14 februari

Uit www.cultuurwijs.nl

14 februari, St. Valentijn: (Valentinus van Rome) Latijn valens: ‘sterk, gezond of invloedrijk.’

Valentijn is een martelaar uit de vroege christentijd en gestorven in 270 onder keizer Claudius.

Hij wordt afgebeeld met zwaard, martelaarspalm, boek, haan, als symbool van waakzaamheid, kruisbeeld, gesel en een blind kind. Verder zie je hem in verschillende vormen, in lange Romeinse fibula, als priester met kazuifel en zelfs als bisschop wat mogelijk naar een andere Valentius is, die van Terni die ook op deze dag gevierd wordt als schutspatroon van geliefden.

Uit marksprikbord.wordpress.com

Valentinus van Terni wordt vooral vereerd te Terni, Italië, en daarom wel bisschop van Terni genoemd. Hij is in het begin van de derde eeuw geboren te Rome en werd priester en later bisschop van Terni. Hij zou eens in de winter zijn bovenkleed weg gegeven hebben aan een arme man. ‘s Avonds bracht een mooie jongeling het kleed terug en zei dat hij in ruil voor zijn goedheid van God de gave had gekregen om jicht en epilepsie te genezen. Als verzorger van de grote bloementuin in 't klooster gaf hij aan jonge paartjes een bloem als symbool van trouw en genegenheid. Zij die een bloem ontvingen schenen bijzonder gezegend te zijn. Na zijn dood werd hij aangeroepen door verloofden die zijn zegen afsmeekten over hun verbintenis. Hij stierf als martelaar rond 269 te Rome.

Hij wordt afgebeeld in bisschopskleding met boek, zwaard en palmtak vanwege zijn marteling, ook een haan als symbool van waakzaamheid. Vaak zie je bij hem een man die epileptisch is.

Uit www.cooltv.ch

Valentijnsdag dateert al van voor 1402. Madame Royal, de dochter van Henry IV, bouwde bij Turijn het slot Valentine. Op elk bal ontving iedere dame van haar ridder een bloemenstruik, terwijl zij bij elk toernooi voor rozen zorgde.

Het oude Romeinse feest der Lupercalien is een reinigings- en verzoeningsfeest, een bloemenfeest dat elk jaar op 15 februari gehouden werd, Lupercus, een andere naam voor Pan, viel toevallig samen met de sterfdag van Valentius. Deze christenmartelaar zou in het jaar 362 gekruisigd zijn op de plek waar eens het altaar van de Romeinse god Pan stond en waar de wolvin Romulus en Remus zoogde.

=Bij de Lupercalien gingen jonge priesters vrijwel naakt door de stad om vooral jonge meisjes en vrouwen te slaan met riemen, die aanra­king schreef men reinigende en bevruchtende kracht toe. (zie het verkwikken).

Dit festival, eigenlijk bedoeld ter viering van de reiniging van de vrouwen, liep nog wel eens uit op een ordinair bacchanaal en dat was voor Paus Gelasius (492-496) aanleiding dit festival te verbieden en werd het de feestdag van de H. Valentijn. Het merkwaardige aan dit feest is dat de gelovigen een brandend licht in de hand houden. Vanaf toen werd Valentijnsdag een dag waarop geliefden elkaar berichten stuurden

Er zijn verschillende verhalen en legenden bekend over ‘de heilige Valentijn.’ Een verhaal gaat over een bisschop in Terni ( Valentius van Terni) uit de derde eeuw met de naam Valentijn die in het geheim huwelijken sloot tegen de wil van de Romeinse keizer. Een andere Valentijn (Valentius van Raetia) ter dood zijn veroordeeld, omdat hij christenen hielp ontsnappen uit Romeinse gevangenissen. Onder een van de toegangspoorten van Rome, de Porta del Popolo, ligt een heilige Valentijn begraven. Deze poort werd tot in de tiende eeuw de Valentijnspoort genoemd. In een legende over de heilige Valentijn wordt verteld dat hij stierf op 14 februari 269 omdat hij zich als Romein had bekeerd tot het christendom onder Claudius II Gothicus. De avond voor zijn terechtstelling schreef hij een brief aan de blinde dochter van de cipier met wie hij bevriend was geraakt. Hij ondertekende deze brief met de woorden: ‘van je Valentijn.’ Ze kon onmiddellijk weer zien.

Waarschijnlijk gaan meerdere verhalen rond over dezelfde persoon.

Vroeger verlieten de dienstboden op deze dag hun dienst. Dit en ook de ambtswisseling op deze vrouwendag was wel een van de oorzaken van baldadigheden en verkwistingen. Zo kreeg het woord ‘lichtmis’ de betekenis van losbol.

Waarschijnlijk is dit hetzelfde feest of een vermenging geweest met het vrouwendragen. In latere tijden werd dit feest verdrongen en vervangen door het Valentijn feest.

Volgens een andere versie bewaart Valentijnsdag nog de herinnering aan Freyrs (vrijer) bruidstocht naar Gerda dat eertijds ge­vierd door ommegangen van jongelieden met brandende fakkels in de hand. (Freyer de zonnegod zinkt in de aard-omgordende zee)

Als voortzetting van heidense opvattingen werd Valentijnsdag als voorloper van de lente gezien, de dag waarop de vogels paarden en de geliefden elkaar vonden.

Het is het feest van 't inhalen van de lente. De komst van de leeuweriken, het katkneppelen, het onthoofden van de gans. Het betekent niets anders dan het verdrijven van de in de donkere winternachten heersende maan uit haar rijk van duisternis zodat de zon nieuwe krachten kan ontwikkelen. Elke vogel kiest zich een gevleugelde vriendin om mee te paren, ieder kiest zich en wijfje.

Een zelfde gebruik als de meikoningin is de Valentijnsdag. Tot niet lang geleden heette in Engeland het meipaar Valentin en Valentine. In Engelse streken is het de dag waarop de jonge mensen meenden te raden wie hun aanstaande zou zijn. Dat was de naam die ‘s avonds tevoren door het lot getrokken was, dat wees de persoon aan die gedurende het hele jaar met de naam Valentine bestempeld werd. Die werd met kransen gesierd en met bloemen overlaadden. Openlijke liefdesuitingen waren in de Victoriaanse tijd ongepast Thans is alleen de gewoonte overgebleven om elkaar op Valentijn kleine geschenken en verrassingen te sturen, wel zo discreet en liefst anoniem. De laatste jaren is dit gebruik enigszins in eren hersteld doordat aan mensen die zich het hele jaar verdienstelijk hebben gemaakt bloemen worden gestuurd.

Bij Shakespeare speelt Ophelia op dit gebruik in ‘To be your Valentineӻ

‘op morgen is het Valentijnsdag

Bij de eersten morgenschijn

Kom ik aan uw venster, verheugd

Uw Valentine te zijn.’

Het versje doelt op het eigenaardige volksgeloof dat het eerste meisje dat iemand op die dag ziet zijn vrouw zal worden.

Velten is wel ontleend aan het Duits die we vinden in krachttermen als gans velten, pots velten en Sint Velten! Op de klank af werd de naam in verband gebracht met de vallende ziekte (morbus St. Valentini) Het is onze Sint Felten. Op deze dag kwam menige verloving tot stand. Sommige jongelui voegden zich bij elkaar voor deze dag en het komende jaar. Ze bleven elkaar dan het hele jaar Valentijn en Valentine noemen. Dit was de uitdrukking voor het ‘Sint Felten’ lopen. Een uitdrukking die op de duur de betekenis kreeg van ‘het loopt op niets uit.’ In Warenar laat Hooft de vrek zeggen: ‘Dat hem byget Sint Felten suchen.’ Hier wordt hij genoemd in verband met de vallende ziekte die ook soms Sint Feltens plaag genoemd wordt omdat hij, naast St. Vitus en Hubertus, ook als beschermheilige van zieken die hier aan lijden vereerd wordt. Zo legt Bredero in zijn gedicht Reynier deze minder lieflijke woorden in de mond, Waarachtigh ick segh eer ick de meyt wou loopen na haar gat

Ick wou liever dat sij de fransoysen of sintvelten hadt’, het is een soort verwensing

In Duitsland Vielliebchendag, men zendt elkander geschenken en bij voorkeur in elkaar geknoopte voorwerpen, de liefdesknoop, soms wordt ook een spotprent of ondeugend vers verzonden. De 14^de februari is een dag die graag gekozen wordt voor het aangaan van verlovingen.

Sinds onheuglijke tijden trekken de bewoners tussen Eindhoven en Luiksgestel naar een bron in Westerhoven die in de volksmond 't heilige putje genoemd wordt. Dit naar de legende dat St. Valentijn daar in eigen persoon het geloof verkondigde en er een putje zou hebben gegraven. Al voor de hervorming bouwde men daar bij de put een kapel die jaarlijks door velen werd bezocht. Had men de bedevaart volbracht, dan dronken de verkleumde bedevaartgangers in een plaatselijke herberg de Sint Valentiusborrel uit een gemeenschappelijk glas. Na de hervorming verdween de kapel, maar de put bleef intact. Toch bouwde in 1947 de bevolking van Westerhoven een nieuwe kapel, uit dankbaarheid vanwege de bevrijding. De legende bleef dus bestaan. Waarschijnlijk berust deze legende op het feit dat Ierse zendelingen, die in Rome het graf van Valentius bezocht hebben de verering van Valentius naar onze gebieden brachten.

Zijn bloem is de lentesaffraan, vooral Crocus aureus, die nu volop in bloei staat. In Engeland heet de bloem flower of St. Valentine.

Op St. Valentijnsdag kiezen de jonge meisjes ieder vier of vijf uien en geven ze de naam van bekende en begeerde jonge mannen en leggen ze bij de kachel. De ui die het eerst uitloopt wijst daarmee op de naam van haar toekomstige echtgenoot.

Paeonia corallina, het pioenmanneke, heet wel Sancti Valentinae herba, de blazenstruik, Colutea arborescens, heet wel Valentinspeltsche.

Als je op Valentijnsdag goed naar vogels kijkt kan je ontdekken hoe je toekomstige man eruit zal zien.

Is het een merel, dan wordt het een dominee.

Een roodborst, dat is het iemand die op zee vaart.

Een geelgors of goudvink, is een man met geld.

Een spreeuw, dan wordt een boer haar metgezel.

Een koolmees, dat wordt een vrolijk man.

Een kruisbek, dat wordt een man die ruzie maken kan.

Een duif dat is een heel goedhartig man.

Ziet ze een specht, dan trouwt ze niet.

Uit godzdogz.op.org

14 februari, 7 juli / 9 maart, H. Methodius: Grieks methodos: ‘het naspeuren,’ ook wel list. H. Cyrillus: waarschijnlijk een afleiding van Grieks kurios: heer.

Methodius is in 825 geboren en zijn broer Cyrillus (geboren als Constantijn) in 827 in Thessalonki, het tegenwoordige Saloniki.

Ze trokken naar Bulgarije, Moravi en Bohemen om die te bekeren. Voor hun vertalingen uit het Grieks en Latijn ontwierpen ze het cyrillische alfabet dat gebaseerd is op Griekse alfabet. Daardoor worden ze ook beschouwd als de vaders van de Slavische literatuur. Deze twee broers zijn apostelen van de Slavische landen. Methodius vertaalde de bijbel en Cyrillus ontwikkelde het in Bulgarije gebruikte Glagolitisch alfabet, voorloper van het huidige cyrillisch schrift. Methodius werd na de dood van Cyrillus in 869 tot bisschop van Smirnium gewijd. De laatste stierf in 869 te Rome waar hij als monnik wenste te sterven met een nieuwe naam, Cyrillus, de H. Methodius stierf in 885.

De twee broeders worden altijd samen afgebeeld. Cyrillus als monnik met een kap op het hoofd, een boek en kruisstaf in de hand. Methodius als bisschop soms met schriftrol, kerk of schilderij waarop het Laatste Oordeel staat afgebeeld. Naar de legende was hij hofschilder geweest en had de koning van Bulgarije met dit schilderij bekeerd. Beide dragen ze sandalen.

De Koninklijke Orde van Sint-Cyrillius en Sint-Methodius (Bulgaars:Ӧ#1054;рден Свв. Кирилла и Мефодияө werd in 1905, andere bronnen noemen 1908 of 1909, gesticht. De Bulgaarse republiek schafte deze onderscheiding af maar in 1950 werd het weer ingesteld, maar nu zonder de naam Sint. Het juweel van de koninklijke orde is een leliekruis met lange dunne wit geëmailleerde armen en tussen de armen van het kruis op vlammen gelegde gouden lelies. Op het medaillon zijn de twee orthodoxe heiligen afgebeeld en op de gouden ring daaromheen staat het motto van de orde: ‘Ix oriente lux’ (Latijn: ‘het Oosten licht.’. Het lint van de orde is oranje. De in 1946 verdreven Bulgaarse koning Z.M. Simeon II uit het Huis Saksen-Coburg (Bulgaarse tak) beschouwt de Koninklijke Orde van Sint-Kyrillius en Sint-Methodius als zijn huisorde en noemt zich grootmeester van de orde.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/