Viscum

HET III. CAPITEL.

Van Marentacken.

Ghedaente.

De Marentacken zijn een kort ende kleyn ghewas, niet meer dan anderhalven voet hoogh wordende, maer seer breedt ende wijt uytghespreydt wassende, met veele verscheyden tacken, die gheknoopt, taey ende houtigh zijn, in veele sijd-tackskens verdeylt, die slim ende dweers uytgespreydt door ende over malkanderen groeyen, ende met seer bleeckgroene schorssen bedeckt zijn. De bladeren zijn langhworpigh, hardachtigh, dick ende bruynachtigh groen, de Groote Bucksboom-bladeren ghenoeghsaem ghelijck, maer wat langher: omtrent de knoopkens oft ledekens van de tackskens komen kleyne geelachtighe bloemkens voort; ende daer nae volghen de Bezien, dry oft vier by een hanghende, kleyn, rondt ende wit, doorluchtigh, met lijmachtighe seer taeye ende klevende vochtigheydt ghevult: ende in elck bezieken is een swert greynken, ’t welck het saedt is. Dit ghewas en heeft geen wortelen; maer hanght alleen aen de tacken van sommighe boomen.

Plaetse.

Marentaken en wassen niet uyt der aerden, maer groeyen op boomen gelijck de Schorfte oft Wrange op de cruyden ende heesteren; ende worden meest op de Eyckenboomen gevonden ende op andere Eeckeldragende boomen, maer somtijdts oock wel op de Appel-boomen, Peer-boomen, Linden, Bercken, Wilghen, Mispel-boomen, Quee-boomen ende andere boomen. In de aerde gesaeydt zijnde en sullen sy niet voortkomen, maer sy houden hun alleen op de tacken van de boomen: selfs sy en sullen daer oock niet op wassen, als sommige ghelooven, ten zy dat het saet van dit gewas van eenigen vogel gegeten zijnde, ende in den buyck oft mage van den selven sijn volkomen verdouwinge gekregen hebbende, wederom door de darmen van den selven vogel uyt gedreven wordt. Ende nae die meyninge soo schrijft Atheneus in sijn 9.boeck, Men seydt, dat soo wanneer den vogel Oenas (die in ’t Latijn Vinago heet, dat is, als sommighe vermoeden, den Turdus oft Lijster, die veel ontrent de Wijngaerden vliegt) het saedt van de Marentacken gheten heeft, ende ’t selve saedt met sijnen dreck wederom op de tackskens van eenigen boom uytschiet, dat daer eenen Marentack op wassen sal.

Tijdt.

Dese Marentacken zijn ’s winters ende ‘somers groen: maer sy bloeyen in den Mey; ende de bezien worden in den Herfst volkomen ende rijp; ende duren oock al den winter door: ende alsdan plegen sy van de Lijsters, Meerlen ende Wilde Duyven ende andere voghelen ghegheten te worden.

Naem.

Dit gewas wordt hier te lande Marentacken gheheeten; in Hooghduytschlandt Mistell; in Italien Vischio; in Spaegnien Liga; ende in Portugael Visgo; op ’t Latijnsch Viscum, ende op ’t Griecks Ixos, ende Ixia.

Den Lijm die uyt de bezien van dese Marentacken geperst wordt, heet oock in ’t Latijn ende Griecks Viscum ende Ixia. Welcken naem Ixia den Witten Chameleon oock medeghedeylt wordt, ende dat alleenlijck nae die vette oft klevende ende taeye lijmachtigheydt diemen omtrent de wortelen van de selve somtijdts vindt. Selfs den Swerten Chamaeleon heeft dien naem Ixia oock, te weten onder de bastaert naemen. Ende Dioscorides vermaent oock van een Ixia in sijn 6.boeck; ende insgelijcks oock Paulus Aegineta in sijn 5.boeck spreckt van een Ixia, die hy voor een dootelijck oft schadelijck dingh rekent. Maer wat dat voor een schadelijcke oft dootelijcke Ixia magh wesen, dat en is niet seer twijffelachtigh oft duyster om te verstaen. Want al is ’t saecke datter veel zijn die vermoeden dat hy den Swerten Chameleon daer mede beteeckent; nochtans soo schijnt het dat de ghene die de klevende pappe oft Lijm, die uyt de bezien van dese Marentacken ghemaeckt wordt, daer mede beteeckent willen hebben, meer gelijcks hebben; aengesien dat inder waerheydt de oprechte Ixia van den Swerten Chameleon seer veel verschilt: in voegen dat Paulus Aegineta, van de vergiftige droghen sprekende, in ‘t 20.cap.van sijn 5.boeck, eerstelijck van den Swarten Chameleon vermaent; ende niet langhe daer nae van de Ixia handelt. Maer als hy de selve bijsonderlijck beschrijft, te weten den Swarten Chameleon in ‘t 32.capitel, ende de Ixia (die anders Ulophonon heet) in het 47.dan betoont hy klaerlijck ghenoegh hoe veel dese twee dingen van den anderen verschillen; gemerckt dat het een den mensche heel anders hinderlijck valt dan het ander; ende het een veel andere qualen oft toevallende ghebreken in des menschen lichaem veroorsaeckt dan het andere. Dioscorides selve kan dese saecke oock klaerder ende sekerder maecken: want in sijn 6.boeck, daer hy de vergiftige drogen beschrijft, telt hy den Swarten Chamaeleon oock eerst, ende korts daer nae de Ixia; hoe wel dat hy de Ixia elders in een bijsonder capitel breeder beschreven heeft. Hier uyt blijckt dan merckelijck ghenoegh, dat [1295] den Swarten Chameleon van de Ixia, die onder ’t vergift gherekent wordt, verschilt. Want beneffens ’t voorseyde, soo en bevindtmen nergens by iemanden gheschreven oft vermaent, dat den swarten Chameleon eenighen Lijm voortbrenght, als dese Marentacken doen, oft soo taeye ende klevende vochtigheydt heeft, datmen hem daerom den naem Ixia oft Viscum, dat is Lijm, soude moeten oft moghen mededeylen. Daerom, tot besluyt van onse reden, soo salmen voor de vergiftighe Ixia alleen houden een pappe oft klevende lijmachtighe taeye vochtigheydt, uyt de vruchten oft bezien van dese Marentacken ghemaeckt: de welcke seer scherp ende heet wesende, de tonghe ontsteeckt, ende den mondt doet sweeren; ende daer nae door haer taeye ende klevende papachtigheydt het ingewant soo vast by een treckt ende aen een heelt oft lijmt, ende de darmen soo toesluyt, dat de overvloedigheden des buycks geeenen doorgangh oft uytgangh ende konnende ghekrijghen, den lijve seer moeyelijck ende lastigh vallen: welcke hindernisse onder het quaedt dat de Ixia pleegh te doen, oock gherekent wordt.

Aerd, Kracht ende Werckinghe.

De lijmigheydt oft taeye vettigheydt uyt de bezien van dese Marentacken ghedouwt, is somtijdts nut, van buyten ghebruyckt: want sy verwarmt met een scherpe bijtachtigheydt, ende sy is ghemaeckt van een overvloedige lochtige waterighe ende seer kleyne eerdighe stoffe, soo Galenus betuyght; ghemerckt dat haer scherpigheydt de bitterheydt te boven gaet. Ende door dese eyghentheydt kan sy de humeuren oft vochtigheden uyt de diepten des lichaems nae haer trecken, niet alleen de dunne, maer oock de dicke, de selve met ghewelt scheydende ende verteerende.

Dit selve Viscum oft Ixia, oock van buyten op geleydt, als Dioscorides seydt, doch met Herst ende soo veel Waschs vermengt, maeckt morw ende rijp oft doet sincken alle harde gheswillen ende de sweeringhen ende klieren die achter d’oore komen, ende oock de puystkens oft sweerkens Epinyetides geheeten, die den mensche meest des nachts plegen te quellen. Met Wieroock gemenght, is goedt op de verouderde sweeringhen ende groote quade gheswillen. Met Kalck, oft Gagates oft oock Lapis Asius gesoden, gheneest de herdigheydt van de Milte, daer op gheleyt, ende maeckt de Milte kleyn. Met Orpiment oft Arsenicum vermenght, doet de sweerende nagelen van handen oft voeten afvallen, ende gheneest de vijt ende alle quade sweeringen aen de vingeren oft teenen komende, daer op geleydt. Maer alsmen begeert dat desen Lijm noch sterckelijcker inde voorseyde ghebreken werckt, dan salmen daer wat Kalck oft droessems van Wijn by doen.

Dan binnen den lijve gebruyckt is dit Viscum oft Ixia hinderlijck (als alreede eensdeels geseydt is) ende doet den mensche met groote smerte ende iammerlijckheydt sterven: want daer door wordt de tonge seer geswollen ende onsteken: den mensche wordt ijdel van sinnen: de krachten des herten vergaen hem, ende sijnen moet begeeft hem heel: ende de keel wordt hem soo engh, dat hy noch spijse noch dranck meer ontfangen en kan: -daer-en-boven soo is hem het gantsche inghewant ende darmen soo vol winden ende opblasinghen, dat hem de selve door haer rommelinghen ende krimpinghen bijster seer ontstellen, mits dat de darmen van onder door de klevende taeyigheydt van desen lijm soo vast toe ghesloten zijn ende verstopt, dat daer noch winden noch iet anders uytgelaten en kan worden: ende soo en kan den mensche sijnen adem niet verhalen; ende blijft dan dickwijls al oft hy verstickt oft verworgen waer: gelijck ons Nicander in het boeck Alexipharmaca met sijn Griecksche dichten te kennen geeft.

Men seydt oock dat het hout van de Marentacken, die op de Eyckenboomen gewassen zijn, seer goedt is tegen de vallende sieckte ende popelsijen, aenden hals gehangen: ende het bloet, dat, ’t zy ten neuse ’t zy ergens elders, waer het oock zy, uytbreeckt, oft te onmatighen vloeydt, stelpt ende doet ophouden. Maer soo veel als ick ghesien hebbe, de ghene die dat hebben willen versoecken, hebben daer gheene oft seer kleyne bate in ghevonden.

BIIVOEGHSEL

Al is ’t dat de Marentacken meest aen de Eycken-boomen wassen, nochtans betuyght Lobel datse in veele landen nauws aen de duysensten Eycken-boomen ghesien worden. Inde Apoteken heetense Viscus quercinus; in ’t Hooghduytsch Eychenmistel; andere noemense Muscus quercinus, dat is Eycken-boomenn-mosch; maer qualijck: want den rechten Muscus quercinus is vande soorten van Eycken-Mosch, hebben wy in de beschrijvinghe der Boom-Mosschen genoegh ghehandelt. De Fransoysen noemen de Marentacken Guy oft Guys; de Spaegniaerts Liria; de Engelse Missel to oft Missel tree; de Hungersche Fay gyongy; dat is Arboreus unio, seydt Clusius, diese in Hungarijen aen de Eycke met breede bladeren oft Quercus latifolia ghevonden heeft. Aen de Olijf-boomen wassen de Marentacken met roode bezien, seydt den selven Clusius: op den witten Denne-boom wassende hebben witte bezien, als de Eycken Marentacken: ende die zijn van Plinius Stelis gheheeten. Den Oxycedrus draeght oock een soorte van Marentacken, die van de andere wat verschilt. Hy heeft oock Marentacken op verscheyden andere boomen ghevonden; dan die hy op de Wilghe-boomen by den Danouw groeyende vont, noemt hy Viscum salignum. Andere hebbende op Haselaeren, Rooselaeren ende Castanie-boomen ghesien; ende oock aen den Leeghen Ceder-boom, sulcks als is de ghene die wy uyt Clusius elders verhaelt hebben, met naeme van Viscum in Oxycedro. Daer zijn eenighe Indiaensche cruyden die de Marentacken wat ghelijcken: als blijckt uyt de beschrijvinghe van Indiaensche Marentacken, in ’t Latijn Viscum Indicum, by de Vremde oft Indiaensche Droghen.

Lobel ghelooft, dat de Marentacken van haer eyghen vochtigheydt ende niet van eenigh saedt voorkomen; al is ’t dat de ouders van een ander ghevoelen schijnen geweest te zijn. Men pleeght de ghestooten bezien van de Marentacken te wasschen, ende daer nae in water te sieden, seydt Dioscorides: daer zijnder oock die de selve knauwende bereyden ende winnen.

Noch van de krachten.

De bladeren ende vruchten van Marentacken hebben een dunmaeckende, scheydende, vermorwende ende uyttreckende kracht, ende zijn warm ende droogh inden derden graed; ende redelijcken fijn van stoffe: dan zijn traegh in ’t wercken, ghelijck Thapsia, doch onstercker. Maer om dat sy de slijmerighe ende swarte dicke vochtigheden wel suyveren konnen, daerom zijnse goedt voor de ghene die eenighe draeyinge in ’t hooft hebben, oft vallende sieckte, met eenighen dranck inghenomen, oft met pillekens: ende dat sonder eenigen noot oft sorghe, al is ’t dat Dioscorides verbiet datmense binnen ’s lichaemss niet en ghebruyckte.

Van buyten ghebruyckt halen sy uyt de diepste holligheden het etter, door de musculen ende dicke knotten; ende sy zijn goedt om in de wonden te stroyen: ende daer wordt een sonderlinghe salve van ghemaeckt, die Scribonius Largus beschrijft.

Marentacken die versch zijn, zijn de beste, als Dioscorides seydt, die binnen loock verwigh ende van buyten geel zijn, ende geen rouwigheydt oft semelachtigheydt en hebben, ende op Eycken-boomen groeyen: want de andere zijn bijnae onnut.

Marentacken die in Peru groeyen, ghestooten, ende met Hoender smout vermenght, in een glas teghen de Sonne ghestelt, gheven een vochtigheydt van haer, seer goedt teghen de verkrompen zenuwen, warm daer op ghestreken.

Hout van Marentacken, sijn schorsse noch hebbende, aenden arm ghebonden, belet de swangere vrouwen van kinde te misvallen. Andere maecken ringhen van dit hout, die sy tot dien selve eynde, ende oock teghen de vallende sieckte aen hun vinghers draghen. Oock maecktmen daer hechten van messen van, om dat de kracht van ’t selve hout door de hitte der handen werckende, de vallende sieckte gheneest, oft belet te komen. Andere gheven een dragme van ’t ghepoedert hout van Marentacken de ionghe kinderen te drincken met wat ghebranden Wijn, om de selve sieckten te ghenesen. Men schrijft oock, dat de Heydensche Priesters van Vranckrijck in oude tijden met de Eycke ende Eycken Marentacken pleghen te prophetizeeren. Nu weten de Alchymisten daer veel goedts mede te doen.

De ouders merckten in dese Marentacken een vremde saecke; te weten dat de vogels met de vruchten van de selve ghevoedt worden, ende ’t saedt daer nae doen groeyen, maer ten laetsten ghevanghen worden met den Vogel-lijm die daer van gemaeckt wordt.

HET III. KAPITTEL.

Van marentakken. (Viscum album)

Gedaante.

Marentakken zijn een kort en klein gewas dat niet meer dan vijf en veertig cm hoog wordt, maar zeer breed en wijdt uitgespreid groeit met vele verschillende takken die geknoopt die taai en houtachtig zijn en in vele zijtakjes verdeeld die krom en dwars uitgespreid door en over elkaar groeien en met zeer bleekgroene schorsen bedekt zijn. De bladeren zijn langwerpig, hardachtig, dik en bruinachtig groen en lijken voldoende op de grote buksboombladeren, maar wat langer, omtrent de knoopjes of leden van de takjes komen kleine geelachtige bloempjes voort en daarna volgen de bessen die met drie of vier bijeen hangen en klein, rond en wit zijn, doorluchtig en met lijmachtige zeer taaie en klevende vochtigheid gevuld en in elke bes is een zwart korreltje wat het zaad is. Dit gewas heeft geen wortels, maar hangt alleen aan de takken van sommige bomen.

Plaats.

Marentakken groeien niet uit de aarde, maar groeien op bomen net zoals schurft of warkruid op de kruiden en heesters en worden meest op de eikenbomen gevonden en op andere eikeldragende bomen, maar soms ook wel op de appelbomen, perenbomen, linden, berken, wilgen, mispelbomen, kweebomen en andere bomen. In de aarde gezaaid zullen ze niet voortkomen, maar ze houden zich alleen op de takken van de bomen en zullen daar ook niet op groeien, zoals sommige geloven, tenzij dat het zaad van dit gewas van enige vogel gegeten wordt en in de buik of maag van die zijn volkomen vertering gekregen heeft en wederom door de darmen van dezelfde vogel uitgedreven wordt. En naar die mening schrijft Atheneus in zijn 9^de boek; ‘Men zegt dat wanneer de vogel Oenas (die in het Latijn Vinago heet, dat is zoals sommige vermoeden de Turdus of lijster die veel omtrent de wijngaarden vliegt) het zaad van de marentakken gegeten heeft en dat zaad met zijn drek wederom op de takjes van enige boom uitschiet dat er een marentak op groeien zal’.

Tijd.

Deze marentakken zijn ’s winters en zomers groen, maar ze bloeien in mei en de bessen worden in de herfst volkomen en rijp en blijven de hele winter goed en dan plegen ze van de lijsters, merels en wilde duiven en andere vogels gegeten te worden.

Naam.

Dit gewas wordt hier te lande marentacken genoemd, in Hoogduitsland Mistell, in Italie vischio, in Spanje liga en in Portugal visgo, op het Latijns Viscum en op het Grieks Ixos en Ixia.

De lijm die uit de bessen van deze marentakken geperst wordt heet ook in het Latijn en Grieks Viscum en Ixia. Welke naam Ixia aan de witte Chameleon ook meegedeeld wordt en dat alleen naar die vette of klevende en taaie lijmigheid die men soms omtrent de wortels er van vindt. Zelfs de zwarte Chamaeleon heeft die naam Ixia ook, te weten onder de bastaardnamen. En Dioscorides vermaant ook van een Ixia in zijn 6^de boek en insgelijks ook Paulus Aegineta in zijn 5^de boek spreekt van een Ixia die hij voor een dodelijk of schadelijk ding rekent. Maar wat dat voor een schadelijke of dodelijke Ixia mag wezen, dat is niet zeer twijfelachtig of duister om te verstaan. Want al is het zo dat er veel zijn die vermoeden dat hij de zwarte Chameleon daarmee bedoelt, nochtans schijnt het dat diegene die de klevende pap of lijm die uit de bessen van deze marentakken gemaakt wordt daarmee bedoelen meer gelijk hebben aangezien dat in de waarheid de echte Ixia zeer veel van de zwarte Chameleon verschilt, op die manier dat Paulus Aegineta die van de vergiftige drogen in het 20^ste kapittel van zijn 5^de boek spreekt eerst van de zwarte Chameleon vermaant en niet lang daarna van de Ixia handelt. Maar als hij die apart beschrijft, te weten de zwarte Chameleon in het 32^ste kapittel en de Ixia (die anders Ulophonon heet) in het 47 dan toont hij duidelijk genoeg aan hoeveel deze twee dingen van elkaar verschillen, gemerkt dat het een de mens heel anders hinderlijk valt dan het ander en het een veel andere kwalen of toevallende gebreken in het mensen lichaam veroorzaakt dan het andere. Dioscorides zelf kan deze zaak ook duidelijker en zekerder maken want in zijn 6^de boek daar hij de vergiftige drogen beschrijft telt hij ook de zwarte Chamaeleon eerst en kort daarna de Ixia, hoewel dat hij de Ixia elders in een apart kapittel uitvoeriger beschreven heeft. Hieruit blijkt dan opmerkelijk genoeg dat [1295] de zwarte Chameleon van de Ixia, die onder het vergif gerekend wordt, verschilt. Want naast het voor vermelde vindt men nergens bij iemand geschreven of vermaant dat de zwarte Chameleon enige lijm voortbrengt zoals deze marentakken doen of zo’n taai en klevende vochtigheid heeft dat men hem daarom de naam Ixia of Viscum, dat is lijm, zou moeten of mogen meedelen. Daarom, tot besluit van onze reden, zal men voor de vergiftige Ixia alleen houden een pap of klevende lijmachtige taaie vochtigheid die uit de vruchten of bessen van deze marentakken gemaakt is die zeer scherp en heet is en de tong ontsteekt en de mond laat zweren en daarna door haar taaie en klevende pappigheid het ingewand zo vast bijeen trekt en aaneen heelt of lijmt en de darmen zo dicht sluit dat de overvloedigheden van de buik geen doorgang of uitgang kunnen krijgen en het lijf zeer moeilijk en lastig vallen welke hindernis onder het kwaad dat de Ixia plag te doen ook gerekend wordt.

Aard, kracht en werking.

De lijmerigheid of taaie vettigheid dat uit de bessen van deze marentakken geduwd wordt is soms nuttig van buiten gebruikt want ze verwarmt met een scherpe bijtachtigheid en ze is gemaakt van een overvloedige luchtige waterige en zeer kleine aardachtige stof, zo Galenus betuigt, gemerkt dat haar scherpte de bitterheid te boven gaat. En door deze eigenschap kan ze de humeuren of vochtigheden die het uit de diepten van het lichaam naar zicht trekt en niet alleen de dunne, maar ook de dikke met geweld scheiden en verteren.

Dit Viscum of Ixia ook van buiten opgelegd, als Dioscorides zegt, doch met hars en zoveel was vermengt maakt murw en rijp of laat zinken alle harde gezwellen en de zweren en klieren die achter de oren komen en ook de puistjes of zweertjes die Epinyetides heten die de mens meest ‘s nachts plegen te kwellen. Met wierook gemengd is het goed op de verouderde zweren en grote kwade gezwellen. Met kalk of agaat of ook Lapis Asius gekookt geneest het de hardheid van de milt, daarop gelegd en maakt de milt klein. Met orpiment of Arsenicum vermengt laat de zwerende nagels van handen of voeten afvallen en geneest de fijt en alle kwade zweren die aan de vingers of tenen komen, daarop gelegd. Maar als men begeert dat deze lijm noch sterker in de voor vermelde gebreken werkt dan zal men er wat kalk of droesem van wijn bij doen.

Dan binnen het lijf gebruikt is dit Viscum of Ixia hinderlijk (zoals alreeds eensdeels gezegd is) en laat de mens met grote smart en jammerlijkheid sterven want daardoor wordt de tong zeer gezwollen en ontstoken, de mens wordt los van zinnen, de krachten van het hart vergaan hem en zijn moed begeeft hem geheel en de keel wordt hem zo eng dat hij noch spijs noch drank meer ontvangen kan en daarboven is hem het ganse ingewand en darmen zo vol winden en opblazingen dat die hem de door hun rommelingen en krampen bijster zeer ontstellen omdat de darmen van onder door de klevende taaiheid van deze lijm zo vast toe gesloten zijn en verstopt dat er noch winden noch iets anders uitgelaten kan worden en zo kan de mens zijn adem niet verhalen en blijft dan dikwijls al of hij stikte of verwurgd wordt, zoals ons Nicander in het boek Alexipharmaca met zijn Griekse dichten te kennen geeft.

Men zegt ook dat het hout van de marentakken die op de eikenbomen gegroeid zijn zeer goed is tegen de vallende ziekte en m.s., aan de hals gehangen en het bloed dat hetzij uit de neus, hetzij ergens elders waar het ook is uitbreekt of te onmatig vloeit stelpt en laat ophouden. Maar zoveel als ik gezien heb bij diegene die dat hebben willen onderzoeken die hebben er geen of zeer kleine baat in gevonden.

BIJVOEGING

Al is het dat de marentakken meest aan de eikenbomen groeien, nochtans betuigt Lobel dat ze in vele landen nauwelijks aan de duizendste eikenbomen gezien worden. In de apotheken heten ze Viscus quercinus, in het Hoogduits Eychenmistel en andere noemen ze Muscus quercinus, dat is eikenbomenmos, maar kwalijk, want van de echte Muscus quercinus is van de soorten van eikenmos waarvan we in de beschrijving van de boommossen genoeg gehandeld hebben. De Fransen noemen de marentakken guy of guys, de Spanjaarden liria, de Engelse missel to of missel tree, de Hongaren fay gyongy, dat is Arboreus unio, zegt Clusius, die ze in Hongarije aan de eik met brede bladeren of Quercus latifolia gevonden heeft. Aan de olijfbomen groeien marentakken met rode bessen, zegt dezelfde Clusius, en die op de witte dennenboom groeien hebben witte bessen zoals de eiken marentakken en die zijn van Plinius Stelis genoemd. Oxycedrus draagt ook een soort van marentakken die wat van de andere verschilt. Hij heeft ook marentakken op verschillende andere bomen gevonden, dan die hij op de wilgenbomen die bij de Donau groeien vond noemt hij Viscum salignum. Andere hebben ze op hazelaars, rozen en kastanjebomen gezien en ook aan de lage cederboom zoals is diegene die we uit Clusius elders verhaald hebben met naam van Viscum in Oxycedro. Daar zijn enige Indiaanse kruiden die wat op de marentakken lijken zoals blijkt uit de beschrijving van Indiaanse marentakken, in het Latijn Viscum Indicum, bij de vreemde of Indiaanse drogen.

Lobel gelooft dat de marentakken van hun eigen vochtigheid en niet van enig zaad voorkomen, al is het dat de ouders van een andere mening schijnen geweest te zijn. Men plag de gestoten bessen van de marentakken te wassen en daarna in water te koken, zegt Dioscorides, daar zijn er ook die het kauwende bereiden en winnen.

Noch van de krachten.

De bladeren en vruchten van marentakken hebben een dun makende, scheidende, vermurwende en uittrekkende kracht en zijn warm en droog in de derde graad en redelijk fijn van stof, dan zijn traag in het werken net zoals Thapsia, doch zwakker. Maar omdat ze de slijmerige en zwarte dikke vochtigheden goed zuiveren kunnen daarom zijn ze goed voor diegene die enige draaiing in het hoof hebben of vallende ziekte, met enige drank ingenomen of met pilletjes en dat zonder enige nood of zorg al is het dat Dioscorides verbiedt dat men ze binnen het lichaam gebruikt.

Van buiten gebruikt halen ze uit de diepste holtes de etter door de spieren en dikke knoten en ze zijn goed om in de wonden te strooien en er wordt een bijzondere zalf van gemaakt die Scribonius Largus beschrijft.

Marentakken die vers zijn, zijn de beste, als Dioscorides zegt, die binnen lookachtig en van buiten geel zijn en geen rouwigheid of zemelachtigheid hebben en op eikenbomen groeien, want de andere zijn bijna onnut.

Marentakken die in Peru groeien, gestoten en met hoendervet vermengt en in een glas tegen de zon gesteld geven een vochtigheid van zich die zeer goed is tegen de verkrompen zenuwen, warm er op gestreken.

Hout van marentakken die zijn schors noch heeft aan de arm gebonden belet de zwangere vrouwen van kind te misvallen. Andere maken ringen van dit hout die ze tot dat doel en ook tegen de vallende ziekte aan hun vingers dragen. Ook maakt men er hechten van messen van omdat de kracht van dat hout door de hitte van de handen werkt en de vallende ziekte geneest of belet te komen. Andere geven een drachme van het gepoederd hout van marentakken de jonge kinderen te drinken met wat gebrande wijn om dezelfde ziekten te genezen. Men schrijft ook dat de heidense priesters van Frankrijk in oude tijden met de eik en eiken marentakken plegen te profetiseren. Nu weten de alchimisten er veel goeds mee te doen.

De ouders merkten in deze marentakken een vreemde zaak, te weten dat de vogels met de vruchten ervan gevoed worden en het zaad daarna laten groeien, maar tenslotte gevangen worden met de vogellijm die daarvan gemaakt wordt.