29 juni
Over 29 juni
Heiligen van de dag, naamgeving, etymologie, relikwieën, hun werken en plaats, verering, wonderen, sterven, hoe ze afgebeeld worden,
29 juni, St. Pieter en St. Paulus: Latijn paullus: ‘klein, gering.’ Al een Romeinse familienaam bij het geslacht Aemilia. Het de naam van de apostel die hij als Romeins burger had bij zijn verkeer in de Hellenistische wereld. In handelingen verschijnt de naam Paulus voor het eerst bij het bezoek van Paulus en Barnabas aan Cyprus. Daarvoor vinden we de naam Saulus, Hebreeuws Sjaoel: ‘hij om wie is gebeden.’
Paulus was afkomstig uit een streng farizese familie te Tarsus in Cilici, rond 10 v. Chr. Geboren als Saulus. Werd door zijn vader tot rabbi bestemd en daarom al vroeg naar Jeruzalem gezonden waar hij door Gamalil in de theologie onderwezen werd. Daarnaast leerde hij het handwerk van de wevers. Als strenge farizeeër leidde hij de vervolgingen van de nieuwe sekte te Jeruzalem en liet zich, toen de christengemeente zich daar verstrooid had, volmachten geven om in Damascus het vervolgingswerk voort te zetten. Hij was vol haat tegen de christenen. Voor Damascus bewaakte hij de kleren waar Stephanus gestenigd werd.
Voor Damascus kreeg hij een visioen, hij werd van zijn paard gebliksemd en een verschijning van Christus kreeg, waardoor de vroegere vervolger een van de vurigste apostel van de christenen werd en noemde zich sindsdien Paulus. Na een driejarige, door een reis naar Arabië onderbroken oponthoud in Damascus waar hij ճ nacht in een rieten mand van de stadsmuur neergelaten moest worden of men had hem vermoord, begaf hij zich twee weken naar Jeruzalem waar hij Petrus en Jacobus aantrof. Dan kwam hij in Antiochië en ondernam een missiereis die over Cyprus naar de Klein Aziatische provincie Pamphylie voerde. In Antiochië teruggekeerd zag hij de gemeenten verdeeld over de vraag onder welke bedingen men gelovig geworden heidenen in de christelijke gemeenschap op moest nemen. Een daarvoor ondernomen reis naar Jeruzalem voerde rond 50-52 tot het resultaat van de scheiding van het missiegebied, apostelconvent. Gelijk kreeg hij nog een conflict met Petrus over de verhouding tussen Joden en heidenen in het christendom. Dit leidde zelfs tot scheuring met Barnabas in Antiochië.
Was er enige rivaliteit met Petrus? Die was een eenvoudige visser met simpele denkwijze, Paulus kwam uit Tharsie. Een levendige handelsstad en hij had een beweeglijke geest. Hij beheerste de wereldspraak, het Grieks, als Hebreeuws en had een uitstekende opvoeding genoten. En, dat was het verschil, hij sprak met zijn hart. Zijn overstromende liefde, gepaard met een zekere kennis zal hem het middelpunt van de Apostelen geweest zijn en hen zijn wil opdwingen. Paulus haalde op het eerste concilie van de wereldgeschiedenis, aanvankelijk tegen de wil van Petrus, de jonge christelijke kerk uit het enge Joodse denken en opende zo de weg naar de wereldkerk. Op drie grote reizen zorgde hij voor uitbreiding van het christendom. Hij is geen volksheilige geworden. De eenvoudige mens hield van Petrus, Jozef of Antonius meer dan de geestrijke mens die matigheid predikte. Paulus schreef verschillende brieven waarvan er vele in het N. testament staan.
Vervolgens ging hij weer naar de Klein Aziatische provincies, vandaar weer naar Griekenland waar hij vooral in Corinthië een christelijke gemeenschap stichtte. Een derde missiereis voerde hem naar Galatir en Efeze. Hier werd hij na een driejarig oponthoud verdreven, ging via Macedonië naar Corinthië en in 59 naar Jeruzalem. Nauwelijks aangekomen werd hij door de Romeinen bij een volksopstand gevangen genomen en naar Caesara voor verhoor gebracht. Hij had het Romeins burgerrecht, vandaar dat hij naar Rome ging, 61, om terecht te staan inzake de aanklacht die tegen hem geuit waren. Daar bleef hij twee jaar in gevangenschap. Dat volgens zijn berichten.
Hij zou gelijk met Petrus de marteldood gestorven zijn, dezelfde dag en hetzelfde uur, Petrus werd op de Vaticaanse heuvel gekruisigd en hij werd op de Via Ostia onthoofd.
Hij wordt afgebeeld als apostel met een of meer zwaarden, soms met een zuil, kroon of riet, naar de rieten mand in Damascus. Geheel bijzonder is de afbeelding van wolf en lam, dus voor en na zijn bekering. Verder met boek, schriftrol, pen, zijn brieven, duif, goddelijke inspiratie, slang, die hem beet maar niet deerde, drie bronnen aan zijn voeten omdat er drie bronnen ontsprongen zouden zijn op de plaats waar zijn afgehouwen hoofd drie maal de aarde aanraakte. De naam ‘grefontane’ herinnert daar nog aan. Ook zie je wel waar hij de kleren van Stephanus bewaakt of waar hij van zijn paard valt en ook wel waar hij met zijn hand zijn rechteroog bedekt als een verwijzing naar zijn tijdelijke blindheid nadat hij van het paard gevallen was. Patroonheilige van theologen, wevers, touwslagers, wapensmeden en mandenmakker, dat naar zijn redding in een roeten mand. Aangeroepen tegen slangenbeten, hagel en onweer op zee.
De figuur van Paulus kennen we goed door de beschrijvingen van zijn zendingsreizen, handelingen, en door zijn brieven.
Hij zou later bevrijd zijn, maakte nog meerdere reizen, o.a. naar Spanje. Weer teruggekeerd zou hij weer vast gezet zijn onder Nero en daar onthoofd. (zie ook Rom. 15, 24, 28) Met het zwaard zou hij gedood zijn. Dat de legenden beiden op dezelfde dag de marteldood laten ondergaan en de kerk hun beider nagedachtenis op 1 dag viert, is zeker niet zonder reden geschiedt. Het zal mogelijk gedaan zijn om de herinnering uit te wissen aan de gespannen verhouding die eenmaal bestond tussen de conservatieve Petrus en de radicale Paulus, zie Galatiërs 2: 11, in de dagen dat de heiden apostel met zijn opvatting scherp stond tegenover de apostel der Joodse christenen en diens ideeën.
Verschillende R.K. feestdagen zijn aan hem gewijd.
25 januari is de dag van Sint Paulus bekering. 29 juni Petrus en Paulus, 30 juni, feest van Paulus, is later ingesteld om de feesten van beiden enigszins te scheiden. H. Paulus wordt dan meestal op 30 juni gevierd. De naam werd ook minder populair dan die van Petrus, waarschijnlijk doordat ze 1 feestdag moesten delen. De moeilijkheid werd opgelost in de naam Pieter Paul Rubens.
Zie 18 januari voor Sint Petrus. Petrus wordt afgebeeld als een grijsaard met een kaal hoofd en twee sleutels in de linkerhand, een van goud en een van zilver, de linkerhand voert de kromstaf. Als patroon van de vissers is hij meestal anders uitgevoerd, namelijk met de sleutel in de rechter- en een kabeljauw in de linkerhand. Hij is de visser van mensen. In Maastricht heeft hij een boek in de linkerhand, dit naar Matth. 16:19. Vaak zie je de twee belangrijkste apostels samen, Petrus met de sleutels en Paulus met het zwaard.
St. Peters gildebroeders zijn de vissers. Op de dag van die heilige wordt op de Belgische kusten de zee gezegend. In Oostende trekken dan de gildebroeders, verenigingen en gezelschappen met hun vaandels emblemen en heilige zaken, met brandende kaarsen in de hand, door de straten naar de dam in de zee. Daarop is een altaar geplaatst waar de mis wordt gelezen en waarna, onder muziekgeschal en het donderen der kanonnen de zee gezegend wordt. Een menigte vaartuigen begeleidt de boot, waarin de pastoor zit, die de zee zegent met wijwater.
De ‘Princeps Apostolorum’ of de eerste der apostelen wordt ook wel ‘elephas genoemd wat ook rots betekent. Hij en Johannes en Jacobus worden de drie ‘zuilen Apostelen ‘genoemd. Het zgn. primaat of voorrang van Petrus staat in verband met de, in het evangelie van Matth. ingelaste verzen, 17,18 en 10 van hoofdstuk XVI. Bekend is de legende, verbonden aan de oude kapel aan gene zijde der poort van de Via Appia bij Rome, waar de vluchtende apostel zijn Meester ontmoet en op zijn vraag:’Domine quo vadis?’ (Heer waar gaat gij heen?) ten antwoord ontvangen zou hebben: ‘Ik ga naar Rome om mij andermaal te laten kruisigen.’ Spoedig daarna, in 68, zou hij door Nero gekruisigd zijn, volgens sommigen met zijn hoofd omlaag omdat hij zich niet waardig achtte om op dezelfde wijze als Christus te sterven.
Hij wordt verschillend afgebeeld, meestal met de verschillende episodes uit zijn leven, bekering, prediking, dood. Hij verschijnt steeds als een baardige man. Zijn persoonlijke attributen zijn het zwaard, naar zijn doodsoorzaak, een boek, naar de Schrift, Patroon van korvenmakers, arbeiders, ridders, zeilers, wevers, tapijtenwevers. Helper bij bliksem en hagel, krampen en slangenbeten
Peterselie moest op de dag van St. Peter, 29 juni, gezaaid worden. Ook dat de kieming lang duurt brengt men dit met St. Peter in verbinding. De peterselie moet namelijk na het zaaien eerst naar Rome, naar St. Petrus reizen om verlof tot kieming te vragen, met 6 weken is het weer terug. Men dacht dat het zaad langzaam ontkiemde, omdat het zeven maal moest afdalen naar de duivel. Tuinlieden durfden het zelfs niet eens te verplanten wegens het aanbrengen van ongeluk.
G. Gazelle merkt op dat de geloofspredikers van het Christendom St. Pieters beeld gezet hebben op de brokstukken van de verslagen dondergod. Bonifatius velde de Donar eik om van het hout een bedehuis voor St. Petrus te maken. Hoe anders zouden al die Sinte Pieter en Onze Heere vertelsels te verklaren zijn? Eigenaardig is het dat in al die volksverhalen St. Pieter dwaas, boos, onhandig doet, terwijl Onze Heer alles in het reine brengt. In Beieren blijkt het nog duidelijker waar aan Petrus de heerschappij over donder en bliksem wordt toegekend getuige de gewoonte om bij het losbarsten van onweer schertsenderwijs te zeggen: ‘Petrus gooit met de kegels.’
De planten die aan St. Pieter gewijd zijn, de grote madelief, Chrysanthemum leucanthemum, de bolderik, Agrostemma githago, de koekoeksbloem, Melandryum diurnum, een hertshooi, het akker zwartkoren, Melampyrum arvense, de sleutelbloem Primula elatior, de eersten bloeien op zijn dag, de ander naar de sage.
De kruiden: de sleutelbloem, de madelief, Bellis perennis, de maldegeer, Gentiana cruciata, de pauwengerst, Hordeum quadrangulare, het glaskruid, Parietaria officinalis, de duivelsbeet Scabiosa succisa, het balsemkruid Balsamita major, zeevenkel Crithum maritimum, het roodbessige radijsboompje of sneeuwbes Symphoricarpus orbiculata, de koekoeksbloem Lychnis flos-cuculi, St. Peterslelie Lilium croceum, St. Pietersbaard, Anemone alpina, heggenclematis Clematis vitalba, nagelkruid Geum urbanum, die drie planten hebben baardvormige vruchten. St. Pietershout, Equisetum, het maankruid Botrychium lunaria, zijn staf de guldenroede, Solidago virgoaurea, Petrussen zijn vlambloemen Phlox paniculata. Ook de gewone anjer is een St. Pietersbloem in de omstreken van Bologna. St. Pieter verkiest de bloem boven alle anderen. Doch een onbekende monnik wijdt aan die feestdag de hanenkam of ratelaar, Rhinanthus.
Dit feest wordt in Belgi gevierd met dansen en zingen om het vuur. Een overgang van het Sint Jansvuur. De leider van de apostelen wordt aangeroepen tegen onvruchtbaarheid en koorts.
Sint Pieter helder en klaar is een goed iemenjaar. (bijenjaar)
Met Sint Pieter rijpt het koren dag en nacht.
Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/