Chrysoberil

Naam, etymologie.

Chrysoberyl, Chrysoberil, Grieks chrysos: goud, zo goudkleurige beril. De chrysoberyllon van de ouden is onze tegenwoordige topaas.

Het mineraal chrysoberyl is een beryllium-aluminium-oxide met de chemische formule BeAl₂O₄. Het is een groene halfedelsteen, ook goudgeel, soms bruin met groene en honingbruine accenten. Het heeft een hardheid van 8.5, is een van de hardste mineralen. S. G. 3.7, kristalliseert in meestal platte plaatjes met een veervormige tekening in sectoren. Glasglans, doorzichtig tot doorschijnend, groenachtig geel, van licht tot smaragdgroen. Het bestaat geheel uit berylliumaluminiumoxide. Chrysoberyl-kristallen worden gevormd in magmatische gesteenten. Het wordt meestal in de vorm van platte, afgeronde stenen gevonden in alluviale afzettingen. Het wordt gevonden te Sri Lanka waar de kristallen in grindlagen in zeer verschillende afmetingen voorkomen, Brazilië, N. Amerika, Oeral Madagaskar, Zimbabwe, Rusland, India, Myanmar en Italië.

Alle uit www.alexandrite.net

Het wordt niet veel gebruikt, wel een vorm ervan, alexandriet. Deze steen werd voor het eerst in 1830 in de Oeral bij de Tokowaja rivier gevonden op de verjaardag van Tsaar Alexander II. Omdat rood en groen de nationale kleuren van Rusland zijn werd de steen naar hem genoemd. Die is bij daglicht mooi groen van kleur en bij kaarslicht wordt het rood tot violet, doorzichtig tot ondoorschijnend. Overdag ziet alexandriet eruit als smaragd en ‘s nachts als een robijn of een amethist. Dit verschijnsel noemt men het alexandriet-effect. De steen werd symbool van het leven en van positieve veranderingen. Die wordt vaak verward met chrysoliet zodat het vaak onder een andere naam aangeboden wordt. De belangrijkste afzettingen bevinden zich sinds 1832. Er zijn kristallen gevonden met een grootte van 4 cm. In het Fersman-museum in Moskou bevindt zich een groep alexandriet kristallen (Kotschubej) van 5,38 kg en met een grootte van 25 x 15 cm. Later vond men ook alexandrieten in Brazilië, op Sri Lanka en Madagaskar.

Tot de als edelsteen gezochte variëteiten behoort, behalve de doorzichtige chrysoberil, ook de variëteit die door een groot aantal zeer fijne poriën ondoorzichtig is en na slijping in ronde vormen een fraai lichteffect geeft die daarin bestaan dat bij draaiing van de steen een lichte band zich over of onder de oppervlakte beweegt. Het geeft een zilverachtige witte streep als bij het oog van een kat, kattenoog. Het is de variëteit =cymofaan (Cymophan of Kymophan) van de mineralogen, van kyma: golf, de chrysoberil katoog, de Oosterse, Ceylonse of Indische katoog die (foutief) ook wel opaliserende chrysoliet van de handel genoemd wordt. Het is de reflectie van de bovenste lagen die deze verschijnsels opwekken. Chatoyeren is het genoemd naar het Franse chatoyante; kattenoog, waarbij reflectie optreedt die onder bepaalde lichtinval een lichtende streep geef en vooral als het ‘en cabochon’ of bol geslepen is. En grote uit Sri Lanka weegt 80 karaat met een geelachtig bruine grondkleur en de chatoyerende lichtschijn is zeer scherp begrensd.

Wordt gevonden in Moravië, Rusland, Birma en Sri Lanka, Madagaskar en Brazilië.

Uit; Lapidary or, the history of pretious stones, bij Thomas Nicols 1652.

Van de Oculus Beli, Oculus Cati (kattenoog) en Leucopthalmus.

De Oculus Beli is een half transparante edelsteen waarvan het lichaam wit is en in het middenin zit en verschijnt een zwart, gelijk aan de pupil of het gezichtsvermogen van het oog, dat omsloten is met een iris, zodat het een heel oog lijkt te zijn. Deze steen werd in de oudheid door de Assyriërs opgedragen aan hun God: deze is vanwege zijn zeldzaamheid meer waard dan een Agaat. Leucophthalmos is als het oog van de wolf; het komt van de Griekse woorden van een wolf en van een oog. Soms hebben ze meer ogen, en dan worden ze dienovereenkomstig Triophthalmus genoemd.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/