Acorus

HET VII. CAPITEL.

Van Acorus oft Acorum, uyt Dioscorides, Theophrastus ende andere.

Gheslacht.

Nae de beschrijvinghe van de soorten van Lisch magh den Acorus met goede reden volghen: want hy heeft daer eenighe maeghschap ende tamelijcke ghelijckenisse mede.

Ghedaente.

Acorus heeft langher bladeren dan Lisch, oock smaller dan die, groen van verwe. De wortelen zijn die van de ghemeyne soorten van Lisch niet onghelijck, maer wat dunner, slim ende scheef, langhs den risch van der aerden voortskruypende, met sommighe kniekens van den anderen bijnae lits-gewijse afgheschut ende ghedeylt, van buyten ende van binnen witachtigh van verwe, met eenighe bitterheydt wat scherpachtigh van smaeck, niet onlieflijcke van reuck, in sonderheydt als sy gedrooght zijn. De bloeme wilt seer selden tot haeren rechten wasdom komen; sulcks dat dit cruydt langen tijdt in dese landen gheweest is sonder bloeme oft saedt voort te brenghen. Aengaende welcke bloeme is te weten, dat Theophrastus den Acorus gherekent heeft onder de cruyden die haer bloemen, ende haer saedt t’samen voortbrenghen. De bloemen daer van, nae de beschrijvinghe die van den wijtvermaerden Clusius ghegeven is, zijn anders niet dan een aderachtigh ghewas, het notenbloeysel ghelijckende, aen de sijde van de bladeren voortkomende, in den eersten niet grooter dan de bloeme van den Haselaer oft Haselboteboom, maer voorwaerts uytpuylende ende overeynde staende, ende met dweerse ende slimme strepen d’ een d’ander doorsnijdende ende verdeylende doorreghen: dit doet sichselven daer nae wijt open, ende verthoont veel bleeck-geel bloemkens daer het vol af is; ende allenghskens [397] wordt het grooter, ende krijght metter tijdt bijnae de grootte ende dickte van eenen vingher van een man, met seer vele groene knobbelkens soo gheschicktelijck gevoeght staende verciert, dat het de versche vrucht van eenen wilden Pijnappel-boom schijnt te gelijcken. Apuleius schrijft dat den Acorus seer selden ghevonden wordt, ende niet wel te kennen en is voor dat sich dese bloemkens vertoonen.

Plaetse.

Den Acorus wast ghemeynlijck in ’t landtschap Colchis geheeten, ende in Galatien, voorts oock in het Eylandt Candien; maer meest in het landt Pontus genoemt. Het is selden te vinden gheweest in oude tijden, soo Apuleius betuygt. Maer hoe vremt dat het hier voormaels is gheweest, nochtans in dese onse tijden, door de groote neerstigheydt van de seer Edele Heeren Ogier van Busbeque, ende Karel van Rijm, beyde Ambassadeurs by den Turckschen Keyser, van wegen Maximiliaen den tweeden van dien naem, Roomsche Keyser, is dat uyt Turckijen tot Weenen in Oostenrijck gesonden geweest; ende daer van is het in sommige hoven van Nederlandt gekomen; alwaer dat gheluckighlijck ende ghewillighlijck genoegh groeyt, de koude des winters ghenoeghsaem verdragende, maer geen bloeme voortbrengende, soo veel ick tot nu toe hebbe konnen vernemen. Dan in de hoven van Weenen in Oostenrijck heeft het sijn bloeysel voortghebroght, sulcks als wy dat voren, nae de beschrijvinghe van Karolus Clusius ghedaen, beschreven hebben.

Tijdt.

Den Acorus brenght sijne adere oft bloeysel voort omtrent de Hoymaendt.

Naem.

Dit ghewas en heeft noch anders gheenen naem in onse tael gekregen, dan den Latijnschen Acorum oft Acorus: in ’t Griecks heetet niet alleen Acoros, maer oock Acoron: sommighe noemen dat oock Venetea, ende oock Radix Nautica, Singentiana, Unguentaria. De Apotekers van Europa hebben dit selve met groote dwalinge Calamus aromaticus geheeten, ende in plaetse van den oprechten Calamus aromaticus ghehouden ende gebruyckt; nemende voor den oprechten Acorus de wortelen van Geel oft Bastaert-Lisch, als wy vooren breeder bethoont hebben.

Voorts soo houden sommige de wortel van Oxymyrsine oft Stekende Palm voor den Acoros van de ouders; ende daerom zijnder oock ettelijcke geweest, diese daerom Acoron agrion liever hebben ghehadt te noemen, soo Plinius betuyght.

Aerd.

De wortel van den Acorus, soo Galenus schrijft, verdrooght ende verwarmt in den derden graed.

Kracht ende Werckinghe.

Het afsietsel van Acorus, seght Dioscorides, oft het water daer de wortelen van Acorus in gesoden zijn, gedroncken, is goet tegen de droppelpisse, ende doet ghemackelijck pissen ende water lossen; ende helpt alderhande smerte van de sijde, borst ende lever: is insgelijcks seer goet tegen alle rommelingen, gescheurtheden ende quetsuren van de inwendige deelen des lichaems ende krimpsel oft weedom van den buyck: het selve mindert de Milte die te groot gheworden is oft gheswollen: het helpt oock de gene die van een slange, adder oft eenigh ander fenijnigh ghedierte ghebeten oft ghequetst zijn.

Het sap van de selve wortel vaeght af ende verdrijft al het ghene dat de ooghen belemmert, ende de klaerheydt van dien hinderlijck is, als zijn de schellen, vlecken ende dierghelijcke ghebreken.

Dese wortel wordt oock seer nuttelijck vermenght met alderhande antidota oft middelen diemen teghen verghift ende heete sieckten pleegh te bereyden.

Nu ter tijdt doetmense oock by de leckinghe diemen bereydt om de dicke, rauwe oft onrijpe koude vochtigheden die de longher ende de borst lastigh zijn, los te maecken, te rijpen ende uyt te drijven; ende men vindt daer seer groote hulpe ende baete by.

Verkiesinghe.

Onder de wortelen van Acorus salmen, nae de leere van Dioscorides, verkiesen de ghene die vast, wit, niet vermeluwet, maer vol ende welrieckende zijn. Plinius schrijft, dat die van het Eylandt Candien witter zijn dan die van het landtschap Pontus, maer nochtans gheensins voor soo goedt ghehouden en worden als die van Pontus; ende hy schrijft daer van noch meer, dat de beste wortelen van Acorus zijn die uyt Pontus komen, daer nae die van Galatien, ende daer nae die van het Eylant Candien. Maer voor de alderbeste van allen worden [398] gehouden de gene die in ’t lantschap Colchis groeyen, omtrent de riviere Phasis, ende voorts in alle andere waterachtige landouwen van dat selve lantschap Colchis.

BIIVOEGHSEL.

Den Acorus is van Clusius (door wiens toedoen hy in dese landen eerst bekent is geworden) veel breeder beschreven; daerom sullen wy hier by voegen ’t ghene hy daer meer van schrijft dan van Dodoneus hier ghestelt is. Acorus, seght hy, heeft bladeren als die van het Groot Lisch met smalle bladeren, maer veel langher, ende seer lieflijck groen van verwe, aen beyde sijden een middel zenue oft uytstekende ribbe hebbende, gelijck in de bladeren van Gladiolus ghesien wordt, die sy van ghedaente ghenoeghsaem gelijcken, als de bladeren van die soorte van water-ghewas die van sommighe Butomon gheheeten wordt, d’een uyt d’ander voortkomende: dan het middelste blat is meestendeel langer dan de ander: dese bladeren zijn wel bitter, maer nochtans niet onlieflijck van smaeck, ende tusschen de handen ghewreven zijnde, spreyden eenen seer aenghenaemen reuck van haer: den welcken sy noch menighe iaeren, nae dat sy verdrooght ende dor zijn, pleghen te behouden: omtrent den Winter verflenschen ende verdrooghen dese bladeren, dan in ’t beghinsel van de Lente spruytender nieuwe bladeren uyt, als in ’t Lisch met smalle bladeren. Den steel en komt niet voort tusschen de bladeren, als in de gheslachten van Lisch; maer ter sijden van de bladeren spruyt eenen smallen bladighen steel, veel beter een bladt dan eenen steel ghelijckende, even alsoo langh als de andere bladeren, te weten somtijdts dry voeten hoogh, van ’t midden af tot tsop toe plat, als de andere bladeren: dan benedenwaert is hy dicker ende smaller, ende drijhoeckigh, maer omtrent het midden daer hy plat ende dun beghint te worden, gheeft hy ter sijden een eenighe aders-ghewijse vrucht uyt, selden twee, eerst niet grooter dan de bloeme van eenen Haselaer, maer uytpuylende ende overeynd staende, met sommighe strepen dwaers ende langhs malkanderen snijdende doorregen: de welcke opengaende veele bleecke mosachtighe bloemkens vertoont: dese adere allenghskens grooter wordende, is in ’t laetste bijnae soo langh ende soo breedt als eenen vingher, met seer veele groene knobbelen heel geschicktelijck ghevoeght staende verciert, soo datmense voor een versche vrucht van een Wilden Pijnboom soude moghen aensien. De wortel is langh, buytenwaerts witachtigh, als sy onder d’ aerde schuylt, dan als sy bloot ende ontdeckt leyt, dan is sy groen, binnen in uytermaten wit, met vele onghelijcke knoopkens oft ledekens kniesghewijs verdeylt, vast ende stijf, welrieckende, bitterachtigh ende scherp van smaeck, onder aen met ontallijcke aenwassen dicke witachtighe, oock welrieckende veselinghen besett: dese wortel cruypt langhs der aerden, ende spreyt ter sijden, bijnae uyt elcken knoop, vele andere afsetsels ende wortelkens, soo dat sy op korten tijdt veel landts beslaet ende bevatt.

Plaetse.

Dese wortel wast gheerne op vochte plaetsen; ende wordt in ’t wildt ghevonden in Turckijen, niet verre van de stadt Prusa oft Bursia, omtrent een groot Meer aen den afgangh van eenen hooghen bergh van selfs met groote menighte voortkomende. Sy wast oock veel in Lijflandt op vochte plaetsen, niet verre van Moskovien. Dit ghewas bloeyt in Zeelandt veeltijdts, somtijdts oock (maer selden) in Hollandt. Alwaer ’t nochtans door den ijver van de Liefhebbers in grachten van Steden, ende andere wateren, soo vermenighvuldight is, datmen wijs maecken soude konnen, ’t selfde een inlandts ghewas te zijn, waerter soo willigh om te bloeyen, als ’t wel niet en is. Petrus Cornelij Leidensis, die Annotatiunculas op Dioscorides in ’t iaer 1532 uytghegheven heeft, schrijft datter omtrent ’s Gravenhaghe Calamus odoratus in ’t wildt soude ghevonden zijn. Is ’t Acorus, soo is ’t vremt dat het soo vele iaeren in verghetentheydt gheraeckt is, tot dat Busbequius ende Clusius de slaperighe weder wacker ghemaeckt hebben.

Naem.

Men soude dit ghewas Lisch met welrieckende bladeren moghen noemen, om dat het van wortelen ende bladeren de soorten van Lisch ghelijckt. Die van Lituanien oft de Lijflanders noemen ’t Tartarsky, om dat sy de kracht van ’t selve cruydt eerstelijck van de Tartars gheleert hebben. De Hooghduytschen noemen ’t Calmus. Voorts soo hebben ’t sommighe Grooten Galigaen gheheeten. Maer in tijden van onse voorouders heeftmen in de Apoteken vele soorten van Lisch voor den Acorus ghehouden, als voren gheseyt is. Dan de Gerwe plagh oock Acorum (oft anders Acrum) silvaticum te heeten. Den naem Acaron wordt de Stekende Palm ende den Wilden Myrtus ghegheven.

Kracht ende Werckinghe.

Die van Lituanien draghen de wortel van Acorus altijdts met hun, ende sullen gheen water drincken, voor dat dese wortel daer wat in gheleghen heeft.

De Turcken pleghen de versche wortelen van Acorus te schellen, ende heel schoon te maecken ende te confijten; ende daer van ’s morghens met nuchteren monde wat te knauwen, teghen de quade locht, in tijde van Peste.

De edele ionckvrouwen van Hooghduytschlandt plegen de selve oock veel te confijten: iae sommige Apotekers plegen van de selve wortel alle iaer meer dan hondert pondt gheconfijt te verkoopen, ende daer seer groote winst aen te doen.

Deghene die dese wortel segghen de vrouwen onvruchtbaer te maecken, zijn seer verdoolt: want sy nemen de wortel van Butonion voor den oprechten Acorus. Dan den Grieckschen naem Acoron heeft hun bedroghen; ’t welck de gheleerde licht om begrijpen is.

Dies is waerschijnelijcker ’t gene andere seggen, dat in ’t Griecks Acorus ghenoemt is, om de groote bate die ’t doet in de ghebreken der oogen, alsoo de Griecken de oogh-appel oock Coran noemen.

Van dese wortel maghmen hedensdaeghs Diacorum bereyden; in ’t welcke eertijdts den Galigaen ghebruyckt pleegh te wesen.

De wortel van Acorus met Honigh-water ghedroncken, geneest de ghene die gheborsten oft ghequetst zijn, ende eenigh lidt verkrompen hebben, oock die lam ende aelmaghtigh van leden zijn.

De selve in wijn ghesoden, versoet ende doet sincken de geswollen manlijckheydt ende klootkens, daer op gheleyt; verdrijft oock alle herdigheden, alsmen die met dien wijn stooft.

Ander ghebruyck.

Om te maecken dat de Honigh-bien haer korven niet en verlaten, maer veel eer ander bien tot haer locken, salmen den Acorus aen de bie-korven hanghen.

Sommighe ghelooven, dat de ghene die den Acorus over hem draghen, nimmermeer den kramp oft den bloedt-loop sullen krijghen.

HET VII. KAPITTEL.

Van Acorus of Acorum uit Dioscorides, Theophrastus en andere. (Acorus calamus en Swertia chirata)

Geslacht.

Na de beschrijving van de soorten van lis mag Acorus met goede reden volgen want het heeft er enige verwantschap en tamelijke gelijkenis mee.

Gedaante.

Acorus heeft langere bladeren dan lis en ook smaller dan die en groen van kleur. De wortels zijn die van de gewone soorten van lis vrij gelijk, maar wat dunner, dwars en scheef die langs de ris van de aarde voortkruipen en zijn met sommige knietjes bijna van de andere lidvormig afgeschut en gedeeld en van buiten en van binnen witachtig van kleur met enige bitterheid wat scherpachtig van smaak en niet onlieflijk van reuk en vooral als ze gedroogd zijn. De bloem wil zeer zelden tot zijn echte wasdom komen zodat dit kruid lange tijd in deze landen geweest is zonder bloem of zaad voort te brengen. Aangaande welke bloem is te weten dat Theophrastus Acorus onder de kruiden gerekend heeft die zijn bloemen en zijn zaad tezamen voortbrengt. De bloemen daarvan, na de beschrijving die van de wijdvermaarde Clusius gegeven is, zijn niets anders dan een aarachtig gewas dat op het notenbloeisel lijkt en aan de zijde van de bladeren voortkomt en in het begin niet groter is dan de bloem van de hazelaar of hazelnotenboom, maar staat voorwaarts uitpuilend en overeind en is met dwarse en kromme strepen waar de een de ander doorsnijd en verdeeld wordt doorregen en dit doet zichzelf daarna wijdt open en vertoont veel bleekgele bloempjes daar het vol van is en geleidelijk aan [397] wordt het groter en krijgt mettertijd bijna de grootte en dikte van een vinger van een man met zeer vele groene knobbeltjes die zo regelmatig gevoegd staan versiert dat het op de verse vrucht van een wilde pijnappelboom schijnt te lijken. Apuleius schrijft dat Acorus zeer zelden gevonden wordt en niet goed te herkennen is voordat zich deze bloempjes vertonen.

Plaats.

Acorus groeit gewoonlijk in het landschap dat Colchis genoemd wordt en in Galatië en voorts ook in het eiland Kreta, maar meest in het land dat Pontus genoemd wordt. Het is zelden te vinden geweest in oude tijden zo Apuleius betuigt. Maar hoe vreemd dat het hier vroeger is geweest, nochtans in deze onze tijden door de grote vlijt van de zeer edele heer Ogier van Busbeque en Karel van Rijm, beide ambassadeurs bij de Turkse keizer en vanwege Maximiliaan de tweede van die naam, Roomse keizer, is dat uit Turkije te Wenen in Oostenrijk gezonden geweest en daarvan is het in sommige hoven van Nederland gekomen waar dat gelukkig en gewillig genoeg groei die de koude van de winters voldoende verdraagt, maar geen bloem voortbrengt voor zover ik tot nu toe heb kunnen vernemen. Dan in de hoven van Wenen in Oostenrijk heeft het zijn bloeisel voortgebracht zoals we dat tevoren naar de beschrijving van Karolus Clusius gedaan beschreven hebben.

Tijd.

Acorus brengt zijn aar of bloeisel voort omtrent juli.

Naam.

Dit gewas heeft noch geen andere naam in onze taal gekregen dan de Latijnse Acorum of Acorus, in het Grieks heet het niet alleen Acoros, maar ook Acoron, sommige noemen dat ook Venetea en ook Radix Nautica, Singentiana en Unguentaria. De apothekers van Europa hebben dit met grote dwaling Calamus aromaticus genoemd en in plaats van de echte Calamus aromaticus gehouden en gebruikt en nemen voor de echte Acorus de wortels van geel of bastaard lis zoals we tevoren uitvoeriger aangetoond hebben.

Voorts zo houden sommige de wortel van Oxymyrsine of stekende palm voor de Acoros van de ouders en daarom zijn er ook ettelijke geweest die het daarom liever Acoron agrion genoemd hebben, zo Plinius betuigt.

Aard.

De wortel van Acorus, zo Galenus schrijft, verdroogt en verwarmt in de derde graad.

Kracht en werking.

Het afkooksel van Acorus, zegt Dioscorides, of het water daar de wortels van Acorus in gekookt zijn gedronken is goed tegen de druppelplas en laat gemakkelijk plassen en water lossen en helpt allerhande smart van de zijde, borst en lever en is insgelijks zeer goed tegen alle rommelingen, breuken en kwetsingen van de inwendige delen van het lichaam en krampen of weedom van de buik, hetzelfde vermindert de milt die te groot geworden is of gezwollen en helpt ook diegene die van een slang, adder of enig ander venijnig gedierte gebeten of gekwetst zijn.

Het sap van deze wortel veegt af en verdrijft al hetgeen dat de ogen belemmert en de helderheid van die hinderlijk is als zijn de schellen, vlekken en diergelijke gebreken.

Deze wortel wordt ook zeer nuttig vermengd met allerhande antidota of middelen die men tegen vergif en hete ziekten plag te bereiden.

Tegenwoordig doet men het ook bij de likking die men bereidt om de dikke, rauwe of onrijpe koude vochtigheden die de longen en de borst lastig zijn los te maken, te rijpen en uit te drijven en men vindt daar zeer grote hulp en baat bij.

Verkiezing.

Onder de wortels van Acorus zal men, naar de leer van Dioscorides, verkiezen diegene die vast, wit en niet vol wormen maar vol en welriekend zijn. Plinius schrijft dat die van het eiland Kreta witter zijn dan die van het landschap Pontus, maar nochtans geenszins voor zo goed gehouden worden als die van Pontus en hij schrijft er van noch meer dat de beste wortels van Acorus zijn die uit Pontus komen en daarna die van Galatië en daarna die van het eiland Kreta. Maar voor de allerbeste van allen worden [398] diegene gehouden die in het landschap Colchis omtrent de rivier Phasis groeien en voorts in alle andere waterachtige landstreken van datzelfde landschap Colchis.

BIJVOEGING.

Acorus is van Clusius (door wiens toedoen het in deze landen eerst bekend is geworden) veel uitvoeriger beschreven en daarom zullen we hier bij voegen hetgeen hij daar meer van schrijft dan van Dodonaeus hier gesteld is. Acorus, zegt hij, heeft bladeren als die van groot lis met smalle bladeren, maar veel langer en zeer lieflijk groen van kleur en aan beide zijden hebben ze een middel zenuw of uitstekende rib zoals in de bladeren van Gladiolus gezien wordt waar het van gedaante voldoende op lijkt als de bladeren van dat soort van watergewas dat van sommige Butomon genoemd wordt en de een komt uit de ander voort, dan het middelste blad is meestal langer dan de ander en deze bladeren zijn wel bitter, maar nochtans niet onlieflijk van smaak en als ze tussen de handen gewreven zijn spreiden ze een zeer aangename reuk van zich die ze noch menige jaren nadat ze verdroogd en dor zijn plegen te behouden en omtrent de winter verflensen en verdrogen deze bladeren, dan in het begin van de lente spruiten er nieuwe bladeren uit als in lis met smalle bladeren. De steel komt niet voort tussen de bladeren zoals in de geslachten van lis, maar terzijde van de bladeren spruit een smalle bladige steel uit die veel beter op een blad dan op een steel lijkt en net zo lang als de andere bladeren is, te weten soms negentig cm hoog en van het midden af tot de top toe plat zoals de andere bladeren, dan beneden is hij dikker en smaller en driehoekig, maar omtrent het midden daar hij plat en dun begint te worden geeft hij terzijde een enige aarvormige vrucht uit en zelden twee die eerst niet groter zijn dan de bloem van een hazelaar, maar uitpuilt en overeind staat en met sommige strepen die dwars en langs elkaar snijden doorregen zijn en als die open gaan vertoont het vele bleke mosachtige bloempjes, deze aar wordt geleidelijk aan groter en is tenslotte bijna zo lang en zo breed als een vinger een met zeer vele groene knobbels die heel regelmatig gevoegd staan versiert zodat men ze voor een verse vrucht van een wilde pijnboom zou mogen aanzien. De wortel is lang en van buiten witachtig als ze onder de aarde schuilt en als ze bloot en ontdekt ligt is ze groen en binnenin uitermate wit en met vele ongelijke knoopjes of leden knievormig verdeeld, vast en stijf, welriekend en bitterachtig en scherp van smaak en onderaan met ontelbare aanwassen van dikke witachtige en ook welriekende vezels bezet, deze wortel kruipt langs de aarde en verspreidt terzijde bijna uit elke knoop vele andere afzetsels en worteltjes zodat ze op korte tijd veel land beslaat en bevat.

Plaats.

Deze wortel groeit graag op vochtige plaatsen en wordt in het wild gevonden in Turkije, niet ver van de stad Prusa of Bursia omtrent een groot meer die aan de afgang van een hoge berg vanzelf met grote menigte voortkomt. Het groeit ook veel in Litouwen op vochtige plaatsen niet ver van Moskou. Dit gewas bloeit in Zeeland vaak en soms ook (maar zelden) in Holland. Alwaar het nochtans door de ijver van de liefhebbers in grachten van steden en andere wateren zo vermenigvuldigd is dat men zou kunnen wijs maken dat het een inlands gewas is was het zo gewillig om te bloeien wat het niet is. Petrus Cornelij Leidensis, die Annotatiunculas op Dioscorides in het jaar 1532 uitgegeven heeft schrijft dat er omtrent ’s Gravenhage Calamus odoratus in het wild gevonden zou zijn. Is het Acorus dan is het vreemd dat het zovele jaren in vergetelheid geraakt is totdat Busbequius en Clusius de slaperige weer wakker gemaakt heeft.

Naam.

Men zou dit gewas lis met welriekende bladeren mogen noemen omdat het van wortels en bladeren op de soorten van lis lijkt. Die van Litouwen of de Letlanders noemen het tartarsky omdat ze de kracht er van eerst van de Tartaren geleerd hebben. De Hoogduitsers noemen het Calmus. Voorts zo hebben sommige het grote galigaan genoemd. Maar in tijden van onze voorouders heeft men in de apotheken vele soorten van lis voor de Acorus gehouden zoals tevoren gezegd is. Dan het duizendblad plag ook Acorum (of anders Acrum) silvaticum te heten. De naam Acaron wordt de stekende palm en de wilde Myrtus gegeven.

Kracht en werking.

Die van Litouwen dragen de wortel van Acorus altijd met zich mee en zullen geen water drinken voordat deze wortel daar wat in gelegen heeft.

De Turken plegen de verse wortelen van Acorus te schellen en heel schoon te maken en te konfijten en daarvan ’s morgens met nuchtere mond wat te kauwen tegen de kwade lucht in tijd van pest.

De edele jonkvrouwen van Hoogduitsland plegen die ook veel te konfijten, ja sommige apothekers plegen van dezelfde wortel elk jaar meer dan honderd pond gekonfijt te verkopen en daar zeer grote winst mee doen.

Diegene die zeggen dat deze wortel de vrouwen onvruchtbaar maakt zijn zeer verdoold want ze nemen de wortel van Butonion voor de echte Acorus. Dan de Griekse naam Acoron heeft hun bedrogen wat voor de geleerde gemakkelijk om begrijpen is.

Dit is waarschijnlijker dan hetgeen andere

zeggen dat het in het Grieks Acorus genoemd is vanwege de grote baat die het doet in de gebreken van de ogen alzo de Grieken de oogappel ook Coran noemen.

Van deze wortel mag men tegenwoordig Diacorum bereiden waarin vroeger de galigaan gebruikt plag te wezen.

De wortel van Acorus met honingwater gedronken geneest diegene die geborsten of gekwetst zijn en enig lid verkrompen hebben en ook die lam en zwaar van leden zijn.

Dezelfde in wijn gekookt verzoet en laat zinken de gezwollen manlijkheid en klootjes als het er op gelegd wordt en verdrijft ook alle hardheden als men die met die wijn stooft.

Ander gebruik.

Om te maken dat de honingbijen hun korven niet verlaten, maar veel eerder andere bijen tot zich lokken zal men Acorus aan de bijenkorven hangen.

Sommige geloven dat diegene die Acorus bij zich dragen nimmermeer kramp of de bloedloop zullen krijgen.