Amethist

Naam, etymologie.

Amethist, ametist, ametiste, ametist, amestis, amethyst, ammathyst of amastis, Duits Amethyst, Engels amethyst, oud Frans ametiste, middeleeuws Latijn amatistus. Amethist werd vanouds tegen verdoving gebruikt en als amulet gebruikt. Latijn amethystus komt uit Grieks amethustos: dronkenschap, Grieks methu: wijn, a: niet (vergelijk mede). Grieks âmèqustoV. Amethyst, violetkleurig edelgesteente; aldus (naar men zegt) genoemd van de ontkennende a en meqùein, dronken zijn, dus nuchter zijn omdat men oudtijds aan deze steen de kracht toeschreef tegen dronkenschap te behoeden. Wijn die gedronken wordt uit een beker vervaardigd uit amethist zou men niet dronken kunnen worden.

Vorm.

Amethist is violet gekleurd door mangaanverbindingen dat niet egaal in het kristal verdeeld is. Het is een variëteit van kwarts en onderscheidt zich enkel van bergkristal door de kleur die van donker violet tot roodachtig wit verschillende schakeringen doorloopt en ook wel eens een grijze of groenachtige weerschijn heeft of met strepen getekend is. Zelden is de kleur regelmatig verdeeld, het vormt gewoonlijk donkere en lichtere plekken.

De steen is schelpachtig of splinterig van breuk, doorzichtig of doorschijnend. Het heeft een soortelijk gewicht van 2.65 tot 2.78. Het is hard, 7, een kwartssoort, en krast het glas, maar wordt zelf gekrast door een harde vijl.

Over het algemeen verliest amethist bij geelachtig kunstlicht zoals bij een kaars of van petroleum veel van zijn kleur waardoor hij vuil grijs tot grijsviolet wordt. Onder ultraviolette stralen fluorideert hij zacht groenachtig tot geelachtig. Bij zonlichtbestraling of bij blootstellen aan daglicht kan het ook veel van zijn kleur verliezen, zelfs geheel ontkleurd worden, vooral de Saksische. Door verwarming verliezen veel amethisten hun kleur en worden kleurloos, anderen worden bij kamertemperatuur geel tot bruinachtig violet en bekend met de valse naam topaas, Madera topaas, Schotse topaas en Hyacint de Compostella. Bij kaarslicht zijn deze gebrande amethisten duidelijk van de echte topaas of citrien te onderscheiden. Ontkleurde amethisten worden wel eens als topazen in de handel gebracht wat een veel duurdere en hardere steen is, ook soms als surrogaat diamanten. Door gloeiing wordt het kleurloos tot geel, de citrien.

Amethist wordt op een koperen of loden plaats geslepen en men geeft het zoveel mogelijk vlakken. De waarde van de stenen zijn naar gelang kleur en grootte zeer verschillend.

Veel kostbaarder is de oosterse amethist die ook wel amethistsaffier genoemd wordt of violette robijn. Die komt uit Birma en Sri Lanka, (Ceylon)

Amethist wordt vooral op Sri Lanka, Spanje, Schotland bij Cairngorm, Brazilië waar een roodachtige vorm Anconda robijn genoemd wordt en purperagaat een violetrode amethist, Duitsland, dat vanouds in de omgeving van Oberstein a/d Nahe, Hongarije, Madagaskar en Siberië gevonden. Komt voor in kwartsgangen, vooral in graniet, gneis, porfier en basalt.

Uit www.hoekjewellery.nl

Citroenkwarts, citrien: citroen, is geel. Het wordt ook valse topaas genoemd. De kwartsvariëteit werd, afhankelijk van de kleur, in het verleden ook wel Madeira-topaas, gouden topaas of topaas van Bahía genoemd, geheel onterecht omdat topaas een volkomen ander mineraal is. Waarschijnlijk gebeurde dit om een hogere kostbaarheid te suggereren.Net zoals de andere variëteiten van kwarts, is het doorschijnende citrien een nesosilicaat. De gele kleur wordt veroorzaakt door sporenelementen waarbij vooral tweewaardig en driewaardig ijzer een rol spelen. Onder ultraviolette stralen geeft citrien geen verandering te zien, ook niet bij zonbestraling, bij verwarming veranderen de bruingele van kleur en worden goudkleurig tot roodachtig lichtgeel. De meeste citrienen zijn door verhitting verbeterd. De belangrijkste vindplaatsen van citrien zijn Brazilië, Madagaskar en Rusland. Vaak wordt Amethist gebrand en als Citrien verkocht. Dit kun je herkennen aan bruine tot zwarte punten. Citrien is waardevoller dan Amethist.

Helpt tegen geelzucht.

Uit www.palaysia.com

Katoog is groenachtig geel en vertoont bij draaiing eigenaardige lichtstrepen. Het zogenaamde Kattenoog is een kristalachtig met kleuren dooraderde kwarts dat als het geslepen is in de vorm van een halve kogel een lichtschijnsel vertoont dat aan de ogen van een kat doet denken, het schijnt geluk aan te brengen. De prinses van Wales schonk aan haar schoonzuster, Prinses Louise Margaretha, bij haar huwelijk met de hertog van Connaught een ring met kattenoog. Komt voor in Sri Lanka.

Als de vezeltjes een blauwe kleur hebben spreekt men van een valkenoog, als het een goudgele kleur heeft, dan van tijgeroog of kwartstijgeroog.

Aventurijn kwarts, avanturijn, van Franse d’aventure; bij toeval, omdat het toevallig werd ontdekt door het smelten van glas. In een atelier van een Venitiaans glasmaker werd bij toeval (in het Italiaans ‘aventura’) een glasmassa geproduceerd, die opviel door een bijzondere glans, ontstaan door heel fijne koperschilfertjes. Hij noemde deze glasmassa ‘avanturine’ en verkocht die onder deze benaming.
Het mineraal dat er ongeveer net zo uitzag en dat pas later ontdekt werd, kreeg dezelfde naam. Het wordt gerangschikt in de kwarts-groep. Het is zwak doorschijnend, grijs, geel, bruin tot groen gekleurd, maar heeft ook nog een schittering doordat er bijvoorbeeld mica in zit, dan blinkt het koperachtig, met chroomglimmer wordt het groen, met hematiet rood. De bruin tot geel gekleurde aventurijnkwarts is ook als goudsteen bekend. De blauwe aventurijn wordt gekleurd door het mineraal dumortiriet en wordt vivianiet genoemd. Behalve dat de insluitsels de oorzaak zijn van de kleur, zijn ze ook verantwoordelijk voor een lichteffect dat men kent onder de naam ‘aventurescencie’.

Uit www.newagewinkel.nl

Rozenkwarts is half doorschijnend, een rosé gekleurde kwarts. Meestal loopt het roze wat vlekkering door het materiaal heen. De kleur is ook niet lichtbestendig. Het wordt gebruikt voor kralenkettingen, dunne schaaltjes en vaasjes. De kleur gevende stoffen zijn titaan en mangaan. De kleur kan verbleken, zeer kleine rutielnaalden veroorzaken bij cabochon slijpsel een zesstralige ster. Rozenkwarts wordt al lange tijd als edelsteen bewerkt. De beste rozenkwartsen worden gewonnen in Madagaskar.

Uit wwwm.ml-silver.nl

Rookkwarts zijn bruine tot bijna zwart gekleurde, haf doorzichtige tot doorschijnende gekristalliseerde kwartsen. Bij matige verwarming wordt de kleur geel tot bruinachtig geel, wordt hij warmer zal hij ontkleuren, maar er blijft een rookgrijze gloed in achter. Heel donkere varianten worden morion genoemd. Waarschuwde in de oudheid soldaten in strijd als de steen donker verkleurde. Wordt nu nog gebruikt voor rozenkrans.

De kleur die sommige kwartskristallen vertonen is te danken aan de aanwezigheid van geringe hoeveelheid vreemde bestanddelen. Zo is de rookkwarts rookbruin tot donkergrijs zwart gekleurd door organische stoffen. Is de kleur zeer donker dan heet het morion. Door verhitting kan men het van zijn oorspronkelijke kleur beroven. Wanneer men het daarna snel laat afkoelen ontstaan er fijne scheuren die door breking van de lichtstralen de kleuren van de regenboog vertonen. (regenboogkwarts of iriserend kwarts) Duits Regenbogenquarz, ook voor geslepen bergkristal en glas die door breking iriseren.

Megenberg; ‘VAN DE REGENBOGEN.

Iris heet de regenboog. De steen lijkt op een kristal en is zeshoekig en wanneer men het aan de zonneschijn zet in het huis dan werpt het erg schone kleuren aan de wand die op de regenboog kleuren lijken. De steen heeft kracht tegen de bliksem en vindt men de edelste van dat soort steen in de Rode Zee en om dat gebergte in het land Italië. Men vindt ze ook in Duitse landen aan de steenachtige bergen’.

Maerlant; ‘Iris die gelijkt kristal, lang en kantig wel. Laat men het doorschijnen van de zon in een huis, als wij het weten kunnen, hij zal maken gelijk

een regenboog aan de wand. Tegen bliksem is het goed. De schoonste vindt men, die men bevroedt, in de grote zee, dus hoor ik luiden in het gebergte van Armenië.

In Allemagne vindt men ze mede in rotsen te zulke plaatsen.’

A. Magnus; ‘Als je wil dat een regenboog verschijnt. Neem de steen die Iris genoemd wordt en het is wit zoals kristal, vierkant of met horens. Als deze steen in de stralenbundel van de zon gezet wordt maakt het dat er gauw een regenboog verschijnt op de muur’.

Uit www.gaiasieraden.nl

Amethistkwarts is een doorschijnende kwarts die minder of meer violet gekleurd is, meest in lichte tinten het komt in grote stukken voor in graniet en andere gesteentes. Wordt tot sierstenen gemaakt van koralen en grote stenen voor broches, hangers, doosjes en dergelijke.

Historie.

Amethist was reeds bekend bij de Egyptenaren, Etruskers en Romeinen. Plinius heeft amethist al beschreven. In het oude China werden uit amethist kleine gemmen gesneden. In de Middeleeuwen werd amethist ook in Europa zeer gewaardeerd. Hij werd bisschopsteen genoemd, omdat het vroeger een geliefde edelsteen was voor kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders en zou magische krachten bezitten.

Gebruik.

Vondel, ‘De Heerlijckheyd van Salomon’;

‘De amethist dien God wien ’t veyl wil inlijven’ =’Die God die zich met klimop het hoofd omkranst’.

Bacchus, de god van de wijn, had een mymf waar hij dol op was. Hij achtervolgde haar, maar omdat ze niet van zijn dronkenschap hield vluchtte ze. Ze riep Diana, de godin van kuisheid, tot hulp aan. Op het moment dat Bacchus haar inhaalde en haar wilde omarmen veranderde Diana haar in een stenen beeld. Bacchus wilde haar blijven beminnen en vereren en gaf daarom aan het beeld een violette kleur, de kleur van zijn wijn, en hij bepaalde daarbij dat deze steen de drager voortaan zou behoeden tegen dronkenschap.

De steen verdrijft de zware nevels van de wijn uit het hoofd, ja, al van ’t begin af aan. Hendrik Ranzau deelt in de inleiding aan zijn zoon mee: ‘ik ben gewend om telkens als ik ga drinken een grote amethist op de borst te dragen omdat velen geloven dat het tegen dronkenschap helpt omdat hij het sap niet naar de hersens laat gaan. Het lijkt me dat het wat helpt.’

Het symbool van bescheidenheid, zielenrust en vroomheid. Het wordt daarom gedragen door de grote heren, de geestelijke als de wereldlijke. Zijn violette boetekleur zorgt ervoor dat je in geestelijke wereld zal stijgen, het verdrijft onreine gedachten. Het is een koele steen, een verkoelende. De oude Hebreeërs geloofden dat deze edelsteen de eigenschap had om bij de mens prettige dromen en visioenen op te wekken.

De amethist heeft een purper kleur dat gemengd is met violet en uit hem schijnen sierlijke blinkende vlammen als rode rozen. En het is zeer gemakkelijk te graveren en het groeit in Indië. Als men het teken van de maan of van de zon op een amethist schrijft en hem met een baviaanhaar en zwaluwveer om de hals hangt helpt het tegen tovenarij. Draagt men hem als versiersel dan blijft men voor jicht gespaard.

De adelaar legt hem in zijn nest opdat de slangen zijn jongen niet zullen besluipen.

H. Hildegard van Bingen zegt: ‘Hier in het klooster bewaar ik een amethist, het is een waar schoonheidsmiddel. Als men de steen met speeksel bevochtigt en daarmee over puisten, pukkels en vlekken strijkt dan verdwijnen die. Houd je de amethist in warm water en laat hem in schoon water uitdruppelen dan krijg je een zacht waswater dat goed is voor de huid.

Van Maerlant:, ‘Emesticus die ik als eerste zette is gelijk de viool gekleurd en waar men ze zo gedaan vindt zijn dat de beste, zonder waan. Sommige amethisten zijn geverfd naar rode wijn en met het water verkeerd. In Ethiopië, zoals men ons leert, vindt men ze en in Indië en in Germanië hier bij, maar die zijn niet bar duur en ook niet van schone manier en de waarde is minder. De kracht die het heeft in dat is dat het de dronkenschap verdrijft, zoals men ons leert en schrijft.

Van Maerlant’ s Dyonisia is wel gelijk aan amethist want Dionysus werd ook wel Bacchus genoemd; ‘Dyonisia, dat is bekend, is een bruine steen van de Oriënt die met veel witte droppen is door gezaaid. Is het dat men deze in stukken in water wrijft dan riekt het als wijn, nochtans is zijn natuur dat hij dronkenschap verdrijft, dat is een wonder dat men van hem schrijft’.

Albertus Magnus;

‘Als u goed begrip wil hebben van dingen die voorvallen en dat u niet dronken wordt. Neem de steen die Amatistus wordt genoemd en het is van een purperen kleur en de beste wordt gevonden in Indië, het is goed tegen dronkenschap en geeft goed begrip in dingen die begrepen mogen worden’.

Megenberg;

‘Ametistus is een van de twaalf kostbare uitverkoren stenen. Die is vioolkleurig of purper gekleurd en de purper gekleurde is de beste. Er is ook ettelijke amethisten de zijn zoals een rode wijndruppel of zoals een rode waterdruppel van rode aarde en die laten zich beter graveren dan de andere soort amethisten. De steen heeft die kracht dat het de dronkenschap weerstaat en maakt de mensen wakend en verdrijft de boze gedachtes en brengt goed verstand. De steen was loffelijker was het zo algemeen niet, echter men vindt er erg veel in het moren land dat Ethiopië heet en in het land India. Men vindt het ook in Duitse landen wat, echter die is niet goed en is donker.

De steen heb ik met onze vrouw vergeleken in een lofzang dat heft zich aan: ‘ave virgo pregnans prole’ want ze is zoet en zacht met haar genade zoals de steen met zijn krachten, bedenk of er een zondaar is in lijden die haar naam eert. Wie de gaarde verschoont die haat dat kind. Ik heb in mijn zonden de zachte milde gestrikt in de schoot van mijn laatste hoop’.

Uit; Lapidary or, the history of pretious stones, bij Thomas Nicols 1652.

Van de amethist.

De amethist is een juweel van een perzikkleurige bloesem kleur die een aangename, verrukkelijke kleur heeft en voortkomt uit een mengsel van rood en blauw, wat een verdunde donkere kleur is. Plinius spreekt over deze steen zegt dat het de kleur van wijn nadert, maar durft het niet te proeven, dat wil zeggen, het neemt er maar heel weinig van: want voordat het er volledig van geniet eindigt zijn glorie in een zeer verrukkelijke sprankelende violette kleur. De meest voortreffelijke van hen hebben een glorieuze vurige glans in zich die op een voortreffelijke en plezierige manier naar voren schiet, (zoals ik heb waargenomen in een die ik ooit meester was) door de transparante wolk van een luchtkleur, uit het mengsel van roodheid, helderheid en vurige pracht met deze luchtkleur verrijst alle glorieuze verrukking of zijn aangename tint.

Van zijn folie of tinctuur.

De folie is een folie van mastiek of een zilverfolie verdund met tinctuur en vervolgens stevig in substraat onder de edelsteen in ofwel gesp of een ring.

Van zijn vervalsing.

De uitstekende amethisten zijn van zeer hoge waarde en waardigheid, vergelijkbaar met oosterse diamanten in dezelfde verhouding, gewicht of grootheid en daarom moet er ongetwijfeld van nagemaakt worden, maar die oplichters zullen veel studeren en werken om na te maken en te vervalsen deze steen. Sommigen zullen het vervalsen met een violette kleur vermengd met mastiek of met een aldus getint folie, & geplaatst tussen twee kristallen of tussen twee andere transparante, doorschijnende stenen.

Van zijn namen.

In Hebreeuws ablamah, Exodus 28;19 of dromen omdat er gezegd wordt het inducere sommia gestantibus, (om de dragers van de meerval te intoduceren) als rabbi Aben Ezra ervan schrijft. In Chaldese taal Enegla. In Grieks quasi ebrietatem arceret alsof het de kracht en het vermogen had om dronkenschap te verdrijven. In het Latijn heet het Amethystus, in het Engels amethyst. In het Nederlands ein amethyst. Verschillende andere namen heeft het van de plaatsen waar het wordt gevonden.

Van zijn soorten.

Er zijn verschillende soorten van: de beste daarvan zijn die met een roze kleur die in een paars glanst. Deze zijn glorieus als een karbonkel, met betrekking tot hun schoonheid en hun uitstekende hardheid en omdat ze zo hard zijn kunnen ze worden omgezet in een diamant van de grootste waard en als echt de moeite waard zijn achten ze van een hoge prijs en zijn van gelijke grootheid als de beste oosterse diamant ter wereld. Anselmus Boetius zei dat hij een van deze oriëntaalse amethist zo in een uitstekende diamant had zien veranderen zodat het in een gouden ring werd gelaten en zonder enig verschil vergelijkbaar was met een diamant die hij zag en die voor 18000 aureos of kronen werd verkocht. Het is van dezelfde grootte en vorm en op dezelfde manier omsloten door een gouden ring. De wateren (die het heeft die erg lijken op die van de diamant) zoals de juweliers ze noemen, die het zelf uitwerpt in aangename stralen en glorieuze schitteringen maken deze steen van zo grote waarde en van zo onvergelijkbare achting en prijs net als de beste oosterse diamant van dezelfde grootte, gewicht en vorm. De manier waarop juweliers deze uitstekende edelstenen witter moeten maken is hetzelfde als die van de Saffier.  De beste soort wordt een Indiase genoemd. 2. Soort dat de Indiërs Socodion noemen. 3. Soort die meer verdund is wordt Sapinor en Paranitor genoemd. 4. Soort heeft de kleur van wijn. 5. Soorten hebben een omgeving met kristal, sommige worden Pederotas genoemd, anderen Anterotas.

Martius Rulandus rekent zes soorten amethist. I. Een soort die wordt gevonden in de mijn van Undehenstein en in het Nederlands ein Misinscher amethyst der in de bergen bricht, wordt genoemd. Een Misnian die wordt gevonden in de rivier van Misnia bij Stolpen en in de rivier Trebesi bij Misen. 5. Boheemse soorten die in de bergen van Bohemen worden gevonden. 4. Een vierde soort die afdaalt naar de vorm van kristal. 5. Een soort die zich onderscheidt door kristallijnen. 6. En een zesde soort van een vierhoekige en zeshoekige vorm.

Van de plaatsen waar het wordt gevonden.

Het wordt gevonden in India, Arabië, Armenië, Ethiopië, in Galatië, Thaso en Cyprus. De oosterse zijn de beste van alle anderen. Er wordt ook amethist gevonden in Duitsland, in Bohemen, in Misnia, ook in Wolkenstein en Hohenstein, zeer mooie, maar zo als kristal en daarom niet van zo grote waarde, en prijs extreem als de andere die oriëntaals zijn.

Van zijn eigenschappen.

Er wordt van gemeld dat het goed is om de benauwdheid te verdrijven die de etymologie van het Griekse woord ook lijkt te willen. Aristoteles zegt dat het wordt toegepast op de navel.

Het is naar verluidt goed om benauwdheid te verdrijven, wat ook de etymologie van het Griekse woord lijkt te beteken. Aristoteles zei erover dat: als het op de navel wordt aangebracht of om de navel wordt gedragen zal het de opstijging van dampen belemmeren: de reden ervoor geeft hij aan dit te zijn, namelijk, dat het de dampen naar zich toe trekt en ze vervolgens verspreidt. Andreas Boetius zegt in zijn elfde hoofdstuk dat het de geest scherpt en de slaap vermindert en dat het ook goed wordt geacht voor het weerstaan ​​van vergif. Met degenen die een overeenkomst met kristal hebben zijn de Turkse vrouwen gewoon om zichzelf te versieren, ze worden eerst gepolijst in Venetië en vandaar naar Constantinopel gebracht.

Van zijn waarde en waardigheid.

Het is van grote achting en waardigheid. Ten eerste omdat het van heilig nut is geweest. Dit was een van de stenen van de borstplaat des oordeel zoals blijkt uit Exodus hoofdstuk 3. Ten tweede, zoals in het boek Openbaring, wordt ons daardoor iets van de heerlijkheid van de fundamenten van de muren van het nieuwe Jeruzalem ontdekt, Openbaring 21. Ten derde, omdat het op zichzelf van uitstekende glorie en schoonheid is en zeer verrukkelijk voor het oog. De oosterse, als ze hard zijn zonder wolken en vlekken en hoewel ze maar vier korrels per stuk wegen, zijn ze vele ponden per stuk waard en vaak omdat ze dubbel in gewicht zijn, moet hun prijs vaak worden verdubbeld: anderen zijn niet waardevol. De beste zijn evenveel waard als de beste oosterse diamant van hetzelfde gewicht.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/