Hortus Eystettensis
Over Hortus Eystettensis
Basilius Besler's book of plants, 1613. Hortus Eystettensis is de korte titel van een boek van Basilius Besler, een Neurenbergse apotheker en botanicus, in 1613 waarin de planten van de tuin van de prins-bisschop van Eichstätt in Beieren worden beschreven. De tekst is maar kort en in origineel en gewoon Nederlands gezet. Uit; Internet Archive. Door; Nico Koomen.



Voorwoord wordt niet gedaan, index en register wordt overgeslagen, komen we vanzelf tegen. Na de korte tekst worden ook andere schrijvers vermeld waarin die betreffende plant staat met paginanummer. Dat wordt ook weggelaten.

|
1. Dentaria major, &: prima Clusii: Squammaria, & Radix squamata: Crocodilea: Amblatum: Dentaria, ipam major dicta, quod finc soliis nascatur, quamvis foliosa, florum colore, exant in caulibus teretibus fragilibus, humidis, qui quided caules in summo incurvati & demissi sunt. Horum unusut plurimum flores habet ex albo purpurascentes, fummitee suam hirfutosa; extra quos caliculi semen parvum nigrum continent. Caulium autem fere singuli singulas fuas habent radices, ex coimpage squammatam congestas, as unam, eamque squammis crassioribus, majorem, colore albicatante, descendentes. |
1. (Lathraea squamaria) Dentaria major, & prima Clusii: Squamaria & Radix squamata: Crocodilea: Amblatum: Dentaria, ook wel major genoemd, omdat het in de grond groeit, hoewel bladrijk, de kleur van de bloemen zitten op gladde, tere, vochtige stengels, die gebogen en aan de bovenkant verlaagd zijn. Een van deze heeft de meeste bloemen, wit, paarsachtig, met hun harige stengels; de kelken daarbuiten bevatten kleine zwarte zaadjes. Maar bijna elke stengel heeft zijn eigen wortels, verzameld uit een geschubde massa als één geheel en met dikkere, grotere, witachtige schubben die afdalen. |
|
2. Dens Caninus Belgarum: Satyrium Erythronium: PseudohermodactyIus Matthioli: ex radice crassa, oblonga, subtus fibrosa, germinat: a cujus fibris proxime ascendit caulis tenuis, cum duobus plerunquc foliis latioribus acumininatis, rubro maculatis; intra quos caulis pergit ad flores, lactei & albicantis coloris, ecxpansos tandemque repandos. Horum flamina sunt nivea, cum apicibus nigris. |
2. (Erythronium dens-canis) Belgische hondstand: Erythronium Satyrium: Matthioli Pseudohermodactylus: ontkiemt uit een dikke, langwerpige wortel, aan de onderzijde vezelig. Vanuit de vezels ontspringt een dunne stengel met twee vrij brede, puntige bladeren, rood gevlekt; daarbinnen loopt de stengel door naar de bloemen, melkachtig en witachtig van kleur die zich uitspreiden en uiteindelijk terugbuigen. De bloemblaadjes hiervan zijn sneeuwwit met zwarte punten. |
|
3. Dens caninus a prioire, & jam descripto, parum differt: radices scilicet, caulis & foliorum forma & nascentia; nisi quod dilutiore rubore florer, staminibus purpurascentibus, stylo candido. Germanice, Roth Schoswurtz. |
3. Deze Hondstand verschilt weinig van de vorige die al beschreven is: namelijk de wortels, de vorm en groei van de stengel en de bladeren; behalve dat de bloemen een meer rode kleur hebben, met paarsachtig geurende meeldraden en een witte stijl. Germaans, Roth Schoswurtz. |
|
4. Pulmonaria maculosa, altera Matthioli: Symphytum maculosum Dodonaei: foliis Buglossum refert, hirsutis, sed maculis, candidantibus notates, majoribus & asperis; floribus rubentibus, qui, quando aperiuntot, purpurscunt; Radix ejus crassa, viscida, multifida, nigrior, cum fibris concoloribus. Germanice, Fleckend Lungenkraut; Hirschol, Hirschmangolt. |
4. (Pulmonaria officinalis) Pulmonaria maculosa, een andere van Matthioli: Symphytum maculosum Dodonaei: lijkt op ossenkruid in bladeren, behaard, maar getekend met witte vlekken, groter en ruw; rode bloemen, die bij opening paars kleuren; de wortel is dik, slijmerig, veel vormig, zwarter, met eenkleurige vezels. In het Duits: Fleckend Lungenkraut; Hirschol, Hirschmangolt. |
|
5. Primula Veris sylvestris: Phlomydum una: humilis prope terram ampliatur, foliis virentibus, florum mulitudine pallescentium; radicibus sparsis flavis. Gananice, Bleichgelbe, Nidrige, Frue Schlusselblumen, oder Himmelschlussel. |
(Primula veris) 5. Primula Veris sylvestris: Phlomydum una: laag, dicht bij de grond, groeit groot, met groene bladeren, talrijke lichtgele bloemen; met verspreide gele wortels. Duits, Bleichgelbe, Nidrige, Frue Schlusselblumen of Himmelschlussel. |

|
1. Inter Saniculas, Verbascula, vel Primulas Veris, ob plurium similitudinem, numetantur Auriculae ursi, quarum prima Minor flore alba & candicante gratior multo, sicur & foliis juxta & arctius apposotis, pilositate circumadornatis, quae Phloidium est forma, levius virentibus constat. Germanice Weiser Bergsanickel. |
1. (Primula auricula) Onder de Sanicula, Verbascula of Primula Veris wordt, vanwege hun gelijkenis met vele andere soorten, die Auriculae ursi genoemd, waarvan de eerste de Minor is met zijn witte en glanzende bloemen, veel aantrekkelijker en zeker met zijn dicht op elkaar geplaatste bladeren, versierd met haartjes eromheen, wat de vorm van Phlomis is en lichter van kleur. Germaanse Weiser Bergsanickel. |
|
2. Secunda flores purpureos habet laetiores, sub quibus folia latiora cx viridi lutea pandutur. Germanice, Bergsanickel mit brauner Blumen. |
2, De tweede heeft vrolijker paarse bloemen, waaronder bredere bladeren in groen en geel verspreid staan. In het Duits heet Bergsanickel mit brauner Blumen. |
|
3. Has sequitur, omnibus Herbariis fere cognita, Auricula ursil, flore ex luteo pallente, exporrectis latioribus suavius virentibus foliis, pinguibus, & taliquibus repandis. |
3. Daarna volgt de Berenoor die in bijna alle herbaria voorkomt. Deze soort heeft een lichtgele bloem, bredere, aangenamer groene bladeren, mollig en gelijkend. Deze worden opnieuw geplant. |
|
4. Aristologia rotunda, floribus albis & foliis fumariae tenellis, &c levore quasi cinere aspersis dilatatur, uno saltem caule plerunque, radice quidem non tuberosa, se subrotunda & levi. |
4. (Aristolochia rotunda) Aristolochia rotunda met witte bloemen en tere, Fumaria-achtige bladeren, en een lichtheid alsof er met as op gestrooid is, spreidt zich uit, meestal langs minstens één stengel, de wortel is inderdaad niet knolvormig, maar zelfs rond en licht. |
|
5. Ranunculus sylvarum: Rarior planta: flore albssimo,ecoque pleno: Radice Anemonis nigram: Aconito batrachoidi similis, folia molliora, profundius divisa habet, virore dulci. Germanice, Weissz gefullte Waldhenlein. |
5. (Ranunculus aconitifolius) Ranunculus sylvarum: Een zeldzamere plant: met zeer witte, kleurrijke bloemen: met een zwarte anemoonwortel: vergelijkbaar met Aconitum batrachoides, (Aconitum hyemalis) heeft zachtere, dieper ingesneden bladeren, met een zoete groene kleur. Germaans, Weissz gefullte Waldhenlein. |

|
1 Ranunculus Nemorosus: floris pleni, rosei, innumera serie foliorum, intus albicantium, niveorum, ad capitulum, ex staminibus rotundis, luteum, concentrancium: Exterius vero & circa ambitum floris foliolisc, ex purpurea rubescentibus, producitur. Cauliculi sunt tenuiores: horum folia laciniata quidem latius & profundius, omni parte laete virentia. Germanice, Gefullte weisse Waldhenlein. |
1. (Ranunculus polyanthemos) Ranunculus Nemorosus: volle bloem, roze, met een ontelbare reeks bladeren, wit en sneeuwwit vanbinnen, aan de kop, van ronde meeldraden, geel, geconcentreerd; maar aan de buitenkant en rond de omtrek van de bloem, van paarse en roodachtige bladeren. De stengels zijn dunner: de bladeren hiervan zijn laciniata, inderdaad breder en dieper, met een weelderige groene kleur op elk deel. Duits, Gefullte weisse Waldhenlein. |
|
2. Ranunculus Nemorosus, angustis foliis, lucide virentibus, parum crena tis & mucronatis (sicut Ranunculus aquaticus, flammeus, ab aliis describitur) flore majore luteo: cauliculis tenuioribus rotundis nascitur. |
2. (Ranunculus polyanthemos subspecie nemorosus) Ranunculus Nemorosus met smalle, heldergroene bladeren, licht gekarteld en mucronata (zoals Ranunculus aquaticus, flammeus, door anderen beschreven), met een grotere gele bloem: deze groeit op dunnere, ronde stengels. |
|
3. Nasturtium Aquaticum: floribus plenis, uni cauliculo pluribus annatis, issque candidis: Cardamines vel Sisymbrii foliis conspicuum. Germanice, Gefullter weisser Kresz oder Gauchblumen. |
3. (Cardamine pratensis “Flore Pleno”) Nasturtium Aquaticum: rijkelijk bloeiend met veel eenjarige planten op één stengel en wit: Cardamine of Sisymbrium-bladeren opvallend. Duits, Gefullter weisser Kresz oder Gauchblumen. |
|
4. Nasturtium Aquaticum, simplicibus floribus, iissq; quatuor foliolorum, albicantibus singulis conflat. |
4. (Cardamine pratensis) Nasturtium Aquaticum, met eenvoudige bloemen, vierkant; vier blaadjes, elk wit. |

|
1 Viola Martia purpurea: luxuriat foliis latioribus, venosis, mucronatis, parum serratis, quorum qauelibct fuos stylos, a radicis fibrosae capite profilientes, virentes, habent peculiares, tenues: sicut & flores multiplices, lucide purpurascentces suaviter spirantes. Germanice, Brauner gefullter Mertzenviol. |
1. (Viola odorata) Paarse Maartse viool: weelderig met bredere, geaderde, mucronata, licht gekartelde bladeren, waarvan de stijl, die uit de vezelige wortelkop steekt, groen is en eigenaardige dunne bladeren heeft. Ook heeft de stijl meerdere bloemen, helderpaars geurend en zoet ademend. Duits, Brauner gefullter Mertzenviol. |
|
2. Viola Martia multiplici flore, in cauliculis volubilibus se exerit, odoro, albo, exterius purpurascente, ut variegata etiam dici possit. Germanice, Weisser gefullter Mertzenviol. |
2. (Viola odorata) Maartse viool is een meerbloemig viooltje, gedragen op kleine, kronkelige stengels, geurend, wit, met een paarse buitenkant, waardoor het ook wel bont genoemd kan worden. In het Duits: Weisser gefullter Mertzenviol. |
|
3. Viola Martia, foliis & flore humilior, acsi sylvestrium sequeretur forma, floribus albicat simplicibus,fine odore. Germanice; Weisser einfacher Mertzenviol. |
3. (Viola odorata) Maartse viool, bescheidener in blad en bloem, alsof de vorm de wilde viool volgde, wit met eenvoudige bloemen, met een fijne geur. In het Duits; Weisser einfacher Mertzenviol. |
|
4. Viola Martia, constat foliis, ut &c aliae jam depictae: suis cauliculis singulis porrectis, viridibus, ex rotunditate oblongis, mucronatis: floribus ex summo rubore purpurascentibu, simplicibus inodoris. Germanice, Einfacher Rosinrocher Mertzenviol. |
4. (Viola canina) Maartse viool, bestaat uit bladeren, zoals de andere reeds afgebeelde, met hun individuele stengels langwerpig, groen, langwerpig rond en puntig; bloemen met een dieppaarse blos, enkelvoudig en geurloos. In Duits, Einfachfer Rosinrocher Mertzenviol. |

|
1. Aconitum Pardalianches, ab aliis Doronicum Romanum latifolium, caule terete cubitali surgit, cujus circumferentiam fere totam, folia ambiunt latiora, rara,circumrofa, hirsuta, molliuscula, saturate virentia: Flos est luteus, circa orbem interiorem, foliolis albicamibus, circulariter exporrectis: Radicum internodia apparent minus distincta; illa enim non sunt geniculae, sed tenuiores, & porro fibrosae. Germanice, Gemsenwurz. |
1. (Doronicum pardalianches) Aconitum Pardalianches, van andere als Doronicum Romanum latifolium, groeit met een gladde, kubusvormige stengel, waarvan de gehele omtrek omgeven is door bredere, zeldzame, omlopende, behaarde, zachte, verzadigd groene bladeren. De bloem is geel, rond de binnenste cirkel, met witachtige blaadjes, cirkelvormig blootliggend. De internodiën van de wortels lijken minder duidelijk; ze zijn niet generisch, maar dunner en ook vezelig. In het Duits: Gemsenwurz. |
|
2. Garyophyllata montana Matthioli: ex radice oblonga, odorata, caules cum foliis, profundius laciniatis, aedit tenues, quorum, qui summmi sunt, floribus, ex Viola rubentibus, instar campanularum nutantibus, linquuntur. Germanice, Bergbenedictenwurz. |
2. (Geum montanum) Garyophyllata montana Matthioli: van een langwerpige wortel, geurig, stengels met bladeren, diep ingesneden, dun, waarvan de hoogste nog bloemen dragen, van rode viooltjes als kleine klokjes, wiegend. In het Duits: Bergbenedictenwurz. |
|
3. Primula Veris sylvarum, flore multiplici, dilute luteo, spccioso se ampliat: foliis latioribus molliusculis, subviridibus, sicut tota planta, suavitatis rarioris. Germanice, Gefulle Wisenschlusselblumen. |
3. (Primula veris) Sleutelbloem uit het voorjaar, met zijn vele bloemen, een lichtgele kleur en een bijzonder uiterlijk: met bredere, zachtere bladeren, ondergroen, zoals de hele plant, en een zeldzamere zoetheid. In het Duits: Gefulle Wisenschlusselblumen. |
|
4. Primula Veris hortensis, flore gemino, uno alteri impacto & innato, bene flavescente, in cauliculo ercecto collectim effertur: sub quibus folia sunt oblongiora, indifferenter crenata, ex livido viridia, venosa. Germanice, Doppelt ineinderwachsende Schlusselblumen. |
4. Primula veris hortensis, met dubbele bloemen, de ene op de andere geregen en aangeboren, goed geel, collectief gedragen op een kleine, rechtopstaande stengel; daaronder bevinden zich de bladeren die meer langwerpig zijn, verscillend gekarteld, groenachtig vanuit lijkbleke, geaderd. Duits, Doppelt ineinderwachsende Schlusselblumen. |

|
1. Consolida media, Bugala, solidago, ex radice fibrata, tenera, humi reptantes spargit cauliculos: foliis menthae similibus, parum serratis, crassioribus & hirsutis: Flores juxta folia, interius circumcirca prodeunt verticillatim caerulei, in caule assurgente, lanuginoso. |
1. (Ajuga reptans) Consolida media, Bugala, Solidago, groeit uit een vezelige, tere wortel en verspreidt kruipende stengels op de grond: met muntachtige bladeren, licht gekarteld, dikker en behaard. De bloemen verschijnen naast de bladeren, aan de binnenkant en eromheen in kransen van blauw op een opgaande, donzige stengel. |
|
2. Orobus Pannonicus, multorum caulium, striatorum est planta, paulo elatior, in horum costis, folia opponuntur, ut plurimum latiora, eaq; mucronata, a nervo medio transversim excurrentibus venis, viridia: cum floribus coeruleopurpureis, ex alarum furculis dependentibus: Radice nititur multifida, in diveria tendente, longa. Germanice, Wilde Ungerische Wiesen. |
2. (Orobus pannonicus) 2. Orobus Pannonicus, een plant met veel stengels, gestreept, iets hogerop de ribben hiervan, de bladeren staan tegenover elkaar, doorgaans breder en meerbladig, met nerven die dwars vanuit de middelste nerf lopen, groen; met blauwpaarse bloemen, hangend aan de vleugelvorken. De plant wordt ondersteund door een meerwortelige, lange plant die in verschillende richtingen neigt. In het Duits, Wilde Ungerische Wiesen. |
|
3. Lychnis sylvestris, nonnullis Ocynoides dicta, caulibus prodit rotundis: crassiusculis & minus lanuginosis foliis: floribus simplicibus, rubro incarnatis. Germanice, Wilde Morgenroslein. |
3. (Petrorhagia prolifera) Lychnis sylvestris, ook wel Ocynoides genoemd, heeft ronde stengels, dikkere en minder pluizige bladeren en eenvoudige, rode bloemen. In het Duits, Wilde Morgenroslein. |

|
1 Lunaria Graeca major; Viola latifolia, peregrina; perennis; odorata; radicum est fibratarum, oblongiorum, tenuiorum, sparsarum. Ex caule lignoso pendent latiore folia, amplius aliquanto crenata; Flores ex albo subcoerulei; hos sequuntur siliquae longiores, protensae, lammosae, ita ut tres aliquando membranulae separatae divelli possint, suis annexis seminibus. Germanice, Grosz weisz Griechisch Violen. |
1. (Lunaria rediviva) Groot Grieks viooltje; Viola latifolia, uitheems; meerjarig; geurend; de wortel is vezelig, langwerpig, dun, schaars. Aan de houtachtige stengel hangen bredere bladeren, iets meer gekarteld; bloemen van wit, sub blauw; deze worden gevolgd door langere, langwerpige, lamme peulen, zodat soms drie afzonderlijke vliezen kunnen worden afgescheurd met hun zaden eraan. In Duits, Grosz weisz Griechisch Violen. |
|
2. Lunaria Graeca alia: annua planta, assurgit floribus caeruleopurpureis, siliquis inde orbicularibus, pellucidis; foliis minus latis, virentibus, bene crenatis, in caulibus furculosis: Radice aliqnibus partibus porosa, longius porrecta, alba, ob similitudinem Bulborum Bulbonac quibusdam dicta. Germanice, Braun Monviolen. |
2.(Lunaria annua) Lunaria Graeca alia: een eenjarige plant, bloeit met blauwpaarse bloemen, waarvan de peulen rond en transparant zijn; met bladeren die minder breed, groen en goed gekarteld zijn, op gevorkte stengels. De wortel is op sommige plaatsen poreus, steeds langer, wit, vanwege de gelijkenis met Bulborum Bulbonac, door sommigen genoemd. In Duits, Braun Monviolen. |

|
Geranium Muscatum, inodorum, parvum: foliis Cicutae, injequalibus: incisuris, laciniatis, tollitur; floribus tenuibus, rubentibus; cui rostella subnascumtur, gruum vel ciconiarum capitulis aemaula, tenera: radice cum fibris palmandi, albicante &c. Germanice, Bisemstorchschnabel; ohne geruch |
1. (Geranium columbinum) Geranium Muscatum, geurloos, klein: met bladeren van de Cicuta, ongelijk: ingesneden, gekerfd, wordt geplukt met dunne, roodachtige bloemen; waaronder een rozet groeit, die lijkt op de koppen van kraanvogels of ooievaars, zacht: met een wortel met handvormige vezels, witachtig enz. In Duits, Bisemstorchschnabel; ohne geruch. |
|
2. Geranium Batrachioidcs, magnum, speciosm floribus lascivit caeruleis, in quorum medio capillamenta flavcescunt: mucronibus conglomeratis roftratis; foliis, lanuginosos caules circum amicientibus, profundis incisuris, subtus incanis, supenoire parte vero virentibus; a radice longiore, extensa, sparsa, in cespite fibrante, caules protrusi rubent. German, Blaw Storchschnabelblumen. |
2. (Geranium pratense) Geranium Batrachoides, groot, opzichtig met opvallende blauwe bloemen waarvan de haren in het midden geel zijn: met samengeklonterde, roodbruine punten; bladeren met donzige stengels eromheen, diep ingesneden, onopvallend aan de onderkant, maar groen aan de bovenkant; vanuit een langere, uitgerekte, dunne wortel, vezelig uitgestrekt, de uitstekende stengels zijn rood. Duits, Blaw Storchschnabelblumen. |
|
3. Quod priori simile, Geranium est, Batrachioidcs, Ranunculum foliis referens sylvestrem. Flore albicante tamen differt: foliis insuper longe magis protentis, maioribus sectionibus divisis: scapo robustiore, molli lanugine vestito: radicibus, in cirros multos confibrantibus, constat. |
3. (Geranium sylvaticum) Wat vergelijkbaar is met de eerste, Geranium Batrachoides, Ranunculus, verwijst naar de wilde bladeren. Het verschilt echter in zijn witachtige bloem: bovendien staan de bladeren veel meer plat, verdeeld in grotere delen; de stengel is robuuster, bekleed met zacht dons; de wortels, die vezelig zijn in vele rondachtige cirkels, bestaan uit constante vezels. |

|
1. Geranium Anglicanum, cubitale; ob floris venustam diversicatem, non fine ratione, dictum variegatum, rarum: ille enim, a summis cauliculorum alis, foliolis quinque plerumque explicatur (instar rosarum exiguarum) albicantibus, cum maculis & radiis caeruleis, vel, quod pulchre etiam conspicitur, florum foliola alba sunt & caerulea, alternatim: ad genicula autem caulium, folia, altioribus incisuris, mirum lamiata, circumcunt. Germanice, English gesprenge Storckschnabelkraut. |
1. (Geranium phaeum of sanguineum, ‘een Variegatum’ vorm?) Geranium Anglicanum, cubitale; vanwege de prachtige en diverse bloemen, niet voor niets bont genoemd, zeldzaam: vanaf de top van de stengels ontvouwen zich vaak vijf blaadjes (als kleine roosjes) witachtig, met vlekken en blauwe stralen, of, wat ook prachtig is om te zien, de blaadjes van de bloemen zijn afwisselend wit en blauw: maar aan de uiteinden van de stengels omringen de bladeren, met hogere insnijdingen, wonderlijk laminaat. In Duits, English gesprenge Storckschnabelkraut. |
|
2. Geranium sanguinarium majus, Robertianum: radice prolixiore, eaque quodammodo bulbosa, superficiarie serpente, geniculata, humotenus rubente, nititur: caulibus exurgit articulatis pinguibus, quorum singuli pediculi sua habent folia ampliora, una, incana, altera parte,virentia: in summo emicant florces, ex purpura rubentes. Germanice, Blutberg Storchschnabelkraut oder Gottes gnad. |
2. (Geranium robertianum) Geranium sanguinarium majus, Robertianum: wordt ondersteund door een langwerpige wortel, die enigszins bolvormig is, oppervlakkig serpentijnachtig, genetisch, roodachtig in de humus: ontspringt aan stengels met dikke, gelede stengels, die elk hun eigen bloemstelen hebben met grotere bladeren, aan de ene kant wit, aan de andere groen; bovenaan glanzen de bloemen, roodachtig van paars. In Duits, Blutberg Storchschnabelkraut of Gottes gnad. |

|
1. Geranium Moschatum; Acus muscata odore iocunda: radice tenella: caule brevi, eoque rotundo: flore colore dilute incarnato: in fastigio, post flores, summo porriguntur, cum suis stylis & rostelles exilibus, erectis, caliculi exicui. Germanice, Bisemstorchschnabelkraut. |
1. (Erodium moschatum) Geranium Moschatum; Muskaatnaalden met een aangename geur; een tere wortel; een korte steel, en daardoor rond; een bloem met een verdunde, vlezige kleur; in de top, na de bloemen, reiken ze tot bovenaan, met hun stijlen en rostellums, rechtopstaand, de kelk droogt uit. In het Duits: Bisemstorchschnabelkraut. |
|
2. Geranium fuscum, ob maculas, in foliis amplioribus observatas, pullas: floribus ex phaeo purpurantibus, reflexis: radice magna, crassiore, extcnsa, multis propaginibius donata; in longum ascendit, cum, Geraniorum omnium fere communibus, gnuum rostris, verum brevioribus. Germanice, Fremder Storchschnabel. |
2. (Geranium phaeum var. phaeum) Geranium fuscum, vanwege de vlekken die op de grotere bladeren te zien zijn, de jonge exemplaren: bloemen van de phaeo paars, teruggebogen: een grote, dikkere, verlengde wortel, voorzien van vele vertakkingen; hij groeit ver omhoog, met, bijna gemeenschappelijk voor alle geraniums, een knoestige snavel, maar korter. In het Duits, Fremder Storchschnabel. |
|
3. Geranium Saxatile, argenteum : cauliculo & pediculis Xirampelinis, floribus rubentibus: foliorum est viridium, splendescentium, fissorum: radice serpit longa, gracili, protcnsa. Germanice, Bergstorchschnabel. |
3. (Geranium rotundifolium) Geranium Saxatile, zilverkleurig: met een stengel en bloemstelen van Xirampelina, met rode bloemen; de bladeren zijn groen, glanzend en gespleten; hij spreidt zich uit via een lange, slanke, langgerekte wortel. In het Duits: Bergstorchschnabel. |

|
1. Thalictrum, Thalietrum, Herbariorum Ruta pratensis vel palustris: hujus folia pinguia, ex argenteo coloratu sunt viridia, tribus & pluribus sectionibus divisa: ex pediculo, articulis tuberosis, caule cavo, imbricato prodeuntia: flores raccematui fastigiantes, viliosi, cum corum staminibus, ex albo rubentes, incarnati. Germanice, Wehlsamen. |
1. (Thalictrum flavum) Thalictrum, Thalietrum, Herbarium Ruta pratensis of palustris: de bladeren hiervan zijn vlezig, zilverachtig van kleur, groen, verdeeld in drie of meer secties: ze ontspringen aan een steeltje, knolgewrichten, een holle, overlappende stengel; de bloemen zijn trosvormig, snelgroeiend, grauwe, met lederhuidmeeldraden, van wit tot rood, vlezig. Duits, Wehlsamen. |
|
2. Thalictrum, a priori non nisi florum colore albicante & niveo differt, foliis in super paulo latioribus, crenatis, obscure virentibus. |
2. (Thalictrum minus) Thalictrum verschilt alleen van de eerste door de witachtige, sneeuwwitte kleur van de bloemen en de iets bredere, gekartelde, donkergroene bladeren. |
|
3. Fumaria, tenuium foliorum flavoviridium, candica, flosculis albis; rara. |
3. (Fagonia cretica) Fumaria, dunne bladeren geelgroen, witachtig, met kleine witte bloemen; zeldzaam. |

|
1. Ranunculus multiflorus, peramoena & multiplici florum candidorum serie, erectis furculis tollitur sequipedalis: foliis faturate virentibus, nitentibus, serratis, oblongis: caule rotundo: radicibus tenuibus, sparsis. Germanice, Weisz gefullter Hannenfusz. |
1. (Ranunculus nemorosus) Ranunculus multiflorus, zeer mooi met een reeks van meerdere witte bloemen, gedragen op rechtopstaande vorken, met groene, glanzende, gekartelde, langwerpige bladeren met ronde steel; met dunne, schaarse wortels. In Duits, Weisz gefullter Hannenfusz. |
|
2. Ranunculus, flore glomerato, Major, auricolorc & ampliore tandem panditur & explicatur, prius tamen in globum collecto: folia, in apicibus pediculorum, singula quinque, profundioribus incisuris, crenata, ex albo habet virentia: pluribus caulibus assurgit evaginatis: radice multifidia supersicietenus sprasa. Germanice, Alpenhannenfusz. |
2. (Trollius europaeus) Ranonkel, met een tros bloemen, groter, goudgeel en groter, wordt uiteindelijk geopend en ontvouwd, maar eerst verzameld in een bal: de bladeren, aan de uiteinden van de bloemstelen, elk vijf, met diepere insnijdingen, gekarteld, hebben een witte groene kleur: met verschillende stengels die stijgend uitlopen: de wortel is veelvoudig tot aan de oppervlakte verspreid. In Duits, Alpenhannenfusz. |
|
3. Ranunculus bulbosus, peculiariter Batrachium dictus, major: prolifero flore, ex uno, altero & tertio emergente, auroluteo, splendentc, denso, assurgit. Foliis latioribus atrovirentibus, varie dissectis: radice globosa, in verso exiguorapo similii (sic rapum D. Antonii indigitant) ex qua tenerae fibrae, & subtus annexa, gracilia dependent capillamenta. Germanice, Gelb gefullter Hannenfusz oder Geissblumen. |
3. (Ranunculus bulbosus) Ranunculus bulbosus, speciaal Batrachium genoemd, groter: overvloedige bloem, uit één, tweede en derde ontluikende, goudgele, prachtige, dichte bloem. Bladeren breder en meer donkergroen, op verschillende manieren ingesneden: wortel bolvormig, aan de achterkant klein en vergelijkbaar met een raap (zo wordt de raap van S. Antonius aangegeven) waaruit tere vezels en daaronder aangehechte, slanke, afhangende haarvaten. In Duits, Gelb gefullter Hannenfusz of Geissblumen. |

|
1. Ranunculus Illyricus: caule levatur gracili, cubitali: foliis oblongis, incisis, tenuibus, !anugine ex incano viridi obsitis, quorum slummitatibus flores insident aurei, nitidi: radices multa granorum, vel tuberculorum oblongiorum, serie grumose coacervantur. Germanice, Illyrischer Hannnenfusz. |
1. (Ranunculus illyricus) Ranunculus Illyricus: de stengel is verhoogd met een slanke, kubusvormige stengel: met langwerpige, ingesneden, dunne bladeren, bedekt met een groen dons, in de holtes waarvan goudkleurige, glanzende bloemen zijn ingebed: de wortels zijn vele korrels of langwerpige knobbeltjes, opgestapeld in een klonterige reeks. In Duits, Illyrischer Hannenfusz. |
|
2. Ranunculus hortensis, multiflorus, luxuriat floribus multiplicatis, auroluteis, resplendentibus. Caule sesquipedali, surculoso: foliis in quinque plerunq; partes profundius & inaexqualius divisis, dilute virentibus: nervi radicis descendunt obliqui &. multifidi. Germanice, Gefullter gelber Hannenfusz. |
2. (Ranunculus auricomus) Ranunculus hortensis, multiflorus, weelderig met talrijke, goudgele, schitterende bloemen. Stengel tweevoetig, vertakt; bladeren in vijf delen, dieper en ongelijk verdeeld, dungroen; de nerven van de wortel lopen schuin af &. veelvoudig. In Duits, Gefullter gelber Hannenfusz. |
|
3. Anemone sylvestris, constat radice recta, multas & capillares diffundente propagines; caule albicante lanugine vestito. Foliis ad umbilicum pediculi usquelaciniatis, obscure herbaceis; floribus niveis, in quorum medio capitellum exertum luteis cingitur staminibus. Germanice, Weisse wilde Anemonen. |
3. (Anemone sylvestris) Anemone sylvestris, bestaat uit een rechte wortel met veel verspreide en capillaire scheuten; een stengel bedekt met witachtig dons. Bladeren lancetvormig tot aan de navel, onopvallend kruidachtig; sneeuwwitte bloemen, in het midden waarvan een klein hoofdje omhoog staat en omgeven is door gele meeldraden. In Duits, Weisse wilde Anemonen. |

|
1. Ranunculus erectus hortensis, flore pleno luteo. Radice crassiuscula constabat, longis inferius fibris emissis donata; folia virescebant, foliorum Ranunculi vulgatioris pratensis; aemuIa, & per longa intervalla caulibus se multiplicantibus apposita: cacumina floribus superbiebant, denso foliorum multiplicium rotundorum stipatu. Bellidum plenarum orbiculos mentienibus, colore luteo nitente: saepius geminatim combinantur, ac quandoq; sobolem aliam exse emittunt; seminum quidem rudimenta angularia nonnunquam apparent, citra tamen ullam perfectionem. Germanice, Auffrechstehender Gartenhannenfusz, mit gefullten gelben blumen, so bisweilen eine aus der anderen wechst. |
1. (Ranunculus bulbosus, ‘een Prolifera vorm’) Ranunculus erectus hortensis, volle gele bloem. Deze bestaat uit een dikke, kleine wortel, voorzien van lange vezels die eronder uitkomen; de bladeren zijn groen en lijken op de bladeren van Ranunculus pratensis; ze lijken op de stengels en zijn met grote tussenpozen aan elkaar bevestigd en zich vermenigvuldigend de toppen van de bloemen zijn trots, dicht opeengepakt met meerdere ronde bladeren. De klokjes zijn vol, rond, met een heldergele kleur: ze komen vaak in paren voor en soms brengen ze een nieuwe nakomeling voort; soms verschijnen de hoekige rudimenten van de zaden, maar dit is niet perfect. In Duits, Auffechstehender Gartenhannenfusz, mit gefullten gelben blumen, so bisweilen eine aus der anderen wechst. |
|
2. Ranunculus oleraceus erectus, flore simplici luteo. Radicibus nintitur fibrosis, albescentibus, caule dodrantem altiore, laevi, virescente, a quo longis crassis pediculis porriguntur folia, Apiia: aemula, splendentia, viridia: caulis multiplicibus statim a radice processibus sursum dilatatur, aliis foliis per intervalla magis acutis, & sere pedes gallinarum imitantibus, septus: flores sastigiatim apponuntur, quinis rotundis luteis splcedenribus foliis capillacee, ftamina concoloria ambientcs: semina angulosa, pallescentia, compacta capitula, aliorum Ranunculorum modo, ferunt. Germanice, Gemeiner einfacher susser gelber Ackerhannenfusz oder Schmalzblumen. |
2. (Ranunculus repens) Ranunculus oleraceus rechtopstaand, met eenvoudige gele bloemen. Wortels vezelig, witachtig, stengel hoger groeiend, glad, groenachtig, waaruit lange dikke steeltjes de bladeren ontspruiten. Apiia: rivaliserend, glanzend, groen: stengels verwijden zich direct omhoog door meerdere uitlopers vanaf de wortel, met andere bladeren met tussenpozen spitser, en soms imiterend als kippenpoten, septaat: bloemen gerangschikt in trossen, met vijf ronde gele, behaarde bladeren, meeldraden eenkleurig eromheen: zaden hoekige, bleke, compacte koppen, zoals andere Ranunculus, dragen. In Duits, Gemeiner einfacher susser gelber ckerhannenfusz oder Schmalzblumen. |
|
3. Ranunculus montanus major, flore luteo. Radice albescete, & in fibras sparsas dissusa, firrmatur, caule cubitali hirsuto; folia longis pediculis crassis & subhirsutis innituntur, Aconito luteo non absimilia, parum piIosa & atrovirentia: flores summa caulis fastigia occupant, priore Ranunculo duplo majores, at illius aemuli & concolores: seminum capitula quoq, conformia visuntur. Germanice, Grosser Berghannenfusz mit gelben blumen. |
3. (Ranunculus montanus) Ranunculus montanus major, gele bloemen. Wortel witachtig en verdeeld in dunne vezels, stevig, stengel kubisch behaard; bladeren worden ondersteund door lange, dikke, halfbehaarde bloemstelen, vergelijkbaar met gele monnikskap, licht behaard en donker groen: bloemen bedekken de toppen van de stengels, twee keer zo groot als die van de vorige Ranunculus, maar rivaliserend en concolor: zaadhoofden lijken ook op elkaar. Duits: Grosser Berghannenfusz mit gelben blumen. |

|
1. Ranunculus Asiaticus, grumosa radice, florc pleno sanguineo prolifero. Radicum caput oblongatarum, succulentarum glandularum congeriem sundabat, quae Asphodelinas aemulabantur; ab his surgebat caulis, circa quem inferius folia, crassis oblongis pediculis innixa, ternis plerunq; segmentis, Apio aliquantum conformibus, divisa, crant, & per oras inaequaliter crenata, fastigiatim desinebat in florem, multiplici foliorum intense phoeniceorum, aut sere sanguinei coloris, is, glomeratione in orbem congestum, e quo petiolo sublatus, alius minor pleniflorus attollebatur, unde nimis lasciviens vi seminis frustrabutue. |
1. (Ranunculus asiaticus) Aziatische boterbloem, met een knobbelige wortel, een bloem vol bloed. De worteltop draagt een cluster van langwerpige, sappige klieren, die de affodil nabootsten; hieruit ontspruit een stengel, met ronde bladeren, ondersteund door dikke langwerpige steeltjes, in drieën verdeeld, vaak gesegmenteerd, enigszins zoals peterselie groeien en langs de randen onregelmatig gekarteld zijn, eindigen in een bloem, met meerdere bladeren met een intens feniksachtige of bloedrode kleur, deze, dicht opeengepakt tot een bol, waaruit, wanneer opgetild bij de bladsteel, een andere kleinere, volle bloem ontstaat waaruit de al te wellustige kracht van het zaad wordt verijdeld. |
|
2. Ranunculus Asiaticus, grumosa radice, flore pleno ruberimo. Radix priori conformis est, folia strigosiora per oras evidentius inciduntur, flos ruberrimus coccineum colores affectat, multiplicium foliorum stipatu mire confarctus, sine seminum succcessionr tandem flaccescens. |
2. (Ranunculus asiaticus) Aziatische boterbloem, met een knobbelige wortel en een zeer rode bloem. De wortel lijkt op de vorige, de bladeren met meer lijnen zijn duidelijker ingesneden langs de randen, de rode bloem heeft karmozijnrode kleuren, prachtig gevuld met meerdere bladeren, en verwelkt uiteindelijk zonder een opeenvolging van zaden. |
|
3. Ranunculus Creticus, grumosa radice, flore niveo. Radix prioris aemula erae folia multifidis ablongis laciniis Ranunculose exprimebant, flos in caulis cacumine nivei candoris, sena latifolia, subtus per oras modici rubentia, circa capitellum nigropurpureum villis densis, obscuro viroris pallore tinctis, cinctum, explicans. |
3. (Ranunculus ololeucos) Kretenzische boterbloem, met een knobbelige wortel, een sneeuwwitte bloem. De wortel van de eerste wedijverd met die van de ranonkel met zijn vele, langwerpige lobben, die de sneeuwwitte bloem boven op de stengel symboliseerden, met brede bladeren, lichtrood aan de onderkant langs de randen, rond het zwartpaarse hoofdje omgeven door dichte donkergroene blekegetande villi, getint met een donkergroenige bleekheid, ontvouwend. |
|
4. Ranunculus Asiaticus, grumosa radice, flore phoeniceo rubro simplici. Radicis caput multos grumos dependentes spargebat, caulis pedalis erat triplex, cui quina oblonga foliorum crassiuscula segmenta, conjugatim juncta, longis crassis pediculis nixa, inhaerebat, per margines incisa, glabra & vitenti, flores singulatim fastigiata cauliuum occupabant, laciniis aliquot herbaceis angustis suffulti, quinis latis foliis (& circa oras liquantum fissis, pjoenoceo rubore intensiore persusis placentes, qutum meditullii caput, in longietudinem protuberans, seminum stenlium rudementis obsitum, innumeris strictis villosis rubris staminulis, quae apicibus crassiuscuis fastiabantur, circumsepiebatur. |
4. (Ranunculus asiaticus) Aziatische boterbloem, met een knobbelige wortel en een eenvoudige rode feniksbloem. De worteltop is verspreid met vele hangende klonten, de stengel heeft een drievoudige voet, waaraan vijf langwerpige, dikkere bladsegmenten, in paren verbonden, ondersteund door lange, dikke bloemstelen, vastgehecht waren, langs de randen ingesneden, kaal en haarloos. De bloemen staan afzonderlijk op de stengels, ondersteund door verschillende smalle kruidachtige bladschijven, aantrekkelijk met vijf brede bladeren (en licht gespleten aan de randen, met een intensere roze blos), terwijl de centrale top, die lang uitstak, bedekt was met ruwe zaadstengels, omgeven door ontelbare dichte, harige rode meeldraden, die versierd waren met dikkere punten. |
|
5. Ranunculus Asiaticus, grumosa radice, flore flavo, rubris venis distincto. Pedem al tus erat, radicibus priori conformibus, foliis ad Ranunculi Echinati foliorum divisuram accedebat, in tres plerunq & quandoq, plures lacinias, per oras incisas, diremptis, hilare viridibus, inter quae terni cauliculi, singuli, serunt flores novenis latis rotundus foliis, sibi invicem per latera incumbentibus, flavis, & radis seu venis rubris triatim virgatis; capellum meditulli ex obscuro coerulea colore, rubro permixto, variegatum, multis in orbem subviride pallore infectis villis septum est, sine semine utili marcescens. |
5. (Ranunculus asiaticus) Aziatische boterbloem, met een knobbelige wortel, gele bloem, met duidelijke rode nerven. Het was een voet hoog, met wortels die leken op de eerste, met bladeren die de splitsing van de bladeren van de boterbloem Echinatum naderden, in drie, vaak en soms meerdere, insnijdingen, langs de randen ingesneden, gescheurd, heldergroen, waartussen drie kleine stengels, elk met negen brede ronde bladeren, die aan de zijkanten tegen elkaar aanleunen, geel zijn en met rode stralen of nerven drie keer per meter; de centrale hoed is donkerblauw, gemengd met rood, bont, verdeeld in vele plaatsen, aangetast door een lichtgroene kleur, zonder bruikbaar zaad, rottend. |

|
1. Geranium sanguinarium seu Haematodes Tabernaem. Geranium vii. Haematodes CIusii. Radicem habebat rubescentem, oblongam. surculosam, & lateralibu propagimibus spargentcem eqiuialiquot prosisiebane caules, per intervalla nodosi, circa quos partisicu in longis pediculis folia quinquepartitim profunde fissa, & subinde in alia minus profunda segmenta divisa, Ranunculi pratesis lutei modo, superne virentia, inferne subincana, aut saepius cum caule omnino rubentia: pares pediculi singulatim flores fulciunt Geranio Batrachioidi coeruleo conformes, sed ampliores, staminulis meditullii capituIum mucronatum obseptum cingentes, quod deniq; in nostrum pentagonum abit, inferiore parte tumescentes utriculos semina obvolventes continens, quae per maturitatem se circum, volventibus mucronibus sponte exiIiunt, u bene Clus, annotat. Germanice, Blutroslein, Blutwurtz Schnabelkraut. |
1. (Geranium sanguineum) Geranium sanguinarium of Haematodes Tabernaemontanus. Geranium vii. Haematodes Clusius. Deze heeft een roodachtige, langwerpige, vertakte wortel en laterale vertakkingen, verspreid met een gelijk aantal liggende stengels, met tussenpozen knoestig, waaromheen lange bladstelen zijn verdeeld. De bladeren zijn diep in vijf delen verdeeld en vervolgens in andere, minder diepe segmenten, zoals bij Ranunculus pratensis, geel op de manier van de bladeren, groen bovenaan, half ingesneden of vaak volledig rood met de stengel: dezelfde bloemstelen ondersteunen de bloemen afzonderlijk, conform aan de Geranium Batrachoides, maar groter, met meeldraden rondom de centrale, langwerpig, kleine, langwerpig, die uiteindelijk overgaat in onze vijfhoek, met in het onderste deel opzwellende blaasjes die de zaden omhullen, die, wanneer rijp, zichzelf spontaan uitstoten met hun draaiende punten of goed. Clusius noten. In Duits, Blutroslein, Blutwurtz Schnabelkraut. |
|
2. Geranium Macrorrhizon, seu longius radicatum, Lobcl. Satis prolixis, crassiusculis, fibratis & variis propaginum flexibus se diffundentibus radiculis ac veluti superius squamatis, rubentibus, praeditum est; caules articulati cubitum aequant, quibus, in longis firmis pediculis; folia fsubhirsa quinquepartita, Geranio Batrachioidi coecruleo minus sisa odorata, appenduntur, flores ramulorum summitatibus fasciculatim insident e rotundo tenui striato utriculo emergentes, quinis purpureorubentibus rotundis foliis circa staminula stylum longum exertum incurvatum, & apice capillato sasttigiatum, disposita: semina hucufq; observantem eluserunt. Germanice, Bergschnabelkraut mit lenglichen wurzeln und purperrothen blumen. |
2. (Geranium palustre) Geranium Macrorrhizon of langwortelige, Lobel. Het is begiftigd met tamelijk wijde, dikke, vezelige en afwisselend buigzame scheuten met spreidende worteltjes en als het ware daarboven geschubde, roodachtige scheuten; de stengels zijn tot aan de elleboog geleed, waaraan, op lange, stevige steeltjes; de bladeren zijn vijftallig als Geranium Batrachoides coecruleo minus sisa odorata, zijn bevestigd; de bloemen zijn bundelvormig gerangschikt aan de top van de takken en ontspringen uit een ronde, dun gestreepte blaas, met vijf paarsrode ronde bladeren rond de meeldraden, een lange stijl, gebogen en met een harige top, gerangschikt: de zaden hier ontgaan de waarnemer. Duitse Bergschnabelkraut mit lenglichen wurzel und purperrothen blumen. |
|
3. Geranium tuberosum Herbariorum. Radices, e susco nigricantes, Anemonum more protuberabant, parum fibratae:, caulis nudus erat, & longis ex intervallis nodosus; ab hoc folia longis pediculis subvehebantur, Geranio Batrachioide magis ab uno contro multipliciter dissecta & subincana; flores, in summis brachiatis ramulis eminentes, quinque foliis bifidis, purpureo violaceis, praecedenti Geranio paulo amplioribus, conslant: semina Geranio sanguinario conformia sunt, rostris in lunatam formam se contrahentibus eruptura. Germanice, Storchschnabelkraut, mit knotichten wurzeln, und purperbraunen blumen. |
3. (Geranium tuberosum) Geranium ruberosum Herbariorum. De wortels, zwart verkleurend door het sap, steken uit als Ancemonen, maar zijn niet erg vezelig; de stengel is kaal en lang, met tussenpozen geknoopt; de bladeren droegen lange steeltjes; de Geranium Batrachioideus was meer ingesneden en aan één kant en meerdere keren ingesneden; de bloemen, prominent aanwezig bovenop de vertakte takken, bestaan uit vijf gevorkte, paarsviolette bladeren, iets groter dan die van de voorgaande Geranium: de zaden lijken op die van de Geranium sanguineum en barsten uit wanneer de snavel zich in een maanvorm samentrekt. Germaanse, Storchschnabelkraut, meit knotichen wurzeln und purperbraunen blumen. |

|
1. Anemone tenuifolia, flore purpureo violaceo. Anemone hortensis tenuifolia secunda fl. simplici Clus. Folia longis pediculis a radice, prolixe fibrata, crassa, oblique hinc & inde procedente, & foris e fusco nigricante, nodosa, surriguntur, crebris incisuris dilute viridibus. Oenanthen seu Bulbocastanum aemulantia, paulo latioribus tamen particulisc constantia. Caulis ea visitur simplex, rotundus, & leviter lanuginosus, non longca a floris fastigio ternis multifidis segmentis septus, in summo florem ferens, Rosis majoribus amplitudine nihil cedementem, latis purpureoviolaceis foliis aliquot, subtus lanuginis pube quodammodo oblitis, stamina nigricantia, meditullii capitulo villoso concolori circumject, amplectentia. Germanice Schmalblateriche, purperveilbraune Anemone. |
1. (Anemone blanda) Anemone tenuifolia, paarsviolette bloemen. Anemone hortensis tenuifolia, tweede eenvoudige bloem van Clusius. Eenvoudige tros. Bladeren op lange steeltjes vanaf de wortel, dikke vezels, hier en daar schuin uitlopend, en van buiten donkerzwartachtig, knoestig, opgaand, met frequente insnijdingen verdund met groen. Lijkt op Oenanthe of Bulbocastanum, maar iets breder, maar consistent in delen. De stengel is eenvoudig, rond en licht donzig, niet ver van de bloemtop staat met drie veelbladige segmenten, met een bloem aan de top. Rozen groter in omvang, niets meegevend, met brede paarsviolette bladeren, de onderkant van het donzige behaarde haar is enigszins vergeten, de meeldraden zwartachtig, het centrale harige hoofdje rond omcirkeld, omsluitend. In Duits, Schmalblatteriche, purperveilbraune Anemone. |
|
2. Anemone latifolia, flore coccineo simplici. Folia, a radice varie tuberosa nigrescente & multum fibrata,frachiq; facili, elevata, Anemonen tertiam hortensem Clusii, aut Aconitum Lycoctonum aliquantum referunt, lata, & ternis particulis ambitu inaequaliter serratis ac sissis diterminata: caulis unos auc plures, singulares, pedales, paulo superius triplici laciniarim cinctu obsidentur, inde, graciliore specie prodententes ad florem, coccineio coloris, circinatum medium e susco nigricans, capitulum multis foliiis staminulis pallide virentibus septum cicundantes. Germanice, Breitblaterich Anemoneroslein, fast auff Cherminefarbe. |
2. (Anemone hortensis) Breedbladige anemoon, met eenvoudige scharlakenrode bloemen. De bladeren, afkomstig van een variabel knolvormige wortel, zwartachtig en zeer vezelig, gemakkelijk te breken, hoog geplaatst, lijken enigszins op de derde tuinanemoon van Clusius of de Aconitum Lycoctonum, breed en met drie ongelijk getande en kruidachtige delen: de stengels zijn enkelvoudig of meervoudig, enkelvoudig, pedaalvormig, iets daarboven omgeven door een drievoudige ingesneden gordel, van daaruit, in een slankere vorm, uitpuilend naar de bloem, scharlakenrood van kleur, het midden omgeven door zwartachtige steunblaadjes, het hoofdje met vele lichtgroene meeldraden en een cirkelvormig stijl. Duits, Breitblaterich Anemoneroslein, fast auff Cherminefarbe. |
|
3. Anemone latifolia, purpureo rubescens plena. Omnino fere quadrat cum descriptione Clusiana Anemones hortensis latifoliae simplicisteriae. Foliis est inito Diapensiae mulis, mox magis incisisis, multifides; caulibus aliquot simplicibus nudis, pedem altioribus, pallides virentibus, tenuiter lanuginosus, media parte ternis foliaceis laciniis obsessis; cacuminal singular flores, numerosa folia habentes, exornant, interius dilute, mist rubedine purpuninitentes, & medium caput fuscus staminulis, quae apicibus coeruleis fastigiata sunt, cingentes; quod deniq, flore efflux intumescens, plurima lanugini annexa parva semina, vetorum slatibus despergenda, exhibit; radices, varie protuberantes, soris nigricant, intus albescunt, subtus fibrise firmant. Sic multiplici foliorum serie tantum a dicta Clusiana variare videtur. Germanice, Breitblateriche Anemone roslein mit purpurrothen gefullten blumen. |
3. (Anemone hortensis, dubbele vorm) Anemoon breedbladig, vol paars en rood. Komt bijna volledig overeen met de beschrijving van Clusius Anemones hortensis breedbladig enkelvoudig. De bladeren zijn in de vorm van Diapensiae muiltjes, later meer ingesneden, veelvormig; de stengels zijn enkelvoudig, sommige kaal, een voet hoger, lichtgroen, licht donzig, in het midden bedekt met drie bladachtige laciniae; de apicale enkelvoudige bloemen, met talrijke bladeren, sieren, van binnen verdund, gemengd met roodpaars, en in het midden is het hoofd donker met meeldraden, die bekroond zijn met blauwe, cirkelvormige punten; uiteindelijk is de bloemuitloop gezwollen en vertoont vele kleine zaden die aan het dons vastzitten, om op oude leien te worden verspreid; de wortels, die op verschillende manieren uitsteken, worden zwart aan de randen, wit aan de binnenkant en worden vezelig aan de onderkant. Zo lijkt de meervoudige reeks bladeren alleen te verschillen van de genoemde Clusius. In het Duits: Breitblateriche Anemone roslein mit purpurrothen gefullten blumen |

|
1. Anemone flore multiplici coccineo, tenuifolia. Nodosa constat radice, aliorum congenerum Anemonarum modo. atq; ex Ochri colore nigricanto, multumq; soris fibrata; indc folia in longis porriguntur pediculis, tenuiter laciniata, multifida, viridia, Cicutariae aut Bulbocostani facie: flos cubitalium rotundorum caulium (quos superiore parte alia: Ranunculi pratensis erectiaemulae laciniae; ambiunt) fastigia singulatim obsidet, coccineo rubore superbiens, latioribusq; externis foliis alia tenuia, numerosa, conferta, in orbem conglomerata cingens, & loachimici taleri magnitudinem aequans, cui semina, cognato generi similia, licet rarius, succedunt. Germanice, Hochrothe volle schmalblateriche Anemonenroslein. |
1. (Anemone hortensis) Anemoon met veel scharlakenrode bloemen, dunbladig. Heeft een knoestige wortel, net als andere verwanten van anemonen. Tegelijkertijd is het zwartachtig van kleur, met veel vezels; de bladeren zijn uitgerekt op lange steeltjes, dun ingesneden, vele zijn groen, zoals Cicutum of Bulbocostanum; de bloem van de kubusvormige ronde stengels (die omgeven zijn door andere rechtopstaande, smal ingesneden Ranunculus pratensis) omringt de toppen van de stengels afzonderlijk, met een scharlakenrode blos, breder en slanker, talrijk, dicht opeengepakt, samengeklonterd in een bol, en gelijk in grootte aan de modderhaler, waaraan de zaden, vergelijkbaar met het verwante geslacht, hoewel zeldzamer, opgroeien. Duits, Hochrothe volle schmalblateriche Anemonenroslein. |
|
2. Anemone hortensis, flore pleno coccineo latifolia. Anemones hortensis, quae Pavo major Clusio dicta, faciem habebat, & folia SanicuIae foliis ampliora, caulis media, pars aeque laciniis latioribus, ac obfscure coccineis maculis sparsim infectis, cingecbatur: flos priorem & elegantia magnitudine superabat, densa foliorum oblongiusculorum serie in orbem coactus, cujus umbilico capitulum pallidum, villosis subcoeruleis apicatis staminulis obsitum, insidebat: riadix nigricans inaexqualiter protuberabat, a cognatis speciebus nou aliena. Germanice, Einfach breitblateiche Anemonroslein mit schonen purperfarben blumen und weissen boden. |
2. (Anemone pavonia) Anemone hortensis, in volle karmozijnrode breedbladige bloem. Anemones hortensis, ook wel Pavo major Clusius genoemd, heeft een gezicht en bladeren die lijken op Sanicula-bladeren, de middelste stengel, gedeeltelijk even breed, en bedekt met donkerkarmozijnrode vlekken, die slechts spaarzaam aangetast waren: de bloem overtreft de vorige in grootte en elegantie, een dichte reeks langwerpige bladeren die in een bol gedrukt waren, waarvan de navel bedekt was met een bleek hoofdje, bedekt met half blauwe haartjes met aparte meeldraden: de zwarte kiemwortel steekt ongelijkmatig uit, waaruit het niet langer vreemd was aan verwante soorten. In Duits, Einfach breitblateiche Anemonroslein mit schonen purperfarben blumen und weissen boden. |
|
3. Anemone simplex, latifolia, dilute purpurascens. Radicis color ad nigredinem tendebat, folia Saniculae folia affectabant, dilute virentia, caulis dodrante altior, media parte laciniis septus, & insummo fastigio flore hilare purpurasecnte, atq; unguetenus albescente, capitellumq, sordidi coIoris, staminulis concoloribus obsessem ambiente. Semina congenerum specierum formam referunt. Germanice, Einfach breitblaterig Anemonroslein mit schonen purpuerfarben blumen, und weissen boden. |
3. (Anemone hortensis) Anemone simplex, breedbladig, lichtpaars. De wortelkleur neigde naar zwart, de bladeren hebben de kleur van de bladeren van Sanicula, lichtgroen, de stengel wordt hoger, in het midden verdeeld door lobben, en bovenaan met een helderpaarse bloem, maar met een witachtig, vettig, witachtig hoofdje, van een vieze kleur, omgeven door kleine meeldraden van dezelfde kleur. De zaden verwijzen naar de vorm van verwante soorten. In Duits, Einfach breitblaterig Anemonroslein mit schonen purpuerfarben blumen, und weissen boden. |
|
4. Anemone hortensis, latifolia, flore flavo duplicato. Radice aeque tuberosam obtinebat, a qua emissi nodosi processus sustinebant pediculos oblongos, fulcientes folia fere orbiculata. & ambitu ternis plerunq; altioribus inrisuris & crenis supersicialibus praedita; a laciniis suis bifidosin fu summo flores oftendebar, luteoflavescentes, quibus semina, cognarum genus prodentia, succedent. Germanice, Breitblaterige bleichgelb Anemonenroslein mit doppelten blumen. |
4. (Anemone ranunculoides) Anemone hortensis, breedbladig, met een dubbele gele bloem. De plant heeft een knolvormige wortel waaruit de knobbelige uitsteeksels uitsteken en de langwerpige bloemstelen ondersteunden die de bijna ronde bladeren ondersteunen. De omtrek was vaak drietallig; met hoger ingesneden en oppervlakkige kanten; vanuit de gevorkte punten komen vaak geelgele bloemen, waaraan de zaden, net als de verwante soorten die eruit groeien, zouden overgaan. Duitse, Breitblaterige bleichgelb Anemonenroslein mit doppelten blumen |

|
1. Arum, Dracontea minor, Pes vituli: panditur foliis latioribus, non maculatis ,ex pallido herbaceis planta sesquipedalis, scapis evaginaris qui in volucrum promunt,in turbinem mucronatum, pistillum purpura rutilante ambiens: hoc decidente, botrus succrescit, uvis in acinorum vestigiis depressis, croceo rubentibus. Radice firmatur crassa, tuberosa, instar bulbi ovalis, circumcirca & superiore parte numerosis & diffusis albis fibris circum vallata. Germanice, Aron, Teutscher Ingwer. |
1. (Arum maculatum) Aronskelk, Dracontea minor, Kalfspoot: deze is verspreid met bredere bladeren, ongevlekt, van een bleke, kruidachtige plant met een bladachtige vorm, met hoornachtige schubben die in een krans uitsteken, in een mucronate werveling, rond een paarsrode stamper: wanneer deze valt, groeit de tros, de druiven in de sporen van de bessen worden ingedrukt, roodachtig geel. De plant wordt versterkt door een dikke, knolachtige wortel, als een ovale bol, omgeven door talrijke en diffuse witte vezels rondom en op het bovenste deel. In Duits, Aron, Teutscher Ingwer. |
|
2. Arum latifolium minus: sine pistillo, involucro & semine, foliis sagittam referentibus, certis venulis ad peripheriam obtusam protensis: radice nititur tuberosa, oblonga, multis propaginibus tenuibus stipata. Germanice, Aron. |
2. (Colocasia antiquarum) Arum latifolium minus: zonder stamper, omwindsel en zaad, met pijlvormige bladeren, met bepaalde nerven die doorlopen tot aan de stompe rand; wordt gedragen door een knolvormige, langwerpige wortel, omgeven door vele dunne scheuten. In Duits, Aron. |
|
3. Colchicum vernum, flore multiplici, pleno: nudo cauliculo assurgit, paucis foliis, prope flores, in summitate confertim congestos, ex albo purpurantes, cum staminibus flavo apice praeditis. Germanice, Gefullte liechtroch Frulingszeitlose. |
3. (Colchicum bulbocodium) Lente tijloos, met meerdere, volle bloemen: hij groeit op een kale stengel, met weinig bladeren, dicht bij de bloemen, dicht opeengepakt aan de top, van wit tot paars, met meeldraden met een gele punt. Duits, Gefullte liechtroch Frulingszeitlose. |
|
4. Hyacinthus stellatus, vulgaris, vernus, Martius, liliflorus:e x bulbo capillato, tenui & flexuoso viridi caule, quinque plerunque foliorum, exit floribus caeruleopurpureis, similitudine radiantium stellarum, staminibus luteis. Germanice, Gemeiner blawer Sternhyacinth. |
4. (Scilla amoena) Sterhyacint, gewone, voorjaar, maart, leliebloemig: uit een harige bol, met een dunne en flexibele groene stengel, met meestal vijf bladeren, produceert hij blauwpaarse bloemen, die lijken op stralende sterren, met gele meeldraden. Duitse sterhyacint, Gemeiner blawer Sternhyacint. |

|
1. Hepatica aurea, seu nobilis & Trifolium aureum, Polyanthos floribundus purpureocaerruleis. Germanice, Geel Gefullte gulden Leberkraut. |
1. (Hepatica nobilis) Hepatica aurea, of nobilis & Trifolium aureum, Polyanthos floribundus purpurblauw. Duits, Geel Gefulte gulden Leberkraut. |
|
2. Hepatica aurea, flore albo explanato majore. Germanice, Gulden Leberkraut mit weissen Blumen. |
2. (Hepatica nobilis, witte vorm) Hepatica aurea, met een grotere witte bloem. In het Duits: Gulden Leberkraut mit weissen Blumen. |
|
3. Pseudonarcissus montanus, floribus ex toto albis. Germanice, Weisz Berg Josephbestab. |
3. (Narcissus tazetta) Pseudonarcissus montanus, bloemen geheel wit. Duits, Weisz Berg Josephbestab. |
|
4. Pseudonarcissus montanus, calice luteo, florus albii. Germanice Weisser Josephesstab mit einem gelben kelch. |
4. (Narcissus tazetta var. tazetta) Pseudonarcissus montanus, gele kelk, witte bloemen. In het Duits: Weisser Josephesstab mit einem gelben kelch. |
|
5. Hyacinthus Botryoides minor, flore incarnato & tertius. Germanice Leibfarber Draubenhyacinth. |
5. (Muscari botryoides) Hyacinthus Botryoides minor, vleeskleurige bloem & derde. Duitse Leibfarber Draubenhyacint. |

|
1. Squilla, Caepa marina, Scylla, foemina major: cubitaIis, exurgit foliis lilaceis, viridibus, densis, reflexis: in quorum rnedio caulis teres & glaber ornatur floribus stellatis, ex albo pallidis: Bulbus est crassus, albicans, laminosus, capillamentis crassioribus deorsum fibratus. Germanice, Weisz Meerzwiffel. |
1. (Urginea maritima) Squilla, Zee-ui, Scylla, foemina major: kuubvormig, opgaand met lila, groene, dichte, teruggebogen bladeren: in het midden waarvan de gladde, kale stengel versierd is met stervormige bloemen en lichtwit. De bol is dik, witvormig, in lamellen, gevezeld met dikkere haren aan de onderkant. In Duits, Weisz Meerzwiffel. |
|
2. Crocus vernus, Major Alpinus, Tenuifolius, floribus candicantibus &c. Germanice, Frulingsaffran mit weissen blumen. |
2. (Crocus vernus) Crocus vernus, Major Alpinus, Tenuifolius, met witte bloemen enz. Duitse, Frulingsaffran mit weissen blumen. |
|
3. Crocus vernus, Tenuifolius, Alpinus sylvestris; constans septenorum, octenorum, violapurpureis &c. Germanice, Purpurbraun Fruhlingsaffran. |
3. (Crocus vernus) Crocus vernus, Tenuifolius, Alpinus sylvestris; bestaat uit zeven, acht, violetpaars etc. Germaans, Purpurbraun Fruhlingsaffran. |
|
4. Prope terram, suis explicatur trifoliis, Aurea Hepatica; floribus subindex, altior, pediculis caeruleus explicates, staminibus alboluteis &c. |
4. (Hepatica nobilis) Dicht bij de grond ontvouwt zich het Gouden Levermos met zijn klavertjes; de bloemen zijn lager, met blauwe, ontvouwde bloemstelen, met witachtige meeldraden, enz. |
|
5. Rarior sequitur, caule, uti aliae hujus generis, vidua; ex radice tenui multa capillosa, Epatica Aurea; trifoliis profundius excise. Floris septenis rubris. Germanice, Edel Leberkraut mit rothen Blumen. |
5. (Hepatica nobilis) Zeldzamer volgt, stengel zoals andere van dit geslacht, weduwe; vanuit een dunne wortel, veel harige, goudgele levermos; met klaverblaadjes die dieper ingesneden zijn. Bloemen zeven en rood. In Duits, Edel Levberkraut mit rothen Blumen. |

|
1. Hyacinthus major, Polyanthos nobilis orientalis dictus: floret colore caeruleo, floribus quadraginta plus productis majusculis: funditur foliis virenti, bus ex radice purpura albescente: gignitur sparsis capillamentis. Germanice, Orientalischer Blawer Hyacinth. |
1. (Hyacinthus orientalis) Hyacinthus major, Polyanthos nobilis orientalis genaamd: bloeit blauw, met veertig of meer grote bloemen. De plant is bedekt met groene bladeren, de stengel vanaf de wortel is wit en paars. De plant wordt gevormd door dunne haartjes. In het Duits: Orientalischer Blawer Hyacinth. |
|
2. Hyacinthus Orientalis Major, floribus obscure colore violaceis effertur, nec non foliis angufsis, carinatis, elatis. Germanice Veilbrauner Oriental Hyacinthenblum. |
2. (Hyacinthus orientalis) Hyacinthus Orientalis Major onderscheidt zich door zijn donkerpaarse bloemen en ook door zijn smalle, gekartelde en opstaande bladeren. Germaanse Veilbrauner Oriental Hyacinthenblum. |

|
1. Hyacinthus Orientalis, flore purpureo albus, lineas obscuras eminentes introrsum ducit, radiis fex vel septem multplicatis, foliis latioribus porraceis, caule terete. Germanice, Merzenblumen oder frembder Hyacinth mit Veilbraunen weissen blumen. |
1. (Hyacinthus orientalis) Oosterse hyacint, paarswitte bloem, donkere, opvallende lijnen die naar binnen lopen, vijf of zeven stralen vermeerderd, bredere bladeren, gladde steel. Duits, Merzenblumen oder frembder Hyacinth mit Veilbraunen weissen blumen. |
|
2. Hyacinthus Orientalis flore albo: folia angusta erecta &,caulem rotundum producit longiorem. Germanice, Fremde Hyacintblumen gantz weisz. |
2. (Hyacinthus orientalis) Oosterse hyacint met witte bloemen: smalle, rechtopstaande bladeren en een ronde steel die een langere steel produceert. Duits, Fremde Hyacintblumen gantz weisz. |
|
3. Hyacinthus Orientalis, flores mittit ex emendo albos,versus caulem angularem quodammodo obscuriores,folio paulo angustiora crassa. Germanice, Fremder Hyacinth mit Aschefarben weissen Blumen. |
3. (Hyacinthus orientalis) Oosterse hyacint, bloeit met witte bloemen vanaf de steel, naar de hoekige steel toe iets donkerder, bladeren iets smaller en dikker. Duits, Fremder Hyacinth mit Aschefarben weissen Blumen. |
|
4. Hyacinthus parvus stellatus, Vernus: foliola florun sex mittit candida, ad quaelibet, in interiore parte exurgit capillamentum caeruleum, cum pistillo, in medio floris cujuslibct, erecto, coloris obscure azurei. Germanice, Blawer Sternhyacinth, der kleinst. |
4. (Hyacinthoides non-scripta) Kleine sterhyacint, Vernus: zes witte bloempjes, elk met een blauwe haarvat, ontluiken vanuit het binnenste deel, met een stamper in het midden van elke bloem, rechtopstaand, met een donker azuurblauwe kleur. In Duits, Blawer Sternhyacinth, der kleinst. |

|
1. Ornithogalum minus, seu Leucanthemon: angustis foliis, praeter flores candidos, transcendentibus, & reflexis, nascitur imbricatis; bulbo, cum multisminutis agnatis, capillosis, cirrratis, descendente &c Germanice, Weisz Sternblumen, die kleinst. |
1. (Ornithogalum umbellatum) Ornithogalum minus of Leucanthemon: smalle bladeren, naast witte bloemen, transcendent en teruggebogen, groeit overlappend; bolvormig, met veel kleine agnatische, harige, cirrotische, afstammend enz. Duits, Weisz Sternblumen, die kleinst. |
|
2. Hyacinthus Orientalis, variegatus, polyanthos, cubitalis: superbit foliis erectis viridibus: inter quos medii caules, floribus peramoenis oppositism ante quiden Phoeniceis, exterioribus reflexis oris, subtus vero rubentibus caliculis, sunt donati. Germanice, Orientalischer Braunrother Hyacinth. |
2. (Hyacinthus orientalis) Oosterse hyacint, bont, veel bloemen, kubusvormig: pronkt met rechtopstaande groene bladeren, waarvan de middelste stengels, met zeer fraaie bloemen tegenover de rood bruine met naar buiten teruggebogen lippen, maar daaronder met rode kelken, begiftigd zijn. Germaanse, Orientalischer Braunrother Hyacint. |
|
3. Eadem eleganda hic Orientalis Hyacinthus ornatur, in hoc differens, quod floribus, ad ora retorsis, anterius quidem albescentibus, aversa vero parte purpurascentibus suavem odorem spiret. Germanice, Blaw und Weisz gemischter Orientalhyacinth. |
3. (Hyacinthus orientalis) Dezelfde elegante Oosterse hyacint is hier te zien, met dit verschil dat hij een zoete geur verspreidt met bloemen die naar de rand zijn gericht, wit aan de voorkant, maar paars aan de achterkant. Duitse, Blaw und Weisz gemischter Oriental hyacint. |

|
1. Bulbus sylvestris angustifolius, &: Ornithogalum luteum, floribus stellatis, exterius herbaceis, versus stamina luteis, quae capillosa corpuscula habent rotunda radicibus tuberosis, oblongis. Germanice, Feld oder Ackerzwiffel. |
1. (Ornithogalus narbonense) Bulbus sylvestris angustifolius, Ornithogalum luteum met stervormige bloemen, kruidachtig aan de buitenkant, geel naar de meeldraden toe die ronde, behaarde lichamen hebben met knolvormige, langwerpige wortels. Duits, Feld of Ackerzwiffel. |
|
2. Hyacinthus Orientalis, floribus obscure purpurascentibus, interius albicantibus, constat. Germanice, Oriental Braun Hyacintblume. |
2. (Hyacinthus orientalis) Oosterse hyacint, met donkerpaarse bloemen met een witachtige binnenkant. Germaans: Oriental Braun Hyacintblume. |
|
3. Hyacinthus orientalis, floribus colore argenteis. Germanice, Silberfarb Hyacintblume. |
3. (Hyacinthus orientalis) Oosterse hyacint, met zilverkleurige bloemen. In het Duits: Silberfarb Hyacintblume. |
|
4. Tulipa praecox, floribus rubeis, in album & luteum languescentibus. |
4. (Tulipa gesneriana) Een vroege tulp met rode bloemen die verkleuren naar wit en geel. |
|
5. Tulipa praecox. ex albo in luteum lineis oblongis rubeis. |
5. (Tulipa gesneriana) Vroege tulp, van wit naar geel met langwerpige rode lijnen. |

|
1. Hyacinthus serotinus Anglicus, uberiore florum proventu crescit coeruleorum, in caulibus nudis, erectis: quos tria aut quatuor circumdant porrecta, cum venis, carinata folia: bulbus, qui aliorum est Hyanthorum, forma idem. Germanice, Blawer spater Englischer Hyacinth. |
1. (Dipcadi serotinum) De Engelse laatbloeiende hyacint groeit met een overvloediger aantal blauwe bloemen op kale, rechtopstaande stengels, die omgeven zijn door drie of vier langwerpige, geaderde, gekartelde bladeren. De bol, die van andere hyacinten is, heeft dezelfde vorm. Duits, Blawer spater Engelischer Hyacint. |
|
2. Hyacinthus serotinus, ob flores albicantes, inter Orientales censetur & aestimatur. Germanice, Spater weiser Hyacinth. |
2. (Dipcadi serotinum) De late hyacint wordt vanwege zijn witachtige bloemen gewaardeerd door de oosterlingen. In het Duits: Spater weiser Hyacinth. |
|
3. Simili ratione, florum nimirum colore Ianthino, alius est hic Anglicorum Hyacinthorum unus, equidem laetior. Germanice; Amethystenfarber Englischer Hyacinth. |
3. (Dipcadi serotinum) Om een soortgelijke reden, namelijk de kleur van de bloemen, in Duits, Amethystenfarber Englischer Hyacinth. |
|
4. Sequitur in ordine quintus, floribus obscure violaceis. Germanice, Bleich Violbrauner Englischer Hyacinth. |
4. (Dipcadi serotinum) Er volgt in volgorde vijfde, met bloemen van donkerviolet. In het Duits: Bleich Violbrauner Englischer Hyacinth. |

|
1. Hyacinthus Stellatus, PoIyanthes, ex Peru; Exoticus, Rarus: Anno 1611. Mense Majo in viridario Iliustrissimi nostri Principis Eystettensis, e vivo Natururae typo effigiatus, oriebatur, ad turbinem conglomeratis floribus, centum & octoginta quatuor numerum excedentibus, purpuracoeruleis: stamina cuilibet florum foliolo insidebant purpurea: in quorum mediocapitulum, azurei coloris: his subsiatebat caulis crassior, nudus, herbaceus, foliis anguste mucronatis,circumrosis, crassioribus, late imbricatis, prope humum fusis: firmabatur autem bulbo grandi, fusce albo, in infima parte crassioribus fibris diffiso. Germanice, Sternhyacinth ausz Peru. |
1. (Camassia quamash) Sterhyacint, Polyanthes, uit Peru; Exotisch, Zeldzaam: In het jaar 1611. In de maand mei groeide deze plant in de tuin van onze illustere Prins van Eichstätt, afgebeeld naar een levende natuur, met een wervelwind van samengeklonterde bloemen, meer dan honderdvierentachtig in aantal, paarsblauw: de meeldraden van elke bloem waren paars aan de binnenkant van het blaadje: in het midden daarvan bevond zich een azuurblauw hoofdje; daaronder bevond zich een dikkere, kale, kruidachtige stengel, met nauw gebloemde, omcirkelde, dikkere, zijdelings overlappende bladeren, die zich dicht bij de grond verspreidden: maar deze werd ondersteund door een grote bol, donkerwit, in het onderste deel verspreid door dikkere vezels. In Duits, Sternhyacinth ausz Peru. |
|
2. Orchis minor, folia fert latiuscula, flores in cauliculo spicatos, ex albo incarnatos: pro radice, praeter fibras extensas, subsunt duo bulbuli oblongi, quorum unus altero major est, vegetior & suculentior. Germanice, Klein Knabenkraut. |
2. (Orchis morio) Een kleinere orchidee met bredere bladeren en bloemen die op een stengel zitten en van wit tot vlezig zijn. In plaats van de wortel zitten er naast de verlengde vezels twee langwerpige bollen aan de onderkant, waarvan er één groter is dan de andere en meer plantaardig en sappig is. In Duits, Klein Knabenkraut. |
|
3. Palma Christi, Satyrii species Serapias palustris: folia producit Plantaginis venosa, herbacea: flores ex rubro purpurascentes: radices palmares, plenitudine & soliditate differentes. Germanice, Handleinwurtz. |
3. (Ophyrs apifera) Christuspalm, Satyr's soort Serapias palustris: produceert bladeren Plantaginis venosa, kruidachtig: bloemen van rood tot paars; handvormige wortels, verschillend in volheid en stevigheid. In Duits, Handleinwurtz. |

|
1. Hyacinthus Botryoides Major; ex albis bulbis, facile se multiplicantibus, subtus fibris tortilibus, sesquipedalis erigitur: foliis junceis, erectis, in summo striatis: intra qua; cauliculi teretes, cum floribus, botrum aemulantibus, ex purpura coeruleis, altius & recta tolluntur. Hyacinthus hic. ob magnitudinem insolitam & odorem, fi quae alia, pulchrior exhibetur, Planta. Germanice, Grosz violbraun Hyacinth. |
1. (Muscari botryoides) Hyacint Botryoides Major; uit witte bollen, gemakkelijk vermeerderbaar, onder gedraaide vezels, rechtopstaand, tweevoetig: met lancetvormige, rechtopstaande bladeren, bovenaan gestreept; daarbinnen; gladde stengels, met bloemen, die op trossen lijken, van blauwpaars, die hoger en recht zijn geplaatst. Deze hyacint is, vanwege zijn ongewone grootte en geur, de mooiste plant. In Duits, Grosz violbraun hyacint. |
|
2. Muscari, seu Hyacinthus Botryoides Chalcedonicus, Dipcadus, suavioris odoris, & fragrantiae aromatica:, flore, obsolete albo, graphice delineatur. Germanice, Grawweiser Bisamhyacinth. |
2. (Muscari muscarimi) Muscari, of Hyacinthus Botryoides Chalcedonicus, Dipcadus, met een zoetere geur en aromatische geur, met een bloem, verouderd wit, grafisch omlijnd. Duits, Grawweiser Bisamhyacint. |
|
3. Muscari, in Foliorum bene virentium, fastigiorum, crassorum, caule oblongo, rotundo, nudo, priori simili, terra tollitur: sicut & floribus (ut urceoli ) summitati caulium racematim aflixis, qui ex colore pullo & obsolete cinereo, nigrescunt, muschum & aromatica spirantes. Germanice, Dunckelgrawer Bisamhyacinth. |
3. (Muscari comosum) Muscari, met bladeren die mooi groen zijn, puntig, dik, met een langwerpige, ronde, kale steel, vergelijkbaar met de vorige, waarvan de grond is opgenomen; evenals met bloemen (als kruiken) die in trossen aan de bovenkant van de stengels staan, die door hun bleke en grijsachtige kleur zwart worden en muskus en aroma's ademen. Duits, Dunckelgrawer Bisamhyacinth. |

|
1. Hyacinthus Italicus stellatus, ex tribus subtus capillosis bulbis tres elidit caules, glabros, tenues, superoore parte stellatis floribus ornatos. Quilibet autem florum petiolos suos habet protensos, ex horum apicibus explicantur dicti flosculi radiatm colore coeruleo, infitis staminulis & capitello ex viridi luteis. Folia caules comitantur, dena plerunque striata, porracea, tenuia. Germanice, Italianischer Sternhyacinth. |
1. (Scilla bifolia) De Italiaanse sterhyacint, uit drie harige bollen aan de onderkant, groeit drie stengels, kaal en dun, versierd met stervormige bloemen aan de bovenkant. Elk van de bloemen heeft zijn eigen langwerpige bladstelen, aan de uiteinden waarvan de genoemde kleine bloemen zich openbaren, stralend in een blauwe kleur, met meeldraden en een groengeel hoofdje. De bladeren begeleiden de stengels, de bladeren zijn meestal gestreept, lancetvormig en dun. Duits, Italianischer Sternhyacinth. |
|
2. Hyacinthus Byzantinus Comosus, ex grandiore bulbo, tunicis suis ad aucto, foliis carinatis, liliaceis, in acumine reflexis, quaternis aut quinis, caule rotundo, viridi, eoque nudo, altior assurgit. Ultra medium, flosculi, aspergillum referentes tintinnabulorum inslar, in ambitu scisorum, petiolis affiguntur, exterius quidem colore subfulso obsoleto, interius vero albicantes capitellis ad fundos eorundem nigricantibus. Germanice, Dunckelgraw Constantinopolitansche Hyacinth. |
2. (Muscari comosum) Hyacinthus Byzantinus Comosus, uit een grotere bol, met vergrote bloembladeren, met gekartelde, lelieachtige bladeren, vier of vijfvoudig teruggebogen aan de top, met een ronde, groene en kale steel, die hoger oprijst. Voorbij het midden zijn de kleine bloemen, die het aspergillum dragen, bevestigd in de cirkel van de gespleten bladstelen. De buitenkant is weliswaar verbleekt, maar de binnenkant is witachtig met de kapitelen die aan de basis zwart worden. Germaanse, Dunckelgraw Constantinopolitansche Hyacint. |
|
3. Bulbi sylvestris Dodon; descriptioni, hujus Ornithogali medii historia quadrare videtur: nititur enim ceaparum figuram aemulo bulbo, capillamentis sparsis sussultoto: assurgentibus foliis anguftis, longis, mucronatus, reflexis, viridibus. Ex caulibus evaginantur flores suis cum pediculis, foliolorum sex numero explicatorum, interius candidorum, cum staminibus spissis, ex viridi pallescentibus: exteritus vero floribus virescentibus. Germanice, Mittlart Sternblumen. |
3. (Ornithogalum pannonicum of comosum) Bulbi sylvestris Dodonaeus; de beschrijving, de geschiedenis van deze Ornithogalus medium lijkt te kloppen: want ze is gebaseerd op de vorm van uien met een rivaliserende bol, met spaarzaam behaarde haren: opgaande smalle, lange, puntige, teruggebogen, groene bladeren. Uit de stengels komen de bloemen met bloemstelen tevoorschijn, de blaadjes zes in getal, wit van binnen, met dikke meeldraden, van het groen verblekend: wanneer ze volgroeid zijn, worden de bloemen groen. Duits, Mittlart Sternblumen. |

|
1. Ornithogalum, Neapolitanum vocatum, Clusio in Plantarum Appendice secunda, vegetum, bulbo pressiore, multis annatis & appendicibus albescente, foliis angustis, surrectis quodiunmodo, carinatis, viridibus, tollitur: Caule terete, glabro, sex ordinum floribus conspicuo. Florce, quia duplices, sicque innati, erant pandi, externa parte quidem ex flavo virescentes, interna candidi: in quorum meditullio alter est flofsulus coiens, cum staminulis & stylo albis, apicibus flavescentibus. Germanice, Neapolitanischer Sternblumen. |
1. (Ornithogalum nutans) Ornithogalum Neapolitanum, Clusius in het tweede aanhangsel van Plantarum, vegetatief, bolvormig, met vele anatiden en aanhangsels witachtig, met smalle bladeren, enigszins rechtopstaand, gekield, groen, verwijderd. Stengel glad, kaal, met zes rijen opvallende bloemen. Bloemen, omdat ze dubbel en dus aangeboren zijn, waren open, het buitenste deel inderdaad groengeel, het binnenste wit; in het midden daarvan bevindt zich een andere kleine bloem, met meeldraden en stijl wit, met gelige punten. In Duits, Neapolitanischer Sternblumen. |
|
2. Hyacinthus non scriptus, Hispanicus, Orientalis, Polyanthos, suaves & ianthinos gerit odoratos flores, caulem gravantes: foliis porraceis latis & carinatis: bulbo terete caepaceo. Germanice, Liechtbraun Orientalischer Hyacinth. |
2. (Hyacinthoides non-scripta) Hyacint niet geschreven, Spaans, Oriëntaals, Polyanthos, draagt zoet & paars geurende bloemen, die de stengel verzwaren: met brede & gekartelde lancetvormige bladeren; bol fijn mantelachtig. In Duits, Liechtbraun Orientalischer Hyacinth. |
|
3. Hyacinthus Hispanicus Polyanthos, ex rotundo prosilit bulbo: foliis flavo virentibus:caule oblongo, porrectis utrinque floribus, colore incarnatis. Germanice, Leibfarb Blumen voll Spanisch Hyacinth. |
3. (Hyacinthoides hispanica) Hyacinthus Hispanicus Polyanthos, groeit uit een ronde bol: bladeren zijn geelgroen, stengel is langwerpig, bloemen zijn aan beide zijden vlezig. Duitse, Leibfarb Blumen voll Spanisch Hyacint. |

|
1. Muscaria majoris, Tibcadi Turcarum, Chalcedonensis raritudot quedam est, atque ob id, de facie ista, non omnibus innotuit: elegans utiq; exotica & nobilis planta, vomitoria: floribus albis obsolesens, qui, ut urceoli ampliores, cum suis pcdiculis, nudo cauli, coaccrvatim assiguntur, exterioribus rosae forma crenati, dilute lutei: Anno 1611. quinquaginta numerum excedentes. Ita prope bulbum, tunicis atroluteis, vel luridis, amictum a terra elevantur folia latiora, carinata, crassiora, intense viridia. Germanice, Chaledonisch grosz Traubenhyacinth. |
1. (Muscari muscarimi) Muscaria majoris, Tibcadi Turcarum, Chalcedonensis is een zekere zeldzaamheid en daarom, van deze zijde, niet bij iedereen bekend: elegant in gebruik; exotische & edele plant, vomitorium: met verouderde witte bloemen, die als grotere kruiken, met hun bloemstelen aan de kale stengel vastzitten; de buitenste hebben de vorm van een gekartelde roos, verdund geel: in 1611, meer dan vijftig in aantal. Zo steken de bredere, karinaatachtige, dikkere, intens groene bladeren, gekleed in atrolute of schreeuwerige omhulsels vlakbij de bol uit de grond. Duits, Chaledonische grosz Traubenhyacint. |
|
2. Succedit huic, Muscari, floribus palle scentibus, ex Hyacinthorum serie, pediculis Venetis, caulem glabrum racematim circumdantibus foliis angustioribus; tabescentes flores aromaticum & Beniuoinum, quid fragrantius spirare incipiunt. Germanice, Fremd Traubenhyacinth. |
2. (Muscari neglectum) Deze wordt gevolgd door Muscari, met zijn lichtgeurende bloemen, uit de Hyacint-serie, met Venetiaanse bloemstelen, de kale stengel omgeven in trossen door smallere bladeren; de verwelkende bloemen van aromaticum en Beniuoinum, die geuriger zijn, beginnen te ademen. Duits, Fremd Traubenhyacint. |
|
3. Hyacinthus hic Byzantiacus, stellaris, foliis adhuc latis, erectis, crassis, viridibus, effertur sesquipcdalis, ex parum oblongiore pullo bulbo. In caulibus uno atq; altero tenuibus, utrinque ex suis petiolis flores coerulei, radiatim dispositi, explicantur, qui, ut folia habent decidua, relinquunt globulos post se pallescentes acuminatos. Germanice, Constantinopolitanischer Sternhyacinth. |
3. (Hyanthoides x massartiana) Deze Byzantijnse sterhyacint, met nog steeds brede, rechtopstaande, dikke, groene bladeren, groeit sesquipedisch uit een licht langwerpige jonge bol. Op dunne stengels aan de ene of de andere kant, aan beide zijden vanaf de bladstelen, ontvouwen zich blauwe, radiaal gerangschikte bloemen, die, omdat de bladeren bladverliezend zijn, bleke, puntige bolletjes achterlaten. Duitse, Constantinopolitanischer Sternhyacint. |

|
1. Quod tot specierum copiosa sobole, Hyacinthi quotannis varient, & multiplicentur, patet inpraesentibus essigiatis utiq; perraris, qui parum vel omnino non, ab indefessis Botanicis consignati reperiuntur: sicut in hoc primo videre licet; qui, cum Orientalis sit, in caule exili, alto tamen & virescentc, depromit florem foliolis cumulatum & plenum, totum candicantem, nutantem, aspectu perjocundum & graissimum. Germanice, Gefullter weiser Orientalischer Hyacinth. |
1. (Dipcadi serotinum) Dat de overvloedige nakomelingen van zoveel soorten hyacinten jaarlijks variëren en zich vermenigvuldigen, blijkt uit de zeer zeldzame exemplaren die aanwezig zijn en die door onvermoeibare botanici nauwelijks of helemaal niet worden beschreven: zoals te zien is in deze eerste; die, hoewel oosters, op een slanke stengel staat, maar toch hoog en groen is, een opgestapelde bloem produceert vol blaadjes, geheel wit, wiegend, zeer aantrekkelijk en zeer sierlijk van uiterlijk. Duits, Gefullter weiser Orientalischer Hyacinth. |
|
2. Numerum Orientalium adauget secundus hic Serotinus, floribus quidem niveis est erectis, mucronatis & subtilioribus. Germanice, Weiser edler Orientalischer Hyacinth. |
2. (Dipcadi serotinum) Deze tweede seringbloem zal het aantal oosterse hyacintsoorten vergroten; het heeft rechtopstaande, puntige en delicatere sneeuwwitte bloemen. Duits, Weiser edler oosterse Hyacinth. |
|
3. Alius Orientalis serotinus Hyacinthus, caule surrecto pandens flores hilares & vividos, colore coeruleos. Germanice, Spater Orientalischer Hyacint mit blawen uffrechten Blumen. |
3. (Dipcadi serotinum) Een andere oosterse laatbloeiende hyacint, met rechtopstaande stengels met vrolijke en levendige bloemen, blauw van kleur. Duits, Spater Orientalischer Hyacint mit blawen uffrechten Blumen. |
|
4. Congener sequirur Orientalis alius, floribus etiam luxurians coeruleis & cyaneis, verum plenis & refertis, unico cauli, tribus infidentibus. Germanice, Blawer orientalischer gefullter Hyacinth. |
4. (Dipcadi serotinum) Er volgt nog een andere oosterse soortgenoot, eveneens weelderig met blauwe en cyaankleurige bloemen, maar vol en dicht op elkaar, op één stengel, met drie inconsistenties. Duits, Blawer orientalischer gefullter Hyacinth. |
|
5. Hyacinthus Orientalis serotinus, mixtus & variegatus; exteriora enim florum folia & horum apices albescunt, parte, qua pediculo adhaeret, rubescente. In hoc, ut in caeteris & prioribus, exigui momenti existit diversitas, quo ad colorum & formam, caulium, foliorum & bulborum, sed ut plurimum sibi invicem consimilia sunt & eadem. Gcrmanice, Orientalischer Hyacinth gemischter farben. |
5. (Dipcadi serotinum) Oosterse hyacint: laat, gemengd en bont; de buitenste bladeren en bloemtoppen zijn wit, het deel waar het bloemsteel aan vastzit is rood. Bij deze hyacint, net als bij de andere hyacint en de eerste, is er een kleine variatie in de kleuren en vorm van de stengels, bladeren en bollen, maar over het algemeen zijn ze vergelijkbaar en hetzelfde. In het Duits: Orientalischer Hyacinth gemischter farben. |

|
1. Fx Orientalium Hyacinthorum familia. Germanus hic, foliorum porraceorum, imbricactorum, pinguium, oritur bulbo caepaceao succoso, uno caule, copiosos proferens flores, laete purpureos & ianthinos: summitatibus reflexis, virgulisq; obscurioribus, ejusdem coloris, signatos. Germanice, Orientalischer Veilbrauner Hyacinth mit dunckeln strichen. |
1. (Hyacinthus orientalis vormen) Familie van de Oosterse Hyacint. Deze Duitse hyacint, met zijn lancetvormige, overlappend, vlezige bladeren, groeit uit een sappige blindedarmbol op één stengel en produceert overvloedige bloemen, helderpaars en cyaan: de toppen zijn teruggebogen, met donkere strepen van dezelfde kleur. Duitse, Orientalischer Veilbrauner Hyacinth mit dunckeln strichen. |
|
2. Hyacinthus Orientalis, ubertate florum donatus, quos insitos duplices gerit coeruleos, inferioribus ad pediculos partibus parum virentibus. Germanice, Doppelt Orientalische Hyacinth. |
2. (Hyacinthus orientalis vormen) Oosterse hyacint, rijkbloeiend. De bloemen zijn dubbelblauw, met de onderste delen, nabij de bloemstelen, lichtgroen. In het Duits: Doppelt Orientalische Hyacinth. |
|
3. Alius Hyacinthus Orientalis, miram fragrantiam spirans, reflectitur floribus purpureis floridioribus violaceis, qui lineis albicantibus dorsalibus, rara vcnustate distinguuntur. Germanice, Satbrauner Orientalischer Hyainth gestraiffe. |
3. (Hyacinthus orientalis vormen) Een andere oosterse hyacint, die een heerlijke geur verspreidt, onderscheidt zich door zijn paarse bloemen, rijker dan violet, die zich onderscheiden door hun witachtige ruglijnen en hun zeldzame nerven. Duits: Satbrauner Orientalischer Hyainth gestraiffe. |
|
4. Inter versicoloris Crocos verno, ex duobus albis bulbulis, foliis gramineis, protcnsis, viridibus: striis candidis depictis & ex albido flore Hiec exurgit, sundo amethystino. Germanice, Weizs Frulingsaffran mit Veilbraunen boden. |
4. (Crocus versicolor) Tussen de versicolor voorjaars krokussen, uit twee witte bollen komen grasachtige bladeren, uitgerekt, groen: met witte strepen afgebeeld uit de witte bloem. Deze ontspringt en is amethistachtig. Duits, Weizs Frulingsaffran mit Veilbraunen boden. |

|
1. Hyacinthus serotinus maximus, Clusio a loco natali, unde missus suit, Hispanicus dictus. Radix ei sessilis bulbosa, ex multis albescentibus tuniculis constans, rotunda, subtus plurimum fibrosa; quae emittit folia admodum longa, carinata, succosa, pallidi viroris, summitatibus mucronatis suis in gyrum flexibilia; e quorum medio bini surgunt cauliculi, ultra pedalem altitudinem, graciles, nudi, exhibentcs quandoque flores ordine inaquali, per intervalla, juxta strictissimas foliosas appendices, e pediculis brevibus deorsum nutantes, fenis foliis praeditos; externis quidem fursum reflexis, interioribus vero quasi in tubulum cocuntibus. Color illorum valde oblolete spadiceus est, qualis plerunq; cervis esse solet, unde etiam vulgariter Hirschfarbichte blumen ejus flores indigitantur. Semcn nondum videre licuit, aliis Hyacynthis par esse serunt. Germanice, Hirschfarbe Blumen Hyacinth. |
1. (Dipcadi serotinum) Hyacint serotinus maximus, Clusius genoemd naar zijn geboorteplaats vanwaar hij werd gezonden in Spanje. De wortel is zittend, bolvormig, bestaande uit vele witachtige tunieken, rond, zeer vezelig aan de onderkant; de bladeren zijn vrij lang, gekarteld, sappig, lichtgroen van kleur, met hun puntige uiteinden die cirkelvormig buigen; vanuit het midden ontspringen twee stengelstelen, boven de hoogte van de stengel, slank, kaal, soms met bloemen in een onregelmatige volgorde, met tussenpozen, naast de smalste bladaanhangsels, naar beneden slingerend vanuit korte bloemsteeltjes, begiftigd met lancetvormige bladeren; de buitenste zijn inderdaad teruggebogen behaard, maar de binnenste lijken samen te vloeien tot een buis. Hun kleur is zeer langwerpig, spadice-achtig, zoals de meeste; herten, vandaar dat de bloemen ook wel Hirschfarbichte blumen worden genoemd. De zaden zijn nog niet gezien, zaai ze gelijk aan andere hyacinten. Duits, Hirschfarbe Blumen Hyacinth. |
|
2. Viola flammea major violaceo colore mixta. Ex radicula parva, fibrosa, caules plurimi emergunt, pedales, angulosi, multum ramosi: vestiti per intervalla inaequali situ, foliis Iaceae seu Violae tricoloris; vridibus, crassis, rarius crenatis, &: apophysibus, secundum exortus suos valde laciniatis: juxta quos laterales virgae tenues in extremitatibus florem odoratum duplo vulgari majorem suftinent, quinis foliis, quorum superiora purpurecoviolacea; bina alia e latere umbilici extremis tantum oris suis hoc colore tincta spectantur, non secus ac folium inferius, quod caeteris latius est. Media vero pars luteopallida umbilicotenus, tenuibus purpureis radiis notatur. Semen pusillum subrotundum, fuscum, in capitulis Iaceae vulgaris, maturitate in tres angulares particulas dehiscentibus prodit, genus suum non denegans. Germanice, Grosz Welsch wolriechend Freysamkraut mit braunlichne gesprengten Blumen. |
2. (Viola tricolor) Viola flammea major gemengd met violette kleur. Uit een klein, vezelig worteltje ontluiken vele stengels, pedaalvormig, hoekig, sterk vertakt: met tussenpozen, in een ongelijke positie, bekleed met bladeren van de Jacea of Viola tricolor; met dikke, zelden gekartelde, apofyse, sterk ingesneden volgens hun exortus; daarnaast dragen dunne zijtakken aan de uiteinden een geurende bloem die twee keer zo groot is als de gewone, met vijf bladeren, waarvan de bovenste paarsviolet zijn; twee andere aan de navelzijde zijn alleen aan de uiteinden van hun lipjes getint met deze kleur, vergelijkbaar met het onderste blad, dat breder is dan de andere. Het middelste deel is lichtgeel tot aan de navel, gemarkeerd met dunne paarse stralen. Het zaad is klein, rond, donker, in de hoedjes van de Jacea vulgaris, die bij rijpheid in drie hoekige deeltjes splitsen, wat het geslacht niet verloochent. In het Duits: Grosz Welsch wolriechend Freysamkraut mit braunlichne gesprengten Blumen. |
|
3. Viola flammea major pallido colore mixta. Superiori non dispar, nisi foliis oblongioribus & flore flavo, oris foliorum purpurascentibus, & umbilicotenus radiis purpureis insignita. Germanice, Grosz Welsch wolriechend Freysamkraut mit gelblichen blumen, so mit Purpurfarb vermische. |
3. (Viola tricolor) Viola flammea major, lichtgeel van kleur. Niet ongelijk aan de hogere, behalve de langwerpige bladeren en gele bloemen. De bladranden geuren paars en de navel is gemarkeerd met paarse stralen. Duits, Grosz Welsch wolriechend Freysamkraut mit gelblichen blumen, so mit Purpuerfarb vermisch |

|
1. Hyacinthus comosus spurius. Hyacinthus comosus major Lobel. & Clus. Tantum non cubitalem attingcbat altiudinem, a radice bulbaca, turbinata, foris tunica subrubente involuta & circum sedem crassi fibrata: folia terna prolixa, crassa, succulenta, porracceis foliis latiora, ac aliquantum carinata, ac summitatibus suis angustioribus reflexa, aliqua parte caulem medium exeuntem amplectuntur, herbaccum, laevem rotundum, quem a superiore parte, usg; adfastigium comosum, oblongiusculi turgentes in pediculis circumdant flosculi, oris extremis leviter, denticulati, coeruleipupurei, quibustandem subnascitur in, membranaceis capitulus semen rotundum, exiguum, nigrum. Germanice, Grosz Mertzenhyacinth. |
1. (Muscari comosum) Hyacinthus comosus spurius. Hyacinthus comosus major Lobel. & Clus. Slechts een el hoog, met een bolvormige, neusschelpvormige wortel, met een roodachtige tuniek om de stengel gewikkeld en dik vezelig rond de basis. De bladeren zijn drielobbig, dik, sappig, breder dan de brede bladeren en enigszins gekarteld, en hun smallere uiteinden zijn teruggebogen, gedeeltelijk de stengel omvattend die vanuit het midden uitsteekt, kruidachtig, glad rond, die vanuit het bovenste deel naar rechts uitsteekt. De stengel is omgeven door langwerpige, gezwollen bloemen op bloemstelen, de mondranden licht getand, blauwpaars, die ook in de bloemhoofdjes aanwezig zijn. De zaaddoos is vliezig, rond, klein, zwart. Duits, Grosz Mertzenhyacint. |
|
2. Hyacinthus Anglicus cinereus. Radix bulbacea, turbinatae formae, avellana: minoris magnitudine, sessili partec crasse fibrata, albescens, folia erigit aliquot laete virentia, graminea, angusta, atq, inter haec caules dodrantalis, in summon racimatim flores nuntantes cineracei coloris ferentes, qui essigiem minorem Hyacinth: Hispan, aut orientalis assectant, seu albi non scrpit Dodon. cujus etiam semin areferant. Germanice, Aschenfarber Englischer Hyacinth. |
2. (Hyacinthus romanus of nu Bellevalia romana) Engelse hyacint, grijs. Bolvormige wortel, neusschelpvormig, hazelnoot: kleiner, zittend, deels grofvezelig, witachtig, bladeren rechtopstaand, enigszins kantachtig groen, grasachtig, smal, en tussen deze stengels dodrantalis, met in trossen grijsachtige bloemen, die minder aantrekkelijk zijn. Hyacint: Spaans, of oosters, of wit, niet geschreven als Dodon. Waarvan het zaad ook wordt genoemd. Duits, Aschenfarber Englischer Hyacinth. |
|
3. Palma Christi maculosa. Radices pulposae, bifidae, geminatae, paucas annexas crassas fibras e capite emittentcs, caulem surrigunt arcte obsessum foliis ternis, e latitudine sensim acutum desinentibus, diluto virore splendentibus & superius saturate purpureosanguincis maculis infectis: flores cucullati sunt,folia bina sursum exerentes, purpurei coloris, quasia aliquot puntis notati, densam oblong am spicam constituentcs, quibus senmina, scobis instar, oblongis capitulis submittuntur. Germanice Purpurfarb Standleinwurtz. |
3. (Dactylorhiza maculata) Gevlekte Christuspalm. De wortels zijn vlezig, gevorkt, ineengestrengeld, en ontspringen enkele dikke vezels vanuit de bloemhoofdjes. Ze verheffen een stengel die nauw omsloten is door drie bladeren, die geleidelijk uitlopen in een scherpe punt vanaf de breedte, glanzend met een verdunde groene kleur en daarboven met verzadigde paars-bloedige vlekken. De bloemen zijn kapvormig, met twee omhoog stekende bladeren, paars van kleur, getekend alsof ze met een paar stippen zijn getekend, en vormen een dichte langwerpige aar waaraan de zaden, als stof, in langwerpige bloemhoofdjes zijn bevestigd. In het Duits: Purpurfarb Standleinwurtz. |
|
4. Dracunculus aquatilis. E singulis radicis repentis, & subtus per intervalla tenuiter fibratae articulis, pediculi aliquot teretes, fungosi, folia Cyclaminis, e rotunditate in perbrevem mucronem sinientia, atollunt; fructus in alio pediculo pari, eminentiore tamen,esinu folii paulo superius elevatur, racematim compactus, viridis, exilibus candicantibus staminulis circumquaq; obsitus,& baccis maturitate rubescentibus turgens, Ari baccis paulo minoribus, in quibus singulis semen rugosum, paulo oblongum, crasso succo, contentum. Germanice; Klein Wasserschlangenkraut. |
4. (Calla palustris) Dracunculus aquatilis. Uit elk van de ontsproten wortels, en op gezette afstanden onder de dunvezelige gewrichten ontspringen verschillende gladde, schimmelachtige steeltjes. Cyclamenbladeren, van rond tot een zeer kort puntje, steken uit; de vrucht zit aan een soortgelijk steeltje, maar prominenter, iets hoger dan de bladbasis, compact in trossen, groen, rondom bedekt met slanke, witte meeldraden; en bol van bessen die rood kleuren bij rijpheid, met iets kleinere bessen, elk met een ruw, enigszins langwerpig zaad met dik sap. In het Duits; Klein Wasserschlangenkraut. |

|
1. Narcissus sylvestris montanus, ad vivum expressus, ab aliis Pseudonarsissus, nominatur. Major quidem, altius assurgi, foliis Porri similitudinc parum latioribus, duobus, aut pluribus, ex uno bulbo albo enatis: floribus in cacumine caulis pallescentibus, in sex folia, decussatim stellata, dviduis, quorum centro calix tubulatus, protensus oris refelxis, explanatis, totus luteus exit. Germanice, Der grosz gelb Josephstab oder Hornungblumen. |
1. (Narcissus pseudonarcissus) Narcissus sylvestris montanus, die in het wild voorkomt, wordt door anderen Pseudonarcissus genoemd. Sterker nog, groter, hoger opgaand, met bladeren die lijken op een prei, iets breder, in twee of meer bladeren, uit één enkele witte bol; bloemen bovenaan de stengel licht, in zes bladeren, kruisvormig stervormig, verdeeld, vanuit het midden waarvan een buisvormige kelk met een uitstekende mond zich ontvouwt, verbreedt en volledig geel is. Germaans, de grosz gelb Josephstab oder Hornungblumen. |
|
2. Huic succedit Pseudonarcissus minor, montanus, ab aliis Hispanicus dictus, foliis, bulbo & florc, idem cum priore, verum multo minoribus, calice auroluteo. |
2. (Narcissus bulbocodium of assoanus) De opvolger is Pseudonarcissus minor, een bergsoort die door anderen Spaans wordt genoemd, met dezelfde bladeren, bol en bloemen als de vorige, maar veel kleiner, met een goudgele kelk. |
|
3. Colchicum Polyanthos Majus, paucis cognitum, nedum delineatum, ex bulbo albido, annato sibi an nexo, convolutis foliis,in superiore umbone flores edit multipliccs, ex coeruleopurpurascentes, stolonibus & filamentis subcroceis. Germanice, Grosz Purpurfarb gefullter Frulingszeitlosz. |
3. (Colchicum pannonicum) Colchicum Polyanthos Major, weinig bekend, laat staan beschreven, uit een witte bol, aan zichzelf bevestigd of verbonden, met gekronkelde bladeren, produceert in het bovenste scherm meerdere bloemen, uit blauwpaarse, stolonen en filamenten subcrocus. Duits, Grosz Pupurfarb gefullter Frulingszeitlosz. |
|
5. Non alia differt ratione, hic Hyacinthus Botryoides ab aliis, nisi quod florum colore candicet. Germanice, Weisz Traubenhyacinth. |
5. Muscari botryoides, witte vorm) Deze hyacint Botryoides verschilt verder niet van de andere, behalve dat de bloemen wit van kleur zijn. In het Duits: Weisz Traubenhyacinth. |

|
1. Narcissus Maximus, medio purpureus, aut coeruleus, latifolius, Hispanicus dictus: ex pullo, sicut duo sequcetcs, bulbo ascendit sesquipedalis, foliis prasinis crassiusculis, intra quae teres caulis, superius vaginatus, emittet pediculum & florem, ex coeruleo albicantem, seks foliorum, quorum medio, membrana argentea, colore, cum simbria crocoaurea, stolonibus sessilibus luteis, annexa est circularis. Germanice, Spanisch grosz Narcissenrosslein. |
1. (Ferraria undulata) Narcissus Maximus, paars in het midden, of blauw, breedbladig, genaamd Spaans: uit de jonge, als twee sequcetes, ontspringt een bol die ongeveer twee voet lang is, met dikkere groene bladeren, waarbinnen een gladde, van boven omhulde stengel een bloemsteel en bloem zal vormen, van blauw naar witachtig, geslacht van bladeren, in het midden waarvan een zilverachtig membraan, met een krokodillengouden kroon, met gele, zittende uitlopers, cirkelvormig vastzit. Duits, Spanisch grosz Narcissenrosslein. |
|
2. Narcissus, calice luteo tenerior, intra sua folia porracea, latiora,e x duobus caulibus geminos protrudit flores candidos, qui in calicis medio, orbiculo & stolonibus luteis, glandulas repraesentantibus, tribus plerunque adornatur. Hujus odor fragrat suavis & feriens. Germanice, Gelb wolriechend Narcissenblumen. |
2. (Narcissus poeticus) Narcis, met een gele, tere kelk. Binnen de brede, lancetvormige bladeren steken twee witte bloemen uit twee stengels. Deze zijn meestal versierd met drie bloemen in het midden van de kelk, een kleine bol en gele uitlopers, die klieren voorstellen. De geur is zoet en geurig. Duitse, Gelb wolriechend Narcissenblumen. |
|
3. Primum hujus Numeri, Narcissus iste aemulatur colore, insuper latifolius: floris media parte purpureus, quo etiam multiplicatur: sic enim gemini caules, geminos cum petiolis augent flores, ex vagina enatos, caIicibus parum repandis, oris elatis subcroceis. |
3. (Narcissus jonquilla) Ten eerste wordt deze Narcis in kleur overtroffen, bovendien is het breedbladig: het middelste deel van de bloem is paars, waardoor hij zich ook vermenigvuldigt: zo komen er dubbele stengels, dubbele bloemen met bladstelen, uit de schede met licht spreidende kelken, met verhoogde als kroonvormige lippen. |

|
1. In floribus medio purpureis, ex membranaceo caulis folliculo enatis soecunda haec Planta cubitalis, uberius multiplicatur Narccissus Major, medio calicis melino colore; caulibus erectis: foliis oblongis, carinatis, crassioribus: bulbo, cum annatis pullulante. Germanice, Grosz gefullte Narcissenrosen. |
1. (Narcissus radiiflorus) In middelpaarse bloemen, geboren uit een vliezige stengeldeel vermeerdert deze kubitvormige plant zich overvloediger met Narcissus Major, in het midden van de kelk een kweepeerkleur; rechtopstaande stengels: langwerpig, gekarteld, dikkere bladeren: bol, met annatis-uitlopers. Duits, Grosz gefullte Narcissenrosen. |
|
2. Qui decussatis florum foliis, uno caule, prodit acutioribus, subluteis, Narcissus sylvestris & stellatus hic nominantur, inodorus; habens oblonga, carinata, rotundiora & angusta folia: bulbum caepaceum. Germanice, Gefullte Stern Josephstab, gelb. |
2. Narcissus poeticus x tazetta) Die, wanneer de bladeren van de bloemen worden afgesneden, aan één stengel scherpere, donkergele exemplaren produceert, Narcissus sylvestris en stellatus worden hier genoemd, geurloos; met langwerpige, gekartelde, rondere en smallere bladeren: bulbum caepaceum. Germaans, Gefullte Stern Josephstab, gelb. |
|
3. Elegantior furgit hic Narcissus, luteis, odoratis, duobus &pluribus, ex unico caule prodeuntibus, iisque plenis floribus: folia longa, juncis flexibilitate, levore & colore aemula esserens. |
3. (Narcissus junquille) Deze Narcis is eleganter in zijn schoonheid, met gele, geurige bloemen die uit één stengel komen en elk vol zitten met bloemen. De bladeren zijn lang en kunnen qua flexibiliteit, lichtheid en kleur wedijveren met rietstengels. |

|
1. Caule unico, rotundo, erecto, erumpit Narcissus Major Iuncifolius, interfolia (sieut & sequetes Narcissi) juncis levore, flexibilitate, virididateq; simillima Polyanthos autem est, floribus totus luteis, odoratis, circinatis, effusus; ejus Bulbus major, cum altero & aliis pluribus annatis, atq; capillamentis deorsum sparsis, pulliginis est colore. Germanice, Binzenbletterich grosz Narcissenroslein, mit vilen gelben wolriechende Blumen. |
1. (Narcissus jonquille vormen) Narcissus Major juncifolius ontluikt uit een enkele, ronde, rechtopstaande stengel. De interfolia (net als en volgend op Narcissus) lijken qua lichtheid, flexibiliteit en groen op lisdodde. Het lijkt echter sterk op Polyanthos met bloemen die geheel geel, geurend, cirkelvormig en uitbundig zijn. De grotere bol, met één of meerdere andere haartjes- of naar beneden verspreide haartjes, heeft de kleur van een jonge plant. Duits: Binzenbletterich grosz Narcissenroslein, mit vilen gelben wolriechende Blumen. |
|
2. Latus aeque exurgit Polyanthos hic Narcissus Major Iuncifolius, luteus, Alius quidem, quod mucronata & longiora florum folia, caliccm latum elatum ambiant, mira suavitate spirantia. Germanice, Das Kleiner Bintzenblatterich gelb wolriechend Narcissenroslein. |
2. Aan de zijkant verrijst ook Polyanthos, Narcissus Major Junifolius, geel. Anders inderdaad, want de mucronate en langere bladeren van de bloemen omringen de brede, opstaande kelk, die ademt met een heerlijke zoetheid. Germaans, Das Kleiner Bintzenbletterich gelb wolriechend Narcissenroslein. |
|
3. Trium pluriumve floru Narcissus Minor, ex foliis itidem juncos imitan tibus, flexibilus, uno cauliculo & superius menbranacea vagina prosilit, luteus totus, odorus. Germanice; Das Kleiner Bintzenbletterich gelb wolriechend Narcissenroslein. |
3. Drie of meer bloemen van Narcissus Minor, van bladeren die ook op biezen lijken, flexibel, met één steel en een zemelachtige schede erboven, geheel geel, geurend. Duits; Das Kleiner Bintzenbletterich gelb wolriechend Narcissenroslein. |
|
4. Qui minimus dicitur, luncifoliorum Narcissus, cum suo bulbulo terra se excerit, foliis haud humum sparsis, at carinatis, rotundis, exilibus: Flore & calice paulum elato & patente, luteo, citreus fragrat gravius. Germanice, Bintzenbletterich klein gelb Narcissenroslein. |
4. Hij die de kleinste wordt genoemd, de langbladige narcis, met zijn bolvormige bloemhoofd, bladeren niet verspreid over de grond, maar gekield, rond en slank: de bloem en kelk iets verhoogd en open, geel, met een scherpere citroengeur. In het Duits: Bintzenbletterich klein gelb Narcissenroslein. |
|
5. Iuncifoliorum Minorum ordini, adsignatur hic Pseudonarcissus Montanus: Flore quidem luteo, odorato, alato, simbriato, turbinis instar, oris ampliato ex cauliculo, ad floris conum, membranaceo involucro longius exporrecto. Germanice, Wild falsche Bergbintzenbletterich Narcissenroslein, mit grossem uberlengten kalch. |
5. (Narcissus bulbocodium) Juncus foliorum Minor ordini, Pseudonarcissus Montanus betekent hier: Met een gele bloem, geurig, gevleugeld, met een komvormige, lelijke bloem, de mond breder wordend vanaf de stengel, tot aan de kegel van de bloem, met een vliesachtig omhulsel dat uit de grond steekt. Germanice, Wild falsche Bergbintzenbletterich Narcissenroslein, mit grossem uberlengten kalch. |

|
1, Pseudonarcissus, alus Septentrionalis dictus, flore pleno & multiplici congesto, caule rotundo protcenso oritur; ob gravitatem pendulus flos est, multifidus, foliola ultra triginta habens mista, loco calicis, fsemme lutea sunt, cristata, quae aliis foliis pallidioribus, aliquibus etiam herbaceis expansis circundantur,I nvolucro membranaceo exeuntibus &c. Germanice, Grosz vermengter gefullter Josephstab. |
1. (Narcissus pseudonarcissus vormen) Pseudonarcissus, ook wel Septentrionalis (uit het Noorden) genoemd, heeft een volle en talrijke bloemtrossen en een ronde, uitstekende stengel; door de zwaartekracht is de bloem hangend, veelvormig, met meer dan dertig blaadjes door elkaar; in plaats van een kelk zijn de zaden geel, kriskras, omgeven door lichtere bladeren, sommige ook door kruidachtige, uitgespreide bladeren, die in een vliesachtig omhulsel tevoorschijn komen, enz. Germaans, Grosz vermengter gefullter Josephstab. |
|
2. Huic non absimilis Pseudonarcissus, Septentrionalis alius, nisi quod stellatim habeat in flavo flore duplicia foliola, subtus posita, acuminata; calice intense croceo compacto & aliquot crenatis involucris consertom attamen tubulato. Germanice, Gelb gefullter Josephstab mit einem bleichen gelben doppleten Stern. |
2. Deze Pseudonarcissus, een andere Septentrionalis, lijkt hier niet op, behalve dat de gele bloem dubbele blaadjes heeft, die eronder puntig geplaatst zijn; de kelk is intens karmijnrood, compact, en heeft een paar gekartelde omwindsels die in een buisvorm gerangschikt zijn. Duits, Gelb gefullter Josephstab mit einem bleichen gelben doppleten Stern. |
|
3. Pseudonarcissus vulgaris, Septentrionalis, pleno calice dictus, ex quatuor foliis imbricatis, caule glabro, in membranaceum tegmen desinente, nodoque emergit, foliis florum reflexis &: circinarim circumeuntibus pallidioribus:calice prominet multiplici, tubis aliquot insertis, in simbria incisuris crenatis &c. Germanice, Mit zwey und dryfachn Kelch gelber Josephstab. |
3. Pseudonarcissus vulgaris, Septentrionalis, een volle kelk genoemd, bestaande uit vier overlappende bladeren, een kale stengel, eindigend in een vliesachtig tegmen, en ontspringend uit een knoop, met teruggebogen bloemblaadjes en: omcirkelde bladeren die lichtere omsluiten: de kelk steekt uit, meerdere met enkele buisjes ingevoegd, gekartelde inkepingen in de rand, enz. In Duits, Mit zwey und dryfachn Kelch gelber Josephstab. |
|
4. Innotuit & hic Narcisci speciebus, Pumilio Narcissus Minor, rarior, humi repentium unus, qui ex florum foliis repandis porrigit caliculum, oris seisis bene luteo. Germanice, Kleiner und nidriger gelber Josephstab. |
4. (Narcissus pumilus) Ook hier werd onder de soorten narcissen de kleine Narcis Pumilio opgemerkt, zeldzamer, een soort die op de grond groeit, met een kelk die uit de bladeren van de bloemen steekt, mooi geel met aangezette randen. In Duits, Kleiner und nidriger gelber Josephstab. |

|
1, Narcissus hic depictus bipedalis est, odoratus, caule striato, non rotundo, latiore, in marginibus linea tenui depressa signato: bulbo, foliis linearis, imbricatis, viridibus, maximus sicut & florum foliis, stellatim ordinatis, flavis; calice minus alto, ampliore, crenato, stolonibus parvis, albis, pediculo, pistillo aemulo, albicante. Germanice, Grosz fremd gelber Narcisz mit einem weiter Kelch. |
1. (Narcissus pseudonarcissus vormen) De hier afgebeelde narcis is tweevoetig, geurig, met een gestreepte stengel, niet rond, breder, aan de randen gemarkeerd met een dunne, ingedrukte lijn: bol, met lineaire, overlappende, groene bladeren, de grootste evenals de bladeren van de bloemen, gerangschikt in een stervormig patroon, geel; kelk minder hoog, breder, gekarteld, met kleine, witte uitlopers, steeltje en stamper rivaliserend, wit. Duits, Grosz fremd gelber Narcisz mit einem weiteren Kelch. |
|
2. Ex Pseudonarcissus Belgarum, nominatur iste simplex major, Codianus, suis caulibus, insistente flore oblongo, flavo; calicibus tubulatis,simplicibus, crenatis, luteis, protensis Germanice, Der Niderlander gross gelber Josephstab. |
2. Deze eenvoudige Belgische Pesudonarcissus major, Codianus, is afgeleid van Pseudonarcissus Belgarum en is vernoemd naar zijn stengels, zijn langwerpige, gele bloem en zijn buisvormige, enkelvoudige, gekartelde, gele, langwerpige kelken. In het Duits: Der Niderlander gross gelber Josephstab. |
|
3. Praecocium numero adscribitur hic Narcissus, tribus caulibus latiusculis, viridibus, summa parte membranaceis in volucris, nodulos cum floribus excipientibus. Flores eminent inde lutei: calice crenato, scissuris altioribus, diverse laciniato, aeque luteo croceo: proprie expressi. Germanice, Ganz hochgelber geflammter Josephstab. |
3. Deze narcis wordt beschouwd als een van de vroegbloeiers, met drie brede stengels, groen, vliezig aan de bovenkant van de bladeren, knobbeltjes met bloemen die ze ondersteunen. De bloemen komen eruit, geel: de kelk is gekarteld, met hogere spleten, verschillend ingesneden, even geel als geel: correct uitgedrukt. Duits, Ganz hochgelber geflammter Josephstab. |

|
1, Fritillaria, speciosa depicta, seu Meleagris, Lilium variegatum vulgo, sesquipedalis, caule exili, foliis intense viridibus & incurvatis, sine ordine annexis: sicut tota planta flexuofs crescit; floribus obisure purpurascentibus, nutantibus, qui quadratis areolis, decussatim positis, & tam exteriore quam interiore parte expressis, ornatur in quorum medio pistillus cum stolonibus luteis excritur: radice orbiculata, alba, caepacca, depressa nitens. Germanice, Braun gescheckte Narcissenlilien. |
1. (Fritillaria meleagris) Fritillaria, speciosa afgebeeld, of Meleagris, algemeen bekend als Lilium variegatum, tweevoetige, slanke stengel, intens groene en gebogen bladeren, in willekeurige volgorde aangehecht: de hele plant groeit gebogen; bloemen langwerpig, paarsachtig, zwevend, gerangschikt in vierkante areolen, kruisgewijs geplaatst, en zowel aan de buiten- als binnenkant zichtbaar, in het midden waarvan de stamper met gele stolonen zichtbaar is; de wortel is rond, wit, behaard, glanzend wanneer ingedrukt. Germaans, Braun gescheckte Narcissenlilien. |
|
2. Narcissus, juncifolus praecocibus, Major hic atque luteus odoratus annumeratur, foliis crassis, sere carinatis & mollibus: caule rotundo, in summaitate, membranaceo (quod plaerisq; commune est Narcissis) suoss proferens flores auroluteos, calice ampliato, non sine seriente odoris suavitate. Germanice, Wolriechend Bintzen, gelbe, frue, grosse Narcissenroslein. |
2. (Narcissus jonquilla) Narcissus, een vroegbloeiende juncifolius, is hier groter en eveneens geel en geurig, met dikke, gekartelde en zachte bladeren: een ronde stengel, bovenaan vliezig (wat gebruikelijk is bij narcissen), met goudgele bloemen, met een vergrote kelk, niet zonder een sterke zoetige geur. Duitse, Wolriechend Bintzen, gelbe, frue, grosse Narcissenroslein. |
|
3. Narcissi montani, seu Pseudonarcissi vulgaris haec est effigies, qui, in singulis caulibus, florem promit, e vaginula prorumpentem, totum luteum, ex cujus medio calix oblongior protenditur, simbriatus amplius & crenatus: caules circumdantur foliis porraceis, angustis, carinatis, elatis: bulbo multiplici tunica obtecto, albicante. Germanice, Gelb Josephstab oder Hornungsblume. |
3. (Narcissus pseudonarcissus) Dit is het beeld van de bergnarcis, of gewone Pseudonarcissus, die op elke stengel een bloem produceert die uit een kleine vagina barst, geheel geel, met in het midden een langwerpige kelk die breed gekarteld en gekarteld is. De stengels zijn omgeven door smalle, gekielde, rechtopstaande bladeren. De bol is bedekt met een meerlagige, witachtige laag. In Duits, Gelb Josephstab oder Hornungsblume. |

|
1, Fritilariae, seu Meleagridis species, cum flore gemello propendente colore obsoleto purpurascentce, tessellulis segmentato, intra quatuor folia, in summitate caulis diffusa, flos serotinus maximus dictus est Italicus: caulem viridem, obscure purpurcum folia carinata opposita ambient, saturate virentia, quce quidem prope radicem totum circum vestiut. Hunc excipit radix bulbosa, superius inferius depressa, circinatis sparsis fibris & capillamentis colore suaso. Germanice, Braun abhang Narcissenlilie, mit mohr Blumen. |
1. (Fritillaria meleagris vormen) Een soort Fritillaria, of Meleagridis, met een dubbele bloem die neigt naar een paarsgetinte, verouderde kleur, gesegmenteerd in kleine tasjes, verdeeld in vier bladeren, verspreid aan de top van de stengel. De grootste late bloem wordt Italiaans genoemd: een groene stengel, omgeven door donkerpaarse, carinate, tegenover elkaar staande bladeren, verzadigd groen, die de wortel bijna volledig bedekken. Deze wordt ondersteund door een bolvormige wortel, aan de boven- en onderkant ingedrukt, met dunne vezels en haren in een bewonderenswaardige kleur. Duitse, Braun abhang Narcissenlilie, mit mohr Blumen. |
|
2. Quamvis minori, ejusdem formae, radice, & caule exilibus, foliis ad radicem membranaceis involucris obductis, sine ordine expansis virescentibus, Fritillaria haec coriatur: uberior tamen sundebatur Anno 1610. Mense Martio, pleno flore purpureo, decussatis quadratis lituris & notulis. Nutabat aurtem (sicut aliae) stolonum spicibus luteo pictis. Germanice, Braun abhang Narcissenlilie mit grosser blumen. |
2. Hoewel kleiner, met dezelfde vorm, met een slanke wortel en stengel, met bladeren die bij de wortel bedekt zijn met vliesachtige scheden en ongeordend groen uitwaaieren, is deze Fritillaria mooier: toch werd het in 1610 geplant. In maart bloeide het met een volle paarse bloem, met vierkante vlekken en inkepingen. Het wiegde (net als de andere) met aren van geelgeverfde uitlopers. Duits, Braun abhang Narcissenlilie mit grosser blumen. |

|
1, Haec Fritillarie species gracili rectoqe virescentc caule erigitur sesquipedalis: cum foliis, parum junceis, cauli inordinate appositis, cujus in summitate flores tessulati dependent diluti coloris lutei, quadratis rubentibus maculis, haud inordinatis, aspersi, forma oblonga, gGlobosa, absque odore :Fritiliaria Pyrenaea aliquibus dicta. Germanice, Braun in gelb geschecte Narcissenlilien. |
1. (Fritillaria meleagris vormen) Deze soort Fritillaria staat rechtop op een slanke, rechtopstaande, groene stengel, tweevoetig: met licht juni-achtige, onregelmatig gerangschikte bladeren, met gevlekte bloemen van een verdunde gele kleur, met vierkante, roodachtige vlekken, niet onregelmatig, verspreid, langwerpig, bolvormig, geurloos: sommigen noemen het Fritiliaria Pyrenaea. Duits, Braun in gelb geschecte Narcissenlilien. |
|
2. Fritillaria, Aquitanicae non dissimilid affixis, laulum latiorobus, subviridibus, nascitur: florum levigatorum reflexis oris luteis, interioribus subfusce purpureis, in quibus nulla tamen insignis Fritilli pictura animadversi possit. Germanice, Gelb gescheckte Narcissenlilien. |
2. (Fritillaria pyrenaecia subsp.pyrenaica) Fritillaria, vergelijkbaar met de Aquitaanse, groeit met een laum lauriorobus, subgreenibus: de bloemen zijn glad met gele reflexen aan de randen, de binnenkant is ondergedompeld paars, waarin echter geen opvallend Fritilla-patroon te zien is. Duitse, Gelb gescheckte Narcissenlilien. |
|
3. Ex omni parte laetior proditc Fritillaria haec, pluribus floribus ornata nutantibus, qui virentes lutei sunt,in oris reflexi, undiq; lituris, obscure rubentibus, iisdemque quadratis oblongiusculis, distincti: caulem gerit crassiorem, quem protensa opposita folia, certis intervallis dissita, ambiunt herbascentia. Germanice, Viltragende gelbgescheckte Narcissenlilien. |
3. (Fritillaria pyrenaica) Deze Fritillaria is in alle opzichten aantrekkelijker, versierd met vele wuivende bloemen, die groengeel zijn, met teruggebogen randen, golvend, donkerrood en met dezelfde langwerpige, duidelijke vierkanten. Het heeft een dikkere stengel, die omgeven is door neergeslagen, tegenover elkaar staande bladeren, op bepaalde afstanden van elkaar, omgeven door kruidachtig gebladerte. Duits, Villtragede gelbgescheckte Narcissenlilien. |

|
1, Inter Fitillarias, tenuibus foliis junceis, & exili caule, assurgit haec numerata: bulbo rotundo depresso: &: flores laxat, sex foliorum luteos, rubicundis quadris variegatos: stolonibus & capitello aeque luteis. Germanice; Bintzenbletterig gescheckte Narcissenlilien. |
1. (Fritillaria lusitanica) Onder de Fitillaria's, met dunne, biezen bladeren en een slanke stengel, rijst deze genummerde: met een ingedeukte ronde bol; en: met losse bloemen, zes gele bladeren, bont met rode vierkanten; met uitlopers en hoofdjes eveneens geel. Duits; Bintzenbletterig gescheckte Narcissenlilien. |
|
2. Allium Ursinum, ex foliis planis lilii convallium consta pratensis, lognioribus pediculis, ex bulbo spicato & annatis, emergentibus. Flores stellato sunt, in umbella candicantes, cum capitellis virentibus, sparsi & dissusi. Germanice, Beernknoblauch. |
2. (Allium ursinum) Allium Ursinum bestaat uit de platte bladeren van het lelietje-van-dalen, met langere bloemstelen, die ontluiken uit een puntige en langgesteelde bol. De bloemen zijn stervormig, wit in een scherm, met groene bloemhoofdjes, verspreid en verspreid. In het Duits: Beernknoblauch. |
|
3. Tulipa erecto & glabro caule tollitur, cujus summitati insidet flos, totus herbaceus & viridis, oris acuminatis, introrsum flexis. Germanice, Tulipa gantz grun. |
3. (Tulipa gesneriana) De tulp is afkomstig van een rechtopstaande, kale stengel, met bovenaan een bloem, geheel kruidachtig en groen, met puntige randen, die naar binnen gebogen zijn. In het Duits: Tulipa gantz grun. |

|
1, Narcissum hunc Orientalem Majorem quidam indigeant, quod cubitalis latifolius sit, caule protenso, in cujus cacumine, ex membranaceo involcro, flores susi & albeant, albeant, odore fragrantes, perampli, singuli cum tribus slaminibus luteis, brevibus. Germanice, Grosz weisz Orientalisch wolriechend Narcissenroslein. |
1. (Narcissus tazetta orientalis) Sommigen noemen deze Oosterse Narcissus Major, die breedbladig is, met een liggende stengel, waaraan, vanuit een vliesachtig omhulsel, de bloemen wit en wit zijn, geurend met een geur, zeer groot, elk met drie korte, gele schutbladeren. Duits, Grosz weisz Orientalisch wolriechend Narcissenroslein. |
|
2. Hujus collatione medius hic Orientalis Narcssus dici meruit, no minus plurium florum odoratorum, albicantium, copia stipatus, quam quod bulbo, foliis & reliquis paulo inor videatur. Germanice, Mittelre weisz Orientalische Narcissenroslein. |
2. In deze vergelijking verdient deze Midden-Oosterse Narcis het om genoemd te worden, niet minder dan vanwege de vele geurende, witte bloemen, rijkelijk beladen, waarbij de bol, bladeren en de rest wat minder lijken te zijn. Duits, Mittelre weisz Orientalische Narcissenroslein. |
|
3. Eodem pacto, minor Orientalis, Narcissus ille vocandus erit: florum multitudine figuram, colore & ordure, praescriptis haud inaequalis. Germanice, Klein weisz Orientalische Narcissenroslein. |
3. Op dezelfde manier zou de minder oosterse Narcissus genoemd moeten worden: in de veelheid aan bloemen zijn de vorm, kleur en orde niet ongelijk aan de voorgeschreven. Duits, Klein weisz Orientalische Narcissenroslein. |

|
1, Fxhiber haec Icon Orientalem Narcissum vernum, pluribus acuminatis albicantibus floribus constantem, qui pallescentibus pediculis oblongantur, & calice, pluribus tortilibus foliolis pleno aureoq; conspiciuntur, in caule unico, ex foliis porraceis pluribus prodeunto. Germanice, Orientalisch Narcissenroslein mit gelb gefullten Kelch. |
1. (Narcissus tazetta orientalis) Deze icoon toont de Oosterse lentenarcis, met vele puntige witte bloemen, die langwerpig zijn met bleke bloemstelen, en een kelk met vele gedraaide blaadjes, die allemaal volledig goudkleurig zijn, op één steel, waaruit vele poreuze bladeren ontspruiten. Duits, Orientalisch Narcissenroslein mit gelb gefullten Kelch. |
|
2. Simplicibus, sed majoribus, tubulatis, rotundis & auroluteis, prodit Narcissus iste Orientalis calicibus: floribus multiplicibus odoratis albis: caule glabro, viridi: foliis latioribus, prolixis. Germanice, Weiz Narcissenroslein, Orientalisch mit goltfarben Kelch. |
2. (Narcissus tazetta orientalis) Deze oosterse narcis produceert eenvoudige, maar grotere, buisvormige, ronde en goudgele kelken; meerdere, geurende, witte bloemen; een kale, groene stengel; bredere, wijde bladeren. Duits, Weiz Narcissenroslein, Orientalisch mit goltfarben Kelch. |
|
3. Superioribus haud absimilis visitor hic Narcissus minor, dictus Constantinopolitanus: cingitur autem floribus niveis,peramoenis, in quibus mediat calix, croceo eolore simbriatus, odore fragrante. Germanice, Kleine weisz Narcissenroslein, mit Saffranferben verborchen Kelch. |
3. (Narcissus papyraceus?) Net als de bovenstaande is deze bezoeker, de kleine narcis, de Constantinopel genoemd, omgeven door sneeuwwitte, zeer mooie bloemen, waarin de kelk, getint met een gele tint en een heerlijke geur, staat. Duits, Kleine weisz Narcissenroslein, mit Saffronferben verborchen Kelch. |

|
1, Albicat florum foliis sex, virgula notatus, Narcissus maximus, cum tubulosa luteo calice, caeteroquin aliis magnitudine, foliis, caule & bulbis, major. Germanice, Constantinopolitanischer weisz Narcissenroslein, mit einem gelben Kelch. |
1. Witte bloemen met zes bladeren, gemarkeerd met een streep. Narcissus maximus, met een buisvormige gele kelk. Andere maten, bladeren, stengel en bollen, groter. Duitse, Constantinopolitanischer weisz Narcissenroslein, mit einem gelben Kelch. |
|
2. Narcissus medius, odoratus, sese exerit bulbo & foliis oblongioribus, erectis, duobus caulibus, quibus flores stellatim foliis sunt impositi, ex pallore albentes, in medio, protenso & parum in crenato luteo calice. Germanice, Weisz gesterne Narcissenroslein mit gelben Kelch. |
2. De middelgrote, geurige narcis produceert een bol met meer langwerpige, rechtopstaande bladeren aan twee stelen, waarop de bloemen stervormig op de bladeren staan, wit verkleurend van bleekheid, in het midden liggend en licht gekarteld, in een gele kelk. Duits, Weisz gesterne Narcissenroslein mit gelben Kelch. |
|
3. In hoc Narcisso erumpunt folia porrecta, torcilia florum melina, protento quoque altius caltice auroluteo: simbria crenata. Germanice, Narcissenroslein mit hohen gelben Kelch und gewundenen Blattern. |
3. Bij deze narcis bloeien langwerpige bladeren, meloenachtige bloemen, en ook een goudgele kelk strekt zich hoger uit: gekartelde cymbria. Germaanse narcisroos met een hoge gele kelk en gedraaide bladeren. |
|
4. Qui Pseudonarcissorum minimus est, surrectis, tenuibus funditur foliis, quorum medio cauliculus exilis gerit florem pyramidalem, herbaceo pallidum, nisi quod calix aurcus, evidentius crenatus, extuberet longius. Germanice, Kleiner Bintzenblettricher gelber Josephstab. |
4. (Narcissus jonquille vorm) De kleinste van de Pseudonarcissus, met rechtopstaande, dunne bladeren, in het midden waarvan een slanke bloemkelk een piramidale bloem draagt, licht kruidachtig, behalve dat de goudkleurige kelk, duidelijker gekarteld, verder uitsteekt. Duits, Kleiner Bintzenblettricher gelber Josephstab. |

|
1, Suaven odorem spirat Narcissus Nobilis, multcorum & plenorum septem nimirum florum Orientalis, ab aliis in hoc mutatus, quod pluries decussata & radiatim juxta se habeat disposita folia albentia, in quorum meditullio, loco calicis, cumulentuur complicata & conglomerata foliola, amplius diffusa, alternatim alba & lutea, mira sedulitare picta: pediculi sunt virentcs:c aulisc ex foliis pallore viridibus, carinatis, prodiens, nudus, rotundus porraccus. Germaniec, Orientalischer gantz gefullter weiser Narsisz. |
1. De Edele Narcis verspreidt een zoete geur, met vele en volle zeven oosterse bloemen, door anderen gemodificeerd in dit opzicht, dat hij vele malen kruisvormige en radiaal gerangschikte witte bladeren heeft, in het midden waarvan, in plaats van een kelk, een tros gevouwen en samengeklonterde deelblaadjes zitten, wijder verspreid, afwisselend wit en geel, prachtig geschilderd; de bloemstelen zijn groen: elk van de lichtgroene bladeren, gekarteld, uitstekend, naakt, rond. Duits, Orientalischer gantz gefullter weiser Narsisz. |
|
2. Succedit Algier oriundus Narcissus, qui crassioribus & latis foliis superbiens est, floribus luteis duodenis & pluribus, depresso quidem caliculo, crocei coloris, ambientibus foliolis ex albo pallentibus. Germanice, Egyptischer gelber Narsisz mit mehr blumen. |
2. Narcissus, afkomstig uit Algiers, is de opvolger. Deze soort is trots op zijn dikkere en bredere bladeren, met twaalf of meer gele bloemen, met een ingedeukte kelk, van gele kleur, en de omringende blaadjes zijn bleek van wit. Duits, Egyptischer gelber Narsisz mit mehr blumen. |
|
3. Stellaribus Narcissis annumerandus hic venit Odoratus amoenus, albus: sic enim flores cum suis peduculis, ex membranaceo tegmine prominent exalbidi, quorum medio, stellas aemulantes stolones, seu stamina, radiatim concentrati sunt aarolutei. Germanice, Gantz weisz Stern Narcisz ausz Orient. |
3. Hier komt de geurige, witte, lieflijke, geurige, die tot de sterrennarcis gerekend moet worden: want zo steken de bloemen met hun bloemstelen wit uit het vliesachtige omhulsel, te midden waarvan, lijkend op sterren, de stolonen, of meeldraden, radiaal geconcentreerd zijn, rood. In het Duits: Gantz weisz Stern Narcisz ausz Orient. |

|
Inter Codianos Narcissos, Orientales tamen, censeri volunt hossequentes, quod calices habeant majores & minores, verum campanula; instar, in medio flore, unius coloris luteos, amplos, minus tamen aureos; a praecedentibus Narccissis, ea calicum figura cava & amplitudine differentes: odorem spirant jucundum cum fragrantia. Hilares insuper & florum explanatorum, ex uno caulis involucro omnium evaginatorum, numero luxuriant elati & multiplices. Germanice, Mittlart II. Kleiner, III Orientalischer Narcissen, mit nidern holen kelchen, alle gantz. |
Onder de Codix narcissen worden de Oosterse narcissen echter als volgt beschouwd, omdat ze grotere en kleinere kelken hebben, maar klokvormig; gelijkend, in het midden van de bloem, geel van dezelfde kleur, groot, maar minder goudkleurig; van de voorgaande narcissen verschillen ze in de holle vorm en grootte van de kelken: ze ademen een aangename en geurige geur uit. Bovendien zijn ze vrolijk en de uitbundige bloemen, die allemaal uit één stengelomhulsel komen, weelderig in aantal, hoog en talrijk. Duits, Mittlart II. Kleiner, III Orientalischer Narcissen, mit nidern holen kelchen, alle gantz. |

|
1, Narcissus hic Indicus Matthioli est Constantinopolitanus, proprie Lilionarcissus dictus, facie Hemerocalliddis Ornithogali vel Pancratii: sic enim nititur bulbo robusto caepaceo, subfusca, basi, capillamentis ejusdem coloris cincta frequentibus. Ex eo producitur & ascendit, intra septena vel plura herbacea folia, caulis sesquipedalis unus, pluribus floribus onustus, quorum singuli ex pediculis oblongis virentibus sex constant foliis albicantibus: Calicis loco, corpore quodam stellato, laciniato mediantc: diffusis staminibus luteoviridibus. Germanice, Constantinopolitanische Lilgen Narcissen. |
1. (Pancratium maritimum) Deze Indische narcis is van Matthioli's Constantinopel, die eigenlijk Lilionarcissus heet, afkomstig van het gezicht van Hemerocallis Ornithogalum of Pancratius: want zo rust hij op een robuuste bol, met een donkere basis, omgeven door veelvuldige haartjes van dezelfde kleur. Vanuit deze stengel, die opstijgt binnen zeven of meer kruidachtige bladeren, ontstaat een enkele sesquipedische stengel, beladen met vele bloemen, die elk bestaan uit zes langwerpige groene bloemstelen met witachtige bladeren. In plaats van de kelk, een enigszins stervormig lichaam, in het midden ingesneden: verspreide luteo-viridibus meeldraden. Duits, Constantinopolitanische Lilgen Narcissen. |
|
2. 3. Sive inter FiIagines, sive Pilosellas, recenseantur sequentes duo Centunculi molles & Gnaphalia, sane tomentosa sunt, cauliculis & foliis incanis, radicibus circumserentia perreptantibus. II Prius tamen Montanum, quod Roch Engelblumlein germanico idiomate innotuit, erigitur floribus glomeratim positis, ex albo suaviter rubentibus. III Alterum vero Montanum etiam, Germanice Gesprenge Engelblumlin, variatur florum colore, albisc & rubeis foliolorum oris & apicibus. |
2. 3. (Filago vulgaris en arvensis)Of de volgende twee Centunculus molles en Gnaphalium nu tot de Filagines of Pilosella behoren, ze zijn inderdaad donzig, met kleine stengels en kale bladeren, met wortels die om de plant heen kruipen. II De eerste Montanum echter, die Roch Engelblumlein in het Duits bekendmaakte, onderscheidt zich door de in trossen gerangschikte bloemen, van wit tot zoetrood. III De andere Montanum, ook wel Duitse Gesprenge Engelblumlin genoemd, is gevarieerd in de kleur van de bloemen, met witte en rode randen en punten van de blaadjes. |

|
1, Ad crebriores soboles Iuncifoliorum Narcissorum refertur presens, multorum quoque florum Narcissus, quo ad folia & tubum candore nitidus medio tamen emicantibus certis quibusdam luteis staminulis, incondite positis. Germanice, Weiser Narcissen viler blumen, und mit Bintzenblettern. |
1. (Narcissus jonquille vorm) De huidige narcis verwijst naar de meer frequente nakomeling van de biezenbladeren, en ook van de vele bloemen, Narcissus, die wit en zuiver in het midden is, maar met bepaalde gele meeldraden, onregelmatig geplaatst. Duits, Weiser Narcissen viler blumen, und mit Bintzenblettern. |
|
2. Tenuioris & inflexi caulis, cum foliis ex cinereo herbaceis, haec est Tulipa Apeninea, Bononiensis, &c. in qua uni atq; alteri partito, flores cum slaminibus mediocroceis insident lutei, suavcolentes, parum laciniati & in his folia quaedam recurva: bulbus illi est obscure phoeniceus oblongior. Germanice, Gelb wolriechend Tulipa. |
2. (Tulipa bononiensis) Met een dunnere en gebogen stengel, met bladeren van een grijze kruidachtige soort, is dit de tulp van de Apennijnen, Bologna, enz. waarbij aan de ene of de andere kant de bloemen met middelkleurige bloemblaadjes geel, zoetgeurend en licht gefranjerd zijn, met daarin enkele teruggebogen bladeren; de bol is vaag feniksachtig en meer langwerpig. Duitse, Gelb wolriechend Tulipa. |
|
3. Leucoium bulbosum, in uno caule protenso, ex membranaceo involucro, plure profert flores pendulos, colore lacteos, quorum apices macula quadam subb virscente insiciuntur. Bulbus (uti aliorum) priori caepaceo tegumento, cum capillamentis fuscus eft, caeteris & interioribus vero panniculis albicans. Germanice, Klein Hornungsblumen viltragend. |
3. (Leucojum aestivum) Leucoium bulbosum, op een enkele stengel die uit een vliesachtige schede ontspringt, produceert verschillende hangende bloemen, melkachtig van kleur, waarvan de toppen met een specifieke vlek onder het groen zijn ingesneden. De bol (net als andere) is met de eerste, hoofdvormige bedekking, met donkere haren, maar met de rest en de binnenste panniculi albicans. Duits, Klein Hornungsblumen viltragend. |

|
Versatilium & versicolorum plantarum est Luxurians Tulipa, Latinis Lilionarcissus, florum foliis potissimum maximeq; ambiguus. Ducentarum enim specierum numerum superare depraehensum est, ita ut earum ordine & modu venantem sere effugiant, quod vel hoc solo manifestum suit, quod cum paucis ab hinc annis bulbi dubiae istarum, & mixtae: specie, in hortum aliquem translati suissent sequeti anno unius coloris, simplicis, consicerentur florere degeneres: his vero Illustrissimi nostri Principis hortis evaderent, floribus & magnitudine magiscon conspicui, variegati, spIendidiores. Dilucida Tuliparum historia, & descriptio legi potest, apud indessos Botanicos, & accuratissimos: |
De tulp is een veelzijdige en kleurrijke plant, de Luxuriaanse tulp, in het Latijn Lilionarcissus, met zijn bloemen en bladeren, het meest opvallend en dubbelzinnig. Want er zijn meer dan tweehonderd soorten ontdekt, zodat hun volgorde en manier van zaaien de jager ontgaan. Alleen al hieruit blijkt dat toen een paar jaar geleden de bollen van deze twijfelachtige en gemengde soorten naar een tuin werden overgebracht, ze het jaar daarop één kleur hadden, eenvoudig en gedegenereerd in bloei. Maar in deze tuinen van onze meest illustere Prins kwamen ze tevoorschijn, met bloemen en groottes die opvallender, bonter en schitterender waren. Een duidelijke geschiedenis en beschrijving van tulpen is te lezen in de onbeschrijfelijke en zeer nauwkeurige botanici. |
|
1. Tulipa lutea, in medio foliorum lineam rectam dorsalm, viride ducit, prope latera, oppositas maculas oblongas, rubescentess: labris, ex luteo virescentibus, terminatur. Germanice, Gelb Tulipan mit grunn Streiff und hochrothn seiten streimen. |
1. (Tulipa soorten) Gele tulp, in het midden van de bladeren een rechte lijn op de rug, groen, aan de zijkanten, tegenover elkaar liggende langwerpige vlekken, roodachtig; de lippen, van geel naar groen, eindigen in strepen. Duits, Gelb Tulipan mit grunn Streiff und hochrothn seiten streimen. |
|
2. Explicatur florens Tulipa alba, fundo & stolonibus luteis; purpura rubente ad medium floris folii pertingente circulo: caeteroquin floribus albescentibus. Germanice; Gelb Tulipa mit grunen streiff und hochroten seiten streimen. |
2. De tulp wordt beschreven als wit, met een gele basis en uitlopers; paars met een rode cirkel die tot het midden van het bloemblad reikt; verder met witachtige bloemen. Duits, Gelb Tulipa mit grunen streiff und hochroten seiten streimen. |
|
3. Tulipa summe lutea, conglobate rubedine, usq; ad summitatem folii rutilat, figura flammea coniformi. Germanice; Gelb mit Fuerrochen gesprenge. |
3. De tulp is erg geel, met een rode tros en gloeit tot aan de bovenkant van het blad, met een vlammende, kegelvormige vorm. Duits, Gelb mit Fuerrochen gesprenge. |
|
4. Regina Tuliparum, quibusdam ampliatur albicans, aspersis oblongis & indifferentibus purpurascentibus rubeis maculis & virgis extremitaribus labrorum incisis, atque in apicibus foliorum laciniatus. Germanice, Gantz weisz mit Rosinrocken vermengten und gemischten auch zertheilten blattern. |
4. Tulipa meestal geel, conglomeraat met robijnrode kleur, tot gloeiend tot aan de bladtop, met een vlammende conische vorm. Duits, Gantz weisz mit Rosinrocken vermengten und gemischten auch zertheilten blattern. |
|
5. Lutea foliis est haecTulipa ex viridi, in medio tincta coniformi macula, Cinnabaris colore, foliis in extremis oris laciniatis. Germanice, Gelb mit Cinnoberrothen getheilten blattern. |
5. Deze tulp heeft gele bladeren met een kegelvormige vlek in het midden, cinnaberkleurig, en de bladeren zijn aan de randen gefranjerd. Duits, Gelb mit Cinnoberrothen getheilten blattern. |

|
1, Tulipa serotina, quae ex bulbo, cum suisc capillamentis, inferioribus flexuosis, latiori, sub susco, tollitur, ex pleno, rotundo, exili lanugine asperso, caule virente evaginato cum foliis amplis imbricatis, incurvis, ex coeruleo viridibus: flore cum apicibus vario, uno alteri incursante colore: sic enim albicans flos, luteis in directum ductis lineis, oris coccineis gaudet. Germanice, Weise Tulipa, mit Rosinfarben ende und gelben straiffen. |
1. Late tulp, die uit de bol wordt geplukt, met zijn haren, de onderste gebogen, breder, onder de steel, uit een volle, ronde, dunne pluis bestrooid, een groene steel met grote overlappende, gebogen bladeren, uit een blauwgroene kleur; de bloem met bonte toppen, waarbij de ene kleur de andere opvalt: zo heeft de witte bloem, met gele lijnen in een rechte lijn getekend, een scharlakenrode rand. Duitse, Weise Tulipa, mit Rosinfarben ende und gelben straiffen. |
|
2. Tulipa praecox, bulbo porrecto prodit: foliis florum parum scifsis, ex florido luteis, mixtis, intercursantibus lineis & marginibus ex coccino lucidis. Germanice, Liechtgelb und weise Tulipa, mit Rosinfarben ende und straiffen. |
2. De vroege tulp, met een langwerpige bol, produceert bloemen met licht gespleten bloemblaadjes, geel van de bloem, gemengd, met kruisende lijnen en helder scharlakenrode randen. Duits, Liechtgelb und weise Tulipa, mit Rosinfarben ende und straiffen. |
|
3. Tulipa praecox, foliis mucronatis, ornatur flore niveo, exteriora versus, paulatim flavescente, oris cinnabarim colore imitantibus. Germanice, Tulipa weisz mit gelbe ende, vornenher mit Cinnoberochen und Rosinfarben streiffen. |
3. De vroege tulp met puntige bladeren is versierd met een sneeuwwitte bloem die naar buiten toe geleidelijk geel kleurt en de vermiljoenkleur van de rand imiteert. Duits, Tulipa weisz mit gelbe ende, vornenher mit Cinnoberochen und Rosinfarben streiffen. |
|
4. Tulipa serotina albicans ex flavo purpureo, foliis florum mucronatis, prope calicem luteis unguibus constat. Germanice, Gelb Rosinfarbe und braune Tulipa, ineinder vermenge, mit ein gelben boden. |
4. De laatbloeiende tulp bestaat uit geelpaarse, puntige bloemblaadjes met gele klauwtjes bij de kelk. Duits, Gelb Rosinfarbe und braune Tulipa, ineinder vermenge, mit ein gelben boden. |
|
5. Tulipa versicolor, serotina, foliis florum apicibusque reflexis notatur byssinis, in quibus medium floridum purpureum, virgis oblongis. alterum vero roseum lineis vividis viridibus tingitur. Germanice, Gantz gelbe Tulipa, die mittlers bletter Cinnoberroch gesprengt, die andern Rosinroch und grun gescraime. |
5. De versicolor tulp, een laatbloeier, staat bekend om zijn bladeren en bloempunten met fijne lijntjes, waarbij de middelste bloem paars is met langwerpige stelen. De andere roze kleur is getint met felgroene lijnen. Duits, Gantz gelbe Tulipa, die mittlers bletter Cinnoberroch gesprengt, die andern Rosinroch und grun gescraime. |

|
1,Tulipa, sicut plaeraeq, aliae, striatis foliis, caepeceo bulbo signatur, floribus luteis, minitatis virgis etiammum latioribus splendescit; unguibus in sinu nigris, capitulo veirente. Germanice, Tulipa gantz gelb mit Cinnoberrochen streimen und schwartzen boden. |
1. Deze tulp onderscheidt zich net als de andere tulpen door zijn gestreepte bladeren, zijn bolvormige bloemhoofd, zijn gele bloemen, zijn slanke, maar nog bredere stelen, zijn zwarte klauwen in de boezem en zijn bloemhoofd met een golvende rand. Duits, Tulipa gantz gelb mit Cinnoberrochen streimen und schwartzen boden. |
|
2. Tulipa nobilis, praecox, candida, super nervum florum foliorum, lutea linea, ad acumina usque deducta, bulbo oblong. Germanice, Tulipa gantz weisz, in der mitten des blats grune strich. |
2. Edele tulp, vroegbloeiend, wit, op de nerven van de bloemen en bladeren, een gele lijn, doorlopend tot aan de punten, langwerpige bol. Duits, Tulipa gantz weisz, in der mitten des blats grune strich. |
|
3. Lutea & haec exurgit, tenera, praecoc Tulipa; floribus ex viridi splendide luteis, extremitatibus roseis. Germanice, Gelbe Tulipa mit Rosinrochen enden. |
3. En deze gele tulp komt vroeg op, teder; met bloemen van heldergroen, schitterend geel, met roze punten. Duits, Gelbe Tulipa mit Rosinrochen enden. |
|
4. Tulipa rarior praecox, paulo acuminatis florum foliis, reflexis, iisque ruro minitis ornatur, cum linea viridi ad ungues siniente, qui lutei sunt. Germanice, Tulipa Rosinfarb in roch gesprengt, mit gelben boden, auszwendig mit grunen und weisen streimen. |
4. De zeldzamere vroege tulp is versierd met licht puntige, teruggebogen bloemblaadjes met een groene lijn die doorloopt tot aan de uiteinden, die geel zijn. Duits, Tulipa Rosinfarb in roch gesprengt, mit gelben boden, auszwendig mit grunen und weisen streimen. |
|
5. Tulipa serotina, coccinea coloris, ad album diffluens foliorum florum oris; fornice flavo. Germanice, Tulipa Rosinroch, mit weisen enden und gelbe boden. |
5. Late tulp, scharlakenrood van kleur, vervaagt naar wit aan de randen van de bloemblaadjes; geel bij de boog. Duits, Tulipa Rosinroch, mit weisen enden und gelbe boden. |

|
1, Tulipa caule flexuoso, ex foliis carinatis evaginato, floribus emicat luteis, viirgulis latis ad apicem, magis magisque aureis, obductis; usque adeo undulatis: bulbo serotinis proprio. Germanice, Gantze gelbe Tulipa mit Goltfarben streimen. |
1. De tulp heeft een flexibele steel, die uit de gekartelde bladeren ontspringt, en schittert met gele bloemen, met brede ranken naar de top toe, steeds goudkleuriger, bedekt; zelfs golvend: een bol die typisch is voor de late zomer. Duits, Gantze gelbe Tulipa mit Goltfarben streimen. |
|
2. Haec ex foliis imbricatis pracox, calice florum luteo, praeter oras albicantes, media parte saturate rubente luxuriat. Germanice, Tulip Kirschenfarb, mit weisen enden und gelben boden. |
2. Dit is een plant met overlappende bladeren, met een gele kelk van bloemen, behalve de randen die witachtig zijn, en in het middendeel weelderig rood. Duits, Tulip Kirschenfarb, mit weisen enden und gelben boden. |
|
3. Ista Tulipa similter divrsecolor, explicacur florum foliis alternarim albis & argenteis, quae a calice ad apicem pinguntur media linea rubente: calix est luteus, radiatus in circumferentia colore coeruleo. Germanice, Tulip 3 blatverwechselet mit Silberfarb, und 3 blat weisz mit rohen richen, auch einem gelbeen boden, und umb die boden ein blawen Stern. |
3. Deze tulp is eveneens divers van kleur, met bloemblaadjes die afwisselend wit en zilverkleurig zijn, en die van de kelk tot de top zijn geverfd met een rode lijn in het midden; de kelk is geel, met aan de omtrek een blauwe kleur. Duits, Tulip 3 blatverwechselet mit Silberfarb, und 3 blat weisz mit rohen richen, auch einem gelbeen boden, und umb die boden ein blawen Stern. |
|
4. Panditur hec Tulipa albis floribus,virgulis longis rubeis, ad foliorum summitates pertingibus fornice luteo. Germanice, Tulipa gantz weisz, mit hochrochen breiten straimem und gelben boden. |
4. Deze tulp is rijkbloeiend met witte bloemen, lange rode takken, die met een gele boog tot aan de bladpunten reiken. Duits, Tulipa gantz weisz, mit hochrochen breiten straimem und gelben boden. |
|
5. Tulipi conglobata, foliis florum amplioribus cavis nascitur, qui ex luteo citrini sunt coloris, per medium lineis viridibus signati. Germanice, Gelbe Tulipa mit grunen straimen. |
5. Tulpen staan in groepjes bij elkaar, met grote holle bloemblaadjes, die geel-citroengeel van kleur zijn, gemarkeerd met groene lijnen in het midden. Duits, Gelbe Tulipa mit grunen straimen. |

|
1, Tulipa praecox, flore variat luteo, maculis asperso, & virgulis rubro miniatis. Germanice, Tulipa hochgelb, mit rothen streimen und flecken. |
1, Tulipa praecox, bloem is geel van kleur, bezaaid met vlekken en rode strepen. Duits, Tulipa hochgelb, mit rothen streimen und flecken. |
|
2. Tulipa serotina flore constat iri rotum aurei coloris. Germanice, Tulipa schon Goltfarb. |
2. De late tulp staat bekend als een goudkleurige bloem. In het Duits, Tulipa schon Goltfarb. |
|
3. Tulipa praecox floribus explicatur luteis, prope fornicem ex rubro tinctis, calice rursis luteo. Germanice; Tulipa mit gelben boden und Cinnaberrochen streimen. |
3. De vroege tulp ontvouwt zich met gele bloemen, nabij de boog rood getint, met een gele kelk. Duits, Tulipa mit gelben boden und Cinnaberrochen streimen. |
|
4. Tulipa serotina, versicolor, bulbo fusco prodi, & latioribus carinatis foliis: Florum folia exteriora repanda, ex coccino sunt rubea: quorum medietas ex minio rubet; altera lituris & virgis viridibus delibuta existente. Germanice, Tulip gantze liecht Rosinroth halbite, auch Cinnoberroch mit grunen streimen. |
4. Late tulp, versicolor, met een donkere bol en bredere, gekartelde bladeren: De buitenste bladeren van de bloemen zijn rood met scharlakenrood: de helft is rood met vermiljoen; de andere is versierd met groene verf en twijgen. Duits, Tulip gantze liecht Rosinroth halbite, auch Cinnoberroch mit grunen streimen. |
|
5. Tulipa praecox, pumilio, tenerorum foliorum, floribus erigitur ex purpura roseis. Germanice, Tulipa gantzlichte Rosinroch. |
5. De vroege tulp, dwerg, met tere bladeren, wordt gekweekt met paarsroze bloemen. In het Duits, Tulipa gantzlichte Rosinroch. |
|
2. Tulipa ex dubiis & mixtis una: sulphurei nimirum vel melini coloris, floribus mucronatis eft praedita, juxta dorsum sursum utrinq; excurrentibus radiis herbeis, stammae figura, oris rubentibus. Germanice, Tulipa Schweffelfarb, mit Rosinrothen enden und grunen streimen. |
2. Tulipa is een van de twijfelachtige en gemengde soorten: zwavelachtig of kweepeerachtig, met puntige bloemen, met grassige stralen die aan beide kanten van achteren omhoog lopen, in de vorm van een steel, en met rode randen. In Duits, Tulipa hochgelb, mit hochrochen enden. In Duits,Tulipa Schweffelfarb, mit Rosinrothen enden und grunen streimen. |
|
3. Tulipa lutea, miniatis in longum & ad latera sparsis lituris, staminibus pur purascentibus, umbilicum circum sepris, dilatatur. Germanice, Tulipa hochgelb, mit hochrochen enden. |
3. Gele tulp, met kleine nerven over de lengte en verspreid aan de zijkanten, met paarse meeldraden, gescheiden rond de navel, verwijd. Duits, Tulipa hochgelb, mit hochrochen enden. |
|
4. Tulipa pumilio, florum folia gerit in trigonum acuminata, subtus non in caIathi formam, sed depressa, colore melino: ad oras, prope ungues in super latius faturate rubentia. Germanice, Tulipa Schweifelgelb, mit breitrochen enden. |
4. Dwergtulp, draagt bloemblaadjes die in een driehoek zijn gepunt, aan de onderkant niet in de vorm van een kelk, maar ingedeukt, in de kleur van een kweepeer; aan de randen, bij de nagels, in een brede roodbruine laag. Duits, Tulipa Schweifelgelb, mit breitrochen enden. |
|
1, Tulipae color florum acuminatorum est helvus, inter album ruffum medius: viridi vena ad dorsum secundum longitudinem excurrente: labris saturate purpurascentibus. Germanice, Tulipa weiszroch, mit hochrochen enden. |
1. De kleur van de puntige bloemen van de tulp is wit, met een witte kraag in het midden. Over de gehele lengte loopt een groene nerf over de rug. De lippen zijn doordrenkt met paars. In het Duits: Tulipa weiszroch, mit hochrochen enden. |
|
5. Tulipa praecox, sex florum foliis, exterioribus quidem tribus acuminatis, argenteis, interioribus tribus parum orbiculatis, albis, notator, singulorum dorsis vena rubicunda pratensis. Germanice, Tulipa mit 3 Silberfarben blettern und 3 Leubfarb schillerten. |
5. Vroege tulp, met zes bloemblaadjes, de buitenste drie puntig, zilverkleurig, de binnenste drie licht afgerond, wit, met een roodachtige weidenerf aan de achterkant. Duits, Tulipa mit 3 Silberfarben blettern und 3 Leubfarb schillerten. |

|
1, Tulipa serotina effertur floribus, quorum eximia est: candicantia iisque ad oras utrinque asperses liruris, ex rubeo purpurascentibus. Germanice, Tulipa hochweisz, mit rechten roch Purpurfarben enden. |
1. Tulipa serotina brengt uitzonderlijke bloemen voort: wit en aan beide zijden bezaaid met lila, van rood tot paars. Duits: Tulipa hochweisz, mit rechten roch Purpurfarben enden. |
|
2. Tulipa praecox Polymita, florum foliis fathiscit, vario & mixto colore imbutis. Interiora enim reflexorum sunt miniati coloris, marginibus auroluteis: exteriora vero rubent. Germanice, Tulipa vermische mit Cinnerroch und gelb, und auff den enden Goldfarb. |
2. Tulipa praecox Polymita, met bloemblaadjes die doordrenkt zijn met verschillende en gemengde kleuren. De binnenkant van de reflexen is namelijk schitterend gekleurd, met goudgele randen; de buitenkant is rood. Duits, Tulipa vermische mit Cinnerroch und gelb, und auff den enden Goldfarb. |
|
3. Hujus Tulipae flores explicati, ex citrino vel sulphureo colore pallescunt: stolonibus & capitulis viridibus: rutilis autcm, flammarum instar, fastigiatis maculis tingitur, apices fere foliorum conis suis tangentibus. Germanicce, Bleichgelbe Tulipani mit Rosinrochen fuerstreifen. |
3. De bloemen van deze tulp zijn, wanneer ze ontvouwd zijn, lichtgeel met een citroen- of zwavelachtige kleur; de uitlopers en bloemhoofdjes zijn groen; of ze zijn roodachtig getint, als vlammen, met stekelige vlekken, waarbij de bladpunten bijna de kegels raken. Duits, Bleichgelbe Tulipani mit Rosinrochen fuerstreifen. |
|
4. Tulipa conglobatur, florum ex luteo saturate virentibus foliis. Germanice, Tulipa gantz gelbgrun. |
4. Tulipa conglomerate, bloemen van verzadigd geel met groene bladeren. In het Duits: Tulipa gantz gelbgrun. |
|
5. Sic ista Tulipa, hiare incipit, floribus rubeopurpurascentibus, calice luteo. Germanice, Tulipan Purpurfarb mit glben boden. |
5. Zo begint deze tulp te bloeien, met roodpaarse bloemen, met een gele kelk. Duits, Tulipan Purpurfarb mit gelben boden. |
|
2. Tulipa praecox alba pumilio, explicatur floribus, sinu luteo, staminibus purpureis, capiteIlo viridi. Germanice, Tulipa weisz mit gelben boden und braunen straimen. |
2. Een dwerg vroege witte tulp, met uitgevouwen bloemen, gele boezem, paarse meeldraden, groene kap. In Duits, Tulipa weisz mit gelben boden en braunen straimen. |

|
1, Tulipa preacox, floribus auroluteis, punctis miniato colore irroratis. Germanice, Tulipa goltfarb, mit Cinnoberrochen punclein. |
1, Tulipa preacox, met goudgele bloemen, bezaaid met felgekleurde stippen. Duits, Tulipa goltfarb,mit Cinnoberrochen punclein. |
|
2. Tulipa praecox alba pumilio, explicatur floribus, sinu luteo, staminibus purpureis, capiteIlo viridi. Germanice, Tulipa weisz mit gelben boden und braunen straimen. |
2. Een dwerg vroege witte tulp, met uitgevouwen bloemen, gele boezem, paarse meeldraden, groene kap. In Duits, Tulipa weisz mit gelben boden en braunen straimen. |
|
3. Tulipa praecox alba, floribus explanatis, maculis coccinoroseis aspergitur, fornice luteo, cum staminibus purpurascentibus. Germanice, Tulipa weisz mit Rosinrochen flecken und gelben boden. |
3. De vroege witte tulp, met platte bloemen, is bezaaid met scharlakenroze vlekken, met een gele boog en met paarsachtig geurende meeldraden. Duits, Tulipa weisz mit Rosinrochen flecken und gelben boden. |
|
4. Tulipa rosei coloris flore humilior, vena in longum a summo ad imum Ducta, sicut &: unguibus luteis. Germanice, Tulipa Rosinfarb mit gelben straimen und gelben boden. |
4. Een tulp met een roze bloemkleur en een lagere, lange nerf van boven naar beneden. Getekend, als gele nagels. In het Duits: Tulipa Rosinfarb mit gelben straimen und gelbenn boden. |
|
5. Tulipa floride coccineis conslat floribus, unguibus & calice luteis, bulbo (sicut praecedentes & salie fere omnes) pullo fuligineo. Germanice, Tulipa Cinnoberroch mit gelben boden. |
5. Deze tulp bloeit met scharlakenrode bloemen, gele klauwen en kelk, de bol (zoals bijna alle voorgaande en soortgelijke) is roetzwart. In het Duits: Tulp Cinnoberroch mit gelben boden. |

|
1, Tulipa serotina, flore pleno miniato producitur; foliis slriatis, tor natis, per medium fissis, tenuibus :(id quod commune sere Tulipis, qua: flore pleno nascuntur.) Bulbus cum appendice, latior, depressus. Germanice, Doppelte rothe Tulipa mit gefullten Blumen. |
1, Een late tulp in volle bloei geproduceerd in miniatuur; met bladeren die gestreept, gedraaid, in het midden gespleten en dun zijn (wat gebruikelijk is bij tulpen, waar ze in volle bloei geboren worden). Bol met aanhangsel, breder, ingedeukt. Duits, Doppelte rothe Tulipa mit gefullten Blumen. |
|
2. Tulipa serotina, nivei coloris, oris florum per totem ex rubro purpureis, Phalaerata est insuper, in caule, superiore folio viridi vivido, media parte, ex albedine roseo, in summo bisulco. Gernmanice, Schneeweisse Tulipa mit Rosinfarben enden. |
2. Een late tulp, sneeuwwit van kleur, met rode en paarse bloemen rondom. Bovendien is hij phalaervormig op de steel, met een heldergroen bovenblad in het middendeel, rozewit, met een groef aan de bovenkant. In het Duits: Schneeweisse Tulipa mit Rosinfarben enden. |
|
3. Tulipa serotina, flore duplici plenis, erigitur luteis vel citrei coloris: caule crassiore; foliis, quae superiora sunt, in longum scissis; constat bulbo amplo, cum annato colore pullo. Germanice, Gelbe gefullte Tulipa. |
3. Late tulp, vol dubbele bloemen, rechtopstaand, geel of citroengeel: dikkere steel; bladeren, die hoger zijn, in de lengte gespleten; bestaat uit een grote bol, met annatto van lichte kleur. Duits, Gelbe gefullte Tulipa. |
|
1, Tulipa rarior, ex pluribus caulibus ramosa, bulbo dilute spadiceo, capillamentis sub fuscis, enitebat haec floribus phaeniceis, sinu coerulea, ad centrum flavescente, quod cum stolonibus luteum erat. Germanice, Rosinroch von vilen Blumen Tulipant. |
1. Een zeldzamere tulp, met veel vertakte stelen, een dunne kolfbol, met haartjes onder de donkere, deze schitterde met feniksachtige bloemen, blauw aan de boezem, vergelend naar het hart toe, dat geel was met de uitlopers. Duits, Rosinroch von vilen Blumen Tulipant. |

|
2. Multorum Horum Leucoium hoc exurgit, quod aliis Narcissolyrium pratense, videtur, flores habet majores, nivei coloris, propendentes, quorum singuli etiam pluribus quam sex constant foliolis, ad caliculum afflixis cujus medio slamina pullulant lutea caulis & folia carinata sunt viridia: bulbus & capillamenta pullo picta. Germanice, Grosse spete vilblumiche Hornungsblumen. |
2. (Leucojum autumnale, nu Acis autumnalis) Van vele van deze soorten is deze Leucoium de meest voorkomende, die de andere Narcissolyrium pratense lijkt te zijn. Hij heeft grotere, sneeuwwitte, hangende bloemen, elk bestaad uit meer dan zes blaadjes, bevestigd aan een kelk in het midden waarvan gele stengels ontspruiten. De gekartelde bladeren zijn groen: de bol en de haartjes zijn geel geverfd. Duits: Grosse spete vilblumiche Hornungsblumen. |
|
3. Inter minores Narcissos, medio purpureos, florum albedine magis est elegans & candicat, textura simplici, quorum medio orbiculus est auroluteus, slamina flavescentia; bulbo caepaceo susco prodeunt cauliculi.& junci potius, quam folia, virescentes. Germanice, Weiszlein Narcissenroslein. |
3. (Narcissus soort) Bij de kleinere narcissen is het midden paars, de witte bloemen eleganter en witter, de textuur is eenvoudig, met in het midden een goudgele bol, het strogeel is gelig; uit de bol groeien de stengels. En de biezen, eerder dan de bladeren, zijn groenachtig. Duits, Weiszlein Narcissenroslein. |
|
2. Serotina alia Tulipa globosa, hilaris, lutea, ex coccino aureis notis & punctuinculis signata & depicta, pullo & caepaceo bulbo, filamentis cineracei coloris, extolitur. Germanice, Goldfarb spate Tulipant, hochroch gesprenge. |
2. Een andere Serotina-tulp, bolvormig, vrolijk, geel, getekend en afgebeeld met scharlakengouden markeringen en stippen, met een kleine en koppige bol, met filamenten van een grijsachtige kleur, wordt geprezen. Duits, Goldfarb spate Tulipant, hochroch gesprenge. |

|
1, Tulipa globosa, patula, biflora conspicitur, florum foliis ex cinnabari sannguineis, unguibus trigonis obsolete, purpureis, ad circulum flavum concentrantibus, capitello luteo, & staminum apicibus purpurascentibus. Germanice, Tulipant von hoch Cinnoberrochen farben und schwartzen boden. |
1. Er is een bolvormige, brede, tweebloemige tulp te zien, met de bloemblaadjes van bloedrode cinnaber, de klauwen van de driedelige zijn verouderd, paars, geconcentreerd op een gele cirkel, de hoed is geel en de meeldraden hebben een paarse geur. Duits, Tulipant von hoch Cinnoberrochen farben und schwartzen boden. |
|
2. Serotina alia Tulipa globosa, hilaris, lutea, ex coccino aureis notis & punctuinculis signata & depicta, pullo & caepaceo bulbo, filamentis cineracei coloris, extolitur. Germanice, Goldfarb spate Tulipant, hochroch gesprenge. |
2. Een andere Serotina-tulp, bolvormig, vrolijk, geel, getekend en afgebeeld met scharlakengouden markeringen en stippen, met een kleine en koppige bol, met filamenten van een grijsachtige kleur, wordt geprezen. Duits, Goldfarb spate Tulipant, hochroch gesprenge. |
|
2. Propagatae: sunt haec hae Pcrfiicae Tulipae, florihus dorso roseo,quod in exterioribus foliis, oris mucronatis ternis observabatur. Carteris tribus interioribus nivea albedine splendentibus, oris obtusis: unguibus purpureis: capitulo luteo, & staminulis cineritiis: caule gracili, erecto: foliis striatis, junceis & flexuosis. Germanice, Offene und zugerhande Persianische Tulipa. |
2. Vermeerderd: dit zijn deze Perzische tulpen, met een roze rug, die te zien is op de buitenste bladeren, en een puntige mond. De binnenste drie delen glanzen sneeuwwit, met een stompe mond: paarse klauwen; een gele hoed en grijsachtige meeldraden; een slanke, rechtopstaande stengel; gestreepte, ruige en flexibele bladeren. Duits, Offene und zugerhande Persianische Tulipa. |

|
1, Fx caule, ramoso media virente, praecox haec cubitalis Tulipa pro-tendit multi[lices flores mucronato, aliquantenud repandos, purpura roseos, stigmatibys & linei luteis frequentioribus ornatos. Germanice, Viltragend Rosinroch Tulipa mit gelben strichen. |
1. Deze vroege, kubusvormige Tulipa draagt veel bloemen, waarvan de stengel in het midden vertakt is, enigszins teruggebogen, paarsroze, met stempels en gele lijnen die vaker versierd zijn. Duits, Viltragend Rosinroch Tulipa mit gelben strichen. |
|
1, Obeximiam floris venustatem, rara haec serotinaTulipa, haud immerito stellata appellatur: cujos folia sex mucronata, decussatim concentrantia, latiora se pandunt, candore albescentia; quorum centro tollitur capitulum luteum, stolounum apicibus purpurascentibus. Germanice, Stern Tulipa. |
1. Deze zeldzame laatbloeiende tulp wordt niet onterecht stervormig genoemd vanwege zijn prachtige bloem: de zespuntige bladeren, dicht op elkaar, breder uitgespreid, witachtig van kleur; vanuit het midden daarvan verrijst een geel hoofdje, de stolon met paarsachtige punten. In het Duits: Stern Tulipa. |
|
2. Moly montanum, quamvis ab accuratissimo Clusio graphice delineetur differt tamen,quod hoc, folia latiora & profundius carinata, pluraq; quam bina habeat erecta: intra quae caulis enodis & glaber, in summo flosculos luteos, stellatos, porrigat: bulbus vero, cum suo bulbulo annato & capillamentis, pulli sint coloris. |
2. (Allium subhirsutum) De bergmoly, hoewel grafisch beschreven door de zeer nauwkeurige Clusius, onderscheidt zich toch doordat hij bredere en dieper gekielde bladeren heeft, waarvan er meer dan twee rechtop staan. Daarbinnen bevinden zich slanke en kale stengels, aan de top waarvan hij kleine gele, stervormige bloemen produceert. De bol echter, met zijn annattobol en haartjes, is van een lichte kleur. |
|
3. Ex Gentiana; majoris, vel Hellebori albi, foliis virentibus, nervosis, evaginatur caulis, hujus Victorialis longa:. Allii Alpini, Serpentini &c. qui prope florem virescit, inferiore verd parte radicem versus dilute purpurascensc in fastigio ornatur multa florum albedine lacteorum stellatorum turma: staminulis luteis: radicem fortita est oblongam, cortice fibroso, reticuli instar obtecto, capillamentis varie sparsis, sub suscis. Germanice, Alpenknoblauch oder Sigwurtz das Mannlein. |
3. (Allium victorialis) Van Gentiana; major of Helleborus albus, met groene, pezige bladeren, de stengel is eivormig van deze Victorialis longa: Allium Alpinium, Serpentinium etc. die groen kleurt nabij de bloem, het onderste groene deel richting de wortel is paars verdund in de top versierd met vele witte melkachtige stervormige bloemen; met gele meeldraden; de wortel is sterk langwerpig, met een vezelige schors, bedekt als een net, met verschillend verspreide haren, onder de suscis. Duits, Alpenknoblauch of Sigwurtz das Mannlein. |
zie vervolg op Hortus Eystettensis 2.
Zie verder; https://Volkoomen.nl