Wereldwonderen
Over Wereldwonderen
Wereldwonderen die bij Jacob van Maerlant rond 1400 voorkomen. Ik mis er eentje, mogelijk de piramiden,
m
De eerste opsomming van wereldwonderen — vermaard als de Zeven Wonderen der wereld — had uitsluitend op menselijk werk betrekking. De lijst, opgesteld vermoedelijk door Plinius den Oudere of een andere Romeinse schrijver uit het begin der christelijke jaartelling, omvat I. de Piramiden van Egypte, 2 . de Muren en Hangende Tuinen van Babylon, 3. de tempel van Diana van Efeze, 4. het beeld van Zeus door Phidias te Olympia, 5. het Mausoleum door Artemisia te Halicarnassus opgericht, 6. de Kolossus van Rhodos en 7. de vuurtoren van Alexandri.
In de achttiende eeuw plagen Franse en Engelse schrijvers aan dit lijstje nog een reeks van moderne wereldwonderen toe te voegen : 1. het Colosseum te Rome, 2. de Catacomben van Alexandri, 3. de Grote Muur van China, 4. de Drudetempel te Stonehenge, 5. de scheve toren van Pisa, 6. de porseleinen toren van Nanking en 7. de grote Moskee --- eenmaal een christelijke kerk — van de Heilige Sophia te Constantinopel.
Wereldwonderen bij Maerlant ca. 1283-1325.
Nico Koomen. Niet zeker of deze afbeelding bedoeld is. Uit; https://www.hs-augsburg.de/~harsch/Chronologia/Lsante01/Vergilius/ver_intr.html
1. De wijste van alle profeten
Zo is Vergilius geheten.
Men zegt van hem deze woorden,
Dat hij te Napels in die poort
Maakte een vlieg van koper,
30 Die alle de andere vliegjes
Joeg allemaal uit de stad.
Ook mede zegt men, dat
Een slagerij is in die stede,
Daar geen vlees mag stinken mede.
35 Men zegt, hij maakte met zin
Een klokhuis en een klok daarin:
Als men die klok luiden deed,
Zo ging die toren rechts alzo mede;
Maar dit schijnt een leugen als bij oorkonden,
40 Want klokken waren toen niet gevonden
In zijn tijden; want die zede,
Waan ik, vonden die christenen.
Een prieel maakte hij, waan ik wel,
Daar nooit regen in viel.
45 Van zijn baden vindt men bijzonder
Ongelofelijk en wonder.
Ook waant men, dat hij het wonder baarde,
Dat Rome had en bewaarde,
En dat men de eerste zeker
50 Heet van de wonderen van aardrijk.
Van elk land, dat Rome won,
Was daar een beeld, en nochtans
In het beeld borst gezet,
Hoe het land heette en om beter
55 Om te vernemen dat ding,
Aan elk een bel hing.
Papen hadden er hun wacht
Beide met dag en met nacht,
En wat land zich aanraadde
60 Tegen Rome te verzetten iets,
Dat beeld schudde en die bel klonk;
Zo deden de papen hun gang
Te wijzen, en lieten het hen verstaan:
Zo voer men dan op dat land gelijk.
65 Dit is het wonder dat ik vond beschreven
Van Virgilius hier benevens.
Nu zal ge horen van zijn boeken
En zijn wijsheden daarin zoeken.
Uit; ww.alamy.com/stock-photo-colossus-of-rhodes-german-der-koloss-zu-rhodos-statue-of-the-greek-83360579.html
2. Kolossus van Rhodos.
Dat oosterse eind, alzo men weet,
Dat is Rhodos, geloof dat,
Daar het eerst de roos gevonden was.
In dit land, we lezen het aldus,
50 Was die koperen Kolossus,
47,60m lang, weet men wel,
En al gegoten van metaal,
En alzo groot als daartoe bestond.
Niemand kon het dus worden bekend,
55 Bij wat kracht, bij welke aard,
Zulk beeld gegoten werd,
En daartoe mede hoe het echt
Op en neer werd gericht.
Dit was van de 7 wonderen een,
60 Die ter wereld ooit de zon bescheen;
En andere 100 kolossus mede
[Waren daar nog in de stede.]
In Evergetes 26ste jaar
Was een aardbeving zo zwaar
In Rhodos, dat de Kolossus viel,
En was een beeld gemaakt wel,
5 Metaal, dat de wereld verwondert,
26 voeten hoog en honderd.
Hoe men het opricht op en neer,
Hoe men het goot voort en weer,
Zijn grootheid, zijn lengte beide,
10 Waan ik dat niet man bescheidt.
Dat is de 7 wereldwonderen een,
Dat ooit die zon bescheen.
De kolossus van Rhodos was een bronzen beeld van Helios, de Zonnegod, ongeveer 32 meter hoog, in 280 vr onze jaartelling opgericht aan den ingang van de haven van Rhodo, op het eiland van die naam. Chares, een Griek, was de ontwerper. Het beeld was echter niet, gelijk vrij algemeen wordt geloofd, geplaatst met uitgespreide benen boven de ingang van de haven, maar verhief zich aan een der kanten van de havenmond. In 224 vr Chr. werd het door een aardbeving omvergeworpen en de brokstukken bleven gedurende eeuwen liggen waar zij gevallen waren totdat Rhodos in 656 na Chr. door de Arabieren was veroverd. Kort daarop zijn de metalen overblijfselen aan een Isralitisch koopman overgedaan, die een duizendtal kamelen nodig had om alles weg te halen.
Uit; ttps://www.google.nl/search?q=virgilius+beeld&biw=1280&bih=800&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwia-92F1ufQAhUGXRoKHevSCjgQ_AUIBigB#tbm=isch&q=heraclea++7+arches&imgrc=RrgrfJsa6rkdZM%3A
3. Die van Lacedaemonië, dat is waar,
Deden Heraclea die stad maken.
Daar is in ware zaken
Een ding, die men charter heet,
En is gehouwen, zoals men weet,
35 Van een rots, van een steen,
100 celletjes algemeen,
En staat op 7 bogen gehouwen
Van dezelfde steen. Daar mag men aanschouwen
Ongelofelijk groot wonder:
40 Men mag er nergens anders bijzonder
Zo stil fluisteren de ene tot de andere,
Alle die in de andere wandelen
Ze horen het alles wel al bloot,
En dit is wonder al te groot.
45 Dit is een wereldwonder van de 7,
Die ter wereld zijn beschreven.
Uit; http://wanderlord.com/pharos-alexandria/
4. Vuurtoren van Pharos.
In het 40ste jaar zeker
Van Ptolemaeus koninkrijk
85 Zo was Costratus Tydius,
Een wijs man, die heet aldus,
Die maakte in Alexandrië
Een toren, dus hoor ik belijden,
En heet Pharos, die is groot en hoog,
90 Tenzij dat Sint Isidorus loog,
Die dus beschrijft in zijn boeken.
Diegene, die de haven zoeken
Bij nacht, hebben nut van die;
Want ze van verre dat vuur zien.
95 Dit is der 7 wereldwonder een,
Dat de zon ooit bescheen;
Want die toren staat min of meer
Dan 20 passen in de zee,
Gefundeerd sterk en fijn
100 Op 4 bogen, die van glas zijn.
Dit denkt menige te dwaas,
Hoe men mocht van glas
Alzo grote bogen gieten;
En hoe dat zij het mochten genieten,
105 Hoe men ze zonder breken droeg
In die zee, dit is wonder genoeg;
En hoe men er op mocht funderen,
En mag het ook niet verteren,
En zeewater niet in mocht,
110 Dit is dat ongelofelijk bedacht,
En ook dat ze de last dragen:
Men kan het niet weten, al mag men het vragen;
Maar zonder twijfel, het is waar:
Zo menig boek zegt al duidelijk.
De Pharos of vuurtoren van Alexandri—de oervorm voor alle hedendaagse vuurtorens — was opgericht op de uiterste punt van het eiland, thans schiereiland Pharos, door Ptolemaeus Soter, koning van Egypte, omstreeks 300 vr Chr. De toren was 130 meter hoog.
5. Hangende tuinen.
Nebukadnezar die grote.
Die stierf onder de bondgenoten.
Na hem werd koning diegene.
Nebukadnezar zijn zoon.
16550 Alzo zoals zijn vader deed.
Hij verbeterde zeer die plaats.
En was verwender dan de vader.
Hij maakte een wonder dus al tezamen.
Nog de wereld verwonderen mag.
16555 In die stad daar het menige zag.
Legde hij stenen zo groot te waren.
Gelijk als het bergen waren.
En daarop zo pootte hij een hof.
Dat de man heeft daarvan.
16560 Want het heet de hangende boomgaard.
Zijn wijf had hij zo waard.
Dat hij maakte in die plaats.
Voor haar deze wonderlijkheid.
Want ze geboren was van Meden.
16565 Dat ze toch van die plaats.
Bezien mocht haar land.
Volgende worden niet vermeld. Mogelijk:
Uit; https://en.wikipedia.org/wiki/Wonders_of_the_World
Uit: s://www.google.nl/search?q=virgilius+beeld&biw=1280&bih=800&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwia-92F1ufQAhUGXRoKHevSCjgQ_AUIBigB#tbm=isch&q=statue+zeus+olympia&imgrc=oCDLATvfYoYzeM%3A
7. Beeld van Zeus te Olympia
Het standbeeld van Zeus werd in 450 voor Christus te Olympia in Elis, (zuidwesten van Griekenland), opgericht door de grote beeldhouwer Phidias. Het was ruim twaalf meter hoog en stelde Zeus of Jupiter voor in zittende houding met in wijde plooien neerhangend kleed. In de rechterhand hield hij het beeld van Nike, de godin der overwinning, de linker steunde op een scepter, waarop een adelaar was gezeten. Zeer waarschijnlijk was het beeld hoofdzakelijk van hout gemaakt, alleen was het uitwendig, wat gelaat, buste en armen betreft, met ivoren platen bekleed en het gewaad was van goud, met bloemen en andere versieringen ingelegd.
8. Tempel van Artemis, Efeze.
De tempel van Diana te Efeze- verwoest door de Goten in 262 na Chr. —was een gebouw, ontworpen door Griekse architecten, opgetrokken in de dagen van Alexander den Grote en voltooid in ongeveer 330 voor onze jaartelling. Het zou 130 meter lang en ruim 70 meter breed geweest zijn.
Het was een bewaarplaats en museum van de mooiste voortbrengselen van Griekse beeldhouw- en schilderkunst. Achtereenvolgens hebben drie of meer tempels gestaan op deze plaats, elk opgericht op de bouwvallen van den vorige. Volgens de overlevering landde een Griekse kolonie Ionirs onder leiding van een burger van Athene omstreeks 1100 voor Christus te Efeze. Zij vonden een reeds belangrijke stad gebouwd om de tempel van een godin met talrijke borsten, die zij vereenzelvigden met hun eigen godin Artemis (Diana) : een godin, welke de vruchtbaarheid en de voortbrengselen der aarde vertegenwoordigde. Efeze, gelegen bij de monding van de rivier Kaystros, in het zuidwestelijk deel van Klein-Azi, raakte geheel in verval nadat de tempel door de Goten was vernield en leefde niet weer op onder de alles neerdrukkende heerschappij der Turken.
uit: https://nl.wikipedia.org/wiki/Mausoleum_van_Halicarnassus
9. Mausoleum van Halicarnassus.
Het Mausoleum werd ongeveer in 380 vr. Chr. de satraap of stadhouder van de aanzienlijke stad en provincie Halicarnassus gemaakt. Thans draagt het de Turkse naam Budrun die gelegen was op de zuidwestkust van Klein-Azië. Zijn echtgenote Artemisia had hem vurig lief en toen hij was overleden besloot zij te zijner gedachtenis een prachtig gedenkteken op te richten. Zij liet door Griekse architecten het ontwerp maken en Griekse beeldhouwers versierden dit eerste Mausoleum waarvan thans nog fragmenten in het Brits Museum worden aangetroffen.
zie verder: http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en : http://www.volkoomen.nl/