Annona

Uit B. Van Nooten.

Een geslacht van bomen en struiken die met 100-150 soorten hoofdzakelijk in tropisch Amerika en een enkele in Afrika voorkomen.

De meeste soorten worden vruchtdragend in het 3-4^de jaar.

De bladeren staan afwisselend, zijn gaaf, leerachtig.

Annonaceae, custardfamilie, flessenbomen.

=Annona muricata, L. (met zachte stekels) de zure is een kleine altijdgroene boom van 3-6m hoog met groengele bloemen.

De zure vruchtenvorm lijkt op de sweet sop, maar wordt groter met de grootte van een kinderhoofd en is donkergroen.

De niet lekker ruikende buitenste schil draagt vele vleesachtige dorens. Om die reden moet de huid zorgvuldig verwijderd worden. De pulp is wit en sappig en aangenaam scherp met een lichte mango-geur.

Vooral wordt deze plant geteeld in Porto Rico. Inlands in de Caribbean, Centraal en Z. Amerika, Brazilië en N. West Indien.

Deze tropische vruchtensoort stelt weinig eisen aan de grond.

In 1656 was deze vorm bekend in Europa.

Naam, etymologie.

Annona, dit wordt gewoonlijk gespeld anona, maar Linnaeus gebruikte een dubbele n. De naam in Hati is anon: wat jaaroogst betekent, Tano annon. Of de plant is zo genoemd naar menona: de lokale naam in Banda. (Dodonaeus) ‘Anon van Amerika’.

(Dodonaeus) ‘’Soursop, soursap, guanbana, guanabanus, graviola, corao-da-‘ia, guyabano, Brazilian pawpaw, corossol of corosol, coraca de rainha, prickly custard appel, onze suirsaak, zuurzak of zuursaak, Duits Sauerapfel of –sack en Stachel-Annone. Dat woord is afgeleid is van Sanskriet soorsak. Frans cachiman pineux, corossol (Antillen), corossolier, corossol pineux, sapotille. Het wordt ook geteeld in Z. O. Azië waar het bekend is als sirsak in Indonesië wat van Hollands zuurzak komt, baaklsakk in Zweeds en Durian Belanda in Maleis; Hollandse durian.

Gebruik.

Zijn smaak wordt vergeleken met die van aardbeien en ananas die gemengd is met zure citroenengeur dat contrasteert met een onderliggende laag van crème zachtheid en een geur die aan kokosnoot of banaan herinnert. De vrucht is wat moeilijk te eten vanwege de vele grote zaden in het vlees en vezels. De zuurzak wordt daarom meestal als sap gebruikt en niet zo gegeten.

Een drank wordt gemaakt van het sap en de pulp dient voor taarten en jams. De vrucht wordt veel gebruikt door de inlanders maar niet door de blanken.

(Dodonaeus) ‘Oviedus is een vrucht die in heel Amerika zeer algemeen is en schijnt met de voor beschreven Durio van Garcias geheel overeen te komen. De boom daar ze aan groeit is hoog en mooi, maar week van hout, met altijdgroene bladeren zoals die van de limoenboom. De vrucht is zeer fraai en zo groot als een middelbare meloen, soms dikker en groter en heeft een schors die met ettelijke schubben onderscheiden is zoals de pijnappel, doch niet zo veer verheven want de hele schors is zo dun als peerschil. Het merg of vlees is heel wit en aangenaam van smaak die in de mond smelt als boter of room van melk. Daartussen liggen grote zeden als kauwoerden zaad, wat groter en zwartachtig. Deze vrucht is koud van aard en daarom nuttig in de hete tijden, ja al eet men een ganse vrucht, men zou er geen letsel van voelen zegt Oviedus.’.

Uit www.photomazza.com

Annona montana Macfad. (van de bergen) is een tot 15m hoge groen blijvende boom met een brede kroon.

Afwisselend geplaatste bladeren die leerachtig zijn en van boven glanzen met een gave rand, 25cm lang en 8 cm breed, breed-lancetvormig en stomp puntig.

Geelgroene bloemen groeien alleen of in paren aan de stam en aan dikke takken.

Eivormige, 18-14cm grote verzamelvrucht is zilver-groen met een ruitjespatroon met een 2mm lange stekel. Het vruchtvlees is rijp lichtgeel, zacht-vezelig, zeer sappig en smaakt zuur of zoetzuur en bitter en bevat vele tot 2,4 cm grote zaden.

Gebruikt voor frisdranken gebruikt, maar geldt als minder lekker.

Komt oorspronkelijk van de Caribische eilanden.

Bergzuurzak of bergannona, mountain suursop, Corosselier batard, guanabana de monte, guanabana de perro, wild custard apple, wild soursop.

Uit www.bidorbuy.co.za

Annona purpurea Moc., (purperachtig) is een tot 10 meter hoge boom met uitgespreide takken die in droge tijden zijn blad verliest.

Afwisselend geplaatste 14-30cm grote bladeren zijn lancetvormig en toegespitst, aan beide zijden roodbruin behaard.

Ongesteelde, geurende bloemen groeien alleen uit de bladoksels van jonge bladeren.

Eivormige of ronde verzamelvruchten zijn 15-20cm in diameter, de schil bestaat uit harde, dicht roodbruin behaarde, vierkant-kegelvormige, 2cm brede en hoge stekels. Het vruchtvlees is rijp feloranje, sappig, vezelig en zacht en smaakt aangenaam zoet-aromatisch naar mango’s, bevat vele 3 cm grote zaden.

Is inheems in het zuiden van Mexico en Midden-Amerika.

Soncoya.

Wordt gebruikt door sommige oude dokters om de mannelijke seksuele organen te stimuleren bij oudere dieren om de tanden te herstellen. Inlanders geloven dat een klein deel van de godin van dierlijke vruchtbaarheid, Fiannious, dat haar geest in elke vrucht is die de boom geeft. Ze is ook de godin van zoet geurend brood.

4. Uit D. Ehret.

=Annona glabra, L.(glad, de vrucht) is een kleine tot middelmatige boom van 12m.

Groeit in vochtige plaatsen als de Everglades van Florida, oevers van Indian en Caloosahatchee rivers en tropische kusten van Amerika.

Naam, etymologie.

Alligatorappel, Engels pond-apple, alligator-apple, monkey-apple en mangrove-annona. Frans Annone des marais, Anone des marais, Cachiman cochon, Corossolier des marais, Mamain (Martinique). Duits Alligatorapfel, Mangroven-Annone, Wasserapfel. Spaans Anona de Ro (Nicaragua), Anona lisa, Ann liso, Ann de puerco, Anonillo cabuye, Cortisso, Chirimoya cimarrona.

Het is de mamin, mamain, cachiman-cochon, cayul of cayures. Naar het hout, Engels cork-wood, Spaans palo bobo, Frans bois flot, de corcho, cortisso en araticu du brejo.

Gebruik.

Zijn lichte en sponzige wortels worden gebruikt als vervanger voor kurk en voor drijvers van visnetten.

De vrucht heeft de vorm van een appel met een leerachtige huid en is eerst groen en later geel. De pulp is crème kleurig en niet eetbaar en wordt alleen door Iguanas en andere dieren gegeten.

5. uit en.wikipedia.org

Annona diversifolia, Safford. (verschillend bladig, heeft twee soorten blad)

Deze plant groeit op bergen en heuvels van Mexico tot Salvador, tot 8 meter.

De vrucht is eetbaar, crème achtig en van een roze kleur.

Ilama of ilamatzapotl. De boom van ilama, van Spaans van de Nahuatl taal ilamatzapotl; wat ongeveer betekent ‘oude vrouwen sapote.’ De naam wordt ook gebruikt voor een erop gelijkende vrucht, soncoya or cabeza de negro, Annona pupurea die gekweekt wordt als een alternatief voor cherimoya.

6.

Annona cherimola, Mill. (koude zaden) de cherimoya is een boom die inlands is in tropisch Amerika, Andes, Peru en omliggende gebieden. In 1739 werd de plant bekend in Europa

Het is een 9m. hoge bladverliezende of half blad houdende boom van 7m.

De bladeren staan afwisselend, gaaf, ovaal/lancetvormig, 15cm lang en 6-10cm breed.

De vrucht is ovaal, 10-20cm lang en 7-10cm in doorsnede. Het vlees is wit met vele zaden. De vrucht heeft een donkere oppervlakte die bedekt is door u vormige aureolen die op een vingerafdruk lijken.

De bloemen komen in kleine trossen en elke bloem is 2-3cm doorsnede, geelbruin en vaak purper gevlekt aan de basis.

De cherimoya komt uit Peru in de hooglanden van de Andes en Ecuador. Het wordt in tropische landen gecultiveerd vanwege zijn vruchten die volgens sommigen tot de fijnste van de wereld behoren. Er zijn vele vormen met weinig of veel zaad, grootte en kleur. De pulp is wit en aangenaam scherp.

De vrucht is vlezig en zacht, zoet met een custardachtige vorm waar het zijn naam aan dankt, custard apple. Sommigen karakteriseren zijn geur als een mix van ananas, mango en aardbei. De zaden zijn giftig als ze opengebroken worden. Als de huid bruin is dan is het goed te eten.

Er zijn verschillende vormen, onder andere de finger printed cherimoya die in Costa Rica bekend is als anona de dedos pintados.

Mark Twain noemde cherimoya ‘deliciousness itself.’

The Moche cultuur laat vaak de vrucht in hun kunst zien en ze werden vaak afgebeeld op hun keramiek.

Atemoya is een kruising tussen A. cherimola en A. squamosa.

Naam, etymologie.

Duitse Zimmtapfel en Cherimoya, Jamaikapfel, Peruanischer Fraschenbaum, Rahmapfel, Zuckerannone, Frans pomme-cannelle, cachiman. de bael (Guadeloup), chrimole, chrimolier, corossol du Prou en Engels Peruvian custard-apple, cherimoyer tree, Peruvian custard appel. Terracotta vazen zijn er naar de vorm van de vrucht uit prehistorische graven van Peru. De naam cherimolia komt van Quechua chirimuya, wat koude zaden betekent omdat de zaden alleen op hogere plaatsen willen kiemen. Houdt echter niet van vorst, maar voor kiemen is koude nodig.

8. Uit B. Van Nooten.

=Annona reticulata, L. (netvormig geaderd)

Dit is een kleine bladverliezende of half groene boom van 10m.

Bladeren staan afwisselend, gaaf, ovaal/lancetvormig, 10-15cm lang en 5-10m breed.

De bloemen komen in trossen, elke bloem is 2-3cm doorsnede met zes geelgroene meeldraden..

De vrucht is veranderlijk in vorm, symmetrisch globaal tot hartvormig, 7 tot 12cm groot. De vrucht verschijnt met een roze blos aan de zonzijde of is geheel rood/roodbruin. De pulp is zoet, maar met de vele zaden is de smaak minder dan de voorgaande suikerappel.

Deze boom moet niet bij het huis geplant worden want de bloemen werken verdovend. De bladeren bevatten een narcotisch en giftig sap dat gebruikt wordt om luizen en vlooien bij huisdieren te vernietigen.

Dit is de custard-apple die in Florida groeit en verdere tropische gebieden. Ze houdt van lage landen met een warm en vochtig klimaat.

Naam, etymologie.

Ook deze plant voert vele namen als bijvoorbeeld custard appel, de Engelse bullocks-heart, bullճ heart, netted Jamaica apple, in Haiti als kashiman, in Frans als cashiman en in Hindoe als sitaphal of Sita’s fruit, (haar hoofd lijkt op zijn vrucht) Franse annone rticule, cachiman, cachiman coeur de boeuf (Antillen), coeur de boeuf, corossol reticul, corossol sauvage, Duitse Ochsenherzapfel en Netzanone. Verder corazon, corossol coracao de boi, mamon, anonas, anona colorado en quauhtzapotl.

Annona squamosa, L. (schubbig) is een kleine, 3-6m. hoge struik die groenwit bloeit.

Een half altijdgroene struik of kleine boom van 6-8m.

De bladeren staan afwisselend, gaaf, ovaal/lancetvormig, 5-17cm lang en 2-5cm breed.

De bloemen komen in trossen van 3-4 stuks, elke bloem is 1.5-3cm doorsnede, geelgroen gevlekt aan de basis.

De sweet sop produceert in het laatst van de regenmoesson. De plant draagt een wat crèmekleurige sponzige vrucht ter grootte van een sinaasappel in een hart vorm of rond, 6-10cm in diameter en weegt 100-230gram. Eerst is die groengeel met een blauwe glans maar wordt spoedig zwart. De vrucht is oneffen door de schubvormige rangschikking van de afzonderlijke vruchtjes. De was wordt eraf gehaald als de vrucht opgepakt wordt. Het vruchtvlees is licht geel en lijkt op custard van smaak. De zaden zijn verdeeld in het vlees, hard en glimmend.

Groeit in tropisch Amerika. Zijn oorspronkelijke plaats is niet bekend vanwege zijn lange teelt, mogelijk Cariben.

Arriveerde in 1731 in Europa.

Naam, etymologie.

Kaneelappel, suikerappel, zoetzak of steenappel, Engels sweet sop, scaly custard appel en sugar apple, Duits Ssack, Zuckerapfel, Zimtapfel, Zuckerapfel, Schuppen-Annone en Rahm-anone, Frans annone cailleuse, cachiman cannelle (Haiti), pomme cannelle (Antillen). Verder anon, atta, atte, attis, keschta, fruta da condessa, ahate de panuco, texaltzapotl of pinha.

Gebruik.

De vrucht geurt heerlijk en smaakt zeer zoet. Heerlijke sherbets en jams worden ervan gemaakt vaak met lemon sap. De groene vruchten worden evenals de zaden en bladeren tegen ongedierte gebruikt. De gekneusde bladeren worden in tropisch Amerika gebruikt tegen blaren en boosaardige ziektes. De wortel werkt als een drastisch afvoermiddel.

Uit; https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Annona_atemoya.jpg

Kruising tussen squamosa x cherimoa leverde Annona x atemoya Mabb. Ates is de oude Mexicaanse naam voor de kaneelapel, plus cherimoya) Hartvormige vruchten, 10 cm lang en breed met een wratachtige schil, smaak lijkt op de cherimoya. Groenblijvende boom van een 9m hoog. Afwisselend geplaatste ovale leerachtige bladeren van 12-15cm lang en tot 7cm breed. Gele bloemen.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl