Zeehond

Uit Buffon.

Naam, etymologie.

Phoca vitulina; kalfje.

Phoca of phokè is het Griekse woord voor rob of zeehond. De mannelijke exemplaren van deze dieren (‘bullen’) voeren in het begin van de paartijd felle gevechten met elkaar.

Zeehond wordt ook wel rob en zeerob genoemd. In midden-Nederlands was het zehont, in midden-Noord Duits Sehunt en is nu Seehund, ook wel Dogge naar het blaffende geluid van het dier, in Engels dog fish en harbor of harbour seal en bij de Fransen veau marin. Het is de canis marinus: zeehond.

Jonge dieren worden ‘huilers’ genoemd. Die werden vaak doodgeslagen om hun vacht en de ouderen vanwege de schade die ze voor het visbedrijf deden.

Vorm.

De zeehond kan slecht over land kruipen, dat komt omdat zijn achter vinnen in het verlengde van zijn lichaam liggen en niet naar voren bewogen kunnen worden. Ze schuifelen met de voorpoten/vinnen.

Zeehonden hebben een korte en ruige vacht in verschillende kleuren van licht tot vrijwel zwart.

Ze zijn honderd vijfennegentig cm lang, de wijfjes een honderd vijftig cm, met een klein staartje van tien cm. Ze wegen tussen 45-130kg.

In het voorjaar komen ze naar de kust, de jongen worden in mei geboren op zandbanken, als de Waddeneilanden. Die banken worden later weer overspoeld zodat de geboorte snel gaat en de jongen moeten direct kunnen zwemmen. Hun zachte vacht zijn ze dan ook kwijt als ze de zee in gaan, ze hebben direct een volwassen vacht. De eerste tijd verblijven ze meestal in zee, de moeder is altijd in de buurt. Na een drie weken houdt het zogen op, ze krijgen tanden en kunnen zelf op jacht gaan.

Ze leven voornamelijk van vis, meest platvis, ook zeeforel en zalm, verder kreeftachtige en de jongen van garnalen.

Spelen.

Als ze zich met elkaar vermaken willen beschrijven ze kringen en springen zo nu en dan met het gehele lichaam boven water uit, ze zitten elkaar na onder allerlei plagerij of spelen ieder voor zich of ze dronken zijn. Ze komen dan soms met de buik boven het water en zwemmen op de rug, draaien en wenden, rollen om en om. Je kan ze dan zo dicht naderen dat je ze met een harpoen kan doden.

Vanwege hun visvangst werden ze uitgeroeid. In 1892 werden er te Londen 130 500 huiden ter handel gebracht. In 1914 werd er al bij de Engelsen een wet aangenomen om ze te beschermen.

Bestiaria.

Shakespeare, ‘1 King Henry VI’, i, 4, 107;

“Pucelle or puzzel, dolphin or dogfish’. ‘Hoe ‘t zij. Pucelle of drel, dolfijn of zeehond”.

Uit Maerlant; ‘Canis marinus dat is mede een van de wonderlijkheid van de zee die wij zeehond noemen. Plinius maakt ons kont dat ze veel vis eten en over hun bassen, ze blazen. Onaanzienlijk zijn ze en vangen al dat leeft dat ze vermogen. Voeten hebben ze voor, maar zijn als een vis gestaard. Breed gesnaveld en een mond wijd en tanden scherp in alle strijd. Zijn vel dat is ruw behaard en is net als andere honden zeer vervaard. Vissen jagen ze in de zee als jachthonden min of meer beesten jagen in het woud en verslinden ze menigvuldig. Al is het dat men ze mag vangen, niet gemakkelijk kan men ze verslaan’.

En: Phoca vitulina (kalf), vergelijk de Franse naam, Maerlant; ‘Eleus, als ik het beschreven zag, is dat men zeekalf heten mag. Ruw is zijn staart, zijn vel is hard en gespikkeld wit en zwart. Men zegt wonder van dit dier dat zijn vel is gelegen, het is zijn manier, als de storm de zee vernieuwt dat bij hem zijn haar opwaarts ruw wordt en in de tijd als de zee slecht is, dan legt het zijn haar neer echt. Hun dracht werpen ze min of meer zoals op het land doet ander vee en vaak twee daartoe en zogen ze als een koe. Ze moeten van twaalf dagen zijn eer ze hen in de zee dragen. Ze zijn kwaad ter dood slaan, tenzij dat men ze op het hoofd slaat. Ze briesen als een kalf, dat is waar, hun slaap is vast en zwaar. Hierom hebben de rechtervinnen macht om te laten slapen, zoals wij het kennen, men legt ze onder zijn hoofd dan die niet goed slapen kan’.

Ook; ‘Koli, spreekt Aristoteles, dat is een wonder in de zee is en op het land is het menigvuldig en daar slaapt het als het hem bevalt, ook werpen ze hun jongen daar, een, twee of drie, dat is waar, en na twaalf dagen en nimmer volgen ze de moeder in de zee en dat is veel op de dag omdat ze aldus wennen mogen. Ze zogen als de koe pleegt, men kan ze niet gemakkelijk doden, zoals men zegt, men slaat ze dood met hamers zwaar en groot en ze gebaren als de stier, vier voeten hebben deze dieren’.

A. Magnus; ‘Foca, een zeehond is een vis die goed genoeg bekend is. Door de Chaldeeën wordt het Daulauber genoemd en door de Grieken Labor, de vis is van verschillende vormen. Als de voering ervan wordt genomen en met wat van zijn hart in wat water wordt gedaan, dan is het zeker dat alle vissen daar tezamen zullen komen. En als je het onder je linker oksel wil dragen zal geen man in staat zijn van je te winnen en je zal een zachtaardige en aangenaam oordeel hebben.’

Je zou menen dat een zeehond een bekend verschijnsel was, de jongen worden nog steeds dood geslagen.

De zeehond is een verschrikkelijk monster en een vijand van alle levende wezens want ze sterven van zijn adem. De zeehond jaagt op de vissen van de zee, net als honden op wilde beesten jagen op het land, alleen kunnen ze niet blaffen maar in plaats van een blaf hebben ze een verschrikkelijke adem. Deze monsters worden met moeite door vissperen gedood. Hun gal zou giftig zijn en als iemand er maar een hoeveelheid van een boon eet, sterft die na een week.

Muzikaal.

Het was al aan de ouden bekend dat de zeehond van muziek en zang houdt, hij luistert ook met belangstelling naar klokgelui en andere luide tonen. Er zijn verhalen dat zeehonden hun koppen boven water staken als matrozen bezig waren met het opwinden van het anker. De kerk te Hoy, op de Orkney eilanden, ligt in de nabijheid van een smalle bocht die dikwijls door zeehonden bezocht wordt. Dit zou zijn vanwege het geluid der klokken. Dikwijls heeft men opgemerkt dat ze bij het luiden van de klokken regelrecht op de kust af zwemmen, hun ogen gericht naar de plek waar het geluid vandaan komt en hier verrukt en verwonderd naar blijven luisteren. Zie meerminnen.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/