29 september

Uit idlespeculations-terryprest.blogspot.com

29 september of 4 november, Jesse, (Isai of Jesaja, Hebreeuws ‘heil van Jahweh.’. De naam komt meermalen in het O.T. voor, maar vooral als die van een van de grootste Israëlische profeten. Hij was een boer uit Bethlehem rond de 10^de eeuw voor Christus met twee dochters en zeven zonen. De jongste, David, werd door de profeet Samuël tot koning gezalfd toen koning Saul in ongenade was gevallen. Hij was werkzaam in de tijd van koning Uzzia tot Hizkia. Naast boeteprediker was hij vooral de voorzegger van de komst van de Verlosser (het oudtestamentische boek Jesaja wordt door velen aan drie schrijvers toegeschreven)

De boom van Jesse is de stamboom van Christus, Jesaja 11: 1-3 ‘en er zal een scheut komen uit de stomp van Jesse en een tak zal uit zijn wortels groeien.’ Dat wordt uitgelegd van de komst van de Messias en daarom noemen Matthes en Lucas Isai de stamvader van Jezus en werd de stronk van Isae of de stam van Jesse uitgebeeld als een stamboom die in Isai wortelt en uitloopt in Jezus. In de Latijnse Vulgata Bijbel die in de Middeleeuwen gebruikt werd: ‘at egredietur virga de radice Iesse et flos de radice eius ascendet ‘of een twijg uit de wortel van Jesse, en een bloem zal oprijzen...’ Flos, of floris is Latijn voor bloem. Virga is een ‘groene twijg, roede twijg en komt dichtbij Virgo of Virgin of Maagd wat ongetwijfeld de naam beïnvloed heeft. Dus Jezus is de Virga Jesse of 'scheut van Jesse.' Lucas 3 begint met Jezus historie, van zijn vader Jozef tot Adam. Matthes begint met zijn afstamming van Abraham. De patriarch Jesse werd dikwijls door de schilders en beeldhouwers afgebeeld als liggende op de grond en slapende. Uit zijn borst en soms uit zijn mond of schedel spruit een stevige stam die zich meer en meer vertakt naarmate hij hoger stijgt. Elke twijg draagt een van de voorvaderen van Jezus. De hoogste top vertoont de ontloken bloem die Maria met het kindeke tot troon versterkt. De Gentse schilder Geeraard Horebout, 15^de eeuw, heeft zo’n schilderij gemaakt. Te Llawrhayadr, een dorp in het prinsdom Wallis, ziet men in de kerk een kleurenraam dat van de abdij Basingwerk komt. Patriarch Jesse ligt op de rug en uit zijn lende ontspringt de Boom met Davids nalatenschap en bovenaan prijkt de Zaligmaker.

Te Hasselt is een kapel waar een Lievrouwe beeld berust dat de naam van Virga Jesse draagt. Er bestaat een genootschap en alle leden dragen tijdens de processie een roede in de rechterhand. Alle zeven jaar wordt het wonderbeeld in de ommegang rondgedragen en ook alle zeven jaar wordt erwtensoep met stukjes spek uitgedeeld. Dat gebeurt tijdens de octaaf van O. L. Vrouw Hemelvaart. Een overgrote ketel soep wordt met beiaardspel naar de kapel van O. L. Vrouw van Virga Jesse: twijg van Jesse, gedragen. De vier leden van het genootschap houden een grote pollepel in de hand, begeleiden de ketel en in sommige huizen wordt de eresoep aangeboden. Aan de ingang van de kapel zet men de ketel neer en de soep wordt aan het volk uitgedeeld. Het stamt waarschijnlijk van een gebruik van soep wat gedurende een hongersnood werd gedaan.

Isai wordt als oude man afgebeeld met een lange baard. Uit zijn borst ontspringt een boom die zich vertakt en aan de top zit Maria met het kind Jezus.

Uit www.straphaeloil.com

29 september, Rafael: genezer onder God.
Rafael staat voor de genezing in de mens. Hij gaat in op elke vraag om genezing.

Gedurende het verhaal van Tobit en Tobias treedt de aartsengel Rafael op in vermomming, als mens. Tobit en Tobias weten niet dat de man die zij kennen als Azarias eigenlijk de engel Rafael is (Tobit 5, 5): ‘Tobias ging iemand zoeken en hij vond Rafael; dit was een engel, maar Tobias wist dat niet. Wanneer Tobias zijn toekomstige reisgezel aan Tobit voorstelt, noemt Rafael zich Azarias (Tobit 5, 12-13): ‘Daarop zei Tobit: ‘ik zou toch graag weten, broeder, tot welke familie u hoort en hoe u heet.’ Toen zei hij: ‘ik ben Azarias, de zoon van de grote Ananias, een volksgenoot.’ Pas aan het eind van het avontuur, wanneer Tobias weer thuis is en Azarias de helft van zijn bezittingen heeft aangeboden als dank voor diens hulp, maakt Azarias bekend wie hij eigenlijk is (Tobit 12, 15): ‘Ik ben Rafael, een van de zeven heilige engelen die de gebeden van de heilige opdragen en toegang hebben tot voor de heerlijke troon van de Heilige.’

Rafael beveelt hem de vis te vangen en de lever, gal en de maag eruit te halen. Daarmee verdrijft Rafael de demon Asmodeus, kwelduivel van Sara, een ver familielid van Tobias, en geneest hij de oude Tobit van zijn blindheid.

Meestal wordt Azarias - Rafael afgebeeld als een engel met vleugels. Ook vaak als pelgrim met vleugels en dan blootsvoets, pelgrimsstaf in de hand met daaraan een kalebas, vaak vergezeld van een hond en een jongen (Tobias) die de vis in de hand houdt.

Patroon van reizigers, emigranten en spoorwegpersoneel, als pelgrim, als genezer ook van verplegers en apothekers.

Uit 03varvara.wordpress.com

29 september, Gabriel, Feest 18 en 24 (voorheen: op de vooravond van het feest van Maria Boodschap!) en 26 maart (oosterse kerk: feest van de samenkomst der engelen rond Gabriël en 11 juni (verschijning Gabriël op berg Athos) en 29 september (met Michael, Rafael en alle andere aartsengelen).

Gabriël is een van de aartsengelen, die in de Joodse traditie met name worden genoemd. Naast hem kennen wij nog Michael en Rafael. In het Oude Testament horen we voor het eerst van Gabriël in de profetieën van Daniël: 8,16 en 9,21. De eerste keer wordt hij opgeroepen om aan Daniël een hemels visioen uit te leggen; de tweede keer komt hij naar Daniël toevliegen om hem een bericht uit de hemel te brengen. Buiten de Heilige Schrift horen we ook van hem in het Eerste Boek Henoch.

Gabriël is het meest bekend geworden door de rol die hij speelt in het Nieuwe Testament. Hij kondigt de geboorte aan van Johannes de Doper, wanneer diens toekomstige vader, de priester Zacharias, dienst doet in de tempel. Hij verschijnt hem naast het altaar; en als Zacharias hem iets tegenwerpt, wordt hem door de engel het zwijgen opgelegd totdat het kind Johannes geboren zal zijn. Vervolgens verschijnt de engel Gabriël aan Maria om haar aan te kondigen dat zij de moeder van Gods Zoon zal worden. Ook zij plaatst een tegenwerping, maar dat stelt de engel juist in staat grote beloften over het komende kind uit te spreken..

De volgelingen van Mohammed zijn ervan overtuigd, dat het de engel Gabriël was die hem in de eenzaamheid de Koran heeft gedicteerd. Dat moet ongeveer tussen 610 en 630 geweest zijn.

Feest 11 juni (oosterse kerk). In de tijd van patriarch Nicolaas Chrysoverges (984-996) zat een monnik ‘s nachts in zijn cel de getijden te bidden van de Heilige Maagd. Hij woonde in het toenmalige Pantocrator klooster; tegenwoordig heet het naar de icoon die rond deze gebeurtenis werd vervaardigd. Hij was alleen, want zijn overste had iets te doen in Karyes. Juist was hij met zijn gezang aangekomen bij de woorden ‘eerbiedwaardiger dan de engelen...լ toen er plotseling een man in de kerk verscheen, die een volkomen onbekende hymne begon te zingen; hij begon met de woorden ‘het is passend...’De monnik was diep getroffen, zowel door de woorden als door het hemelse gezang.

Toen wendde de vreemdeling zich tot de monnik: ‘dat zingen we bij ons altijd zo.’ De monnik wilde het graag vastleggen en bracht een marmeren schrijftabletje tevoorschijn; de gast schreef erop met zijn vinger alsof hij op was schreef in plaats van steen. Daarna was hij verdwenen. Het was de aartsengel Gabriël. Het tabletje werd naar Constantinopel overgebracht met als gevolg dat de hymne tot op de huidige dag nog steeds in de oosterse liturgie wordt gezongen:

‘Het is passend U te zegenen;

U bracht God voort,

altijd gezegende en aller zuiverste Moeder van God.

Eerbiedwaardiger dan de cherubijnen

zelfs de serafijnen zijn in heerlijkheid niet met U te vergelijken.

Ongerept bracht U Gods Woord ter wereld,

U bent waarlijk de Moeder van God.

Wij brengen U lof.’

Er werd een icoon vervaardigd naar deze hymne. Het Pantokrator klooster werd omgedoopt tot Klooster van de 'het-is-passend-icoon.'

Hij wordt afgebeeld met scepter en globe; kruis; leliestengel; olijf- en palmtak (in hoge Middeleeuwen en renaissance vooral bij Annunciatie); schriftrol; soms met een wierookvat; zwaard; duif (Heilige Geest); staand op bankje (in Byzantijnse voorstelling, teken van waardigheid).

In de kunst is de Boodschap van de aartsengel Gabriël aan Maria ontelbare malen afgebeeld; het meest in het tijdperk van de Renaissance, toen de gelovigen juist bijzonder geïnteresseerd waren in de grootheid van de mens, en dus eens te meer in de bijzondere grootheid van de menswording van God in Jezus. Ook op oosterse iconen wordt dit feest graag afgebeeld.

Heel vaak komt de engel, herkenbaar aan zijn vleugels, van links op Maria af, met vooruitgestoken vinger of hand; Maria bevindt zich meestal rechts op de afbeelding; zij schrikt op uit haar gebed dikwijls met een (gebeden)boek in haar nabijheid; zij wendt zich op de nadering van de engel enigszins af. Ergens op de afbeelding is haast altijd een lelie te vinden, symbool van het feit, dat Maria maagd blijft terwijl zij van de Heilige Geest een kind ontvangt in haar schoot.

Op Middeleeuwse afbeeldingen is God de Vader in de hemel ook te zien, en soms ook de Heilige Geest, voorgesteld als een duif, die van God naar Maria vliegt; een enkele keer bevindt zich in de baan van God naar Maria ook een klein bloot Jezuspoppetje compleet met een kruisje over zijn schouder... Hij duikt a.h.w. Maria in! Op zulke afbeeldingen wordt het mysterie wel erg kneuterig in beeld gebracht; anderzijds is dat een aanwijzing hoe vertrouwd men zich voelde bij (de dingen van) God. Wanneer op zo'n voorstelling van 'Maria Boodschap' (ook wel 'annonciatieof annunciatie' genoemd) ergens een doek bevindt die ogenschijnlijk zomaar is opgehangen, dan is die symbool voor het menselijk lichaam waarmee God zich in Jezus bekleedt...!

Gabriël is patroon van de post, telegraaf- en telefoondienst; sinds 1951 ook van persagentschappen, nieuwsdiensten, radio- en televisiemedewerkers; van boodschappers, brievendragers, postboden en krantenbezorgers; daarnaast ook van postzegelverzamelaars; hij wordt ook aangeroepen bij kinderloze huwelijken.

29 september, Wijding van de Basiliek van de H. Aartsengel St. Michael (Sint-Michiel): Hebreeuws ԗie is als God?ՠDe naam van een van de 7 aartsengelen genoemd in het boek Danil 10:13, 21 en wordt beschreven als de voornaamste der vorsten en de beschermer van het vrome Israël, ook een persoonsnaam in Numeri 13. Verder in het N.T. in een brief van Judas vers 9 waar hij met de satan strijdt om het lichaam van Mozes. Een uitleg is dat door de overwinning van Jezus op de dood, het kwaad niet langer de baas is in de wereld, maar wel op aarde blijft bestaan als vijand van al degenen die Gods wil niet opvolgen. Verder in Openbaringen van Johannes, 12:7-12 ԥn er kwam oorlog in de hemel; En er kwam oorlog in de hemel; Michal en zijn engelen hadden oorlog te voeren tegen de draak; ook de draak en zijn engelen voerden oorlog, maar hij kon geen stand houden, en hun plaats werd in de hemel niet meer gevonden.Hij is de aanvoerder der engelen, de overwinnaar van boze machten, beschermheer van de Christenen. In het latere volksgeloof is hij de begeleider van de zielen die gestorven zijn op hun weg naar de hemel. De bekende spiritual Michael, row the boat ashore, Alleluia! gaat over die reis van de gestorven zielen. Paus Gregorius I wijdde aan hem de Engelenburcht te Rome. Dat was omdat de aartsengel tijdens een pestepidemie aan de paus verschenen was, vliegend in de lucht terwijl hij zijn vlammend zwaard in de schede stak. De Franse orde van de Heilige Michal, de Britse orde van Sint Michal en de Beierse huisridderorde van de Heilige Michal hebben er hun naam van.

Hij is patroon van de wapendragers, en vanwege zijn weegschaal ook die van de bakkers, de weegmeesters en de apothekers en verder van de ambulanciers, de artiesten, de bankiers, de stervenden, de kruideniers, de paramedici, de zieken, de armen, de zwaardsmeden, de ruiters, de soldaten, de politiemannen, de hoedenmakers, de blik- en tingieters, de wagenmakers, de radiomechanici, de snijders, de glazenmakers en de schilders. Patroonheilige van vele plaatsen en wordt aanroepen voor een goede dood en tegen bliksem en donder. Hij wordt dan ook afgebeeld als Romeins veldheer met borstkuras en korte tunica of als ridder in wapenuitrusting. Hij houdt een schild, zwaard of lans vast en soms een weegschaal waarmee hij de zielen tijdens het Laatste Oordeel het gewicht bepaalt. Ook een banier of kruisvaan komen voor en ketens waarmee hij Satan vastlegt. Vanwege zijn vlammend zwaard waarmee hij in 590 op het kasteel van keizer Hadrianus verschenen is, nu Castel sant Angelo, wordt hij aangeroepen tegen bliksem en onweer.

De Amerikaanse vorm van Michal is Mickey.

Hij wordt gevierd op deze dag en 8 mei, dat ter herinnering aan het verschijnen van de engel op de berg Gargano waar hij in 493 gezien zou zijn.

Michal en zijn engelen hadden oorlog te voeren tegen de draak, ook de draak en zijn engelen voerde oorlog, (zie Vondels Lucifer) Het Griekse woord drakoon, waarvan ons woord draak is afgeleid, betekent oorspronkelijk slang. Ten gevolge van deze gedaanteverwisseling kon bijvoorbeeld ook de paradijsslang als een gevleugelde draak worden afgebeeld zoals op de omstreeks in het jaar 1015 vervaardigde bronzen deur van de dom te Hildesheim.

Zijn bakermat hebben we te zoeken in Perzië waar zijn beeld voorkomt in Vohu Mano, de voornaamste van de zes Amesha Spenta's die met Ahura Mazda zelf de zeven aartsengelen vormen. Dit bleef niet zonder gevolgen op het engelengeloof der Joden van wie op hun beurt de christenen veel van hun voorstelling overnamen. Zo vinden we in beide geschriften de Vohu Mano onder de naam Michael terug. Zie het laatste boek der Bijbel waar hij strijdt tegen het monster dat duivel heet.

Hij werd als drakendoder door de christenen van Egypte beschreven waar hij de vervanger is van Horus. De voormalige tempel van Cleopatra in Alexandrië werd door bisschop Alexander al met een groot Michaelbeeld verrijkt. Dat in Colosse veel wonderen in zijn naam werden verricht, dat Constantijn de Grote een Michaelistempel in Constantinopel oprichtte, dat van de ԧrote geleider van de zielen naar het paradijs, 'overal afbeeldingen worden gevonden in steen, munten en dergelijke uit oude graven.

Al in de aanvang van de vierde eeuw moet er te Keulen een kerk aan hen gewijd zijn geweest. Tal van plaatsen en bedehuizen dragen de naam van deze heilige die van lieverlede gemetamorfoseerd werd tot krijgsheld, vele gebruiken van de Wodanskultuur gingen op hem over, het engelengewaad legde hij af en verwisselde het met de ridderuitrusting. Zie verder St. Joris. Hij was al vroeg bekend en is waarschijnlijk onder Karel de Grote in Duitsland gekomen.

In de beeldende kunst werd Michal in de Byzantijnse tijd afgebeeld gekleed in een chlamys van het keizerlijk hof. Dat is een bovenmantel gemaakt van een vierkante wollen lap die op de rechter schouder door een sierspeld bijeen wordt gehouden. In de hand draagt hij dan een lange staf waaraan een wimpel is bevestigd met in de Griekse taal de woorden; 'heilig, heilig, heilig,' uit het boek Jesaja 6:3. In het Westen draagt hij meestal een tuniek of is hij als ridder gekleed met zwaard en hellebaard.Michal wordt vaak afgebeeld als een gevleugelde ridder in een glanzende uitrusting met een vlammend zwaard die op de overwonnen draak, de duivel, staat. Hij is daarom ook patroon van de R.K. Kerk. Ook de beschermheilige van Duitsland. De bijzondere verhouding tot het Duitse volk wordt voor het eerst vermeld bij Widukind in zijn beschrijving van de slagen tegen de Hongaren in 933 en 955 toen zijn afbeelding op de veldtekens voorkwam. Reeds in het oosten werd St. Michal vooral op de bergen vereerd en doordat misschien hetzelfde in Duitsland in zwang kwam ter vervanging van heidense geesten werd hij vaak patroon van burchtkapellen. Hij is recordhouder als schutspatroon van meer dan 30 ambachten en handwerken, daarbij komt dan nog dat hij helpt tegen het hemelvuur, de kerkhoven bewaakt en stervenden bijstaat.

De Michael die de draak doorsteekt zie je op vele plaatsen afgebeeld. In Brussel staat hij bij de toren van het stadhuis en is daar 5m hoog. In Zwolle staat hij voor de ingang van de Hervormde kerk en ook aan de Grote Markt, bij de Katholieke kerk aan de Roggestraat. Ook prijkt een beeld van de gevleugelde drakendoder op een van de zuilen van een monumentaal hek die de begraafplaats aan de Bredase weg te Tilburg omgeeft. In Amsterdam bij de gevel van een huis een de Herengracht bij de Utrechtse straat. In Augsburg wordt het feest van St. Michael gevierd op de 29^ste september. Als de klok van Perlach een heel uur aanwijst komt een houten poppetje tevoorschijn die de aartsengel voorstelt. Bij elke klokslag steekt de drakendoder den duivel zijn lans in het lichaam.

In het Gemeentewapen en in het kerkzegel van Harlingen staat het beeld van de engel Michael terwijl die de draak doorboort. Hij heeft hier ook een weegschaal in de hand omdat het goed en het kwaad na hun dood wordt gewogen om te zien of ze beloond dan bestraft moeten worden, de duivel drukte de ene schaal naar beneden en Michael duwt de ander omhoog.

Michielsgestel voert ook Michael in zijn wapen. Men geloofde in die tijd werkelijk aan draken. Gessner beschreef het als een bestaand dier.

Hij wordt wel eens verward met St. Joris. Michael heeft meestal vleugels en wordt met een weegschaal afgebeeld. St. Joris is op een paard met een maagd.

Om zich te beveiligen tegen de boosaardigheden van de duivel, volgens een Normandische sage, koos de H. Michal een woning op de naar hem genoemde berg die als het ware opduikt uit de zee, de Mont Saint Michel, ten zuiden van Cherbourg. De duivel huisde in een eenvoudige hut bij de kust waar hij prachtige akkers bezat. De heilige begint zich daarboven op een gegeven moment te vervelen en bedenkt een overeenkomst met zijn buurman, satan. Hij stelt hem voor dat hij, Michael, zorg zal dragen voor zijn akkers en dat ze in de oogst alles samen zullen delen. De ander, lui als hij is, neemt het aan. ‘Kies slechts welke gedeelte van de oogst dat je wil hebben’ spreekt de heilige, dat boven of dat onder de grond groeit.’ ‘Dan neem ik mijn deel, het eerstgenoemde,’ en denkt dat hij een goede zet heeft gedaan. Maar zie, er groeiden alleen wortels, uien en andere veldvruchten waarvan het blad geen waarde heeft. Volgens afspraak werd in de tijd van de oogst het bovenste aan de duivel toegewezen. Toen die daarop de overeenkomst verbreken wilde werd door zijn buurman het voorstel gedaan om dan het volgende jaar onderste deel te nemen. Al gauw bleek dat er nu alleen maar graan groeide, erwten en dergelijke Hij kreeg dus weer niets en ging zelf maar weer aan de arbeid. De heilige bezag dit vanuit zijn toren en zo’n op een middel om het land in de hand te krijgen. Hij nodigde de duivel uit te eten. Die liet zich niet onbetuigd aan spijs en drank, zo zelfs dat hij zich onwel begon te voelen. Toen joeg zijn gastheer hem van tafel, greep een stok en gaf hem tot besluit een schop in de rug zodat hij als een bal door het luchtruim vloog en terecht kwam bij de stad Mortain. Dit op zo'n onzachte wijze dat zijn horens en klauwen in de rots drongen waarvan de sporen nog niet uitgewist zijn.

Omdat hij toch altijd verloor besloot hij de streek te verlaten en liet aan zijn overwinnaar zijn akkers na.

De herfsttijloos heet wel Michielsblume of -wurz, Colchicum autumnale, die nu ongeveer bloeit.

De zinnebeeldige bloem van de dag is Aster tradescanti. Het is de Michaelmas daisy.

Onze allerheiligenbloem heet in België Sintewilpersblumkes naar Willibrord die zijn feestdag heeft op 7 nov., Sinteketriensblomme naar St. Catharina, feestdag op 25 nov., de Duitse Christusblume,

De St. Michielspeer is een goede braadpeer die nu rijp is, in Frans doyenne St. Michel.

De tarwe werd door de Aartsengel Michael geschonken. Ze had eerst de grootte van een struisei. Maar de mens werd aldra goddeloos, ze werd klein als een duivenei. De mens werd niet beter, ze werd zo klein als een hazelnoot. Ten tijde van Jozef was ze zo groot als een erwt. Nu is ze nog kleiner geworden. Blijft de mens boos, zij zal nietig worden en verdwijnen.

Weerspreuken.

Het eind van de zomer, het begin van de voorwinter. Een kritische dag in de volksweerkunde.

Bekend is wel de Michielszomer.

Als de eikelen vallen voor Sinte Michiel, dan snijdt de winter door lijf en ziel.

Met Sint Michiel verdwijnt de hitte. Ook:

Sinte Michiel brengt de winter onder zijn kiel.

Sint Michiel steekt het licht aan, Maria Boodschap blaast het uit. =De dagen zijn reeds zoveel gekort dat er 's avonds bij het eten licht moet branden.

Sinte Michiel verbiedt linnen broek en hennepen kiel. Het begint reeds koud te worden.

Sinte Michiel verbiedt de witte broek en blauwe kiel. Ook:

Sint Michiel schuwt de strooien hoed en ook de blauwe kiel.

Trekt voor Michiel de vogel niet, geen winter is nog in 't verschiet.

Zonder onweer, Michielsregen zachte winter, goede zegen.

Sint Michielszomer, zo genoemd omdat de dagen rond deze tijd gewoonlijk mooi zijn.

In Duitsland: ‘Donnert der Michl

Viel Arbeit fur den Sighl.’

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/