Centaurea

HET VIII. CAPITEL.

Van de Koren-bloemen oft Rogge-bloemen.

Gheslachten.

In dit Capitel sullen wy twee gheslachten van Koren-bloemen beschrijven: het eene is het ghemeynste, ende en wast soo hooghe niet; het ander is grooter ende hoogher opschietende. Behalven dese isser noch een derde dierghelijck ghewas, van ghedaente, maer niet van verwe der bloemen, de voorgaende twee ghelijckende.

Ghedaente.

1. De Koren-bloemen hebben kantachtige oft hoeckachtige steelen; daer aen wassen smalle, scherpe, uyt den groenen witachtige oft aschverwighe bladeren, die aen beyde sijden diep doorsneden ende gekerft zijn, bijnae als de bladeren van Rackette: op ’t opperste van de steelen wassen kleyne ronde spitse, ende bovenwaerts smal wordende knopkens oft bollekens, van veele kleyne schelferingen op den anderen liggende, als een kleyne vrucht oft appelken van eenen pijnboom gemaeckt: daer uyt spruyten de bloemen van veele gesneden bladerkens oft snippelingen ende middeldraeykens, seer geschicktelijck gevoeght staende, van verwe blauw. Het saedt is kleyn, langhworpigh, gladt, van boven wat rouw oft gebaert, den sade van de Groote Santorie ghelijck, maer kleyner ende witter, besloten in schelferachtighe hoofdekens oft knopkens, tusschen dat hayrachtigh wolleken, dat is de donsachtige sachte hayrkens die daer in wassen, schuylende. De wortelen zijn dun, ende in ettelijcke hayrs-gewijse faselingen verdeylt.

2. Behalven dese ghemeyne kleyne soorte van Koren-bloemen [399] bloemen, isser noch een ander dierghelijck ghewas, Wilde Koren-bloemen oft Groote Koren-bloemen geheeten, met langhworpighe bladeren, breeder dan eenen duym, sacht, wolachtigh ende wit, nochtans niet soo groot oft soo wilt als de bladeren van Wolle-cruydt zijn. De steelen worden een spanne hoogh: de hoofdekens oft knopkens zijn oock gheschelfert, als aen het voorgaende soorte ghebeurt: de bloemen die daer uyt spruyten, zijn oock dierghelijck, ende oock blauw van verwe, maer wat grooter dan die, ende wat meer nae den purpurachtigen oft peerschen treckende. Dit gheslacht heeft stercke langhlevende wortelen, met dicke faselingen in der aerden vasthoudende, die alle iaer van nieuws uytspruyten, ende versche bladeren ende steelen voortbrenghen.

3. Onder ’t gheslacht van de Koren-bloemen schijnt oock dese andere niet onlieflijcke bloeme te behooren, de welcke hoe wel sy niet blauw ende hemels-verwigh oft water-verwigh en is, nochtans schijnt de boven verhaelde Koren-bloemen van ghedaente eenighsins te gelijcken; daerom magh sy oock Cyanoïdes, dat is Korenbloemachtigh gewas genoemt worden. Dit geslacht heeft langhworpighe bladeren, witachtigh van verwe, in veelen gesneden oft gekerft: de steelkens zijn teer ende mals, in veele kleyne sijd-steelkens oft tackskens verdeylt, met seer kleyne bladerkens bewassen: op ’t sop van elcken steel staet oock een enckel bloeme, de Koren-bloemen van ghedaente ghelijck; wiens omringelende bladerkens uyt den purpurachtigen roodachtigh zijn; ende de middelste draeykens zijn uyt den geelen, witten ende purpuren ghemenght ende gheschakiert. Het knopken oft schelferachtigh bolleken van dese bloeme ghelijckt dat van de andere Koren-bloemen oock, maer is wat stekeliger ende rouwer; want uyt elck schelferken komen kleyne dorenkens ghesproten. De wortel is wat dickachtigh.

Plaetse.

1. De Ghemeyne oft blauwe Koren-bloemen wassen op de velden tusschen de Terwe ende Gherste, ende sonderlingen in de Rogghe, maer oock wel tusschen ander Koren: sy worden oock wel in de hoven ghesaeyt; ende aldaer krijghen sy door oeffeninge seer veel verscheyden verwen: want somtijdts worden sy witachtigh oft aschverwigh, somtijdts purpur, ende dat oft wat bleeckachtigh oft bruynachtigh, ende nae den peerschen oft bruyn-rooden treckende.

2. De Groote Koren-bloemen worden van ons in de hoven ghesaeyt ende gheoeffent; maer, soo Hieronymus Tragus schrijft, sy wassen in ’t wildt in de bosschen ende berghachtighe ghewesten van Hooghduytschlandt ende andere landen.

3. Het derde geslacht van Koren-bloemen wast oock in berghachtighe plaetsen.

Tijdt.

1. De ghemeyne Blauwe Koren-bloemen beghinnen haer te vertoonen ende te bloeyen in den Mey, midtsgaders het Koren daer sy tusschen staen; daer nae bloeyen sy voort de heele Braeckmaendt ende Hoymaendt door, tot in de Ooghstmaendt.

2. De Groote Koren-bloemen bloeyen oock in de Somersche maenden.

3. Als oock de Derde soorte.

Naem.

1. De Eerste ende ghemeynste soorte van dese bloemen worden ghemeynlijck hier te lande Koren-bloemen, ende oock somtijdts Rogghe-bloemen geheeten, om dat sy in ’t Koren, ende sonderlinge tusschen de Rogge, pleghen te groeyen; de Hooghduydtschen noemense oock Kornblumen, ende Blaw Kornblumen; de Fransoysen Blaueole, Aubifoin ende Bluet; de Italiaenen Fiore Campeso ende Battisecula oft Baptisecula oft Blaptisecula, om dat sy de maeyers in den weghe is, ende hun werck verachtert oft verlett, soo dat de seyselen daer in botter worden, ende dat sy daerom het Koren soo gemackelijck niet ghesnijden en konnen, door dien dat het taey is ende niet soo dor als het Koren: de oude Latijnen ende Griecken hebbense Cyanus flos gheheeten, nae de blauwe verwe, die sy oock color cyaneus noemen: dan sommighe van de nieuwe cruydt-beschrijvers noemense, nae den Duydtschen naem, in ’t Latijn Flos frumentorum; ’t welck bloeme van ’t Koren oft Coren-bloeme beteeckent.

2. De Tweede soorte, in ’t Hooghduydtsch Wald Kornblumen ghenoemt, is met goede reden van ons in ’t Latijn Cyanus maior, dat is de Groote Koren-bloemen, geheeten: van sommighe gheleerde wordt sy ghenomen voor een geslacht van Wolle-cruydt oft Verbascum, ende met naem [400] Thryallis ende Lychnitis van de andere onderscheyden: dan de Thryallis, als wy voren verhaelt ende betoont hebben, heeft roode bloemen, ende niet nae den blauwen treckende als dese onse Koren-bloemen doen.

3. De Derde oft bastaert soorte van Koren-bloemen is van ons Cyanoïdes flos, ende in ’t Griecks geheeten, ’t welck soo veel beteeckent, als ofmen seyde Korenbloemachtighcruydt.

Aerd, Kracht ende Werckinghe.

Den aerd van dese bloemen ende haer krachten is noch niet wel bekent ende ondersocht, ghemerckt dat sy nergens in de medicijne gebruyckt en worden. Nochtans schijnt dat de gemeyne oft kleyne Koren-bloemen wat verkoelende van krachten zijn; ende daerom van sommige veel ghebruyckt worden, ghestooten zijnde geleyt op de verhitte roode loopende oogen, ende op de heete gheswillen ende ontstekinghen omtrent de ooghen, om die eensdeels te verkoelen, ende eensdeels te verdrooghen.

BIIVOEGHSEL.

De Koren-bloemen worden van sommighe voor soorten van Chondrilla, Scabiosa, Iacea oft Stoebe ghehouden; van sommige oock voor Sesamoïdes. Daerom den ghenen die eenighe medesoorten van dit ghewas begheert te kennen, die magh lesen de Capitelen die van de voorseyde cruyden handelen; in sonderheydt het Capitel van de Stoebe: want de derde soorte van Koren-bloemen, die van Dodoneus beschreven, en is anders niet dan de Stoebe van Salamanca van Clusius vermaent.

Voorts soo worden dese bloemen in Italien somtijdts Fiore aliso, ende somtijdts Battisuocera gheheeten; in ’t Enghelsch Bleuw Bottel. Fabius Columna houdtse voor Papaver Herculeum oft Mecon Heraclia van Theophrastus, Dioscorides ende Galenus, ende noemtse oock Papaver spumeum, ende Mecon Aphrodisia, oft Aphrodes.

Gheslachten van Koren-bloemen uyt Lobel.

1. Ghemeyne Koren-bloemen, Kleyne Koren-bloemen gheheeten, die seer verscheyden van verwe zijn, te weten wit, peersch, lijfverwigh ende taneyt, ende met verscheyden verwen oft spickelen in een bloeme.

2. Groote Koren-bloemen, het Verbasculum van Tragus.

3. Dobbele tamme purpure Koren-bloemen.

4. Witte Dobbele Koren-bloemen, in de middel purpur.

5. Kruypende Koren-bloeme met smalle langhworpighe bladerkens, die stijf zijn, middelmatigh tusschen de Lavender-bladeren, ende die van de Ptarmica van de Herbaristen: de bloemen zijn draetachtigh (op ’t sop van den steel wassende) kleyn, die van Iacea ghelijck, verstorven purpur van verwe, spruytende uyt langhworpighe gheschelferde huyskens oft knopkens. De wortel is ghelijck een kleynen vingher. De heele plante is heel bitter van smaeck.

6. Kleyne Kruypende Koren-bloeme heeft uyt een houtachtighe wortel seer tackachtighe ende witachtighe steelen, die dun zijn, eenen voet langh, hardachtigh, houtachtigh, met veele sijd-scheuten, hayrigh ende grauw, ghelijck oock zijn de kleyne bladers die ghekerft zijn, ghelijck die van de Koren-bloemen oft Wilde Kersse, oft Kleyne Bergh-Scabiose. De bloemen en zijn soo blijde van verwe niet als de groote, voortskomende in gheschelferde huyskens, viermael kleyner dan de Groote, ende oock meer in ’t getal. Den smaeck is soo bitter niet. De vaetkens oft huyskens zijn van grootte ghelijck Stoechas citrina. ’T saedt en is dien van den anderen niet onghelijck.

Koren-bloeme van Hierusalem, in ’t Latijn Cyanus Hierosolymitanus, is een soorte van Ptarmice: in wiens beschrijvinghe (ende in ’t Bijvoeghsel van dien) van meer dierghelijcke bloemen gehandelt wordt.

Aerd. Kracht ende Werckinghe.

De Koren-bloemen worden ghehouden voor koudt ende droogh, ende vervolgens wat t’samentreckende van aerd: sommighe derrense ghebruycken in alle de gebreken daer de Scabiosa, Stoebe, Chondrilla; iae oock Cichoreye goedt in zijn.

’T water van de Koren-bloemen ghedistilleert gheneest oock de roodigheydt, pijne ende weedom der ooghen, als ’t dickwijls daer in ghedrupt wordt, ende de oogen daer mede gewasschen. Het is oock seer goet tegen alle heete geswillen van andere deelen des lichaems.

Sommighe nemen dat ghedistilleert water, ende gieten dat over eenen levendighen Kreeft oft Krabbe, die sy dan stampen; ende dat water dat daer t’samen van komt gebruycken sy om het tandtsvleesch van de ionghe kinderen te bestrijcken, die sieck zijn wanneer hun tandekens eerst beghinnen voort te komen.

De Koren-bloemen, midtsgaders haer knopkens, eerst gedrooght zijnde, ende daer nae ghestooten ende tot poeder ghebroght, worden nuttelijck op de heete gheswillen, roose, wildt vier ende diergelijcke ghebreken van de huyt ghestroyt ende ghebruyckt.

In ’t landt van Sassen pleegh den ghemeynen man een handtvol van de Kleyne Koren-bloemen in bier met boter te sieden, ende dat soo te drincken te gheven de ghene die met de geelsucht ghequelt zijn, ende die ghebreck in het pissen hebben.

De bladeren van Groote Koren-bloemen ghedrooght ende tot poeder ghebroght zijnde, te drincken ghegheven den ghenen die van hoogh ghevallen zijn, ghenesen, ende beletten dat het gheronnen bloedt hun gheen schade in ’t lichaem en doet.

’T selve poeder met water van Wechbre ghedroncken gheneest het bloedt-spouwen.

De ghene die ghescheurt oft binnen het lichaem ghequetst zijn sullen dit poeder met groote baete innemen, de swaerte van een draghme met water van Waelwortel oft Peerdsteert-cruydt vermenght.

De bloeme oft het saedt van de Groote Koren-bloemen in wijn ghesoden ende ghedroncken gheneest de beten oft steken van alle quaedt ghedierte, als Scorpioenen, Spinnen ende Adders; ende wederstaet alderhande vergift. ’T selve doen de bladeren ende het saedt van de Kleyne Koren-bloemen oock seer wel.

Het saedt, ghestooten ende ghedroncken de swaerte van een half draghme, suyvert de mage van alle galachtighe overvloedigheden.

Dit ghewas is goedt in pestighe heete kortsen ende smettelijcke sieckten, door eenen eyghen aerd die het heeft: andere ghebruycken het water daer de Kleyne Koren-bloemen in ghesoden hebben, om de kloppinghe des herten te ghenesen.

Het sap van dese Koren-bloemen, in sonderheydt van de Groote, op de versche wonden ghedaen oft daer in ghedruypt, heeltse toe, ende gheneest alle de zeeren van den mondt.

Fabius Columna houdt voor seker, dat de Koren-bloemen alle de krachten van Papaver Herculeum oft spumeum hebben; te weten dat het saedt een roomerken vol met honigh-water ghedroncken het lichaem door het braecken suyvert; ende soo gebruyckt in sonderheydt de vallende sieckte geneest. Galenus seght oock dat dit saedt seer bequaem is om alle slijmerigheydt uyt den lijve te iaeghen.

Ander ghebruyck.

De kinderen mengelen ende wrijven de blauwe Koren-bloemen met wit van eyeren om daer blauwe letters mede te maecken.

HET VIII. KAPITTEL.

Van de korenbloemen of roggebloemen. (Centaurea cyanus, Centaurea montana)

Geslachten.

In dit kapittel zullen we twee geslachten van korenbloemen beschrijven, het ene is het algemeenste en groeit niet zo hoog, het ander schiet groter en hoger op. Behalve deze is er noch een derde diergelijk gewas dat van gedaante, maar niet van kleur der bloemen op de voorgaande twee gelijkt.

Gedaante.

1. De korenbloemen hebben kantachtige of hoekachtige stelen en daaraan groeien smalle, scherpe en uit het groene witachtige of askleurige bladeren die aan beide zijden diep doorsneden en gekerfd zijn, bijna als de bladeren van raket en op het opperste van de stelen groeien kleine ronde spitse en bovenwaarts smal wordende knopjes of bolletjes die van vele kleine schilfers gemaakt zijn die op elkaar liggen als een kleine vrucht of appeltje van een pijnboom en daaruit spruiten de bloemen van vele gesneden blaadjes of snippers en middeldraadjes zeer regelmatig gevoegd staan en van kleur blauw. Het zaad is klein, langwerpig, glad en van boven wat ruw of gebaard en lijkt op het zaad van de grote santorie, maar kleiner en witter, besloten in schilferachtige hoofdjes of knopjes tussen dat haarachtig wolletje, dat is de donsachtige zachte haartjes die er in groeien. De wortels zijn dun en in ettelijke haarvormige vezels verdeeld.

2. Behalve deze algemene kleine soort van korenbloemen [399] bloemen is er noch een ander diergelijk gewas dat wilde korenbloemen of grote korenbloemen genoemd wordt met langwerpige bladeren die breder zijn dan een duim, zacht, wolachtig en wit, nochtans niet zo groot of zo wild als de bladeren van wolkruid zijn. De stelen worden een zeventien cm hoog en de hoofdjes of knopjes zijn ook geschilferd als het aan de voorgaande soort gebeurt, de bloemen die daaruit spruiten zijn ook diergelijk en ook blauw van kleur, maar wat groter dan die en trekken wat meer naar het purperachtige of paarse. Dit geslacht heeft sterke langlevende wortels die zich met dikke vezels in de aarde vasthouden en alle jaren opnieuw uitspruiten en verse bladeren en stelen voortbrengen.

3. Onder het geslacht van de korenbloemen schijnt ook deze andere niet onlieflijke bloem te behoren die hoewel ze niet blauw en hemelkleurig of waterkleurig is, nochtans schijnt ze enigszins op de boven verhaalde korenbloemen van gedaante te lijken en daarom mag het ook Cyanoïdes, dat is korenbloemachtig gewas genoemd worden. Dit geslacht heeft langwerpige bladeren die witachtig van kleur zijn en in velen gesneden of gekerfd, de steeltjes zijn teer en mals en in vele kleine zijsteeltjes of takjes verdeeld en met zeer kleine bladertjes begroeid, op de top van elke steel staat ook een enkele bloem die de korenbloemen van gedaante gelijk is en wiens omringende bladertjes uit het purperachtige roodachtig zijn en de middelste draadjes zijn uit het gele, witte en purperen gemengd en geschakeerd. Het knopje of schilferachtig bolletje van deze bloem lijkt op dat van de andere korenbloemen ook, maar is wat stekeliger en ruwer want uit elk schilfertje komen kleine dorentjes gesproten. De wortel is wat dikachtig.

Plaats.

1. De gewone of blauwe korenbloemen groeien op de velden tussen de tarwe en gerst en vooral in de rogge, maar ook wel tussen ander koren, ze worden ook wel in de hoven gezaaid en daar krijgen ze door teelt zeer veel verschillende kleuren want soms worden ze witachtig of askleurig, soms purper en dat of wat bleekachtig of bruinachtig en trekt naar het paarse of bruinrode.

2. De grote korenbloemen worden van ons in de hoven gezaaid en geteeld, maar zo Hieronymus Tragus schrijft groeien ze in het wild in de bossen en bergachtige gewesten van Hoogduitsland en andere landen.

3. Het derde geslacht van korenbloemen groeit ook in bergachtige plaatsen.

Tijd.

1. De gewone blauwe korenbloemen beginnen zich te vertonen en te bloeien in mei met het koren daar ze tussen staan en daarna bloeien ze voort geheel juni en juli door tot in augustus.

2. De grote korenbloemen bloeien ook in de zomerse maanden.

3. Als ook de derde soort.

Naam.

1. De eerste en algemeenste soort van deze bloemen worden gewoonlijk hier te lande korenbloemen en ook soms roggebloemen genoemd omdat ze in het koren en vooral tussen de rogge plegen te groeien, de Hoogduitsers noemen het ook Kornblumen en Blaw Kornblumen, de Fransen blaueole, aubifoin en bluet, de Italianen fiore campeso en battisecula of baptisecula of blaptisecula omdat ze de maaiers in de weg staat en hun werk verslechteren of beletten zodat de zeisen daarin botter worden en dat ze daarom het koren niet zo gemakkelijk snijden kunnen doordat het taai is en niet zo dor als het koren, de oude Latijnen en Grieken hebben het Cyanus flos genoemd naar de blauwe kleur die ze ook color cyaneus noemen, dan sommige van de nieuwe kruidbeschrijvers noemen het naar de Duitse naam in het Latijn Flos frumentorum wat bloem van het koren of korenbloem betekent.

2. De tweede soort, in het Hoogduits Wald Kornblumen genoemd, is met goede reden van ons in het Latijn Cyanus major genoemd, dat is de grote korenbloem, en van sommige geleerde wordt ze genomen voor een geslacht van wolkruid of Verbascum en met naam [400] Thryallis en Lychnitis van de andere onderscheiden, dan de Thryallis zoals we tevoren verhaald en aangetoond hebben heeft rode bloemen die niet naar het blauwe trekken zoals deze onze korenbloemen doen.

(Centaurea muricata) 3. De derde of bastaardsoort van korenbloemen is van ons Cyanoïdes flos in het Grieks genoemd wat zoveel betekent als of men zei korenbloemachtig kruid.

Aard, kracht en werking.

De aard van deze bloemen en haar krachten is noch niet goed bekend en onderzocht, gemerkt dat ze nergens in de medicijnen gebruikt worden. Nochtans schijnt dat de gewone of kleine korenbloemen wat verkoelend van krachten zijn en daarom van sommige veel gebruikt worden als ze gestampt zijn om de verhitte rode lopende ogen en op de hete gezwellen en ontstekingen omtrent de ogen te leggen om die eensdeels te verkoelen en eensdeels te verdrogen.

BIJVOEGING.

De korenbloemen worden van sommige voor soorten van Chondrilla, Scabiosa, Jacea of Stoebe gehouden en van sommige ook voor Sesamoïdes. Daarom diegenen die enige medesoorten van dit gewas begeert te kennen die mag de kapittelen lezen die van de voor vermelde kruiden handelen en vooral het kapittel van de Stoebe, want de derde soort van korenbloemen die van Dodonaeus is beschreven is niets anders dan de Stoebe van Salamanca (Centaurea salmantica) die van Clusius vermaand is.

Voorts zo worden deze bloemen in Italië soms fiore aliso en soms battisuocera genoemd en in het Engels bleuw bottel. Fabius Columna houdt ze voor Papaver Herculeum of Mecon Heraclia van Theophrastus, Dioscorides en Galenus en noemt ze ook Papaver spumeum en Mecon Aphrodisia of Aphrodes.

Geslachten van korenbloemen uit Lobel.

(Centaurea cyanus) 1. Gewone korenbloemen die kleine korenbloemen heten zijn zeer verschillend van kleur, te weten wit, paars, vleeskleurig en bruinachtig en met verschillende kleuren of spikkels in een bloem.

(Centaurea montana) 2. Grote korenbloemen, het Verbasculum van Tragus.

3. Dubbele tamme purperen korenbloemen.

4. Witte dubbele korenbloemen met in het midden purper.

(Centaurea repens of nu Acroptilon repens) 5. Kruipende korenbloemen met smalle langwerpige bladertjes die stijf zijn en middelmatig tussen de lavendelbladeren en die van de Ptarmica van de Herboristen, de bloemen zijn draadachtig (die op de top van de steel groeien) klein en die van Jacea gelijk, verstorven purper van kleur en spruiten uit langwerpige geschilferde huisjes of knopjes. De wortel is gelijk een kleine vinger. De hele plant is heel bitter van smaak.

(Stachelina dubia of beter Stachelina lobelii) 6. Kleine kruipende korenbloem heeft uit een houtachtige wortel zeer takachtige en witachtige stelen die dun zijn en dertig cm lang, hardachtig en houtachtig met vele zijscheuten, harig en grauw gelijk ook zijn de kleine bladeren die gekerfd zijn als die van de korenbloemen of wilde kers of kleine berg Scabiosa. De bloemen zijn niet zo blij van kleur als de grote en komen voort in geschilferde huisjes die viermaal kleiner zijn dan de grote en ook meer in het getal. De smaak is niet zo bitter. De vaatjes of huisjes zijn van grootte gelijk Stoechas citrina. Het zaad is die van de anderen vrij gelijk.

Korenbloem van Jeruzalem, in het Latijn Cyanus Hierosolymitanus, is een soort van Ptarmice in wiens beschrijving (en in het bijvoegsel er van) van meer diergelijke bloemen gehandeld wordt.

Aard, kracht en werking.

De korenbloemen worden voor koud en droog gehouden en vervolgens wat tezamen trekkend van aard, sommige durven ze gebruiken in alle gebreken daar Scabiosa, Stoebe, Chondrilla, ja ook cichorei goed in zijn.

Het water van de korenbloemen gedistilleerd geneest ook de roodheid, pijn en weedom van de ogen als het dikwijls daar in gedruppeld wordt en de ogen er mee gewassen. Het is ook zeer goed tegen alle hete gezwellen van andere delen van het lichaam.

Sommige nemen dat gedistilleerd water en gieten dat over een levendige kreeft of krabbe die ze dan stampen en dat water dat er tezamen van komt gebruiken ze om het tandvlees van de jonge kinderen te bestrijken die ziek zijn wanneer hun tandjes net beginnen voort te komen.

De korenbloemen met hun knopjes die eerst gedroogd zijn en daarna gestoten en tot poeder gebracht worden nuttig op de hete gezwellen, roos, wild vuur en diergelijke gebreken van de huid gestrooid en gebruikt.

In het landt van Saxen plag de gewone man een hand vol van de kleine korenbloemen in bier met boter te koken en dat zo te drinken te geven aan diegene die met de geelzucht gekweld zijn en die gebrek in het plassen hebben.

De bladeren van grote korenbloemen die gedroogd en tot poeder gebracht zijn en te drinken gegeven aan diegene die van hoog gevallen zijn genezen en beletten dat het gestolde bloed hun geen schade in het lichaam doet.

Hetzelfde poeder met water van weegbree gedronken geneest het bloedspouwen.

Diegene die gescheurd of binnen het lichaam gekwetst zijn zullen dit poeder met grote baat innemen, de zwaarte van een drachme met water van waalwortel of paardenstaart vermengt.

De bloem of het zaad van de grote korenbloemen in wijn gekookt en gedronken geneest de beten of steken van alle kwaad gedierte als schorpioenen, spinnen en adders en weerstaat allerhande vergif. Hetzelfde doen de bladeren en het zaad van de kleine korenbloemen ook zeer goed.

Het zaad gestoten en gedronken de zwaarte van een half drachme zuivert de maag van alle galachtige overvloedigheden.

Dit gewas is goed in pestachtige hete koortsen en besmettelijke ziekten door een eigen aard die het heeft, andere gebruiken het water daar de kleine korenbloemen in gekookt hebben om de klopping van het hart te genezen.

Het sap van deze korenbloemen en vooral van de grote op verse wonden gedaan of daarin gedruppeld heelt ze toe en geneest alle zeren van de mond.

Fabius Columna houdt voor zeker dat de korenbloemen alle krachten van Papaver Herculeum of spumeum hebben, te weten dat het zaad een roemertje vol met honingwater gedronken het lichaam door het braken zuivert en zo vooral gebruikt de vallende ziekte geneest. Galenus zegt ook dat dit zaad zeer geschikt is om alle slijmerigheid uit het lijf te jagen.

Ander gebruik.

De kinderen mengen en wrijven de blauwe korenbloemen met wit van eieren om er blauwe letters mee te maken.