Erica

Erica heeft kransen van bladeren. Bij Calluna zitten ze aan een steeltje en is het blad tegenoverstaand en meestal dakpansgewijs.

Ericaceae, Erica klasse.

Uit J. Smith.

Lyrisch.

De soepele licht gekromde lijnen van een heideveld grenst het landschap af in een eigenaardige paarse teint. Het wazige geel van de maanschijf, het dofgroene van de bomen in het schemerige avondlicht steken af tegen een bewogen schilderachtige lucht. Het landschap verschijnt op een wijze die de beschouwer diep en duurzaam kan treffen. Vooral met het zinken van de bloedrode bal achter die gekromde lijn wordt een sterke uitwerking verkregen op de toeschouwer.

Puntjes kleur, in kleine toetsen weggezet, doen de grote vormen versmelten met de lucht erboven zodat een indruk ontstaat van een eenheid met de natuur, een geweldige en toch harmonieuze omgeving, van een verstilde oneindigheid. Het bosje in de verte lijkt opgetild te worden door de verstrakking van kleur, de draden van witte nevels waren rond zodat ze in de wolken lijken weg te zinken. De heide is dan bont donkergroen, bruin, geelwit en hoogrood of wat verblekende tinten, van elk verfakkoord die aan echte oriëntaalse tapijten doen denken.

De zaaddozen blijven achter en veranderen naar blauw tot grijs en overleven in de winter als gemummificeerde heidebellen. Ze worden kleurloos gewassen door de winterregen en gedroogd tot dode huiden door de oktober zon.

Soorten.

Erica ‘s bestaan uit ontzettend veel soorten, meer dan 750, en die bestaan verder weer uit vele cv’s.

Ze zijn vaak niet geheel winterhard omdat velen, 9/10, 600 soorten, uit Z. Afrika afkomstig zijn.

De rest komt uit Europa, M. Zeegebied en N. Afrika.

De halcyondagen van de heide kwam omstreeks 1806 toen de Engelsen de Kaap bezetten, die tijd hield een halve eeuw vol. Door hun vele verscheidenheden kwamen de Erica’s geweldig in opkomst. Door de vele soorten kunnen heidetuinen met Erica beplant het hele jaar door bloeien.

Het is een geslacht van meerjarige wintergroene, houtachtige planten die enkele cm hoog worden of tot 4m of meer komen, meestal zijn ze veel vertakt.

Bladen staan in kransen van 3-4, soms 6 stuks, zelden plat en meer lijn- naaldvormig, 2-6mm.

Bloemen alleenstaand of in bundels of schermen, de laatste soms weer in trossen, kelk is 4delig, bloemkroon met korte slippen en 8-10 meeldraden.

1. =Erica ciliaris, L. (van haren, wimpers voorzien)

Bladeren staan in 3tallige kransen, klein en schubvormig met fijne en grijze eivormige haren, 2-3.5cm lang met iets ingerolde en gewimperde bladrand.

De bloei is in juli/augustus met tamelijk grote mauve/roze bloemen in eindstandige en eenzijdige lange trossen, meestal met 3 bijeen, kelkbladen zijn spits en gewimperd, bloemkroon is tot 1cm lang en kruikvormig, meeldraden zijn korter dan de bloemkroon, helmknoppen donker purper, stijl is langer dan de bloemkroon.

Sterk vertakt en laag blijvend struikje met meestal afstaande en fijn behaarde, spaarzaam met klieren bezette twijgen. De stengels zijn lang en door elkaar heen groeiend.

Is wat vorstgevoelig en moet beschut staan.

Uit Cornwall en Z. Europa, wordt 20-40cm hoog.

Vormen.

‘Atrorubra’ met donker karmijn/rode bloemen, de donkerste kleur.

‘Coccinea,’ met scharlaken/rode bloemen.

‘Splendens,’ met karmijn/rode bloemen, gewonnen door Arends uit Ronsdorf, Duitsland.

‘Eden Valley’, verschilt met het type doordat de bloemen een witte voet hebben. Gewonnen door Miss G. Waterer te Long Rock, Cornwall.

‘Rosabella’, met mooie grote roze/rode bloemen. Gewonnen door G. M. Post. kwekerij Singerskamp in Laren, Nederland.

Var. alba met helder witte bloempjes.

Var. atropurpurea met donker purper/rode bloemen.

Var. pallida met licht purper/roze bloemen.

Var. pygmae verschilt door de lage, kruipende groeiwijze en zacht roze bloempjes. Gewonnen door G. Reuthe, kweker te Keston. Engeland.

‘Globosa’ is er in grijsgroen met roze urntjes.

Naam.

Grauwe dopheide, gewimperde heide, Engelse fringed heath of ciliated heath, Scotch heath.

Uit J. Smith.

=Erica erigena R. Ross, (ik loop of ik zie, overweeg) (Erica mediterranea auct., non L. (uit de Middellandse Zee) is een struik van 1-2,5 m hoog.

Knikkende, eirond-urnvormige paarsrode bloemen in lange trossen.

Groeit in de kuststreken van Ierland, Zuidwest-Frankrijk en het Iberische schiereiland.

Reuzen voorjaarsheide.

Uit stca.tas.gov.au

Erica lusitanica Rudolphi, (uit Portugal) is struik van 1-3 m hoog.

Kleine, piramidale trossen met roze bloemen die later wit worden.

Uit Zuidwest-Frankrijk en westelijk van het Iberische schiereiland; en Zuid-Engeland.

Portugese heide, Portugal heath.

Uit www.old-print.com

Erica mackaiana Bab. (kruising die gevonden is door James Towsend Mackay, Ierse botanicus, 1755-1862) ( Erica mackaiana Hook.) = kruising tussen tetralix x ciliaris.

Gedrongen groeiend struikje die van tetralix verschilt door de bredere bladeren die minder sterk behaard zijn, kortere bloemen die breder en helderder roze van kleur zijn in juli/augustus.

Var. pleniflora verschilt door de vele dubbele bloemen.

Var. watsonii (William Watson, de assistent curator van Joseph Hooker die zo behulpzaam was bij de Botanical Magazine) verschilt door de meer trosvormige bloeiwijze met langere diep roze bloemen.

MacKay’s heide.

Uit hortuscamden.com

Erica manipuliflora Salisb.(gemanipuleerde bloem) (Erica verticillata Forssk., non P.J. Bergius) is een struik tot 1m.

Klokvormige roze bloemen in meestal compacte, eindstandige trossen.

Uit Italië, Balkan en Klein-Azië.

Trosheide.

Uit hortuscamden.com

Erica multiflora L. (veelbloemig) is een struik van 50–180cm.

Urnvormige roze bloemen in korte trosjes.

Uit Westelijk Middellandse Zeegebied en Noord-Afrika.

Veelbloemige heide.

Uit www.actaplantarum.org

Erica sicula Guss. (uit Sicili) (Pentapera sicula (Guss.) Klotzsch,) is een liggend struikje tot 50cm hoog.

Kleine en meestal vijfdelige, witte of roze bloemen in schermen.

Uit Sicilië, Malta, Noord-Afrika en Klein-Azië.

Uit www.biolob.de

= Erica terminalis Salisb. (eindstandig) (Erica stricta Donn ex Willd. (strak, stijl) is een opgaande struik tot 2,5m.

Kleine cilindrische tot urnvormige bleekroze bloemen in eindstandige schermen.

Uit Corsica, Sardinië, Zuid-Italië en Spanje, Noorden van Marokko.

Corsicaanse heide.

Uit marimarus.wordpress.com

Erica umbellata L.,(schermvormig) is een sterk vertakte struik tot 90cm.

Urnvormig-ronde roze tot rode bloemen in schermen aan het einde van de takken.

Uit het Westen van het Iberische schiereiland en noorden van Marokko.

Schermbloemige heide.

2.

Erica tetralix, L. (vier, heeft vier blaadjes om de stengel staan)

De gewone dopheide is een altijdgroene plant met aan de rand opgerolde, naaldvormige en grijs/groene bladeren van 3-5mm lang die in kransen van 4 staan.

Alle eenjarige delen van de plant zijn bedekt met korte gewone haren en met lange kleurharen. Bloemstengels met dons, de laagste deel van de stengel is veel vertakt en zeer bladig

De knikkende roze bloemen. in de vorm van klokjes of kroesjes zijn meestal wit/roze aan de basis en staan in dichte trosjes met 3-10 stuks aan de top van de stengel, bloemkroon is 6mm lang en rond kruikvormig met 4 korte tanden en 8 meeldraden, helmhokjes met aanhangsel, meeldraden steken niet buiten de kroon uit.

De dopheide levert goede bijenhonig. In juli tot september kleurt het de heidevelden.

Uit W. Europa blijft laag, 30-60cm, meestal wat kruipend met klierachtig behaarde twijgen en wat opstijgende takken.

‘Alba,’ heeft zuiver witte bloemen.

Var. mollis verschilt door de grijs wollig behaarde twijgen en bladeren, witte bloemen die zacht roze uitbloeien.

Var. pleniflora verschilt door de dubbele bloemen.

Var. rubra verschilt door de roze/rode bloemen.

‘Ken Underwood,’is rozerood in een grijsgroen pak.

Het volgende familielid is ‘Ԍ. E. Underwood’ in abrikoos.

‘Con Underwood,’ is karmozijn uitgedost.

Planten op zure en wat vochtige grond.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) Dit gewas wordt in onze taal heyde genoemd, in het Hoogduits Heyden, in het Engels heth of heath,’

Gewoon heidekruid, Duits Heidekraut en Schneeheide, Engels heath of heather, Zweeds hed. Gewone dopheide, Duitse Doppheide, dop: schaal, vergelijk Duits Topfheide, de bloemvorm, vandaar ook Glockenheide en onze klokheide, of een verbastering van Torfheide, de standplaats, honingheide, fijne heide, Duitse Moorheide, Engelse bell heath of bog heather, groeit op meer vochtige plaatsen, slootkanten en veengronden.

Dodonaeus (b) ‘In het Italiaans heet het Erica, in het Grieks Ereice en in het Latijn Erica en is de echte eigen Erica van de ouders die sommige zeer kwalijk Myrica genoemd hebben daar de Myrica niets anders is dan de Tamarix boom. Deze eerste soort heet eigenlijk heide of gewone heide of ook kleine heide, in het Latijn Erica prior. Clusius houdt ze voor het Tetralix daar Plinius van vermaant.’

Erica, Latijn, is mogelijk afgeleid van het Griekse ereike of erico: breken, een verwijzing naar het breekbare hout, vergelijk oud-Iers froech, Litouws virzis: heide. De oude Grieken meenden dat dit op dorre bodem groeiend kruid de rotsen zou breken en het goud uit de diepte zou halen. Of omdat deze plant de kracht heeft de stenen in de blaas te breken. Italiaans erica.

Dodonaeus ‘De gewone naam van allen is in Frankrijk bruiere, bruyere of briere, (maar een soort er van heet bronde).’

Frans bruyere a quatre angles, de vierkantige heide, Engelse cross‑leaved heath. (d) ‘In het Spaans heet het quirhmela en in het Portugees quiciro.’

In het Spaans breco of brezo, Portugees urze en ook wel soms quoiro.

Dodonaeus (d) ‘In het Engels heet het ljung.’

Zie ling bij Calluna, Deens lyng.

Dodonaeus (e) ‘In het Hongaars heet het teli zod alsof men wintergroen zei.’ Boheems wrեs en Pools wros, vergelijk Calluna.

Gebruik.

Zo was het gebruik vroeger. (Dodonaeus) ‘De honig die de bijen uit de heidebloemen verzamelen is niet goed of lieflijk van smaak zoals diegene die ze uit andere bloemen halen.

Heide plag in oude tijden veel geacht te worden tegen verschillende gebreken want ze namen de bloemen en mengden het met honig of suiker en gebruikten die ‘s morgens en ‘s avonds tegen de vierdaagse malariakoortsen. Die bloemen met wijn ingenomen of van buiten opgelegd hielden ze voor zeer goed tegen de verkouden en lamme leden. Poeder er van met suiker gemengd en op boter en brood gestrooid stopt de witte vrouwelijke vloed. Die bloemen die noch vers zijn in water gekookt laten alle pijn en weedom van de buik en andere leden vergaan als men die daarmee baadt, stooft of bestrijkt. Ze zijn ook goed tegen allerlei jicht als de zieke erin zitten.

Olie uit de bloemen van heide gemaakt laat alle hete uitslag, voort etende zeren en ook de roos en wild of springend vuur vergaan en vooral van het aanzicht.

De inwoners van sommige Schotse eilanden plegen bedden of slaapsteden van heide te maken en de wortelen onder en de bladeren boven te voegen zodat ze zacht als pluimen schijnen te wezen, immers veel gezonder zijn dan de bedden van pluimen gemaakt omdat heide door haar eigen aard alle overvloedige vochtigheden verteert en verdroogt en alle zenuwen die met zulke vochtigheden verladen zijn versterkt en kracht geeft zodat diegene die 's avonds heel moe en mat waren en op dusdanige bedden geslapen hebben 's morgens heel wakker, sterk en kloek wederom opstaan.’

Folklore.

Op de heide spookt het en wonen er aardmannetjes die bij jouw al die rotklusjes doen. Wanneer ze bespied worden komen ze nooit meer terug.

Er zijn heksen die hun sabbat op de hei houden, vuurmannen, witte wieven of juffers dwalen rond. Dwaallichtjes, valse lantarens en hiplichtjes waren de geesten van de ongedoopte kinderen, van doden die hun gelofte niet gehouden hadden, van gestorven valsspelers, dieven en zondaars. De lichtjes kunnen verschillende kleuren hebben, zijn ze blauw is er niets te vrezen, rood, pas dan op, dan word je ertussen genomen zonder dat je het zelf merkt.

God gaf bij de schepping de dopheide 12 bloempjes die lichtbolletjes verbeeldden om Zijn licht te verspreiden. De duivel vond dat niet eerlijk, hij had niets om uit te dragen. Uit jaloersheid plukte hij van elke struik een paar bolletjes. Die nacht zagen de aardmannetjes dat tot hun schrik er opeens veel minder bolletjes aan een stengel zaten. Ze besloten om de heide in de gaten te houden. Op de dag kwam de duivel tevoorschijn en plukte weer bolletjes. Ze besloten om de duivel een hak te zetten en zouden het volgende jaar aan elke struik wel 13 of 14 bolletjes laten bloeien. Het jaar erop kwam de duivel kijken of er nog bolletjes over waren en zag dat er opeens veel meer waren als er ooit geweest waren. Hij werd ontzettend kwaad, haalde diep adem en blies een grote zwarte stofwolk over de hei. Hierdoor komt het dat de hei vol met zwarte puntjes zit. Door de aardmannetjes hebben we het te danken dat er nog een paar bolletjes aan een stengeltje zitten.

Een schone prinses die Erica heette was door een jaloerse tovenaar is de struikheide veranderd. Want zij hield van de prins en niet van de tovenaar. De prins liep haar nu te zoeken en wist niet dat ze betoverd was, zocht haar overal maar kon haar niet vinden. Van verdriet dwaalde hij rond tot hij op de grote lege vlakte kwam en haar naam riep. ‘Ericaaaa...’ Op dat moment schoot er een struikje aan zijn voeten omhoog met kleine bloempjes waarvan de kleur hem aan haar wangen deed denken. Hij liep verder, riep haar naam en prees haar schoonheid en weer schoot er zo’n struik omhoog. Toen begreep hij dat zijn geliefde veranderd was door die boze tovenaar die haar achterna zat. Hij snelde over de vlakte overal haar naam roepend. Op alle plaatsen begon te hei te groeien en te bloeien. Waar hij van vermoeidheid zachtjes liep was de hei licht van kleur en daar waar hij hard liep, was de hei dieppaars. En omdat hij niet overal tegelijk kon wezen bloeit de hei niet altijd gelijk.

Ook in het Schotse bijgeloof heeft heide met bloed te maken. Het zal nooit groeien op de graven van Schotse clans.

Uit www.flickr.com

Erica x watsonii Bean (William Watson, de assistent curator van Joseph Hooker die zo behulpzaam was bij de Botanical Magazine) lijkt wat op een van zijn ouders, Erica ciliaris x Erica tetralix, een Gallische naam, net als Asterix en Obelix?

Dit is een mooie vorm met roze bloemen in bundels in juli/oktober, bloemkroon is klokvormig en tot 6mm lang.

Heeft een bossige groei, met bladen die met 4 bijeen staan.

Is afkomstig uit Z. W. Engeland.

De bekendste cv. is ‘ ‘Maxwell’, in een mauve roze uitvoering.

4.

Erica carnea, L. (vleeskleurig) (Erica herbaceae) (kruidachtig) Bladeren staan in kransen van vier en zijn 3-10mm lang en naaldvormig, aan beide kanten donkergroen, de randen meestal wat ingekruld.

Sterk vertakt struikje met dunne, bruine twijgen, opgaand of afstaand.

Vleeskleurige bloemen alleenstaand of met 4 bijeen, naar 1 kant staande, okselstandig langs vorig jaar gevormde twijgen, bloemkroon tot 7mm in diameter, helmhokjes staan in het verlengde van de helmdraad, kastanjebruin en steken voor de bloemkroon uit, zonder aanhangsels.

De sneeuwheide brengt de eerste voorjaarskleur in de heidetuin. Al in het begin van de herfst staan de knoppen tussen de naaldjes en eind februari verschijnen de witte, roze tot diep karmijn gekleurde klokvormige bloemen.

De sneeuwheide ziet er altijd verzorgd uit, is een heer, bloeit lang en geeft een mooi contrast van fraaie klokjes tussen de kransen donkergroene blaadjes.

Is redelijk winterhard.

Groeit oorspronkelijk in dichte heuveltjes of op de uitgestrekte vlaktes van de Europese Alpen, Apennijnen, Karpaten en Balkan. Wordt een 20-40cm hoog. Is beschreven in 1763.

Vormen.

‘James Backhouse,’ verschilt door de licht karmijn/roze bloempjes met grote bloemtrossen en iets vroegere bloei.

‘King George,’ gedrongen groeiende vorm met grote helder karmijn/roze bloemen.

‘Pink Pearl,’ met zacht roze/witte bloempjes.

‘Queen Mary,’ met fijne twijgen en licht karmijn/roze bloempjes.

‘Thomas Kingscote,’ met talrijke kleine, licht karmozijn/roze bloempjes.

‘Winter Beauty’, een kerstbloeier, kleurt in diep roze, verschilt van King George door de wat grotere en lichter gekleurde bloemen met eerdere bloei.

Gewonnen door James Backhouse & Son, kwekers te York.

Var. alba met licht groene bladeren en zuiver witte bloemen met geelbruine helmknopjes.

Var. purpurascens met donker karmijn/purperen bloemen. Hiertoe behoort ‘Nivellii,’ met donker karmijn/rode bloemen en in de winter bruin/rood loof.

Naam.

Winterheide, voorjaars- of sneeuwheide, Engelse spring- of winter heath en Duits Fruhlingsheide of Schneeheide.

Uit www.openbaargroen.be

Erica x darleyensis Bean. (gewonnen door James Smith & Son, kwekers te Darley Dale, Engeland) en wordt 30-50cm hoog, =kruising van carnea x mediteranea.

Deze vorm lijkt veel op E. carnea maar is grover, robuuster met vroegere bloei, januari/april, en levendige roze bloempjes terwijl het veel beter winterhard is dan de mediterranea.

Bladeren staan in kransen van vier.

Kan ook tegen wat kalk.

‘Silberschmelze,’ is zilver smeltend in maart.

‘Darley Dale,’ is paars roze. Rode winterheide.

5. Uit J. Smith.

=Erica vagans, L. (wijd uitgespreid)

Afstaande en tot 10cm lange naaldvormige bladen met omgekrulde randen staan in 4-5tallige kransen, donker groen en van onderen grijsachtig.

Bloemen zijn belvormig en vormen een bladige en regelmatige tros met zeer kleine en tamelijk lang gesteelde licht roze bloemen van juli tot september die meestal met 2 bij elkaar staan, bloemkroon tot 4mm lang, helmhokjes bruin en ongenaald, gelijk met de bloemkroon.

Van deze vorm zijn vele en meestal lagere cv’s.

Uit W. Europa, Ierland en Spanje, is een brede en lage, sterke groeier van 30-60cm met en soms bijna een kruipend struikje met dunne en gegroefde grijze twijgen die veel vertakt zijn.

Vormen.

Var. alba met sneeuwwitte bloemen en karmijn/rode helmknopjes. Hiertoe behoren ‘Lyonesse,’ met grotere bloemen. Gewonnen door Maxwell & Beale, kwekers te Broadstone, Engeland.

Var. carnea met grotere vleeskleurige roze bloemen.

Var. grandiflora met grotere bloemen. Hiertoe behoort ‘Mrs. D.F. Maxwell,’ met donker kers rode bloemen.

Var. kevernensis is een compact groeiend struikje met grote zalm/rode bloemtrossen. Gevonden te St. Keverne in Cornwall door P.D. Williams Esq te Lanarth, Engeland ‘St. Keverne ‘is zalmkleurig/rood.

Var purpurea met grote purper/rode bloemen.

Naam.

Het type is afkomstig uit Cornwall, het is de Cornwall, Cornish heath of moor heath, Duitse Cornwallheide, zwerfheide.

6. Uit J. Kops, www.BioLib.de.

= Erica cinerea, L. (grijs) Bladeren staan in kransen van 3, zijn zeer smal en glad, 7mm lang en lijnvormig, vrijwel kaal.

Roze/rode klokjes zijn er van juli tot de herfst, eivormig en staan in bladige kransen met 1-3 bijeen, wat hangend, bloemkroon is tot 6mm lang en kruikvormig, meeldraden zijn korter dan de bloemkroon, helmhokjes met 2 korte aanhangsels en de stijl die even lang is als de bloemkroon.

Het is een veel vertakte en in elkaar gedraaide struik van 60cm hoog, lijkt veel op de gewone dopheide, maar de twijgen en bladeren zijn niet met klieren bezet, hoogstens fijn behaard.

Zou inlands nog voorkomen in Limburg, verder W. Europa

Er is een ‘Alba’, een ‘Rosea’, en een ‘Pallas’ die in paars gehuld is.

Naam.

De rode dopheide en Engelse bell of red heather, dit naar de bloemkleur.

Duitse Grauheide, grauwe dopheide omdat de plant in de regel een grauw behaarde stengel heeft. Carlin-heather, van oud-Noors kerling: een heks, fine leaved heather, bell Heather of heather-bell.

Uit flponent.atspace.org

Erica scoparia L. (bezemachtig) is een onregelmatig, losse opgaande struik tot 2m hoog.

Zeer kleine groenachtige bloemen in smalle kort vertakten trossen.

Uit Atlantisch Europa, Italië, en Noord-Afrika.

Subsp. azorica (Hochst.) met bruinachtige bloemen komt uit de Azoren; subspecie maderincola D.C. McClint komt uit Madeira; subsp. platycodon (Webb et Berth.) Hansen & Kunkel, (brede klokjes) is de grootste ondersoort die tot 10m hoog komt, afkomstig uit de Canarische Eilanden.

Bezemdophei.

Uit J. Kops, www.BioLib.de.

= Erica arborea, L. (boomachtig) Bladen staan met 4 stuks in een krans, lijnvormig en glad, plat van boven.

In het fijne groen zie je soms wat witte spikkeltjes in het voorjaar, de bloemen. Die zijn klein en klokvormige, meestal witte in eindstandige pluimen.

De plant is wat vorstgevoelig.

Wordt wel eens als solitaire heide in de heidetuin aangeplant.

Groeit op zure grond.

De witte heide groeit in het M. Zee gebied en de Canarische eilanden en kan daar zelfs 20m hoogte halen, meestal wordt het tot 10m. De struik haalt hier wel twee meter. Is beschreven in 1658.

Bruyere.

(Dodonaeus) ‘In Italië bij Rome daar heide zeer hoog en mooi groeit heet ze Erica scoparia omdat ze geschikt is om er bezems van te maken.

Boomheide, Duits Baumheide en Engelse tree heath.

Dioscorides vermeldde heide, waarschijnlijk handelt het hier om de boomheide. In het M. Zeegebied kan de boomheide een flinke stam produceren en ook hout leveren.

Onder aan de stam ontstaat vaak een knolvormige verdikking, waarvan het hout zeer warrig gegroeid is en daardoor weinig onderhevig aan scheuren. Dit is roodbruin van kleur en zeer fijn van nerf, moeilijk ontvlambaar en laat zich mooi polijsten. Het wortelhout, racine de bruyere genoemd, wordt gebruikt om er pijpenkoppen van te maken, het is het bruyere hout. Het hout wordt als zodanig per gewicht verkocht en fraaie stukken brengen hoge prijzen op. De beste kwaliteiten komen uit Spanje, Corsica en zuid Frankrijk, echter door de overmatige exploitatie is de boom hier reeds zeldzaam geworden.

De Franse naam voor hei is bruyere, dit van laat Latijn brucaria en dit van brucus: een laat Latijns woord van Keltisch origine, brug, wat struik betekent, vergelijk Duits Erlenbruch voor elzenbosjes. Dit woord kwam in de 19^de eeuw in Engeland als bruyer en werd tot briar, briar root bruyre, or French brier. (briar is niet afgeleid van brier, de roos) Of van oud-Gallisch bruir: verbranden, omdat men de heide afbrandde om de grond vruchtbaar te maken.

Kamerplanten.

Vele Erica’s vormen ook prachtige potplanten. Zo Erica hiemalis Nichols (winter) de winterheide die vanwege zijn bloeitijd geschikt is voor potcultuur. Het blad is lichter groen dan van de gewone heide. Hieraan ontwikkelen zich mooie piramidale takken die rijk bezet zijn met grote, roze bloemen met witte punten.

Uit hortuscamden.com

Erica baccans L. (besachtig) komt uit Z. Afrika. Een dunne opgaande struik van 1m.

Roze bloemen in augustus.

(Dodonaeus) ‘Heide met bes of bezie is in het Latijn Erica baccifera van Lobel genoemd en is de Erica Coris folio decima (te voren septima) die van Clusius en van Amatus Lusitanus gehouden is voor Acacalis Dioscoridis die de Arabieren kesmesen noemen. En dit is een heesterachtig gewas dat groeit in Portugal en camarinhera genoemd wordt, rechtop staat en vijf en veertig cm hoog, broos, bruin van schors en met dikke bruine bladertjes die drie tezamen staan, heetachtig van smaak en met enige tezamen trekking, de bessen zijn mooi, wit, doorschijnend als bleekachtige parels, vol sappig en zuur van smaak en van de vrouwen en kinderen veel geacht en camarinhas genoemd die meest drie harde steentjes bevatten.’

Berry flowered heath, Duitse Beerenheide.

10. uit www.superstock.com

Erica x hiemalis, Nichols. (winter bloeiend) is waarschijnlijk een kruising, wordt een 60cm hoog en 40cm breed.

Aan de rechtop groeiende stengels staan draadvormige, gewimperde, licht groene blaadjes

Lange en bebladerde trossen met langwerpige roze bloempjes met witte top van november tot februari.

‘Alba’ heeft witte bloemen.

‘Ostergrusz,’ met zacht roze/witte bloemen.

11. uit en.wikipedia.org

= Erica ventricosa, Merced. (buikig of opgezwollen) Rechtop groeiende stengels met fijn behaarde, grijs/groene blaadjes van 12mm lang.

Witte, roze bloemen staan in eindstandige trossen, staan rechtop en glanzen.

De buikige heide omdat de buisvormige bloempjes min of meer opgeblazen zijn maar bloeit in de zomer.

Wordt 60cm hoog en 30cm breed.

Komt ook uit Z. Afrika en is beschreven in 1787. Washeide, wax heath, porcelain heath, Franschhoek heath, Franschhoekheide.

17.

= Erica gracilis, Wendl.. (sierlijk) Slanke en omhoog groeiende takjes dragen dicht opeen staande licht groene blaadjes van 3-6mm lang.

Eindstandige, piramidale trossen met kleine, klokvormige purper/roze bloempjes die met 3-4 aan een zijtakje staan komen in februari/maart.

Deze heide vormt een mooi struikje die wel wat op onze heide lijkt.

Slanke heide is uit Z. Afrika afkomstig, is in 1794 beschreven en wordt 30-50cm hoog, 30cm breed.

‘Alba’, heeft witte bloemen.

‘Autumnalis,’ bloeit al in de herfst.

De Zuid Afrikaanse dopheide wordt meestal als kamerplant gebruikt.

18. uit www.online-utility.org

Erica persoluta, L (zeer los) (=(Erica subdivaricata Bergius) Korte en niet behaarde blaadjes.

Eindstandige trossen van diep ingesneden, roze/rode bloempjes in februari/maart.

Wordt 60cm hoog, is beschreven in 1774.

Uit Z. Afrika

‘Alba’, heeft witte bloempjes.

Uit; https://en.wikipedia.org/wiki/Erica_plukenetii

Erica plukenetii L. (Erica coccinea subspecie coccinea) (Leonard Plukenet, 1642-1706, dokter en botanist.

Plukeneths ‘s heath. Afrikaanse naam is hangertjes.

Komt uit zuid Afrika.

Uit www.mitomori.co.jap

Erica x wilmorei Knowl. & Westc. ( John Wilmore, liefhebber te Oldford bij Birmingham, de winner in begin 19^de eeuw) behaarde twijgen en blaadjes.

Roze/rode bloempjes met een smalle, groene rand.

bloeit in het voorjaar met vleeskleurige bloempjes.

Geef ze veel licht en volop water op een koele plaats. Na de bloei kan je ze weggooien. Ook kan je ze in de tuin zetten, maar doordat het dan winter is kan dit pas in het voorjaar. In de kamer overhouden lukt vrijwel niet.

Planten.

Planten in humusrijke zandige gronden op een lichte plaats. Erica carnea kan ook tegen wat kalk, Erica darleyensis in iets mindere mate.

Bij het stekken van de Erica’s is belangrijk dat je goed stekhout hebt. Dat zijn jonge, gezonde planten, of planten die elk jaar gesnoeid worden en zo mooie topjes hebben. De bloemen moeten verwijderd worden. Carnea cv’s worden in juli gestekt van overjarig hout met zijscheutjes. De zomerbloeiende vormen tot half augustus.

Neem een twijgje van een 3cm die de onderste cm iets verhout is, een wat bruinere kleur krijgt, verwijder de onderste cm. van bladeren, rits ze eraf. Planten in gezeefde turfmolm, aangieten, plastic erover heen en elke week even controleren op vochtigheid, droogte en schimmels. Laat het plastic er dan een paar uur af zodat het blad wat opdroogt en bedek het dan weer. De luchtvochtigheid is hoog genoeg als het plastic bedekt is met waterdruppeltjes, je kan de plant dan niet zien. De waterdruppeltjes houden ook ultraviolette stralen van de zon tegen, op droge plekken komt de zon erdoor en verbrandt het gewas. Je kan ook een halvarinebakje nemen, een paar cm. stekgrond erin, (dat is gezeefde potgrond zonder mest) plastic eroverheen en vastbinden met een elastiekje Na enkele weken/maand is het stek geworteld, de plant begint dan te groeien, langzamerhand meer luchten en tenslotte het plastic eraf halen. De meeste stek moet in de winter vorstvrij worden gehouden. In buiten brengen na de ijsheiligen, half mei

Afleggen is ook goed mogelijk. Leg op de zijscheutjes wat turfgrond, of plant ze wat dieper, zorg dat voldoende vochtig blijft, in de herfst lossnijden. Zaaien bij 15 graden, in donker laten kiemen.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl