Vuursteen

Naam, etymologie.

Het gesteente wordt vuursteen genoemd omdat een slag met een stuk vuursteen op een stuk ijzer of pyriet kan resulteren in vonken, waarmee, met de nodige ervaring, een droog, brandbaar materiaal (zoals een plukje los katoen of gedroogd mos, of tondelzwam) aangestoken kan worden. De vonken ontstaan door kleine ijzerdeeltjes die spontaan in de lucht oxideren waarbij veel warmte vrij komt zodat de deeltjes gaan gloeien.

Lapides igniferi of Caerobilim, Cheroboli, Deus perres, Douze perres, Lapides piroboli, Terrebolen, Terrobolo, Turrobolen, terebolem, terroboli, is een steen die vlamt als je ze tegen elkaar slaat.

Uit bestiary.ca

Vuursteen, silicium, Latijn silex, flint (“flinterdun”) of (Engels) chert, fire stones is een gesteente dat vaak in klompen in kalksteen wordt aangetroffen. Vuursteen is een grijze of zwarte, soms geelachtige kiezelsteen met schelpvormige breuk die in de vorm van kleinere of grotere knollen meestal laagsgewijze in het krijt of mergel voorkomt. Wordt het verbrijzeld dan levert het scherpkantige stukken op. In prehistorische tijden (steentijd) maakten mensen zoals de Neanderthalers en de Cro-Magnonmens stenen gebruiksvoorwerpen, zoals schrapers, pijlpunten, bijlen en klingen, bij voorkeur van dit materiaal, later nog in vuursteengeweren. Aan de mate van verfijning van het product en de gebruikte technieken kan vrij nauwkeurig worden geschat hoe oud het voorwerp is. Omdat dergelijke gebruiksvoorwerpen in tegenstelling tot menselijk en dierlijk weefsel, hout en textiel niet vergaan, zijn ze naast al dan niet bewerkte botten en potscherven, vrijwel de enige sporen die we hebben van de prehistorische mens. Vuursteen bestaat uit cryptokristallijn siliciumdioxide en veel (chemisch gebonden) water en is ontstaan uit kiezelschalen van Radiolarien, Diatomeeen en zwammen. Die worden soms nog in de buitenste lagen van de vuursteen in gave toestand gevonden. Niet zelden levert de vuursteen het materiaal voor de verstening van verschillende diervormen, vooral van zeeappels. Ook in België en Nederland kunnen op vele plaatsen vuurstenen werktuigen worden aangetroffen, en plaatsen waar mensen in de steentijd vuurstenen werktuigen maakten. Soms zijn de scherven van een klomp die niet konden worden gebruikt zo dicht bij elkaar blijven liggen dat een flink aantal nog steeds aan elkaar kan worden gepast wat het mogelijk maakt een goed inzicht te krijgen in de methode van de oorspronkelijke bewerking. Daarnaast hebben in recente decennia veel (amateur)archeologen zich bekwaamd in het maken van vuurstenen gebruiksvoorwerpen wat ook veel inzicht in de benodigde vaardigheden en technieken heeft opgeleverd. Vuurstenen voorwerpen kunnen verder verwerings- en gebruikssporen vertonen die meer inzicht geven in de manier waarop ze zijn gebruikt en of ze lang aan het oppervlak hebben gelegen.

De vuursteenmijnen te Spiennes, ten zuidoosten van Bergen in België, zijn meer dan 100 hectare groot. Het is het grootste en oudste complex van vuursteenmijnen in Europa en behoort tot de werelderfgoedlijst van de Unesco.

Tussen Rijckholt en Sint Geertruid in Nederland, bevindt zich in het Savelsbos ook een vuursteenmijn waar tussen 3950 voor Christus en 2650 v.Ch. vuursteen is gedolven. Deze vuurstenen werden gebruikt om wapens en gebruiksvoorwerpen van te maken. Het is het oudste bekende voorbeeld van mijnbouw in Nederland. Zie jaspis.

P. de Beauvais: ‘Op en berg in het Oosten bevinden zich twee stenen waaraan vuur ontspringt en die in Grieks terrebolen heten. De ene is mannelijk en de ander vrouwelijk. Als deze stenen ver van elkaar verwijderd zijn dan ontspringt er geen vuur aan, maar als de vrouwelijke steen toevallig dicht bij de mannelijke komt dan ontspringt aan hen onmiddellijk zo’n groot vuur dat het lijkt alsof alles rondom de berg in brand staat.

Jullie Christen, zonen van God die in dit leven staan, sla acht op dit voorbeeld en verwijder je van de vrouwen zodat door jullie toenadering tot hen de duivel niet op zijn beurt vlam vat en de goede dingen die God in jullie gelegd heeft teniet doet, want het zijn de engelen van de duivel die voortdurend ten strijde trekken tegen de rechtvaardigen; niet alleen tegen de vrome mannen, maar ook tegen kuise vrouwen. De een overwon en de ander werd overwonnen. Eva en Susanna werden verleid, de een overwon en de ander werd overwonnen. Daarom moeten wij ons hart bewaken en de goddelijke geboden in acht nemen want de liefde voor de vrouw, waardoor de zonde begon, vanaf het begin, dat wil zeggen vanaf Adam tot nu toe, brengt verdwazing en verwarring in de harten van de ongehoorzamen.’

Bestiaria.

Uit evans, animal symbolisme in ecclesiastical architecture.

Onder fantastische stenen spelen de zogenaamde terrobuli, beter gezegd pyroboli of vuurstenen, een zeer prominente rol in de christelijke symboliek en kunst. Er wordt gezegd dat ze op een bepaalde berg in het Oosten worden gevonden en dat ze mannelijk en vrouwelijk zijn. Zolang ze ver van elkaar verwijderd zijn, is er geen waarneembare hitte in hen, maar als ze dicht bij elkaar worden gebracht barsten felle vlammen uit en de hele berg wordt in brand gestoken. Dan komt de moralisering die bedoeld is om de deugd van het monnikendom in te prenten. 'Daarom, mannen van God, die een rein leven willen leiden, scheidt u ver van de vrouwen af, opdat het vuur van de lust niet in uw hart wordt ontstoken; want deze vleselijke hartstochten zijn: afgezanten van Satan, gestuurd om niet alleen heilige mannen, maar ook kuise vrouwen aan te vallen.”

Adam, Joseph, Samson, Solomon, Eva en Susanna worden vervolgens aangevoerd als voorbeelden van de listen en hekserij van vrouwen. De terrobuli worden in de kunst meestal voorgesteld als de naakte of schaars gedrapeerde figuren van een man een vrouw, en staan bij elkaar en in vlammen gehuld. Ze komen voor in miniatuurillustraties van middeleeuwse bestiaria.

Boetius; Silex of vuursteen is een zeer harde steensoort, moeilijker dan marmer om te bewerken en ongeschikt voor het bouwen van gebouwen en muren omdat het geen kalk absorbeert; want van buiten is het licht zonder poriën en hoeken. Vuurstenen zijn in verschillende kleuren geverfd, maar van nature donker: want ze worden zwart gevonden, zodat ze afwisselend Lydische steen kunnen leveren met rode, witte, gele, groene, bruine en gemengde kleuren. De verschillen zijn talrijk. Want er zijn er die vloeibaar zijn en die meestal wit en doorschijnend zijn aan de buitenkant, Aristoteles noemt deze Pyrimachus. De Duitsers noemen Flussteinen of Weisserkiesling. De metallurgen gooien er gesmolten metaal overheen zodat het erop blijft drijven en voorkomt dat er te veel gesmolten metaal met de wind wegvliegt. Glazenmakers maken er glazen van en scheikundigen vervaardigen stenen. Sommige zijn volledig transparant en worden door juweliers in de vorm van edelstenen gesneden en verkocht voor Boheemse diamanten. Sommige zijn zo hard dat er vuur uit kan worden geschud: deze worden door de Duitsers Feuersteinen genoemd. Sommige zijn volledig ondoorzichtig, ze worden Belgische Keyen genoemd. Degenen die zachter zijn dan marmer, zijn geen vuurstenen, maar worden eenvoudigweg stenen genoemd. Dat zijn degenen die vóór het plaveien van de straten zijn.[256] Onder de vuurstenen hebben sommigen last van vuur en dat wil zeggen dat ze moeten worden gecalcineerd, maar ze kunnen verandering van zuiverheid ondergaan, sommigen zijn bestand tegen vuur en kunnen onaantastbaar blijven tegen de tijd waaruit vormen worden gemaakt, waarin koper wordt gegoten en mortieren voor het malen van edelstenen. Het is waar dat ik geen beitel gebruik, maar de stenen schuur of maal met een fijn poeder en er met veel arbeid en gedurende lange tijd water aan wordt toegevoegd. De Grieken bouwden harde stenen en vuursteenachtige bakstenen muren: dit soort bouwwerken heette Isodomos en ze lieten geen scalpel toe.

Uit; Lapidary or, the history of pretious stones, bij Thomas Nicols 1652.

Van de Silex of Flint.

De Silex of vuursteen is een steen harder dan het marmer en zeer moeilijk te graveren, uiterlijk is het gewoonlijk grijsachtig zonder hoeken en glad, innerlijk is het stevig verdicht en zonder poriën, voor het grootste deel is het obscuur of zwart van binnen. Deze steen zal heel goed, zegt Boetius, de plaats van de Lapis Lydius of toetssteen zal voorzien.

Zijn namen.

In het Hebreeuws heet het (dat is) Silex vel petra durissima, en als in Deuteronomium 8;15, dat wil zeggen, e rupe petrea, dat is e rupe durissima, vel e rupe ex ipso saxo . En opnieuw Deuteronomium 32; 13, dat wil zeggen de petra rupis. In Latijn Silex en Chalix. In het Duits ein Kyssling of oder Kysselstein en ein Tewerstein, in het Engels de flint of pibble-stone.

Zijn soorten.

Er zijn verschillende soorten van deze steen zegt Boetius, sommige zijn rood, sommige wit, sommige geel, sommige groen, sommige van gemengde kleuren. Rulandus spreekt over drie voornaamste soorten van deze steen die zijn onderverdeeld in vele soorten zoals: 1. Van verschillende gekleurde vuurstenen: 2. Van niet-doorschijnende vuurstenen, 3. Van doorschijnende vuurstenen, De doorschijnende witte of doorschijnende die van dezelfde soort zijn kunnen gesmolten zijn: dit zijn die stenen die Aristoteles Pyrimachos noemt. Degenen die metalen smelten kunnen deze op hun gesmolten metalen gieten zodat ze eroverheen kunnen zwemmen en zo de verdamping van hun metaal belemmeren.

Van de plaats.

De vuurstenen worden gevonden in Neurenberg in Duitsland, in Saksen. I de rivier van Trebisa, in Engeland en inderdaad op alle steenachtige plaatsen bijna overal.

Hun waardigheid, waarde en gebruik.

Voor waardigheid en waarde zijn de doorschijnende en doorschijnende voor hun schoonheid van achting en waarde, deze worden door juweliers gegraveerd en verkocht voor Bohemian Diamonds, kunstmatige mooie stenen zijn door kunstenaars vele malen ingelijst en hiervan kunnen uitstekende glazen worden gemaakt. De vuurstenen zijn totaal ongeschikt om te bouwen omdat ze de kalk niet opzuigen. Ze zijn gewoonlijk nuttig om vuur mee te verkrijgen en dit doen ze heel gemakkelijk vanwege de overvloed aan vonken die ze voortbrengen en die door slaan van hen worden vrijgemaakt. Vaak worden deze stenen verfraaid met personages en vele andere mooie vormen van de natuur in hun vakmanschap die zeer verrukkelijk zijn.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/