Wesp
Over Wesp
Hoornaar, vorm, gebruik, soorten, bestiaria, naam, etymologie, verhalen van de ouden, bijzonderheden,
Uit dacorum-premier-pest-control.co.uk
Naam, etymologie.
Vespula; Latijn vespula; vespa; wesp, +. ula; el.
Vespula vulgaris, (gewoon) wesp. In midden-Nederlands was het wespe, in oud-Saksisch Waspa, oud-Engels heeft waesp (nu wasp) in oud-Hoogduits was het Wefsa, in midden-Hoogduits Webse (nu Wespe). Dit woord komt van Germaans wapso en dat van een Indo-Germaanse vorm webh die weefster betekent naar zijn nest die er als een weefsel uitziet. Vergelijk Latijns vespa en Litouws vapsd: paardenvlieg. Frans la guepe.
Er zijn drie soorten, Duitse wesp, Vespula germanica (Duits, Germanië), Middelste wesp Vespula media.
Vorm.
(780) De wespen hebben een slank, bijna niet behaard, geel en zwart getekend lichaam en leven meestal gezellig.
Ook hier zijn er mannetjes, wijfjes en geslachtsloze dieren, de laatste zijn wat kleiner dan de andere, maar wel gevleugeld.
Alleen enkele wijfjes overwinteren hier.
In het najaar verlaten de jonge koninginnen het nest waar ze opgegroeid zijn, paren en zoeken een schuilplaats op. Dan begint ze in laat het voorjaar rond te vliegen om een plaats te zoeken waar ze cellen kan bouwen. Als ze een gaatje heeft gevonden knaagt ze dit uit tot een holte waarin ze haar nest kan bouwen. Ze gebruikt daarvoor fijn geknaagd hout, plantenvezels en vooral graag de schors van essen welke stoffen ze met speeksel vermengt en tot een papierachtige massa verwerkt. Als dit voldoende stevig zit wordt een naar beneden gerichte steel gemaakt. Op het eind hiervan maakt ze een raat van zeshoekige cellen die aan de onderkant open zijn, dan legt ze hier eieren in en bouwt hier een papieren omhulsel omheen met een opening aan de onderkant. De larven worden met zoete vruchten, gekauwde insecten en stukjes vlees gevoed en zijn al na twaalf dagen volwassen. Dan sluit de larve de opening van haar cel met een spinsel en spint een cocon. Hieruit komen werksters, niet volkomen ontwikkelde wijfjes, tevoorschijn die onmiddellijk hun moeder in de bouw van nieuwe cellen en in de verpleging van het tweede en derde broedsel ondersteunen. De koningin blijft op den duur in het nest en wordt door de werksters gevoed.
Het nest wordt daarop steeds groter en bestaat tenslotte uit meerdere lagen van cellen die allen hun opening aan de onderzijde hebben, van vorm zijn het regelmatig zeshoekig die dicht tegen elkaar aan sluiten. De verschillende lagen, raten, zijn door korte zuiltjes aan elkaar verbonden. Soms is het nest onbeschut aan een tak of boom opgehangen, maar meestal in een holte, een holle boom of iets dergelijks.
De wespensteken zijn zeer pijnlijk. Meestal blijft de angel die van een weerhaakje is voorzien in de wond zitten wat de dood van het dier tot gevolg heeft. Het best kan je de angel zo voorzichtig mogelijk uit de wond trekken.
De wespen vallen vaak bijen aan om hun de honing te ontroven, ze zijn zo schadelijk voor de bijenhouder. Ook kunnen ze schade doen door het afknagen van de schors en het knagen aan zoete vruchten.
Vespa crabro. Bij de paardenwesp of hoornaar, de grootste van onze inlandse wespen, kan het nest wel een zestig cm breed worden.
Die wordt algemeen als gevaarlijk gezien, maar is minder agressief dan de gewone wesp
Tegen het eind van de zomer komen er mannetjes en vruchtbare wijfjes.
De vrouwtjes zijn iets groter dan de werksters, de mannetjes hebben langere voelsprieten.
Na de paring gaan de mannetjes spoedig dood. De mannetjes zorgen voornamelijk voor het schoonhouden van het nest.
Het aantal bewoners kan tot meer dan zestienduizend opklimmen.
In oktober heeft plotseling een grote verandering plaats in hun zorgzaam en nijver bestaan. De nog niet volwassen larven worden uit de cellen gesleurd en dood gestoken, de gehele staat lost zich op en weldra blijft er niets anders over dan een twee- of drie van de meest krachtigste wijfjes die zich in het binnenste van het nest verbergen.
Bestiaria.
Shakespeare, ‘Taming of the Shrew’ ii, 1, 210 etc.
“P. Come on, you wasp; i’ faith you are too angry’. ‘Dan zijt ge een wesp, en waarlijk al te fel’.
K. If I be waspish, best beware my sting’. Als ik een wesp ben, ducht mijn angel dan’.
P. My remedy is, then, to pluck it out’. Die doet mij niets, ik ruk hem dadelijk uit’.
K. Ay, if the fool could find it where it lies’. Ja, stumperd als ge wist waar die wel zit’.
L. Who knows not where a wasp does wear his sting?’ Wie weet niet waar een wesp haar angel draagt? Ik vang de wesp en hoe ze ook tegenspartelt, ze raakt haar angel kwijt’.
Uit Maerlant, ‘Vespa, zoals ons Plinius zegt, is een worm die te groeien pleegt van dode paarden, zonder waan, en is naar de bijgedaan van vorm, niet van verf omdat men ze alle geel ziet. Appels eten ze en peren. Zijn angel mag zeer deren. Wespen heten ze in dit land, de vliegen zijn ze vijand en maken raten als de bijen, maar daarvan mag geen goeds van komen’.
Dit is een politiek en vliegend en bijzonder creatuur, het behoort tot een koninklijk geslacht van een zeer ruzie zoekerige rangorde en is zeer snel opvliegend. De driften blijven hen nog lang bij. De afgescheurde kop van een wesp heeft men drie dagen lang zien bijten op al wat de bek aanraakte.
Wespen komen uit bedorven kadavers van ezels, hoewel dit misschien mis is, want iedereen is het erover eens dat de scarabee en bijen ervan komen, ik ben meer van mening dat ze ontspringen uit dode paardenlichamen want het paard is dapper en een oorlogszuchtig dier. Andere kwade soorten komen voort uit bedorven lichamen van krokodillen. Wespen komen uit de verrotting van oude hertenkoppen, ze vliegen soms uit z’n hoofd, soms uit de neusgaten. Ook komen ze voort uit de aarde en rotheid van sommige fruitsoorten.
Dat wespen uit appels voortkomen wordt algemeen geloofd vooral omdat je het hele jaar geen wesp tegenkomt, behalve als er appels zijn en rijp worden. Toch ben ik er zeker van dat geen levend wezen uit zichzelf kan voortkomen zonder de productie van een ander, dat zien we bij onszelf wiens vlees alsmaar veranderd in luizen en bij schapen vanwege hun vele vleesvliegen als ze niet begraven zijn.
De wesp Ichneumons (een sluipwesp) is minder dan de rest, ze doden spinnen en dragen die naar hun nest en bedekken ze met vuil en zitten zo op hen om hun eigen soort te produceren.
Van de wespen, zowel wilde als tamme hebben sommigen geen angel, velen die een angel hebben verliezen die bij de komst van de winter. Ze voeden zich met serpenten en dan zijn de steken dodelijk. Ze zijn zelf een pleister voor hun eigen steken.
De wesp zal niet bij iemand komen die ingesmeerd is met olie en sap van kaasjeskruid.
Spreekwoorden.
Zijn hand in een wespennest steken. =Zich bemoeien met een zaak waar niets dan last van kan komen.
Waar de wesp door vliegt, blijft de mug in hangen, namelijk in een spinnenweb. =Grote heren blijven vaak onaangetast als ze verkeerd gehandeld hebben waar de kleine man wel gepakt wordt.
Hij is als een wesp. ( lastig, druk)
Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/