Kwikzilver

Uit; http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Quecksilber_1.jpg/200px-Quecksilber_1.jpg

Naam, etymologie.

Kwikzilver was ook bij de ouden bekend. De naam kwik (zie kweek, kwikstaart, verkwikken en kwiek) is afgeleid van het Oudsaksische woord quik, dat levend of levendig betekende, het Engelse quicksilver betekent dan ook van oorsprong levendig zilver, Duits Quecksilber. Een vergelijkbare Latijnse naam is argentum vivum, maar de officiële Latijnse aanduiding is hydrargyrus (uit Grieks hydro-, “water”, met Latijn argentum, “zilver”). Het symbool Hg dankt kwik dan ook aan deze Latijnse naam. De Grieken noemden het hydrargyros: waterzilver of vloeibaar zilver omdat het bij kamertemperatuur levendig of vloeibaar wordt. Het behoort tot een van de zeven metalen van de oudheid en was bij de Romeinen aan de god Mercurius gewijd, zie de Engelse naam mercury.

Kwik of kwikzilver is een scheikundig element met symbool Hg en atoomnummer 80. Het is een zilverwit overgangsmetaal. Kwik staat op de grens van niet edele en edele metalen. Het is de enige druppel die bij gewone temperatuur vloeibaar is. Men vindt het als kleine druppels in gesteenten, het meeste wordt echter uit cinnaber verkregen. Deze verbinding van kwik, HgS, met zwavel heeft een prachtig rode kleur en wordt dan ook veel als verfstof gebruikt. Cinnaber is een Indische woord wat drakenbloed betekent. Verder wordt het cinnaberiet en mercuurblende genoemd, de laatste is een oude naam voor kwikzilver.

De voornaamste vindplaatsen zijn de Almaden in Spanje, Idira in de Kraïn, Monte Amiata in Italië is al waarschijnlijk door de Etrusken gebruikt, Duitsland in Obermoschel, de Pfalz die al lang is uitgeput en Nieuw Almaden in Californië. De belangrijkste kwikbronnen voor commerciële winning zijn de mineralen cinnaber, corderoiet en livingstoniet.

Uit Gart der Gesundheit.

Historie.

In Egyptische graftombes van ongeveer 1500 v.Chr. zijn sporen van kwik aangetroffen en van de oude Chinezen is bekend dat zij kwik in combinatie met andere metalen gebruikten. De Grieken en Romeinen maakten gebruik van kwik en kwikverbindingen voor cosmetische doeleinden.

Theophrastus spreekt van Spaans cinnaber, Vitruvius deelt mee dat het erts naar Rome gebracht en daar verwerkt werd. De mijnberg was staatseigendom en werd verpacht. De kwikzilvermijnen van Almaden werden waarschijnlijk al door de Phoeniciërs gebruikt. In de Romeinse tijd won men jaarlijks 5000 kg. Cinnaber werd al waarschijnlijk in de jongste steentijd gebruikt voor het beschilderen van grotten. Cinnaber komt vooral voor in hydrothermale aders van lage temperatuur. De typelocatie en lang een belangrijke vindplaats van kwik als erts is Almadén, Spanje, waar het reeds door de Kelten werd ontgonnen.

Kwik wordt bij –40 graden vast, het verbindt zich graag met andere metalen tot vaste stoffen, niet met ijzer, nikkel en platina. Bij de afscheiding van goud wordt van deze eigenschap veel gebruik gemaakt, amalgering, ook bij het vergulden en verzilveren in het vuur. Men gebruikte het voornamelijk voor vergulden en verzilveren van koperwerk en voor het terugwinnen van goud uit kleding. Alchemisten dachten dat kwik veranderde in goud als het van de vloeibare fase naar de vast fase ging omdat kwik een soort “basismetaal” zou zijn. Later zouden metalen dan van goud naar bijvoorbeeld lood “degenereren”. Om het lood weer in goud te veranderen, zou men het dus eerst in kwik moeten veranderen. De alchimisten knoopten aan het kwikzilver, dat ze Mercurius noemden, vele bijzondere zaken zodat deze verbinding na antimoon het vroegst bekend is geworden. In de 18^e en 19^e eeuw werd kwiknitraat gebruikt om bont los te maken van dieren, en kwikdamp werd gebruikt om vilt te fabriceren, dat onder andere gebruikt werd voor hoeden. Later bleek dit de oorzaak te zijn van hersenbeschadigingen bij mensen die kleding van deze materialen maakten. Hier komt waarschijnlijk ook de Engelse uitdrukking mad as a hatter (zo gek als een hoedenmaker) vandaan. Soms komt kwik in ongebonden toestand voor in de aardkorst voor in de vorm van kleine druppeltjes op cinnaber.

Gebruik.

Tin – amalgama dient om spiegels te beleggen. Kwikdampen zijn zeer giftig evenals de meeste kwikverbindingen. In de industrie wordt kwik vooral gebruikt voor elektrische en elektronische toepassingen en in allerlei verbindingen. Kwik vormt zeer makkelijk legeringen met vrijwel alle metalen, alleen ijzer vormt hierop een uitzondering. Een metaallegering op basis van kwik wordt een amalgaam genoemd Tot ongeveer het einde van de 20^e eeuw werd kwik veel gebruikt in thermometers en barometers. Vanwege de giftigheid van dit element is het voor deze toepassing steeds meer in onbruik geraakt. Kwik wordt toegepast in kwikdamplampen zoals spaarlampen, zeer heldere lichtbronnen die gasvormig kwik bevatten. Op laboratoria wordt kwik regelmatig gebruikt voor hoge temperatuur thermometers, diffusiepompen en andere laboratoriuminstrumenten. Omdat kwik makkelijk verbindingen (amalgamen) vormt met goud, wordt het toegepast om goud te isoleren uit gouderts. Andere bekende toepassingen van kwik zijn kwikbatterijen en pesticiden. Voor de meeste huishoudelijke doeleinden is kwik tegenwoordig verboden in verband met de giftigheid van kwikdampen. Kwik werd en wordt ook als een medicijn gebruikt, het is een zeer krachtig laxeermiddel. Vroeger werd het kwik in een soort ‘capsule’ gedaan, het uiteinde van een ganzenveer, dan moest de patiënt op een wc gaan zitten, en dat inslikken. Zodra de capsule na ongeveer 30 minuten was verteerd kreeg de patiënt dan spontaan diarree.

Herbarius in Dyetsche, ‘Argentum vivum of kwikzilver is heet en nat in de vierde graad, sommige zeggen koud in de vierde graad. Maar uit zijn werken blijkt het heet te zijn want het ontbindt, het doorsnijdt en gaat door, al is het wel dat het een tijdje koud schijnt. Zijn kracht is nochtans heet. Tegen schurft neem je goudschuim, bloem van lood en olie van de laurierbes, doe ze tezamen in een pan bij het vuur en als het koud is doe je er kwikzilver bij en bewaar het tot je het nodig hebt. Tegen sproeten of plekken in het aangezicht na de geboorte van een kind, neem kippenvet, bloem van lood en kwikzilver en daarmee bestrijk je het aangezicht’.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/