Dodo

Naam, etymologie.

Didus ineptus (niet geschikt, niet gepast, op zijn plaats, dwaasheid, dus dom) (synoniem Raphus cucullatus)

Dodo, in Duits is het Dronte en in Engels dodo, doudou of dado, het leek op de dodaars vanwege de pluimen op zijn achterste.

Uit fffound.com

Bestiaria.

Historie.

Dodo, dudu, dodaars of de bastaardstruis leefde op Mauritius. Er zijn nu alleen nog maar schedel-, snavel en beenderresten over. Verder zijn er overleveringen van Hollandse zeelui, eind 16^de eeuw, die daar duizenden dodo’s op het eiland gezien hebben. Van een olietekening in het Britse museum en een beeld van Roelant Savery in Berlijn zijn ze bekend.

Het was een onbeholpen vogel, zwaanachtig en behoorlijk groot.

Vasco da Gama vond in 1497 de vogel in zulke geweldige aantallen dat hij dit eiland zwaneneiland noemde.

In 1505 kwam de Portugees Pedro de Mascarenhas voor het eerst op Mauritius. Mauritius dankt zijn naam aan Prins Maurits der Nederlanden. De Mascarenhas, naar wie de eilandengroep werd genoemd, liet bij het aan land gaan wat varkens, kippen en geiten los zodat de zeelui hier later van konden profiteren.

Op de 1^ste mei 1598 verliet een door de “Compagnie van verre” uitgezonden vloot van vier schepen die onder bevel van admiraal Jacob van Neck stonden de rede van Texel om handelsbetrekkingen aan te knopen op Java. Bij het omzeilen van Afrika, door stormen belopen, dwaalden enige schepen waarbij die van de onder-admiraal Wijbrand van Waerwijck naar het eiland Mauritius af. Er werden matrozen naar het eiland gestuurd om water en proviand te halen. Hier vonden de reizigers in grote aantallen een soort van vogels die niet in staat waren te vliegen en een zwaan in grootte overtroffen en wel vijftig pond zwaar waren. Het Hollandse scheepsvolk die de vogel in grote hoeveelheden neersloeg om ze in te zouten noemde ze walgvogel omdat het vlees zo slecht smaakte.

Latere bezoekers van Mauritius vervingen de naam walgvogel voor die van dodaars, een naam die hier te lande ook aan de kleine fuut wordt gegeven wegens het gemis van de lange veren in de staart. Kort daarna kwamen de namen dodo en dronte en nog later de naam Didus ineptus in zwang, het Latijnse ineptia betekent dwaasheid. De naam dodo kan ook komen van het Portugese doudou dat dwaas betekent. Waarschijnlijk is dit een verwijzing naar het lompe en wat stuntelig voorkomen.

In 1618 vond Bontekoe op Bourbon (Reunion) diezelfde vogel die vanwege zijn vetheid nauwelijks kon lopen en zat. Hij gaf hierop een beschrijving en afbeelding. “Alleen de vogel Dodo heeft se (de vleugels) so klein, dat hy sich niet van de aarde kan opheffen (vliegen) Zy sijn met alle met vederen gedekt uitgenomen de geheel jonge (vogels) en de Dodo, die gelijk als met wol bekleed is. De Dodo stond wel bekend als de gekapte Swaan terwijl Herbertus opgaf dat de Portugezen hem Dodo noemden en de Hollanders walgvogel als een die walging of braken opwekt”.

Sindsdien heeft men er geen spoor meer van gevonden. Men gelooft dat ze door zeelui uitgeroeid zijn en dat zal waarschijnlijk wel gebeurd zijn omdat er meer schepen naar Mauritius kwamen om proviand in te slaan.

In 1638 werd een van deze vogels levend in Engeland vertoond. Ruim een tiental jaren vroeger was dit in Nederland gebeurd. Naar deze voorwerpen zijn afbeeldingen gemaakt. De Dronte is een van de (grotendeels zeer onjuist getekende) dieren die voorkomen op de schilderijen van de Nederlandse schilder Roelant Savery die het paradijs voorstellen, 1576-1639.

Ook in verschillende kabinetten als onder andere te ‘s Gravenhage een plaats hebben gevonden. Lang bleef het aanvullen van deze berichten niet bestaan omdat al in 1679 het weerloze dier volkomen uitgeroeid was. In 1755 werd een door motten beschadigd opgestopt exemplaar in het museum te Oxford door de conservator weggeworpen. In 1865 werd uit een moeras in Mauritius een hoeveelheid Dodo beenderen opgegraven die het mogelijk maakte een volledig skelet van deze vogel te geven. De uitdrukking dood als een dodo betekent dan ook helemaal dood.

Uit en.wikipedia.org

In 1613 werd op Le Réunion (Bourbon), een ander Mascarenen eiland, een verwante soort ontdekt. Dat was de kluizenaar of solitair Raphus solitarius of Rodrigues solitaire. Dit is dus een op zichzelf levende vogel. Die zou wat groter en slanker geweest zijn.

Uit www.petermaas.nl

In 1691 werd op Rodiguez, een ander Mascarenen eiland, de witte dodo gevonden Pezophaps solitarius, die dus witte veren had.

Deze twee soorten leefden ook niet lang meer en waren in 1750 al uitgestorven.

Uit het Franse oiseau de nausee (walgvogel) werd dan door slechte vertaling Didus nazarerus en de nazarvogel geschreven die niet bestaan heeft.

De tambalacoque, Sideroxylon grandiflorum, werd ook Dodoboom genoemd die op Mauritius leefde. Die is vrijwel uitgestorven en men denkt dat het komt door het uitsterven van de dodo omdat die het eten en door de maagwand kiemkrachtige zaden zou geven.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/