Secretaris

Naam, etymologie.

Sagittarius betekent een boogschutter, dit naar hun trotse gang die op een boogschutter lijkt die op het punt staat een pijl af te schieten.

Uit Martinet.

Sagittarius serpentarius, (slangendoder)

Vorm.

De secretaris is een wat stijve, blauwachtig asgrauwe vogel, een soort kruising tussen een kraanvogel en arend. Engels secretarybird.

Zijn voeten dienen hem alleen tot lopen, hij kan er niets mee pakken en heet daarom in het Frans messager: bode.

Hij is ranke een Afrikaanse vogel. Zijn nek is van een lange vederbos voorzien die hij naar welgevallen kan opzetten waar hij de naam van secretaris aan heeft te danken. De klerken hadden vroeger de gewoonte ganzenverenpennen in hun pruik te steken zodat die er dan even slordig uitzag als de secretarisvogel.

Hij is de voornaamste verdelger van slangen waarom hij in de Kaap wel slangenarend genoemd wordt. Zijn vleugels worden maar zelden tot vliegen gebruikt en zijn voorzien van een beenachtig bekken die, hoewel rond en stomp, toch een vreselijk wapen voor aanval en verdediging is.

Hij vervolgt de slangen al lopend. De aangegrepen slang houdt zich stil en buigt zich naar boven en bedreigt als sissend haar vijand terwijl hij de hals opblaast. Nu ontplooit de vogel een van zijn vleugels en houdt die als een schild voor zich en bedekt zich daarmee geheel. De slang heft zich wat hoger op om een dodelijke beet toe te brengen en dan beweegt de vogel zijn vlerk en slaat toe, springt vooruit, wijkt terug, huppelt naar alle zijden heen, zijn bewegingen zouden komisch zijn als het hier niet een drama gold waarvan het slotstuk de dood van een van de spelers zou zijn. De vogel steekt geregeld zijn vleugelpunt vooruit waarin de slang kan bijten. Die put zijn gif uit tegen de gevoelloze vleugelpennen en intussen geeft de ander hem met de tweede vleugel, als met een knots, krachtige en herhaalde slagen. Bedwelmt door zulke aanvallen krijgt de slang tenslotte de beslissende slag en zinkt ineen. Dan grijpt de vogel de slang met haar snavel en verheft zich in de lucht en laat de slang van hoog te pletter vallen waarna ze het verslindt.

Om die reden wordt de secretaris wel tussen de hoenders geplaatst om die vrij van slangen en ander ongedierte te houden. Ze moet wel geregeld eten hebben anders verdwijnen de hoenders. De vogel loopt met een opmerkelijke snelle loop en zet zich pas laat op de vleugels.

Nest.

De secretaris bouwt een plat nest waarin ze zich zodanig verschanst dat ze tegelijk onzichtbaar en onaantastbaar is. Het wijfje legt drie a vijf roodachtig gespikkelde eieren die zo groot zijn als ganzeneieren. De jongen ontwikkelen zich langzaam en kunnen pas met de vijfde of zesde maand lopen.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/