden, 32875 En zal ze goed vangen mogen dan.’ Ze deden zoals de spion hen zei, En zonden al zonder wachten Over de helft van het leger. Ze vonden alles zonder verweer 32880 Dat leger toen aan die zijde, Want er geen hoede nee was te die tijd, Dat schade was en jammer groot. Daar bleven vele goede lieden dood Uit het land van Londen. 32885 En toen zehun punt zagen dus, Ze voeren op hen in het groene En velden de paviljoenen. Ze riepen zeer luid: Ԗerraden!’ al door dat leger. 32890 Toen hun gezellen het toen hoorden, Die aan de andere zijde toen waren, Ze lieten hun paarden voort gaan Op hun breidel, zonder twijfel. Karados Kort-arm, die de wacht 32895 Bevolen was van die nacht, Hij had van goede ridderschap 400 man in zijn gezelschap. Toen hij hoorde en gewaar werd Dat diegene kwamen tot hem waart, 32900 En van dien niets nee wist te die tijd, Die op hem kwamen aan de andere zijde, Hij zei: Ԍaat ons gaan met allen Op deze, die op ons komen gevallen.’ Hij liet voor lopen toen, 32905 En hij reed zo op de eerste, Dat hij hem met de speer reed Zodat hij dood viel; en hij ging Over en trok toen zijn zwaard Als een goede ridder en waard. 32910 En de zijne begonnen nopen Die paarden met sporen, en lieten lopen En staken er velen af te die tijd, En begonnen een zware strijd. Toen Claudas lieden, die waren 32915 Aan de andere zijde gegaan, Die van Londen in slaap vonden Ze sloegen er velen dood te die tijd Daar ze uit hun slaap resen, Of het stomme beesten waren geweest. 32920 Mijn heer Walewein was voorzien Bij zijn kennis van dien, Dat hj geen wapens uit deed Die nacht, noch zijn broeders mede, Noch man die in hun paviljoen was. 32925 Maar Bohort, Hestor en Lionel, Bannijn, Lambegnes, Blyoberijs, Die blijde koene, en Brandelijs, Die 7 die gezellen waren Goed geliefd, en jong van jaren, 32930 Lagen in een hutje toen, En waren ongewapend toe. Toen ze hoorden dat gekrijs Ze verstonden wel dat ze Verraden waren, zonder twijfel. 32935 Ze wapenden hen alle gelijk. Hestor en Bohort waren Eerst gewapend van de die van hen, En ze zagen hun vijanden Op die van hen gelijk komen, 32940 En slaan en steken toe Diegene die hem wapenden toen, En tenten en paviljoenen Omwierpen in dat groene. Hestor en Bohort waren 32945 Opgezeten zonder ophouden, En voeren op de vijanden gelijk Dapper steken en slaan, Zodat nooit in een leger gezien was 2 mannen van zo’ n groot verweer doen. 32950 De vijand vingen Lionel En Bannijn in de paviljoenen, En al hun gezellen toe. Ze legden ze in vaste hoede toen. Toen Bandemagus dat verstond, 32955 Hij riep ten wapen te die tijd. Ze wapenden hem met een vaart. Patrides was gewapend hiertoe waart En sloeg grote slagen toen hij kwam. Walewein, die zeer gram was, 32960 En Bohort en Hestor sloegen neer De vijanden heen en weer, En lieten ze geheel tuimelen, Zoals de zeis het gerst laat vallen, Zodat hun vijand te dat uur 32965 Niet langer mochten verduren. En het werd zo donker nadien, Zodat de ene de andere niet mocht zien, Zodat keerde de jonge Claudas En zijn gezelschap dat met hem was. 32970 Bohort en Hestor keerden te die tijd, En het gezelschap van de tafelronden; En toen ze nabij het leger kwamen Hoorden ze erg groot gekrijs Onder die van Londen, van hun 32975 Verwanten die verslagen waren. Toen ze recht in het leger kwamen Ze lieten ontsteken groot licht. Ze vonden 12. gezellen gewond, Van de tafelronden, te die tijd, 32980 En velen dood. Ze vonden al bloot, Dat er onder gewonden en doden Wel 700 waren, en daartoe Ontbrak de koning Yoen toen En zijn broeder, die een rijke man was, 32985 En Lionel. Ze waren droevig dat. De volgende dag toen ze waren Gewapend met hun scharen Ze rekenden hoeveel man Ze hadden onder hen lieden dan, 32990 En vonden dat in hun leger 10 000 man waren en meer. |
Die coninc Bandemagus sprac alse houde, Dat hi dierste batalge leiden soude, Ende [men] gaf hem tot sire meisniede 32995 Te hant des conincs Yoens liede, Die gevaen was; ende hi hadde dan Onder beide wel .m. man. Dander bataelge daer naer Leidde de coninc Brangore daer, 33000 Die wel hadde, sonder faelge, .M. man in sine bataelge. Walewein ende Hestor mede, Die si gemaect hadden bede Meestre van al den here doe, 33005 Spraken hem al wenende toe, Ende baden hem dat si wouden Om wel doen pensen; dat si doen souden. Die derde bataelge leide die coninc Kabarantijn, die in sinen rinc 33010 Onder ridders ende seriante maer Wel .m. man hadde daer. Karodos die coninc viel daer an, Ende was van der vierder leidsman. De vijfte Amangin van Kamaloet: 33015 Die .vi. leidde .i. here groet, Van Kardoel Melyan: Gaheret die .vii. daer an; Ende die .viij. Bohort. Aldus, als gi hebt gehort, 33020 Maecten die van Logres hare scaren. Ende alsi alle gereet waren Porden si, wel berect, Ende al met ysere wel verdect, Ten castele wart van den torre. 33025 Daer na die waren in porre Met vele lieden ontbeidde Claudas In den selven tor daer hi in was, Soe dat si te prymtide den tor sagen Daer Claudas ende de sine in lagen, 33030 Ende si sagen ute varen Claudas met sinen scaren. Als die ene die andere sagen, Weet wel, dat si hen ontsagen Onderlinge te vergaderne daer; 33035 Ende alse elc anderen quam bat naer Daer ne sprac nieman .i. wort. Si lieten lopen rechte vort, Die scilde vor hare borste. Daer reet voren, sonder vorste, 33040 Een, hiet Jabyas, die leidsman was Van der erster bataelgen Claudas. Alsen Patrides wert geware Liet hi jegen hem lopen dare, Ende si onderstaken hem soe, 33045 Dat hare scilde scoerden doe; En ware dat die spere braken, Daer si hem mede onderstaken, Elc hadde anderen gesteken doet. Dat gemoet was soe groet, 33050 Dat si beidde ter erden vellen. Doe lieten lopen hare gesellen Elkerlijc ten sinen wart Om te bescuddene ter vart. Si begonsten eenen groten strijt, 33055 Ende sloegere vele doet tier tijt. Walewein ende Hestor mede Wrachten daer groet wonder bede; Si sloegen ter neder al dat hem quam Te ghemote: si waren so gram; 33060 Ende dorreden met groter macht Die bataelge ende met groter cracht, Ende sloegen vele groter slaghe Op hare viande in dien daghe. Claudijn ende Kanart, 33065 Die goede ridders waren ende wart, Scaedden sere die van Logres daer, Ende bleven lettende daer naer Met haren lieden in den pleyne Op Hestore ende op Waleweine. 33070 Men gaf daer ende ontfinc Grote slage in dien sturen rinc; Maer die .ij. gesellen, die wart Waren ende altoes onvervart, Ende hare viande vor hem sagen, 33075 Si begonsten de scilde dragen Boven die hoefde, ende al in een Hielden si te gadere onder hen tween. Walewein sprac tote Hestore tier stont: ‘Nu sal men sien wat ghi doen cont; 33080 Dese .ij. wanen ons wel vaen.’ Hestor sprac daertoe saen: ‘Hets een dinc die nine mach wesen, Ne temayert u niet van desen.’ Walewein ende Hestor werden hen soe 33085 Elc bi anders hulpe daer toe. Mijn her Ywein was dare, Dier of verhorde niemare. Een rudder seide hem: ԏp genaden, Staet Hestore ende Waleweine in staden, 33090 Die Claudas liede hebben onder haut, Ende sulen gevaen worden te hant, Ghine helpt hem, want si sijn te voet.’ (Hare parde waren geslagen doet.) Als mijn her Ywein dat horde 33095 Hi riep sine liede na den worde: ‘Ic sal sien nu ter ure Wie noit minde coninc Arture, Bedi die iet om hem wille geven Hi sal setten sijn leven 33100 Om te helpene desen tween.’ Si antwerden al ghemeen: ԗine sulen u niet faelgiren, Wi volghen u in allen maniren.’ Claudas volc hadse bestaen 33105 Beide gader ende wel na gevaen [p. 222] Bider macht ende bider warde Van Claudine ende van Kanarde. Hi sloech op hem met sinen suerde Dat hi verdoeft ter eerden vel. 33110 Claudijn, die den slach sach wel, Hi duchte datmen vaen soude, Ende sloech mijn here Yweine also houde Op sinen helm ende op thoef, Dat hi bleef dor al verdoef. 33115 Hi verhaelde sinen slach weder, Ende sloegene dat hi viel ter erden neder. Doe vinc hi te hant ten perde Ende gaf[t] sinen geselle Kanarde: Hi deden daerop sitten te handen 33120 Ondanc alle sine vianden. Hestor hadde gesien wel Dat Kanart van sinen perde vel. Hi quam toe ende sat daer op gerect, Waest sinen vianden lief of leet. 33125 Hi hadde doe getrect sijn suert, Ende reet ten coninc Claudas wert, Die vele metten licgame dede, Ende geweest hadde in sire jonchede Harde vrome. Hi mercte das, 33130 Dat Claudas best gewapent was Ende rikelijcst, ende hi dochte Dat hi wel een groet prince wesen mochte. Hi hadde in die hant dat suert Ende voer alse te Claudas wert. 33135 Die coninc, dien comen sach alsoe, Weet wel, dat hi hem niet ne vloe, Want hi van groter herten was ende wart. Hi sloech op den scilt metter vart, Datter een stucke af vloech, ende die slach 33140 Sanc neder, dat hi hem niet ne verwach; Ende hi sloegene weder van hogen Op den helm, dat hem sparcten doghen. Alse Esclamor wart geware das, Die van sconincs geslachte was, 33145 Hi leidde eene bataelge tier stont; Hi vreesde dat Claudas ware gewont. Hi gaf Hestore doe enen slach Dat hi op sijn archoen lach; Ende als hi anderwerf soude slaen 33150 Was hem Hestor ontvaren saen, Al verdoef int hoef daer af, Dat hi hem soe suaren slach gaf. Ende alsi weder quam in sine macht Hi liep hem op met groter cracht. 33155 Onder hen .ij. wart soe groet strijt, Men hadde geweten in corter tijt Wie die beste geweest hadde doe; Maer dat daer dandre quamen toe, Daer si vochten onder hen lieden, 33160 Diese al vechtende scieden. Si waren beide verdoef sere; Mar Esclamoer vele mere Dan Estor, die nochtoe dapper was, Ende voer op den coninc Claudas, 33165 Ende gaf hem vele slage, daer hi nochtan Was onder alle sine man, Dat hi vallen moeste ter erde; Ende Hestor voer ten perde, Ende voret mijn here Waleweine, 33170 Die te voet vacht inden pleine; Ende hi seide: ‘Sit op, here, Ende wacht u van valne vort mere; En es geen tornoy nu ter tijt, Mar .i. harde vreselijc strijt. 33175 Daer over sijn beter liede nu Danic gewaent hadde, secgic u. Sine begeren ander dinc ne gheen Dan te doedene den eenen van ons tween.’ Alse Walewein weder op geseten was 33180 Begonste de strijt groet omtrint Claudas, Die hem werde soe hi best conde, Dat niet helpen ne mochte tier stonde; Want si waren al tonder, sonder waen, Ne hadde Claudas ende Esclamor gedaen 33185 Ende Claudas neve Kanart. Walewein toghedse Hestore ter vart Ende seide: ‘Gene .iij., sonder faelge, Houden staende die bataelge. Die die mochte doet geslaen, 33190 Alle dander souden vlien saen.’ Hestor seide: Ԍaten sijt daer bi?’ Walewein antwerde: ‘Ja si.’ - ‘Si selen dan vlien,’ sprac Hestor ter vart, ԃortelike, siwi iet wert. 33195 Bestaet den eenen, ende ic sal Den anderen bestaen, hebbics geval.’ Si namen .ij. speren elkerlijc een, Ende liepen ter vart op hem tween. Hestor stac Claudase ter erde, 33200 Ende mijn her Walewein Kanarde. Alse Esclamor dat hadde versien Hi vinc an Hestore met dien, Ende toeghene biden helme soe herde, Dat hine velde ter erde. 33205 Claudijn sat op metter vart, Ende sat op Hestors pert. Walewein halpt Hestore daertoe Dat hi op Kanarts pert quam doe. Doe wart groet ende starc de strijt. 33210 Si vingen Kanarde tier tijt. Claudijn sprac ten vader na dien, Ende bat hem dat hi soude vlien, Ende hi seide: ‘Lieve here, Wi sijn alle gesconfiert sere, 33215 Ende ghi hebt vele wonden.’ Claudas was drove tien stonden Om dat die sone seide doe: Hi sach wel het moeste sijn alsoe. Daer keerde weder Claudas, 33220 Die groten rouwe hadde das. Hi reet en wech met groter spoet: Hi hadde een pert dapper ende goet: Hi leidde .ij. [ridders] met hem doe. Si reden alsoe emmertoe, 33225 Dat si tot bi Gannes quamen, Daer si uter porten comen vernamen Vele rudders. Alse dat was Seide tot hem selven Claudas, Dat noch geholpen soude wesen 33230 Claudijn sinen sone; ende bin desen Quam hi an hen, ende seide al bloet Dat sijn sone hadde hulpen noet. Si wouden daer varen sonder beide, Maer dat hijt hen ontseide, 33235 Ende hietse maken .xx. scaren, Ende daer na tot hem varen. Si ordenaerden daer saen Die gene die voren souden gaen, Ende wie sijn souden ter middewerde, 33240 Ende wie int achterste vander werde. Daerna maecten si hare vart Met gemake der waert, Ende namen te haren perden hoede, Dat si niet ne souden werden te moede; 33245 Soe datsi omtrent none quamen Daer si liede vliende vernamen Al dat si mochten, van Claudas scaren, Die gewont ende gesconfiert waren. Daer was onder verslagen ende gevaen 33250 Die helf van .xm. man, sonder waen. Ende die ontvlouwen waren tier stont Sere mesmaect ende gewont. Ende noch haddere meer van desen Verslagen ende gewont gewesen, 33255 Ne hadden Esclamor ende Claudijn [p. 223] Niet in hare hulpe gesijn, Diese bescermden stoutelike. Ende die .ij. ridders namelike Gedoeghden vele op dien dach, 33260 Ende dedent, daer menech man toesach, Menege scone vromechede, Die Walewein ende Hestor prijsden beide, Ende seiden wel, dat si noit vor dien Ane .ij. rudders ne hadden gesien 33265 Soe grote were in gere wijs, Ende gaven hen vanden dage alden prijs. Ende ne hadde Hestor gedaen, Si haddense bat bescermt, sonder waen; Met dat Hestor af stac soe fellike 33270 Esclamore, dat se gemeinlike Aerghde van harre vromechede, Ende vele liede waenden mede Dat sire bi worden ontdaen, Dat dene ende dandre worden gevaen. 33275 Claudijn werp hen binnen desen Dor Esclamors wille in vresen, Die tien tiden sonder part was, Dat hi hem met pinen halpt das, Dat hi weder sat op een part. 33280 Ende hi sprac te Esclamore wart: ‘Ne ware dor mijns vader wille, secgic u, Ic ne gavere niet omme nu Al storvic hir in desen strijt. Ic ne wane nemmermeer te ghere tijt 33285 Alsoe vele doen, sonder waen, Alse wi heden hebben gedaen.’ Omtrint none hebben vernomen Claudijn ende de sine comen Soccors, daer hi hope hadde toe. 33290 Ende si verstouten daer bi doe, Want si saghen berch ende dal Met rudderscape bedect al, Die quamen vanden lande van Gannes, Die hi wel betroude des, 33295 Dat si hem helpen souden in den noet, Ende niet faelgieren toter doet. Hi toendese den sinen na dien. Tierst dat sise hadden gesien Si seiden: ‘wisijn genesen, 33300 Dies moete God geloef wesen!’ Doe seide Claudijn ten sinen: ԇhi heren, nu sal wel scinen Wat ghi doen sult tesen saken. Siet hir onse hulpe naken: 33305 Elc pense om wreken saen Van dien dat hir nu es mesdaen.’ Si verstouten daer af te handen Ende voeren onder hare vianden, Ende stakenre vele af in har comen. 33310 Walewein ne hadde niet vernomen Datsi soccors hadden versien, Hi seide tote Hestore nadien: Ԉir moeghdi sien een wonderlijc doen, Dat die ghene keren, die waren gevloen; 33315 Ic wane dat si succors sien, ende dat si Hen beginnen verstouten, bedi Si waren gesconfiert ere.’ - ‘Ic secge u over waerheit, here, Goede ridders, die tot desen 33320 In rusten hebben gewesen, En comen om niet niet te stride.’ Walewein seide tien tide: ‘Lieve geselle, ne roeke u; Wie hebben soe vele goeder liede nu 33325 In dachterwaerde, datse al Sconfieren datter comen sal.’ Ende si saghen in allen siden Der andre succors comen tien tiden; Ende .ij. bataelgen, dire voren waren, 33330 Vielen doe op hare scaren, Die si ontfingen stoutelike, Ende weerden hem dapperlike. Claudijn sprac te Esclamore nadien: Ԉir moeghdi groet wonder sien; 33335 Dese liede, die soe vele scaren Op hen sien comen, si gebaren Alsoe sekerlike ochte si Ons hadden verwonnen, dunke mi.’ Walewein ende Hestor reden doe 33340 Sonder cesseren emmertoe Daer si die meeste perse vonden; Ende dat hem meest halp tien stonden Dat was dat si niet ne scieden. Si deden soe onder hen lieden, 33345 Dat si .ij. daer ontsien waren Boven allen dien van haren scaren. Claudas seide al in een, Dat si gesconfiert waren bi dien tween, Ende en hadde gedaen der tweer doen, 33350 Sine hadden niet scandelike gevloen. Alse die .iiij. erste bataelgen waren Vergadert op Waleweins scaren Si vochten op hen soe utermaten, Dat si moesten har jagen laten, 33355 Mijn her Walewein ende de sine. Ende waren gelijc gnoech in scine Beide de pertien sonder faelge; Maer alse quam die vijchte bataelge Ende die seste mede tien tiden 33360 Begonste die slachtinge in beiden siden, Soe dat al die berch verdect was Van verslagenen lieden, alsic las. Ende die van Logres scieden Vander plaetchen, ende onder hen lieden 33365 Keren moesten, si wilden ochtne wilden, Bi dat daer soe vele lieden hilden Die den coninc Claudas horden toe. Alst Hestor sach hi seide doe: ‘Here Walewein, wat saels gescien, 33370 Sulen wi emmer moeten vlien? Weet wel, ic wille sterven ere; Men soud ons verwiten emmermere.’ Hi seide: ‘Nu laet u niet vernoyen: Laet hem hare perden moyen 33375 Ende hem selven int breken Hare speren ende int steken, Ende ic sal ons versien hir binnen Dat wi Gaherette gewinnen. Minen broder, met sire scare; 33380 Ende Bohort sal noch bliven dare, Ende sal comen als wijs hebben noet.’ Te hant mijn her Walewein onboet Gaherette, die der waert trac, Ende dus toten sinen sprac: 33385 ‘Nu saelt scinen wat wi doen sulen, Die gerust hebben te vullen; Ne setwise niet tachter Wine verwinnen niet den lachter.’ Alse Gaharets bataelge was 33390 Vergadert op die liede Claudas, Daer mochtmen horen craken herde Die speren ende clinken die suerde, Ende ridders ter erden vallen neder, Die niet ne mochten opstaen weder. |
De koning Bandemagus sprak alzo gauw, Dat hij het eerste bataljon leiden zou, En men gaf hem tot zijn manschappen 32995 Gelijk de lieden van koning Yoen, Die gevangen was; en hij had dan Onder beiden wel 1000 man. Het andere bataljon daarna Leidde de koning Brangore daar, 33000 Die wel had, zonder falen, 1000 man in zijn bataljon. Walewein en Hestor mede, Die ze gemaakt hadden beide Meester van het hele leger toen, 33005 Spraken hen al wenende toe, En baden hen dat ze wilden Om goed doen peinzen; dat ze zouden doen. Dat derde bataljon leidde de koning Kabarantijn, die in zijn ring 33010 Onder ridders en bedienden maar Wel 1000 man had daar. Karados de koning viel daaraan, En was van de vierde leidsman. De vijfde Amangin van Carmeloet: 33015 De 6de leidde een grote heer, Van Carmeloet Meliant: Garhies de 7de daaraan; En de 8ste Bohort. Aldus, zoals gij hebt gehoord, 33020 Maakten die van Londen hun scharen. En toen ze allen gereed waren Gingen ze, goed uitgerust, En geheel met ijzer goed bedekt, Ten kasteel waart van de toren. 33025 Daarna die waren in gang Met vele lieden wachtte Claudas In dezelfde toren daar hij in was, Zodat ze te priemtijd de toren zagen Daar Claudas en de zijne in lagen, 33030 En ze zagen uitgaan Claudas met zijn scharen. Toen de ene de andere zag, Weet wel, dat ze zich ontzagen Onderling te verzamelen daar; 33035 En toen elk de andere beter dichter bij kwam Daar nee sprak niemand een woord. Ze lieten lopen recht voort, De schilden voor hun borst. Daar reed voren, zonder vrees, 33040 Een, heet Jabyas, die leidsman was Van het eerste bataljon van Claudas. Toen hem Patrides werd gewaar Liet hij tegen hem lopen daar, En ze onderstaken zich zo, 33045 Dat hun schilden scheurden toen; Doordat de speer braken, Daar ze zich mee rstaken, Elk had de andere dood gestoken Die ontmoeting was zo groot, 33050 Zodat ze beiden ter aarde viellen. Toen lieten lopen hun gezellen Elk ten zijne waart Om te behoeden ter vaart. Ze begonnen een grote strijd, 33055 En sloegen er velen dood te die tijd. Walewein en Hestor mede Wrochten daar groot wonder beide; Ze sloegen ter neer al dat hen kwam Tegemoet: Ze waren zo gram; 33060 En doorreden met grote macht Dat bataljon met grote kracht, En sloegen vele grote slagen Op hun vijand in die dag. Claudijn en Kanarde, 33065 Die goede ridders waren en waard, Beschadigden zeer die van Londen daar, En bleven letten daarna Met hun lieden in de vlakte Op Hestor en op Walewein. 33070 Men gaf daar en ontving Grote slagen in die gevaarlijke ring; Maar de 2 gezellen, die waard Waren en altijd onverschrokken, En hun vijand voor hen zagen, 33075 Ze begonnen de schilden dragen Boven het hoofd, en voortdurend Hielden ze tezamen onder hen twee. Walewein sprak tot Hestor te die tijd: ‘Nu zal men zien wat gij doen kan; 33080 Deze 2 wanen ons wel te vangen.’ Hestor sprak daartoe gelijk: ‘Het is een ding die niet mag wezen, Nee ontstel u niet van dezen.’ Walewein en Hestor verweerden hen zo 33085 Elk bij de hulp van de andere daartoe. Mijn heer Ywein was daar, Die er nieuws van hoorde. Een ridder zei hem: ԏp genaden, Sta Hestor en Walewein bij 33090 Die Claudas lieden onder handen hebben, En zullen gelijk gevangen worden, Als ge ze niet helpt, want ze zijn te voet.’ Hun paarden waren dood geslagen. Toen mijn heer Ywein dat hoorde 33095 Hij riep zijn lieden na die woorden: ‘Ik zal zien nu ter uur Wie nooit minde koning Arthur, Omdat die iets om hem wil geven Hij zal zetten zijn leven 33100 Om te helpen deze twee.’ Ze antwoordden algemeen: ‘we zullen u niet falen, We volgen u op alle manieren.’ Claudas volk had ze bestaan 33105 Beide samen en bijna gevangen Bij de macht en bij de waarde Van Claudijn en van Kanarde. Hij sloeg op hem met zijn zwaard Zodat hij verdoofd ter aarde viel 33110 Claudijn, die de slag wel zag, Hij vreesde dat men hem vangen zou, En sloeg mijn heer Ywein alzo gauw Op zijn helm en op het hoofd, Dat hij bleef daar geheel verdoofd. 33115 Hij verhaalde zijn slag weer, En sloeg hem zodat hij ter aarde neer viel. Toen ving hij gelijk ten paard En gaf het zijn gezel Kanarde: Hij liet hem daarop zitten gelijk 33120 Ondanks al zijn vijanden. Hestor had wel gezien Dat Kanarde van zijn paard viel. Hij kwam toe en zat daarop gereed, Was het zijn vijanden lief of leed. 33125 Hij had toen zijn zwaard getrokken, En reed te koning Claudas waart, Die veel met het lichaam deed, En was geweest in zijn jonkheid Erg dapper. Hij merkte dat, 33130 Dat Claudas het beste gewapend was En rijkste, en hij dacht Dat hj wel een grote prins wezen mocht. Hij had in de hand dat zwaard En voer alzo te Claudas waart. 33135 De koning, die hem alzo zag komen, Weet wel, dat hij hem niet nee vloog Want hij was van groot hart en waard. Hij sloeg op het schild met een vaart, Zodat er een stuk afvloog, en die slag 33140 Zonk neer, dat hij zich niet verwachtte; En hij sloeg hem weer van hoog Op de helm, zodat hem de ogen fonkelden. Toen Esclamor dat werd gewaar, Die van konings geslacht was, 33145 Hij leidde een bataljon te die tijd; Hij vreesde dat Claudas was gewond. Hij gaf Hestor toen een slag Zodat hij op zijn zadelknop lag; En toen hij ander maal zou slaan 33150 Was hem Hestor ontkomen gelijk, Geheel verdoofd in het hoofd daarvan, Dat hij hem zo’ n zware slag gaf. En toen hij weer in zijn macht kwam Hij liep hem op met grote kracht. 33155 Onder hen2 werd zo’ n grote strijd, Men had geweten in korte tijd Wie de beste toen was geweest; Maar dat daar de anderen toekwamen, Daar ze vochten onder hen lieden, 33160 Die ze al vechtende scheiden. Ze waren beiden zeer verdoofd; Maar Esclamor veel meer Dan Hestor, die noch toe dapper was, En voer op de koning Claudas, 33165 En gaf hem vele slagen, daar hij nochtans Was onder alle zijn mannen, Zodat hij vallen moeste ter aarde; En Hestor voer ten paard, En voerde het naar mijn heer Walewein 33170 Die te voet vocht in de vlakte; En hij zei: Ԛit op, heer, En behoed u van vallen voort meer; Het is geen toernooi nu ter tijd, Maar een erg vreselijke strijd. 33175 Daarvoor zijn betere lieden nu Da ik gewaand had, zeg ik u. Ze begeren nee geen ander ding Dan te doden de ene van ons twee.’ Toen Walewein weer opgezeten was 33180 Begon de strijd groot omtrent Claudas, Die hem verweerde zo goed hij kon, Dat hem niet helpen nee mocht te die tijd; Want ze waren allen ten onder, zonder twijfel, Nee had Claudas en Esclamor gedaan 33185 En Claudas neef Kanarde. Walewein toonde ze Hestor ter vaart En zei: ‘Die 2, zonder falen, Houden staande de bataljons. Die hen mocht dood slaan, 33190 Alle de anderen zouden gelijk vlieden.’ Hestor zei: Ԍaten zij het daarbij?’ Walewein antwoordde: ‘Ja zij.’ - ‘Ze zullen dan vlieden,’ sprak Hestor ter vaart, ‘Gauw, zien we iets herwaarts. 33195 Besta de ene, en ik zal De andere bestaan, heb ik geluk.’ Ze namen 2 speren en elk een, En liepen ter vaart op hen twee. Hestor stak Claudas ter aarde, 33200 En mijn heer Walewein Kanarde. Toen Esclamor dat had gezien Hij ving dan Hestor met dien, En trok hem zo hard bij de helm, Zodat hij hem ter aarde velde. 33205 Claudijn zat op met een vaart, En zat op Hestor’ s paard. Walewein hielp Hestor daartoe Dat hij op Kanarde’ s paard toen kwam. Toen werd de strijd groot en sterk. 33210 Ze vingen Kanarde te die tijd. Claudijn sprak te vader na dien, En bad hem dat hij zou vlieden, En hij zei: ‘Lieve heer, Wie zijn allen zeer geschoffeerd, 33215 En ge hebt vele wonden.’ Claudas was droevig te die tijd Omdat de zoon toen zei: Hij zag wel dat het zo moest zijn. Daar keerde weer Claudas, 33220 Die grote rouw had dat. Hij reed weg met grote spoed: Hij had een paard dapper en goed: Hij leidde 2 ridders met hem toen. Ze reden alzo immer toe, 33225 Dat ze tot bij Gaunes kwamen, Daze ze uit de poort komen vernamen Vele ridders. Toen dat was Zei tot zichzelf Claudas, Dat noch geholpen zou wezen 33230 Claudijn zijn zoon en binnen deze Kwam hij aan hen, en zei al bloot Dat zijn zoon had hulp nodig. Ze wilden daar gaan zonder wachten, Maar dat hij het hen ontzei, 33235 En zei ze te maken 20 scharen, En daarna tot hem gaan. Ze ordenden zich daar gelijk Diegene die voor zou gaan, En wie in het midden zijn zou, 33240 En wie in het achterste van de waarde. Daar maakten ze hun vaart Met gemak derwaarts, En namen tot hun paarden hoedde, Dat ze niet nee te moe zouden worden; 33245 Zodat ze omtrent noen kwamen Daar ze lieden vliedende vernamen Al dat ze mochten, van Claudas scharen, Die gewond en geschoffeerd waren. Daar was onder verslagen en gevangen 33250 Die helft van 10 000 man, zonder twijfel. En die ontkwamen waren te die tijd Zeer mismaakt en gewond. En noch waren er meer van dezen Verslagen en gewond geweest, 33255 Nee hadden Esclamor en Claudijn Niet in hun hulp geweest, Die ze dapper beschermden. En die 2 ridders namelijk Gedoogden veel op die dag, 33260 En deden het, daar menige man toezag, Menige mooie dapperheid, Die Walewein en Hestor prezen beide, En zeiden wel, dat ze nooit voor dien Aan 2 ridders nee hadden gezien 33265 Zo’ n grote verwering op geen wijze, En gaven hen van de dag de hele prijs. En nee had Hestor gedaan, Ze hadden ze beter beschermd, zonder twijfel; Met dat Hestor afstak zo fel 33270 Esclamor, zodat ze algemeen Verminderden van hun dapperheid, En vele lieden waanden mede Dat ze er bij worden verslagen, Dat de ene en de andere worden gevangen. 33275 Claudijn werp hem binnen deze Vanwege Esclamor in vrees, Die te die tijden zonder paard was, Dat hij hem met moeite hielp dat, Dat hij weer op een paard zat. 33280 En hij sprak tot Esclamor waart: ‘Neen was het vanwege mijn vader, zeg ik u, Ik nee gaf er niet om nu Al stierf ik hier in deze strijd. Ik nee waan nimmermeer te geen tijd 33285 Alzo veel te doen, zonder twijfel, Zoals we heden hebben gedaan.’ Omtrent noen hebben vernomen Claudijn en de zijne komen Hulp, daar hij toen hoop op had. 33290 En ze herstelden hen daarbij toen, Want ze zagen berg en dal Met ridderschap geheel bedekt, Die kwamen van het land van Gaunes, Die hij dit wel toevertrouwde, 33295 Dat ze hem helpen zouden in de nood, En niet falen tot de dood. Hij toonde de zijne na dien. Ten eerste dat ze hen hadden gezien Ze zeiden: ‘we zijn genezen, 33300 Dus moet God geloofd wezen!’ Toen zei Claudijn tot de zijne: ԇij heren, nu al wel schijnen Wat gij doen zal te deze zaken. Ziet hier onze hulp naken: 33305 Elk peinst om gelijk te wreken Van dien dat hier nu is misdaan.’ Ze verstouten gelijk daarvan En voeren onder hun vijanden, En staken er velen af in hun komen. 33310 Walewein nee had niet vernomen Dat ze hulp hadden voorzien, Hij zei tot Hestor nadien: ‘Hier mag je een wonder doen, Dat diegene keren, die waren gevlogen; 33315 Ik waan dat ze hulp zien, en dat ze Hen beginnen te verstouten, omdat Ze eerder geschoffeerd waren.’ - ‘Ik zeg u voor waarheid, heer, Goede ridders, die tot dezen 33320 In ruste zijn geweest, En komen om niet te strijd.’ Walewein zei te die tijd: ‘Lieve gezel, het kan u niets schelen; Wie hebben zoveel goede lieden nu 33325 In de achterhoede, dat geheel Schofferen dat er komen zal.’ En ze zagen aan alle zijden De anderen hulp komen tie die tijd; En 2 bataljons, die er voor waren, 33330 Vielen toen op hun scharen, Die ze dapper ontvingen, En verweerden hen dapper. Claudijn sprak tot Esclamor nadien: ‘Hier mag je groot wonder zien; 33335 Deze lieden, die zoveel scharen Op hen zien komen, ze gebaren Alzo zeker of ze Ons hadden overwonnen, lijk me.’ Walewein en Hestor reden toen 33340 Zonder ophouden immer toe Daar ze de grootste druk vonden; En dat hen meest hielp te die tijd Dat was dat ze niet nee scheiden. Ze deden zo onder hen lieden, 33345 Dat zij 2 daar ontzien waren Boven allen die van hun scharen. Claudas zei voortdurend, Dat ze geschoffeerd waren bij die twee, En had niet gedaan het doen van die twee, 33350 Ze waren niet schandelijk gevlogen. Toen de 4 eerste bataljons waren Verzameld op Walewein’ s scharen Ze vochten op hen zo uitermate, Dat ze hun jagen moesten laten, 33355 Mijn heer Walewein en de zijne. En waren in schijn gelijk genoeg Omdat de partijen zonder falen; Maar toen de vijfde bataljon kwam En de zesde mede te die tijd 33360 Begon de slachting in beiden zijden, Zodat die hele berg bedekt was Van verslagen lieden, zoals ik las. En die van Londen scheiden Van de plaats, en onder hen lieden 33365 Keren moesten, wilden ze of niet wilden, Omdat daar zoveel lieden hielden Die de koning Claudas toebehoorden. Toen het Hestor zag zei hij toen: ‘Heer Walewein, wat zal er geschieden 33370 Zullen we immer moeten vlieden? Weet wel, ik wil eerder sterven; Men zou het ons immermeer verwijten.’ Hij zei: ‘Nu laat u niet verdrieten: Laat hen hun paarden vermoeien 33375 En zichzelf in het breken Hun speren en in het steken, En ik zal ons voorzien hier binnen Dat we Garhies gewinnen. Mijn broeder, zijn schaar; 33380 En Bohort zal daar noch blijven, En zal komen als wij hem nodig hebben.’ Gelijk ontbood mijn heer Walewein Garhies die derwaarts trok, En aldus tot de zijne sprak: 33385 ‘Nu zal het schijnen wat we zullen doen, Die uitgerust zijn ten volle; Nee zetten we ze niet achteruit We overwinnen niet de schande.’ Toen Garhies bataljon was 33390 Verzameld op de lieden van Claudas, Daar mocht men hard horen kraken De speren en klinken de zwaarden, En ridders ter aarde neervallen, Die niet nee mochten opstaan weer. |
33395 Alse Gaheret quam in den strijt, Die meer gerust hadde tier tijt Dan sijn wille was, hi dede Met wapenen soe grote vromechede, Dat nieman en hadde gesien, 33400 Hine hadde geprijst van dien. Ende als hi was in den pleine Met Hestore ende met Waleweine, Si deden soe vele onder hen drien, Ende bi der hulpen van dien, 33405 Die met Gaherette daer quamen, [p. 224] Dat si den anderen benamen Dat jaghen dat si deden dare. Alse Claudijn wart geware Der groter vromecheit vanden .iij. 33410 Hi riep te hem .xx. ridders na dien, Daer hi meest trouwen hadde toe; Ende hi seide tot hen doe: ‘wisijn bi genen .iij. qualike Ghevuert, secgic u, sekerlike; 33415 Want wi haddense ter vlucht bracht, Si sijn becomen met groter cracht. Mochten wi die .iij. afgesteken, Dandre souden hen al gebreken Ende oec sconfieren, datter dan 33420 Ghene were ne soude wesen an.’ Het dochte den andren goet alsoe, Ende si lieten lopen doe. Claudijn liep met groter vart Met sinen spere te Hestore waert, 33425 Ende droech soe neder dat spere, Dat hi Hestore stac herde sere Dor die dye tien tide, Ende queste tors in de slinke side. Hestor viel doe ter erde 33430 Sere gequetst al met den perde; Ende hi was gequetst soe sware, Dat hi in onmacht viel al dare. Dander staken Waleweine soe, Dat hi metten perde viel doe; 33435 Mar hine was niet gewont. Tselve deden si Gaherette ter stont. Doe begonste daer groet strijt: Men woudse doet slaen tier tijt, Maer si weerden hem in scine 33440 Ocht waren wilde everswine. Daer waren bi soe vele van haren vrienden, Die hem daer soe wel dienden, Dat sise op hieven vander erde Ende settese weder op hare perde. 33445 Ende alsi Hestore soe onsochte Gequetst sagen, dat hi niet op ne mochte, Si waren alse droeve van desen Ocht hi hare broder hadde gewesen. Si hievene op tien tide, 33450 Ende droghene buten stride. Si toeghen hen uut den dyen dat spere. Mijn her Walewein weende sere, Ende dedene te hant draghen Daer die gevanghene lagen, 33455 Ende bat dat mens name sulke ware Ocht die coninc Artur selve waren; Ende hi voer in den wijch te hant, Daer hi Claudas liede sere onder vant Bider macht van Bohorde tien stonden, 33460 Ende bi dien vander tafelronden. Si hadden geweest in groter vreesen, Ne hadde Claudas selve gewesen; Mar sint dat si vergadert waren Ne hielden ghene plaetse Claudas scaren, 33465 Si moesten achter trecken saen. Men haddere gnoech gevaen, Ne hadde gedaen die achterwaerde, Diese soccoreerde harde. Ende alsi waren van beiden siden 33470 Alle vergadert tien tiden, Ne was ne gheen der hoeftmanne, Hine was in vresen danne, Bedi, dat in beiden scaren Soe vele liede noch doe waren, 33475 Menne wiste wien onse here Van verwinnen onste der ere. Als Bohort quam in den strijt Hi brac sijn spere ter selver tijt. Doe trac hi sijn suert ende dede 33480 Daer mede soe grote vromechede, Datten elc man diet hadde gesien Over goet hadde gehouden bi dien, Dat nochtan geen wonder en was, Want hi haette sere Claudas 33485 Boven allen mannen op den dach. Ende als mijn her Walewein sach Dat wonder dat hi dede doe Sprac hi mijn here Yweine toe: ԍen soude met rechte geven lant 33490 Sulken man, want ic noit ne vant Man diet bat bescermen soude.’ Gaheret seide alse houde: ‘Here, laet ons hem volghen, hi sal Dese bataelge verwinnen al; 33495 Nadien dat hi comen es Ic ne mach niet geloven des, Dat Claudas liede sulen mogen Jegen ons duren ende doghen; Want mi dunct dat heden den dach 33500 Nieman jegen hem duren ne mach.’ Dus duerde toter nacht de strijt. Claudas was droeve tier tijt Om dat hi sach sine liede ter vart Vlien ter stat van Gaunes wart. 33505 Mar die vanden andren here, Diese haetten herde sere, Ende gejaecht hadden lange, Vingenre vele ten ingange Vander porten, ende waren sere gram 33510 Om dat hem die nacht op quam; Want, ne hadde die nacht gedaen, Het ne ware niet een ontgaen. Ende alsi hen ontvlouwen waren Binnen der porten met den haren, 33515 Doe thogen een deel vander port Die van buten, die emmer vort Daer voere bliven wouden ende onterven Dire binnen laghen, ochte sterven. Dien nacht waren si gepijnt sere 33520 Met loedserne buten int here, Ende met siene dire waren gewont. Gaheret wachte tier stont, Ende sine gesellen met haerre macht: Si waren gewapent al den nacht. 33525 Des anders daeghs quamen vort vroe Die van buten, ende waenden doe Dat die van binnen uut comen souden, Alse die jeghen hen vergaderen wouden; Maer neen si, want si hem berieden 33530 Wat si souden onder hem lieden Moghen doen jeghen die van Logres; Ende hen lieden dochte des, Dat si int begin int aerchste waren, Ende dat si niet ne mochten metten haren 33535 Jegen hem lieden geduren. Die coninc seide tier uren: ‘Lieve heren, ic bidde u, Dat ghi mi wilt geraden nu Vanden orloge dat wonderlike, 33540 Die ghene vanden conincrike Van Logres, die ons af onnen, Alst wel scijnt, hebben begonnen, Watter mede es te doene? Bedi, heren, ic ben de ghoene 33545 Die niet ne weet welct beste si. Hier bi willic dat ghi Secgt elc wats best te doene staet: Ic saels mi houden an uwen ract.’ Doe waren daer messelike spraken 33550 Onder hen lieden van desen saken; Ende als die raet genomen was Droeghen si over een int inde das, Dat si alle sulen tien tiden Om die hulpe van Rome biden. 33555 Ende si moetent wel doen, bedi [p. 225] Si hadden de stat vast, ende si Hadden vitaelge binnen den haren Gnoech wel te .xx. jaren; Ende seiden dat die van binnen 33560 An tuutvaren niet ne mochten winnen; Want si haddense geproeft soe, Dat si over waer hielden doe, Quamen si uut in enegher maniren, Datmense soude scoffieren. 33565 Hir toe acordeerde Claudas Als hi hoerde dat dat haer raet was, Alse die niet jeghen hen lieden Secgen ne woude, dat si rieden; Nochtan haddi liever te handen 33570 Te vechtene jegen die vianden, Hadt bi haren wille moghen wesen. Si deden berecken na desen Die muren ende die vesten vander stede Van ridders ende seriante mede, 33575 Na dien dat si noet hadden van dien. Daer na deden si oec besien Hoe vele liede hen gebraken, Ende vonden in waren saken Datter .iiij.m. gebraken wel naer 33580 Over rudders ende seriante daer. Daer waerre oec vele tier stont Verminct ende oec sere gewont. Tirst dat wiste Claudas Dat Kanart sijn neve gevaen was, 33585 Man die was van meester vromecheden, Die hem bestaet, ende van stoutheden, Hi seide, dat hi daer nare Dat hi hoerde niemare Van Dorijns, sijns soens, doet, 33590 Noit sint ne horde cleine no groet Secgen van enegherande dinc Dat hem soe sere ter herten ginc. Hi seide: ‘Ic hadde liever verloren nu Minen besten casteel, secgic u.,’ 33595 Doe vraeghdi Claudine saen Ocht hi was daer Kanart was gevaen? - ‘Ic sagene vaen,’ antwerde hi, ԍaer ic hadde te doene an mi Soe vele, datic, sonder waen, 33600 Hem niet te staden ne mochte staen. Ic was in .vii. steden binnen desen Daer ic gevaen hadde gewesen, Mar dat mi Esclamor uter noet Halpt, ende bescudde vander doet; 33605 Ende en haddi allene gedaen, Ic ne ware niet ontgaen; Want die vander ander side Weten van wapenen nu te tide Meer dan enech stervelijc man 33610 Weten mochte; ende nochtan Houden si hen te gader emmertoe, Ende helpen elc anderen soe, Dat gene liede tenegher uren Jegen hen ne mochten geduren. 33615 Maer om Kanarde, Daer wi om tonpayse sijn harde, Doet besien uwe gevane: Daer sijn hoge liede, ic wane, Daer ghine wel sult moghen bi 33620 Weder hebben, here, wildi Riddere om rudder geven dan; Ende sijn si niet soe hoge man, Dat si des wissels willen roeken, Laet ons sinen pays dan soeken 33625 Met gelde ocht met anderen minnen, Dat wi Kanarde gewinnen Ende onse andere gesellen mede.’ Alse Claudas besien dede Sine gevane, hi deedse comen 33630 Ende deden haren name nomen. Als Claudas Lyoneel sach Hi seide: Ԍyoneel, ay wach, Ghi sijt man die leef, sonder waen, Die mi meest heef mesdaen: 33635 Dorijn mijn soene, dien ghi Sijn leven naemt wilen, haddi Noch geleef, daer was an Soe goet begin van eenen goeden man, Hi hadde geweest nu ter stonde 33640 De beste man diemen vonde; Maer ghi sloechten doet, daer ghi mi In scanden ende ermoden settet bi; Want haddi geleef tot desen, Ic ne hadde nu niet gewesen 33645 In sulken pointe alsic ben nu. Ic bem sculdech te hatene u Meer dan yeman in ertrike.’ Lyoneel seide: ‘sekerlike,, Sloegicken doet, dat en es niet sere 33650 Te wonderne, want ghi noit ere Ne minnet Bohorde den coninc, Minen vader, ende bi dire dinc Ne sulen u noch merre noch minder Nemmermeer minnen sine kinder, 33655 Noch die u[we], spade noch vroe; Si hebben daer gode redene toe Bi dien, dat gi wilen al gader Onteervet den coninc minen vader Ende mi mede.’ Doe seide Claudas: 33660 ‘Ic hebbe gnoech gehort das, Want felheit en mach haer niet Decken daer si es, wats gesciet.’ Hi onboet die van Logres alse houde, Dat hi gerne jegen hen spreken soude 33665 In goeden geleide; ende si seiden Dat si sijns alsoe souden ontbieden. Doe quam die coninc Claudas vort Ende Claudijn buter port, Daer Walewein ende Bohort tien tide 33670 Jegen quamen in dander side. Alsi in deser maniren Te gader quamen onder hen .iiij. Begonste hem beclagen Claudas Van sinen lande, dat gewoest was, 33675 nde van sinen lieden, dat si hilden daer, Ende van sinen castelen daer naer. Bohort beclaeghde hem tier stede Dat hi sinen vader sterven dede, Ende sire moeder toe te handen 33680 Aerm verdreef uut haren landen, Ende hem onteerfde, ende hi tlant helde Ende hadde gehouden met gewelde Ende met onrechte oyt sint Dat hi in die wieghe lach .i. clene kint. 33685 - ‘Nu siet,’ seide Walewein saen, ‘Wie anderen meest heef mesdaen.’ Hem dochte, seide hi, dat was Int meeste onrecht Claudas, Ende seide tote Claudase: ‘Waer bi 33690 Onteerfdi sinen vader,’ seidi, ԓonder redene, ende te hande Jaeghdi sire moeder te lande Fellike, ende hebt oyt sint sijn lant Tonrechte gehouden in uw hant? 33695 Hi gedoeghet, al waest onsochte, Alsoe lange als hijt gedogen mochte; Ende alsi wart geware daer af, Dat men niet weder ne gaf, Quam hi met machte harewart 33700 Om af te doene in sine vart Die hem wederseiden sijn lant; Ende omdat hi wederstoet vant Sone es niet te wonderne dat hi Uwen sone doet sloech daer bi: 33705 Het en es hem niet te lachterne dan, [p. 226] Nadat hi u vant ende u man In sire ervachtechede Ende in sijn eyghen lant mede. Sint dat hi heeft, sonder waen, 33710 Sijn recht met onrechte wederstaen, Gheen goet man ne souds hem houden An u, maer alle liede souden U met rechte confunderen Ende quetsen ende onneren.,’ 33715 Doe seide Claudijn dat Claudas Daer ombe daer niet comen en was. ԍaer daer ombe hi quam hir: Hir was gistren een strijt fier, Die duerde des die nacht quam; 33720 Ende om dat die nacht ons benam Sone mochtemen niet gesien Wat inden daer af soude gescien, Haddi geduert lange tijt. Daer storven vele liede inden strijt, 33725 Want in sustanen bederven Moeten vele liede sterven. Ghi hebt van onsen ridders gevaen Ende wi van den uwen, sonder waen: Wi willen wel van desen zaken 33730 In dier maniren pais maken, Dat wi u willen weder geven Uwe rudders ende u neven, Die onder ons liegen gevaen, Ende ghi ons die onse, sonder waen.,’ 33735 Si willecordent tien tiden Ende geloefdent in beiden siden. Doe keerden weder Walewein ende Bohort. Walewein dede doe comen vort Die gevane, ende gaf hem toe 33740 Sulke cledere als hem betaemden doe; Daer na dede hise eten, Ende daer si waren geseten Dede hi hem tamelike Dienen ende wel eerlike. 33745 Alse Claudas quam in de port Dedi de gevane comen vort, Ende seide: ԁls gi wilt, ghi heren, Moeghdi quite henen keren.’ Si warens blide ende saten 33750 Ten taflen daer na ende aten. Daer na gaf Claudas ongespaert Elken van hem allen een paert; Ende alsi opgeseten waren Seide Lyoneel sonder sparen: 33755 ‘Here, ghi hout daer gevaen Ene van onsen joncfrouwen, sonder waen; Doet wel, ende laetse varen Tonsen vrienden ende ten haren.’ Doe antwerde Claudas, 33760 Dat hi niet sculdech te doene ware das. Lyoneel sueech mettien: Hi sach wel dat nine mochte gescien. Tierst dat si verloest waren Ende weder quamen ten haren 33765 Si deden hen alle grote feeste. Beide minste ende meeste Dienden ende eerden openbar Den gevangenen die si hadden daer, Soe dat hem wonderde wat hem gesciet; 33770 Sine wisten noch doe niet Van den wissele dire was gedaen. Alsi gheten hadden, sonder waen, Dede mijn her Walewein ter vart Elken geven een goet part. 33775 Si waren oec sonderlinge Elc vercleet nuwelinge, Ende waren wel staende tier stont; Maer dat si waren soe gewont. Als elc was geseten op sijn part 33780 Sprac Walewein te hem wart: ԇhi heren, ghi sijt alle quite nu, Ghi moeght varen alst gevoeght u;’ Ende willen si bliven hir den dach, Men salse eren soe men best mach. 33785 Si dancten hem doe sere, Ende seiden: ‘wiwillen varen, here.’ Si reden dat si te Gannes quamen. Alse Claudas ende de sine vernamen Soe wel vercleet ende op geseten 33790 Woude Claudas te hant weten Wie hen dat al gader gaf. Si beloefden hem sere daer af, Dat hen die van Logres gaven al Ende ere deden, groet ende smal. 33795 Alsi hoerden die grote hoefschede Ende die godertierheit mede, Die den haren daer was gedaen, Si temayerdens hen saen. Ne hadden si hen niet verlaten doe 33800 Op die hulpe, die hem soude comen toe Van dien van Rome, si hadden bi desen Pays gemaect, hoet hadde gewesen. Weet wel, dat die van binnen waren Dicke gessalgiert sonder sparen, 33805 Maer sine achtens niet enen bast: Si hadden de stat starct ende vast. Omdat Hestor soe was gewont Was Bohort van hem tier stont Gecoren van al haren here 33810 Met Waleweine te sine here. |
33395 Toen Garhies in de strijd kwam Die meer gerust had te die tijd Dan zijn wil was, hij deed Met wapens zo grote dapperheid, Dat niemand die het had gezien, 33400 Hij had hem geprezen van dien. En toen hij in de vlakte was Met Hestor en met Walewein, Ze deden zoveel onder hen drie, En bij de hulp van dien, 33405 Die met Garhies daar kwamen, Dat ze de anderen benamen Dat jagen dat ze daar deden. Toen Claudijn gewaar werd Der grote dapperheid van de 3. 33410 Hij riep tot hem 20 ridders na dien, Daar hij toen het meeste vertrouwen in had; En hij zei tot hen toen: ԗij zijn bij die 3 kwalijk Gevoerd, zeg ik u, zeker; 33415 Want we hadden ze ter vlucht gebracht, Ze zijn bekomen met grote kracht. Mochten we die 3 afsteken, De anderen zouden hen geheel ontbreken En ook schofferen, zodat er dan 33420 Geen verweer ne aan zou wezen.’ Het dacht de anderen alzo goed, En ze lieten lopen toen. Claudijn liep met grote vaart Met zijn speer tot Hestor waart, 33425 En droeg zo neer die speer, Dat hij Hestor erg zeer stak Door de dij te die tijd, En kwetste het paard in de linker zijde. Hestor viel toen ter aarde 33430 Zeer gekwetst al met het paard; En hij was zo zwaar gekwetst, Dat hij in onmacht viel al daar. De andere stak Walewein zo, Zodat hij toen met het paard viel; 33435 Maar hij was niet gewond. Hetzelfde deden ze Garhies te die tijd. Toen begon daar een grote strijd: Men wilde ze dood slaan te die tijd, Maar ze verweerden hen in schijn 33440 Alsof ze waren wilde everzwijnen. Daar waren bij zoveel van hun vrienden, Die hem daar zo goed dienden, Dat ze hen ophieven van de aarde En zetten ze weer op hun paarden. 33445 En toen ze Hestor zo hard Gekwetst zagen, zodat hij niet op nee mocht, Ze waren alzo droevig van deze Of hij hun broeder was geweest. Ze hieven hem op te die tijd, 33450 En droegen hem buiten de strijd. Ze trokken hem de speer uit. Mijn heer Walewein weende zeer, En liet hem gelijk dragen Daar de gevangenen lagen, 33455 En bad dat men hem zo waar nam Of het de koning Artur zelf was; En hij voer in de strijd gelijk, Daar hij Claudas lieden zeer onder vond Bij de macht van Bohort te die tijd, 33460 En bij die van de tafelronden. Ze waren in grote vrees geweest, Nee had Claudas zelf geweest; Maar sinds dat ze verzameld waren Nee hielden geen plaats Claudas scharen, 33465 Ze moesten gelijk achteruit trekken. Men had er genoeg gevangen, Nee had gedaan die achterkant, Die ze erg bijstond. En toen ze waren van beiden zijden 33470 Allen verzameld te die tijd, Nee was nee geen der hoofdmannen, Hij was in vrees dan, Omdat, dat in beide scharen Zoveel lieden noch toen waren, 33475 Men wist wie onze heer Van overwinnen gunde de eer. Toen Bohort kwam in de strijd Hij brak zijn speer terzelfder tijd. Toen trok hij zijn zwaard uit en deed 33480 Daarmee zo’ n grote dapperheid, Dat het elke man die het had gezien Voor goed had gehouden bij dien, Dat nochtans geen wonder was, Want hij haatte zeer Claudas 33485 Boven alle mannen op de dag. En toen mijn heer Walewein zag Dat wonder dat hij toen deed Sprak hij mijn heer Ywein toe: ԍen zou met recht geven land 33490 Zo’ n man, want ik nooit nee vond Man die het beter beschermen zou.’ Garhies zei alzo gauw: ‘Heer, laat ons hem volgen, hij zal Dit bataljon geheel overwinnen; 33495 Nadien dat hij gekomen is Ik nee mag niet geloven dit, Dat Claudas lieden zullen mogen Tegen ons verduren en gedogen; Want me lijkt dat heden de dag 33500 Niemand tegen hem verduren nee mag.’ Dus duurde tot de nacht de strijd. Claudas was droevig te die tijd Omdat hij zag zijn lieden ter vaart Vlieden ter stad van Gaunes waart. 33505 Maar die van het andere leger, Die ze erg zeer haatten, En lang gejaagd hadden, Vingen er velen ten ingang Van de poorten, en waren zeer gram 33510 Omdat hem de nacht opkwam; Want, nee had de nacht gedaan, Er nee was er niet een ontgaan. En toen ze hen ontkomen waren Binnen de poorten met de haren, 33515 Toen trokken een deel van de poort Die van buiten, die immer voort Daarvoor blijven wilden en onterven Die er binnen lagen, of sterven. Die nacht waren ze zeer gepijnigd 33520 Met uitkijkposten buiten in het leger, En met zien die er waren gewond. Garhies bewaakte te die stond, En zijn gezellen met hun macht: Ze waren gewapend de hele nacht. 33525 De volgende dag kwamen vroeg voort Die van buiten, en waanden toen Dat die van binnen uitkomen zouden, Als die tegen hen verzamelden wilden; Maar neen zij, want ze zich beraden 33530 Wat ze zouden onder hen lieden Mogen doen tegen die van Londen; En hen lieden dachten dus, Dat ze in het begin in het ergste waren, En dat ze niet nee mochten met die van hen 33535 Tegen hen lieden verduren. De koning zei tie dot uur: ‘Lieve heren, ik bid u, Dat ge me nu wil aanraden Van de oorlog dat wonderlijke, 33540 Diegene van het koninkrijk Van Londen, die ons afwinnen, Zoals het wel schijnt, zijn begonnen, Wat is er mee te doen? Omdat, heren, ik ben diegene 33545 Die niet nee weet wat het beste is. Hierbij wil ik dat gij Elk zegt wat het beste te doen staat: Ik zal me aan uw raad houden.’ Toen waren daar verschillende gesprekken 33550 Onder hen lieden van deze zaken; En toen die raad genomen was Kwamen ze overeen in het einde dat, Dat ze allen zullen te die tijd Om de hulp van Rome bidden. 33555 En ze moesten het wel doen, omdat Ze hadden de stad vast, en zij Hadden voedselvoorraad binnen hen Genoeg wel tot 20 jaren; En zeiden dat die van binnen 33560 Aan het uitvaren niet nee mochten winnen; Want ze hadden ze zo beproefd, Dat ze voor waar hielden toen, Kwamen ze uit op enige manier, Dat men zou schofferen. 33565 Hiertoe stemde Claudas toe Toen hij hoorde dat hun raad was, Als die niet tegen hen lieden Zeggen nee wilde, dat ze aanraadden; Nochtans had hij liever gelijk 33570 Te vechten tegen de vijanden, Had het bij hun wil mogen wezen. Ze lieten bereiden na dezen Die muren en de vesting van de stad Van ridders en bedienden mede, 33575 Na dien dat ze nodig hadden van dien. Daarna lieten ze ook bezien Hoeveel lieden hen ontbraken, En vonden in ware zaken Dat 4000 bijna ontbraken 33580 Voor ridders en bedienden daar. Daar waren er ook veel te die tijd Verminkt en ook zeer gewond. Ten eerste dat wist Claudas Dat Kanarde zijn neef gevangen was, 33585 Man die was van grootste dapperheid. Die hem bestaat, en van dapperheid, Hij zei, dat hij daarna Dat hij nieuws hoorde Van Dorijn, zijn zoon, dood, 33590 Nooit sinds nee hoorde klein nog groot Zeggen van enigerhande ding Dat hem zo zeer ter harte ging. Hij zei: ‘Ik had liever verloren nu Mijn beste kasteel, zeg ik u.,’ 33595 Toen vroeg hij Claudine gelijk O hij daar was waar Kanarde was gevangen? - ‘Ik zag hem gevangen,’ antwoordde hij, ԍaar ik had aan mij toe doen Zoveel, dat ik, zonder twijfel, 33600 Hem niet bij nee mocht staan. Ik was in 7 plaatsen binnen dezen Daar ik gevangen was geweest, Maar dat me Esclamor uit de nood Hielp, en behoedde van de dood; 33605 En had hij alleen gedaan, Ik nee was niet ontkomen; Want die van de andere zijde Weten van wapens nu ten tijde Meer dan enige sterfelijke man 33610 Weten mocht; en nochtans Houden ze zich tezamen immer toe, En helpt elk de andere zo, Dat geen lieden te enig uur Tegen hen nee mochten verduren. 33615 Maar om Kanarde, Daar we erg om te onvrede zijn, Laat uw gevangenen bezien: Daar zijn hoge lieden, ik waan, Daar ge hem wel bij zal mogen 33620 Terug hebben, heer, wilde je Ridder om ridder geven dan; En zijn ze niet zulke hoge man, Dat ze de wissel willen niets kan schelen, Laat ons zijn vrede dan zoeken 33625 Met geld of met andere minnen, Dat we Kanarde gewinnen En onze andere gezellen mede.’ Toen Claudas bezien liet Zijn gevangenen, hij liet ze komen 33630 En liet hun naam noemen. Toen Claudas Lionel zag Hij zei: Ԍionel, aai wee, Ge bent een man die leeft, zonder twijfel, Die me meest heef misdaan: 33635 Dorijn mijn zoon, die gij Zijn leven nam wijlen, had je Noch geleefd, daar was aan Zo’ n goed begin van een goede man, Hij had geweest nu ter tijd 33640 De beste man die men vond; Maar gij sloeg hem dood, daar gij mij In schande en armoede bij zette; Want had hij geleefd tot deze, Ik nee had nu niet geweest 33645 In zulk punt zoals ik nu ben. Ik ben schuldig u te haten Meer dan iemand in aardrijk.’ Lionel zei: ‘Zeker, Sloeg ik hem dood, dat is niet zeer 33650 Te verwonderen, want gij nooit eerder Nee minde Bohort de koning, Mijn vader, en bij dat ding Nee zullen u noch meer of minder Nimmermeer minnen zijn kinderen, 33655 Noch de uwe, laat noch vroeg; Ze hebben daar goede reden toe Bij dien, dat ge wijlen helemaal Onterfde de koning mijn vader En mij mede.’ Toen zei Claudas: 33660 ‘Ik heb genoeg gehoord dus, Want felheid mag hen niet Bedekken daar ze is, wat er geschiedt.’ Hij ontbood die van Londen alzo gauw, Dat hij graag tegen hen spreken zou 33665 In goede geleide; en ze zeiden Dat ze hem alzo zouden ontbieden. Toen kwam de koning Claudas voort En Claudijn buiten de poort, Daar Walewein en Bohort te die tijd 33670 Tegen kwamen aan de andere zijde. Toen ze op deze manier Tezamen kwamen onder hen 4. Begon zich te beklagen Claudas Van zijn land, dat verwoest was, 33675 En van zijn lieden, die ze hielden daar, En van zijn kastelen daarna. Bohort beklaagde hem te die plaats Dat hij zijn vader sterven liet, En zijn moeder toen gelijk 33680 Arm verdreef uit haar landen, En hem onterfde, en hij het land hield En had gehouden met geweld En met onrecht ooit sinds Dat hij in de wieg lag als een klein kind. 33685 - ‘Nu ziet,’ zei Walewein gelijk, ‘Wie de andere meest heeft misdaan.’ Hij dacht, zei hij, dat was In het meeste onrecht Claudas, En zei tot Claudas: ‘Waarom 33690 Onterfde je zijn vader,’ zei hij, Ԛonder reden, en gelijk Joeg hij zijn moeder uit het land Fel en hebt ooit sinds zijn land Te onrecht gehouden in uw hand? 33695 Hij gedoogde het, al was het hard, Alzo lang als hij het gedogen mocht; En toen hij daarvan gewaar werd, Dat men niet terug nee gaf, Kwam hij met macht herwaarts 33700 Om af te doen in zijn vaart Die hem weerspraken zijn land; En omdat hij tegenstand vond Zo is het niet te verwonderen dat hij Uw zoon dood sloeg daarbij: 33705 Het is hem geen schande dan, Nadat hij u vond en uw man In zijn erfgoed En in zijn eigen land mede. Sinds dat hij heeft, zonder twijfel, 33710 Zijn recht met onrecht weerstaan, Geen goede man nee zou het hem houden Aan u, maar alle lieden zouden U met recht kleineren En kwetsen en oneer geven.,’ 33715 Toen zei Claudijn dat Claudas Daarom hij niet gekomen was. ԍaar waarom hij hier kwam: Hier was gisteren een fiere strijd, Die duurde tot de nacht kwam; 33720 En omdat de nacht ons benam Zo mocht men niet zien Wat einde daarvan zou geschieden, Had het lange tijd geduurd. Daar stierven vele lieden in de strijd, 33725 Want in dusdanige bederven Moeten vele lieden sterven. Ge hebt van onze ridders gevangen En wij van de uwe, zonder twijfel: We willen wel van deze zaken 33730 In die manieren vrede maken, Dat we u willen terug geven Uw ridders en uw neven, Die onder ons liggen gevangen, En gij ons de onze, zonder twijfel.,’ 33735 Ze stonden het toe te die tijd En beloofden het aan beide zijden. Toen keerden weer Walewein en Bohort. Walewein liet toen voortkomen De gevangene, en gaf hen toe 33740 Zulke kleren zoals hen toen betaamden; Daarna liet hij ze eten, En daar ze waren gezeten Liet hij hen betamelijk Bedien en wel fatsoenlijk. 33745 Toen Claudas in de poort kwam Liet hij de gevangenen voortkomen, En zei: ԁls gij wilt, gij heren, Mag je vrij henen keren.’ Ze waren blijde en zaten 33750 Ten tafel daarna en aten. Daarna gaf Claudas zonder sparen Elk van hem allen een paard; En toen ze opgezeten waren Zei Lionel zonder ophouden: 33755 ‘Heer, ge houdt daar gevangen Ene van onze jonkvrouwen, zonder twijfel; Doe goed, en laat haar gaan Tot onze vrienden en de haren.’ Toen antwoordde Claudas, 33760 Dat hij niet schuldig dat te doen was. Lionel zweeg meteen: Hij zag wel dat het niet mocht geschieden. Ten eerste dat ze verlost waren En terug kwamen ten haren 33765 Ze deden hen allen groot feest. Beide kleinste en grootste Dienden en eerden openbaar De gevangenen die ze hadden daar, Zodat hen verwonderde wat hen geschiedde; 33770 ze wisten toen noch niet Van de wissel die er was gedaan. Toen ze gegeten hadden, zonder twijfel, Liet mijn heer Walewein ter vaart Elk geven een goed paard. 33775 Ze waren ook apart Elk net gekleed, En waren goed staande te die tijd; Maar dat ze waren zo gewond. Toen elk was gezeten op zijn paard 33780 Sprak Walewein tot hen waart: ԇij heren, ge bent allen vrij nu, Ge mag gaan als het u voegt.’ En willen ze blijven hier de dag, Men zal ze eren zo goed men mag. 33785 Ze bedankten hem zeer toen, En zeiden: ‘we willen gaan, heer.’ Ze reden zodat ze te Gaunes kwamen. Toen Claudas en de zijne vernamen Zo goed gekleed en opgezeten 33790 Wilde Claudas gelijk weten Wie hen dat allemaal gaf. Ze beloofden hem zeer daarvan, Dat hen die van Londen alles gaven En eer deden, groot en klein. 33795 Toen ze hoorden die grote hoffelijkheid En de goedertierenheid mede, Die die van hen daar was gedaan, Ze ontstelde hen gelijk Nee hadden ze hen niet verlaten toen 33800 Op de hulp, die hen toe zou komen Van die van Rome, ze hadden hierdoor Vrede gemaakt, hoe het had geweest. Weet wel, dat die van binnen waren Vaak aangevallen zonder ophouden, 33805 Maar ze achten het niet een bast: Ze hadden de stad sterk en vast. Omdat Hestor zo was gewond Was Bohort van hem te die tijd Gekozen van al hun leger 33810 Met Walewein heer te zijn. |
x. dage nadien, dat suldi weten, Dat die stat was beseten Quam die coninginne int hare Van Benoyc, ende met hare 33815 Vele nonnen. Ende alsi sach Hare neve si weende op dien dach Van groter ontfarmechede Ende van groter bliscap mede. Ende als si hars werden geware 33820 Si deden grote feeste hare Om dat si Lanceloets moder was, Ende haer moye, alsic las. Si hildense .vij. daghe daer, Ende seiden hare van Lancelote waer. 33825 Alse Walewein ende sine gesellen Wie si was horden tellen Si waren hars harde blide, Ende si deden hare tien tide Al die ere die si mochten, sonder waen. 33830 Tierst dat si wech soude gaen Bat si dat men hare holpe te dien, Dat si hare kint mochte sien Ene warf vor hare doet. Si seiden alle, cleine ende groet, 33835 Si souden daer toe doen hare macht. Alsise verre hadden bracht Namen si orlof an hare Ende keerden weder ten here daer nare. Opten selven dach quam mede 33840 Die vrouwe van Lac tier stede, Ende met hare vrouwen vele. Si sochte Bohorde ende Lyonele. Alsise sagen si waren blide, Want si hadse al hare tide 33845 Boven allen vrouwen gemint sere, Alse die hen groet goet ende ere Dede alsi cleine kinder waren. Si vraeghde hen om niemaren Van Lancelote. Si seiden tier stont, 33850 Dat hi gans ware ende gesont. Si seide: ‘Ne comt hi niet met u?’ Si seiden: ‘Vrouwe, neen hi nu: Hi bleef metten coninc Arture.’ Die vrouwe seide tier ure: 33855 ‘weetti ocht hi iet comen sal?,’ [p. 227] Doe berichten si haer al Waer omme hi bleef metten coninc. Tierst dat si horde die dinc Si seide: sine hadde wat doen dare, 33860 Na datter Lanceloet niet ne ware. Si deden daer soe vele toe, Dat si met hen bleef doe Ende .i. rudder dien die vrouwe Hadde gedaen ondertrouwe, 33865 Ende dat geselscap dat metter was. Bohort, die was blide das, Gaf te hant den goeden man Den casteel dien hi daer wan, Ende al datter behorde toe, 33870 Ende maecten rike man alsoe. Die vrouwe sciet doe van hem lieden. Si bleven daer dat si niet ne scieden Tote bi Sinte Mischiels daghe. Ende daer binnen, al sonder sage, 33875 Dat si daer lagen wonnen si Alle die castele diere stonden bi. Drie daghe vor Sente Mischiels dach Quam niemare daert here lach, Dat die van Rome quamen dare. 33880 Alsmen te Gannes horde die niemare Si haddens alle bliscap groet, Als die bare comst hadden noet. Ende si ontboden na desen Dien van Rome haer wesen, 33885 Ende hoe si beseten waren; Ende onboden dat si metten haren Op Sinte Mischiels daghe souden Opt here vergaderen, ocht si wouden; Ende [als] sise an hem sagen vallen 33890 Si souden comen met allen: Dus soudmense tien tiden Mogen bestaen in beiden siden. Die van Rome toghen daer bi In Sinte Mischiels avonde, daer si 33895 In enen bosch rusten dare Al den dach, ende namen ware Ochte hen eneghe dinc gebrake, Wapene ochte ander sake. Ende die van binnen waren berect soe, 33900 Dat si niet ne hadden te doene doe Dan op te sittene. Ende van dien En was dat here niet vorsien, Ende ne wisten niet vander wachtinge. Si hadden spel ende dachcortinghe, 33905 Alse die jonge liede waren Ende vrome rudders, twaren. Men hadse belopen bi desen, En hadde die vrouwe van Lac gewesen, Diet wiste bi der aventure 33910 Dat si dat foreest reet dure, Die wiste wel, alsise sach, Dat volc van Rome was datter lach. Si seide Bohorde te hant Doe si de Romeine in den bosch vant: 33915 ‘Si sulen u tavont ocht morghen Esselgieren, dies bem ic in sorghen; Ende vinden si u onversien, Ghi moeght werden verloren bi dien.’ Hi seide als hi dat vernam, 33920 Dat si ter goeder tijt daer quam. Bohort ontboet Waleweine saen, Ende dede hem dese dinc verstaen. Doe ontboden si de coninghe Ende die princen om die dinghe. 33925 Alsi alle vergadert waren Seide hem Bohort die niemaren, Dat die Romeine waren daer bi, Ende si soudense bestaen, waende hi, Binnen dien dage indelike, 33930 Ocht op den anderen dach tilike; ԗine sijn niet seker van desen Te welker tijt het sal wesen. Mi dochte goet, op datment riede, Dat vort meer wachten onse liede 33935 Dene helecht, dat si ons nine vonden Onbewarent teneghen stonden. Ende sine wanen niet, secgic u, Dat wi van harre comst weten nu.’ Si rieden alle alse houde 33940 Datmen de dinc alsoe doen soude. Doe namen die .iiij. coninghe Dien nacht te doene die wachtinghe Met .iiij.m. mannen, ende si scieden Na dien onder ben lieden, 33945 Ende si versaghen hem tier ure Van dat hem gebrac, alt here dure. Tierst dat begonste vernachten Toghen die coninghe uut ter wachten Metten haren; nochtan ne saten si 33950 Niet op hare perde, daer bi, Dat si hen faelgieren mochten ter noet. Si waren te voet, cleine ende groet, Ende bleven toter middernacht alsoe. Als nieman en quam si deden doe 33955 Dene helecht van haren liede slapen, Ende dander bleven in de wapen. Sanderdaghes quam ter wachten gegaen Walewein, ende hi seide saen: ‘Die viande sulen scire comen, 33960 Het ware goet dat ghi hadt genomen Enen die voren sal varen.’ Bandemagus sprac sonder sparen, Dat hi voren varen woude. Die coninc Brangore sprac alse houde, 33965 Hi soude dander bataelge leden; Ende die derde na ter steden [Nam] te leidene de coninc Yoen. Karodos die coninc wilde de .iiij. de doen, Ende elkerlijc soude hebben dan 33970 In sine geselscap .m. man. Daer na wapenden si hen saen Alse die sonne was op gestaen; Ende si ordeneerden daer Noch .x. bataelgen daer naer. 33975 Mijn her Ywein soude dan Vander .v. sijn leidsman, Ende van den anderen die barone Ende Hestor; ende van desen doene Souden overmeesters sijn vort 33980 Mijn her Walewein ende Bohort. Alsi gereet waren al toe Toten op sittene si hoerden doe Een groet gecri, want die Romeine Quamen uten bosche ten pleine, 33985 Ende waendense bestaen onversien. Si hadden vore gesint bi dien Viere bataelgen, diese versochten, Ende gerichte baniren brochten. Alse die coninc Bandemagus, die was 33990 Int erst, wart geware das, Hi seide ten sinen: Ԗersiet u Dat van allen die hir comen nu Niet een ne blive int gereide.’ Si antwerden hem sonder beide: 33995 Ԗart vore al seker!’ Ende mettien Mochmen daer stoutelike sien Soe vele speren breken, Ende soe vele rudders af steken, Datter dat velt mede bedect was. 34000 Als die Romeine worden geware das, Dat mense soe ontfinc tien stonden, Ende dat si soe goet rudderscap vonden, Dat gheen beter en moehte wesen, Si worden tonpayse van desen, 34005 Want sine waren niet van groter daet. [p. 228] Si hadden groten toeverlaet Ghemeinlike van den machten Van den lieden die si met hem brachten: Si waren daer bi in haren sin 34010 Herde fier in har beghin. Alse hare speren te broken waren Si toghen hare suerde sonder sparen, Ende gingen met Claudas lieden sere toe, Daer si ernstelike vochten doe 34015 Op Bandemaguse den coninc, Diese stoutelike ontfinc; Ende si hadden doe, sonder waen, Sine liede een deel achter gedaen. Bandemagus hadde getrect sijn suert 34020 Ende sloech vore ende achter wart: Hi dede vele liede tumen, Ende vele dat gereide rumen. Patrides sijn neve was Een vrome rudder, sijt seker das, 34025 Die na dien dat hi sijn spere brac Met stouten moede sijn suert trac, Ende sloech omtrint soe grote slage, Dat elken wonderen mochte diet sage; Maer die Romeine, daer dit gesciede, 34030 Hadden soe overvele liede, Dat was een wonderlike dinc; Ende Bandemagus die coninc Moeste met den sinen achter trecken doe. Mare eer dat quam daer toe 34035 Si doeghden vele pinen ere, Want si waren vrome rudders sere; Ende si waren sere onder gedaen, Ne hadde hem die coninc Karodos niet saen Met sine lieden geholpen daer. 34040 Ende si hilden hem soe wel daer naer, Dat si niet achter ne gingen. Onlange begonsten si na dien dingen Lant te winnen op hare viande, Ende drevese achterward te hande: 34045 Si dedense dorpelike ter vart Weder keren ten bosche wart. Doe quam daer uut den bosche thant Een rudder, was Julius genant, Die senator van Rome was doe, 34050 Ende .i. jonc vrome rudder toe. Hi hadde in sine scare Vele rudders, ende hi quam dare Vor dandre, wel gewapent ter cure, Ende versach ter ure 34055 Vor hem Bandemagus den coninc, Die stoutelike hielt sinen rinc, Dat hi die van Rome dor brac, Ende hire vele af stac: Hi sloech doet haren ende tare, 34060 Recht ocht een tempeest ware. Hi toendene den sinen daer Ende scide tot hen daer naer: ‘Nemmermeer ne geloef mi vort Van dinghen die ghi mi secgen hort, 34065 Ocht die gene niet en es Lanceloet, Daer al af sprect cleine ende groet Dat hi de beste es die men weet; Nu vart hem ane gereet: Dine nu af mach gesteken, 34070 Ic ne late hem niet gebreken, Ic ne makene rike man.’ Doe liepen si alle daer an, Ende begonstene [slaen] soe harde, Dat sine staken ter erde 34075 Ende slogen hem doet sijn part. Hi spranc op metter vart, Ende wart wel geware alsoe saen, Dat sine emmer wouden vaen. Hi weerde hem soe hi best mochte, 34080 Mar si vincgene wel onsochte Ende leidene in vaster hoede, Ende pensden in haren moede Dat si daer bi souden moghen Inden alle hare orlogen. 34085 Alse Bandemagus was gevaen Temayerden hen de sine saen: Si toghen achter metter vart. Alse die coninc Yoen des geware wart, Die leidde de derde scare, 34090 Hi sprac ten sinen daer nare: Ԍaet ons desen lieden te staden staen!’ Si deden daertoe hare macht saen. Doe quamen uut den bosche gevaren Van den Romeinen noch .ij. scaren; 34095 Ende alsi naecten den stride Die coninc Brangore tract tien tide Met sinen lieden op die .ij. scaren Die daer achterst comen waren. Men wart vechtende daer naer 34100 In .ij. steden vreselike daer: Daer waren vele goeder liede doet Ende rudders eene menege groet. Als mijn her Walewein vernam Dat uten bosche soe groet volc quam 34105 Hi sprac te Bohorde daer nare: ԍocht soe wesen, dat goet ware, Dat wi wisten wat si nu ten tide Liede hebben in dander side!’ - ԗine moghent niet weten,’ sprac Bohort, 34110 ‘Eer si alle sijn comen vort Uten foreeste. Nu secgic u Wat mi best dunct nu: Sint onse liede allinskenne dare: Maect .iij. scaren van ere scare 34115 Ende .iij. van ere andere dan, Ende sette in elke goede leitsman; Mar dachterste .ij., wats gesciet, Diene suldi sceden niet, Want in die .ij. achterste sal, 34120 Hebwi noet, onse hope sijn al; Want in die .ij. scaren es Dat goede rudderscap, sijt seker des, Dat meest tonsiene es, sekerlike, Onder dridderschap van ertrike.,’ 34125 Doe dede mijn her Walewein al Alsoe als Bohort hem beval, Ende dede allinskene uut varen, Alst hem noet dochte, van sinen scaren, Soe dat uut waren te priemtide 34130 Alle de betaelgen van sine side Sonder die .ij. beste allene. Die van binnen waren gemeine, Datter niet meer bleven ne waren, Ende voeren toe met al den haren 34135 Soe sere, dat si bi dien saken In haer comen vele af staken, Soe dat si hadden gescoffiert daer Lichtelike die van Logres; maer Dat mijn her Walewein sinde toe 34140 Die .ix. de betaelge doe, Daer sine viere broder in waren. Ende alse die in quam gevaren Sinden die van Rome sonder faelge Om hare achterste bataelge, 34145 Daer in was de raet vander stede Van Rome, ende daer toe mede Soe vele liede ende hoger man, Dat nieman ne hadde gewaent dan Dat mense in lichten maniren 34150 Hadde mogen scoffieren. Daer was die standart van Rome tier stont, Dar .i. guldijn aer boven stont Ende een draket. Die standart was Soe suaer, alsicker af las, 34155 Datten met pinen mochte draghen [p. 229] Met .iiij. perden een waghen. Tierst dat si te velde waren comen Endese Walewein hadde vernomen Hi seide: Ԃohort, siet al dare 34160 Der Romeine achterste scare; Ic kinse bi den drake nu Die op ten standart staet, secgic u. Daer es die hoverdechede Van algader Rome der stede: 34165 Mochtewi dese gescoffieren Wine hadden rywert in ghere maniren Van den andren die wi hier sien.’ Bohort gaf antwerde te dien, Ende seide: ԏp dat u dunct goet, 34170 Ic secgu wat men best doet. Laet ons varen dor dit groene Achter dese pauwelgoene, Ende op hem slaen in sulker maniren, Dat sire hem af temayeren; 34175 Ende mogen wi gevellen Den standart met onsen gesellen, Si sulen hen scoffieren alse saen Als si den standart niet ne [sien] staen.’ Mijn her Walewein ende Bohort 34180 Ondecten dit Hestore vort, Dient herde goet dochte wesen; Ende si togen na desen Ter Romeine bataelgen wart, Ende lieten te hem lopen ter vart, 34185Ende die Romeine op hem weder. Daer wasser vele gesteken neder, Die niet weder en mochten op staen, Ende som sprongen si op saen. Alse die speren te broken waren 34190 Si toghen har suerde sonder sparen. Daer wart een strijt stuer ende groet, Daer menech edel man bleef doet, Dat scade was ende jammerhede. Walewein, Bohort ende Hestor mede 34195 Slogen met sporen hare orsse Ende voeren in die meeste porsse, Ende deden soe grote vromichede Onder hem .iij. daer ter stede, Elc man diet hadde gesien 34200 Hadse over goet gehouden bi dien; Maer sine mochten bi genen saken Den standarde soe genaken, Sine waerre af wel .iiij. scachte; Daer waren van soe groter machte 34205 Sulke .ccc. rudders goet ende wert, Dart hen bi beleet wert, Dat si niet volbringen ne mochten Dat si te voren te doene dochten. Al den dach dore was groet de strijt: 34210 Daer bleven vele liede doet tier tijt. Boven alle dandre verre ende vort Deedt sonderlinge wel Bohort; Want hi ghenen tijt ne gebrac, Hine sloech embertoe ochte stac: 34215 Hi deedt soe in den pleine, Datten daer bi die Romeine Kinden, dine vordien Noit met oghen hadden gesien. Ende si seiden dat die scaren 34220 Von Logres alle gescoffiert waren, Ne hadde hi allene gedaen, Diet soe wel dede, sonder waen, Dat hi hadde in beiden siden Algader den prijs tien tiden. |
10 dagen nadien, dat zal je weten, Dat die stad was bezet Kwam de koningin in het leger Van Benewijc, en met haar 33815 Vele nonnen. En toen ze zag Haar neef weende ze op die dag Van grote ontferming En van grote blijdschap mede. En toen ze haar gewaar werden 33820 Ze deden haar groot feest Omdat ze Lancelot’ s moeder was, En hun nicht, zoals ik het las. Ze hielden haar 7 dagen daar, En zeiden haar van Lancelot waar. 33825 Toen Walewein en zijn gezellen Wie ze was hoorden vertellen Ze waren van haar erg blijde, En ze deden haar te die tijd Al de eer die ze mochten, zonder twijfel. 33830 Ten eerste dat ze weg zou gaan Bad ze dat men haar hielp tot dien, Dat ze haar kind mocht zien Eenmaal voor haar dood. Ze zeiden allen, klein en groot, 33835 Ze zouden daartoe doen hun macht. Toen ze haar ver hadden gebracht Namen ze verlof aan haar En keerden weer ten leger daarna. Op dezelfde dag kwam mede 33840 Die vrouwe van Lac te die plaats, En met haar vele vrouwen. Ze zocht Bohort en Lionel. Toen ze haar zagen waren ze blijde, Want ze hadden haar te tijd 33845 Boven alle vrouwen zeer gemind, Als die hen groot goed en eer Deed toen ze kleine kinderen waren. Ze vroeg hen om nieuws Van Lancelot. Ze zeiden terstond, 33850 Dat hij gans was en gezond. Ze zei: ‘Neen komt hij niet met u?’ Ze zeiden: ‘Vrouwe, neen hij nu: Hij bleef met de koning Arthur.’ De vrouwe zei te dat uur: 33855 ‘weet ge of hij iets komen zal?,’ Toen berichtten ze haar alles Waarom hij bleef met den koning. Ten eerste dat ze dat ding hoorde Ze zei: ze had niets te doen daar, 33860 Nadat Lancelot er niet nee was. Ze deden daar zoveel toe, Dat ze met hen bleef toen En een ridder die de vrouwe Had gedaan trouwbelofte, 33865 En dat gezelschap dat ermee was. Bohort, die was blijde dat, Gaf gelijk de goede man Het kasteel die hij daar won, En al dat er toebehoorde, 33870 En maakte hem alzo een rijke man. De vrouwe scheidde toen van hen lieden. Ze bleven daar dat ze niet nee scheiden Tot bij Sint Michiel dag. En daar binnen, al zonder sage, 33875 Dat ze daar lagen wonnen ze Al die kastelen die er bijstonden. Drie dagen voor Sint Michiel’ s dag Kwam nieuws daar het leger lag, Dat die van Rome kwamen daar. 33880 Toen men te Gaunes dat nieuws hoorde Hadden ze grote blijdschap, Als die hun komst nodig hadden. En ze ontboden na dezen Die van Rome hun wezen, 33885 En hoe ze bezet waren; En ontboden dat ze met die van hen Op Sint Michiel’ s dag zouden Op het leger verzamelen, als ze wilden; En als ze aan hen zouden vallen 33890 Ze zouden komen met allen: Dus zou men ze te die tijd Mogen bestaan aan beide zijden. Die van Rome trokken daarbij In Sint Michiel’ s avond, daar ze 33895 In een bos rustten daar Al de dag, en namen waar Of hen enig ding ontbrak, Wapens of andere zaak. En die van binnen waren zo uitgerust, 33900 Dat ze niets nee hadden te doen toen Dan op te zitten. En van dien En was dat leger niet voorzien, En nee niets wisten van het te verwachten Ze hadden spel en tijdverdrijf, 33905 Als die jonge lieden waren En dappere ridders, inderdaad. Men had ze belopen hierdoor , En had die vrouwe van Lac geweest, Die het wist bij het avontuur 33910 Dat ze dat bos doorreed, Die wist wel, toen ze hen zag, Dat het volk van Rome was dat er lag. Ze zei het Bohort gelijk Toen ze de Romeinen in het bos vond: 33915 ‘Ze zullen u vanavond of morgen Aanvallen, dus ben ik bezorgd; En vinden ze u onvoorzien, Ge mag verloren worden bij dien.’ Hij zei toen hij dat vernam, 33920 Ze te goede tijd daar kwam. Bohort ontbood Walewein gelijk, En liet hem dat ding verstaan. Toen ontboden ze de koningen En de prinsen om dat ding. 33925 Toen ze allen verzameld waren Zei hem Bohort dat nieuws, Dat de Romeinen waren daarbij, En ze zouden ze bestaan, waande hij, Binnen die dag eindelijk, 33930 Of op de volgende dag tijdig; ‘we zijn niet zeker van dezen Te welke tijd het zal wezen. Me lijkt goed, opdat men het aanraadde, Dat voort meer behoedt onze lieden 33935 De ene helft, zodat ze ons niet vonden Zonder hoedde te enige tijd. En ze wanen niet, zeg ik u, Dat wij van hun komst nu weten.’ Ze raadden allen alzo gauw 33940 Dat men dat ding alzo doen zou. Toen namen die 4 koningen Die nacht te doen de wacht Met 4000 mannen, en ze scheidden Na dien onder hen lieden, 33945 En ze voorzagen hen te dat uur Van dat hen ontbrak, het hele leger door. Ten eerste dat het nacht begon te worden Trokken de koningen uit ter wacht Met die van hen; nochtans nee zaten ze 33950 Niet op hun paarden, daarbij, Dat ze hen falen mochten ter nood. Ze waren te voet, klein en groot, En bleven tot de middernacht alzo. Toen er niemand kwam ze lieten toen 33955 De ene helft van hun lieden slapen, En de andere bleven in de wapen. De volgende nacht kwam ter wacht gegaan Walewein, en hij zei gelijk: ‘De vijanden zullen snel komen, 33960 Het was goed dat ge had genomen Een die voor zal gaan.’ Bandemagus sprak zonder ophouden, Dat hij voor gaan wilde. De koning Brangore sprak alzo gauw, 33965 Hij zou het andere bataljon leiden; En de derde daar ter plaatse Nam te leiden de koning Yoen. Karados de koning wilde de 4de doen, En elke zou hebben dan 33970 In zijn gezelschap 1000 man. Daarna wapenden ze zich gelijk Toe de zon was opgekomen; En ze ordenden daar Noch 10 bataljons daarna. 33975 Mijn heer Ywein zou dan Van der 5de leidsman zijn, En van de anderen de baronnen En Hestor; en van dit doen Zouden voort opperbevelhebber zijn 33980 Mijn heer Walewein en Bohort. Toen ze allen toen gereed waren Tot opzitten hoorden ze toen Een groot gekrijs, want de Romeinen Kwamen uit het bos ter vlakte, 33985 En waanden ze onvoorzien te bestaan. Ze hadden voor gezonden bij die Vier bataljons, die ze verzochten, En opgerichte banieren brachten. Toen de koning Bandemagus, die was 33990 In het begin, werd dat gewaar, Hij zei tot de zijne: Ԛiet u Dat van allen die hier nu komen Niet een nee in het zadel blijft.’ Ze antwoordden hem zonder wachten: 33995 ‘Ga voor geheel zeker!’ En meteen Mocht men daar dapper zien Zoveel speren breken, En zoveel ridders af teken, Zodat het veld ermee bedekt was 34000 Toen de Romeinen gewaar worden dat, Dat men ze zo ontving te die tijd, En dat ze zo’ n goed ridderschap vonden, Dat er geen betere mocht wezen, Ze werden ontevreden van dezen, 34005 Want ze waren niet van grote daad. Ze hadden grote toeverlaat Gewoonlijk van de macht Van de lieden die ze met zich brachten: Ze waren daarbij in hun zin 34010 Erg fier in hun begin. Toen hun speren gebroken waren Ze trokken hun zwaarden zonder ophouden, En gingen met Claudas lieden zeer toe, Daar ze toen ernstig vochten 34015 Op Bandemagus de koning, Die ze dapper ontving; En ze hadden toen, zonder twijfel, Zijn lieden een deel achteruit gedaan. Bandemagus had zijn zwaard getrokken 34020 En sloeg voor en achterwaarts: Hij liet vele lieden tuimelen En velen dat zadel ruimen. Patrides zijn neef was Een dappere ridder, zij het zeker dat, 34025 Die nadat hij zijn speer brak Met dapper gemoed zijn zwaard trok, En sloeg omtrent zulke grote slagen, Dat het elk verwonderen mocht die het zag; Maar de Romeinen, daar dit geschiedde, 34030 Hadden zo uiterst veel lieden, Dat was een wonderlijk ding; En Bandemagus de koning Moest met de zijne achteruit toen trekken. Maar eer het daartoe kwam 34035 Ze gedoogden eerder veel pijn, Want ze waren zeer dappere ridders; En ze waren zeer onder gedaan, Nee had hen de koning Karados niet gelijk Met zijn lieden geholpen daar. 34040 En ze hielden hen zo goed daarna, Dat ze niet achteruit nee gingen. Gauw daarna begonnen ze na die dingen Land te winnen op hun vijanden, En dreven ze gelijk achteruit: 34045 Ze deden ze schande ter vaart Terug keren te bos waart. Toen kwam gelijk daar uit een bos Een ridder, was Julius genaamd, Die senator van Rome was toen, 34050 En een jonge dappere ridder toe. Hij had in zijn schaar Vele ridders, en hij kwam daar Voor de andere, goed gewapend ter keur, En zag te dat uur 34055 Voor hem Bandemagus de koning, Die dapper zijn ring hield, Zodat hij die van Rome doorbrak, En hij er velen afstak: Hij sloeg dood hier en daar, 34060 Recht of het een tempeest was. Hij toonde het de zijne daar En zei tot hen daarna: ‘Nimmermeer nee geloof me voort Van dingen die ge me zeggen hoort, 34065 Of diegene niet is Lancelot, Daarvan allen spreken klein en groot Dat hij de beste is die men weet; Nu ga naar hem gereed: Die hem nu af mag steken, 34070 Ik nee laat hem niets ontbreken, Ik nee maak hem een rijke man.’ Toen liepen ze allen daaraan, En begonnen hem zo hard te slaan, Zodat ze hem ter aarde staken 34075 En sloegen hem zijn paard dood. Hij sprong op met een vaart, En werd wel gewaar alzo gelijk, Dat ze hem immer wilden vangen. Hij verweerde zich zo goed hij kon, 34080 Maar ze vingen hem wel hard En legden hem in vaste hoede, En peinsden in hun gemoed Dat ze daarbij zouden mogen Eindigen al hun oorlogen. 34085 Toen Bandemagus was gevangen Ontstelden zich de zijne gelijk: Ze trokken achteruit met een vaart. Toen de koning Yoen dat gewaar werd, Die leidde de derde schaar, 34090 Hij sprak te zijne daarna: Ԍaat ons deze lieden bijstaan!’ Ze deden daartoe hun macht gelijk. Toen kwamen uit het bos gegaan Van de Romeinen noch 2 scharen; 34095 En toen de strijd naakten De koning Brangore trok te die tijd Met zijn lieden op die 2 scharen Die daar laatst gekomen waren. Men begon te vechten daarna 34100 In 2 plaatsen vreselijk daar: Daar waren vele goede lieden dood En ridders een menigte groot. Toen mijn heer Walewein vernam Dat uit het bos zo’ n groot volk kwam 34105 Hij sprak tot Bohort daarna: ԍocht het zo wezen, dat het goed was, Dat we wisten wat ze nu ten tijde Lieden hebben aan de andere zijde!’ - ‘we mogen het niet weten,’ sprak Bohort, 34110 ‘Eer ze allen zijn voortgekomen Uit het bos. Nu zeg ik u Wat me het beste lijkt nu: Sinds onze lieden langzamerhand daar: Maak 3 scharen van een schaar 34115 En 3 van een andere dan, En zet in elke een goede leidsman; Maar de laatste 2, wat er geschiedt, Die zal je niet scheiden, Want in die 2 laatste zal, 34120 Hebben we nood, al onze hoop zijn; Want in die 2 scharen is Dat goede ridderschap, zij het zeker dus, Dat meest te ontzien is, zeker, Onder het ridderschap van aardrijk.,’ 34125 Toen deed mijn heer Walewein alles Alzo als Bohort hem beval, En liet ze langzamerhand uitgaan, Zoals het hem nodig dacht, van zijn scharen, Zodat uit waren te priemtijd 34130 Alle bataljons van zijn zijde Uitgezonderd de beste 2 alleen. Die van binnen waren algemeen, Dat er niet meer gebleven nee waren, En voeren toe met al die van hen 34135 Zo zeer, zodat ze bij die zaken In hun komen er velen afstaken, Zodat ze daar geschoffeerd hadden Licht die van Londen; maar Dat mijn heer Walewein zond toen 34140 Dat 9de bataljon toen, Daar zijn vier broeders in waren. En toen die in kwam gevaren Zonden die van Rome zonder falen Om hun laatste bataljon, 34145 Daarin was de raad van de stad Van Rome, en daartoe mede Zoveel lieden en hoge mannen, Dat niemand nee had gewaand dan Dat men ze op gemakkelijk manier 34150 Had mogen schofferen. Daar was de standaard van Rome te die tijd, Daar een gouden arend boven stond En een draak. Die standaard was Zo zwaar, zoals ik er van las, 34155 Dat het met moeite mochten dragen Met 4 paarden een wagen. Ten eerste dat ze te veld waren gekomen En ze Walewein had vernomen Hij zei: Ԃohort, ziet aldaar 34160 De Romeinen laatste schaar; Ik herken het bij de draak nu Die op de standaard staat, zeg ik u. Daar is de hovaardigheid Van helemaal Rome de stad: 34165 Mochten we deze schofferen We hadden bescherming in geen manieren Van de anderen die we hier zien.’ Bohort gaf antwoord tot die, En zei: ԏpdat het u goed lijkt, 34170 Ik zeg u wat men het beste doet. Laat ons gaan door dit groene Achter deze paviljoenen, En op hen slaan in zulke manieren, Dat ze zich ontstellen; 34175 En mogen we vellen De standaard met onze gezellen, Ze zullen hen alzo gelijk schofferen Als ze de standaard niet nee zien staan.’ Mijn heer Walewein en Bohort 34180 Verhaalden dit Hestor voort, Die het erg goed dacht te wezen; En ze gingen na deze Ter Romeinse bataljon derwaarts, En lieten tot hen lopen ter vaart, 34185 En die Romeinen op hen weer. Daar waren er veel neergestoken, Die niet weer mochten opstaan, En sommigen sprongen ze op gelijk. Toen de speren gebroken waren 34190 Ze trokken hun zwaarden zonder ophouden. Daar werd een strijd wreed en groot, Daar menige edel man bleef dood, Dat schade was en jammer. Walewein, Bohort en Hestor mede 34195 Sloegen met sporen hun paarden En voeren in de grootste groep, En deden zo’ n grote dapperheid Onder hem 3 daar ter plaatse, Elke man die het had gezien 34200 Had ze voor goed gehouden bij dien; Maar ze mochten bij geen zaken De standaard zo genaken, Ze waren er wel 4 schachten vanaf; Daar waren van zo’ n grote macht 34205 Sommige 300 goede en waardige ridders, Daar het hen bij belet werd, Zodat ze het niet volbrengen nee mochten Dat ze tevoren te doen dachten. De hele dag door was de strijd groot: 34210 Daar bleven vele lieden dood te die tijd. Boven alle de anderen ver en voort Deed bijzonder goed Bohort; Want hij geen tijd nee ontbrak, Hij sloeg immer toe of stak: 34215 Hij deed het zo in de vlakte, Zodat hem daarbij de Romeinen Kenden, die hem voordien Nooit met ogen hadden gezien. En ze zeiden dat de scharen 34220 Von Londen alle geschoffeerd waren, Nee had hij alleen gedaan, Die het zo goed deed, zonder twijfel, Dat hij had aan beide zijden Allemaal de prijs te die tijd |
34225 Claudas ende die Romeine traken Ter stat wart als die nacht begonste naken, Ende die van Logres na dien doene Toghen in hare pawelgoene Ende ontwapendem doe. 34230 Oec bleven si som alsoe Gewapent alsi in quamen, Die ter wachten ware namen. Si wachten al dien nacht dure Al gewapent, op aventure, 34235 Ochse die van der stat versochten, Dat sise niet belopen ne mochten. Alse dat rudderscap ontwapent was, Ende si worden geware das, Dat Bandemagus was gevaen, 34240 Alse sine liede daer deden verstaen, Si waren sere droeve tier stonden; Want si an hem hadden vonden Grote hulpe ende confort. Doe vraeghde Walewein vort 34245 Ochte eneghe liede waren Onder hem gevaen vanden haren? Si seiden: neent. Hi seide doe: ԏns sal morgen sulc comen toe In onsen handen, ic hope wi 34250 Hem weder hebben sulen daerbi.’ Sanderdaechs wel betide Waren si gewapent an elke side; Ende alse die van buten vernamen Dat die van binnen uut quamen 34255 Si vergaderden an beiden siden Ende vochten vreselike tien tiden Al den dach toter nacht toe. Daer waser vele verslagen doe In beiden siden, ende gewont, 34260 Soe dat die van Logres tier stont Van dire dachvart tonder waren Omdat dander hadden soe vele scaren; Soe datmen seide bi desen, Ne hadde Walewein gewesen 34265 Ende Bohort ende Hestor van Mares, Dat doet waren die van Logres. Ende die van der stat alsi scieden Vingen vele van den anderen lieden Ende leidese, al sonder waen, 34270 In den tor van Gannes gevaen. Tierst dat die van buten quamen Ten pauwelgoene, ende si vermanen Hare grote verlies, si waren das Soe drove, dat te wonderne was. 34275 Dus vergaderden, sijt seker des, Wel vifwarf die van Logres, Ende verloren van haren lieden Altoes eer sire af scieden. Alse die strijt hadde .i. weke lanc 34280 Gheduert alsoe, daer wart die stanc Soe groet van den doden lieden doe; De vriende ne hadden ghene stade daer toe, Dat siren toe mochten comen ode Te begravene hare dode. 34285 Ende tierst dat die van der port Van den groten stanke hadden gehort Si ontboden vrede .xv. daghen, Te gravene de dode die daer lagen. Die andre, dies waren blide, 34290 Sekerden den vrede tien tide. Mijn her Walewein waser een af Van buten, die den vrede gaf. Van dien van binnen gaven daer naer Pantalion, die van Rome quam daer, 34295 Ende van Rome was meester raetsman. Si toghen van beiden siden dan Int foreest, daer si hout namen, Ende bernden die licghamen Diemen niet ne kende, sonder sparen: 34300 Ende dire bekent waren, Si namen de lichgamen daer of Ende groefse in eenen kerchof. Si rusten hen in beiden siden Ende maecten hare vrede tien tiden 34305 Seker, dat die van der port [p. 230] I nt here gingen weder ende vort, Ende die van buten mede Mochten oec gaen in die stede Ende besien dridderscape ende hare 34310 Grote rijcheit die si hadden dare. Alse die coninc Claudas dat verstont, Dat hi hadde gevaen tier stont Den coninc Bandemagus van Gorre, Hi was altchant in porre 34315 Om hem doet te slane; maer Dat sine liede hem ontkeerden daer, Ende vraeghden hem waer bi Hine soe haette? Doe seide hi: ԏmdat hi minen neve doet sloech.,’ 34320 Si seiden: ‘Dat en es niet genoech, Bedi hi es gewiet coninc; Ende al ware niet die dinc, Ende hi simpel rudder ware, nochtan Ne haddi niet verbort daeran 34325 Te stervene om eenen sciltknecht. Wi secgen u wel over recht, Dat gheen coninc sculdech en es Te stervene, sijt seker des, Om dat verlies van eenen man.,’ 34330 Claudas liet die dinc staen dan. Die van buten versochten Ocht si Bandemaguse verdingen mochten; Maer Claudas ne wouts niet gehoren; Hi wiste dat hi was verre te voren 34335 Man van hem daer meest raets an was, Daer bi ne woude hi niet das Ghehingen, dat hi om enech gelof Uut quame, datmenre mochte doen of. Binnen dien vrede quam gereden 34340 Mijn her Ywein tere steden Int forest, daer hi vernam Enen cnape, die met groter haest quam. Hi seide: ԗanen ende met wien sidi?’ - ‘Ic ben van Logresլ antwerde hi, 34345 ‘Ende ben mijns heren Lanceloets bode, Die mi sint hir bi groter node Om weten ocht alsoe nu es Alsmen seget. Hi heef niemare des, Dat die van Rome met groter macht 34350 Ende met rudders van groter cracht Claudase te hulpen sijn comen, Ende dat grote scade hebben genomen Die van Logres onder die hare Sint dat die Romeine quamen hare. 34355 Ende wiste mijn her Lanceloet Dat sine hulpen hir ware noet, Hi soude eer .ij. maende leden Met vele lieden sijn hir ter steden.’ Mijn here Ywein seide doe: 34360 ‘Het es gewaerlike alsoe: Die van Logres sijn versuaert sere, Ende hebben een cleine here. Si waren gescoffiert bi desen Elc daeghe, en hadde gewesen 34365 Niet goet rudderscap ende soe vrome Jegen die grote macht van Rome; Ende Bohorts grote vromechede Houd ons allen staende mede. Wi hadden verloren, secgic u, 34370 Vele meer dan wi doen nu, Ne ware Bohorts deught ende macht: Want hine gerust dach no nacht.’ Die knape sprac: ‘Here wi sidi, Die dese niemare segt mi? 34375Bedi wistic dat soe ware, Ic reet en wech met deser niemare Te minen here, ende secgese hem.’ Mijn here Ywein seide: ‘Ic bem Ywein, des conincs Urients sone.,’ 34380 - Ԅoet uwen helm af,’ sprac die gone. Hi dede sinen helm af mettien. Als hine bloet hadde gesien Beval hine Goede metter vart Ende keerde te Logres wert. 34385 Mijn her Ywein seide hem toe Dat Bandemagus was gevaen doe, Ende dat si waren drove das, Want .i. man van groten rade was. Als mijn her Ywein int here quam, 34390 Ende hi mijn here Waleweine vernam, Hi telde hem van den cnape al, Hoe hine sprac, en wat hi hem beval, Dies Walewein wel te gemake was. Alse Bohort horde niemare das, 34395 Dat onboden was Lanceloet Om dat sire hulpen was noet, Hi wart harde drove te hant, Ende ginc daer hi Hestore vant Ende Lyonele des gelike, 34400 Ende seide hem beiden hemelike: ‘wisijn gheonneert, sonder waen, Dat wijt soe eermelike hebben gedaen, Dat ons Lanceloet moet helpen nu: Ic hadde liever, secgic u, 34405 Dat wi niet waren comen. Tierst dat hijt sal hebben vernomen Hi sal peysen in therte sijn Dat wi gefaelgiert sijn.’ Doe seide Hestor van Mares: 34410 ‘Here, nemmeer gewaeght des, Hir af ne sal ons geen man Nemmer lachter secgen an, Die de wareheit weten sal, bedi Si hebben vele meer liede dan wi; 34415 Ende soe wiere gelachtert wart of, Men saels u altoes spreken lof, Want die gene van daer binnen, Ende wi in dander side, dat kinnen, Dat ghi bi uwer vromecheit nu ter tijt 34420 Die beste van beiden siden sijt. Hir bi ne bedarf u vernoyen niet Dat men Lancelote ontbiet Dat wi sire hulpen hebben noet; Want hoe dat ons halp Lanceloet 34425 Als hi met ons hir wesen sal, Ghi hebt ons staende behouden al, Daer onse alre meeste heren Hen ter vlucht wart moesten keren. Wi hadden oec al binnen desen 34430 Verloren, ne haddi gewesen. Ende al ware Lanceloet hir nu, Ic ne can geweten, secgic u, Wat hi doen mochte, ghine hebbet gedaen.’ - ԁy Hestor, wat segtdi?’ sprac Bohort saen; 34435’Waer mijn here Lanceloet in dit lant, Ende Claudas wiste, hi rumet thant, Alse die sijns niet dorste ontbiden; Ende ic storve eer nu ten tiden, Ic ne soude hebben gedaen, 34440 Eer Lanceloet quame, sonder waen, Met wapenen, soe dat hi tier stonde Ons int sienste van den stride vonde.’ Si ontbeiden in dire maniren Dat die vrede soude faelgieren. |
34225 Claudas en de Romeinen trokken Ter stad waart toen de nacht begon te naken, En die van Londen na dat doen Trokken in hun paviljoenen En ontwapenden hen toen. 34230 Of sommigen bleven alzo Gewapend zoals ze er in kwamen, Die ter wacht waren genoemd. Ze bewaakten de hele nacht door Geheel gewapend, op avontuur, 34235 Of ze die van de stad verzochten, Dat ze hen niet belopen nee mochten. Toen dat ridderschap ontwapend was, En ze worden gewaar dat, Dat Bandemagus was gevangen, 34240 Zoals zijn lieden daar lieten verstaan, Ze waren zeer droevig te die tijd; Want ze hadden aan hem gevonden Grote hulp en troost. Toen vroeg Walewein voort 34245 Of er enigen lieden waren Onder hun gevangen van die van hen? Ze zeiden: neen het. Hij zei toen: ԏns zal morgen zulke toekomen In onze handen, hoop ik dat we 34250 Hem terug zullen hebben daarbij.’ De volgende dag wel op tijd Waren ze gewapend aan elke zijde; En toen die van buiten vernamen Dat die van binnen uitkwamen 34255 Ze verzamelden aan beide zijden En vochten vreselijk te die tijd Al de dag tot de nacht toe. Daar waren er toen veel verslagen Aan beide zijden, en gewond, 34260 Zodat die van Londen te die tijd Van die dagreis ten onder waren Omdat de anderen hadden zoveel scharen; Zodat men hierdoor zei, Nee had Walewein geweest 34265 En Bohort en Hestor van Mares, Dat die van Londen gedood waren. En die van de stad toen ze scheidden Vingen velen van de andere lieden En leidden ze, al zonder twijfel, 34270 In de toren van Gaunes gevangen. Ten eerste dat die van buiten kwamen Ten paviljoenen, en ze vermanen Hun grote verlies, ze waren dus Zo droevig, dat het te verwonderen was. 34275 Aldus verzamelden ze, zij het zeker dit, Wel vijfmaal die van Londen, En verloren van hun lieden Altijd eer ze er van scheiden. Toen de strijd een week lang had 34280 Geduurd alzo, daar werd de stank Zo groot van de doden lieden toen; De vrienden nee hadden geen tijd daartoe, Dat e er toe mochten komen om Te begraven hun doden. 34285 En ten eerste dat die van de poort Van de grote stank hadden gehoord Ze ontboden vrede 15 dagen, Te begraven de doden die daar lagen. De anderen, die dus blijde waren, 34290 Verzekerden de vrede te die tijd. Mijn heer Walewein was er een van Van buiten, die de vrede gaf. Van die van binnen gaven daarna Pantaleon, die van Rome daar kwam, 34295 En van Rome was meester raadsman. Ze trokken van beiden zijden dan In het bos, daar ze hout namen, En verbrandde de lichamen Die men niet nee kende, zonder ophouden: 34300 En die er bekend waren, Ze namen de lichamen daaraf En begroef ze in een kerkhof. Ze rusten hen in beide zijden En maakten hun vrede te die tijd 34305 Zeker, zodat die van de poort In het leger gingen heen en weer, En die van buiten mede Mochten ook gaan in die stede En bezien het ridderschap van hen 34310 Grote rijkheid die ze daar hadden. Toen de koning Claudas dat verstond, Dat hij had gevangen te die tijd De koning Bandemagus van Gorre, Hij was al gelijk in gang 34315 Om hem dood te slaan; maar Dat zijn lieden hem omdraaiden daar, En vroegen hem waarom Hij hem zo haatte? Toen zei hij: ԏmdat hij mijn neef dood sloeg.,’ 34320 Ze zeiden: ‘Dat is niet genoeg, Omdat hij een gewijde koning is; En al was niet dat ding, En hij en eenvoudige ridders was, nochtans Nee had hij niet verbeurd daaraan 34325 Te sterven om een schildknecht. We zeggen u wel voor recht, Dat geen koning schuldig is Te sterven, zij het zeker dus, Om het verlies van een man.,’ 34330 Claudas liet dat ding dan staan. Die van buiten verzochten Of ze Bandemagus vrij pleiten mochten; Maar Claudas nee wilde het niet horen; Hij wist dat hij was ver tevoren 34335 Man van hem daar de meeste raad aan was, Daarom nee wilde hij niet dat Toestaan, dat hij om enige belofte Uit kwam, dat men er toe doen mocht. Binnen die vrede kwam gereden 34340 Mijn heer Ywein ter een plaats In het bos, daar hij vernam Een knaap, die met grote haast kwam. Hij zei: ԗaarvan en met wie ben je?’ - ‘Ik ben van Londenլ antwoordde hij, 34345 ‘Enben mijn heer Lancelot’ s bode, Die me hier zend bij grote nood Om te weten of het alzo nu is Zoals men zegt. Hij heef nieuws dus, Dat die van Rome met grote macht 34350 En met ridders van grote kracht Claudas te hulp zijn gekomen, En dat grote schade hebben genomen Die van Londen onder die van hen Sinds dat de Romeinen hier kwamen. 34355 En wist mijn heer Lancelot Dat zijn hulp nodig was, Hij zou eer twee maanden voorbij gingen Met vele lieden hier zijn ter plaatse.’ Mijn heer Ywein zei toen: 34360 ‘Het is waarlijk alzo: Die van Londen zijn zeer verzwaard, En hebben een klein leger. Ze werden geschoffeerd hierdoor Elke dag, en was er niet geweest 34365 Niet zo’ n goede ridderschap en zo dapper Tegen die grote macht van Rome; En Bohort’ s grote dapperheid Houdt ons allen staande mede. We hadden verloren, zeg ik u, 34370 Veel meer dan we doen nu, Nee was Bohort’ s deugd en macht: Want hij rust dag nog nacht.’ De knaap sprak: ‘Heer wie ben je, Die dit nieuws me zegt? 34375 Omdat als ik wist dat het zo was, Ik reed weg met dit nieuws Tot mijn heer, en zeg het hem.’ Mijn heer Ywein zei: ‘Ik ben Ywein, de zoon van koning Uriens.,’ 34380 - Ԅoe uw helm af,’ sprak diegene. Hij deed zijn helm af meteen. Toen hij hem bloot had gezien Beval hij hem God met een vaart En keerde te Londen waart. 34385 Mijn heer Ywein zei hem toen Dat Bandemagus was gevangen toe, En dat ze droevig waren van dat, Want het een man van grote raad was. Toen mijn heer Ywein in het leger kwam, 34390 En hij mijn heer Walewein vernam, Hij vertelde hem alles van de knaap, Hoe hij hem sprak, en wat hij hem beval, Dus Walewein wel te gemak was. Toen Bohort hoorde nieuws dat, 34395 Dat ontboden was Lancelot Omdat zijn hulp nodig was, Hij werd gelijk erg droevig, En ging daar hij Hestor vond En Lionel dergelijke, 34400 En zei hen beiden heimelijk: ‘we zijn geonneerd, zonder twijfel, Dat wij het zo armoedig hebben gedaan, Dat ons Lancelot nu moet helpen: Ik had liever, zeg ik u, 34405 Dat we niet waren gekomen. Ten eerste dat hij het zal hebben vernomen Hij zal peinzen in zijn hart Dat we gefaald hebben.’ Toen zei Hestor van Mares: 34410 ‘Heer, nimmermeer gewaag dit, Hiervan nee zal ons geen man Nimmer schande zeggen van, Die de waarheid weten zal, omdat Ze hebben veel meer lieden dan wij; 34415 En zo wie er schande van krijgt af, Men zal van u altijd spreken lof, Want diegene van daarbinnen, En wij aan de andere zijde, dat kennen, Dat gij bij uw dapperheid nu ter tijd 34420 De beste van beide zijden bent. Hierbij behoef je u niet te verdrieten Dat men Lancelot ontbiedt Dat we zijn hulp nodig hebben; Want hoe dat ons helpt Lancelot 34425 Als hij met ons hier zal wezen, Ge hebt ons laten behouden al, Daar onze aller grootste heren Hen ter vlucht waart moesten keren. Wij hadden ook alles binnen dezen 34430 Verloren, nee had hij er geweest. En al was Lancelot hier nu, Ik kan niet weten, zeg ik u, Wat hij doen mocht, zoals gij hebt gedaan.’ - ‘Aai Hestor, wat zeg je?’ sprak Bohort gelijk; 34435’Was mijn heer Lancelot in dit land, En Claudas wist het, hij ruimde gelijk, Als die op hem niet durfde te wachten; En ik stierf eerder nu ten tijden, Ik nee zou hebben gedaan, 34440 Eer Lancelot kwam, zonder twijfel, Met wapens, zodat hij te die tijd Ons in het aanzienlijkste van de strijd vond.’ Ze wachtten op die manier Dat de vrede zou falen. |
34445 Tierst dat die vreden felgierden Die van binnen si visierden Hare betaelgen overal, Soe dat men die erste beval Claudine, die rudder was doe 34450Daer si meest trouwen hadden toe, Om die vromecheit die in hem was; Si hadden groet recht das: Hi was rudder dien si hadden gesien Die meest pinen mochte, ende tot dien 34455 Was hi soe stout, hine ontsach gene dinc. [p. 231] Dander bataelge beval de coninc Daer hem goet dochte; ende daer toe Beval hi de leste bataelge doe, Daer die cracht in was van Rome, 34460 Eenen stouten rudder ende vrome, Die Panthaleon hiet; ende hi was Raet van Rome, alsmen vore las. Die van buten hadden van den haren Tien tiden gemaect .x. scaren. 34465 Van der erster was Hestor leidsman, Dise met groter bede gewan, Dat hi hem jegen Claudine woude Proeven, die derste leiden soude. Patrides ende sine meisniede, 34470 Ende des conincs Bandemagus liede, Waren met hem in sine scaren, Ende soe vele, datter .m. waren, Vrome rudders ende werde, Die die van binnen ontsaghen herde, 34475 Als si seker waren das, Datter Hestor leidsman af was, Die hem gescaet hadde soe sere; Dies duchten sine te mere, Maer si vertroesten hen daer toe 34480 Met dat Claudijn met hen was doe. Dachterste bataelge, daer tier stonden In waren die van der tafelronden, Was bevolen Gaherette, Daerne Walewein toe sette. 34485 Gaheret droech Arturs wapene doe, Ende hadde in sijn geselscap toe Vele goeder ridders ende werde. Mijn her Walewein bat hem heerde Wel te doene ende sine scare 34490 Vroedelike te leidene dare. Gaheret hem antwerde gaf Daer hi hem wel gepayt hilt af. Alse uut quam die eerste bataelge Claudijn begherde, sonder faelge, 34495 Mee te josterne dan yemen. Hi trac vor die andre sniemen, Sine banire al ontwonden, Ende wel opgeseten tien stonden. Hestor quam in dander side dare 34500 Ghereden vor sine scare, Ende richte hem te Claudine wart. Si lieten lopen metter vart, Dat si hem soe onderstaken Met starken speren, dat si braken, 34505 Ende onderhorten hem metten scilden soe, Dat si hem temayerden doe. Hetstor was jongere dan Claudijn Ende en mochte niet soe starct sijn Alse Claudijn, soe dat hi ter erde 34510 Vallen moeste van sinen perde. Alse Bohort des wert geware Hi verdroech herde suare, Alse die Hestor minde hertelike. Hi nam .i. spere dapperlike, 34515 Ende sloech met sporen dat pert, Ende reet te Claudine wert. Hi staken neder ter erde, Ende vinc te hant te sinen perde: Hi gaef Hestore, die op stont, 34520 Ende deden daerop sitten tier stont, Die drove was ende erre das, Dat hem alsoe gevallen was. Hi dancte Bohorde mede Van sine goedertirenhede. 34525 Die bataelgen vielen beide Te gader op die heide: Die van buten deden grote pine Om te behoudene Claudine, Bedi dat sine wel kinnen 34530 Over den besten van daer binnen, Dat die van binnen sere verweerden Met meer dan .vc. suerden. Daer wert .i. wonderlijc groet gestrijt: Men sloech op helme ende scilde tier tijt. 34535 Alse Claudijn dat sach, hi wiste wel doe Dat si hen en setten nyewerinc toe Dan hoe sine mochten gevaen. Hi begonste omtrint hem slaen Als man daer grote stouthede 34540 In was ende grote vromechede. Patrides ende Hestor lagen Hem soe op met suaren slagen, Dat hi ter erde moeste vallen. Si haddene gevaen met allen, 34545 En hadde geweest Esclamor ende Kanart, Dine soccorden metter vart Met .ccc. rudders van den haren, Ende lieten hare scaren Die elc van hem bewerde. 34550 Kanart stac Hestore van den perde Ende reet hen (sic) over den lichame, Dies hi hadde grote mesquame; Ende Esclamor geraecte soe wel Patridesse, dat hi van den perde vel. 34555 Doe wert wonderlike groet de strijt, Ende vreseliker dan hi was vor die tijt; Want daer vielen te gadre doe .IIII. bataelgen vn binnen, ende daer toe .IJ. van buten. Daer vachtmen herde: 34560Daer viel menech ter eerde, Die geaffoleert waren tier stont Ende som toter doet gewont; Daer mochtmen sien vele liede sterven, Daer hoerdemen menech werven 34565 Jammerlike crijschen om de noet Ende om die pine van der doet. Die strijt was ten beghinne Soe wreet ende scarp om die minne Van .ij. den besten die tien tiden 34570 Daer waren an beiden siden, Ende dat eene bataelge met allen An die andre waren gevallen. Vore primtijt sone wert vor dien Noit soe groet rouwe gesien 34575 Van lieden als men daer sien mochte. Si ondersloeghen hem soe onsochte, Dat deerde was in corten stonden Bedect met blode van den wonden, Ende met rudders die afgesteken lagen 34580 Ende geaffoleert met groten slagen. Doe vielen die op van der port Mijn her Walewein ende Bohort, Die die van der port ontsagen Sere bi haren groten slagen, 34585 Ende dat si van groten namen waren. Doe quamen die van Gannes toe gevaren, Die de ringe dorreden dare Als ocht daer niemen en ware, Soe dat Walewein ende Bohort vonden 34590 Claudine, die Hestore tien stonden Hadde daer hi sijns was boven, Ende woude hem sinen helm roven. Bohort reet op hem metten perde, Ende slogen soe metten suerde, 34595 Dat hem helm no coyfe ne stont Te staden, hine wert gewont. Hi wert soe verdoef bi desen, Dat hi wel waende doet wesen. Ende Hestor, die op was gestaen, 34600 Trac Claudine den helm af saen. Alse dies geware wart Kanart Hi reet op Hestor metter vart, Ende stakene averecht ter eerde. Hi reet op hem ende quetstene herde. 34605 Alse mijn her Walewein dat vernam [p. 232] Hine was niet en lettel gram: Hi reet op Kanarde soe wel, Dat hi vor hem ter erden vel. Bohort hadde doe sijn pert 34610 Ghericht te Esclamore wert: Hi wondene int anscijn soe, Dat hi vel vanden perde doe. Doe wert groet gecri van allen Omtrint dire lagen gevallen. 34615 Walewein sprac te Bohorde nadien: ‘Nu laet ons sien te desen drien; Mochtewi dese .iij. gevaen Onse saken souden ons scone staen.’ Walewein gaf Hestore een part, 34620 Ende deden opsitten ter vart Ondancs sinen vianden, Die op Claudine reet te handen, Dar hi cleine minne toe droech, Want hi hadde hem mesdaen gnoech. 34625 Hi reet over hem metten perde, Daer hine mede quetste haerde, Soe dat hine mochte weder no vort, Noch ne mochte spreken een wort. Bohort ende Hestor namene saen 34630 Ende dedene leiden gevaen In mijns heren Waleweins tinte doe, Ende dedene sekeren toe. Als hi hem ontwapent vant Ende in sire viande hant, 34635 Hi wart droeve int herte sijn Meer dan hi noit hadde gesijn, Ende vloecte die wile gnoech Dat hi geboren wert ende wapen droech, Dat hijt so qualike dede dien dach, 34640 Dat hi in sire viande hande lach. Hi was utermaten drove das: Niet bedi dat hi in vresen was Van sinen live in enegher maniren, Maer dat hen souden temayeren 34645 Van sire vancnessen de sine Ende gedogen rouwe ende pine. Dus claeghde sijn ongeval Claudijn. Alse hi onlange daer hadde gesijn Sach hi bringen Kanarde, 34650 Die hem dien dach pijnde harde Om te verlossene Claudine; Ende hi dochte hem in scine Van den live sijn in vresen: Hi dochte hem soe mesmaect wesen. 34655 Tierst dat ontwapent was Kanart, Ende hi Claudijns geware wart, Hi was blide ende drove das; Want hi om die vancnesse droeve was, Ende hi was in dander side 34660 Om dat si te gadere waren blide. Sere sorghden Kanart ende Claudijn Dat die hare gescoffiert souden sijn: Si waren alsoe toter nach toe. Walewein ende Bohort quamen doe, 34665 Ende Hestor met hem, sonder waen; Si haddent dien dach soe gedaen, Dat menre wonder af mochte horen, Ende waren blider dan te voren. Daer was gesproken binnen dien 34670 Van dat menre dien dach hadde gesien: Sulke liede hilden tale des, Dat niet ne hadde Hestor van Mares Dien dach geweest in sinen doene Soe vrome als hi was gewone. 34675Ende mijn her Walewein gaf antworde Acgraveyne, dine hijt secgen horde: ‘Acgraveyn, Acgraveyn, daer ic ben Sone spreect genen lachter hem, Want hi hadde soe starct begin 34680 Heden als hi quam in, Het es te wonderne gnoech Dat hi sint wapene droech; Want hir ne quam heden int parc Soe hart rudder noch soe starct, 34685Haddi soe fellike gevallen, Hine hadde temayert met allen Meer dan Hestor dede van dien; Ende ic hebbene sint gesien In sulken .ij. pongijs soe suaer, 34690 Ic ne hadde niet willen wesen dar Om alt goet van ertrike. Ic verbiede u, gewaerlike, Dat ghi in steden daer ic bem En ghenen lachter ne spreect hem. 34695 Hi es van den besten rudders nu Van al der warelt, secgic u, Ende hi es harde jonc man toe.’ Dus spraken si van hem doe. Alse die coninc Claudas weder quam 34700 Binnen der stat, ende hi vernam Dat Claudijn sijn sone gevaen was, Hi wart uuttermaten droeve das. Hi weende ende dreef mesbaer Ende sleet ende trac sijn har; 34705 Hi riep lude na dien: ԁy erme, wat saels gescien?’ Hine ware des niet af comen Ne haddent niet de barone benomen, Diene troesten ende seiden: ‘Here, 34710 Ne wantroest u niet soe sere, Dit doen ne becomt niet coningen Ende namelike van dingen Daermen niet weder ne mach comen toe. Wi sulene wel hebben; verstaet hoe: 34715 Die coninc Bandemagus licght hir gevaen: Wi sulne om hem weder hebben saen.’ Op den avont alsi saten Over taflen ende aten Srpaken si van der vromechede 34720 Die dat heer van buten dede, Ende droeghen over een das, Dat derste joeste wel scone was. Si seiden: sine waenden niet dat Claudijn Soe vermogen hadde gesijn, 34725 Dat hi soude hebben mogen Jegen den ridder gedoghen Daer hi jegen vergaderde soe. Esclamor antwerde daer toe: ‘Ic sal u daer of berichten wel 34730 Waer bi dat alsoe gevel. Claudijn es man van sire oude Die starcste diemen vinden soude, Ende hart, die selve gedoghen can; Ende dander es een jonc man 34735 Ende moreu jegen Claudine. Ende als quam ter groter pine Ende men die cracht proefde met allen Moeste die minst starc was vallen, Alsoe alse gi saeght van dien; 34740 Mar die vromecheit woude sien Hadde besien Bohorde van Gannes, Die een scarp, vrome rudder es, Die beste van der warelt jonc man.’ - ‘Hoedanege wapene droech hi dan?,’ 34745Vraeghde Pantaleon van Rome. - ‘Here, hi draeght, alsic gome, Enen witten scilt, sonder waen, Daer .ij. veschen roede in gaen.’ Dander seide: ԇhi segt waer, 34750 Hi toenet heden wel al oppenbaer; Want hi ons allen scoffierde Ende van den dage niet en cessierde.’ Des ander dages dede Claudas Den here van buten vraghen das, 34755 Wouden si hem delivereren doe [p. 233] Sine .ij. rudders, hi soude alsoe Hen weder geven bi dire dinc Bandemaguse den coninc. Daer af berieden si hen dan: 34760 Tien rade waren .xij. man, Daer die .iij. af waren coninge, Ende die .ix. waren sonderlinge Simpel rudders; die waren, sonder waen, Die ghene diet badden verstaen 34765 Dat mijn her Ywein Lancelote ontboet: Els nieman ne wist, clene noch groet, Ende si hadden geloef sonderlinge Niemanne te secgene die dinge, Bi eede ende bi sekerheden, 34770 Eer Lanceloet quame tier steden. Elc vraeghde andren doe Wat best ware gedaen daer toe. Doe seide die coninc Brangoras, Die harde vroet van rade was: 34775 ‘Heren, ghi sulets doen uwen wille, Maer bi mi, lude noch stille, Ne suldire en ghenen laten gaen; Want de ghene die ghi hout gevaen Sijn die wi over best kinnen 34780 Van alden rudders daer binnen, Ende die ons hebben gedaen meest dere. Ghi sult sien vort mere Hen gescoffiert alse niet ne sijn Met hen Kanart ende Claudijn. 34785 Nadat wise mogen bringen te dien Dat si uter plaechen moten vlien Dicken ende eenperlike, Soe wanic sekerlike Dat wise sullen verwinnen al 34790 Eer Lanceloet hir comen sal.’ Doe antwerde hem Walewein: ‘Hoe, Suldi Bandemagus laten alsoe Licgen gevaen? Sijt seker des, Waerdi gevaen alse hi es, 34795 Hi soude vele bat doen dor u Dan ghi vor hem radet nu.,’ Walewein spraker soe verre toe, Dat si Claudase onboden doe: Sinden si hem Bandemaguse den coninc, 34800 Si souden hen sinden bi dier dinc Die .ij. ridders die si hielden gevaen. Tierst dat Claudas hadde verstaen Hi ginc daer hi Bandemaguse vant, Ende delivererden te hant, 34805 Ende cleddene wel met sindale, Na dat coningen betaemt wale, Ende sindene met groter ridderscape Int here ende met geselscape, Daer hi harde wel was ontfaen, 34810 Want sine alle minden, sonder waen. Si waren wel ontfaen mede Dine brachten daer ter stede. Si sinden oec weder saen Die .ij. ridders, die si hadden gevaen, 34815 Dat hem sider berau sere. Die aventure en sprect nemere Van desen stucken, ende sal u Vanden cnape vertellen nu, Dien Ywein sinde hir voren 34820 Te Lancelote, als ghi moeght horen, Om hem te telne die niemare Van den Romeine, hoe dat ware. |
34445 Ten eerste dat de vrede faalde Die van binnen ze versierden Hun bataljons overal, Zodat men de eerste beval Claudijn, die ridder was toen 34450 Daar ze het meeste vertrouwen in hadden toen, Om de dapperheid die in hem was; Ze hadden groot recht dat: Hij was ridder die ze hadden gezien Die meest pijnigen mocht, en tot dien 34455 Was hij zo dapper, hij ontzag geen ding. Het andere bataljon beval de koning Daar hem goed docht; en daartoe Beval hij het laatste bataljon toen, Daar de kracht in was van Rome, 34460 Een flinke ridder en dapper, Die Pantaleon heette; en hij was Raad van Rome, zoals men voor las. Die van buiten hadden van die van hen Te die tijd 10 scharen gemaakt. 34465 Van de eerste was Hestor leidsman, Die ze met grote bede won, Dat hij hem tegen Claudijn wilde Beproeven, die de eerste leiden zou. Patrides en zijn manschappen, 34470 En de koning Bandemagus lieden, Waren met hem in zijn schaar, En zoveel, zodat er 1000 waren, Dappere en waardige ridders, Dat die van binnen erg ontzagen, 34475 Ze er zeker van waren dat, Dat Hestor er leidsman van was, Die hem zo zeer beschadigd had; Dit duchtten ze te meer, Maar ze vertroosten hen daartoe 34480 Met dat Claudijn met hen was toen. De laatste bataljon, daar te die tijd In waren die van de tafelronden, Was bevolen Garhies, Daar hem Walewein toe zette. 34485 Garhies droeg Arthur’ s wapens toen, En had in zijn gezelschap toen Vele goede ridders en waard. Mijn heer Walewein bad hem hard Goed te doen en zijn schaar 34490 Verstandig te leiden daar. Garhies gaf hem antwoord Daar hij zich wel tevreden mee hield. Toen het eerste bataljon uitkwam Claudijn begeerde, zonder falen, 34495 Meer te kampen dan iemand. Hij trok voor de anderen spoedig, Zijn banier geheel ontwonden, En goed opgezet te die tijd. Hestor kwam in de andere zijde daar 34500 Gereden vor zijn schaar, En richtte hem te Claudijn waart. Ze lieten lopen met een vaart, Dat ze zich zo onderstaken Met sterke speren, dat ze braken, 34505 En hortten hen met de schilden zo, Dat ze zich ontstelden toen. Hestor was jonger dan Claudijn En mocht niet zo sterk zijn Als Claudijn, zodat hij ter aarde 34510 Vallen moest van zijn paard. Toen Bohort dat gewaar werd Hij verdroeg het erg zwaar, Als die Hestor hartelijk minde. Hij nam dapper een speer, 34515 En sloeg met sporen dat paard, En reed te Claudijn waart. Hij stak hem neer ter aarde, En ving gelijk zijn paard: Hij gaf het Hestor, die opstond, 34520 En liet hem daarop zitten te die tijd, Die droevig en gergerd was, Dat hem alzo gevallen was. Hij bedankte Bohort mede Van zijn goedertierenheid. 34525 De bataljons vielen beide Tezamen op de heide: Die van buiten deden grote pijn Om te behouden Claudijn, Omdat ze hem wel kenden 34530 Voor de beste van daarbinnen, Dat die van binnen zeer verweerden Met meer dan 500 zwaarden. Daar werd een wonderlijke grote strijd: Men sloeg op helmen en schilden te die tijd. 34535 Toen Claudijn dat zag hij wist toen wel Dat ze hen nergens toe zetten Dan hoe ze hem mochten vangen. Hij begon omtrent hem te slaan Als man daar grote stoutheid 34540 In was en grote dapperheid. Patrides en Hestor lagen Hem zo op met zware slagen, Zodat hij ter aarde moest vallen. Ze hadden hem helemaal gevangen, 34545 Had niet geweest Esclamor en Kanarde, Die hem met een vaart hielpen Met 300 ridders van hen, En verlieten hun scharen Die elk van hem bewaarde. 34550 Kanarde stak Hestor van het paard En reed hem over het lichaam, Dus had hij grote misval; En Esclamor raakte hem zo goed Patrides, zodat hij van het paard viel. 34555 Toen werd het wonderlijk groot de strijd, En vreselijker dan het was voor die tijd; Want daar vielen tezamen toen 4 bataljons van binnen, en daartoe 2 van buiten. Daar vocht men hard: 34560 Daar viel menigeen ter aarde, Die verminkt waren te die tijd En sommigen tot de dood gewond; Daar mocht men vele lieden zien sterven, Daar hoorde men menigmaal 34565 Jammerlijk krijsen vanwege de nood En om de pijn van de dood. De strijd was te begin Zo wreed en scherp om die minne Van 2 besten te die tijd 34570 Daar waren aan beiden zijden, En dat een bataljon geheel Aan de andere was gevallen. Voor priemtijd zo werd voor die Nooit zoծ grote rouw gezien 34575 Van lieden zoals men daar zien mocht. Ze sloegen zich zo hard, Zodat de aarde was in korte tijd Bedekt met bloed van de wonden, En met ridders die afgestoken lagen 34580 En verminkt met grote slagen. Toen vielen op die van de poort Mijn heer Walewein en Bohort, Dat die van de poort ontzagen Zeer bij hun grote slagen, 34585 En dat ze van grote namen waren. Toen kwamen die van Gaunes toe gegaan, Die de ring daar doorreden Alsof daar niemand was, Zodat Walewein en Bohort vonden 34590 Claudijn, die Hestor de die tijd Had daar hij hem boven was, En wilde hem zijn helm roven. Bohort reed op hem met het paard, En sloeg hem zo met het zwaard, 34595 Dat hem helm nog bedekking nee stond Bij, hij werd gewond. Hij werd zo verdoofd hierdoor , Dat hij wel waande dood te wezen. En Hestor, die op was gestaan, 34600 Trok Claudijn de helm af gelijk. Toen dat Kanarde gewaar werd Hij reed op Hestor met een vaart, En staken hem onderste boven ter aarde. Hij reed op hem en kwetste hem hard. 34605 Toen mijn heer Walewein dat vernam Hij was niet een beetje gram: Hij reed op Kanarde zo goed, Zodat hij voor hem ter aarde viel. Bohort had toen zijn paard 34610 Gericht te Esclamor waart: Hij verwondde hem zo in het aanschijn, Zodat hij toen van het paard viel. Toen werd groot gekrijs van allen Omtrent die er lagen gevallen. 34615 Walewein sprak tot Bohort nadien: ‘Nu laat ons zien tot deze drie; Mochten we deze 3 vangen Onze zaken zouden ons mooi staan.’ Walewein gaf Hestor een paard, 34620 En liet hem opzitten ter vaart Ondanks zijn vijanden, Die op Claudijn reed gelijk, Daar hij kleine minne toe droeg, Want hij had hem genoeg misdaan. 34625 Hij reed over hem met het paard, Daar hij hem hard mee kwetste, Zodat hij mocht heen nog weer, Noch nee mocht spreken een woord. Bohort en Hestor namen hem gelijk 34630 En lieten hem gevangen leggen In mijn heer Walewein’ s tent toen, En lieten hem verzekeren toe. Toen hij zich ontwapend vond En in de handen van zijn vijanden, 34635 Hij werd droevig in zijn hart Meer dan hij ooit was geweest, En vervloekte de tijd genoeg Dat hij geboren was en wapens droeg, Dat hij het zo slecht deed die dag, 34640 Zodat hij de zijn vijand’ s handen lag. Hij was uitermate droevig dat: Niet omdat hij in vrees was Van zijn leven op enige manier, Maar dat hen zouden ontstellen 34645 Van zijn gevangenis de zijne En gedogen rouw en pijn. Dus beklaagde zijn ongeval Claudijn. Toen hij daar kort was geweest Zag hij brengen Kanarde, 34650 Die hem die dag hard pijnigde Om te verlossen Claudijn; En hij dacht hem in schijn Van het leven in vrees te zijn: Hij leek hem zo mismaakt te wezen. 34655 Ten eerste dat ontwapend was Kanarde, En hij Claudijn werd gewaar, Hij was blijde en droevig van dat; Want hij om de gevangenis droevig was, En hij was aan de andere zijde 34660 Omdat ze tezamen waren blijde. Zeer bezorgden Kanarde en Claudijn Dat die van hen geschoffeerd zouden zijn: Ze waren alzo tot de nacht toe. Walewein en Bohort kwamen toen, 34665 En Hestor met hem, zonder twijfel; Ze hadden het die dag zo gedaan, Dat men er wonder van mocht horen, En waren blijder dan tevoren. Daar was gesproken binnen dien 34670 Van dat men er die dag had gezien: Sommige lieden spraken aldus, Dat niet nee had Hestor van Mares Die dag geweest in zijn doen Zo dapper zoals hij gewoon was. 34675 En mijn heer Walewein gaf antwoordde Agravein, die hij het zeggen hoorde: ‘Agravein, Agravein, daar ik ben Zo spreek geen schande van hem, Want hij had het begin zo sterk 34680 Heden zoals hij begon, Het is te verwonderen genoeg Dat hij sinds wapens droeg; Want hier nee kwam heden in het perk Zo’ n harde ridder noch zo’ n sterke, 34685 Had hij niet zo fel gevallen, Hij had geheel ontsteld Meer dan Hestor deed van dien; En ik heb hem sinds gezien In 2 zulke zware steken, 34690 Ik nee had daar niet willen wezen Om al het goed van aardrijk. Ik verbied u, waarlijk, Dat ge in plaatsen daar ik ben Geen schande van hem spreekt. 34695 Hij is van de beste ridders nu Van de hele wereld, zeg ik u, En hij is een erg jonge man toe.’ Aldus spraken ze van hem toen. Toen de koning Claudas terug kwam 34700 Binnen de stad, en hij vernam Dat Claudijn zijn zoon gevangen was, Hij werd uitermate droevig dus. Hij weende en dreef misbaar En sleet en trok zijn haar; 34705 Hij riep luid na dien: ‘Aai arme, wat zal er geschieden?’ Hij was er van van afgekomen Nee hadden het niet de baronnen benomen, Die hem troostten en zeiden: ‘Heer, 34710 Nee wantroost u niet zo zeer, Dit doen nee bekomt niet koningen En namelijk van dingen Daar men niet weer nee mag toekomen. We zullen hem wel hebben; versta hoe: 34715 De koning Bandemagus ligt hier gevangen: We zullen om hem gelijk terug hebben.’ Op de avond toen ze zaten Aan tafel en aten Spraken ze van de dapperheid 34720 Die dat leger van buiten deed, En kwamen overeen dat, Dat het eerste kamp wel mooi was. Ze zeiden: ze waanden niet dat Claudijn Zo vermogend had geweest, 34725 Dat hij zou hebben mogen Tegen de ridder gedogen Daar hij zo tegen verzamelde. Esclamor antwoordde daartoe: ‘Ik zal u daarvan wel berichten 34730 Waarbij dat alzo geviel. Claudijn is een man van zijn ouderdom De sterkste die men vinden zou, En hard, die zelf gedogen kan; En de ander is een jonge man 34735 En murw tegen Claudijn. En toen het kwam ter grote moeite En men die kracht geheel beproefde Moest die minst sterk was vallen, Alzo zoals ge zag van dien; 34740 Maar die dapperheid wilde zien Had bezien Bohort van Gaunes, Die een scherpe, dappere ridder is, De beste van de wereld en jonge man.’ - ‘Hoedanige wapens droeg hij dan?’ 34745 Vroeg Pantaleon van Rome. - ‘Heer, hij draagt, zoals ik weet, Een wit schild, zonder twijfel, Daar 2 rode vissen in gaan.’ De ander zei: ‘Ge zegt waar, 34750 Hij toonde het heden wel geheel openbaar; Want hij ons allen schoffeerde En van de dag niet ophield.’ De volgende dag liet Claudas Het leger van buiten dat vragen, 34755 Wilden ze hem bevrijden toen Zijn 2 ridders, hij zou alzo Hen terug geven bij dat ding Bandemagus de koning. Daarvan beraden ze hen dan: 34760 Tot die raad waren 12 man, Daar de 3 koningen van waren, En die 9 waren bijzonder Eenvoudige ridders; die waren, zonder twijfel, Diegene die het hadden verstaan 34765 Dat mijn heer Ywein Lancelot ontbood: Anders wist niemand het, klein noch grot, En ze hadden apart beloofd Niemand dat ding te zeggen, Bij eed en bij zekerheid, 34770 Eer Lancelot kwam te die plaats. Elk vroeg de andere toen Wat het beste was gedaan daartoe. Toen zei de koning Brangore, Die erg verstandig van raad was: 34775 ‘Heren, ge zal uw wil doen, Maar bij mij, op generlei wijze, Nee zal je er geen laten gaan; Want diegene die gij houdt gevangen Zijn die we voor de beste kennen 34780 Van alle ridders daar binnen, En die ons hebben gedaan het meeste deer. Ge zal zien voort meer Hen geschoffeerd als ze er niet nee zijn Met hen Kanarde en Claudijn. 34785 Nadat we ze mogen brengen tot die Dat ze uit de plek moeten vlieden Vaak en eenparig, Zo waan ik zeker Dat wie ze allen zullen overwinnen 34790 Eer Lancelot hier komen zal.’ Toen antwoordde hem Walewein: ‘Hoe, Zal je Bandemagus laten alzo Liggen gevangen? Zij het zeker dus, Was gij gevangen zoals hij is, 34795 Hij zou veel beter doen door u Dan gij voor hem nu aanraad.,’ Walewein sprak er zo ver toe, Dat ze Claudas ontboden toen: Zonden ze hem Bandemagus de koning, 34800 Ze zouden hen zenden bij dat ding Die 2 ridders die ze hielden gevangen. Ten eerste dat Claudas het had verstaan Hij ging daar hij Bandemagus vond, En bevrijdde hem gelijk, 34805 En bekleedde hem goed met satijn, Na dat koningen wel betaamt, En zond hem met grote ridderschap In het leger en met gezelschap, Daar hij erg goed was ontvangen, 34810 Want ze minden hem allen, zonder twijfel. Ze waren goed ontvangen mede Die hem daar brachten ter plaatse. Zo zonden ook gelijk terug De 2 ridders, die ze hadden gevangen, 34815 Dat hen sinds zeer berouwde. Het avontuur spreekt nimmer Van deze stukken, en zal u Van de knaap vertellen nu, Die Ywein zond hier voor 34820 Tot Lancelot, zoals ge mocht horen, Om hem dat nieuws te vertellen Van de Romeinen, hoe dat het was. |
Daventure seght hier ter stede, Als die cnape was gesceden 34825 Van Yweine hi reet dat hi quam Bi Kameloet, daer hi vernam Jagende den coninc Arture. Die coninc kindene tier ure Ende sach dat Lanceloets knape was. 34830 Hem quam wel in mode das, Dat hi spiere ocht bode mochte wesen. Die coninc vraeghde hem na desen Wanen hi quam. Hi antwerde doe, Alse dire was bedwongen toe: 34835 ‘Here, ic come vander stat van Gannes, Die van onsen lieden beseten es, Daer ic mijn here Ywein sprac, Die onbiet Lancelote van Lac Bi mi, dat hi daer come saen 34840 Hen daer in staden staen; Want Claudas heeft vele vrome Rudders uter stat van Rome, Die den onsen soe sere deren, Dat si hen met pinen verweren; 34845 Ende Claudas heef gevaen Bandemaguse den coninc, sonder waen, Ende ander liede, daer si Sere tongemake sijn bi.’ Die coninc seide daer nare: 34850’Ic bem blide van deser niemare.’ Hi sette den horen an sin en mont Ende deden luden tier stont, Soe dat sine liede quamen daer. Hi riep op Lancelote daer naer: 34855 Ԍanceloet, her Ywein onbiet u Ende bidt dat ghi hem comt helpen nu, Want si hebben uwer helpen noet. Die coninc Claudas heef hulpe groet, Die hem van Rome es comen.,’ 34860 Alse Lanceloet dat hadde vernomen Hi was tonpaise om die dinc, Ende hi seide: ‘Here coninc, Ic sal gerne varen der wart.’ Die coninc seide ter vart: 34865 - ‘Lieve vrient, ic sal varen met u, Ende soe vele liede mede leiden nu, Dat Claudas sijns sal mogen vresen.’ - ‘Here, des en sal niet wesen; Het en es gheen recht, here, dat ghi 34870 U soe sere moyt om mi.’ Dit wort mesquam den coninc mere Dan iet dat hi sprac noit ere; Want Lanceloet hadde, sonder waen, Den coninc soe meneghen dienst gedaen 34875 Die coninc en wiste niet hoe Hijs hem gedanken mochte doe. Die coninc ontboet sonder sparen Sine liede dat si met hem varen Souden op coninc Claudas. 34880 Eer die .xiiij. dach leden was Haddi gereet met hem te vaerne dan Meer dan .xij.m. man. Dus maecte de coninc sine vart, Ende Lanceloet, te Gannes wart. 34885 Als die coninginne dat vernam Si was drove ende gram, Want si node van Lancelote sciet doe, Mar dat har stont daer toe. Alse die coninc ende Lanceloet scieden 34890 Van hare si weende op hen lieden. Daerna voren si ter see wart Ende hadden goede vart. Mettien die coninc wachters liet Met sinen scepen als hire af sciet, 34895 Dat mense niet verbernen en soude. Die coninc wapende hem alse houde, Ende alle de sine, als hi vernam Dat hi in vremden lande quam. Si quamen in Vrancrike, dat si 34900 Sonder here vonden; bedi Die barone ne mochten niet doe Over een gedraghen daertoe Dat si eenen coninc coren, Om discort dat si hadden te voren. 34905 Sider dat haer coninc was doet [p. 234] Was daer comen met volke groet Uut Almangen, dat sulen wi weten, Een grave, die Frole was geheten, Die begerde dat conincrike; 34910 Ende ne wilden sijt niet vriendelike Hem outryeren ende bi minnen, Hi woud met crachte op hem winnen. Hi was van groter mogenthede Van goede ende van vrienden mede; 34915 Hi was dat hoef merre toe Dan enech ander man was doe. Als Artur verstont die coninc Hi sprac te hant te dire dinc, Dat hi hadde ten conincrike dan 34920 Meerre recht dan een ander man, Bedi dat Farramont, sijn vader, Dat selve lant hielt al gader Van Uterpandragone manlike, Int sconincs Bans tijt van Bonoyke. 34925 Hi seide: ‘Ic quam hir bedi Dat ic woude dwingen onder mi Alle die ghene. die niewerinc varen ne sal Eer ict te mi hebbe al.’ Die coninc riep Lancelote te hant 34930 Ende gaf hem in giften dat lant. Hi seide: ‘Het es bat bestaet an u Dan an ymanne die leef nu. Ic sal u warant wesen Jegen elken minsche van desen.,’ 34935 Die coninc riep eenen, hiet Aran, Die vroet was ende wel sprekende man, Ende seide: ԁran, nu vart In dat lant van Gaule ter vart Vor die barone ende die liede, 34940 Ende secgt dat ic hen onbiede Dat ic omme dat lange discort Dat ic van hem hebbe gehort Hen geve tenen here Eenen goeden man, diese vort mere 34945 Jegen elken man bescermen sal Ende te rechte houden al. Ende willen si mi dat weren, Ic sal hen lieden altoes deren.’ Aran voer doe in dat lant, 34950 Daer hi de barone te gadre vant In eenen casteel, hiet Bestor, doe, Ende seide den baronen al soe Als hem die coninc Artur beval, Daer Froles selve toe hoerde al, 34955 Dien si wel na gemeinlike Geloef hadden dat conincrike. Alsi hoerden die niemare Si vraeghden wie die goede man ware. - ԍen magen wel nomen, sekerlike; 34960 Hi es de beste van ertrike Ende die gracieuste mede, Ende best gemint telker stede, Ende es van den meesten geslachte Ende van der meester machte. 34965 Lanceloet van Lac es sine name.’ Het was hem allen wel bequame; Hadden sijt dorren openbaren Si hadden ontfaen sonder sparen, Maer dat si Frolen ontsagen, 34970 Dien si gewapent daer sagen Metten sinen; ende hi spranc vort Ende seide toten bode dese wort: Ԅijn here doet sotheit dat hi Dit lant wille hebben, bedi 34975 Hets mi gegeven. Segt uwen here Dat hi te sinen lande kere; Hi heef lants genoech an sine, Ende dat hi mi late dat mine; Ende calengiert hijt, hine bestont 34980 Noit soe grote sotheit ter stont. Ende houd hire hem [so] lange Dat icker scilt om hals om hange, Hine saels niet mogen onstaen, Ic ne sal hem dat hoef af slaen.,’ 34985 - ԁy here,’ sprac die bode daer naer, ‘Ware al dat ghi segt waer, Soe ware ons die aventure te fel; Mare t[eere d]inc verlatic mi wel, Dat vele achter blijft van dien 34990 Dat dullarde te pensene plien. Ic ontsecge u vrede, here, Van Arturs halven vort mere; Ende dordi sijns ontbiden, Ghi sult eer middach moeten striden.,’ 34995 Aran reet ten coninc te hant Ende seide hem wat bi vant, Ende hoe hen Frole antwerde. Tierst dat die coninc dat horde Hi gereide sine vart 35000 Sonder letten te Frolen wart. Hi ordeneerde .x. scaren, Daer goede leitsmanne in waren; Ende mijn her Lanceloet was nochtan Van alden scaren overleidsman. 35005 Alsi bi Bestoc quamen Si sagen te hant ende vernamen Dat Frole metten sinen tier ure Quam jegen Arture. Als hem die heren ondersagen, 35010 Weet, dat si hen een deel ontsagen Int vergaderen, want daer tien tiden Vele liede waren in beiden siden. Si vergaderden gemeinlike In beiden siden genindelike; 35015 Daer mochtemen horen groet gecrac Van speren, diemenre ontwe stac; Daer bleef menech rudder doet: Daer lach menech in sulker noet, Hine mochte niet weder opstaen. 35020 Lanceloet trac sijn suert saen, Die gerne der wapene soude plegen; Hi hadde lange stille gelegen. Hi sloech doe rudders ende perde, Ende hi warp rudders ter erde, 35025 Soe dat hi mee wonders wrochte Dan stervelijc minsche werken mochte, Ende dede soe vele tien tiden, Dat nieman sijns dorste onbiden, Ende dat sine viande toe 35030 Hare weldoen lieten staen doe, Ende sagen dat wonder dat hi dede. Hi gaf herte ende stouthede Soe groet hen die met hem waren, Dat hi dede Froles scaren 35035 Een boghescote trecken achterwert. Hi dorreet de ringhe hert Ende bescudde de sine te hant Soe waer dat hise onder vant. Alsoe stont toter nacht de strijt, 35040 Daer ane sine liede tier tijt Frole herde grote scade nam, Ende merre hadde genomen, maer dat quam De nacht op hen lieden, dat si Hare striden moesten laten daer bi, 35045Dies Artur herde droeve was, Die wel wert geware das, Hadde de strijt langer geduert dare, Dat Frole gescoffiert ware. Frole sciet danen drove ende gram, 35050 Dat hi soe grote scade daer nam. Hi sinde eenen bode tier ure Toten coninc Arture, Daer Lanceloet was jegenworden, Ende sprac hem toe met desen worden: 35055 Ԉer coninc, hir heef gesint mi [p. 235] Frole die grave, ende onbiet di Dat die zaken qualike gaen Tuscen uwer beide liede, sonder waen, Die sonder verdiente bederven 35060 Bi uwen orloge ende sterven; Ende op dat du di dors verrechten Wilt hi jegen di vechten Man jegen man allene, Dat niemen daer mede en si gemeine; 35065 Moeghdine met suerden verwinnen, Houde dit lant dan in minnen; Ende moghe hi verwinnen di, Du vals in sine genade daer bi. Dus ne saelt mar die een 35070 Becopen ocht sterven van u tween.’ Alse die coninc dat hadde gehort Hi prijset Frolen, ende seide vort: ‘Na dien dat hi bataelge begart Hi salse hebben opgespart.,’ 35075 Ende hi dede alse die coene, Dat hi onboet van desen doene. Lanceloet bat den coninc alse houde Dat hi hem den camp geven woude. Die coninc seide: Ԇrole onboet mi 35080 Dat hi wille dat die camp si Van hem ende van mi, segic u; Hets recht dat hijt soe hebbe nu. Haddire toe genoemt andren man, Ic haddene u gegeven dan. 35085 In dander side, ic gaf u dat lant, Hets recht dat ics u bem warant; Vochti den camp ende soe wont tlant, Men mochte secgen ende waer te hant, Dat ghijt bi uwer vromechede 35090 Hadt gewonnen, ende ic mede Van minen gelove faelgierde toe. Hir bi bedarf dat ic den camp doe Ocht van minen gelove faelgiere. Ic bidde u bi deser manire, 35095Dat u niet ne vernoy daer af, Dat ic u den camp niet ne gaf.’ Hi dede den cnape sonder sparen Weder te sinen here varen, Na dien dat hi camp hebben woude, 35100 Dat hine gereet hebben soude. Doe was die camp geloeft daer Den anderen dach te sine daer naer In der camptvechters eylant, dat stont Onder dien casteel tier stont, 35105 Ende sider waest gheheten Rolants eylant, dat suldi weten. Sander dages stont op vroe Die coninc, ende hi ginc doe Ende mijn her Lanceloet mede, 35110 Ende die barone, tier stede Daer die camp wesen soude. Hi wapende hem alse houde Wel ende rikelike, ende te hant Dedi hem voeren in dat eylant, 35115 Ende dede sijn pert bringen nare. Alse Frole sijns wart geware Hi seide den coninc groten prijs an Om dat hi was soe cleine man. Hi seide tot hem: ԁrtur, coninc, 35120 Eer du does eeneghe dinc, Doe minen raet, ende laet den campt staen, Ende kere weder in dijn lant saen, Daer du groet lant heves ende wijt, Ende laet mi dit lant nu ter tijt, 35125 Dat nu es gegeven mi; Want het es scade doedic di, Ende du moeghs wel sien dattu Niet ne moeghs geduren jegen mi nu.’ Die coninc antwerde hem saen: 35130 ԗaendic dattu mi doet souds slaen, Ic soude pays van desen saken Ten erlijcsten dat ic mochte maken; Ic verlate mi an eene dinc echt, Dat ic recht hebbe ende du onrecht. 35135 Ic ne ontsie di niet daer bi.’ Frole seide: ‘Ic ontsecge di Vrede dan; sit op dijn part.’ Doe saten si op metter vart. Si liepen te gadere daer si geraken 35140 Elc anderen dat si speren braken, Ende onderhoerten hen soe, Dat si ter erden vielen doe, Ende laghen lange soe in ommacht, Sine wisten ocht dach was ochte nacht. 35145 Die coninc stont eirst op ende trac sijn suert Ende liep Frolen op metter vart, Die was begonnen op staen. Si gingen hen sere onderslaen, Soe dat die scilde moesten faelgen, 35150 Ende van den halsberghen die maelgen Neder vielen int groene gras, Datter die plaetsche mede bestroit was. Si slogen vele slage daer, Datter bloet volghde naer, 35155Dat Frolen sere wonderde das, Dat die coninc van soe groter were was; Hine hadde niet gewaent vor dan Dat hadden gehadt sulke .ij. man In hen also grote stouthede 35160 Alse die coninc allene daer dede. Ende si hilden hen beide alsoe, Dat die een op den anderen doe Niet winnen ne mochte lants een voet. Die strijt geduerde ende stoet 35165 Van prijmtide tote middage, Dat nieman die sach hare slage Geweten en mochte welc hare In scoenste van den stride ware; Soe dat Frole moeden began, 35170 Ende die coninc ginc hem vaste an. Frole hadde gebloet sere: Dat dedene moeden te mere. Soene die coninc meer moeden sach Soe hi hem meer ane lach, 35175Ende ginc soe sere op hem slaen, Dat hi niet ne mochte gestaen. Hi viel neder over die knien, Ende die coninc verhaelde na dien Ende slogene ter neder. 35180 Hi spranc op hem wech ende weder, Ende woude hem den helm af trecken doe, Maer hine mochts niet comen toe, Soe dat Frole sijn adaem (sic) dan Ende sine cracht een deel weder gewan, 35185 Ende stont op, dat hem te pinen wart, Ende ginc ten coninc wart. Hi waendene biden aerme nemen doe, Ende pensde, haddine alsoe, Hine soude niet mogen gestaen; 35190 Mar die coninc spranc achter saen: Hi warp sinen scilt ter erde Ende sloech Frolen metten suerde, Dat .ij. vingere in den helm ginc. Ne hadde niet den coninc 35195 Tsuert ontwonden in de hant, Hi haddene gedoet te hant. Die slach was groet ende suaer, Dat Frole viel neder gestrict daer Herde bleec: hi hadde gebloet soe. 35200 Die coninc trac hem den helm af doe Ende seide hi soudene te doet slaen Ne gave hi hem niet op saen. Frole seide, die fiere was sere: Rudderscap ne wart nemmermere 35205 Bi hem soe genedert, dat hi dinge [p. 236] Daer bloetheit ane lage anevinge. Die coninc seide: ‘soe sla ic u doct.’ Dander ne achtes cleine no groet; Die coninc sloech hem thoef af 35210 Met enen slage, die hi hem gaf, Ende stac sijn suert in den scoe. Lanceloet quam ten coninc doe Ende seide: ‘Here, ghi sijt sekerlike Sculdech te hebbene dit conincrike; 35215 Ghi hebbet gewonnen hir ter stede Met soe groter vromechede.’ Die coninc ontwapende hem na dien, Ende dede sine wonden besien. Men seide hem dat in corten stonden 35220 Genesen souden sine wonden. |
Het avontuur zegt hier ter plaatse, Toen de knaap was gescheiden 34825 Van Ywein hij reed totdat hij kwam Bij Carmeloet, daar hij vernam Jagende de koning Arthur. De koning herkende hem te dat uur En zag dat het Lancelot’ s knaap was. 34830 Hem kwam wel in gemoed dat, Dat hij spion of bode mocht wezen. De koning vroeg hem na dezen Waarvan hij kwam. Hij antwoordde toen, Als die er toe was bedwongen: 34835 ‘Heer, ik kom van de stad van Gaunes, Die van onzen lieden bezet is, Daar ik mijn heer Ywein sprak, Die ontbiedt Lancelot van Lac Bij mij, dat hij daar gelijk komt 34840 Hen daar bij te staan; Want Claudas heeft vele dappere Ridders uit de stad van Rome, Die de onze zo zeer deren, Dat ze zich met moeite verweren; 34845 En Claudas heeft gevangen Bandemagus de koning, zonder twijfel, En andere lieden, daar ze Zeer te ongemak bij zijn.’ De koning zei daarna: 34850’Ik ben blijde van dit nieuws.’ Hij zette de hoorn aan zijn mond En liet luiden te die tijd, Zodat zijn lieden kwamen daar. Hij riep op Lancelot daarna: 34855 Ԍancelot, her Ywein ontbiedt u En bid dat ge hem komt helpen nu, Want ze hebben uw hulp nodig. De koning Claudas heeft grote hulp, Die hem van Rome is gekomen.,’ 34860 Toen Lancelot dat had vernomen Hi was tte onvrede om dat ding, En hij zei: ‘Heer koning, Ik zal graag derwaarts gaan.’ De koning zei ter vaart: 34865 - ‘Lieve vriend, ik zal met u gaan, En zoveel lieden mee leiden nu, Dat Claudas hen zal mogen vrezen.’ - ‘Heer, dat zal niet zijn; Het is geen recht, heer, dat gij 34870 U zo zeer vermoeid om mij.’ Dit woord miskwam de koning meer Dan iets dat hij sprak nooit eerder; Want Lancelot had, zonder twijfel, De koning zo menige dienst gedaan 34875 De koning wist niet hoe Hij het hem bedanken mocht toen. De koning ontbood zonder ophouden Zijn lieden dat ze met hem gaan Zouden op koning Claudas. 34880 Eer de 14de dag geleden was Had hij gereed met hem te gaan dan Meer dan 12 000 man. Dus maakte de koning zijn vaart, En Lancelot, te Gaunes waart. 34885 Toen de koningin dat vernam Ze was droevig en gram, Want ze node van Lancelot toen scheidde, Maar dat haar stond daartoe. Toen de koning en Lancelot scheiden 34890 Van haar weende ze op hen lieden. Daarna voeren ze ter zee waart En hadden goede vaart. Meteen de koning wachters liet Met zijn schepen toen hij er van scheidde, 34895 Dat men ze niet verbranden zou. Die koning wapende hem alzo gauw, En al de zijne, toen hij vernam Dat hij in vreemde landen kwam. Ze kwamen in Frankrijk, dat ze 34900 Zonder heer vonden; omdat De baronnen nee mochten niet toen Overeen dragen daartoe Dat ze een koning kozen, Om de twist dat ze hadden tevoren. 34905 Sinds dat hun koning dood was Was daar groot volk gekomen Uit Duitsland, dat zullen we weten, Een graaf, die Frole was geheten, Die begeerde dat koninkrijk; 34910 En nee wilden zij het niet vriendelijk Hem machtigen en bij minnen, Hij wilde het met kracht op hen winnen. Hij was van grote mogendheid Van goed en van vrienden mede; 34915 Hij was dat hoofd meer toe Dan enige andere man was toen. Toen Arthur de koning dat verstond Hij sprak gelijk tot dat ding, Dat hij had het koninkrijk dan 34920 Meer recht dan een andere man, Omdat Farramont, zijn vader, Dat zelfde land allemaal hield Van Uter-Pandragon mannelijk, In konings Ban tijd van Benewijc. 34925 Hij zei: ‘Ik kwam hier omdat Dat ik wilde dwingen onder mij Alle diegene die nergens gaan nee zal Eer ik het alles tot mij heb.’ De koning riep Lancelot gelijk 34930 En gaf hem als gift dat land. Hij zei: ‘Het is beter aan u besteed Dan aan iemand die nu leeft. Ik zal uw borg wezen Tegen elke mens van deze.,’ 34935 De koning riep een, heet Aran, Die een verstandig en goed sprekende man was, En zei: ԁran, nu ga In dat land van Gaule ter vaart Voor de baronnen en de lieden, 34940 En zeg dat ik hen ontbiedt Dat ik vanwege die lange twist Dat ik van hen heb gehoord Hen geef tot een heer Een goede man, die ze voort meer 34945 Tegen elke man beschermen zal En terecht houden al. En willen ze me dat weren, Ik zal hen lieden altijd deren.’ Aran voer toen in dat land, 34950 Daar hij de baronnen tezamen vond In een kasteel, heette Bestoc, toen, En zei de baronnen alzo Zoals hem de koning Arthur beval, Daar Frole zelf alles toehoorde, 34955 Die ze bijna algemeen Beloofd hadden dat koninkrijk. Toen ze dat nieuws hoorden Ze vroegen wie die goede man was. - ԍen mag hem wel noemen, zeker; 34960 Hij is de beste van aardrijk En de gracieuste mede, En best gemind te elke plaats, En is van het hoogste geslacht En van de grootste macht. 34965 Lancelot van Lac is zijn naam.’ Het was hen allen wel bekwaam; Hadden zij het durven openbaren Ze hadden hem ontvangen zonder ophouden, Maar dat ze Frole ontzagen, 34970 Die ze gewapend daar zagen Met de zijne; en hij sprong voort En zei tot de bode deze woorden: ‘Ikw heer doet zotheid dat hij Dit land wil hebben, omdat 34975 Het is mij gegeven. Zeg uw heer Dat hij tot zijn land keert; Hij heeft land genoeg van hem, En dat hij mij laat de mijne; En eist hij het, hij bestond 34980 Nooit zo grote zotheid terstond. En houdt hij zich hier zo lang Dat ik er het schild om de hals hang, Hij zal het niet mogen ontkomen, Ik nee zal hem dat hoofd afslaan.,’ 34985 - ‘Aai heer,’ sprak de bode daarna, ‘Was het alles dat ge zegt waar, Zo was ons dat avontuur te fel; Maar tot een ding verlaat ik me wel, Dat veel achter blijft van dien 34990 Dat domkoppen te peinzen plegen. Ik ontzeg u vrede, heer, Vanwege Arthur’ s voort meer; En durf je hem op te wachten, Ge zal eer middag moeten strijden.,’ 34995 Aran reed gelijk naar de koning En zei hem wat hij vond, En hoe hem Frole antwoordde. Ten eerste dat de koning dat hoorde Hij bereidde zijn vaart 35000 Zonder letten tot Frole waart. Hij ordende 10 scharen, Daar goede leidsmannen in waren; En mijn heer Lancelot was nochtans Van alle scharen hoofdman. 35005 Toen ze bij Bestoc kwamen Zagen ze gelijk en vernamen Dat Frole met de zijne te dat uur Kwam tegen Arthur. Toen zich die heren zagen, 35010 Weet, dat ze zich een deel ontzagen In het verzamelen, want daar te die tijd Vele lieden waren aan beide zijden. Ze verzamelden algemeen Aan beide zijden onverschrokken; 35015 Daar mocht men horen groot gekraak Van speren, die men er stuk stak; Daar bleef menige ridder doodt: Daar lagen menige in zulke nood, Hij mocht niet weer opstaan. 35020 Lancelot trok gelijk zijn zwaard, Die graag de wapens zou plegen; Hij had lang stil gelegen. Hij sloeg toen ridders en paarden, En hij wierp ridders ter aarde, 35025 Zodat hij meer wonderen wrocht Dan sterfelijk mens bewerken mocht, En deed zoveel te die tijd, Dat niemand hem durfde op te wachten, En dat zijn vijanden toen 35030 Hun goed doen lieten staan toe, En zagen dat wonder dat hij deed. Hij gaf hart en dapperheid Zo groot hen die met hem waren, Dat hij deed Frole’ s scharen 35035 Een boogschot achteruit trekken. Hij doorreed de ring hard En behoedde de zijne gelijk Zo waar dat hij ze onder vond. Alzo stond tot de nacht de strijd, 35040 Daar aan zijn lieden te die tijd Frole erg grote schade nam, En meer had genomen, maar dat kwam De nacht op hen lieden, zodat ze Hun strijden moesten laten daarbij, 35045 Dus was Arthur erg droevig, Die wel dat gewaar werd, Had de strijd langer daar geduurd, Dat Frole geschoffeerd was. Frole scheidde droevig en gram vandaan, 35050 Dat hij zo grote schade daar nam. Hij zond een bode te dat uur Tot de koning Arthur, Daar Lancelot was tegenwoordig, En sprak hen toe met deze woorden: 35055 ‘Heer koning, hier heeft me gezonden Frole de graaf, en ontbied u Dat de zaken kwalijk gaan Tussen uw beider lieden, zonder twijfel, Die zonder het te verdienen bederven 35060 Bij uw oorlog en sterven; En opdat u zich durft rechtvaardigen Wil hij tegen u vechten Man tegen man alleen, Dat niemand daarmee is algemeen; 35065 Mag ge met zwaard hem overwinnen, Hou dit land dan in minnen; En mag hij u overwinnen, U valt in zijn genade daarbij. Dus nee zal het maar een 35070 Bekopen of sterven van u twee.’ Toen de koning dat had gehoord Hij prees het Frole, en zei voort: ‘Nadien dat hij strijd begeert Hij zal het hebben opgespaard.,’ 35075 En hij deed als de koene, Dat hij ontbood van dit doen. Lancelot bad de koning alzo gauw Dat hij hem het kamp geven wilde. De koning zei: Ԇrole ontbood mij 35080 Dat hij wil dat het kamp is Van hem en van mij, zeg ik u; Het is recht dat hij het zo heeft nu. Had hij er toe genoemd een andere man, Ik had het u gegeven dan. 35085 Aan de andere kant, ik gaf u dat land, Het is recht dat ik uw borg ben; Vocht ge de kamp zo het land won, Men mocht waar zeggen gelijk, Dat gij het bij uw dapperheid 35090 Had gewonnen, en ik mede Van mijn belofte faalde toe. Hierbij behoeft dat ik het kamp doe Of van mijn belofte faal. Ik bid u op deze manier, 35095 Dat u niet nee verdriet daarvan, Dat ik u het kamp niet nee gaf.’ Hij liet de knaap zonder ophouden Terug tot zijn heer gaan, Na dien dat hij kamp hebben wilde, 35100 Dat hij hem gereed hebben zou. Toen was het kamp daar beloofd De volgende dag te zijn daarna In het kampvechters eiland, dat stond Onder dat kasteel te die tijd, 35105 En sinds was het geheten Rolant’ s eiland, dat zal je weten. De volgende dag stond vroeg op De koning, en hij ging toen En mijn heer Lancelot mede, 35110 En de baronnen, te die plaats Daar het kamp wezen zou. Hij wapende hem alzo gauw Goed en rijkelijk, en gelijk Liet hij hem voeren in dat eiland, 35115 En liet daar zijn paard brengen. Toen Frole hem werd gewaar Hij zei de koning grote prijs aan Omdat hij zo’ n kleine was. Hij zei tot hem: ԁrthur, koning, 35120 Eer u doet enig ding, Doe mijn raad, en laat het kamp staan, En keer weer in uw land gelijk, Daar u groot land hebt en wijd, En laat mij dit land nu ter tijd, 35125 Dat nu mij is gegeven; Want het is schade dood ik u, En u mag wel zien dat u Niet nee nee mag verduren tegen mij nu.’ De koning antwoordde hem gelijk: 35130 ԗaande ge dat u mij dood zou slaan, Ik zou vrede van deze zaken Ten eerlijkste dat ik mocht maken; Ik verlaat me echt aan een ding, Dat ik recht heb en u onrecht. 35135 Ik nee ontzie u niet daarbij.’ Frole zei: ‘Ik ontzeg u Vrede dan; zit op uw paard.’ Toen zaten ze op met een vaart. Ze liepen tezamen daar ze raakten 35140 Elk de andere zodat ze speren braken, En staken hen zo, Zodat ze toen ter aarde vielen, En lagen zo lang in onmacht, Ze wisten niet of het dag was of nacht. 35145 De koning stond als eerste op en trok zijn zwaard En liep op Frole met een vaart, Die was begonnen op te staan. Ze gingen hen zeer te slaan, Zodat de schilden moesten falen, 35150 En van de harnassen de malin Neer vielen in het groene gras, Zodat die plaats er mee bestrooid was. Ze sloegen vele slagen daar, Zodat er bloed navolgde, 35155 Dat Frole zeer verwonderde dat, Dat de koning van zo’ n groot verweer was; Hij had niet gewaand voor dat Dat had gehad zulke 2 mannen In hen alzo grote dapperheid 35160 Zoals de koning alleen daar deed. En ze hielden hen beide alzo, Dat die ene op de andere toen Niet winnen nee mocht land een voet. De strijd duurde en stond 35165 Van priemtijd tot de middag, Dat niemand die zag hun slagen Geweten mocht welke van hen In het mooiste van de strijd was; Zodat Frole moe begon, 35170 En de koning ging hem vast aan. Frole had zeer gebloed: Dat liet hem meer moe worden. Zo de koning meer vermoeien zag Zo hij hem meer aan lag, 35175En ging zo zeer op hem slaan, Zodat hij niet nee mocht staan. Hij viel neer op de knien, En de koning verhaalde na dien En sloeg hem te neer. 35180 Hij sprong op hem heen en weer, En wilde hem de helm toe aftrekken, Maar hij mocht er niet toekomen, Zodat Frole zijn adem dan En zijn kracht een deel weer won, 35185 En stond op, dat hem te moeilijk werd, En ging ten koning waart. Hij waande hem toen bij de armen te nemen, En peinsde, had hij hem alzo, Hij zou niet mogen staan; 35190 Maar de koning sprong achteruit gelijk: Hij wierp zijn schild ter aarde En sloeg Frole met het zwaard, Zodat het 2 vingers in de helm ging. Nee had niet de koning 35195 Het zwaard ontwonden in de hand, Hij had hem gelijk gedood. Die slag was groot en zwaar, Zodat Frole viel neer gestrekt daar Erg bleek: hij had zo gebloed. 35200 De koning trok hem de helm af toen En zei hij zou hem dood slaan Nee gaf hij hem niet op gelijk. Frole zei, die zeer fier was: Ridderschap nee werd nimmermeer 35205 Bj hem zo vernederd, dat hij ding Daar lafheid aan lag aanving. De koning zei: ‘Dan sla ik u dood.’ De ander nee achtte het niet klein nog groot; De koning sloeg hem het hoofd af 35210 Met een slag, die hij hem gaf, En stak zijn zwaard in de schede. Lancelot kwam te koning toen En zei: ‘Heer, gij bent zeker Schuldig te hebben dit koninkrijk; 35215 Ge heb het gewonnen hier ter plaatse Met zo grote dapperheid.’ De koning ontwapende hem na dien, En liet zijn wonden bezien. Men zei hem dat al gauw 35220 Genezen zouden zijn wonden. |
Doe gereiden si hare vart Om te varne op Claudase wart. Daer was een spiere jegenworden Van Claudas halven, die horde 35225 Dat die coninc gereiden overal Om te varne op Claudase beval. Hi keerde te Claudase te hant Ende seide hoe hijt daer gescepen vant, Hoe die coninc sloech Frolen doet, 35230 Ende dat metten coninc quam Lanceloet, Ende souden sijn, sonder sage, Daer ter stat binnen derden daghe. Alse die coninc Claudas dat horde Hi wert drove om die worde, 35235 Ende sprac te hem selven daer nare Dat grote sotheit ware Es dat sake dat hi onbeide Na .ij. man, die van der warelt beide Daventure hadden tien tiden 35240 Hoechst verhaven in allen siden. Hi riep Claudine, die man was doe, Daer hi meest betroude toe, Ende seide hem wat hi hadde verstaen; Ende hi bat Claudine saen 35245 Dat hi hem den besten raet gave Dien [hi] geweten mochte daer ave. Die sone seide: ‘Ic ne weet hoe Goeden raet vinden hir toe; Ghi hebt soe sere, sonder waen, 35250 Jegen Lancelote mesdaen, Dien ghi, dies men niet loghenen ne mach, Den tijt dat hi in de wieghe lach Ontervet van sinen lande algader, Ende deedt van rouwen sterven den vader, 35255 Dat hi alsoe verloes sijn lant. Hadde u Lanceloet nu te hant, U ne soude altoes geen man Jegen hem conen versoenen dan. Ghi hebt oec jegen coninc Arture 35260 Mesdaen ter meneger ure; Ghine woud noit van hem houden lant Ende warp u in der Romeine hant, Ende wort den Romeinen onderdaen, Soe dat mi wel geef mijn waen, 35265 Dat u niet ne sulen vergeven Den evelmoet den dach dien si leven.’ Claudas seide: ‘Na dat soe staet, Dattu ne weets ne ghenen raet, Ic salre om pensen, ic wane.,’ 35270 Ende hi sciet te hant van dane, Ende riep eenen sinen vrient, Die hem van kinde hadde gedient, Ende seide tot hem: ‘sech mi, Maghic mi betrouwen te di?,’ 35275 Hi seide: ‘Jaghi; ic sal Dat ghi mi ondect helen al.’ - ‘Ic secgdi wat du suls doen dan; Ic wille spreken eenen goeden man, Enen hermite verre hene, 35280 Daer du met mi moets varen allene. Du suls goets genoech voren mede Te hebbene te mire besichede. Du moets doen gereiden metter spoet .IIJ. starke somers ende goet, 35285 Mi den eenen, den anderen di, Ende den derden dacrtoe, dat hi Dat goet voeren moeghe, dat sal Tonser bedorven [wesen] al; Ende bereit ons .ij. perde daer toe.,’ 35290 Die cnape deedt alsoe. Si gereiden alsoe hare vart, Dat nieman geware en wart, Dan .ij. rudders alleenlike Dat hijt seide heimelike; 35295 Soe dat dies nachts Claudas Porde als men in ersten slape was, Ende reet vor dach tier wilen Van dier stat .xij. milen, Soe dat daer quam gegaen te voet 35300 Een knape in Claudas gemoet. Claudas sprac ten cnape saen, Ende seide: Ԅu suls te Gannes gaen Ende secgen den genen die du vints dare, Dat ic ten keyser van Rome vare, 35305 Ende segh hen dat si pogen Te doene dat beste dat si moghen; Ic ne mach hem niet te staden staen, Ende ic ne ware hen niet ontgaen Hadic gewaent tenegher ure 35310 Peys vinden anden coninc Arture Ende ane Lancelote mede.’ Die knape quam te Gannes der stede, Daer hi droeve vant die barone Ende tonpayse van dien doene, 35315 Dat si niet ne wisten van Claudas Waerwart hi gevaren was. Die knape seide hem al bloet Alsoe als hem Claudas onboet, Dies si waren tongemake. 35320 Si droegen over een van ere sake, Dat si tfier in souden steken daer Ende vlien na Claudas daer naer; Maer dat Claudijn niet daer toe Sijn outroy nine woude doen doe. 35325Hi seide: sulke ongetrouwechede Ne soude niet gescien tier stede Daer hi jegenworden ware; Ende seide daer nare, Dat hi de stat niet onstake doe, 35330 Al en haddire andre redene toe Dan hi omme Lyonele ende Bohorde Liete, dien si te rechte toe horde. - ‘Watsuldi dan doen? ‘Seiden si. - ‘Ic hebbe gepenst,’ antwerde hi, 35335 ‘Dat ic Arturs sal onbiden, Ende sie ic dat ic tien tiden Jegen hem mach houden die port, Ic houtse jegen hem rechte vort.’ Si seiden: ‘mach u dan Lanceloet vaen 35340 Hi destruerde u, sonder waen, Datter gene genade an ne sal sijn.’ - ‘Des ne vruchtic niet,’ sprac Claudijn, ԏm dat Lanceloet een goet rudder es; Ende goet rudder, des sijt gewes, 35345 Ne doet genen andren rudder quaet, Het ne doe te grote mesdaet.’ Claudijn bleef in die stat alsoe: Daer voeren vele ute doe, Die uut mochten, ende voerden mede 35350 Uter stat grote rijchede. Alse dat here van Logres vernam Dat Artur vore Gannes quam, Die baroene gemeinlike Voeren jegen hem blidelike. 35355 Alse Artur ende Lanceloet gebeet waren [p. 237] Sagen si uter stat comen gevaren Claudine, Esclamore ende Kanarde, Ende andre rudders gnoech op parde, Die scone waren ende rike, 35360 Wel gepareert ende chierlike. Si quamen ten pauwelgoene toe: Claudijn brachte die slotele doe In sine hande vander port. Alse Claudine sach Bohort 35365 Toendine den coninc Arture, Ende [sprac] te hem tier ure: ‘Siet daer den rudder van ertrike Den besten, behouden allenlike Mijns heren Lanceloets ere.,’ 35370 Den coninc wonderets sere, Ende vraghets Waleweine doe, Die hem seide dat was alsoe. Claudijn ende die barone Beetten vor die pauwelgoene. 35375 Claudijn knielde na dien Vor den coninc over sine knien, Ende sprac ten coninc dese wort: ‘Here, neempt die slotele vander port. Mijn vader, die coninc Claudas, 35380 Die here van deser stat was, Es uut gevaren, des es leden .iij. dage op den dach heden, Ende wine weten waer hi es.’ Die barone waren drove des. 35385 Die coninc ontfinc die slotele daer, Ende ginc in die stat daer naer. Dat lant was opgegeven doe Den coninc Arture alsoe. Recht op den derden dach daer naer 35390 Quam Lanceloets moeder daer Ende vele nonnen met hare. Vor dien Ne hadde si noit so grote bliscap sien Als si sach daer op dien dach Daer si hare lieve kint sach, 35395 Ende si hare neven sach ende horde, Lyonele ende Bohorde. Die coninc festeredse sere, Ende dede hare grote ere. Der quam die vrouwe van Lac daer nare, 35400 Ende vele vrouwen met hare, Ende vele rudders mede, Dien Lanceloet grote feeste dede. Lanceloets moeder was .viij. daghe daer. Si sciet van danen daer naer, 35405 Ende keerde te haerre abdien doe. Over .viij. daghe stierf si daer toe. Daer deedse hare sone ter erden Met sulker eren ende werden, Ende met tranen ende met rouwen, 35410 Alse betaemde sulker vrouwen. Die coninc sprac te Lancelote doe: Ԍanceloet, het es comen daer toe, Dat wi hebben gewonnen dit rike Ende dat lant van Gaule des gelike; 35415 Ic biddu dat ghi wilt draghen Crone binnen desen kerstdagen.’ Lanceloet antwerde scire, Hine daedt in ghere manire; ԍar ic wille,’ seide hi, 35420 ‘Dat Hestor van Benoyc coninc si, Ende Lyoneel van Gaule, ende Bohort Van Gannes ende datter toe hort.’ Hi dede Hestor ontfaen Conincrike van Benoyc saen: 35425 Hi dede ontfaen Lyonele Die crone van Gaule te sinen dele, Ende hi bat Bohort des, Dat hi coninc wilde sijn te Gannes. - ‘Watwildi doen?’ seide Bohort saen, 35430 ‘Al woudic die crone ontfaen, Sone soudijt in ghenen kere Te rechte gedoghen, here; Alsoe houde alsic ben coninc Ic sal moten laten bi dier dinc 35435 Rudderscap ende liggen stille, Weder ic wille ocht en wille; Het ne ware niet in scine Uwe ere noch de mine. Ic bidde u nu tier tijt, 35440 Die mijn here ende mijn neve sijt, Dat ghi dit laet staen nu mere. Ic soudts hebben meerre ere Waric een aerm rudder ende goet dan, Dan ochtic ware .i. rike man 35445 Ende een quaet coninc; want quact coninc Es met rechte .i. onwerde dinc. Ende tselve dat ic u secge van mi Secgic van uwen broder, bedi Ghi sulter hoefsonde doen an, 35450 Trecti den goeden werden man Van sire groter vromecheden Ende van den groten rudderscape mede Om te makene coninc, bedi Hine sal niet faelgieren, leeft hi, 35455 Van coninc te sine, secgic u; Maer laet hi dat ridderscap nu, Dat ne sal hi nemmermere Achterhalen in ghenen kere.’ Soe vele spraker Bohort toe, 35460 Dat Lanceloet liet al bliven doe. Lanceloet bleef te Gannes daer naer Tote paeschen, ende hilt hof daer, Dar soe vele liede quamen dan, Dat wonder was te scouwene an. |
Toen bereiden ze hun vaart Om te gaan op Claudas waart. Daar was een spion tegenwoordig Vanwege Claudas, die hoorde 35225 Dat de koning bereiden overal Om te gaan op Claudas beval. Hij keerde tot Claudas gelijk En zei hoe hij het daar geschapen vond, Hoe de koning Frole dood sloeg, 35230 En dat met de koning kwam Lancelot, En zouden er zijn, zonder sage, Daar ter plaatse binnen de derde dag. Toen de koning Claudas dat hoorde Hij werd droevig om die woorden, 35235 En sprak tot zichzelf daarna Dat grote zotheid was Is het zaak dat hij wachtte Naar 2 man, die van de wereld beide Het avontuur hadden te die tijd 35240 Hoogst verheven aan alle zijden. Hij riep Claudijn, die man was toen, Daar hij meest op vertrouwde toe, En zei hem wat hik had verstaan; En hij bad Claudijn gelijk 35245 Dat hij hem de beste raad gaf Die hij daarvan weten mocht. De zoon zei: ‘Ik weet niet hoed Goede raad vinden hiertoe; Ge hebt zo zeer, zonder twijfel, 35250 Tegen Lancelot misdaan, Die gij, dat men niet loochenen nee mag, De tijd dat hij in de wieg lag Onterfd van zijn land allemaal, En liet van rouw sterven de vader, 35255 Dat hij alzo verloor zijn land. Had u Lancelot nu gelijk, U nee zou altijd geen man Tegen hem kunnen verzoenen dan. Ge hebt ook tegen koning Arthur 35260 Misdaan ter menige uren; Ge wilde van hem nooit land houden En wierp u in de Romeinen hand, En werd de Romeinen onderdanig, Zodat me wel geeft mijn waan, 35265 Dat ze u niet nee zullen vergeven De gramschap de dag die ze leven.’ Claudas zei: ‘Na dat het zo staat, Dat u nee weet nee geen raad, Ik zal er om peinzen, ik waan.,’ 35270 En hij scheidde gelijk vandaan, En riep een van zijn vrienden, Die hem van kinds af had gediend, En zei tot hem: ‘Zeg mij, Mag ik u vertrouwen?,’ 35275 Hij zei: ‘Ja gij; ik zal Dat ge me verhaalt alles verhelen.’ - ‘Ik zeg u wat u dan zal doen; Ik wil spreken een goede man, Een heremiet ver heen, 35280 Daar u met mij moet gaan alleen. U zal er genoeg goed mee voeren Te hebben tot mijn bezigheid. U moet laten bereiden met een spoed 3 sterke en goede pakpaarden, 35285 Mij de ene, de andere gij, En de derde daartoe, dat het Dat goed voeren mag, dat zal Tot onze behoefte al zal wezen; En bereidt ons 2 paarden daartoe.,’ 35290 Die knaap deed het alzo. Ze bereiden alzo hun vaart, Zodat niemand het gewaard werd, Dan2 ridders alleen Dat hij het hen heilelijk zei; 35295 Zodat die nacht Claudas Ging toen men in de eerste slaap was, En reed voor de dag te die tijd Van die stad 12 mijlen, Zodat daar kwam gegaan te voet 35300 Een knaap in Claudas ontmoeting. Claudas sprak te knaap gelijk, En zei:’t zal te Gaunes gaan En zeggen diegenen die u daar vindt, Dat ik te keizer van Rome ga, 35305 En zeg hen dat ze pogen Te doen dat beste dat ze mogen; Ik nee mag hen niet bijstaan, En ik nee was hen niet ontgaan Had ik gewaand te enig uur 35310 Vrede te vinden aan de koning Arthur En aan Lancelot mede.’ De knaap kwam te Gaunes ter stede, Daar hij de baronnen droevig vond En te onvrede van dat doen, 35315 Dat ze niet nee wisten van Claudas Werwaarts hij gegaan was. De knaap zie hen al bloot Alzo als hem Claudas ontbood, Dus waren ze te ongemak. 35320 Ze kwamen overeen van een zaak, Dat ze het vuur in zouden steken daar En vlieden naar Claudas daarna; Maar dat Claudijn niet daartoe Zijn toestemming niet wilde doen toen. 35325 Hij zei: zulke ontrouw Nee zou niet geschiede te enige plaats Daar hij tegenwoordig was; En zei daarna, Dat hij de stad niet ontstak toen, 35330 Al had hij er andere reden toe Dan hij om Lionel en Bohort Liet, die het terecht toebehoorde. - ‘Wat zal je dan doen? Ժeiden ze. - ‘Ik heb gepeinsd,’ antwoordde hij, 35335 ‘Dat ik Arthur zal ontbieden, En zie dat ik te die tijd Tegen hem mag houden de poort, Ik hou ze tegen hem recht voort.’ Ze zeiden: ‘Mag u dan Lancelot vangen 35340 Hij vernielde u, zonder twijfel, Zodat er geen genade aan nee zal zijn.’ - ‘Dat nee vrees ik niet,’ sprak Claudijn, ԏmdat Lancelot een goede ridder is; En goede ridder, dus wees zeker, 35345 Nee doet geen andere ridder kwaad, Tenzij hij grote misdaad deed.’ Claudijn bleef in die stad alzo: Daar voeren velen toen uit, Die uit mochten, en voerden mede 35350 Uit de stad grote rijkheid. Toen dat leger van Londen vernam Dat Arthur voor Gaunes kwam, De baronnen algemeen Voeren tegen hem blijde. 35355 Toen Arthur en Lancelot afgestegen waren Zagen ze uit de stad komen gegaan Claudijn, Esclamor en Kanarde, En andere ridders genoeg op paarden, Die mooi waren en rijk, 35360 Goed gepareerd en sierlijk. Ze kwamen ten paviljoen toe: Claudijn bracht de sleutels toen In zijn hand van de poort. Toen Claudijn zag Bohort 35365 Toonde hem de koning Arthur, En sprak tot hem dat uur: Ԛiet daar de ridder van aardrijk De besten, behouden alleen Mijn heer Lancelot’ s eer.’ 35370 De koning verwonderde het zeer, En vroeg Walewein toen, Die hem zei dat was alzo. Claudijn en de baronnen Afstegen voor het paviljoen. 35375 Claudijn knielde na dien Voor de koning op zijn knien, En sprak te koning deze woorden: ‘Heer, neem de sleutels van de poort. Mijn vader, de koning Claudas, 35380 Die heer van deze stad was, Is uit gegaan, dat is geleden 3 dagen op de dag van heden, En we weten niet waar hij is.’ De baronnen waren droevig van dit. 35385 De koning ontving de sleutel daar, En ging in de stad daarna. Dat land was opgegeven toen De koning Arthur alzo. Recht op de derde dag daarna 35390 Kwam Lancelot’ s moeder daar En vele nonnen met haar. Voor dien Nee had ze nooit zo’ n grote blijdschap gezien Als ze zag daar op die dag Daar ze haar lieve kind zag 35395 En ze haar neven zag en hoorde, Lionel en Bohort. De koning feliciteerde haar zeer, En deed haar grote eer. Daar kwam de vrouwe van Lac daarna, 35400 En vele vrouwen met haar, En vele ridders mede, Die Lancelot groot feest deden. Lancelot’ s moeder was 8 dagen daar. Ze scheidde vandaan daarna, 35405 En keerde tot haar abdij toen. Na 8 dagen stierf ze daartoe. Daar deed haar zoon haar ter aarde Met zulke eer en waarde, En met tranen en met rouw, 35410 Zoals betaamt zulke vrouw. De koning sprak tot Lancelot toen: Ԍancelot, het is gekomen daartoe, Dat we hebben gewonnen dit rijk En dat land van Gaule dergelijk; 35415 Ik bid u dat ge wilt dragen Kroon binnen deze Kerstdagen.’ Lancelot antwoordde snel, Hij deed het op geen manier; ԍaar ik wil,’ zei hij, 35420 ‘Dat Hestor van Benewijc koning is, En Lionel van Gaule, en Bohort Van Gaunes en dat er toe behoort.’ Hij liet Hestor ontvangen Koninkrijk van Benewijc gelijk: 35425 Hij liet ontvangen Lionel De kroon van Gaule tot zijn deel, En hij bad Bohort dus, Dat hij koning wilde zijn te Gaunes. - ‘Watwil je doen?’ zei Bohort gelijk, 35430 ‘Al wilde ik de kroon ontvangen, Ze zouden het in geen keer Terecht gedogen, heer; Alzo gauw als ik koning ben Ik zal moeten laten bij dat ding 35435 Ridderschap en stil liggen, Of ik wil of niet wil; Tenzij het was in schijn Uw eer noch de mijne. Ik bid u nu ter tijd, 35440 Die mijn heer en mijn neef bent, Dat ge dit laat staan nu meer. Ik zou meer eer hebben Was ik een arme ridder en een goede dan, Dan als ik een rijke man was 35445 En een kwade koning; want kwade koning Is met recht een onwaardig ding. En hetzelfde dat ik u zeg van mij Zeg ik van uw broeder, omdat Ge zal er hoofdzonde aan doen, 35450 Trek je die goede waardig Van zijn grote dapperheid En van het grote ridderschap mede Om te maken koning, omdat Hij niet zal falen, leeft hij, 35455 Van koning te zijn, zeg ik u; Maar laat hij dat ridderschap nu, Dat nee zal hij nimmermeer Terug halen in geen keer.’ Zoveel sprak er Bohort toe, 35460 Dat Lancelot liet het al blijven toen. Lancelot bleef te Gaunes daarna Tot Pasen, en hield daar hof, Daar zoveel lieden kwamen dan, Dat wonder was te aanschouwen. |
35465 Die coninc voer wech op den .v. dach Die na paeschdach gelach, Ende voer te Kameloet wart. Hem geviel soe sine vart, Dat hire vore sinxenen quam 35470 .viij. dage. Als dat vernam Die coninginne, so was metten bliden, Ende voer jegen hem tien tiden Met vrouwen ende joncvrouwen rike, Ende si ontfinese eerlike. 35475 Doe dede die coninc onbieden Allen baronen ende hogen lieden Dat van hem lant hielden ende leen, Ende andre menech een, Dat hi te sinxenen soude houden hof, 35480 Ende dat si vorsien waren daer of, Dat sire quamen wel eerlike; Hine helt noit hof soe rike. Die niemare liep al te hant Al Scollant dore ende Irlant 35485 Ende in menech ander lant mede. Doe gereiden hem te menegher stede Rudders, vrouwen ende joncfrouwen, Die dat hof wouden bescouwen. Die niemare liep soe verre vort, 35490 Si wert in Pelles hof gehort, Ende des conins dochter, daer an Mijn her Lanceloet Galate wan, Bat haren vader om orlof Te vaerne besiene dat rike hof. 35495 Die vader georlovets hare. Si nam Brissannen daer nare, Hare mestersen; ende daer toe Ridders ende joncvrouwen doe, Tote .lxxx. ende Galarde 35500 Haren sone, dien si waerde Dede voeren eenen sciltknecht Op een pert; ende voer recht Te Kamaloet ter stat toe, Daer si en sinxavonde quam, ende beette doe 35505 In thof beneden, daer die coninc [p. 238] Jegen hare quam ende wel ontfinc. Ende Bohort hadde van hare Grote bliscap; mare Die bliscap die hi hadde nadien 35510 Dat hi Galade hadde gesien, Was bliscap sonder gelike. Die barone spraken gemeinlike Vander joncfrouwen scoenhede, Dat si noit te ghere stede 35515 Enege joncfrouwe hadden vordien Also scoene als si was gesien. Die coninginne dede hare Alle die feeste die si mochte dare. Om dat si hare soe scoene dachte 35520 Ende van soe edelen geslachte. Si dede berecken met minnen In hare selfs camere binnen Datter die joncvrouwe in mochte Sijn ende die si met hare brochte. 35525 Ende als Lanceloet wart geware Der groter scoenheit van hare Hi seide tot hem selven saen, Hi hadde ongetrouheit gedaen Haddi haer genomen har lijf, 35530 Die was soe overscone wijf. Hi scoffierde hem swaerlike Dat hi hadde soe wredelike Jegen hare gevaren vor dien, Dat hi niet ne dorste op hare sien; 35535 Ende si, diene alsoe sere Minde alsi mochte nemmermere, Sach op hem met gewilligen sinne, Ende hadder grote gnoechte inne; Ende si beclaeghde hare 35540 In hare herte herde suare Dat hi niet soe gerne op hare ne sach Alsi sijns met haren ogen plach. Si seide hare meestersen saen Dat si sotheit hadde gedaen 35545 Daer si hare werpt daer an Dat si minde soe hoghen man Alse Lanceloet was, bedien Hine woude niet op hare sien. Brisanne seide daer nare 35550 Dat si niet tongemake ne ware, Si salne hebben eer si vart Uter feesten soe te hare wart, Dat si en ghene dinc begheren sal Hine salse gerne doen al. 35555 Der was onder minste ende meeste Op dien avont grote feeste, Ende om die joncfrouwe te mere; Si deden hare alle ere Ende dienden, aerme ende rike; 35560 Ende die .iij. geneven namelike, Lyoneel, Hestor ende Bohort, Die .iij. dienden har rechte vort, Ende al dore Lanceloets wille; Want si wisten wel de stille 35565 Gevaernesse al met allen Die tusschen hen .ij. was gevallen. Si hadden grote gnoechte in sien Galade onder hen drien. Sinxendach, savonts spade, 35570 Sprac die coninginne Lancelote in rade, Ende seide: ‘Ten eirsten slape suldi Alsic u onbiede comen te mi.’ Hi wart harde blide das. Brisanne, die vol baraets was, 35575Hadde soe doe gedaen, Dat si desen raet wiste, sonder waen. Si quam te hare joncfrouwen Ende seide: Ԃi mire trouwen, Ic hebbe die dinc daer toe bracht, 35580 Ghi sult Lancelote hebben te nacht.’ Die joncvrouwe was blide das. Savonts, alsmen slapen was, Brisanne ginc daer lach Lanceloet, Ende seide datten sijn vrouwe onboet. 35585 Si hiet hem dat hi hem haesten soude Ende hi spranc op alsoe houde, Ende si namene bi der hant, Ende si leiddene daer si vant Hare joncfrouwe. Hi ginc daer nare 35590 Opt bedde liegen bi hare. Hi dreef met har sulke minne Alse hi soude metter coninginnen, Ocht hi met hare ware allene: Dat en es logene en gene. 35595 Hi waende in goeder trouwen Dat hadde geweest sijn vrouwe. Alsi hadden onderlinge beide Bedreven grote vriendelijchede Ende grote gnoechte doe sliepen si 35600 Elc in sine side, si ende hi. Si waren beide herde blide, Mijn her Lanceloet in dene side, Die waende dat hi bi sire vrouwen lach, Dat hi begheert hadde meneghen dach; 35605 Ende si, die bi hare hadde dan Dien si minde boven alle man. Mijn vrouwe die coninginne lach doe In hare camere ende beide emmertoe Lanceloets comst; ende alsi vernam 35610 Dat Lanceloet te hare nine quam Hare wonderde sere das, Om dat Lanceloet gewone was Haestelike te doene al Dat si hem hiet ende beval. 35615 Doe riep si harre nichten saen, Die soe lange te Gannes lach gevaen, Diet al doe wiste al clare Van Lancelote ende van hare; Si hiet har om Lancelote gaen, 35620 Ende dat sine hare brachte saen. Si ginc te Lanceloets bedde te hant, Daer si niemene op ne vant, Nochtan dat sine al dore sochte; Ende alsine niet vinden ne mochte 35625 Si ginc secgen harre vrouwen vort. Alst die coninginne hadde gehort Sine wiste wat pensen daer toe Dan dat hi ter cameren was doe. Si ontbeidde en luttel, ende daer naer 35630 Sindesise anderwerven daer. Sine vanter niet meer danser eer vant. Si ginc te hare vrouwen te hant. Die camere daer si in lach tier tijt Die was herde groet ende wijt. 35635 Des conincs Pelles dochter lach doe, Ende hare joncfrouwen daer toe, In hare camere an dene side, Ende die coninginne lach tien tide, Ende dese joncfrouwe met hare, 35640 In dander side daer nare. Omtrint minnacht lach Lanceloet ende riep In sijn bedde, daer hi sliep, Ende maecte in sine slape clagen, Alse somtijt slapende liede plagen; 35645 Ende hi spract soe lude sine worde, Datse de coninginne horde. Alse hi maecte sijn geclach Si wiste te hant dat hi lach Bi conincs Pelles dochter, ende si was 35650 Herde erre ende drove das. Si dede eene dinc, die hare Harde sere berau daer nare; Si maecte geruchte soe groet, Dat onwake wert Lanceloet 35655Ende der coninginnen roepen verstont. [p. 239] Hi gevoelde bi hem tier stont Die joncfrouwe. Doe wart hi geware Dat hi was bedroeghen bi hare. Hi dede sijn hemde ane mettien 35660 Ende woude vanden bedde vlien; Mar die coninginne quam te hant Ende namene bi der hant, Ende als sine wel kinde si Woude uten sinne varen bedi. 35665 Soe sprac hem wredelike an: ԁy verradere, ongetrouwe man, Vliet van mi, nadat ghi In mine camere ende vor mi U rybaudic hebt gedaen nu, 35670 Ende trect daer meer en sie u.’ Alse Lanceloet dat bevelen horde Hine antwerde niet van eene worde, Mar hi ginc alsoe naect of, Ende quam beneden int hof. 35675 Hi ginc dor eenen bogart, Ende trac uter stat metter vart Dore .i. posterne, die hiere vernam. Ende alsi buter stat quam, Ende hem gedachte sire vrouwen, 35680 Daerhi hem meer toe ne mochte betrouwen, Daer hi decke hadde gehat mede Joye ende grote gnoeclijchede, Dat hi al nu moeste laten, Hi mesbarde uter maten: 35685 Hi sleet sijn scone har bedichte Ende scoerde sijn scoene ansichte, Datter bloet afliep tallen siden; Hi vloecte sere tien tiden Daventure die hem was soe fel, 35690 Ende met hem hadde geweest soe wel, Dat hi nu moet sijn leven leidden Met tranen ende met droefheiden. Hi hadde den rouwe soe groet, Dat hi wel woude wesen doet, 35695 Hine rochte niet hoe: Dit herde hi toten daghe toe. Alst dach was, ende hi wech moeste gaen Hine wiste van droefheden wat anegaen, Ende hi seide met droefheiden groet: 35700 ԁy Kameloet, Kameloet, Goede stat talre nutscape, Ende wel bewart van rudderscape, Ende sere geluckech mede Boven al van vrouwen scoenhede, 35705 In di begonstic mijn leven, Ende in di moetic begeven Ende beginnen mine doet, Bedi ic bem in sulker noet Van rouwen, daer ic moet sterven bi.,’ 35710 Hi trac in dat forest, ende hi Riep om die doet dat si quame Ende si hem sijn leven name. Hi liep aldus met deser clage Mids in dat forest .iij. daghe, 35715 Daer hijt alre wiltst mochte weten, Sonder drinken ende sonder eten; Ende hi bleef altoes mede In sine grote droefhede Wel .vi. dage emmertoe. 35720 Hi wart al uten sinne doe Met dat hi alsoe allene ran Sonder troest van eneghen man. Hi liep in sulker gebare .I. maent ende meer harent ende tare. 35725 Soe wien hi in sijn gemoet vant Dien dedi oploep te hant, Waest man, waest vrouwe, waest joncfrouwe, Ende dede in dien rouwe Vele lieden daer na das, 35730 Vele pinen, dat wonder was, Na sine pijnlijchede groet, Dat men niet ne sloech doet. Nu suighet [van hem] daventure Ende sal spreken van Arture 35735Ende van dien, die Lanceloet Liet inde stat te Kameloet. |
35465 De koning voer weg op de 5de dag Die na Pasen lag, En voer te Carmeloet waart. Hem geviel zo zijn vaart, Dat hij er voor Pinkster kwam 35470, 8 dagen. Toen dat vernam De koningin, zo was ze verheugd, En voer tegen hem te die tijd Met vrouwen en rijke jonkvrouwen, En ze ontving ze prachtig. 35475 Toen liet de koning ontbieden Alle baronnen en hoge lieden Dat van hem land en leen hielden, En andere menigeen, Dat hij te Pinkster hof zou houden, 35480 En dat ze voorzien waren daarvan, Dat ze er kwamen wel schitterend; Hij hield nooit zo’ n rijk hof. Dat nieuws liep al gelijk Geheel Schotland door en Ierland 35485 En in menig ander land mede. Toen bereiden zich te menige plaats Ridders, vrouwen en jonkvrouwen, Die dat hof wilden aanschouwen. Dat nieuws liep zo ver voort, 35490 Het werd in Pelles hof gehoord, En de konings dochter, waaraan Mijn heer Lancelot Galaat won, Bad haar vader om verlof Te gaan bezien dat rijke hof. 35495 Die vader veroorloofde het haar. Ze nam Brisanne daarna, Haar meesteres; en daartoe Ridders en jonkvrouwen toe, Tot 80 en Galaat 35500 Haar zoon, die ze waardig Liet voeren een schildknecht Op een paard; en voer recht Te Carmeloet ter stad toe, Daar ze op Pinksteravond kwam, en steeg af toen 35505 In de hof beneden, daar ie koning Tegen haar kwam en goed ontving. En Bohort had van haar Grote blijdschap; maar De blijdschap die hij had nadien 35510 Dat hij Galaat had gezien, Was blijdschap zonder gelijke. De baronnen spraken algemeen Van de schoonheid van de jonkvrouw, Dat ze nooit te enige plaats 35515 Enige jonkvrouw hadden voor dien Alzo moois zoals zij was gezien. De koningin deed haar Al de feest die ze mocht daar. Omdat ze haar zo mooi dacht 35520 En van zo’ n edel geslacht Ze liet leiden met minnen In haar eigen kamer binnen Dat de jonkvrouwer in mocht Zijn en die ze met haar bracht. 35525 En toen Lancelot werd gewaar De grote schoonheid van haar Hij zei tot zichzelf gelijk, Hij had ontrouw gedaan Had hij haar genomen haar lijf, 35530 Die was zo’ n uiterste mooi wijf. Hij schoffeerde hem zwaar Dat hij had zo wreed Tegen haar gedaan voor dien, Zodat hij niet nee op haar durfde te zien; 35535 En zij, die hem alzo zeer Minde als ze mocht nimmermeer, Zag op hem met gewillige zin, En had er grote genoegen in; En ze beklaagde zich 35540 In haar hart erg zwaar Dat hij niet zo graag naar haar nee keek Zoals ze hem met haar ogen plag. Ze zei haar meesteres gelijk Dat ze zotheid had gedaan 35545 Daar ze zich wierp daaraan Dat ze minde zo’ n hoge man Zoals Lancelot was, omdat Hij wilde op haar niet zien. Brisanne zei daarna 35550 Dat ze niet te ongemak nee was, Ze zal hem hebben eer ze gaat Uit het feest zo tot haar waart, Dat ze geen ding begeren zal Hij zal alles graag doen. 35555 Daar was onder de kleinste en grootste Op die avond groot feest, En om die jonkvrouw te meer; Ze deden haar alle eer En bedienden, armen en rijken; 35560 En die 3 neven namelijk, Lionel, Hestor en Bohort, Die 3 bedienden haar recht voort, En al door Lancelot’ s wil; Want ze wisten wel de stille 35565 Gebeurtenis geheel Die tussen hen 2 was gevallen. Ze hadden groot genoegen in het zien Galaat onder hen drien. Pinksterdag, ‘s avonds laat, 35570 Sprak de koningin Lancelot in raad, En zei: ‘Ten eerste slaap zal je Als ik u ontbied tot mij komen.’ Hij werd erg blijde van dat. Brisanne, die vol beraad was, 35575 Had ze toen doe gedaan, Dat ze deze raad wist, zonder twijfel. Ze kwam tot haar jonkvrouw En zei: Ԃjj mijn trouw, Ik heb dat ding daartoe gebracht, 35580 Ge zal Lancelot hebben vannacht.’ De jonkvrouw was blijde van dat. ‘s Avonds, toen met aan het slapen was, Brisanne ging daar Lancelot lag, En zei dat hem zijn vrouwe ontbood. 35585 Ze zei hem dat hij zich haasten zou En hij sprong op alzo gauw, En ze nam hem bij de hand, En ze leidde hem daar ze vond Haar jonkvrouw. Hij ging daarna 35590 Op het bed liggen bij haar. Hij dreef met haar zulke minne Zoals hij zou met de koningin, Of hji allen met haar was: Dat is geen leugen. 35595 Hij waande in goede trouw Dat het had geweest zijn vrouwe. Toen ze hadden onderling beide Bedreven grote vriendelijkheid En groot genoegen toen sliepen ze 35600 Elk in zijde, zij en hij Ze waren beiden erg blijde, Mijn heer Lancelot aan de ene zijde, Die waande dat hij bij zijn vrouwe lag, Dat hij begeerd had menige dag; 35605 En zij, die bij haar had dan Die zei minde boven alle man. Mijn vrouwe de koningin lag toen In haar kamer en wachtte immer toe Lancelot’ s komst; en toen ze vernam 35610 Dat Lancelot tot haar niet kwam Haar verwonderde zeer dat, Omdat Lancelot gewoon was Haastig alles te doen Dat ze hem zei en beval. 35615 Toen riep ze haar nicht gelijk, Die zo lang te Gaunes lag gevangen, Die alles toen duidelijk wist Van Lancelot en van haar; Ze zei haar om Lancelot te gaan, 35620 En dat ze hem haar gelijk bracht. Ze ging gelijk tot Lancelot ‘s bed, Daar ze niemand op nee vond, Nochtans dat ze alles doorzocht En toen ze niet vinden nee mocht 35625 Ze ging het voort zeggen tot haar vrouwe. Toen de koningin het had gehoord Ze wist niet wat daarvan te denken Dan dat hij toen ter kamer was. Ze wachtte een beetje, en daarna 35630 Zond zij haar andermaal daar. Ze vond hem niet meer dan ze eerder vond. Ze ging gelijk tot haar vrouwe. De kamer daar ze in lag te die tijd Die was erg groot en wijd. 35635 De koning Pelles dochter lag toen, En haar jonkvrouw daartoe, In haar kamer aan de ene zijde, En de koningin lag te die tijd, En deze jonkvrouw met haar, 35640 Aan de andere zijde daarna. Omtrent middernacht lag Lancelot en riep In zijn bed, daar hij sliep, En maakte in zijn slaap klagen, Zoals soms lieden plegen; 35645 En hij sprak zo luid zijn woorden, Dat het de koningin het hoorde. Toen hij zijn geklaag maakt Ze wist gelijk dat hij lag Bij koning Pelles dochter, en ze was 35650 Erg geërgerd en droevig van dat. Ze deed een ding, die haar Erg zeer berouwde daarna; Ze maakte zo’ n groot gerucht, Dat wakker werd Lancelot 35655 En de koningin roepen verstond. Hij voelde bij hem te die tijd De jonkvrouw. Toen werd hij gewaar Dat hij was bedrogen door haar Hij deed meteen zijn hemd aan 35660 En wilde van het bed vlieden; Maar de koningin kwam gelijk En nam hem bij de hand, En toen ze hem goed herkenden ze Wilde uitzinnig worden omdat. 35665 Ze sprak hem wreed aan: ‘Aai verrader, ontrouwe man, Vliedt van mij, nadat gij In mijn kamer en voor mij Uw wellust hebt gedaan nu, 35670 En vertrek daar meer en nee zie u.’ Toen Lancelot dat bevelen hoorde Hij antwoordde niet een woord, Maar hij ging alzo naakt af, En kwam beneden in de hof. 35675 Hij ging door een boomgaard, En trok uit de plaats met een vaart Door een achterdeur, die hij er vernam. En toen hij buiten de stad kwam, En hij gedacht zijn vrouwe, 35680 Daar hij zich meer toe nee mocht betrouwen, Daar hij vaak genoeg had Vreugde en grote genoeglijkheid, Dat hij alles nu moest laten, Hij maakte uitermate misbaar: 35685 Hij sleet zijn mooie haar dicht En scheurde zijn mooie aanzicht, Zodat het bloed er van af liep aan alle kanten; Hij vervloekte zeer te die tijd Dat avontuur die hem zo fel was, 35690 En met hem zo goed had geweest, Dat hij nu moet zijn leven leidden Met tranen en met droefheid. Hij had de rouw zo groot, Zodat hij wel dood wilde wezen 35695 Het kan hem niet schelen hoe: Dit hardde hij tot de dag toe. Toen het dag was, en hij weg moest gaan Hij wist van droefheid niet wat te doen, En hij zei met grote droefheid: 35700 ‘Aai Carmeloet, Carmeloet, Goede stad tot alle nuttigheid, En goed beschermd van ridderschap, En zeer gelukkig mede Boven al van vrouwen schoonheid, 35705 In die begon ik mijn leven, En in die moet ik het begeven En beginnen mijn dood, Omdat ik in zulke nood ben Van rouw, daar ik bij moet sterven.,’ 35710 Hij trok in dat bos, en hij Riep om de dood dat ze kwam En ze hem zijn leven nam. Hij liep aldus met deze klagen Midden in dat bos 3 dagen, 35715 Daar hij het aller wildste mocht weten, Zonder drinken en zonder eten; En hij bleef altijd mede In zijn grote droefheid Wel 6 dagen immer toe. 35720 Hij werd geheel uitzinnig toen Met dat hij alzo alleen rende Zonder troost van enige man. Hij liep in zulke gebaren Een maand en meer hier en daar. 35725 Zo wie hij in zijn ontmoeting vond Die schold hij gelijk, Was het man, was het vrouwe, was het jonkvrouw, En deed in die rouw Vele lieden daarna dat, 35730 Vele pijn, dat wonder was, Naar zijn grote droefheid, Dat men hem niet nee dood sloeg. Nu zwijgt van hem het avontuur En zal spreken van Arthur 35735 En van die, die Lancelot Liet in de stad te Carmeloet. |
Daventure seget, als Lanceloet sciet Vander coninginnen, ende hise liet Ende des conincs Pelles dochter met hare, 35740 Dies conincs dochter seide daer nare: Җrouwe, ghi hebt, sonder waen, Quade besichede gedaen, Dat ghi wech jaghet daer fellike Den besten rudder van ertrike, 35745 Daer hi verloren bliven sal, God en geve hem goet geval. Ghi sulets noch hebben rouwe.; Die coninginne seide: ԁy joncfrouwe, Dit he[b]di ons bejaghet al; 35750 Ic hope dat ics u noch danken sal. Si scieden beide daer nare. Die joncvrouwe gereide hare Ende nam an den coninc orlof, Ende ruemde metten haren thof. 35755 Daerna seide si van worde te worde Die gevaernesse Bohorde. Bohort quam ter coninginnen Ende seide hare met droeven sinne: ‘Vrouwe, ghi hebt mesdaen sere, 35760 Die hebt ontjaghet minen here. Die coninginne antwerde gereet: Ay Bohort, dat es mi leet. Ocht gine noit minnet, vart nu Lancelote soeken, des biddic u; 35765 Ic ne werde nemmermere Te payse eer ic sie minen hereӻ Lyoneel, Hestor ende Bohort Voren gewapent uter port. Alsi daer buten comen waren 35770 Seide hem Bohort sonder sparen Hoe die dinc gevallen was. Lyoneel was droeve das, Ende seide met droven sinne: ԁchaermen, dats quade minne! 35775 Ter quader tijt wart hi noit soe wel Metter coninginnen; want dits quaet spel, Hi salre bi onteert wesen God ne versiene in desen.ӻ Hestor seide: ҏns en es niet soe goet 35780 Als dat wine soeken metter spoet Eer hi ons te varre ontfare.ӻ Si sochtene doe haren ende tare Int forest, daer sine niet ne vonden. Bohort seide tien stonden: 35785 ҄ese queste mach lange geduren; Laet ons sceden nu ter uren, Ende laet ons alle drien te desen In Sente Jans daghe weder wesen Ten castele Marrein, die hir staet, 35790Ende ondecken onsen raet, Ende secgen wat wi hebben vonden.; Si scieden alsoe tien stonden Ende vraeghden om niemare Van Lancelote haren ende tare 35795 In woestinen ende in foreesten, Dat si niet daer af verheesten. Alsi weder vergadert waren Begonsten si te gader varen Ende quamen tere crucen, daer si vonden 35800 Eenen ridder rustende tien stonden. Bohort seide:ӈere, waer wildi?’ - ‘Te Arturs hoveӳ, ‘side hi, - ‘Gy lieve vrient, soe doet mi an Den coninc eene boetscap dan; 35805 Segt dat hem onbiet Bohort van Gannes [p. 240] Dat Lancloet verloren es, Ende datten socken weder ende vort Hestor, Lyoneel ende Bohort.ӻ Die rudder sciet van hem te hant, 35810 Ende reet daer hi den coninc vant, Ende seide dat hem Bohort onboet. Si warens droeve, cleine ende groet. Mijn her Walewein seide doe, Daer vele rudders hoerden toe, 35815 Hi soude Bohorde volgen naer. Dat selve seide mijn her Ywein daer Ende Acgloval ende Sagrimoer mede, Ende ander, datter tier stede .XXXIJ. rudders waren, 35820 Die alle mede wouden varen. Si porden ende reden soe vele, Dat si vonden Lyonele Ende Hestore ende Bohorde; Maer her ne gheen ne horde 35825 Van Lancelote groet no clene, Dies si droeve waren gemeine. Si sochtene een jaer al dure, Nochtan en spreect niet daventure Van aventuren die gescieden 35830 Eneghen daer binnen van hen lieden, |
Het avontuur zegt, toen Lancelot scheidde Van de koningin, en hij haar verliet En de koning Pelles dochter met haar, 35740 De koningsdochter zei daarna: Җrouwe, ge hebt, zonder twijfel, Kwade bezigheid gedaan, Dat ge daar fel weg jaagt De beste ridder van aardrijk, 35745 Daar hij verloren zal blijven, God geeft hem goed geval. Ge zal noch rouw hebben.; De koningin zei: ԁe jonkvrouw, Dit alles heb ik ons bejaagd; 35750 Ik hoop dat ik u noch bedanken zal.Ӽ/span> Ze scheiden beiden daarna. Die jonkvrouw bereidde zich En nam aan de koning verlof, En ruimde met de hare de hof. 35755 Daarna zei ze van woord tot woord De ervaring Bohort. Bohort kwam ter koningin En zei haar met droevige zin: ‘Vrouwe, ge hebt zeer misdaan, 35760 Die weg hebt gejaagd mijn heer.’ Die koningin antwoordde gereed: Aai Bohort, dat is me leed. Als ge hem ooit minde, ga nu Lancelot zoeken, dat bid ik u; 35765 Ik nee wordt nimmermeer Tevreden eer ik mijn heer zie.’ Lionel, Hestor en Bohort Voeren gewapend uit de poort. Toen ze daar buiten gekomen waren 35770 Zei hen Bohort zonder ophouden Hoe dat ding gebeurd was. Lionel was droevig van dat, En zei met droevige zin: ԁch arme, dat is kwade minne! 35775 Ter kwade tijd werd het nooit zo goed Met de koningin; want dit is kwaad spel, Hij zal er bij onteerd wezen God nee voorziet hem in deze.ӻ Hestor zei: Ons is niets zo goed 35780 Als dat we hem zoeken met een spoed Eer hij ons te ver ontgaat.ӻ Ze zochten hem toen hier en daar In het bos, daar ze hem niet nee vonden. Bohort zei te die tijd: 35785 ҄it avontuur mag lang duren; Laat ons scheiden nu ter uren, En laat ons alle drie tot deze In Sint Jans dag weer wezen Ten kasteel Marrein, die hier staat, 35790 En verhalen onze raad, En zeggen wat we hebben gevonde.; Ze scheidden alzo te die tijd En vroegen om nieuws Van Lancelot hier en daar 35795 In woestijnen en in bossen, Dat ze niets daarvan vernamen. Toen ze weer verzameld waren Begonnen ze tezamen gaan En kwamen te ene kruis, daar ze vonden 35800 Een ridder rusten te die tijd. Bohort zei: ‘Heer, waar wil je?’ - ‘Te Arthur’s hof’ zei hij, -“Gij lieve vriend, zo doe me dan De koning een boodschap dan; 35805 Zeg dat hem ontbiedt Bohort van Gaunes Dat Lancelot verloren is, En dat hem zoeken heen en weer Hestor, Lionel en Bohort.ӻ De ridder scheidde van hen gelijk, 35810 En reed daar hij de koning vond, En zei dat hem Bohort ontbood. Ze waren droevig, klein en groot. Mijn heer Walewein zei toen, Daar vele ridders toehoorden, 35815 Hij zou Bohort navolgen. Datzelfde zei mijn heer Ywein daar En Aglovel en Sagramor mede, En anderen, zodat er te die plaats 32 ridders waren, 35820 Die allen mede wilden gaan. Ze gingen porden en reden zoveel, Zodat ze Lionel vonden En Hestor en Bohort; Maar hen nee geen nee hoorde 35825 Van Lancelot groot nog klein, Dus waren ze algemeen droevig. Ze zochten hem een jaar al door, Nochtans spreekt niet het avontuur Van avonturen die geschieden 35830 Enige daar binnen van hen lieden, |
Sonder allene van Acglovale, Dine sochte .ij. jaer al te male Dat hine niet vant. Ende na dien Voer hi sire moeder sien, 35835 Die hi vant wel woestelike. Si outfingene blidelike, Alse die ghemert hadde .v. jaer. Hi sach een herde scone kint daer Van .xv. jaren. Hi vraeghde hare 35840 Wies dat scone knapelijn ware. - ҈ets u broderӳeit si, Dies doe herde blide was hi. Hi bat sire moeder alse houde, Dat sine met hem sinden soude, 35845 Daer menne ridder soude maken. - ԓuijch, lieve kint, van desen saken. Wat mach di mijn leven vernoien? Ic ne hebbe nemmeer troest noch joien Van al minen kinderen dan dit kint, 35850 Ende datic hebbe soe sere gemint; Ic biddi om onsen here Dattuus mi en spreect niet mere; Hi seide hi soude suighen das. Savonts als daer gheten was 35855 Ginc Acgloval spelen udewart Ende Perchevael in ecnen boeghart. Acgloval vraeghde hem saen Ocht hi met hem soude willen gaen Te hove ende worden rudder daer? 35860 Perchevale antwerde hem daer naer, Dat hire hadde groten wille toe. -‘Soe doewi best’ sprac Acgloval doe. Ic sal mire moeder bidden dat hare Lief si dat ic met u vare 35865 Ende ic u geleide te hove wart Tierst dat ghi van hir vart, Ende dat ic scire keren sal.ӻ - ҄u seeghs welӳprac Acgloval. Si suegen daer af daer nare. 35870 Dus was Acgloval .iij. dage dare. Daer na dede Acgloval verstaen Sire moeder dat hi woude saen Tes conincs Arturs hove varen, Daer hi nine quam binnen .ij. jaren. 35875 Hi ware haer liever bleven, Maer si moestes hem orlof geven. Als hi gewapent was ende nam Orlof an sire moeder, Perchevale quam Ende seide dat hi gerne soude 35880 Geleiden, op dat si woude, Toten bosche. Si gaef hem orlof. Si riep enen sciltknecht int hof, Ende hietene met hem gaen Ende hem bringen weder saen. 35885 Si volghden Acglovale gereet, Die al gemackelike reet. Si reden te gadre onder hen drien Toter tierchetijt, ende mettien Sprac die sciltknecht Perchevalen toe 35890 Dat hi al te verre rede doe. Perchevale seide: ‘Lieve vrient, waent du Dat ic sal weder keren nu? Kere weder te mire moeder; Ic sal varen met minen broeder, 35895 Soe dat ic te hare niet ne kere Ic sal rudder wesen ere. Die knape was sere droeve des Ende seide: Ҏadien dat alsoe es, Biddic u dat gi mi laet nu 35900 Met u varen ende dienen u; - ‘Ic wilt wel’ sprac Perchevale saen, ‘Daer du moets eer te mire moeder gaen Haer secgen dat ic te hove vare Om ridder te wordene dare. 35905 Die cnape keerde en seide al Sire vrouwen dat hi hem beval. Si weende sere, ende alse saen Dede si comen haren capellaen: Si biechte harde wel hare 35910 Ende ontfinc onsen here daer nare. Si sciet van desen ertrike Op den selven avont helichlike. Ende alse begraven was die vrouwe Sciet hi danen met groten rouwe, 35915 Ende quam tenes rudders sale, Die soe sere haette Acglovale, Dat hine doet sloech dor das Dat hi met Acglovale was. Acgloval daeghde al ongesont 35920 In eene abdie tier stont; Ende alsi van danen reet Quaemt hem alsoe dat hi leet Vor dies rudders huys, die sloech doet Sinen knape, die lach al bloet 35925 In eene gracht geworpen daer. Ende hem was geseeght al claer, Dat hem die rudder als hi daer quam Dore Acglovaels wille sijn lijf nam. Hi bant sinen helm ende beval tier stede 35930 Perchevalen dat hi sijns onbede. Hi ginc ins rudders huys te hant, Dien hi ongewapent vant, Ende hi vraeghde hem waer bi Hi sinen knape doet sloech? Ende hi 35935 Antwerde hem ende seide doe, Hi soude hem selven doen alsoe. Acgloval beette vanden perde Ende liep hem op metten suerde, Ende hi weder Acglovale. 35940 Acgloval geraectene soe wale, Dat hine cloef toten tanden, Ende warpene in die gracht te handen, Daer hi sinen knape hadde vonden; Ende Perchevale hadden tien stonden 35945 Geleit op den hals van sinen perde, Ende si voeren harre verde Tote ere abdyen, daer si Den cnape ter eerden deden daer bi. Si reden dat si te Carduel quamen, 35950 Daer si den coninc Arture vernamen Dat hi hof hilt, sonder saghe, Op alre heilighen daghe. Ende die queste hadden bestaen. Waren alle comen, sonder waen, 35955 Sonder allene de .iij. neven, [p. 241] Die waren noch achter bleven. Op den andren dach daer naer Maecte die coninc riddre daer Perchevalen. Alsemen was geseten 35960 Ten taflen ende men soude eten, Daer saten die van der tafelronden An dene side tier stonden In hare sittene, ende dandre saten In dandre side ende aten; 35965 Ende Perschevale sat Ter neder taflen ende at, Daer die rudders alle saten toe Die van den minsten namen waren doe. Alse hi alsoe sat hi sceen 35970 Sere peysende al in een. Doe quamene daer bescouwen Ene van der coninginne, joncfrouwen, Die dbest wercwijf was van siden Diemen ywerinc vant tien tiden. 35975 Eene manire hadde die ghoene, Dat si te sprekene nine was gewone. Daer bi wasse, dat suldi weten, Die joncfrouwe die noit ne loech geheten. Alle diese kinden doe 35980Kindense bi dien name emmertoe. Ende alsi lange hadde besien Perchevalen si weende na dien. Daer geviel tier ure Eene wonderlike aventure, 35985 Die doe was bi rechten scouden Over eene miracle gehouden; Want si sprac te Perchevalen thant: Ԑerchevale, Jhesus Kerst seriant, Com int hoge sitten nu ter stonde 35990 Sitten vander tafelronde, Dat bi den vreseliken sittene es.’ Perchevale sconffierde hem des; Ende si namene bi der hant Ende settene int sitten te hant, 35995 Datter bi stont ter rechter siden. Ende si seide hem tien tiden: ‘In dit sitten sal sitten, secgic di, Die goede ridder ende du daer bi Ter rechter siden, die vander blome 36000 Hem suls volghen van maechdome. Ter slinker side sal sitten Bohort. Van dat ghi hir hebt gehort Sulen die rudders wel hir nare Van hir binnen weten dat ware.’ 36005 Alsoe als si hem beval sat hi daer, Ende si seide tot hem daer naer: ‘Ghedinct mijns, Perchevael, Als ghi sult sitten vort heilich grael, Ende bidt daer over mi, bedi 36010 Ic sal onlange leven, secgic di; Die joncfrouwe van dire tijt vort En sprac nemmermeer gheen wort; Sonder allene op den viften dach Alsi onsen here bringen sach 36015Seide si: ‘God, here, genade’; Ende alsine hadde ontfaen Starf si. Ende dit was besonder Ghehouden over groet wonder. Die lichgame was ter erden 36020 Gedaen met groter werden In die kerke te Carduel; ende tier ure Was gescreven die aventure Om dat mens gedinken soude daer naer. Si hielden Perchevalen met hem daer, 36025 Ende deden hen (sic) grote ere bi desen. Si seiden hi soude wesen Gheselle der tafelronden, ende hi Soude vort getoghen sijn daerbi Dat hi daventuren inden soude. 36030 Si hieldene int hof alsoe houde, Woudi och en woude, sonder waen; Want hi ware gerne gegaen Soeken Lancelote van Lac, Tierst dat hi hoerde datmenre af sprac; 36035 Maer Acglavael ende die gesellen Hieldene, dat hordic tellen, In maniren dat hi van dane Niet te vaerne was in wane, Sonder allene om die worde 36040 Dat hi te hem wart spreken horde. Nu hort wat die worde waren, Ic salse u openbaren. Op enen dach was die coninc, Recht als die winter in ginc, 36045 Daer hi in den casteel sat Te Karadigan ende at: Ridders dienden vor hen openbaer Van .iiij. maniren van ouden daer. Daer waren rudders van .xviij. jaren, 36050 Ende die ander rudders waren .xl. jaer out. ende dandere toe Waren .lxxx. jaer out doe. Daer was Perchevale tier ure, Eene harde jonge creature, 36055 Ende die wel simpel sceen te dien. Keye, diene lange hadde besien Vraeghde Mordrette daer naer Wat hem dochte vanden rudder daer? Hi seide dat hi hem simpel dochte, 36060 Ende die mee pais dan strijt sochte. Keye sprac: ҉c volghe u van dien: Men maeght wel an sinen scilt sien, Want noit slach daer op geslagen en wort.ӻ Een sot hadde al dit gehort, 36065 Ende vertelde dese tale, Ende speelde met Perchevale, Die des hadde grote scande, Ende peinsde al te hande Dat hi in de queste soude varen 36070 Van Lancelote, ende niet sparen Eer hi wiste niemare Ocht hi doet ocht levende ware; Want het hem ere wesen dochte Storve hi binnen dien dat hi sochte 36075 Soe goeden man als Lanceloet was. Hi hadde groten wille das. Savonts, als Acgloval sliep Ende die int hof waren, hi riep Sinen sciltknecht, dat hi brochte ten vart 36080 Sine wapine ende sijn part. Die knape antwerde: ԁy here, Blivic achter u nu mere, U broder soude mi doet slaen. Eist u wille, laet mi met u gaen.: 36085 Hi gaefs den cnape orlof, Die harde blide was daer of. Si voeren en wech sonder sparen. Alsi .x. milen hadden gevaren Quamen si tere ouder scure 36090 Ende woeste ende gevallen die mure. Perchevael seide tot sinen cnape: ‘Het es goet dat ic hir slape.’ Die cnape seide: ‘nu rust u, Ic sal die perde wachten nu.’ 36095 Perchevael seide ten cnape doe: ‘U heefs alsoe wel rustens noet alsic doe,’ ’Soe dat hine binden dede Die perde ende slapen mede. Als Perchevael was seker das, 36100 Dat sijn cnape in slape was, Hi peinsde in sijn gedochte Dat hine niet bat laten ne mochte, Nadien dat hi tien tiden Sonder geselle woude riden, 36105 Ende dat hi doen soude vort mere, [p. 242] Waert sijn lof ende sine ere, Hi woud soe bedect doen vort an, Dat nieman ne soude weten dan. Hi was in wille dat hi doen woude 36110 Daer hi lof ende name of hebben soude. Doe sat hi stillekine op sijn part Ende reet ten foreeste wart. Hi liet den knape slapende daer Ende quam op den anderen dach daer naer 36115 Tenen castele, daer onder liep Een suaert water ende diep, Die hiet Galanton; ende hi reet doe Daer sijn wech gelach alsoe, Soe dat hi alse hi ter brucgen quam 36120 Enen gewapenden rudder vernam Sonder scilt ende spere, Ende hi was gebonden sere Met ere yserine ketenen daer Omtrint den lichgame, starct ende swaer. 36125 Die ketene was, alst wel sceen, Herde seker gevest an eenen steen. Alse die rudder sach Perchevale Hi seide tot hem dese tale: ӈer rudder, och du best van Arturs hove, 36130 Daer die goede rudders sijn van love, Ende die soeken die aventuren, Soe helpt mi hir nu tier uren. Du best wel sculdech te doene nu, Want ic bem alse wel rudder alstu.’ 36135 Perchevael antwerde hem saen, Hi soude hem gerne in staden staen Op dat hi conde geweten hoe. Die rudder antwerde hem doe: ҇hine moeght niet helpen mi, 36140 Het ne si dat u suert soe scarpt si, Dat ghire mede moeght ontwe slaen Die ketene die mi houdt gevaen.ӻ Perchevael antwerde ter vart: ‘Het ne sal niet bliven om mijn suart, 36145 Al soudict breken metten slane. Hi bat hem bat naer te stane Den stene, daer die ketene vast was an; Ende die ridder vraeghde hem dan Hoe hi dat te doene woude bestaen? 36150 Hi seide: ‘Ic sal die ketene af slaen Neven uwen halsberge, ‘seide hi; ‘Want dadict anders, ghi souter bi Geketent bliven, dat moeghdi sien.’ Hi ginc liggen op den steen nadien. 36155 Perchevael sloech op die ketene doe Dat si brac neven den halsberch soe, Dat die rudder na bi desen Geaffolleert hadde gewesen. Hi sloech hem .ij. ployen dure 36160 Vanden halsberge tier ure, Ende dorsloech den steen met den suerde Recht ocht hadde geweest erde. Alse die ridder hadde gesien Dien slach, hi seide nadien: 36165 ‘Dits een slach, die niet sijn ne mach Eens mans maer eens viants slach. Ic wane u suert es gescart.ӻ Hi hief mettien opwart, Ende hetne hadde gene dere. 36170 Doe haddijt liever dan ere. Doe quam uten castele te hem wart Een gewapent rudder metter vart, Ende dreighdene vanden live doe, Dat hi den genen verloeste alsoe. 36175 Perchevael sette hem ter were Jegen hem met gerichten spere, Ende stakene dat hi met allen In diepe water moeste vallen. Hi ware verdronken, maer dat hi 36180 Een scip vant, daer hi hem hilt bi. Perchevael gaf dat part daer naer Hem, dien hi verloeste daer, Ende hi vraeghde den rudder das, Hoe hi alsoe geketent was? 36185 –҈ere, ic quam hirӳeidi hem, ԁlse die een wandelende ridder bem Van Arturs hove, die hir sochte Aventure, die mi hir brochte, Dat ic herbergede hir binnen, 36190 Daer mi versochte van minnen Die vrouwe. Ende ic seide hare Ic ne daets niet, het ne ware Dat si woude comen met mi, Ende si gelovet mi daer bi. 36195 Ende als wi en wech souden gaen Soe warewi beide gevaen, Ende si was geleeght tien stonden In vancnessen ende ic gebonden Alsoe als ghi mi vont, here. 36200 Ic ne hadde nemmermere Gheten ne waerdi niet comen Ende mi uter noet genomen.’ Perchevael sprac: ‘Nu segt mi Uwe name, ocht u wille si.’ 36205 Die rudder was gewillich des, Ende seide: ҉c hete Patrides, Ende bem eens conincs maech, die heet Bandemagus.Ӑerchevael sprac gereet: ҄ien kinnic wel.’ Hoe sidi 36210 Van Arturs hove’.Hi seide: ja hi, Ende geselle vander tafelronden. Dander vraeghde hoe lange stonden, Ende hoe sine name ware? Perchevael seide daer nare: 36215 ҉c heete Perchevael van Gales, Ende hi oec Acglovaels broder es. - ҄aerombe ruemdi dat hof dan,’ Sprac Patrides ten goeden man, ‘tegen winter?’ Het dede mi 36220 Keye ende Mordret doen’ seide hi, ‘Die van mi [spraken] sulke wort’’ Si reden alsoe verre vort, Dat si teens rudders hove quamen, Daer si hare herberghe namen, 36225 Daer si herde wel waren ontfaen. Perchevael vraeghde Patridesse saen Ocht hi te hove soude varen? Hi seide: ja hi, sonder sparen. -‘Soe biddic u, here, dat ghi mi groet 36230 Acglovale, ende ghi hem weten doet Dat hi mi niet ne soeke; ic vare Om te wetene niemare Van Lancelote al tlant dure, Ende om te vindene aventure.’ 36235Patrides seide alse houde Dat hi de boetscap wel doen soude. Sanderdaghes porde Patrides Ende reet soe verre, sijt seker des, Dat hi int hof quam ende Acglovale 36240 Die boetscap seide van Perchevale; Ende hi sprac mede van dien Dat hi an Perchevale hadde gesien, Ende waeromme hi ruemde dat hof; Ende hi begreep sere daer of 36245 Keyen ende Mordrette saen. Hi seide: җeeti wat ghi hebt gedaen? Ghi hebt entrouwen, dat secgic u, Uter herbergen verdreven nu Den besten ridder dier in was 36250 Sonder Walewein, sijt seker das; Ende gewasset hi te manne Hi sal te merre dinc comen danne Dan ghi selve waent, ende daer bi Eist mi herde leet dat hi 36255 Uten hove porde binnen desen, [p. 243] Hine hadde starker ende harder gewesen; Want hi moet gemoyt sijn vort sere Ende pinen gedoghen mere Dan sire ouden toe behort.’ 36260 Alse die coninc dat hadde gehort Hi lachterde Keyen die tale Ende Mordrette van Perchevale. |
Uitgezonderd alleen van Aglovel, Die hem nee zocht 2 jaar helemaal Dat hij hem niet vond. En na dien Voer hij zijn moeder te zien, 35835 Die hij vond wel woest (?). Ze ontving hem blijde, Als die 4 jaar gewacht had. Hij zag een erg mooi kind daar Van 15 jaren. Hij vroeg haar 35840 Van wie dat mooie knaapje was. -҈et is uw broederӺei ze, Dus was hij toen erg blijde. Hij bad zijn moeder alzo gauw, Dat ze hem met hem zenden zou, 35845 Daar men hem ridder zou maken. - Ԛwijg, lieve kind, van deze zaken. Wat mag u mijn leven verdrieten? Ik nee heb nimmer troost noch vreugde Van al mijn kinderen dan dit kind, 35850 En dat heb ik zo zeer bemind; Ik bid u om onze heer Dat u dat me niet meer spreekt; Hij zei hij zou zwijgen dus. ‘s Avonds toen daar gegeten was 35855 Ging Aglovel spelen uitwaarts En Percheval in een boomgaard. Aglovel vroeg hem gelijk Of hij met hem zou willen gaan Te hof en ridder worden daar? 35860 Percheval antwoordde hem daarna, Dat hij er grote wil toe had. -‘Zo doen we het beste’ sprak Aglovel toen. -‘Ik zal mijn moeder bidden dat het haar Lief is dat ik met u ga 35865 En ik u begeleidt te hof waart Ten eerste dat ge van hier gaat, En dat ik snel keren zal; - ‘U zegt goed’ prak Aglovel. Ze zwegen daarvan daarna. 35870 Dus was Aglovel 3 dagen daar. Daarna liet Aglovel verstaan Zijn moeder dat hij wilde gelijk Te konings Arthur’s hof gaan, Daar hij niet kwam binnen 2 jaren. 35875 Hij was haar liever gebleven, Maar ze moest hem verlof geven. Toen hij gewapend was en nam Verlof aan zijn moeder, Percheval kwam En zei dat hij graag zou 35880 Begeleiden, op dat ze wilde, Tot het bos. Ze gaf hem verlof. Ze riep een schildknecht in de hof, En zei hem met hem te gaan En hem gelijk terug brienen. 35885 Ze volgden Aglovel gereed, Die geheel gemakkelijk reed. Ze reden tezamen onder hen drie Tot 9 uur, en meteen Sprak de schildknecht Percheval toe 35890 Dat hij al te ver reed toen. Percheval zei: ‘Lieve vriend, waant u Dat ik terug zal keren nu? Keer weer tot mijn moeder; Ik zal gaan met mijn broeder, 35895 Zodat ik tot haar niet nee keer Ik zal eerder ridder wezen. De knaap was zeer droevig dus En zei: ‘Nadien dat het alzo is, Bid ik u dat gij me laat nu 35900 Met u gaan en u dienen; - Ik wil het wel, ‘prak Percheval gelijk, ԍaar u moet eerder tot mijn moeder gaan Haar zeggen dat ik te hof ga Om ridder te worden daar.’ 35905 De knaap keerde en zei alles Zijn vrouwe dat hij hem beval. Ze weende zeer, en alzo gelijk Liet ze haar kapellaan komen: Ze biechtte zich erg goed 35910 En ontving onze heer daarna. Ze scheidde van dit aardrijk Op dezelfde avond heilig. En toen begraven was die vrouwe Scheidde hij vandaan met grote rouw, 35915 En kwam te een ridders zaal, Die zo zeer haatte Aglovel, Zodat hij hem dood sloeg doordat Dat hij met Aglovel was. Aglovel daagde geheel ongezond 35920 In een abdij te die tijd; En toen hij er vandaan ging Kwam het hem alzo dat hij ging Voor dat ridders huis, die dood sloeg Zijn knaap, die lag al bloot 35925 In een gracht geworpen daar. En hem was al duidelijk gezegd Dat hem die ridder als hij daar kwam Vanwege Aglovel zijn lijf nam. Hij bond zijn helm en beval te die plaats 35930 Percheval dat hij op hem wachtte. Hij hing gelijk in het huis van de ridder, Die hij ongewapend vond, En hij vroeg hem waarom Hij zijn knaap dood sloeg? En hij 35935 Antwoordde hem en zei toen, Hij zou hem datzelfde doen alzo. Aglovel steeg af van het paard En liep op hem met het zwaard, En hij weer Aglovel. 35940 Aglovel raakte hem zo goed, Dat hij hem kloofde tot de tanden, En wierp hem gelijk in de gracht, Daar hij zijn knaap had gevonden; En toen ze hem hadden te die tijd 35945 Gelegd op de hals van zijn paard, En ze voeren hun vaart Tot een abdij, daar ze De knaap ter aarde deden daarbij. Ze reden dat ze te Carmeloet kwamen, 35950 Daar ze de koning Arthur vernamen Dat hij hof held, zonder sage, Op Allerheiligen dag En die het avontuur hadden bestaan. Waren allen gekomen, zonder twijfel, 35955 Uitgezonderd alleen de 3 neven, Die waren noch achter gebleven. Op de volgende dag daarna Maakte de koning ridder daar Percheval. Toen men was gezeten 35960 Ten tafel en men zou eten, Daar zaten die van de tafelronden Aan de ene zijde te die tijd In hun zetels, en de anderen zaten Aan de andere zijde en aten; 35965 En Percheval zat Ter laagste tafel en at, Daar alle ridders toen zaten Die van de laagste namen waren toen. Toen hij alzo zat hij scheen 35970 Zeer te peinzen voortdurend. Toen kwamen hem daar aanschouwen Een van de koningin, jonkvrouw, Die het beste werk wijf was van zijde Die men ergens vond te die tijden. 35975 Een manier had diegene, Dat ze te spreken niet was gewoon. Daarbij was ze, dat zal je weten, Die jonkvrouw die nooit nee loog geheten. Allen die haar toen kenden 35980 Kenden haar bij die naam immer toe. En toen ze lang had bezien Percheval ze weende na dien. Daar geviel te dat uur Een wonderlijk avontuur, 35985 Die toen was bij recht gescholden Voor een mirakel gehouden; Want ze sprak gelijk tot Percheval: Percheval, Jezus Christus bediende, Kom in de hoge zetel nu ter tijd 35990 Zitten van de tafelronde, Dat bij de vreselijke zetel is.’ Percheval schoffeerde hem dus; En ze nam hem bij de hand En zette hem gelijk in de zetel, 35995 Dat er bij stond ter rechter zijde. En ze zei hem te die tijd. ‘In deze zetel zal zitten, zeg ik u, Die goede ridder en u daarbij Ter rechter zijde, die van de bloem 36000 Hem zullen volgen van maagdelijkheid. Ter linker zijde zal zitten Bohort. Van dat ge hier hebt gehoord Zullen de ridders wel hierna Van hier binnen weten dat ware.’ 36005 Alzo zoals ze hem beval zat hij daar, En ze zei tot hem daarna: ‘Gedenk mij, Percheval, Als ge zal zitten voor de heilige graal, En bidt daar voor mij, omdat 36010 Ik zal kort leven, zeg ik u De jonkvrouw van die tijd voort En sprak nimmermeer geen woord; Uitgezonderd alleen op de vijfde dag Toen ze onze heer brengen zag 36015 Zei ze: ‘God, heer, genadig; En toen ze hem had ontvangen Stierf ze. En dit was bijzonder Gehouden voor groot wonder. Dat lichaam was ter aarde 36020 Gedaan met grote waardigheid In de kerk te Carmeloet; en te dat uur Was geschreven dat avontuur Omdat men het gedenken zou daarna. Ze hielden Percheval met hen daar, 36025 En deden hem grote eer hierdoor. Ze zeiden hij zou wezen Gezel der tafelronden, en hij Zou voort getrokken zijn daarbij Dat hij de avonturen eindigen zou 36030 Ze hield hem in de hof alzo gauw, Wilde hij of niet wilde, zonder twijfel; Want hij was graag gegaan Zoeken Lancelot van Lac, Ten eerste dat hij hoorde dat men er van spaak; 36035 Maar Aglovel en de gezellen Hielden hem, dat hoorde ik vertellen, In manieren dat hij vandaan Niet te gaan was in waan, Uitgezonderd alleen om die woorden 36040 Dat hij tot hem waart spreken hoorde. Nu hoort wat die woorden waren, Ik zal ze u openbaren. Op een dag was de koning, Recht als de winter begon, 36045 Daar hij in het kasteel zat Te Karadigan en at: Ridders dienden voor hem openbaar Van 4 manieren van ouderdom daar. Daar waren ridders van 18 jaren, 36050 En de ander ridders waren 40 jaar oud, en de anderen toen Waren 80 jaar oud toen. Daar was Percheval te dat uur, Een erg jong creatuur, 36055 En die wel eenvoudig scheen tot dien. Keye, dien hem lang had bezien Vroeg Mordret daarna Wat hij dacht van de ridder daar? Hij zei dat hij hem eenvoudig dacht, 36060 En die meer vrede dan strijd zocht. Keye sprak: ‘Ik volg u in die: Men mag het wel aan zijn schild zien, Want nooit werd daar een slag op geslagen.ӻ Een zot had al dit gehoord, 36065 En vertelde dit gesprek, En speelde met Percheval, Die dus had grote schande, En peinsde al gelijk Dat hij in het avontuur zou gaan 36070 Van Lancelot, en niet sparen Eer hij wist nieuws Of hij dood of levend was; Want het hem eer wezen dacht Stierf hij binnen dien dat hij zocht 36075 Zo’ n goede man als Lancelot was. Hij had grote wil dus. ‘S Avonds, toen Aglovel sliep En die in de hof waren, hij riep Zijn schildknecht, dat hij bracht te vaart 36080 Zijn wapens en zijn paard. De knaap antwoordde: ‘Ja ik heer, Blijf ik nu meer achter, Uw broeder zou me dood slaan. Is het uw wil. laat me met u gaan.’ 36085 Hij gaf de knaap verlof, Die erg blijde was daarvan. Ze voeren weg zonder ophouden. Toen ze 10 mijlen waren gegaan Kwamen ze bij een oude schuur 36090 En verwoest en gevallen de muren. Percheval zei tot zijn knaap: ‘Het is goed dat ik hier slaap’. De knaap zei: ‘zo rust u, Ik zal de paarden nu bewaken.’ 36095 Percheval zei te knaap toen: ‘Ge hebt alzo goed rust nodig zoals ik doe’. Zodat hij binden deed De paarden en slapen mede. Toen Percheval was zeker dat, 36100 Dat zijn knaap in slaap was, Hij peinsde in zijn gedachte Dat hij hem niet beter laten nee mocht, Nadien dat hij te die tijd Zonder gezel wilde rijden, 36105 En dat hij doen zou voort meer, Was zijn lof en zijn eer, Hij wilde het voortaan zo bedekt doen Dat niemand nee dat zou weten. Hij was in de wil dat hij doen wilde 36110 Daar hij lof en naam van zou hebben. Toen zat hij stilletjes op zijn paard En reed te bos waart. Hij liet de knaap slapen daar En kwam op den volgende dag daarna 36115 Tot een kasteel, daar onder liep Een zwart water en diep, Die heette Galanton; ende hij reed toen Daar zijn weg lag alzo, Zodat toen hij ter brug kwam 36120 Een gewapende ridder vernam Zonder schild en speer, En hij was zeer gebonden Met een ijzeren ketting daar Omtrent het lichaam, sterk en zwaar. 36125 Die ketting was, zoals het wel scheen, Erg zeker gevestigd aan een steen. Toen die ridder Percheval zag Hij zei tot hem deze woorden: ӄie ridder, als u van ArthurՍ hof bent, 36130 Daar de goede ridders van lof zijn, En die zoeken de avonturen, Zo help me nu ter uren. U bent wel schuldig te doen nu, Want ik ben zoals u wel ridder gedaan.’ 36135 Percheval antwoordde hem gelijk, Hij zou hem erg graag bijstaan Opdat hij kon weten hoe. De ridder antwoordde hem toen: ‘Je mag me niet helpen, 36140 Tenzij dat uw zwaard zo scherp is, Dat ge het er mee stuk mag slaan De ketting die me gevangen houdt.’ Percheval antwoordde ter vaart: ‘Het nee zal niet blijven om mijn zwaard, 36145 Al zou ik het breken met het slaan.’ Hij bad hem beter dichter bij te staan De steen, daar de ketting aan vast was; En de ridder vroege hem dan Hoe hij dat te doen wilde bestaan? 36150 Hij zei:’Ik zal die ketting afslaan Nevens uw harnas, zei hij ‘Want deed ik het anders, ge zou er bij Geboeid blijven, dat kan je zien.’ Hij ging liggen op de steen nadien. 36155 Percheval sloeg op die ketting toen Dat ze brak zo nevens het harnas, Dat de ridder bijna hierdoor Verwond was geweest. Hij sloeg hem 2 plooien door 36160 Van het harnas te dat uur, En doorsloeg de steen met het zwaard Recht alsof het aarde was geweest. Toen de ridder had gezien Die slag hji zei nadien: 36165 ҄it is een slag, die niet nee zijn mag Een man maar een vijand slag. Ik waan dat uw zwaard is gescheurd.’ Hij hief het meteen opwaarts, En het nee had geen deer. 36170 Toen had hij het liever dan eerder. Toen kwam uit het kasteel tot hem waart Een gewapende ridder met een vaart, En bedreigde hem van het leven toen, Dat hij diegene zo verloste. 36175 Percheval zette zich te verweer Tegen hem met gerichte speer, En stak hem zodat hij geheel In het diepe water moest vallen. Hij was verdronken, maar dat hij 36180 Een schip vond, daar hij hem aan hield. Percheval gaf dat paard daarna Hem, die hij verloste daar, En hij vroeg de ridder dat, Hoe hij alzo geketend was? 36185 – ‘Heer, ik kwam hier bij hem, ‘Als die een wandelende ridder ben Van Arthur’s hof, die hier zocht Avontuur, dat me hier bracht, Dat ik herbergde hier binnen, 36190 Daar me verzocht van minnen Die vrouwe. En ik zei haar Ik nee deed het niet, tenzij het was Dat ze met me wilde komen, En ze beloofde het me daarbij. 36195 En toen we weg zouden gaan Zo werden we beide gevangen, En ze was gelegd te die tijd In gevangenis en ik gebonden Alzo zoals ge me vond, heer. 36200 Ik nee had nimmermeer Gegeten nee was je niet gekomen En me uit de nood genomen.’ Percheval sprak: ‘Nu zeg me Uw naam, als het uw wil is.’ 36205 De ridder was gewillig dit, En zei: ‘Ik heet Patrides, En ben eens verwant van de koning, die heet Bandemagus. Percheval sprak gereed: ‘Die ken ik wel.’ Zo ben je 36210 Van Arthur’s hof, zei: ja hij, En gezel van de tafelronden. De ander vroeg hoe lange tijd, En hoe zijn naam was? Percheval zei daarna: 36215 Ik heet Percheval van Gales,’ En hij ook Aglovel’s broeder is. - ‘Waarom ruim je dat hof dan’’ Sprak Patrides ten goede man, ‘Tegen de winter?’’Het deed me 36220 Keye en Mordret toen. zei hij, ‘Die van me zulke woorden spraken.’ Ze reden alzo ver voort, Dat ze tot een ridders hof kwamen, Daar ze hun herberg namen, 36225 Daar ze erg goed waren ontvangen. Percheval vroeg Patrides gelijk Of hij te hof zou gaan? Hij zei: ja hij, zonder ophouden. - ҄an bid ik u, heer, dat ge me groet 36230 Aglovel, en ge hem weten doet Dat hij me niet zoekt ik ga Om te weten nieuws Van Lancelot het hele land door, En om te vinden avontuur’ 36235 Patrides zei alzo gauw Dat hij de boodschap goed doen zou. De volgende dag ging Patrides En reed zo ver, zij het zeker dus, Dat hij in de hof kwam en Aglovel 36240 De boodschap zei van Percheval; En hij sprak mede van dien Dat hij aan Percheval had gezien, En waarom hij de hof ruimde; En hij begreep zeer daarvan 36245 Keye en Mordret gelijk. Hij zei: 'Weet ge wat gij hebt gedaan? Ge hebt inderdaad, dat zeg ik u, Uit de herberg verdreven nu De beste ridder die er in was 36250 Uitgezonderd Walewein, zij het zeker dat; En groeit hij tot man Hij zal tot meer dingen komen dan Dan gij zelf waant, en daarbij Is het me erg leed dat hij 36255 Uit de hof ging binnen dezen, Hij was sterker en harder geweest; Want hij moet vermoeid zijn voort zeer En meer pijnen gedogen Dan zijn ouderdom toebehoort.’ 36260 Toen de koning dat had gehoord Hij schold Keye om die woorden En Mordret van Percheval. |
Perchevael reet die lande aldure Emmertoe soekende aventure. 36265 Sine dingen gingen hem soe te hant, Dat hi genen rudder ne vant, Hine quam sijns boven emmertoe. Ende hi was gecostumeert alsoe, Dat hi ere costumen plach, 36270 Dat hi messe horde op elken dach Ende mettenen, sonder sage, Ende alle die getiden vanden dage. Hi [helt] wel sine suverhede, Ende sprac dagelijcs biechte mede. 36275 Dustaen leven leiddi embertoe. Als hi hadde gewandelt alsoe Een jaer ende gedaen waerlike Tscoenste rudderscap van ertrike, Ende men sprac alle die lande dure 36280 Van sire scoenre aventure, Ende meer ints conincs Arturs hof Dan in andren steden daer of, Daer alle die niemaren quamen Van lieden van werden namen, 36285 Geviel hem aventure des, Dat hi gemoete Hestore van Mares, Int uut gaen van eenen bosche, berect soe, Dat sine wapine niet waert waren doe; Sijn scilt was te stucken, sijn halsberch gescort, 36290 Sijn helm gequets weder ende vort, Ende hi selve sere gepijnt bisonder; Mar datne was geen wonder, Want hi hadde sonder rusten .ij. jaer Gereden ende van gepense suaer, 36295 Alse die niet verheeschen ne mochte Van Lancelote dien hi sochte. Deen en kinde den anderen niet bidien Dat si hen hadden niet ondersien. Elc hadde .i. goet starct spere. 36300 Si onderstaken hem soe serc, Dat si beide waren tier stont Dor scilt ende halsberch gewont. Hestor joesterde nochtan Scoenre dan enech ander man: 36305 Hi droech Perchevale vanden perde Dat hi neder viel ter erde. Hi ginc vanden perde te hant Ende ginc daer hi Perchevale vant, Die herde drove was, sonder waen, 36310 Van dat hem was overgegaen; Want hine hadde noit van dien stonden Dat hi nuwe rudder wart man vonden Diene uut den gereide stac Sonder dese; ende hi trac 36315 Sijn suert, alse die te doene dochte Die meeste proueche die hi mochte. Si vielen beide te gader saen, Ende gingen grote slage slaen, Datse niemanne ne hadde gesien, 36320 Hine hadse beide geprijst van dien, Soe dat elken van hen beiden Wonderde vander vromecheiden Die elc vant an anderen daer. Hestor ne waende niet, vorwaer, 36325 Ane Perchevale tien stonden Soe grote proueche hebben vonden; Ende Perchevale in dander side Ne waende te genen tide Sulken ridder vinden in enech lant 36330 Alse hi dare an Hestore vant. Daer bi ne was haer ne gheen, Hine hadde vrese van hem .ij., Niet bedi si weerden hen wel beide Ende deden grote vromecheide. 36335 Si onderwonden hen daer beide Met suerden te menegher stede. Si vochten soe lange ende soe sere, Dat elc hadde .x. wonden ende mere: Een ander man soude wanen sterven 36340 Vander minster, ende bederven. Men mochte geware worden das An derde, die bedect was Met groten stucken van scilden doe Ende met maelgen van halsbergen toe, 36345 Ende met den blode, dat al claer Uut haren wonden liep daer. Ne hadden si niet geweest so stranc, Si waren beide doet over lanc. Die begherte die si hadden beide 36350 Om te wrekene tier stede Van dat si hen beiden gewont saghen Deedse soe vele pinen verdragen, Datsi luttel meer mochten, sonder waen; Alse deen den andren waende slaen 36355 Dat suert ontwant hem uter hant. [Ende si begonsten al te hant] Elc van anderen trecken neder Om sinen adem te hebbene weder. Alsi hen lange hadden ondersien 36360 Perchevale sprac te Hestore nadien: ‘Here, waert u wille nu ter tijt, Ic soude gerne weten wie ghi sijt; Ic ne vant noit soe goeden man ere, Noch dien ic duchte alsoe sere. 36365 Ghi hebt mi geleit te dingen Daer mi noit man toe ne mochte bringen’ Hestor seide: ғoe doetdi mi. Ghi hebt mi begaet dat ic daer bi Vander doet niet ne mach ontgaen. 36370 Ic mach wel secgen, sonder waen, Dat ic ne vant bin.iij. jaren harewart Soe goeden rudder tenegher vart. Ghi sult u moeghen beromen des, Dat ghi doet hebt Hestore van Mares, 36375 Die geselle vander tafelronden was,’ Perchevale was herde droeve das. Hi seide, ‘heb genade, here, Ic hebbe mesdaen alte sere: Ic bem vander tafelronden mede. 36380 Ic ne was te ghere stede Sculdich te vechtene jegen u; Ic bids u genade nu.’ Hestor vraeghde hem tier stonden: Sindi dan vander tafelronden?’ 36385 - ‘Ja ic, here, ‘antwerde hi. Hestor seide:ӈoe heetti?’ ‘Ic hete Perchevael ende bem Acglovals broder’ seidi hem. - ‘Ay God, here,’ seide Hestor doe, 36390 ‘Dat ongevalle brachte ons hir toe, Dat elkerlijc dus sonder noet Den anderen heef geslagen doet!’ Haerre beider clage was suaer, Ende hem ontfaermde daer 36395 Van hen selven sere tien stonden Alsi hem soe mesmaect vonden Van blode, dat si hadden gelaten, Ende gewont waren soe uter maten, Dat har ne gheen waende hebben macht 36400 Te levene toter nacht. Hestor dede sinen helm af daer Ende warp den scilt ter erden daer naer, Ende gingher op liegen doe. Hi weende sere, ende seide toe: 36405 ‘Lieve here, lieve broder Lanceloet, [p. 244] Nu ben ic gewont ter doet: Ghine sult mi nemmermeer sien. Onse geselscap sal sceiden bi dien Opten dach heden, des hebbic rouwe. 36410 Ay, die coninginne mijn vrouwe Dede grote sonde, dats mijn gelove, Dat si u jagede uten hove; Want om u te soekene over al Wetic wel dat menech sterven sal. 36415 Ic bemre selve doet bi, here, Die u begerde te siene mere Dan alle die andre besonder; Ende datne was gheen wonder, Ic was de ghene die u naest ginc toe.’ 36420 Binnen dien dat Hestor sprac alsoe Sach hi Perchevale al uut den kere, Alse die hadde gebloet sere, Dat hi niet gestaen ne mochte. Ende alse hi hem te helpene dochte 36425 Ne haddi niet soe vele crachte Dat hi hem op richten mochte. Hi was dor Parchevaels wille das Drovere dan hi om hem selven was. Alse Perchevael lange hadde alsoe 36430 Gelegen hi dede af doe Sinen helm ende warpene neder, Die te broken was wech ende weder. Hi lichte hem van wapenen mede. Doe vraeghdi Hestor wat hi dede? 36435 Hi seide: ҇hi hebt mi doet nu, Dier gelike dat ic hebbe u. God vergeve u die sonde, Ic vergeef u nu ter stonde: Ic ne wancons u niet, bedi 36440 Dat ghi niet en kinnet mi. Hoe staet met u, lieve here?’ ‘Ic hebbe,’ seit hi, ‘gebloet soe sere, Ende ic hebbe soe vele wonden Onder clene ende groet, nu ten stonden, 36445 Ic ne mach niet ontgaen der doet. Hestor seide: ҄at es scade groet: Onse doet sal te wonderne sere Sijn onder die liede, here; Ic wane noit .ij. ridders tere ure 36450 Ne storven bi sulker aventure, Soe gevriende alswi sculdech waren Te sine, hadt wel gevaren. Wi waren sculdech telker stonde Bi geselscape van der tafelronde 36455 Alse gebrodere te sine.’ Dus laghen si in groter pine, Deen hir ende dander daer, Dat ginc den avonde naer. Dar bat Hestore Perchevale 36460 Met harde vriendeliker tale Dat hi op sijn pert sitten soude Ende om eenen heremite varen woude, Ende bidden dat hi te hem quame Ende met hem brachte ons heren lichgame; 36465 Want hine hadde vander doet Noit soe geweest in gere noet. Perchevael antwerde daer hi lach: ‘Alsoe help mi God, here, inne mach. Ic ne wane te genen tiden 36470 Nemmermeer op pert mogen riden.’ Dus lagen si beide sonder macht, Tot dien dat quam die donker nacht, Dat deen den anderen niet mochte sien. Hestor seide mettien: 36475 ‘Here ic sterve! Nu biddic u sere, Ocht gi levende blief, lieve here, Dat ghi mi minen broder groet, Lancelote, comtdi in sijn gemoet; Mar ne vertelt hem niet 36480 Bi wat ongevalle dat es gesciet Dat mi de doet es comen an, Hi souts u wanconnen tonrechte dan.’ Perchevael antwerde daer toe: ‘Ic gevoele mi alsoe, 36485Dat ic u boetscap niet doen ne mach: Ic ne sal niet leven morgen [den] dach.’ Daer si in sulker pinen lagen Dat si sterven waenden, si sagen Eene claerheit op hem comen dare, 36490 Recht ocht die clare sonne ware: Hen wonderde wat mochte wesen. Si saghen een vat na desen, Gemaect na eens keelcs gelike, Bedeect met eenen witten samite rike, 36495 Ende .ij. wieroec vate vore daer, Ende .ij. andere daer naer; Sine mochten niet gesien dat, Wiese droghe ende dat scoene vat; Niet bedi dat vat dochte hem doe 36500 Helich sijn: si hoepten daer op doe, Ende si neghen hem tier ure. Daer geviel hem eene aventure, Dat si hem gevoelden al gesont Van dat si gequets waren ende gewont. 36505 Si verloren onlange na dat In sulker maniren dat vat, Dat van hen sciet sine wisten waer. Perchevael sprac te Hestore daer naer: ‘Here, hebdi gesien iet 36510 Die dinghe die hir sijn gesciet?’ Hi seide: ‘ic hebse gesien, Want ic genas binnen dien Dat dat vat tusschen ons was, Dat ic niet meer gevoele das 36515 Dat ghi mi wondet soe sere. Ic ne gevoelde mi noit ere Ghesonder dan ic nu ben.’ Perchevael seide weder te hem: ԁldat selve es mi gesciet, 36520 Want ic ne gevoele niet Nu ter wilen van enegen wonden: Ic bem in goeder gesonden. God onse here bi sire genaden Heef ons wel gestaen in staden. 36525 God hadde op ons ontfarmechede, Dat mogewi secgen in warhede, Die ons met dus scoenre aventure Genesen heef nu ter ure.’ Si ondervraeghden hem na desen 36530 Wat dinghe henlieden hadde genesen, Dat si daer hadden gesien. - ‘Ic ne weets niet, ‘sprac Parchevael na dien. Hestor seide: ‘ segt u dan, Perchevael, Het es dat heilich grael, 36535 Daerbi gesciet sijn in meneger uren In Logres vele aventuren. Onse here heefter bi gedaen Meneghe miracle, sonder waen.’ Doe vraeghde hem Perchevael 36540 Wat wesen mochte dat Grael? Hestor seide: ‘Het es een vat Daer God onse here dat lam uut at Met sinen jongers, als hi was Te Symoens des lasers, alsic las.’ 36545 Oec seidi hoet met sire partien Joseph van Aramathye Int lant van Logres brachte daer, Ende dat sijn oyr oit daer naer Daer mede sijn gevoedt; ‘ende noch es 36550 Met sire meisnieden die coninc Pelles, Ende sal wesen den tijt al Dat hi in dit lant sijn sal.’ - ‘Ic hore wonder, sprac Perchevael daer naer; ‘Ic gelove wel dat ghi segt waer, 36555 Ende om die grote cracht, die ic nu [p. 245] Ant grael hebbe geproef, segge ic u, Dat ic niet en sal rusten vor dien, Dat ics oppenbarlike hebbe gesien, Op dat sien mach stervelijc man.’ 36560 Si dancten beide Goede dan Van den goede dat hi hen dede. Si bleven toten daghe tier stede. Alsi dies daghes worden geware Si ondereusten hen dare 36565 Ende gheloefden onder hen beiden Elc anderen bi sekerheiden, Dat elc anderen in ghere maniren Binnen sinen live en soude faelgiren, Ende vort an souden na desen 36570 Getrouwe gesellen wesen, Omdat si te gader van wonden Alsoe gecreghen hare gesonden. Si deden hare wapene an Ende sochten hare perde dan. 36575 Si vondense ende saten op doe. Perchevael sprac Hestore toe: ‘Wat willewi bestaen te doene?’ - ‘Wat ghi wilt, antwerde de ghoene. - ‘Wat sochti als wi quamen te ghemoete?’ 36580 – ‘Ic sochte. seidi, Lancelote, Minen broder, meneghen dach, Dat ic in .ij. jaren en sach. Ic hebben gesoch dat ic bem moede Ende droeve in minen moede, 36585 Dat ic en ghene niemare Van hem ne hore noch hare noch tare; Want hijs die scoenste van ertrike Ende die beste rudder, sekerlike.’ Perchevael seide: Ҏe hebdi niet das 36590 Ghehort dat hi verloren was?’ Hestor antwerde: neen hi; Hi seide dat hi hadde daer bi Bat hope dat hi leven mochte; Want ware hi doet, hem dochte 36595 Dat hire iet af hadde ghehort. Doen reden si haren wech vort, Ende reden onder hen .ij. vorwart Te gadre meneghe dachvart. Des avons quamen si gereden 36600 Op enen berch, daer si beneden Sagen staen een husekijn. Perchevael sprac: ‘Hestor, geselle mijn, Ons es dat beste, dat secgic u, Dat wi hier neder varen nu, 36605 Want het es den avonde bi, Besien oft daer enege herberge si Daer wi liegen mochten tnacht. Wi hebben gereden met groter cracht, Ende wine quamen heden daer 36610 Dat wi so vele vonden, vor waer, Dat wi in onsen mont mochten doen.’ Hestor seide, die baroen: ‘Ic raet wel dat wi daer riden Ende vernemen nu ten tiden 36615 Oft wi vinden enege herberge.’ Doe reden si neder vanden berge Ende quamen op ene havene saen, Daer si vire husekine sagen staen. Si voren na ten enen huse, 36620 Daer een hermite in ene cluse Woende, die een goet man was, Ende der zeeliede pape, sijt seker das, Hadde geweest menege dagen, Die daer met scepen te landen plagen; 36625 Ende die daden hem groet goet. Doen die hermite dat verstoet, Dat daer die ridders quamen nu, Ontfinc hise wel, secgic u, Ende was harde blide daer af. 36630 Ic secgu dat hi hen gnoech gaf, Want hi hadde daer uter zee Vanden sciplieden van vescen mee Dat hi verplegen mochte daer. Wijn haddi goet ende claer, 36635Want hi hadde een vaetkijn, Ende die sceplide di brachten wijn Vulden hem sijn vat gereet. Dus waren dese .ij., Godeweet, Bat ontfaen dan si vor nu 36640 In langen waren, dat secgic u. Dus aten si ende waren blide; Des dancten si sere tien tide Den hermite, diet gerne dede. Si resten daer haer mode lede. 36645 Doen si geten hadden daer Deetse die hermite wel daer naer Bedden ende deetse slapen gaen, Dat si sciere hebben gedaen. Des ander dages, dat verstaet, 36650 Rechte in die dageraet, Was die hermite op gestaen Ende seide sine getiden saen, Ende dede messe daer na, twaren. Eer si en wech souden varen. 36655 Ende doen daer messe was gelesen Namen si orlof beide mettesen Ende dancten sere den clusennare, Ende voren henen oppenbare Al gewapent onder hen beiden. 36660 Sine wilden daer van eer niet sceiden Sine souden eer vreiscen niemare Oft Lanceloet doet ware Oft levende, dat verstaet; Dus droech over een haer raet. 36665 Si reden dus weder ende vort. Doe quamen si in ene port Daer Lanceloet in hadde gelegen; Also alsi liep sire wegen In sots wise dedene een goet man 36670 In sijn huus leiden dan, Om dat hi hem dochte so scone. Ende dese man was gewone Goede liede te herbergene gereet, Die hi sonder have weet. 36675 Ende dese man sach Perchevale Ende sinen geselle, ende docht hem wale, Om dat haer wapine gescurt waren, Dat hise wel noden mochte, twaren; Want si dochten hem haveloes wesen. 36680 Hi ontfincse beide mettesen, Ende dede hen savons feeste groet. Doen die waerd sach Hestor bloet Seidi: ҈ere, bi mire Kerstenheden, Dies es wel een half jaer leden 36685 Dat hier een lach, sijt seker das, Die u so over gelijc was; Maer hi was merre ende vromer man Van leden, ende hi quam hier an In sots wisen, dat secgic u.’ 36690Hi seidem so vele tekene nu, Dat hi wel kinde daer al bloet Dat was sijn broder Lanceloet. Hestor vrachde hem oft hi iet Wist doe hi henen sciet 36695 Waerward hi henen soude gaen? Die ward seide: ҉c hebbe verstaen Dat hi dor dese stat leet, Maer vort icker niet af ne weet; Des ander dages herde vroe 36700 Stonden si beide op alsoe Ende reden vord, sonder waen, Al daer hen die ward dede verstaen. Nu salic swigen van desen Ende van Lancelote vort lesen. |
Percheval reed het hele land door Immer toe avonturen zoeken. 36265 Zijn dingen gingen hem zo gelijk, Dat hij geen ridder nee vond, Hij kwam zich boven immer toe. En hij was gewend alzo, Dat hij een gebruik plag, 36270 Dat hij mis hoorde op elke dag En meteen, zonder sage, En al de getijden van de dag. Hij hield wel zijn zuiverheid, En sprak dagelijks biecht mede. 36275 Dusdanig leven leidde hij immer toe. Toen hij had gewandeld alzo Een jaar en gedaan waarlijk Het mooiste ridderschap van aardrijk, En men sprak alle landen door 36280 Van zijn mooie avonturen, En meer in de koning Arthur’s hof Dan in anderen plaatsten daaraf, Daar al het nieuws kwam Van lieden van waardige namen, 36285 Geviel hem avontuur dus, Dat hij ontmoette Hestor van Mares, In de uitgang van een bos, zo uitgerust, Dat zijn wapens niets waard waren toen; Zijn schild was in stukken, zijn harnas gescheurd, 36290 Zijn helm gekwetste heen en weer, En hij was bijzonder gepijnigd; Maar dat nee was geen wonder, Want hij had zonder te rusten 2 jaar Gereden en van zwaar gepeinsd, 36295 Als die niets horen nee mocht Van Lancelot die hij zocht De ene kende de andere niet omdat Dat ze zich niet hadden gezien. Elk had een goede sterke speer. 36300 Ze staken hen zo zeer, Zodat ze beiden waren te die tijd Door schild en harnas gewond. Hestor kampte nochtans Mooier dan enige andere man: 36305 Hij droeg Percheval van het paard Zodat hij neer viel ter aarde. Hij ging gelijk van het paard En ging daar hij Percheval vond, Die erg droevig was, zonder twijfel, 36310 Van dat hem was overgegaan; Want hij had nooit van die tijden Dat hij nieuwe ridder was man gevonden Die hem uit het zadel stak Uitgezonderd deze; en hij trok 36315 Zijn zwaard, als die te doen dacht Die grootste dapperheid die hij mocht. Ze vielen beide tezamen gelijk, En gingen grote slagen slaan, Dat het iemand nee had gezien, 36320 Hij had ze beide geprezen van dien, Zodat elk van hen beiden Verwonderde van de dapperheid Die elk aan de andere daar vond. Hestor nee waande niet, voorwaar, 36325 Aan Percheval te die tijd Zoծ grote dapperheid hebben gevonden; En Percheval aan de andere zijde Nee waande te geen tijd Zulke ridder te vinden in enig land 36330 Zoals hij daar aan Hestor vond. Daarbij nee was van heen nee geen, Hij had vrees van hen 2, Niet omdat ze zich goed verweerden beiden En deden grote dapperheid. 36335 Ze verwonden hen daar beiden Met zwaarden te menige plaats. Ze vochten zo lang en zo zeer, Dat elk had 10 wonden en meer: Een andere man zou wanen te sterven 36340 Van de minste, en bederven. Men mocht gewaar worden dat Aan de aarde, die bedekt was Met grote stukken van schilden toen En met maliën van harnassen toe, 36345 En met het bloed, dat al helder Uit hun wonden liep daar. Nee hadden ze niet zo sterk geweest, Ze hadden beiden al lang dood geweest. De begeerte die ze hadden beide 36350 Om te wreken te die plaats Van dat ze hen beiden gewond zagen Liet ze zoveel pijnen verdragen, Dat ze weinig meer mochten, zonder twijfel; Toen de ene de andere waande te slaan 36355 Dat zwaard ontwrong hen uit de hand. En ze begonnen al gelijk Elk de andere neer te trekken Om zijn adem weer te hebben Toen ze zich lang hadden gezien 36360 Percheval sprak tot Hestor nadien: ‘Heer, was het uw wil nu ter tijd, Ik zou graag weten wie ge bent; Ik nee vond eerder nooit zo’n goede man, Noch die ik ducht alzo zeer. 36365 Ge hebt me gebracht tot dingen Daar me nooit een man toe nee mocht brengen.. Hestor zei: ‘Zo doe je met mij. Ge bent me begaan zodat ik daarbij Van de dood niet nee mag ontgaan. 36370 Ik mag wel zeggen, zonder twijfel, Dat ik nee vond binnen 3 jaren herwaarts Zo’n goede ridder te enige vaart. Ge zal u mogen beroemen dus, Dat ge gedood hebt Hestor van Mares, 36375 Die gezel van de tafelronden was’ Percheval was erg droevig van dat. Hji zei: ‘ Heb genade, heer, Ik heb al te zeer misdaan: Ik ben van de tafelronden mede. 36380 Ik nee was te geen plaats Schuldig te vechten tegen u; Ik bid u genade nu.’ Hestor vroeg hem te die tijd; ‘Ben je dan van de tafelronden? ’Ja ik, heer,’ antwoordde hij. Hestor zei:’ Hoe heet je?’ - ‘Ik heet Percheval en ben Aglovel’ s broeder, zei hij hem. - ‘Aai God, heer, zei Hestor toen, 36390 ‘Dat ongeval bracht ons hiertoe, Dat elk dus zonder nood De andere heeft dood geslagen!’ Hun beider klagen was zwaar, En hen ontfermde daar 36395 Van zichzelf zeer te die tijd Toen ze zich zo mismaakt vonden Van bloed, dat ze hadden gelaten, En gewond waren zo uitermate, Zodat hen nee geen waande hebben macht 36400 Te leven tot de nacht. Hestor deed zijn helm af daar En wierp het schild ter aarde daarna, En ging er op liggen toen. Hij weende zeer, en zei toen: 36405 ‘Lieve heer, lieve broeder Lancelot, Nu ben ik ter dood gewond: Ge zal me nimmermeer zien. Ons gezelschap zal scheiden bij dien Op de dag heden, dus heb ik rouw. 36410 Aai, die koningin mijn vrouwe Deed grote zonde, dat is mijn geloof, Dat ze u uit het hof joeg; Want om u te zoeken overal Weet ik wel dat menigeen sterven zal. 36415 Ik ben er zelf dood bij, heer, Die u begeerde meer te zien Dan alle de andere bijzonder; En dat ne was geen wonder, Ik was diegene die u naaste toeging.’ 36420 Binnen dien dat Hestor sprak alzo Zag hij Percheval geheel buiten zichzelf, Als die zeer had gebloed, Zodat hij niet staan nee mocht. En toen hij hem te helpen dacht 36425 Nee had hij niet zoveel kracht Dat hij hem oprichten mocht. Hij was vanwege Percheval dus Droeviger dan hij om zichzelf was. Toen Percheval lang had alzo 36430 Gelegen hij deed toen af Zijn helm en wierp het neer, Die gebroken was heen en weer. Hij verlichtte hem van wapens mede. Toen vroeg Hestor wat hij deed? 36435 Hij zei: ‘Ge hebt me gedood nu, Diergelijke dat ik heb u. God vergeeft u die zonde, Ik vergeef het u nu ter tijd: Ik nee neem het u niet kwalijk, omdat 36440 Dat ge ij niet kende. Hoe staat met u, lieve heer?’ - ‘Ik heb,’ zei hij, ‘zo zeer gebloed, En ik heb zoveel wonden Onder kleine en grote, nu ten tijd, 36445 Ik nee mag de dood niet ontgaan. Hestor zei: ‘Dat is grote schade: Onze dood zal zeer te verwonderen Zijn onder de lieden, heer; Ik waan nooit 2 ridders tere uur 36450 Nee stierven bij zo’ n avontuur, Zo bevriend zoals we schuldig waren Te zijn, had het goed gegaan. We waren schuldig te elke tijd Bij gezelschap van de tafelronde 36455 Als broeders te zijn. Dus lagen ze in grote pijn, De ene hier en de ander daar, Zodat het ging de avond nabij. Daar bad Hestor Percheval 36460 Met erg vriendelijke woorden Dat hij op zijn paard zitten zou En om een heremiet gaan wilde, En bidden dat hij tot hem kwam En met hem bracht ons heren lichaam; 36465 Want hij was van de dood Nooit zo geweest in geen nood. Percheval antwoordde daar hij lag: ‘Alzo helpt me God, heer, ik nee mag. Ik nee waan te geen tijd 36470 Nimmermeer op paard mogen rijden.’ Dus lagen ze beiden zonder macht, Tot dien dat kwam de donkere nacht, Dat de ene de andere niet mocht zien. Hestor zei meteen: 36475 ‘Heer ik sterf! Nu bid ik u zeer, Als ge leven blijft, lieve heer, Dat ge me mijn broeder groet, Lancelot, kom je in zijn ontmoeting; Maar nee vertel hem niet 36480 Bij wat ongeval dat is geschied Dat me de dood is aangekomen, Hij zou het kwalijk nemen te onrecht dan.’ Percheval antwoordde daartoe: ‘Ik voel me alzo, 36485 Dat ik uw boodschap niet doen nee mag: Ik nee zal niet leven morgen de dag.’ Daar ze in zulke pijn lagen Dat ze sterven waanden, ze zagen Een helderheid op hen komen daar, 36490 Recht alsof het de heldere zon was: Hen verwonderde wat het mocht wezen. Ze zagen een vat na deze, Gemaakt naar een kelk gelijke, Bedekt met een rijke witte fluweel, 36495 En 2 wierookvaten daarvoor, En 2 anderen daarna; Ze mochten niet zien dat, Wie het droeg dat mooie vat; Niet omdat het vat hen leek toen 36500 Heilig te zijn: ze hoopten daarop toen, En ze negen hem te dat uur. Daar geviel hen een avontuur. Dat ze zich voelden geheel gezond Van dat ze gekwetst waren en gewond. 36505 Ze verloren kort na dat Op zo’ n manier dat vat, Dat van hen scheidde ze wisten niet waar. Percheval sprak tot Hestor daarna: ‘Heer, heb je iets gezien 36510 Dat ding dat hier is geschied?’ Hij zei: ‘ Ik heb het gezien, Want ik genas binnen dien Dat het vat tussen ons was, Dat ik niet meer voel dat 36515 Dat ge me zo zeer verwondde. Ik nee voelde me nooit eerder Gezonder dan ik nu ben.’ Percheval zei weer tot hem: ‘Datzelfde is mij geschied, 36520 Want ik nee voel niet Nu ter tijd van enige wonden: Ik ben in goede gezondheid. God onze heer bij zijn genaden Heeft ons goed bijgestaan 36525 God had op ons ontferming, Dat mogen we zeggen als waarheid, Die ons met aldus mooi avontuur Genezen heef nu ter uur.’ Ze vroegen hen na dezen 36530 Wat ding hen lieden had genezen, Dat ze daar hadden gezien. - ‘Ik nee weet het niet’, sprak Percheval na dien. Hestor zei: ’Ik zeg het u dan, Percheval, Het is de heilige graal, 36535 Waarbij geschied zijn te menige uren In Londen vele avonturen. Onze heer heeft er bij gedaan Menig mirakel, zonder twijfel.’ Toen vroeg hem Percheval 36540 Wat wezen mocht die Graal? Hestor zei: ‘Het is een vat Daar God onze heer dat lam uit at Met zijn jongeren, toen hij was Te Simon de melaatse, zoals ik las.’ 36545 Ook zei hij hoe het met zijn partij Joseph van Arimatea In het land van Londen bracht daar, En dat zijn erfgenamen ooit daarna Daarmee zijn gevoed; ‘en noch is 36550 Met zijn manschappen de koning Pelles, En zal wezen al de tijd Dat hij in dit land zijn zal.’ - ‘Ik hoor wonder,’ sprak Percheval daarna; ‘Ik geloof wel dat ge waarheid zegt, 36555 En om de grote kracht, die ik nu Aan de graal heb beproefd, zeg ik u, Dat ik niet zal rusten voor dien, Dat ik het openbaar heb gezien, Opdat een sterfelijke man het mag zien 36560 Ze bedankten beiden God dan Van het goede dat hij hen deed. Ze bleven tot de dag te die plaats. Toen ze de dag gewaar werden Ze kusten hen daar 36565 En beloofden onder hen beiden Elk de andere bij zekerheid Dat elk de andere in geen manieren Binnen zijn leven zouden falen, En voortaan zouden na dezen 36570 Getrouwe gezellen wezen, Omdat ze tezamen van wonden Alzo kregen hun gezondheid. Ze deden hun wapens aan En zochten hun paarden dan. 36575 Ze vonden ze en zaten op toen. Percheval sprak Hestor toe: ‘Wat willen we bestaan te doen?’ - ‘Wat gij wilt, ‘antwoordde diegene. - ‘Wat zocht je toen we tegemoetkwamen?’ 36580 ‘Ik zocht, ‘zei hij, Lancelot, Mijn broeder, menige dag, Die ik in 2 jaren niet zag. Ik heb gezocht zodat ik moe ben En droevig in mijn gemoed, 36585 Dat ik geen nieuws Van hem nee hoor noch hier noch daar; Want hij is de mooiste van aardrijk En de beste ridder, zeker.’ Percheval zei: ‘Nee heb je niet dat 36590 Gehoord dat hij verloren was?’ Hestor antwoordde: neen hij; Hij zei dat hij had daarbij Goede hoop dat hij leven mocht; Want was hij dood, hij dacht 36595 Dat hij er iets van had gehoord. Toen reden ze hun weg voort, En reden onder hen 2 voorwaarts Tezamen menige dagreis. ‘S Avonds kwamen ze gereden 36600 Op een berg, daar ze beneden Zagen staan een huisje. Percheval sprak: ‘Hestor, mijn gezel, Ons is dat beste, dat zeg ik u, Dat we hier neder varen nu, 36605 Want het is de avond nabij, Bezien of daar enige herberg is Daar we liggen mochten vannacht. We hebben gereden met grote kracht, En we kwamen heden daar 36610 Dat we niet zoveel vonden, voor waar, Dat we in onze mond mochten doen.’ Hestor zei, die baron: ‘Ik raad wel aan dat we daar rijden En vernemen nu ten tijden 36615 Of we vinden enige herberg.’ Toen reden ze neer van de berg En kwamen op een haven gelijk, Daar ze vier huisjes zagen staan. Ze voeren naar een huis, 36620 Daar een heremiet in een kluis Woonde, die een goede man was, En de zeelieden paap, zij het zeker dat, Had geweest menige dagen, Die daar met schepen te landen plagen; 36625 En die deden hem groot goed. Toen de heremiet dat verstond, Dat daar die ridders kwamen nu, Ontving hij ze goed, zeg ik u, En was erg blijde daarvan. 36630 Ik zeg u dat hij hen genoeg gaf, Want hij had daar uit de zee Van de schippers van vissen meer Dat hij gebruiken mocht daar. Wijn had hij goed en helder, 36635Want hij had een vaatje, En de schippers die wijn brachten Vulden hem zijn vat gereed. Dus waren deze 2 God weet, Beter ontvangen dan ze voor nu 36640 In lange waren, dat zeg ik u. Dus aten ze en waren blijde; Dus bedankten ze te die tijd De heremiet, die het graag deed. ze rusten daar hun moede leden. 36645 Toen ze gegeten hadden daar Liet ze de heremiet goed daarna Bedden en liet ze slapen gaan, Dat ze snel hebben gedaan. De volgende dag, dat verstaat, 36650 Recht in de dageraad, Was de heremiet opgestaan En zei zijn getijden gelijk, En deed mis daarna, inderdaad. Eer ze weg zouden gaan. 36655 En toen daar de mis was gelezen Namen ze verlof beide met dezen En bedankten zeer de kluizenaar, En voeren heen openbaar Geheel gewapend onder hen beiden. 36660 Ze wilden daarvan eerder niet scheiden Ze zouden eerder horen nieuws Of Lancelot dood was Of levend, dat verstaat; Dus kwam hun raad overeen. 36665 Ze reden dus heen en weer. Toen kwamen ze in een poort Daar Lancelot in had gelegen; Alzo zoals liep zijn wegen In zots gewijze liet hen een goede man 36670 In zijn huis leiden dan, Omdat hij hen zo mooi dacht. En deze man was gewoon Goede lieden te herbergen gereed, Die hij zonder have weet. 36675 En deze man zag Percheval En zijn gezel, en dacht hem wel, Omdat hun wapens gescheurd waren, Dat hij ze wel uitnodigen mocht, inderdaad; Want ze leken hem haveloos te wezen. 36680 Hij ontving ze beiden met deze, En deed hen ‘s avond groot feest. Toen de waard zag Hestor bloot Zei hij: ҈eer, bij mijn Christelijkheid, Dat is wel een half jaar geleden 36685 Dat hier een lag, zij het zeker dat, Die u zo over gelijk was; Maar hij was meer een dappere man Van leden, en hij kwam hieraan In zot wijze, dat zeg ik u.’ 36690 Hij zei hen zoveel tekens nu, Dat hij goed herkende daar al bloot Dat was zijn broeder Lancelot. Hestor vroeg hem of hij iets Wist toen hij henen scheidde 36695 Werwaarts hij heen zou gaan? De waard zei: ‘ Ik heb verstaan Dat hij door deze plaats ging, Maar voorts weet ik er niets nee van.’ De volgende dag erg vroeg 36700 Stonden ze beiden op alzo En reden voort, zonder twijfel, Al daar hen de waard liet verstaan. Nu zal ik zwijgen van deze En van Lancelot voort lezen. |
36705 Nu gewaget daventure das, [p. 246] Dat Lanceloet uten sinne was Ende niet wiste wat hi dede. Hi liep te voet ende naect mede Embertoe menege dachvart, 36710 Nu vorwerd ende nu achterward. Sine huut was worden sward Vander sonnen, ende harde hart. Hi ward so sere mesmaect om dat Hi vele pijnde ende lettel at, 36715 Dattene nieman hadde gesien, Al haddine wel gekint vor dien, Dine kinde, hi was so mesmaect, Eer dierste winter leet, ende so naect. Soe dattene brachte die aventure 36720 Tot enen paulione tier ure, Dat in enen mersch gerecht stont, Daer een wit scilt vor hinc al ront, Ende ene glavie ende een sward. Lanceloet liep tote daer ter vard, 36725 Ende trac dat sward uten scoe, Ende sloech grote slage opten scilt doe In dire gelike oft daer jegen .X. ridders hadden geslegen. Hi slogene te sticken ter menger steden, 36730 Als die nine wiste wat hi dede. Int paulioen was oec doe Een riddere ende ene joncfrouwe toe. Mettien quam daer een man vort, Die di nose hadde gehort, 36735 Ende Liep te Lancelote ward, Ende woude hem nemen dat sward, Want hine wiste niet das, Dat hi uten sinne was. Lanceloet warpene van hem ende stac 36740 Dat hi bi na den hals brac; Hine dede el niet, maer hi liep saen Slaen alsi te voren hadde gedaen. Ende alse die man hulpe riep Geviel dattie riddere liep 36745 Ende seide doe: җat hebdi?’ - ҁcharme, hereӳeide doe hi, ‘Dese duvel heeft mi bina doet.’ Hi ward geware dat Lanceloet Alsoe jegen den scilt vacht doe, 36750 Ende hi pensede daer naer Dat hijs ne dade meer no min, Ware hi wel in sinen sin; Soe dat den riddere dochte, Dat hi wel daer an doen mochte. 36755 Die den minsce dade tier ure Resten op die aventure Oft hi weder mochte gewinnen Sinen sin; ende daer binnen Ginc hi ten naecten man ward 36760 Ende wildem nemen daer dat sward. Ende Lanceloet riep dese word: ҈ere, en comt niet hier vord, Maer laet mi vechten minen strijt. Ic sla u doet comdi ter tijt.’ 36765 Die riddere in sijn paulioen ginc Ende wapende hem om dese dinc. Hi quam te Lancelote weder Ende hiet hem tswerd lecgen neder; Ende hi wout hem nemen ter vart. 36770 Ende Lanceloet verhief dat sward Ende slogene opten helm soe, Dat swerd te sticken vloech doe; Ende hi ward soe verdoeft saen, Dat hi nine conde gestaen, 36775 Maer hi viel neder, soe verdoeft, Dat hem die hersenen wilen int hoeft. Lanceloet litene licgen daer Ende liep int paulioen daer naer, Daer die joncfrouwe ward ontwake. 36780 Si sach te hant bi dire sake Dat hi al uten sinne was. Si vervaerde hare dor das, Dat si van vresen hulpe riep Ende van haren bedde liep; 36785 Ende Lanceloet liper op te hant, Dat hi heet te sinen genoge vant, Alse die gehad heeft groet coude. Si vant haer lief alsoe houde Ter eerden licgende in sulker noet, 36790 Dat si waende dat hi ware doet, Daer si groten rouwe af nam. Daer na alse haer lief bequam Scouthise ende vrachde hare Waer die gene gevaren ware, 36795 Dine berect hadde alsoe? Die joncfrouwe sprac den riddere toe: ‘Ay here, twi vragedi nu des, Ic secge dat hi uten sinne es; Om God, en doet hem gene dere.’ 36800 – Ҏenic niet,’ seide die here, ‘In gere maniren; oft God wille, Ic salne bi mi houden stille Tot dat hi sal sijn genesen. Ic weet wel dat ic sal bi desen 36805 Hebben danc ende grote ere, Bedie kendic noit ere Man, die met swerde conste slaen, Soe es hi goet riddere, sonder waen. Ic ben die niet fineren ne sal 36810 Ericken hebbe te poente al Bi ons heren hulpe in sinen sin.’ Die joncfrouwe seide:’. hi es daerin.’ Hi ginc int paulioen te hant, Daer hine vaste slapende vant 36815 Opt bedde, alse die vermoit was. Hi was harde blide dor das, Ende hi dectene al lisenlike Metter joncfrouwen clederen vrindelike. Hi sinde ten witten castele saen 36820 Te sinen broder sinen naen, Die haestelike tot hem quam; Ende alsene die broder vernam Hi seide: ‘broder, ic hebbe u Om groet wonder ontboden nu.’ 36825 Die riddere van daer hiet Bilaus, Ende die ander Oelyaus. Bylaus teide hem daer naer Algader vanden naecten man daer; - Ende ic bidde u,’ seide hi, 36830 ‘Dat gi nu daer af wilt geraden mi, Want ic gerne houden soude desen Tes hi becomen mochte wesen.’ Oelyaus antwerde hem doe: ‘Broder, in weter wat raden toe; 36835 Maer soudemenne nu genesen, Het moeste verre van liden wesen, Daer ne geen licht ne ware.’ Soe dat Bylaus seide daer nare: ‘Hulpt mi, dat icken thus bringe, 36840 Daer es sulke stat sonderlinge.’ Soe dat sine int bedde bonden, Daer sine vaste slapende vonden, Ende dedene dragen met gemake, Dat hi niet en ware ontwake 36845 Eer hi in Bylaus huse quam. Ende alsi hem gebonden vernam Hi woude hem ontbinden mettien, Maer dan mochte niet gescien. Men ontbant hem die hande 36850 Ende dedene eten te hande; Soe datten Bylaus hilt alsoe Den winter enten somer toe, Dat hi nochtan ninc genas, Sonder dat hi gemaclijc was. 36855 Doe gaf men hem goder cleder saen [p. 247] Ende litene in vingerline gaen, Soe dat hi beterde daer mede, Ende hi bequam een deel van sire sothede. Ende nieman en kindene nochtan; 36860 Maer om die scoenheit dire was an Drogense alle over een das, Dine sagen, dat hi goet ridder was. Si warens alle drove ende gram Dat hi van sire siecheit nine bequam. 36865 Dus was hi lange tier steden; Hine ware danen niet gesceden, Maer dat hem een aventure quam toe; Ende ic sal u secgen alsoe. Int begin vanden wintere ter stonden 36870 Brachten .i. wilt swijn gejaecht honden Vor den torre daer Lanceloet lach; ende daer En quam jagere no knape naer. Alse Lanceloet dat swijn sach liden Hi begerde hem te volgene tien tiden. 36875 Hi ginc te hant ter porten ward, Daer hi vant een gesadelt part, Daer hi niet op comen mochte, Alse hire op te sittene dochte, Vanden vingerlinen, daer sine been 36880 Met gespannen waren al in een. Hi brac die vingerline doe Ontwe ende ontginc alsoe. Hi nam een spere ende een sward, Ende sat te hant op dat part, 36885 Ende volgede den swine ter vart, Dat sere liep te bosche wart. Daer vermaende hi die honde Ende volgede mede so lange stonde, Dat hi dat swijn metten spere stac 36890 Dore die scouderen, dat spere brac; Maer en was niet sere gewont: Dat swijn ward verstormt tier stont Ende dor sloech die lanken den perde, Dat neder doet viel ter erde. 36895 Lanceloet spranc op ter vart Ende hadde getrect dat sward. Tswijn liep hem op tier stonde Ende sloech hem int die eene wonde. Hi geraeket int hoeft soe wel, 36900 Dat doet vor hem neder vel; Maer hi gevoeldem gewont soe, Dat hi nine mochte gaen doe. Hi bleef sittende onder enen boem, Ende was niet soe vroet dat hi goem 36905 Nam te sire swarre wonde, Dat hise jegen dat bloden bonde. Soe dat bi hem leet omtrent noene Een hermite van heilegen doene; Als hi dat swijn verslagen vant 36910 Ende die honde, hi ginc te hant Tot Lancelote al daer hi lach, Ende ontboet hem goeden dach. Hi, die hem niet verwiste doe, En antwerdde hem een word niet doe. 36915 Die goede seide: ‘wie sidi?’ - ‘Ic ben gewont,,’ antwerde hi. - ‘Wie deet,’ seide die gode man. Hi wiesde op dat swijn dan, Alse die soe sot was tier stonde, 36920 Dat hijt hem niet gesecgen conde. Die goede man seide: Ҋa dat staet Gi sijt verloren, gine hebt raet, Gi hebt soe vele gebloet nu. Wildi met mi comen ic sal u 36925 Bider hulpen van onsen here Doen genesen van uwen sere.’ Lanceloet seide: ‘Vliet van mi, In hebbe geen archӄoe seidi: ‘Ay live here, gi donct mi doet 36930 Gine laet u beteren uwen noet.’ Lancelote vernoide sere doe Datter die gode soe vele sprac toe: Hi verhief om hem te slane dat sward. Die goede man trac achterward 36935 Ende werd daer wel doe in inne Dat Lanceloet was uten sinne. Hem ontfarmde doe sere das, Omdat hi soe scone was. Hi ginc teens ridders huus daer naer 36940 Ende nam tot .x. knapen daer, Dine drogen ins hermiten celle, Die daer hadde enen geselle, Die bat wonden conste genesen Dan ieman die mochte wesen; 36945 Ende hi onderwant hem soe das, Dat hi in ere maent genesen was; Maer Lanceloet argede sere |
36705 Nu gewaagt het avontuur dat, Dat Lancelot uitzinnig was En niet wist wat hij deed. Hij liep te voet en naakt mede Immer toe menige dagreis, 36710 Nu voorwaarts en nu achterwaarts. Zijn huid was zwart geworden Van de zon, en erg hard. Hij werd zo zeer mismaakt omdat Hij veel pijnigde en weinig at, 36715 Zodat hem niemand had gezien, Al had hij hem wel gekend voor dien, Die hem kende, hij was zo mismaakt, Eer de eerste winter voorbijging, en zo naakt. Zodat hem bracht dat avontuur 36720 Tot een paviljoen te dat uur, Dat in een broekland opgericht stond, Daar een wit schild voor hing geheel rond, En een speerpunt en een zwaard. Lancelot liep tot daar ter vaart, 36725 En trok dat zwaard uit de schede, En sloeg grote slagen toen op het schild In diergelijk of daartegen 10 ridders hadden geslagen. Hij sloeg het te stukken te menige plaats, 36730 Als die niet wist wat hij deed. In het paviljoen was toen ook Een ridder en een jonkvrouw toen. Meteen kwam daar een man voort, Die het lawaai had gehoord, 36735 En Liep te Lancelot waart, En wilde hem nemen dat zwaard, Want hij wist niet dat, Dat hij uitzinnig was. Lancelot wierp het van hem en stak 36740 Zodat hij bijna de hals brak; Hij deed anders niet, maar hij liep gelijk Slaan zoals hij tevoren had gedaan. En toen de man hulp riep Geviel dat de ridder liep 36745 En zei toen: ‘Wat heb je?’ - ‘Ach arme, heer, ‘zei hij toen, ‘Deze duivel heeft me bijna gedood.’ ‘Hij werd gewaar dat Lancelot Alzo tegen het schild vocht toen, 36750 En hij peinsde daarna Dat hijs het nee deed meer of min, Was hij wel in zijn in; Zodat de ridder dacht, Dat hij wel daaraan doen mocht. 36755 Die de mens deed te dat uur Rusten op dat avontuur Of hij weer mocht winnen Zijn zin; en daar binnen Ging hij tot de naakte man waart 36760 En wilde hem nemen daar dat zwaard. En Lancelot riep deze woorden: ҈eer, kom hier niet voort, Maar laat me vechten mijn strijd. Ik sla u dood kom je hier ter tijd.’ 36765 De ridder ging in zijn paviljoen En wapende hem om dit ding. Hij kwam tot Lancelot weer En zei hem het zwaard neer te leggen; En hij wilde het hem nemen ter vaart. 36770 En Lancelot verhief dat zwaard En sloeg hem zo op de helm, Dat het zwaard toe in stukken vloog; En hij weer zo verdoofd gelijk, Zodat hij niet kon staan, 36775 Maar hij viel neer, zo verdoofd, Dat hem de hersens draaiden in het hoofd. Lancelot liet hem liggen daar En liep in de paviljoen daarna, Daar die jonkvrouw wakker werd. 36780 Ze zag gelijk bij die zaak Dat hij geheel uitzinnig was. Ze was bang doordat, Dat ze van vrees hulp riep En van haar bed liep; 36785 En Lancelot liep er op gelijk, Dat hij heet tot zijn genoegen vond, Als die gehad had grote koude. Ze vond haar lief alzo gauw Ter aarde liggen in zulke nood, 36790 Dat ze waande dat hij was dood, Daar ze grote rouw van nam. Daarna toen haar lief bekwam Schold hij haar en vroeg haar War diegene gegaan was, 36795 Die hem uitgerust had alzo? De jonkvrouw sprak de ridder toe: ‘Aai heer, waarom vraag je nu dit, Ik zeg dat hij uitzinnig is; Om God, en doe hem geen deer.’ 36800 – ‘Neen ik niet’, zei die heer, ‘Op geen manier; als God het wil, Ik zal hem stil bij mij houden Totdat hij zal zijn genezen. Ik weet wel dat ik zal hierdoor 36805 Hebben dank en grote eer, Omdat ik nooit eerder kende Man, die zo met een zwaard kon slaan, Zo is hij een goede ridder, zonder twijfel. Ik ben die niet ophouden nee zal 36810 Eer ik hem geheel te punt heb Bij de hulp van onze heer in zijn zin.’ De jonkvrouw zei:, ‘hij is daarin.’ Hij ging gelijk in de paviljoen, Daar hij hem vast slapende vond 36815 Op het bed, als die vermoeid was. Hij was erg blijde daar dat, En hij bedekte hem geheel zachtjes Met de jonkvrouw kleren vriendelijk. Hij zond te witte kasteel gelijk 36820 Tot zijn broeder zijn kleine, Die haastige tot hem kwam; En toen hem de broeder vernam Hij zei: ‘Broeder, ik heb u Om groot wonder ontboden nu.’ 36825 De ridder van daar heette Bilaus, En de ander Oelyaus. Bilaus vertelde hem daarna Allemaal van de naakte man daar; - ҄Dan ik bid u,’ zei hij, 36830 ‘Dat ge nu daarvan me wil aanraden, Want ik zou deze graag houden Tot hij bekomen mocht wezen.’ Oelyaus antwoordde hem toen: ‘Broeder, ik weet niet wat er toe te raden; 36835 Maar zou men hem nu genezen, Het moest ver van heden wezen, Daar nee geen licht nee was.’ Zodat Bilaus zei daarna: ‘Help me, dat ik hem thuis breng, 36840 Daar is zo’n bijzondere plaats.’ Zodat ze hem in het bed bonden, Daar ze hem vast slapende vonden, En liet hem dragen met gemak, Zodat hij niet wakker werd 36845 Eer hij in Bilaus huis kwam. En toen hij hem gebonden vernam Hij wilde zich los maken meteen, Maar dat mocht niet geschieden. Men ontbond hem de handen 36850 En liet hem gelijk eten; Zodat hem Bilaus hield alzo De winter en de zomer toe, Dat hij nochtans niet genas, Uitgezonderd dat hij gemakkelijk was. 36855 Toen gaf men hem goede kleren gelijk En lieten hem in een handboei gaan Zodat hij verbeterde daarmee, En hij bekwam een deel van zijn zotheid. En niemand kende hem nochtans; 36860 Maar om de schoonheid die er aan was Kwamen ze allen overeen dat, Die hem zagen, dat hij een goede ridder was. Ze waren allen droevig en gram Dat hij van zijn ziekte niet bekwam 36865 Dus was hij lang te die plaats; Hij was vandaar niet gescheiden, Maar dat hem een avontuur toekwam; En ik zal u zeggen alzo. In het begin van de winter ter tijd 36870 Brachten een wild zijn gejaagd honden Voor de toren daar Lancelot lag; en daar En kwam jager nog knaap na. Toen Lancelot dat zwijn zag gaan Hij begeerde het te volgen te die tijd. 36875 Hij ging gelijk ter poort waart, Daar hij een gezadeld paard vond, Daar hij niet opkomen mocht, Zoals hij er op te zitten dacht, Vanwege de handboei, daar zijn benen 36880 Mee gespannen waren voortdurend. Hij brak die handboei toen Stuk en ontging alzo. Hij nam een speer en een zwaard, En zat gelijk op dat paard, 36885 En volgde het zwijn ter vaart, Dat zeer liep te bos waart. Daar vermaande hij de honden En volgde mede zo’n lange tijd, Dat hij dat zwijn met de speer stak 36890 Door de schouder, zodat de speer brak; Maar het was niet zeer gewond: Dat zwijn werd grimmig te die tijd En doorsloeg de flanken van het paard, Dat het neer dood viel ter aarde. 36895 Lancelot sprong op ter vaart En had dat zwaard getrokken. Het zwijn liep op hem te die tijd En sloeg hem ten einde een wond. Hij raakte het in het hoofd zo goed, 36900 Zodat het dood voor hem neer viel; Maar hij voelde hem zo gewond, Dat hij niet nee mocht gaan toen. Hij bleef zitten onder een boom, En was niet zo verstandig dat hij waar 36905 Nam tot zijn zware wond, Dat hij het tegen dat bloeden bond. Zodat bij hem ging omtrent noen Een heremiet van heilige doen; Toen hij dat zwijn verslagen vond 36910 En de honden, hij ging gelijk Tot Lancelot al daar hij lag En ontbood hem goede dag. Hij, die hem niet bij bewustzijn toen, En antwoordde hem toen niet een woord. 36915 De goede zei: ‘Wie ben je?’ - ‘Ik ben gewond, ‘antwoordde hij. - ‘Wie deed het, ‘ zei die goede man. Hij wees op dat zwijn dan, Als die zo zot was te die tijd, 36920 Dat hij het hem niet zeggen kon. De goede man zei: ‘Naar dat het staat Ge bent verloren, heb je geen raad, Ge hebt zoveel gebloed nu. Wilde ge met me komen ik zal u 36925 Bij de hulp van onze heer Laten genezen uw zeer.’ Lancelot zei: ‘Vliedt van mij, Ik heb geen erg,’ Toen zei hij: ‘Aai lieve heer, ge lijkt me dood 36930 Ge nee laat u verbeteren uw nood.’ Lancelot vermoeide zeer toen Dat er die goede zoveel toesprak: Hij verhief om hem te slaan dat zwaard. De goede man trok achteruit 36935 En werd daar wel toen in Dat Lancelot was uitzinnig. Hem ontfermde toen zeer dat, Omdat hij zo mooi was. Hij ging tot een ridders huis daarna 36940 En nam tot 10 knapen daar, Die hem droegen in de cel van de heremiet, Die daar had een gezel, Die beter wonden kon genezen Dan iemand die mocht wezen; 36945 En hij onderwond hem zo dat, Dat hij in een maand genezen was; Maar Lancelot ergerde zeer |
Zie verder: volkoomen.nl