26 december

Uit www.awesome-art.biz

26 december, St. Stephanus (Stefaan, Etienne) : Grieks stephanos: ‘krans,’ vooral als prijs van de overwinnaar in wedstrijden, vgl. 1 Corint. 9:25. Een 25 heiligen zijn er van deze naam.

Nadat de H. Geest over de apostelen nedergedaald was groeide het aantal der christenen steeds aan. De Apostelen oefende alle priesterlijke en bisschoppelijke functies uit. Daartoe behoorde ook de armenverzorging, men wilde niet dat de onbemiddelde broeders van de gemeente nood leden. Velen gaven van hun vermogen meer dan eigenlijk goed voor ze was. De Apostelen moesten voor een rechtvaardige verdeling zorgen. Deze opgave nam een groot deel van hun tijd in beslag en ze besloten die verantwoordelijkheid in andere handen te leggen. Ze riepen de jonge mannen tezamen en legden hun het probleem voor. Die kozen 7 mannen die hun vertrouwen hadden. Een van hen was Stephanus, het is de naam van een der zeven diakenen te Jeruzalem, vermeld in Handelingen 6 en 7. Hij was gezegend met goede spraak en vol van geloofskracht. Toen hij met zijn tegenstanders in twistgesprek belandde konden de Schriftgeleerden niet tegen hem op. In een nederlaag ten onder gaan wilden ze niet en besloten met een valse aanklacht het volk tegen hem op te zetten: ‘we hebben gehoord, dat hij God en Mozes belasterd heeft.’ De menigte sleepte hem voor de Hoge Raad en klaagde hem aan: 'We hebben gehoord hoe hij over de tempel spreekt en gezegd heeft: ‘Jezus, de Nazarener zal deze plaats vernietigen en de overleveringen die Mozes ons gebracht heeft.’

Hij is als eerste martelaar om zijn geloof gestenigd. Hij behoorde waarschijnlijk tot de Joden die in de diaspora leefden en sterk onder de invloed van de Hellenistische beschaving stonden, vandaar zijn Griekse naam. Zoals bekend is speelde Saulus, de latere apostel Paulus, een passieve rol bij deze steniging waarbij Stephanus het latere ook door verscheidene martelaren uitgesproken gebed voor zijn vijanden tot God richtte: ‘Heer, reken hun deze zonde niet toe!’ Hand. 7:60. (In het Oosten op 27 december zijn feestdag)

Hij is de eerste martelaar omstreeks 33 - 35. Zijn feest was er eerder dan Kerstmis, ook die van de Onnozele kinderen en de H. Johannes. Ze hebben dus oorspronkelijk geen verband met Kerstmis.

Zijn relikwieën werden op een bijzondere manier ontdekt, enige eeuwen na zijn marteldood. In 415 werd een zekere heilige priester op een nacht gewekt door een eerbiedwaardige man die aan hem in het wit gekleed verscheen. Hij noemde hem bij zijn naam en vroeg hem naar Jeruzalem te gaan en de bisschop te vertellen dat hij de tombes opent waarin de resten van verschillende dienaren van God lagen met die van zijn eigen. Lucian vroeg hem wie er tegen hem sprak, ‘ik ben Gamaliel,’ zei de figuur, ‘diegene die Paulus de apostel instrueerde in de wet’. Hij vertelde de priester dat het lichaam van St. Stephanus, die ter dood gestenigd was door de Joden, bij de Noordelijke poort gevonden zou worden. Zijn lichaam is daar dag en nacht bloot gesteld, zei hij, zonder aangeraakt te worden, maar hij had de getrouwen aangespoord om het ‘s nachts veilig weg te brengen naar zijn huis op het land. Het lichaam van Nicodemus die Jezus ‘s nachts met anderen zocht zou ook gevonden worden. Lucian was bang dat hij als een bedrieger bekend zou worden als hij deze dingen bekend maakte, begaf zich tot gebed en vroeg of het een boodschap van God was en dat die het aan hem een tweede bekend zou maken. Enige dagen later verscheen Gamaliel weer aan hem en commandeerde te gehoorzamen, toch wachtte hij tot de derde keer, dan bang dat hij gestraft zou worden vanwege zijn lange aarzelen legde hij de hele zaak aan de bisschop voor die hem vroeg te gaan en de relikwieën te zoeken. De lichamen werden gevonden te Kafr Gamala, hoewel niet onmiddellijk, ze lagen in drie kisten die ingegraveerd waren met Griekse karakters waarin de namen stonden van Stephanus, Nicodemus en Abibas. De bisschop rende ernaartoe met vele mensen. Toen de kist van St. Stephanus geopend werd kwam er een zoete geur uit die de lucht vervulde en vele wonderen gebeurden aan zijn tombe. Stephanus relikwieën werden naar Jeruzalem gebracht en de anderen bleven te Kafr Gamala, wat een 30 km van de noordelijke poort van Jeruzalem is. Zijn verzamelde relikwieën, samen met de stenen van zijn marteldood werden naar Constantinopel en dan naar Rome gebracht. Vele van de vroege vaders van de kerk getuigen over de waarheid van deze wonderbaarlijke ontdekking. In 444 bouwde de heerseres Eudocia een statige kerk over de plaats waar Stephanus gestenigd was en waar zijn relikwieën waren. St. Augustinus.in het laatste boek van de Stad Gods spreekt van deze wonderen.

Hij wordt als jonge diaken afgebeeld en met liturgische kleden bekleed. Vaak als martelaar. Zijn attributen zijn de liturgische gereedschappen, bijvoorbeeld het rookvat, ook de stenen en palm of met stenen die op zijn boek rusten. Op verschillende stukken wordt hij afgebeeld in een kist met Abibas, Gamaliel en Nicodemus rond hem of zijn lichaam dat beschermd wordt door dieren of prekende tegen de Joden. Hij is schutspatroon van alles dat met stenen te maken heeft. Wordt aangeroepen tegen hoofd en blaaspijn en nierstenen.

Vooral worden op deze dag de omritten gehouden om huis en dorpsgebied ten einde die tegen schadelijke invloeden te vrijwaren en de vruchtbaarheid te verzekeren. Zulke omgangen zijn oeroud. Men denke slechts aan de Romeinse pro frugibus lustrare agros, ‘de akkers rondtrekken’ voor het gedijen van de veldvruchten. Zo werd Sint Stephanus de beschermheilige van de paarden, het Sint Steffen jagen. De jeugd geeft op deze dag een stukje brood of wat hooi aan het vee en zegt ‘ik steffen joe koe’ gaat naar de keuken en wordt door de boerin onthaald. De boerenjongens maken een Sint Steffensrit door de buurt. Ze houden bij elke herberg stil, de herbergier geeft ze dan een borrel zonder dat ze van het paard afstijgen. 26 december is de dag van St. Stephanus, het is de grote paardendag. Op die dag wordt het hooi en haver van het paard gewijd. Op deze dag zorgt men er in verschillende landen op verschillende wijze voor dat het paard gezond blijft. Men zet 's nachts karren met haksel buiten zodat de hemelse dauw er op zal vallen waarna het in de ruif wordt gedaan. De paarden worden afgereden, het is de dag van het aderlaten. Het spijkeren van hoefijzers op de drempels doet men het liefst op deze dag. In verschillende kerken worden hoefijzers bewaard, vooral die gewijd zijn aan de H. Leonhard, de schutspatroon van het vee en vooral van paarden De jager die op deze dag op pad gaat wordt veroordeeld om in het Grondeloze Meer, een kolk in het Aamsveen, leeg te scheppen.

De St. Stephansminne wordt gedronken, waarschijnlijk wat te veel daar Karel de Grote de dronkenschap op die dag verbood. ‘Omnino prohibendum est omnibus ebrietatis malum et istas coniurationes, quas faciunt per S. Stefanum.’

Het gewone heksenkruid heet wel Stevenskruid, Circaea lutetia. De naam Stevenskruid is zeer merkwaardig. Dit omdat bij de invoering van het Christendom in Scandinavi de verering van Freyr als schutspatroon van paarden gewoonlijk door die van de H. Stephanus, Heiliges Stephankraut, vervangen werd. In sommige streken van Duitsland bleef Stepke nog de naam van de duivel. Dit naar de oude Freyr die in het christendom als duivelachtig afgebeeld werd. Ook zo is Anthemis cotula genoemd.

Op Sint Stevensdag mag men geen kolen eten. Stephanus verborg zich om de dood te ontvluchten in een koolveld, daarom mag je op die dag geen kolen eten. Opdat ze goed groeien geeft men de paarden wel kool te eten die in de nieuwjaarsnacht gestolen zijn.

Symbolische bloem is de purperen heide Erica purpurea en de den, Picea.

Op Sint Stefaan sneeuw op de baan, veel om te gaan, koud om te staan.

Sinte Steffen maakt alles effen, Nieuwejaar maakt alles klaar.

26 december, H. Evaristus: Grieks euarestos: ‘welgevallig,’ een nieuwtestamentisch woord, Romeinen 12:1.

Abt te Constantinopel die geboren is in 819 te Galati.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/