Marmer

Uit; http://www.toneeluitgeverijgrosfeld.nl/images/marmer.jpg

Naam, etymologie.

Marmer, eerder marber, marbel, Duits Marmor, oud Hoogduits Marmul, Engels marble, oud Engels marma, Frans marbre, Italiaans marmo, marmorio, van Latijn marmor van Grieks marmaros (“μαρμαρος”) steen, van maenasthai; vergruizelen, kleine balletjes gebruikt door kinderen, in volksetymologie verbonden met glanzende steen of rots, door associatie met marmairein: schijnen, glanzen.

Knikkers, Duits tribekugeln, Engels marbles waren eerst van gepolijst marmer of alabaster, later van klei en in1840 kwamen de glazen knikkers.

Er is een spreekwoord: even hard, koud als marmer.

Vorm.

Marmer is gemetamorfeerd kalksteen, bestaande uit zeer puur calciumcarbonaat. De verschillende marmersoorten hebben dichtheden die tussen de 2.5 en 2.8 liggen. Vele harde, dichte kalkstenen worden als uitstekende bouwstenen gebruikt. Sommige kunnen fraai gepolijst worden en vertonen allerlei en soms bonte kleuren, worden gebruikt in de beeldhouwkunst.

De echte marmer is ontstaan door de invloed van sterke hitte op dicht kalksteen. Daardoor zijn alle sporen van levende wezens eruit verdwenen en is het fijn vormig, kristallijn geworden. Waar gloeiend vloeibare gesteenten (bijvoorbeeld basalt en graniet) in aanraking met dichte kalksteen kwamen is deze in marmer veranderd, bijvoorbeeld in Carrara in Italië en in Griekenland. Marmer is zo een kalksteen die gepolijst kan worden. Marmer is een kostbare bouwsteen. Daarom wordt wel eens een namaakmarmerpatroon aangebracht op hout, dit wordt marmeren genoemd.

Er zijn enkelvoudige marmers die uit zuivere of met een of meer kleurstoffen vermengde kalksteen bestaan zoals wit marmer. Dit is bijvoorbeeld het Parisch, (Van Paros, Grieks eiland) Pentelisch, (van Pentelikon, Grieks eiland) Corallitisch en Carrarisch marmer.

Uit www.marmerhuis.nl

Het zwarte marmer, nero antico, komt uit België en Duitsland.

Uit nl.123rf.com

Het rood marmer, rosso antico, uit Egypte.

Uit www.piedrasdelmar.com

Het geel marmer, giallo antico, en marmer met gemengde kleuren, breccien. Dat zijn gewoonlijk zeer kleine stukken als de violetta antica, breccia, pavonazza etc.

De samengestelde marmers bestaan niet alleen uit zuivere kalksteen maar bevatten ook andere stoffen als chloriet, serpentijn, talk etc.

De verde antico is kalk met serpentijn.

De cipolino is wit met rood, gevlamd of geaderd en komt voor met glimmer, talk of chloriet.

Uit stein-navigator.com

Dan is er schelpen- of lumachelmarmer waar schelpen in zitten die donkerbruin of zwart van kleur zijn.

Gebruik.

Vele marmermijnen zijn er in Engeland, voornamelijk in Staffordshire een ander bij de Peak, de derde te Vauldry (?) de vierde te Snothill (?) die tot Lord Chandos behoort, de vijfde te Eaglestone die zwart marmer geeft met grijze of witte vlekken, de zesde niet ver van Durham. Ook witte marmer hebben we.

Macbeth 3,4,22;

‘Whole as the marble, founded as the rock’.

Marmerstenen zijn edele stenen en worden geprezen om hun vlekken en verschillende kleuren. Onder alle dingen mogen we ons verwonderen dat marmeren stenen niet gehouwen nog gekloofd worden met ijzer, nog staal, met hamer nog zaag, maar het wordt gedaan met een loden plaat die gezet wordt in zachte spanen of lepels. Want met lood en niet met ijzer worden marmeren stenen gehouwen en gekloven als platen of kleine stenen.

Uit; Lapidary or, the history of pretious stones, bij Thomas Nicols 1652.

Van het marmer in het algemeen.

De stenen die in glorie naast de edelstenen komen is de marmer waarvan de aangename kleur, hardheid of stevigheid hen min of meer gewaardeerd maakt.

Het marmer zijn meestal stenen van grote omvang, erg hard en mooi, en geschikt voor polijsten en graveren. Hun uitstekende concretie, zegt Anselmus Boetius, verwekt hun hardheid en de evenwichtigheid en zuiverheid van de materie of substantie ervan, verwekt hun voortreffelijkheid van vorm en schoonheid. Want als de materie onedel en divers is en van een onzuivere aarde zal het marmer ongelijk zijn, vol schubben en harde ruwheid en ongeschikt om te polijsten. Het marmer is net als alle andere stenen zo hard als ze voor het eerst uit de steengroeven worden gehaald als daarna. Deze stenen van alle andere stenen die gewoonlijk zo worden genoemd zijn voor de gelijkheid en zuiverheid van de materie het meest uitstekend. Er wordt door de wijze onderzoekers naar de geheimen van de natuur verondersteld dat de verschillende uitademingen de oorzaken zijn van de verscheidenheid aan tincturen en kleuren die gewoonlijk worden aangetroffen in de soorten van deze stenen.

Van zijn vervalsing.

Het is niet onmogelijk, ja zelfs heel gemakkelijk om deze steen en elke soort ervan te vervalsen met een geschikte materie, samengebracht op de manier waarmee die porseleinen kopjes en potten worden gemaakt die uit de oosterse delen hierheen worden gebracht.

Zijn namen.

De meest nobele soorten marmer Cardanus l. de lapid. denk dat dit deze zijn; Phengiticum, Parinum, Zeblicum, Porphyrites, Ophytes. In het Hebreeuws wordt de marmer Shaisb genoemd als 1 Kronieken 29; 1. Door samentrekking noemen de Hebreeën het als in Esther 1;6, hoc est, ad orbes vel annulos argenteos & columnas Marmoreas. Het marmer wordt met een algemene naam in het Grieks genoemd, dat wil zeggen vanwege hun uitstekende schoonheid en pracht. In Latijn uit het Grieks voor dezelfde oorzaak wordt het Marmor genoemd. In het Nederlands Marmelstein. Bijna in alle talen behoudt het dezelfde naam. In het Engels met een kleine variatie heet het Marble.

Zijn soorten.

Van deze steen zijn er verschillende soorten, wat wit, sommige zwart, sommige groen, sommige geel, sommige bruin en van een as kleur en sommige van verschillende kleuren en sommige heel mooi rood. Van alle andere soorten de Lapis Parius die het witte marmer is, en de lapis Porphyrites die het rode marmer is zijn het meest voortreffelijk, mooi en lieflijk. Elk van deze soorten marmer bestaat uit verschillende soorten afzonderlijk geïdentificeerd, sommige vanwege hun kleur en sommige vanwege de plaats van hun origineel. Er zijn meerdere soorten van deze stenen en ze zijn allemaal voor het grootste deel van een zeer voortreffelijke hardheid en geschikt om te polijsten. En het grootste deel van de soorten is ook begiftigd met veel schoonheid en omdat ze geschikt zijn om te polijsten, zijn ze gemaakt van een zeer groot ornament.

Er is ook een soort van deze steen die Marmor sectile wordt genoemd waarvan Cardanus zegt dat het inderdaad een steen is zoals in de natuur van de marmer, quippe quod sectilis, maar het is van een asachtige kleur en van een ongelooflijke zachtheid zodat het voor elk gebruik net als hout kan zijn dat het gemakkelijk met een zaag kan worden gescheiden: sommigen verwijzen vanwege zijn obscure kleur naar de soorten vuurstenen, maar niet erg verstandig, omdat het eigen is aan de vuurstenen om vol schubben te zijn zoals die soorten marmer de marmora granulata worden genoemd, noch zijn de vuurstenen ooit perfect glad bevonden, net zomin als die marmora die granulata of squamosa worden genoemd, noch hebben ze enige glorie of schoonheid van het marmer, dan ze zijn niet geschikt om als zodanig te worden gesneden vanwege hun ruwheid, ruwheid, schraalheid en oneffenheid. daarom is het op deze gronden dat we zeggen en bevestigen dat deze Marmor die sectile wordt genoemd, geen marmer is. Nogmaals, als we deze steen, Marmor sectile genaamd, vergelijken met de vuursteen, dan mist het die schubben die in de vuurstenen wordt gevonden; want de vuurstenen zijn zelden gevonden zonder schubben, maar de Marmor sectile heeft geen schubben. En om deze reden, zegt Cardanus is de Marmor sectile geen vuursteen. Overvloed van dit soort marmer is in Italië rond Venetië te vinden.

Van de plaatsen in het algemeen.

Het marmer van de beste soort wordt gevonden in de oosterse landen en in vele delen van Azië, En niet minder excellent in hun glorie en schoonheid, hardheid en ornament zijn die welke gevonden worden in de landen van Europa. En deze delen van de wereld zijn niet de enigen die over deze schatten beschikken, maar we vinden ze ook door ijverig zoeken in vele delen van Afrika en Amerika.

Het gebruik van marmer in het algemeen.

Het algemene gebruik van het marmer is zeer goed bekend bij de meeste steenhouwers of beeldhouwers die ze geschikt vinden als ornament in de bouw en voor het verfraaien van grote en magnifieke bouwwerken. Voor die doeleinden kunnen we ze gebruikt zien in de paleizen van koningen, in de huizen van prinsen en in die tempels die de heidenen hebben grootgebracht en verfraaid met deze versieringen en gewijd aan de dienst van hun goden en in veel van onze tempels onder de christenen zien we tegenwoordig dat deze stenen in de bouwwerken worden gebruikt om die plaatsen te versieren en te verfraaien waarmee ze die hebben gewijd aan de aanbidding van God. Het algemene gebruik van deze stenen kan ook worden waargenomen op begraafplaatsen en mortuaria, waar de urnen van grote mannen gewoonlijk hun stof en as bedekt hebben met een marmer als monument en ornament in sommige vormen, glorieus om hun herinneringen en de herinnering aan hen op aarde te bestendigen en te vereeuwigen. Rabbi Salomon schrijft dat het gebruik van marmer in de tempel veel voorkwam in de pilaren van de tempel, en voor de afmetingen van de tempel en voor de trottoirs van de tempel.

Van de Lapis Parius of wit marmer.

De Lapis Parius of wit marmer is de eerste en beste of de soorten marmer, het is een heel mooie steen waaraan voor eenvoud van schoonheid en onvermengde vorm kan geen van alle andere soorten marmer worden vergeleken. Het is een zeer witte en zeer eerlijke steen en daarom geven Rulandus en Anselmus Boetius bij de beschouwing van deze stenen deze de eerste plaats als de meest nobele, voortreffelijkste en beste van alle andere soorten en soorten van marmer.

Van zijn vervalsing.

Kunstenaars hebben een manier om andere mooie, schone en edele stenen te vervalsen, dus ook van deze en dit kunnen ze doen met het materiaal waarvan de Chinese kopjes is gemaakt en met albast en dergelijke zaak zo goed en stevig verdicht en tot stand gebracht door gelijkheid van substantie en politoeren van delen aan de sierlijke schoonheid en glorie van een wit marmer. De Chinese vaten waarvan eerder in het hoofdstuk van de Sardonyx melding is gemaakt worden tot die schoonheid gebracht waarin we ze zien dat door de kunstmatige bewerking van het dikkere en zuiverste deel van de aarde met een deel van het poeder van de edelsteen genaamd Sardonyx en tot dergelijke schoonheid en stevigheid door kunst mag het dikkere deel van de aarde vermengd worden met bepaalde verhoudingen van albast zelfs tot een emulatie van de mooiste schoonheid van het voortreffelijkste en meest nobele witte marmer worden gebracht en ik zie geen andere reden dan dat als deze kwestie kan worden behandeld door een bekwame kunstenaar, het kan net zo geschikt worden gemaakt voor het inlijsten van prachtige schepen als dat andere waaruit de Chinese vaten zijn gemaakt, waarvan die vaten in fatsoenlijkheid en schoonheid de Onyx en Sardonyx nabootsen, van welke vaten, zeg ik, voor hun behagen van hun schoonheid, Mithridates koning van Pontus had er vierduizend onder zijn andere huishoudelijke gebruiksvoorwerpen.

Zijn namen.

In Latijn Parius. Deze naam, zoals sommigen denken, dat het afkomstig is van het eiland Parus en daarom in Epigram van de dichter, Pario marmore structues &c. Anderen zijn van mening dat dit witte marmer Parius wordt genoemd naar de naam van hem die soms een graveur van deze steen was, namelijk Agocritus Parius, dat is die uitstekende oude graveur die voor het eerst het beeld van Venus van deze steen maakte. De Duitsers noemen deze steen Wassermaarmelstein. Het schijnt door Varro dat deze steen in de oudheid Lychnitis heette omdat het in die tijd veel voor lampen werd gebruikt. In het Engels the white marble.

De soorten ervan.

Rulandus maakt melding van tien soorten van marmer. I. Marmor candidum Lunense waarvan hij zegt dat het de witste en beste van al het witte marmer is en door de Nederlander ein weis marmorstein genoemd. 2. Candidum Cartariense. 3. Een Patavian of Paduaans witte marmer, Marmor Patavium serratile genoemd omdat het een steen is die geschikt is gemaakt voor gebruik door te zagen. 4. Italicum Marmor of een Italiaans marmer besprenkeld te midden van zijn wit met veel bruine en as gekleurde aderen. 5. Marmor candidum Ratisbonense of het witte marmer van Regensburg, hiervan bij Regensburg zijn ze gewoon om tabulae mensarum of bordtafels te maken. Van een van deze marmeren is het altaar in Annenberg gemaakt, het hele altaar bestaat uit slechts één massief marmer van deze soort, dan van dit marmer is niet mooier in heel Italië. 6. De zesde soort witte Marmor wordt Marmor candidissimum Carolinum genoemd, omdat deze voorkomt in de Caroline-baden. 7. De zevende soort wit marmer heet Marmor candidum Hildeshemium uit Hildesheim, de plaats waar het wordt gevonden. Dit is als in wit naar ivoor. 8. De achtste soort wit marmer heet Marmor candidum Arabicum, dit is net als de andere soort wit marmer zoals het ivoor. 9. De negende soort wordt gevonden onder metalen bij Annenberg en wordt daarom Marmor candidum Annenbergicum metallicum genoemd. 10. De tiende soort wit marmer heet Hildeshemium cinereum in candido, dit is van een as kleur in een wit en het ruikt en lijkt veel op de geur van de verbranding van hoorn. Anselmus Boetius maakt slechts twee soorten van het witte marmer. Namelijk I. De lapis Parius, het echte witte marmer en het mooist met een voortreffelijke hardheid. 2. En de Alabastrites Alabastrum of het gewone albast dat van niet minder schoonheid is dan het echte witte marmer, ja als dit goed gepolijst is, is het vergelijkbaar met de Onyx voor schoonheid en geeft het een heel mooi gelaat en een aangenaam aspect: het verschil tussen dit en het beste witte marmer is alleen dit dat het beste witte marmer een exquisiete duurzaamheid heeft samen met zijn schoonheid en het albast wordt voor het grootste deel wat zachter en minder samengesteld gevonden, toch zet het albast deze zachtheid niet voort, maar door lengte van tijd en lengte van dagen, groeit het harder en harder totdat het de perfectie van het beste en mooiste witte marmer bereikt.

De plekken.

Het witte marmer wordt gevonden op het eiland Parus. Er zijn van de beste van deze zegt Boetius gevonden in Italië en Cappadocië, maar zelden in de klomp groter dan een man. Dit marmer is ook rond in Etrurie, in Padua, in Regensburg, in de Caroline-baden, in Hildesheim, in Arabië, in Annenberg. Het albast is op veel plaatsen in Engeland te vinden van een zeer uitstekende schoonheid en zeer mooi als het goed gepolijst is.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/