Noordlimburgse gezondheidsregels

Noordlimburgse gezondheidsregels

Jn deser manet sal tu blu^oet laten bi den dume of ander medianen. drach oec enen warmen hu^oet. dat is dínen houede uele gu^ot.

warmen win drínc gerne Hi suueret dine darme. Etes du ene sade u^opde andere sade dat wert di alte siken dagen. Alant. ende muschaten. Ende lacrissce. getemperet mítten wine. boten di des hu^ostes.

De marte is so gedaen. du salt dínes líues

rote hu^ode hebben dan. Slap luttel. ende bade vele. Laet ne geín blu^oet. Ende of tu danne spíes. hebbet alte spele. Sute dinc et. ende drinc suren wín mitten alant. so mu^ogestu gesunt sin. komín. Ende peper saltu eten aller dagelike. Rute lathe. ende venecoel. ende eppe. gengevar. bertram. lacrissce mít aller list. saltu eten. so heuestu in deser tíjt behu^oden dín lif.

Aprille heuet vuele seden hi maketi gerne den rede. Laet bloet gerne ander adere. dat wert di alte genaden. Sopire gerne in allen biren. dat weret di dat fauer. Slap genoch ende bade vele. Reineuan. betonia beuenella lubestekel. de wortele alle. si di wale bekomen. Nemes tu oec rure binnen deser tíjt. dat wart di alte gu^ode.

Emmer in den meie. sin gu^ot de weke eiere. du salt drinken alsen. dat wert di te gude.

Alle gu^ode wortele sin nu tidich. si helen di din lif. herten tunge met ysope et ende drinc su^oten dranc mít lacrisse ende mít anís al dus so heues tu dí der colere geboet.

botere ende coil. gemaket mitter eppe si doin di den munt smaken. Et aldit selue weder de gicht.

Der manet junius nature spreket aldus.

Drínk uastende den cv^olen born. so wert din bloet gv^ot ende dunne. et den ladic. end bíísloc. De kerse is di ok gv^ot. Slape luttel ende bade alle tíít vro. aldus holdes tu din herte. Nie bier. ende nie mede. si maken di den ride. ende dat fauer. it maket die ok de longen siec. dat magh di werden leit. Du ne salt ok eten der melk niet. si ne si gesoden gode weit.

Julius der manet wil hebben sin recht. drinc gamandream. et dille end eppe. end rute. isope is oec vele gv^ot. si verbliet di dinen moit. spec ende cluueloc maket di dine sune gv^ot. Affter sente margrieten. dagh. lates tu blout. dat mach dí sere scaden. Suker ende muskaten. cedeware. Ende rute. sal tu eten. Dune salt eten negene musscle dat is di vele gv^ot. Der ogest is vele vreslike. hi maket sííc beide man ende wif. Of tu willes gesunt sin. sone et niet enigh grot svin. Vermít den coíl ende melk. end nie gar bier. want si maken di de longene síec. end seír Lat negen blot wake vro. dat is di vele gv^ot. Poleie ende wegebrede de salt du hebben gerede. ende van anderen gv^oden vortelen so varne di. so behaldes tu an deser tíít gesunt din lif.

September de is gv^ot. du salt alle dage eten melc ende brot. so vele so it si. et gesoden peren dar bi. ende ander gv^ode vru^oght. Ganse ne darftu níít vermiden. Dune salt dat níít vergeten. dune soles oec sinep eten beide mít vleische ende mit vische. Jn diser manet so sint alle dinc getídich. et winberen ende drinc den most. behu^ode di weder den vorst. dat di niet calde ne werde. Ganse. speneverken. ende wilbrat et. et gerne gu^ot crut. drach immer mít tí gu^ot crut.

Vns gebidet de manet nouember. dat wi uns mitten clederen bewaren. dat uns de vorst nene moge scaden. Allerhande uleisch is getidich.sunder schapen ende bukken. Eiere sint gesunt. den senep salt tu oec niet uergeten. bade niet uele. ende lat blot. dat spien is di niet gu^ot. Gengevar. ende cidewaer. cinamomum et. dat is di gu^ot. nu^o ende ouer al dat iair.

Jn decembri so iset winter. So laet an dinen houede blu^ot dat is di wer dat houetswar gu^ot. Et alre hande sote eten. ende bade mitten steíne. so blíuet din lif sunt ende reine.

Noord-Limburgse gezondheidsregels.

In deze maand zal u bloed laten bij de duim of andere meridianen.

Draag ook een warme hoed, dat is zeer goed voor uw hoofd. Drink graag warme wijn, het zuivert uw darmen. Eet u het ene zaad op het ander zaad, dan weert u al uw ziekte dagen. Alant, notenmuskaat en zoethout getemperd met wijn verbeteren die uw hoest.

De maart is zo gedaan, u zal uw lijf rood huidig hebben dan. Slaap weinig en baad veel.

Laat geen bloed afgaan. En of u dan spijs hebt te spel, eet zachte dingen en drink zure wijn met alant dan moet u steeds gezond zijn. Komijn en peper zal u alle dagen eten. Ruit, sla en venkel en eppe, jenever, bertram en zoethout zal u met alle lust eten. Zo heeft u in deze tijd uw lijf behouden.

April heeft vele zeden, het maakt graag de koorts. Laat bloed graag onder de ader, dat komt u altijd ten goede. Sop je graag alles in bieren, dat komt u ten gunste. Slaap genoeg en baad veel. Reinvaarn, betonie, bevernel, maggi, de wortelen van allen zullen u wel bekomen. Neemt u ook rust in deze tijd, dat zal u goed doen.

Immer in mei zijn de weke eieren goed.

U zal alsem drinken, dat komt u ten goed.

Alle goede wortelen zijn nu voorradig, ze helen u uw lijf. Eet hertstong met hysop en drink zoete drank met zoethout en met anijs, aldus zo heeft u de gal verbeterd.

Boter en kool met eppe gemaakt, ze doen u de mond smaken. Eet al dit zelfde weer tegen de jicht.

De natuur van maand juni spreekt aldus. Drink vast van de koele bron dan wordt uw bloed goed en dun. Eet sla en bieslook en de kers is u ook goed. Slaap weinig en baad altijd vroeg, aldus behoudt u uw hart. Geen bier en geen mede, ze maken bij u het koorts en water (vuur?) het maakt ook de longen ziek, dat zal u leed doen. U zal ook melk niet eten als ze niet gekookt zijn met goede tarwe.

Juli, de maand wil zijn recht hebben. Drink gamander, eet dille, eppe en ruit, hysop is ook zeer goed, ze verblijdt uw gemoed. Spek en knoflook maken uw zin goed. Na St. Margriet dag (20 juli) laat u bloed, dat kan u zeer schaden. Suiker, nootmuskaat, zedoaria en ruit zal u eten. U zal negen mossels eten, dat is voor u zeer goed. De augustus is voor vele zeer vreselijk, het maakt ziek, beide man en wijf. Als u wil gezond zijn, eet dan niet enig groot zwijn. Vermijdt de kool en melk en geen zuur bier, want ze maken de longen ziek en zeer. Laat negen offers vochtig vroeg, dat is voor u zeer goed. Polei en weegbree zal u gereed hebben en van andere goede wortels zo vaart u en houdt u zich in deze tijd uw lijf gezond.

September die is goed. U zal alle dagen melk en brood eten zoveel het zij met gekookte peren daarbij en andere goede vruchten. Gans daartoe niet vermijden, u zal dat niet vergeten. U zal ook mosterd eten, beide met vlees en met vis. In deze maand zo zijn alle dingen aanwezig. Eet druiven en drink de most. Behoed u tegen de vorst zodat u niet verkouden wordt. Gans, speenvarken en wildbraad en eet graag goede kruiden, draag steeds goede kruiden bij je.

Ons gebiedt de maand november dat we ons met kleren beschermen zodat de vorst ons niet mag schaden. Allerhande vlees is aanwezig, vooral schapen en bokken. Eieren zijn gezond. Mosterd zal u ook niet vergeten. Baadt niet veel en laat bloed, aambeien is niet goed. Gember, zedoaria en kaneel, het is voor u goed, nu en het hele jaar.

In december dan is het winter. Laat dan aan uw hoofd bloed, dat is dat u weert tegen hoofdpijn goed. Eet allerhande zacht eten en baadt met stenen dan blijft uw lijf gezond en rein.