Hyacinth

Uit www.eborg3.com

Naam, etymologie.

Over de naam hyacint is al veel gediscussieerd. Hyacint was een knappe jongeling die door Apollo per ongeluk gedood werd bij het werpen met de schijf, palet. Dit was de schuld van Zephyr die jaloers was op de liefde die Apollo aan hem gaf, zie Hyacinthus, Grieks huakinthos; jongeling, gaf, door een ademtocht van hem werd de schijf afgedreven zodat die Hyacinthus hoofd raakte, de jongeling viel op de grond. Apollo rende naar hem toe en lichtte zijn bloedende hoofd zachtjes van de grond en reinigde de fatale wond, maar niets hielp, de ademtocht bleek dodelijk. Van zijn bloed maakte Apollo de purperen bloem zodat die mocht baden in de morgendauw en de pure lucht van de hemel mocht drinken. Uit het wegstromende bloed, aldus Ovidius, ontstond de Hyacint die getekend was met de letters AI, AI. De zwarte merken op de bloemen zouden de weeklacht van Apollo weerspiegelen. Ay, Ay is een klaagtoon. Of getekend met de Y, de eerste letters van Hyacinthus naam in ‘t Grieks. Naar een ander inzicht zou Apollo dit AI, AI, in zijn rouw op de bloembladen van deze plant geschreven hebben. Of zou, in plaats van Y, een I geschreven hebben, de eerste naam van Apollo en Hyacinthos samen.

De kostbare steen huakinthos is rood en is mogelijk naar het neer druppelende bloed genoemd, niet naar het bolgewas die purperachtig is. Vergelijk Openbaringen 21: de elfde edelsteen. ‘Jacincthus es een steen wel scone, blauwer dan die calerdone’, dus was de steen vroeger blauw.

Maar de hyacinthus was ook een kleurstof, zie Plinius bij Vaccinium, Linum en Gladiolus. Plinius in Nat. hist. 19,8 en Tacitus in Germanica 17 berichten van de voorkeur der Germaanse vrouwen voor linnen kleding die met helder rode zomen omzoomd waren. Dit was mogelijk een kleurstof van Rubia tinctoria zoals Plinius meedeelt dat die in Gallië aangeplant werd. “Hyacinthus in Gallia eximie provenit. Hoc ibi pro cocco hysginum tingitur’. ‘Ook eene stof van de kleur van den jacinth, eene fijne blauwe stof’. ‘Te spinne puerper, bis ende vlas, zide, jacinct’, Spreuken 1 (of 15) 37: 7, (Latijn sericum, iacinthum, bissum, purpura et linum). Zijde, dat is wit van kleur, jacinct, dat is blauw, de derde was purper, de vierde dat was rood. (lees geel) Toen men verschillende edelstenen uit Indië wist te krijgen werd deze naam op een blauwe doorzichtige (saffier) overgedragen.

Hyacinth bezit een sterke glans en is een silicaat van aluin– en zirkoonaarde. Het is een edelgesteente en wel van een hyacintrode of gele verscheidenheid van de zirkoon. Het is doorzichtig, heeft een dubbele straalbreking en wordt bij wrijven positief elektrisch. Voor de blaasbuis wordt het roder zonder te smelten. Door bestraling van de zon of scherp daglicht verliest het vaak een gedeelte van zijn fraaie kleur waarbij een gedeeltelijke ontkleuring optreedt die meestal terugkeert als de steen op een donkere, vochtige plaats gezet wordt. Meestal is het afkomstig van Sri Lanka, ook Australië en Indië. Het wordt vaak met andere Zirkoonvormen verwisseld.

Gebruik.

Vondel, ‘Bespiegelingen van Godts wercken’;

‘Een hyacint verdrijft de damp, die ’t brein verbluft

Stilt dronkenschap en wet de stompheid van ’t vernuft’.

Maerlant: ‘Iacinthus is wel een schone steen, geverfd naar de chalcedon. In klare lucht is hij helder en in donkere wordt het donker, dat is waar, van middelkleur is hij het best. Zo hard is zijn natuur gevestigd dat men het met geen ding graveert, dan met diamant splinters alleen. Zeer koud is hij te alle stonde en aller koudst is hij in de mensenmond. Hij maakt een blijde zin, beschermt en geeft goed gewin als hij bij diegene aan de hand is die ver gaat in een vreemd land. Goed is hij zeer tegen plagen, tegen venijn en serpent slagen. Hij maakt lief hoor ik bovendien, de mens, God en de lieden. Ethiopië geeft ons deze zoals wij het in de boeken lezen’.

Megenberg; ‘Jacinctus heet hyacint. De steen is geel gekleurd en is in het duister donker en aan het licht helder want het bevindt de lucht zoals men spreekt. De hyacint is de beste die nog geheel donker is noch erg helder. Het is ook erg hard en laat zich nog graag splijten nog graveren, toch graveert men hem met diamantstukjes. Het is erg koud en allermeest wanneer men het in de mond legt. Het versterkt zijn drager en beneemt treur en licht suizen van het hart en maakt die zeker die in vreemde landen gaat en verzekert de mensen voor de gewone schelmendood en voor vergif en voor slangen. Het maakt zijn drager voor God en de wereld aangenaam. De steen komt uit het moren land. En als het zich naar het weer kleurt (want het is troebel en donker in troebel weer en is helder en schoon weer) daarom betekent het de heilige bescheidenhuid waarmee zich opschikken alle lieden naar God, daarom dat ze alle mensen winnaars maakten en ze God wonnen in dat eeuwige leven. En daarom spreekt sint Paulus van zichzelf; ‘ik ben met allen geheel geworden; alsof hij sprak: ‘ik ben met alle mensen alle mensen geworden. Dat versta in onze heer Jezus Christus. Echter, ik arme die in zijn zonden altijd grote genade behoeft heb de steen met onze vrouw vergelijkt met haar overvloedige genade want ze beneemt de zondaars treuren en verzekert hem wanneer hij van deze landen vaart te die stonde wanneer zich lijf en ziel van elkaar scheiden. Ik raadt dat met ganse vertrouwen dat u haar naam in uw hart draagt voor alle edelstenen’.

Albertus Magnus; ‘Als je wil dat vreemdelingen zeker en veilig wandelen. Neem de steen die Hyacinthus wordt genoemd, in Engels een jacinet, het is van vele kleuren. De groene is de beste, het heeft rode strepen en moet in zilver gezet worden en er wordt gezegd in zekere lectuur dat er twee soorten van zijn, de water en de saffier. De jacint van het water is geelwit. De jacint van de saffier is zeer glimmend geel en heeft geen waterigheid, deze is beter. Er wordt hiervan geschreven in lectuur van filosofen dat als het aan de vinger of nek gedragen wordt maakt het de vreemdelingen zeker en aangenaam voor hun gasten. En het wekt slaap op vanwege zijn koudheid, de jacinet of saffier heeft dit net zo.’

Rode zirkoon of hyacint die ook robijn genoemd wordt werkt zo afkoelend dat een kolenvuur dooft. Het verlicht de geboorte en verdrijft boze geesten.

Reeds bij de ouden was het bekend. Men gebruikte het tot versiering van uurwerken, dozen, ringen etc. Vanwege zijn hardheid komt het te pas als steunpunt voor fijne balansen en voor spillen van uurwerken. Door de hardheid wordt de wrijving van de spillen minder. Dikwijls worden aan ondeskundige hessoniet (kaneelsteen) en andere rode stenen, zelfs rood glas voor hyacinth verkocht. Ook door ijzeroxide troebel rood gekleurde kleine kwartskristallen worden hyacint genoemd. Dit naar de vindplaats S. Jago de Compostella in het noorden van Spanje, hyacint de Compostella.

Uit; Lapidary or, the history of pretious stones, bij Thomas Nicols 1652.

Van de Hyacinth.

De hyacint of Jacinth is een steen die rood is met een zekere geelheid van rood in geel. Het lijkt op een vlam van vuur en wordt misschien verwezen naar de soorten karbonkels. Dit lijkt een ​​ware ontdekking te zijn van de volmaakte Hyacinth door de getuigenis van de Heilige Schrift die de borstplaten beschrijft van de sprinkhanen of ruiters die vernietigden het derde deel van de mensen en zegt in duidelijke bewoordingen dat hun borstplaten van vuur waren, van hyacint en van zwavel die in kleur allemaal hetzelfde zijn. Openbaringen 9;17. Plinius zegt dat deze zelden groter worden gevonden dan een erwt. Boetius zei dat hij er een zag die veel groter was met een uitstekende glans.

Wurtzung zegt in zijn tweede tabel van zijn algemene praktijk dat de hyacinth een kostbare steen is met een licht violette kleur en dit zegt hij van Plinius die de hyacint doet lijken op de amethist.

Van zijn folie of tinctuur.

De folie of tinctuur hiervan kan ofwel van bladgoud zijn of van zilver, passend getint en op de juiste plaats geplaatst om de glans ervan aan te prijzen.

Van zijn vervalsing.

Bedriegers vervalsen het met een soort loodglas; maar dit zal gemakkelijk te zien zijn bij een proef met een echte hyacinth: want het zal zachter en lichter zijn dan het echte juweel. Maar van zo’n lage prijs zijn gewone hyacinten dat maar weinigen zullen proberen dit juweel te vervalsen.

Van zijn namen.

Het wordt in het Hebreeuws Techeleth genoemd als in Exodus 26;36 waar het verschijnt als te hangen voor de deur van de tent en aanbevolen wordt het te maken van de kleur van een hyacint zoals het daar verschijnt door de vertaling van het Hebreeuwse woord Techeleth, Hyacinthinum. In het Latijn Hyacinthus, in het Engels zowel Hyacint als Jacinth, in het Nederlands ein Hyacinth en ein brennender Jacinth, in het Frans Jacinth la belle.

Van zijn soorten.

Albertus Magnus maakt er twee soorten van, een soort die albescere in flavo is of die wit is een geel, de andere soort als aquescere in rubes, die waterig is in een rood.

Boetius spreekt over deze soorten: 1. Er zijn er die vlammen als vuur of die in kleur karmozijnrood of natuurlijk vermiljoen lijken, deze noemen de Franse juweliers Jacinthe la belle. Deze achten ze de best en ze kunnen worden verwezen naar de soorten karbonkels. 2. Zoals bij Stibium (antimoon) met een geelrode kleur. 3. Anderen die op amber lijken zodat ze er nauwelijks van kunnen worden onderscheiden, maar door hun hardheid. Zo een zei Anselmus Boetius dat hij had. Deze zijn van geen grote waarde vanwege de atomen die ze bevatten en de vele kleine lichamen die ze bevatten die hun doorschijnendheid belemmeren. Een van deze zei Cardanus dat hij de gewoonte had om het om zich heen te dragen met de bedoeling hem in slaap te brengen, met welk doel hij zei dat het een beetje verleende, maar niet veel. Dit is door sommigen voor de barnsteen gehouden: maar Boetius zegt dat hij denkt dat deze eerder de Lyncurius van de ouden zijn dan Succinum of amber: want hij zegt dat het nauwelijks geloofwaardig is dat de ouden Succinum tot zo’ n onderwerp zouden nemen bij de verwondingen van de brand vanwege zijn zachtheid voor een edelsteen. 4. Er is een vierde soort die helemaal geen roodheid bevat, die lijkt op witte doorschijnende amber en deze zijn van de minste waarde. Die stenen die Plinius de hyacinth noemde worden in deze dagen als amethisten beschouwd als nu alzo de amethist van de ouden granaten worden genoemd.

Martinus Rulandus maakt er vijf soorten van: 1. Hyacinthus qui in auro rufescit. 2. Hyacinthus aurei coloris. 3 . Hyacinthus ad Electri colorem declinans. 4. Hyacynthus scaber en 5. Hyacinthus- adulterians, factititius, tinctura adhibita.

Van de plaatsen waar ze worden gevonden.

Ze zijn te vinden in Ethiopië, India en Arabië. De Arabieren maken er drie soorten van; als 1. Rubri coloris. 2. Citrini coloris. 3. Antimonii coloris. De ergste soort wordt gevonden in de rivier de Iser die aan de grens van Silezië en Bohemen ligt. De beste en meest voortreffelijke komen uit Kannur, Calcutta en Cambodja.

Van zijn eigenschappen.

Het is koud en droog van aard, zegt Renodeus, in lib.de re Medica. Cardanus zegt in zijn boek de lapidibus pretiosis dat het is begiftigd met de kracht en het vermogen om slaap te verkrijgen, het hart op te vrolijken, plagen te verdrijven, te beveiligen tegen donder en met toenemende rijkdom, eer, en wijsheid, &c gedragen in een ring om de vinger of om de hals als een amulet. De laatste soorten zijn niet van grote waarde.

Van de waardigheden en waarde.

De eerste, tweede en derde van dit soort hyacinten zijn van grote waarde en waardigheid omdat ze van heilig gebruik zijn geweest zoals vermeld in het achtentwintigste hoofdstuk van Exodus en omdat veel dingen door ons zijn ontdekt in heilige schrift, zoals blijkt uit het boek Openbaringen hoofdstuk 9 en hoofdstuk 11. De vierde soort, vanwege de vele atomen en kleine lichamen die ze bevatten, hoewel ze groot genoeg zijn voor beeldhouwkunst en gravure, zijn ze toch van weinig waarde en zullen ze nauwelijks de kosten van ingraven op brengen terwijl de glorie en glans van de andere, samen met het heilige gebruik dat van hen wordt gemaakt ze maken van grote waarde, hoge prijs en veel waard.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/