Getijdenboek van Geert Grote

Over Getijdenboek van Geert Grote

Kalendarium, 1450-1470, een gebedenboek geïnspireerd op de liturgische dagindeling, Geschreven en omgezet door Nico Koomen.

Is de d van het eerste woord, de h van begin tweede hoofdstuk.

Dese ghetyde onser vrouwen syn in duytsche ghesat van woerden te woerden als hy naest konde die si onersacke beholden heelheit ende verstandelheit ende waerheyt des sinnes, waer die woerde sijn ende dienen om die sinne ende die sinne niet om die woerde. Daerom heeft hy in sulken steden daer die slechte duytsche woerde niet proper en stonden nae den sinne of den sin verdruckende, daer heeft hy ghesat die naeste duytsche woerde, die

Deze getijde van Onze Vrouwe zijn in Duits (Diets) gezegd van woord tot woord zo goed hij kon die zo onverholen behouden heelheid en verstand en waarheid van de geest. Waar de woorden zijn en dienen om de geest en de geest niet om de woorden. Daarom heeft hij in zulke plaatsen daar de slechte Duitse woorden niet goed stonden naar de geest of de geest verdrukte daar heeft hij de dicht bij zijnde Duitse woorden gezegd.

Hier beghint die vigilie in duytsche die gheordenent is to helpene den ghenen die van hene ghevaren syn inder vrienscap gods int verghevier, ende sunderlinghe oec to hulpe der levender die si lesen, op dat hem inghedruct werde die wille to comende dinghen ende om dat si gheloven hopen ende minnen die dinghe in der gloven, ende hem daer to bereyden maken ende pinen al die wile dat haer daghe lopen

Hier begint het vigilie (1) in Dietss die geordend is om te helpen diegene die van hen gegaan zijn in de vriendschap van God in het vagevuur en vooral ook om te helpen de levende die het lezen zodat hem ingedrukt wordt de wil tot komende dingen en omdat ze geloven, hopen en beminnen die dingen van het geloof en zich daartoe bereiden en daaraan al de tijd denken dat hun dagen lopen.

(1) De vooravond van, ook de dag voor, een kerkelijk feest, de gebeden die voor een overledene gedaan worden in de avond en nacht voor de begrafenis.

(Kalender)

[........]25

|1r| K - L’ - Februarius

d - Brigida ioncfrou

xi - e - iiij - Onser vrouwen lichtmisse

xix - f - iij - Blasius bisscop

viij - g - ij - Eulalia ioncfrou

A - Nonas - Agatha ioncfrou

xvj - b - viij - Vedast ende amand confessoren

v - c - vij - Augulius martelere

d - vj - Helena ioncfrou

xiij - e - v - Appollonia ioncfrou

ij - f - iiij - Scolastica ioncfrou

g - iij - Desiderius bisscop

x - A - ij - Dorothea ioncfrou

b - Idus - Steuen bisscop

xviij - c - xvj - Valentijn mertelere

vij - d - xv - Faustina ioncfrou

|1v| e - xiiij - Iuliana ioncfrou

xv - f - xiij - Policronius martelere

iiij - g - xij - Symeon confessoer

A - xi - Gabinus pawes

xij - b - x - Eucharius bisscop

i - c - ix - LXXX martelere

d - viij - Doe S’ peter pawes wart

ix - e - vij - Vigilie

f - vj - Mathijs apostel

xvij - g - v - Victorijn martelere

vj - A - iiij - Alexander bisscop

b - iij - Leander bisscop

xiiij - c - ij - Romanus abt.

(Kalender)

25

Februari.

1. Brigida, jonkvrouw.

2. Maria Lichtmis.

3. Blasius, bisschop.

4. Eulalia, jonkvrouw.

5. Geen. Agatha, jonkvrouw.

6. Vedastus en Amandus, belijders.

7. Augulius, martelaar

8. Helena, jonkvrouw.

9. Appollonia, jonkvrouw.

10. Scholastica, jonkvrouw.

11. Desiderius, bisschop.

12. Dorothea, jonkvrouw.

13. Idus – Stevens, bisschop.

14. Valentinus, martelaar.

15. Faustina, jonkvrouw.

16. Juliana, jonkvrouw.

17. Policronius, martelaar.

18. Simeon, belijder.

19. Gabinus, paus.

20. Eucharius, bisschop.

21. 80 martelaars.

22. Toen St. Petrus paus werd.

23. Vigilie.

24. Mattheus, apostel.

25. Victor, martelaar.

26. Alexander, bisschop.

27. Leander, bisschop.

28. Romanus, abt.

26

|2r| K - L’ - Marcius

iij - d - - Albijn bisscop

e - vj - Lucius bisscop

xj - f - v - Celidonius martelere

g - iiij - Lucius bisscop ende martelere

xix - A - iij - Focas martelere

viij - b - ij - Victor martelere

c - Nonas - Perpetua ende felicitas ioncfrouwen

xvj - d - viij - Philemonus martelere

v - e - vij - XL. marteler dach

f - vj - Clodonius abt.

xiij - g - v - Gorgonius martelere

ij - A - iiij - Gregorius pawes

b - iij - Innocencius pawes

x - c - ij - Longinus martelere.

d - Idus

|2v| xviij - e - xvij - Hilarius bisscop

vij - f - xvj - Gheertrud ioncfrou

g - xv - Alexander bisscop

xv - A - xiv - Iohan heremite

iiij - b - xiij - Gutbert bisscop

c - xij - Benedictus abt

xij - d - xj - Pauwel bisscop

i - e - x - Victoriaen martelere

ix - f - ix - Pigmenus priester

g - viij - Doe onser vrouwen gheboetscapt waert

A - vij - Lutger bisscop

xvij - b - vj - Ons heren verrisenisse

vj - c - v - Guntrannus coninc

d - iv - Gregorius bisscop

xiiij - e - iij - Dominicus bisscop ende martelere

iij - f - ij - Balbina ioncfrou.

26

Maart.

1. Albinus, bisschop.

2. Lucius, bisschop.

3. Celidonius, martelaar.

4. Lucius, bisschop en martelaar.

5. Focas, martelaar.

6. Victor, martelaar.

7. Nonas - Perpetua en Felicitas, jonkvrouwen.

8. Philemonus, martelaar.

9. Martelaren dag.

10. Clodonius, abt.

11. Gorgonius, martelaar.

12. Gregorius, paus.

13. Innocentius, paus.

14. Longinus, martelaar.

15. Idus.

16. Hilarius, bisschop.

17. Geertruud, jonkvrouw.

18. Alexander, bisschop.

19. Johan, heremiet.

20. Gutbert, bisschop.

21. Benedictus, abt.

22. Paulus, bisschop.

23. Victorianus, martelaar.

24. Pigmenus, priester.

25. Maria Boodschap.

26. Lutgerius, bisschop.

27. Onze Heer verrijzenis.

28. Guntrannus, koning.

29. Gregorius, bisschop.

30. Dominicus, bisschop en martelaar.

31. Balbina, jonkvrouw.

27

|3r| K - L’ - Aprilis.

g - - Theodora ioncfrou

xj - A - iiij - Nichasius bisscop

b - iij - Theodosius bisscop

xix - c - ij - Ambrosius bisscop

viij - d - Nonas - Claudiaen confessoer

xvj - e - viij - Firmijn martelere

v - f - vij - Pelusius priester

g - vj - Celestijn pawes

xiij - A - v - Maria van egipten

ij - b - iiij - Appollonius priester

c - iij - Leo pawes

x - d - ij - Zeno martelere

e - Idus - Eufemie ioncfrou

xviij - f - xviij - Tyburcius ende valeriaen

vij - g - xvij - Helena ioncfrou

|3v| A - xvj - Calixtus pawes

xv - b - xv - Peter confessoer

iiij - c - xiiij - Eleutherius martelere

d - xiij - Anthonijs martelere

xij - e - xij

i - f - xi - Marcellijn bisscop

g - x - Gaius pawes

ix - A - ix - Georgius martelere

b - viij - Sydrac mysaac ende abdenago

xvij - c - vij - Marcus ewangelist

vj - d - vj - Cletus pawes

e - v - Anastasius pawes

xiiij - f - iiij - Vitalis martelere

iij - g - iij - Maxencius confessoer

A - ij - Sophia ioncfrou.

27

April.

1. Theodora, jonkvrouw.

2. Nichasius, bisschop.

3. Theodosius, bisschop.

4. Ambrosius, bisschop.

5. Geen – Claudianus, belijder.

6. Firminus, martelaar.

7. Pelusius, priester.

8. Celestinus paus.

9. Maria van Egypte.

10. Appollonius, priester.

11. Leo, paus.

12. Zeno, martelaar.

13. Idus – Eufemie, jonkvrouw.

14. Tiburtius en Valerianus.

15. Helena, jonkvrouw.

16. Calixtus, paus.

17. Petrus, belijder.

18. Eleutherius, martelaar.

19. Anthonius, martelaar.

20.

21. Marcellius, bisschop.

22. Gaius, paus.

23. Georgius, martelaar.

24. Sydrac, Mysaac en Abdenago.

25. Marcus, evangelist.

26. Cletus paus.

27. Anastasius, paus.

28. Vitalis, martelaar.

29. Maxencius, belijder

30. Sophia, jonkvrouw.

28

|4r| K - L’ - Maius

xj - b - - Philips ende Iacob apostelen

c - vj - Athanasius bisscop

xix - d - v - Doe dat heilighe cruce gheuonden waert

viij - e - iiij - Gordiaen martelere

f - iij - Godehardus confessoer

xvj - g - ij - Iohan voer der latijnscher poerten

v - A - Nonas - Iuuenalis martelere

b - viij - Wyro bisscop

xiij - c - vij - Gengulfus martelere

ij - d - vj - Gordiaen ende epymachus

e - v - Mamertus bisscop

x - f - iv - Pancraes martelere

g - iij - Seruaes bisscop

xviij - A - ij - Pachomius abt

vij - b - Idus - Ysidorus bisscop

|4v| c - xvij - Peregrinus bisscop

xv - d - xvj - Syrus bisscop

iiij - e - xv - Marcus martelere

f - xiiij - Ponciana ioncfrou

xij - g - xiij - Blasius martelere

i - A - xij - Valerius bisscop

b - xi - Cassius ende emulius martelere

ix - c - x - Desiderius bisscop

d - ix - Rogacianus ende donacianus martelere

xvij - e - viij - Vrbanus pawes

vj - f - vij - Augustijn bisscop

g - vj - Beda priester

xiiij - A - v - Iohan pawes

iii - b - iiij - Maximinus bisscop

c - iij - Felix pawes

xj - d - ij - Petronilla ioncfrou

28

Mei.

1. Filippus en Jacobus, apostels.

2. Athanasius, bisschop.

3. Toen het heilige kruis gevonden werd.

4. Gordianus, martelaar.

5. Godehardus, belijder.

6. Johannes voor de Latijnse poort.

7. Geen – Juvenalis, martelaar.

8. Wyro, bisschop.

9. Gengulfus, martelaar.

10. Gordianus en Epimachus.

11. Mamertus, bisschop.

12. Pancratius, martelaar.

13. Servatius, bisschop.

14. Pachomius, abt.

15. Idus - Isidorus bisschop.

16. Peregrinus, bisschop.

17. Syrus, bisschop.

18. Marcus, martelaar.

19. Ponciana, jonkvrouw.

20. Blasius, martelaar.

21. Valerius, bisschop.

22. Cassius en Emulius, martelaars.

23. Desiderius, bisschop.

24. Rogacianus en Donacianus, martelaars.

25. Urbanus, paus.

26. Augustinus, bisschop.

27. Beda, priester.

28. Johannus, paus.

29. Maximinus, bisschop.

30. Felix , paus.

31. Petronilla, jonkvrouw.

29

|5r| K - L’ - Iunius

e - - Nycomedis martelere

xix - f - iiij - Marcellus ende peter martelere

viij - g - iij - Pergentinus ende laurentinus martelere

xvj - A - ij - Quirijn bisscop ende martelere

v - b - Nonas - Bonifaes bisscop

c - viij - Vincencius martelere

xiij - d - vij - Pauwel bisscop ende martelere

ij - e - vj - Medardus bisscop

f - v - Primus ende felicianus martelere

x - g - iiij - Rogatus martelere

A - iij - Barnabas apostel

xviij - b - ij - Odulf confessoer

vij - c - Idus - Felicula ioncfrou

d - xviij - Valerius ende rufus martelere

xv - e - xvij - Vitus ende modestus martelere

|5v| iiij - f - xvj - Iustina ioncfrou

g - xv - Cyriacus martelere

xij - A - xiiij - Marcellus ende marcellianus

i - b - xiij - Geruasius ende prothasius martelere

c - xij - Regina ioncfrou

ix - d - xi - Albaen mit sinen ghesellen

e - x - Tiendusent martelere

xvij - f - ix - Vigilie

g - viij - Sunte Iohan baptisten ghebuert

A - vij - Lebuijn confessoer

xiiij - b - vj - Iohan ende pauwels martelere

iij - c - v - Die seuen slaepers.

d - iiij - Leo pawes. Vigilie

xj - e - iij - S’peter ende pauwels

f - ij - Die ghedenkenisse S’pauwels

29

Juni.

1. Nicomedus, martelaar.

2. Marcellus en Peter, martelaars.

3. Pergentinus en Laurentinus, martelaars.

4. Quirinus, bisschop en martelaar.

5. Geen. Bonifatius, bisschop.

6. Vincencius, martelaar.

7. Pauwel, bisschop en martelaar.

8. Medardus, bisschop.

9. Primus en Felicianus, martelaar.

10. Rogatus, martelaar.

11. Barnabas, apostel.

12. Odulphus, belijder.

13. Idus – Felicula, jonkvrouw.

14. Valerius en Rufus, martelaars.

15. Vitus en Modestus martelaars.

16. Justina, jonkvrouw.

17. Cyriacus, martelaar.

18. Marcellus en Marcellianus.

19. Gervasius en Protasius, martelaars.

20. Regina, jonkvrouw.

22. Alban met zijn gezellen

23. Tienduizend martelaars.

24. Vigilie.

24. Sint Johannes de doper geboorte.

Lebuinus, belijder.

25. Johannes en Paulus, martelaars.

26. De zeven slapers.

27. Leo, paus. Vigilie.

28. St. Petrus en Paulus.

29. Die gedachtenis van St. Paulus.

30

|6r| K - L’ - Iulius

xix - g - - Die octaue van S’iohan baptisten

viij - A - vj - Doe onse vrouwe elizabet vande

b - v - Die verheffinghe S’ thomas

xvj - c - iiij - Die uerheffinghe S’ mertens.

v - d - iij - Nycomedis martelere

e - ij - Die octaue S’ peters ende pauwels

xiij - f - Nonas - Willibaldus bisscop

ij - g - viij - Kiliaen mit sinen ghesellen

A - vij - Zeno mit den anderen

x - b - vj - Die seuen broders martelere

c - v - Die verheffinghe S’ benedictus

xviij - d - iiij - Fortunatus bisscop

vij - e - iij - Margarete ioncfrou

f - ij - Focarius bisscop

xv - g - Idus - Die schedinghe der apostelen.

|6v| iiij - A - xvij - Hylarius martelere

b - xvj - Theodosius bisscop

xij - c - xv - Arnulfus confessoer

i - d - xiiij - Archenius monic

e - xiij - Sabijn martelere

ix - f - xij - Praxedis ioncfrou.

g - xi - Maria magdalena

xvij - A - x - Appollinaris martelere

vj - b - ix - Cristina ioncfrou. Vigilie

c - viij - Iacob apostel

xiiij - d - vij - Iacinctus martelere

iij - e - vj - Ermolaus priester

f - v - Panthaleon martelere

xj - g - iiij - Felicis ende simplicij martelere

A - iij - Abdon et sennes martelere

xix - b - ij - Germaen bisscop

30

Juli.

1. De octaaf van St. Johannes de Doper.

2. Toen onze Vrouw Elizabeth vond.

3. De verheffing van St. Thomas.

4. De verheffing van St. Martinus.

5. Nicomedus, martelaar.

6. De octaaf van St. Petrus en Paulus.

7. Geen. Willibaldus, bisschop.

8. Kiliaan met zijn gezellen.

9. Zeno met de anderen.

10. De zeven broers, martelaars.

11. Die verheffing van St. Benedictus.

12. Fortunatus, bisschop.

13. Margareta, jonkvrouw.

14. Focarius, bisschop.

15. Idus - De scheiding der apostelen.

16. Hilarius, martelaar.

17. Theodosius, bisschop.

18. Arnulfus, belijder.

19. Archenius, monnik.

20. Sabinus, martelaar.

21. Praxedis, jonkvrouw.

22. Maria Magdalena.

23. Appollinaris, martelaar.

24. Cristina, jonkvrouw. Vigilie.

25. Jacobus, apostel.

26. Jacinthus, martelaar.

27. Ermolaus, priester.

28. Panthaleon, martelaar.

29. Felix, Simplicius, martelaars.

30. Abdon en Sennes, martelaars.

31. Germanus, bisschop.

31

|7r| K - L’ - Augustus

viij - c - - Doe S’ peter ontbonden waert

xvj - d - iiij - Steuen pawes ende martelere

v - e - iij - Doe S’ steuen ghevonden wart

f - ij - Iustijn priester

xiij - g - Nonas - Oswaldus coninc

ij - A - viij - Sixtus pawes ende martelere

b - vij - Donatus martelere

x - c - vj - Cyriacus martelere

d - v - Romaen martelere. Vigilie.

xviij - e - iiij - Laurens martelere

vij - f - iij - Tyburcius martelere

g - ij - Clara ioncfrou

xv - A - Idus - Ypolitus martelere

iiij - b - xix - Werenfridus confessoer. Vigilie

c - xviij - Onser vrouwen hemeluaert

|7v| xij - d - xvij - Arnulfus confessoer

i - e - xvj - Die octaue S’ laurens

f - xv - Agapitus martelere

ix - g - xiiij - Magnus confessoer

A - xiij - Bernaert abt

xvij - b - xij

vj - c - xi - Thimotheus ende symphorianus

d - x - Vigilie

xiiij - e - ix - Bartholomeus apostel

iij - f - viij - Gregorius bisscop

g - vij - Hereneus ende habundus martelere

xj - A - vj - Rufus martelere

xix - b - v - Augustinus bisscop.

c - iiij - Doe S’ iohan onthoeft waert

viij - d - iij - Felix ende adauctus martelere

e - ij - Paulinus bisscop

31

Augustus.

1. Toen St. Petrus ontbonden werd.

2. Stephen, paus en martelaar.

3. Toen St. Stephen gevonden werd.

4. Justinus, priester.

5. Nonas, Oswaldus, koning.

6. Sixtus, paus en martelaar.

7. Donatus, martelaar.

8. Cyriacus, martelaar.

9. Romanus, martelaar. Vigilie.

10. Laurentius, martelaar.

11. Tiburtius, martelaar.

12. Clara, jonkvrouw.

13. Idus – Hippolytus, martelaar.

14. Werenfridus, belijder. Vigilie.

15. Maria Hemelvaart.

16. Arnulfus, belijder.

17. Die octaaf van St. Laurentius.

18. Agapitus, martelaar.

19. Magnus, belijder.

20. Bernardus, abt.

21.

22. Timotheüs en Symphorianus

23. Vigilie

24. Bartholomeus, apostel

25. Gregorius, bisschop.

26. Hereneus en Habundus, martelaars.

27. Rufus, martelaar.

28. Augustinus, bisschop.

29. Toen St. Johannes onthoofd werd.

30. Felix en Adauctus, martelaar.

31. Paulinus, bisschop.

32

|8r| K - L’ - September

xvj - f - - Egidius abt

v - g - iiij - Anthonius martelere

A - iij - Remaclus martelere

xiij - b - ij - Marcellus martelere

ij - c - Nonas - Herculaus martelere

d - viij - Magnus confessoer

x - e - vij - Euorcius confessoer

f - vj - Onser vrouwen ghebuert

xviij - g - v - Gorgonius martelere

v - A - iiij - Othger confessoer

b - iij - Prothus ende iacinctus martelere

xv - c - ij - Maximus bisscop

iiij - d - Idus - Philips martelere

e - xviij - Die verheffinghe des heiligen cruces.

xij - f - xvij - Nycomedis confessoer

|8v| i - g - xvj - Eufemia ioncfrou

A - xv - Lambert bisscop

ix - b - xiiij - Columbaen confessoer

c - xiij - Ianuarius martelere

xvij - d - xij - Vigilie

vj - e - xi - Matheus apostel ende ewangelist

f - x - Maurijs mit sinen ghesellen

xiiij - g - ix - Tecla ioncfrou

iij - A - viij - Doe S’ Iohan ontfanghen waert

b - vij - Firmijn bisscop

xj - c - vj - Cypriaen martelere

xix - d - v - Cosmas ende damiaen

e - iiij - Wenselaus.

viij - f - iij - Michael archangel

g - ij - Iheronimus priester

32

September.

1. Egidius, abt.

2. Anthonius, martelaar.

3. Remaclus, martelaar.

4. Marcellus, martelaar.

5. Geen. Herculaus, martelaar.

6. Magnus, belijder.

7. Euorcius, belijder.

8. Onze Vrouwe geboorte.

9. Gorgonius, martelaar.

10. Othger, belijder.

11. Prothus en Jacinctus, martelaar.

12. Maximus, bisschop.

13. Idus – Philips, martelaar.

14. De verheffing van het Heilige Kruis.

15. Nicomedis, belijder.

16. Euphemia, jonkvrouw.

17. Lambertus, bisschop.

18. Columbanus, belijder.

19. Januarius, martelaar.

20. Vigilie.

21. Mattheus, apostel en evangelist.

22. Maurice met zijn gezellen.

23. Tecla, jonkvrouw.

24. Toen St. Johannes ontvangen werd.

25. Firminus, bisschop.

26. Cyprianus, martelaar.

27. Cosmas en Damianus.

28. Wenselaus.

29. Michael, aarstengel.

30. Hiëronymus, priester.

33

|9r| K - L - October

xvj - A - - Remeyn ende baue

v - b - vj - Leodegarius bisscop

xiij - c - v - Twier ewalden

ij - d - iiij - Franciscus confessoer

e - iij - Appollinaris bisscop

x - f - ij - Romaen bisscop

g - Nonas - Marcus pawes

xviij - A - viij - Regenfledis ioncfrou

vij - b - vij - Dyonijs mit sinen ghesellen

c - vj - Gereon mit sinen ghesellen

xv - d - v - Iustus martelere

iiij - e - iiij - Felix priester

f - iij - Theophilus bisscop

xij - g - ij - Calixtus pawes

|9v| i - A - Idus - CCC. XL. martelere.

b - xvij - Galle confessoer

ix - c - xvj - Maximus martelere

d - xv - Lucas ewangelist

xvij - e - xiiij - Ianuarius mit sinen ghesellen

vj - f - xiij - Quirijn martelere

g - xij - Elf dusent maghede

xiiij - A - xi - Seuerus bisscop

iij - b - x - Seuerinus bisscop

c - ix - Columbaen martelere

xj - d - viij - Crispijn ende crispiniaen martelere

xix - e - vij - Amand confessoer

f - vj - Vigilie

viij - g - v - Symon ende Iudas apostelen

A - iiij - Narciscus confessoer

xvj - b - iij - Feliciaen mit sinen ghesellen

v - c - ij - Quintijn martelere

33

Oktober.

1. Remigius en Bavus.

2. Leodegarius, bisschop.

3. Twee Ewald’ s.

4. Franciscus, belijder.

5. Appollinaris, bisschop.

6. Romanus, bisschop.

7. Nonas, - Marcus paus.

8. Regenfledis, jonkvrouw.

9. Dionysius met zijn gezellen.

10. Gereon met zijn gezellen.

11. Justus, martelaar.

12. Felix, priester.

13. Theophilus, bisschop.

14. Calixtus, paus.

15. Idus - 340 martelaars.

16. Galle, belijder.

17. Maximus, martelaar.

18. Lucas, evangelist.

19. Januarius met zijn gezellen.

20. Quirinus, martelaar.

21. Elf duizend maagden.

22. Severus, bisschop.

23. Severinus, bisschop.

24. Columbanus, martelaar.

25. Crispin en Crispinianus, martelaar.

26. Amand, belijder.

27. Vigilie.

28. Simon en Judas, apostelen.

28. Narciscus, belijder.

29. Felicianus met zijn gezellen.

30. Quintinus, martelaar .

34

|10r| K - L’ - Nouember

d - - Alre heilighen dach

xiij - e - iiij - Die ghedenkennisse alre sielen.

ij - f - iij - Hubert bisscop

g - ij - Modesta ioncfrou

x - A - Nonas - Felix priester

b - viij - Lenaerd confessoer

xviij - c - vij - Willibrord bisscop

vij - d - vj - Vier ghecroender dach

e - v - Theodorus martelere

xv - f - iiij - Martijn pawes

iiij - g - iij - Martijn bisscop

A - ij - Lebuijn confessoer

xij - b - Idus - Brictius bisscop

i - c - xviij - Serapion martelere

|10v| d - xvij - Secundinus martelere.

ix - e - xvj - Othmaer bisscop

f - xv - Anianus bisscop

xvij - g - xiiij - Eusebia ioncfrou

vj - A - xiij - Elizabeth wedue

b - xij - Maximijn priester

xiiij - c - xj - Maurus abt

iij - d - x - Cecilia ioncfrou

e - ix - Clemens pawes

xj - f - viij - Crisogonus martelere.

xix - g - vij - Katherina ioncfrou

A - vj - Linus pawes

viij - b - v - Agricola ioncfrou

c - iiij - Theodolus confessoer

xvj - d - iij - Raboed bisscop. Vigilie

v - e - ij - Andries apostel

34

November.

1. Aller Heilige dag.

2. De gedachtenis van Allerzielen.

3. Hubertus, bisschop.

4. Modesta, jonkvrouw.

5. Geen. Felix, priester.

6. Leonard, belijder.

7. Willibrord, bisschop.

8. Vier gekroonde dag.

9. Theodorus, martelaar.

10. Martinus, paus.

11. Martinus, bisschop.

12. Lebuinus, belijder.

13. Idus – Bricius, bisschop.

14. Serapion, martelaar.

15. Secundinus, martelaar.

16. Othmarus, bisschop.

17. Anianus, bisschop.

18. Eusebia, jonkvrouw.

19. Elizabeth, weduwe.

20. Maximinus, priester.

21. Maurus, abt.

22. Cecilia, jonkvrouw.

23. Clemens, paus.

24. Crysogonus, martelaar.

25. Catherina, jonkvrouw.

26. Linus, paus.

27. Agricola, jonkvrouw.

28. Theodolus, belijder.

29. Radboud, bisschop. Vigilie,

30. Andreas, apostel.

35

|11r| K - L’ - December

xiij - f - - Eligius bisscop

ij - g - iiij - Longinus martelere

A - iij - Cassiaen martelere

x - b - ij - Barbara ioncfrou

c - Nonas - Iulius martelere

xviij - d - viij - Nicolaus bisscop

vij - e - vij - Die octaue van S’ Andries

f - vj - Doe onse vrouwe ontfanghen wart.

xv - g - v - Petrus ende successus martelere

iiij - A - iiij - Eulalia ioncfrou

b - iij - Damaes pawes

xij - c - ij - Valericus confessoer

i - d - Idus - Lucie ioncfrou

e - xix - Nichasius bisscop

ix - f - xviij - Maximus bisscop

|11v| g - xvij - Valentijn bisscop

xvij - A - xvj - Ignacius bisscop

vj - b - xv - Winibald bisscop

c - xiiij - Quinciaen martelere

xiiij - d - xiij - Vigilie

iij - e - xij - Thomas apostel

f - xj - Didimus martelere

xj - g - x - Victoria ioncfrou

xix - A - ix - Vigilie

b - viij - Ons heren ghebuert

viij - c - vij - Steuen die eerste martelere

d - vj - Iohan ewangelist

xvj - e - v - Alre kinder dach

v - f - iiij - Thomaes bisscop

g - iij - Dauid coninc

xiiij - A - ij - Siluester pawes

35

December.

1. Eligius, bisschop.

2. Longinus, martelaar.

3. Cassianus, martelaar.

4. Barbara, jonkvrouw.

5. Nonas – Julius, martelaar.

6. Nicolas, bisschop.

7. De octaaf van St. Andreas.

8. Toen onze Vrouwe ontvangen werd.

9. Petrus en opvolger, martelaars.

10. Eulalia, jonkvrouw

11. Damasus, paus.

12. Valericus, belijder.

13. Lucie, jonkvrouw.

14. Nichasius, bisschop.

15. Maximus, bisschop.

16. Valentinus, bisschop.

17. , bisschop.

18. Winibaldus, bisschop.

19. Quincianus, martelaar.

20. Vigilie.

21. Thomas, apostel.

22. Didimus, martelaar.

23. , jonkvrouw.

24. Vigilie.

25. Onze Heer geboorte.

26. Stephen, de eerste martelaar.

27. Johannes, evangelist.

28. Alle kinderen dag.

29. Thomas, bisschop.

30. David, koning.

31. Sylvester, paus.

Een mooie kalendarium vind je op;

http://www.abdn.ac.uk/stalbanspsalter/english/translation/trans004.shtml


Kalendarium

IN iaer ons heren ols men scref .mo. cco .lxxxvijo .was.pasche dach .vi. daghe in april

m cc lxxxviii iiii daghe Jn vtganc marte.

m cc lxxxix x Daghe Jn April

m cc xc ii Daghe Jn April

m cc xci xxii Daghe Jn April

m cc xcii vi Daghe Jn April

m cc xciii iii daghe Jn vtganc marte.

m cc xciiij xviii Daghe Jn April

m cc xcv iii Daghe Jn April

m cc xcvi vii daghe Jn vtganc marte

m cc xcvii xiiii Daghe Jn April

m cc xcviij ii daghe Jn vtganc marte.

m cc xcix xix Daghe Jn April

m ccc x Daghe Jn April

m ccc i ii Daghe Jn April

m ccc ii xxii Daghe Jn April

m ccc iii vii Daghe Jn April

m ccc iiij iii daghe Jn vtganc marte.

m ccc v xviii Daghe Jn April

m ccc vi iii Daghe Jn April

m ccc vij vi daghe Jn vtganc marte

m ccc viij xiiii Daghe Jn April

m ccc ix ii daghe Jn April

m ccc x xix Daghe Jn April

m ccc xi xi Daghe Jn April

m ccc xii vi daghe Jn vtganc marte

m ccc xiii xv Daghe Jn April

m ccc xiiij viii Daghe Jn April

m ccc xv ix daghe Jn vtganc marte.

m ccc xvi xi Daghe Jn April

m ccc xvij iii Daghe Jn April

m ccc xviii xxiii Daghe Jn April

m ccc xix viij Daghe Jn April

Kalendarium

In het jaar onze heren schreven we 1287. Toen was Pasen de zesde dag in april.

1288 is het 4 dagen voor eind maart

1289 is het 10 dagen in april

1290 is het 2 dagen in april

1291 is het 22 dagen in april

1292 is het 6 dagen in april

1293 is het 3 dagen voor eind maart

1294 is het 18 dagen in april

1295 is het 3 dagen in april

1296 is het 7 dagen voor eind maart

1297 is het 14 dagen in april

1298 is het 2 dagen voor eind maart

1299 is het 19 dagen in april

1300 is het 10 dagen in april

1301 is het 2 dagen in april

1302 is het 12 dagen in april

1303 is het 7 dagen in april

1304 is het 3 dagen voor eind maart

1305 is het 18 dagen in april

1306 is het 3 dagen in april

1307 is het 6 dagen voor eind maart

1308 is het 14 dagen in april

1309 is het 2 dagen in april

1310 is het 19 dagen in april

1311 is het 11 dagen in april

1312 is het 6 dagen voor eind maart

1313 is het 15 dagen in april

1314 is het 8 dagen in april

1315 is het 9 dagen voor eind maart

1316 is het 11 dagen in april

1317 is het 3 dagen in april

1318 is het 23 dagen in april

1319 is het 8 dagen in april

KL Loumaent heuet .xxxi. daghe

Die mane .xxx.

iii A Niewe dach.

b iiii Sint Steuens Andach.

xi c iii Sint Jhans Andach.

d ii Der Kindren Andach.

xix e Nonas

viii f viii Dartiendach.

g vii

xvi A vi

v b v

c iiii Sint Pouwels hermite.

xiii d iii

ii e ii

f Jdus

x g xix Sint Ylaris

A xviii

xviii b xvii Sint marcels.

vii c xvi

d xv

xv e xiiii

iiij f xiii Sint Fabien . Sint Sebastien.

g xii Sint Agniete.

xii A xi Sint vincensis.

i b x

c ix

ix d viii Sint pouwels.

e vii

xvii f vi Sint Jhans confessoris.

vi g v

A iiii

xiiii b iii

iii c ii

Januari heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

3. Nieuwjaarsdag

4. St. Stephans dag

11. St. Jansdag

2. Kinderendag

19. Nonas

8. Dertiende dag (Driekoningen)

7.

16, 6.

v, waarschijnlijk verschillende dagen bij verschillende bisdommen.

4. St. Paulus, de heremiet

13, 3.

2.Jezus

10, 19. St. Hilaris

18.

18, 17. St. Marcel

7, 16.

15.

15, 14.

4, 14. St. Fabian en St. Sebastiaan

12. St. Agnes

12, 11. St. Vincentius

1, 10.

9.

9, 8. St. Paulus

7.

17, 6. St. Jans belijdenis

6, 5.

4.

14, 3.

3, 2.

KL Sporcle heuet .xxviij. daghe.

Die mane .xxix.

d Sinte Bride.

xi e iiii Sinte marie lichtmesse.

xix f iii Sint Blazus.

viii g ii

A Nonas. Sinte Aghete.

xvi b viii Sint vedast. Sint amand.

v c vii

d vi

xiii e v

ii f iiii Sinte Scolastica.

g iii

x A ii

b Jdus.

xviii c xvi Sint Valentin.

vii d xv

e xiiii Sinte Juliane

xv f xiii

iiij g xii

A xi

xii b x

i c ix Sint Felis.

d viii Sint pieters.

ix e vii

f vi Sint mathijs.

xvii g v

vi A iiii

b iii Sint Julien.

xiiij c ii

Februari heeft 28 dagen.

De maan 29 dagen.

St. Bride

11, 4. Maria Lichtmis

19, 3. St. Blasius

8, 2.

Nonas, St. Agatha

16, 8. St. Vedast, St. Amand

5, 7.

6.

13, 5.

2, 4. St. Scholastica

3.

10.

Jezus.

18, 16. St. Valentijn

7, 15.

14. St. Juliana

15, 13.

4, 12.

11.

12, 10.

1, 9. St. Felis

8. St. Pieter

9, 7.

6. St. Matthijs

17, 5.

6, 4.

3. St. Julian

14, 2.

KL Marte heuet .xxxi. daghe.

Die mane .xxx.

iii d

e vi

xi f v

g iiij Sint Adriaen.

xix A iij

viii b ij Sint Victors.

c Nonas.

xvi d viii

v e vii

f vi

xiii g v

ii A iiii Sint Gregoris.

b iii

x c ii

d Jdus.

xviii e xvii

vii f xvi Sint Gertrud.

g xv

xv A xiiii

iiii b xiii

c xii Sint Benedictus

xii d xi

i e x

f ix

ix g viii Sinte marie.

A vii

xvii b vi

vi c v

d iiii

xiiii e iii

iii f ii

Maart heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

3.

6.

11, 5.

4, St. Adriaan

19, 3.

8, 2. St. Victor

Nonas

16, 8.

5. 7.

6.

13, 5.

2, 4. St. Gregorius

3.

10, 2.

Jezus

18. 17.

7, 16. St. Gertrud

15.

15, 14.

4, 13.

12. St. Benedictus

12, 11.

1, 10.

9.

9, 8. St. Maria

7.

17, 6.

6, 5.

4.

14, 3.

3, 2.

KL April heuet .xxx. daghe

Die mane .xxix.

g

xi A iiii

b iii

xix c ii Sint Ambrosus.

viii d Nonas.

xvi e viii

v f vii

g vi

xiii A v

ii b iiii

c iii

x d ii Sint Erkenbaut.

e Jdus. Sinte Eufemie.

xviii f xviii Sint Valerien.

vii g xvii

A xvi

xv b xv

iiii c xiiii

d xiii

xii e xii

i f xi Sint Symeon.

g x

ix A ix Sint Joris.

b viii

xvii c vii Sint Marx.

vi d vi

e v

xiiii f iiii Sint Vitaels.

iii g iii

A ii

April heeft 30 dagen.

De maan 29 dagen.

11, 4.

3.

19, 2. St. Ambrosius

8. Nonas

16, 8.

5, 7.

6.

13, 5.

2, 4.

3.

10, 2. St. Erkenbaut

Jezus, St. Eufemie

18, 18. St. Valerianus

7, 17.

16.

15, 15.

4, 14.

13.

12, 12.

1, 1. St. Simeon

10.

9, 9. St. Joris

8.

17, 7. St. Marx

6, 6.

5.

14, 4 St. Vitalis

3, 3.

2.

KL Mey heuet .xxxi. daghe

Die mane .xxx.

xi b Sint felips. sint. jacobs

c vi Sint Bertin.

xix d v Der Elegher crusen dach

viii e iiii

f iii

xvi g ii Sint Jhan vor die porte.

v A Nonas

b viii

xiii c vii

ii d vi

e v Sint Pancrasis.

x f iiii

g iii

xviii A ii Sint Bonifasis.

vii b Jdus

c xvii

xv d xvi

iiii e xv

f xiiii Sinte Potenciane.

xii g xiii

i A xii

b xi

ix c x

d ix

xvii e viii Sint Vrbain.

vi f vii

g vi

xiiii A v

iii b iiii

c iii

xi d ii Sinte Pieternelle.

Mei heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

11, St. Felipe, St. Jacob

6. St. Bertin

19, 5. De Heilige kruisdag

8, 4.

3.

16, 2. St. Johannes voor de poort

Nonas

8.

13, 7.

2, 6.

5. St. Pancras

10, 4.

3.

18, 2. St. Bonifacius

7. Jezus

17.

15, 16.

4, 15.

14. St. Potenciane

12, 13.

1, 12.

11.

9, 10.

9.

12, 8. St. Urban

6, 7.

6.

14, 5.

3. 4.

3.

11, 2. St. Pieternelle

KL Woedemaent heuet .xxx. daghe

Die mane .xxix.

e

xix f iiii Sint pieter die martelare.

viii g iii

xvi A ii

v b Nonas

c viii

xiii d vii

ii e vi Sint Omars.

f v

x g iiii

A iii Sint barnabaes

xviii b ii

vii c Jdus

d xviii

xv e xvii

iiii f xvi

g xv

xii A xiiii

i b xiii Sint Gerues.

c xii

ix d xi

e x

xvii f ix .Vighelie.

vi g viii Sint Jhan baptiste.

A vii

xiiii b vi

iii c v

d iiii .Vighelie.

i e iii Sint pieter. Sint pouwels.

f ij

Juni heeft 30 dagen.

De maan 29 dagen.

19, 4. St. Pieter de martelaar

8, 3.

16, 2.

Nonas

8.

13, 7.

2, 6. St. Omars

5.

10, 4.

3. St. Barnabas

18, 2.

7, Jezus

18.

15, 17, 16.

4, 16.

15.

12, 14.

1, 13. St. Gerves

12.

9, 11.

10.

17, 9. Vigilie

6, 8. St. Johannes de Doper

7.

14, 6.

3, 5.

4. Vigilie

1, 3. St. Pieter en St. Pouwel

2.

KL Hoymaent heuet .xxxi. daghe.

Die mane .xxx.

xix g

viii A vi

b v Sint thomas.

xvi c iiii

v d iii

e ii

xiii f Nonas

ii g viii

A vii

x b vi .vij. Slapers.

c v

xviii d iiii

vii e iii

f ii

xv g Jdus Sint Vast.

iiii A xvii Sint Bertin

b xvi

xii c xv

i d xiiii

e xiii Sinte Margriete

ix f xii

g xi Sinte Marie maddalenen.

xvii A x

vi b ix Sinte Carstine.

c viii Sint Jacobs. Sint christoffers.

xiiii d vii

iii e vi

f v

xi g iiii

xix A iii

b ii Sint Geruais.

Juli heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

19.

8, 6.

5. St. Thomas

16, 4.

5, 3.

2.

13. Nonas

2, 8.

7.

10, 6. Slapers

5.

18, 4.

7, 3.

2.

15. Jezus, St. Vaast of Vedastus

4, 17. St. Bertin

16.

12, 15.

1, 14.

13. St. Margariet

9, 12.

11. St. Maria Magdalena

17, 10.

6, 9. St. Chistien

8. St. Jacob, St. Christoffel

14, 7.

3, 6.

5.

11, 4.

19, 3.

22. St. Gervais

KL Hoest heuet .xxxi. daghe.

Die mane .xxx.

viii c Sint pieters.

xvi d iiii Sint Steuen die martelare.

v e iii

f ii

xiii g Nonas.

ii A viii

b vii

x c vi

d v Sint Romain. vighelie.

xviii e iiii Sint Lourens.

vii f iii

g ii

xv A Jdus.

iiii b xix

c xviii Sinte marie.

xii d xvii Sint Arnoud.

i e xvi Sint Lievin.

f xv

ix g xiiii

A xiii

xvii b xii

vi c xi

d x .Vighelie.

xiiii e ix Sint bertelmeus.

iii f viii

g vii

xi A vi

b v Sint Augustin.

xix c iiii Sint Jhans onthoft

viii d iii

e ij

Augustus heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

8. St. Pieter

16, 4. St. Stephen de martelaar

5, 3.

2.

13, Nonas

2, 8.

7.

10, 6.

5. St. Roman, Vigilie

18, 4. St. Laurentius

7, 3.

2.

15, Jezus

4, 19.

18. St. Maria

12, 17. St. Arnoud

1, 16. St. Lievin

15.

9. 14.

13.

17, 12.

6, 11.

10. Vigilie

14, 9. St. Bertelmus

3, 8.

7.

11, 6.

5. St. Augustinus

19, 4. St. Jans onthoofding

8, 3.

2.

KL Pietmaent heuet .xxx. daghe.

Die mane .xxx.

xvi f Sint Gielis.

v g iiii Sint Anthonis.

A iii Sint Remakels.

xiii b ii

ii c Nonas Sint Bertins.

d viii

x e vii

f vi Sinte marie.

xviii g v Sint Omar.

vii A iiii

b iii

xv c ii

iiii d Jdus Sint Maxemien.

e xviii Der helegher crusen dach.

xii f xvii

i g xvi

A xv Sint Lambrecht.

ix b xiiii

c xiii

xvii d xii .Vighelie

vi e xi Sint mattheus.

f x Sint Maurissis.

xiiii g ix

iii A viii

b vij Sint Fiermins.

xi c vi

xix d v Sint Cosme

e iiii

viii f iii Sint Michiels

g ij Sint Iheronimus.

September heeft 30 dagen.

De maan heeft 30 dagen.

16. St. Gillis

5, 4. St. Anthonius

3. St. Remacles

8, 2.

2. Nonas, St. Bertins

8.

10, 7.

6. St. Maria

18, 5. St. Omar

7, 4.

3.

15, 2.

4, Jezus, St. Maxemien

17. de Heilige kruisdag

12, 17.

1, 16.

15. St. Lambrecht

9, 14.

13.

17, 12. Vigilie

6, 11. St. Mattheus

10. St. Mauris

14, 9.

3, 8.

7. St. Fiermins

11, 6.

19, 5. St. Cosme

4.

8, 3. St. Michiels

2. St. Hiëronymus

KL Arselmaent heuet .xxxi. daghe.

Die mane .xxx.

xvi A Sint Baues.

v b vi

xiii c v

ii d iiii Sint Fransois.

e iii

x f ii

g Nonas

xviii A viii Sinte Benedicte.

vii b vii Sint Denijs.

c vi < victori>;

xv d v

iiii e iiii

f iii

xii g ii Sint Donaes.

i A Idus. Sint Wlframs.

b xvii < gall>;

ix c xvi

d xv Sint Luch

xvii e xiiii

vi f xiii

g xii .XI. dusent magden.

xiiii A xi

iii b x Sint Seuerins.

c ix

xi d viii Sint Crispin. ende Crispiaens.

xix e vii

f vi Sinte Amelberghe. Vighelie.

viii g v Sint Symon. Sint Jude.

A iiii

xvi b iii

v c ii Sint Qujntin. Vighelie.

October heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

16. St. Baves

5, 6.

13, 5.

2, 4. St. Fransois

3.

10, 2.

Nonas

18, 8. St. Benedicte

7, 7. St. Denijs

6 Victorie

15, 5.

4, 4.

3.

12, 2. St. Doaes

1, Jezus, St. Wolframs

17

9, 16.

15. St. Luch

16, 14.

6, 13.

12, 11 Duizend Maagden

14, 11.

3, 10. St. Severin

9.

11, 8. St. Crispin en Crispanus

19, 7.

6, St. Amelberga, Vigilie

8, 5. St. Simon, St. Jude

4.

16, 4.

5, 2. St. Quentin, Vigilie

KL Smermaent heuet .xxxi. daghe.

Die mane .xxx.

d Alre Eleghen dach.

xiii e iiii Alre Zielen dach.

ii f iii

g ii

x A Nonas

b viii Sint Winnoc

xviii c vii Sint Willebort.

vii d vi

e v

xv f iiii

iiii g iii Sint Martin.

A ii Sint Lievin.

xii b Jdus Sint bricsis

i c xviii

d xvii Sint Machuut.

ix e xvi

f xv

xvii g xiiii

vi A xiii

b xii

xiiij c xi

iij d x Sint Cecilie.

e ix Sint Clement.

xi f viii

xix g vii Sinte Kateline.

A vi

viii b v

c iiii

xvi d iii .Vighelie.

v e ii Sint Andries.

November heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

Allerheiligendag

13, 4. Allerzielendag

2, 3.

2.

10. Nonas

8. St. Winnoc

18, 7. St. Willibrord

7, 6.

5.

15, 4.

4, 3. St. Martinus

2. St. Lievin

12, Jezus, St. Bricsis

1, 18.

17. St. Machuut

9, 16.

15.

17, 14.

6, 13.

12.

14, 11.

3, 10. St. Cecilia

9. St. Clement

11, 8.

19, 7. St. Kateline

5.

8, 5.

4.

16, 3. Vigilie

5, 2. St. Andrie

KL Hormaent heuet .xxxi. daghe

Die mane .xxx.

f Sint loy.

xiii.ij. g iiii

A iii

x b ii Sinte Barbre.

c Nonas

xviii d viii Sint Niclaus.

vii e vii

f vi

xv g v

iiij A iiii

b iii Sint Damaes.

xii c ii

i d jdus Sinte Luscie.

e xix Sint Nicasis.

ix f xviii Sint Valeriaens.

g xvii

xvii A xvi

vi b xv

c xiiij

xiiii d xiii .Vighelie.

iii e xii Sint Thomas.

f xi

xi g x

xix A ix .Vighelie.

b viii Carst dach.

viii c vii Sint Steuen.

d vi Sint Jhan.

xvi e v Der kinder.

v f iiii Sint Thomas. .Sint Daujd.

g iii Sint Siluester

xiii A ii

December heeft 31 dagen.

De maan 30 dagen.

St. Loy

13, 2. 4.

3.

10, 2. St. Barbara

Nonas

18, 8. St. Nicolaas

7, 7.

6.

15, 5.

4, 4.

3, St. Damaes

12, 2.

1, Jezus, St. Lucie

19, St. Nicasis

9, 18. St. Valerianus

17.

17, 16.

6, 15.

14.

14, 13. Vigilie

3, 12. St. Thomas

11.

11, 10.

19, 9. Vigilie

8. Kerstdag

8 7. St. Stephen

6. St. Johannis

16, 5. Verloren kinderen

5, 4. St. Thomas en St. David

3. St. Sylvester

13, 2.

TEKST Getijdenboek van Geert Grote [001-070]

Auteur: Geert Grote

Aard: Proza

BRON ‘s-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 133 E 21

Datum: 1450-1470

Omvang: 39466 woorden

Opm.: Handschrift van 203 bladen; 1 kolom per bladzijde, 18 regels.

EDITIE N. Van Wijk (ed.): Het getijdenboek van Geert Grote. Naar het Haagse handschrift 133 E 21. Leiden, 1940

Status: Diplomatisch

MNW-nr: 526 (ander hs.)

Opm.: De uitgever heeft in zijn tekst regelmatig ook passages (inz. glossen) uit andere handschriften opgenomen; het gaat daarbij om Brussel, Koninklijke Bibliotheek, 3040 (sigle B), Utrecht, Museum Het Catharijneconvent, ABM 82 (sigle H), Leipzig, Universitätsbibliothek, 1516 (sigle L) en Olim Münster, Universitätsbibliothek, 419 (sigle M); deze invoegingen werden hier cursief en tussen haakjes gezet. De verbeteringen, door de editeur aangegeven op p. viii, werden in de tekst verwerkt.

BRONNEN ‘s-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 133 E 21

Zie verder: http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl en : http://www.volkoomen.nl/