Flamingo

Uit www.oiseaux.net

Phoenicopterus roseus. (roze)

Naam, etymologie.

De Griekse naam van de flamingo is op de kleur van de vleugeldekveren gegrond. De bij Aristoteles voorkomende naam ‘phoinikopteros betekent purpervleugel. De Romeinen namen deze naam over en de Fransen werden door dezelfde beweegreden geleid toen zij de vogel flamant rose noemden, (oorspronkelijk flammant) wat in Duits Flamingo, Flaming en Flamant werd en in Engels flamingo.

De Romeinen hielden de tong van de flamingo voor een grote lekkernij, rijke verkwisters lieten vaak gehele schotels vol daarvan opdragen. Keizer Heliogabalus onderhield voortdurend een menigte soldaten die hem deze tongen moesten leveren en zette zijn gasten ook spijzen voor die met de hersenen van deze vogel gevuld waren.

Vorm.

Dit is een vogel met een fraaie en tere rozerode tint. De bovendekveren van de vleugel zijn karmijnrood en de slagpennen zwart. Het oog is geel en de oogkring karmijnrood, de snavel is aan de wortel rozerood en aan de spits zwart. Het mannetje is honderd twintig tot honderd dertig cm, het wijfje hoogstens honderd tien cm lang. De hoogte is honderd zestig tot honderd tachtig cm of meer.

De jongen krijgen het derde jaar de kleur van de volwassenen.

De flamingo vliegt met languit gestrekte hals en poten.

Ze behoren tot de zwerfvogels en komen ook wel eens hier. Meest zie je ze in de Camargue in Z. Frankrijk.

Het geluid is een gansachtig gakkeren, ‘wrronk’.

Bestiaria.

Uit Maerlant, ‘Mennonides, zoals ik het vond, zijn vogels in Egypte land, zoals Isidorus laat verstaan, die de naam hebben ontvangen van Mennon, de heer groot, die wijlen bleef voor Troje dood. Want ze komen gevaren uit Egypte met grote scharen waar Troje stond, zoals men noch zegt waar Mennon begraven ligt. Om de vijf jaren, dit is geen sage, en vliegen dan twee dagen omtrent zijn graf en op de aarde en dan gaan allen hun spel uitvoeren want elk gaat daar de ander verscheuren en strijden dan steeds door zodat er vele dood blijven en dit is van vogels wonder groot’.

Homerus vermeldt dat ze trots zijn, Ilias II 469. In III 8 wordt het optrekken van de legers der Grieken en Trojanen beschreven. Tegenover de zwijgend opgetrokken Grieken worden de Trojanen gesteld die op schreeuwende kraanvogels lijken. De indruk wordt gewekt van ‘veel geschreeuw, weinig wol’. Men zegt dat hij Palamedes vogel genoemd wordt, omdat die in de Trojaanse oorlog de slagorde van de kranen geleerd heeft.

De bioloog Cuvier identificeerde de memnonsvogel met de kemphaan. De geschiedenis van Memnon zou de massale schijngevechten moeten verklaren die deze vogels uitvoeren als baltsritueel.

Mulder; Toen het lijk van koning Memnon werd verbrand, zou hij door zijn moeder Aurora veranderd zijn in een vogel. Uit zijn as vlogen andere vogels op, de memnonides, die ieder jaar uit Ethiopië naar Troje trokken en boven de tombe van Memnon met elkaar vochten. (Zie Ovidius’ Metamorfosen, 13, 600 en 617.) De geschiedenis van Memnon zou de massale schijngevechten moeten verklaren die deze vogels uitvoeren als baltsritueel.

Ze leven altijd groepsgewijs. Deze groepen plaatsen zich altijd in rechte rijen als soldaten, deze rechte linie wordt ook in acht genomen wanneer ze vissen, uitrusten en zelfs als ze vliegen.

Ze marcheren als soldaten in rijen door de moerassen en lagunen en in het ondiepe water aan de oevers van de rivieren. Verliezen ze hierbij de grond, dan zwemmen ze voortreffelijk. Ze doorwoelen de modder om kleine dieren te zoeken en houden de kop dan zo dat de bovensnavel beneden ligt. De snavel is zeer vreemd van vorm, hij is in het midden knievormig naar beneden gebogen, de ondersnavel is het grootst, de bovensnavel past erin. De dikke tong is inwendig met een olieachtig vet gevuld en geldt bij fijnproevers als een bijzondere lekkernij.

Het is een prachtig schouwspel om flamingo’s bij duizendtallen aan de oevers van de door hen bewoonde meren verenigd te zien. ‘Als je ‘s morgens te Cagliari naar de meren kijkt, zou je kunnen menen dat die door een rode dam omgeven of met een groot aantal rode bladen bedekt lijkt te zijn. Nimmer toonde Aurora zich met mooiere kleuren dan die welke de flamingo vleugels versieren. De rozengaarden van Paestum prijkten met geen schitterende gloed. Het is een helder, vurig rozerood, het rood van pas ontloken rozen’.

Soldaten.

Door een of andere oorzaak opgeschrikt stijgt de zwerm omhoog en de aanvankelijk heersende bonte verwarring houdt al gauw op, de levende rozen voegen zich aaneen tot een lange wigvormige vluchtlijn die op kranen lijkt en zich als een vurige streep langs de blauwe hemel beweegt. Langzamerhand strijken ze weer neer wat lijkt op een goed geordend leger. De Singalezen noemen hun flamingo’s Engelse soldatenvogels, bij de Zuid-Amerikanen heten ze ‘soldaten’. A van Humboldt vermeldt dat de inwoners van Angustura kort na de stichting van de stad in zeer grote verslagenheid raakten door een troep reigers en ‘soldatenvogels’ die uit het zuiden kwamen. Ze waanden zich bedreigt door een aanval van de Indianen en herkregen hun kalmte niet eerder dan toen de vogels zich in de lucht verhieven om koers te zetten naar de Orinoco delta.

Broeden.

De flamingo bouwt zijn nest op een opgehoogde plaats in het moeras. Men verhaalt dat hij er de vorm van een kegel aan geeft zodat hij bij het broeden de poten aan beide zijden kan laten afhangen als een ruiter. Anderen beweren dat hij met ingetrokken poten op zijn nest zit als alle andere vogels.

Wachters.

 In het water en op de stranden nemen ze zeer zonderlinge standen aan. Hij staat in het water en als hij gaat slapen op een been. De hals wordt op een zonderlinge wijze ineen gekronkeld, geknoopt, en voor de borst gelegd (zie afbeelding) De kop wordt vervolgens naar de rug gebogen en onder de schouderveren verborgen. Steeds rust het lichaam dan op een poot en de ander wordt schuin achterwaarts gestrekt of gebogen en tegen de buik aangelegd.

Voor de flamingojacht wordt de grootst mogelijke voorzichtigheid geëist. Overdag is het de jager niet mogelijk om zo dicht bij deze vreesachtige dieren te komen dat hij ze treffen kan. Bij het zoeken van voedsel houden steeds verscheidene volwassene de wacht en waarschuwen het hele gezelschap voor naderend gevaar door een scherpe schreeuw.

’s Nachts laten ze zich gemakkelijk verschalken. Nadat de slaapplaats van de vogels is opgespoord begeven de jagers zich ‘s nachts daar voorzichtig heen op een van rietstengels vervaardigd vlot en trachten de schildwacht van de troep te ontdekken. Die houdt de kop omhoog, de andere vogels hebben die onder de veren verborgen. Een visser begeeft zich dan geheel ontkleed te water en tracht, gedekt door een bos rietgras, half boven half onder water zwemmend de waakzame vogel te bereiken. Die wordt gegrepen en dadelijk wordt de kop onder water gehouden en door het omdraaien van de nek gedood, zo ook met de andere wachters. Op die manier zijn de slapende gemakkelijk te vangen.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/