Vigna
Over Vigna
Kousenband, vorm, kruiden, soorten, geschiedenis, historie, naamgeving, etymologie, afkomst, gebruik,
Uit Flora de Filipinas.
Een geslacht dat uit kruiden bestaat.
Ze worden gekweekt vanwege de zaden en als veevoer.
De meest gekweekte vormen zijn eenjarige klimmende planten.
Ongeveer 60 soorten komen voor die in de tropen groeien. De soorten vertonen een grote variatie in vorm en vooral in de kleur van de zaden.
Bladeren zijn drietallig en staan aan lange stengels.
Bloemen zijn er in wit tot violet/purper en licht geel die 2 tot 3 bij elkaar staan aan een lange okselstandige steel.
De peulen zijn dun, recht of licht gekromd van een paar cm tot 1m lang. Ze werden vaak geplaatst in Phaseolus.
Fabaceae, vlinderbloemige, Vicia klasse.
Enkele soorten zijn in cultuur.
=Vigna unguiculata (L.) Walp. (klauw of nagelachtige blaadjes) (Dolichos melanophthalmus (met zwarte ogen) de cowpea, black eyed pea of corn feld pea, chowlee plant.
Vigna unguiculata subsp. cylindrica (cilindrisch) is de catjang, red gram. Is beschreven in 1776. De catjangs zijn in het zuiden wat klaver in het noorden is en alfalfa voor de west. Komt uit Afrika.
Vigna unguiculata subsp. dekindtiana is de black-eyed pea.(Dekindt’ s)
Vigna unguiculata subsp. unguiculata is de southern pea.
Vigna unguiculata subsp. sesquipedalis (anderhalve voet lang of groot) is de aspergeboon, naar zijn lengte, beter bekend als kousenband, yardlong bean, asparagus boon podded cowpea, snake bean of Chinese long bean. In Kanton als dau gok. In Thai thua fak yao en Maleis kacang panjang. De peulen zijn vaak een 45-100cm lang. Het is een krachtige eenjarige klimmer. De peulen komen 60 dagen na het planten en staan in paren. Groeit in zuid Azië, Thailand en zuid China.
De laatste, de asparagusboon, wordt vaak gekweekt als groenvoer. De anderen als groenvoer maar ook voor consumptie. In veel landen is deze vorm bekend als het Chinese boontje.
Dit zijn klimmende eenjarige die uit India/Perzië stammen. In China is de cultuur al zeer oud.
Wordt geteeld vanwege zijn middelbare grote eetbare boon die gemakkelijk muteert zodat er vele var zijn, de gekweekte is de California Blackeye met een lichte kleur en duidelijke zwarte spot. Vroeger zat dit geslacht in de Phaseolus groep, subsp. dekindtiana is de wilde verwant.
In Capitulare de villis komt het woord fasiolam voor, dit was Dolichos melanophthalmus. De door Hippocrates als Dolichos beschreven en ook door Theophrastus vermelde plant is een erop gelijkende en in het M. Zeegebied voorkomende plant. Zie Phaseolus.
(Dodonaeus) ‘Een zwarte vrucht, vandaar melas, met een onaangename smaak en dat vooral van de bonen, ze zijn zwart en hebben een wit klein naveltje en zijn zo licht van gewicht dat zeven, acht en soms negen er van niet meer dan een halve drachme wegen. De stof of het binnenste vlees van deze zaden is vozer en niet zo dicht en vast als die van de tamme bonen, maar ze zijn zeer onlieflijk van smaak en als men ze kauwt vullen ze de mond met een vuile stank.
Hier te lande heten deze vruchten wilde boonkens en swarte boonkens, in het Latijn Bona silvestris of Bona nigra of Faselus silvestris en dat om de gelijkenis die de stelen, bladeren en hauwen van dit gewas met de tamme bonen hebben. In deze landen zijn deze boontjes van sommige naar haar bruine of zwarte kleur Moortjes genoemd en van Lobel ook wilde bonen, in het Engels wilde beanens (want de tamme noemen ze beanes) in het Latijn Silvestris Graecorum Faba. Hij is ook van mening dat deze bonen de echte Faba of Kyamos van de oude Grieken is’.
Uit showyourplant.com
Vigna angularis, Wight. (hoekig, kantig) (Phaseolus angularis) de adzukiboon is van Aziatische oorsprong en wordt verbouwd in China en Japan.
Het is een eenjarige, tot een meter hoge, struikachtige plant, die de peulen voortbrengt waarin de boontjes zitten. Meestal zijn die boontjes rood, maar er zijn er ook bleekbruine, gele, grijze en zwarte. Hij wordt in grote delen van Azië, maar ook al in de USA geteeld.
Aduki beans, adukiboon.
Uit; http://hortuscamden.com/plants/view/vigna-caracalla-l.-verdc
Vigna caracalla Verdc, (=Cochliasanthus caracalla Trew. )(spiraal of slakkenhuisvormig, caracalla is een verbastering van Portugees caracol; slak) ( Phaseolus giganteus) Groenblijvende klimplant.
Witte met purperen vlinderachtige geurende kurketrekkerachtige bloemen in de zomer, herfst die geel worden met ouderdom.
Blad met drie deelblaadjes. 15-25cm lange peulen.
Corkscrew snail creeper.
Uit centraal en zuid Amerika.
Uit www.agmfoods.com
Vigna radiata Wilczek. (straalsgewijs) (Phaseolus aureus of Phaseolus radiatus) is een opgaande of windende, bossige, kruidachtige, eenjarige plant met 15-90 cm lange stengels.
De stengels en de bladeren zijn bezet met lange, afstaande, ruwe haren.
Bladeren zijn afwisselend geplaatst, tot 7 cm lang gesteeld en geveerd in drie deelblaadjes. Deelblaadjes zijn kort gesteeld, eivormig, lopen uit in een korte punt en zijn 5-10 cm lang en 4–7 cm breed.
Bloemen groeien in compacte, blad okselstandige of eindstandige trossen, groenig-geel of roze en circa 1,3 cm lang.
De vruchten staan horizontaal of hangen, groen, grijs of bruin, iets afgeplatte, 4-10 x 0,4-0,7 cm grote peulen met afstaande, rossige, ruwe haren.
Ze bevatten zes tot vijftien olijfgroene, soms gele of bijna zwarte, afgeronde of onregelmatig tongvormige, tot 5 mm, grote zaden met een witte, ovale of streepvormige navel met een smalle, zwarte rand.
Uit India.
Mungboon, in Indonesië katjang idjo; groene boon, Engels mung bean, moong, mash bean, munggo of monggo, green gram, golden gram en green soy. De kiemen worden als tauge gebruikt in de Chinese keuken. Ook als veevoer en groenbemesting.
Naam, etymologie.
Vigna is zo genoemd naar Dominico Vigni, een schrijver uit Padua die de werken van Theophrastus van commentaar voorzag in de 17de eeuw.
Ze zijn bekend onder de naam cowpea’s. Aspergeboon, kousenband, mungboon.
Vigna subterranea (L.) Verdc. (onderaards) (Voandzeia subterranea, Thouars.) (Vigna subterranea) Een kruipende plant met een dunne kruipende wortelstok van waaruit dunne stelen komen waaraan 3delige bladeren zitten die ovaal/lancetvormig zijn.
De peulen worden, evenals die van Arachis, in de grond rijp.
De zaden, angola erwten, zijn ongeveer zo groot als erwten en meestal roodbruin of zwart. De peul bevat maar 1 zaad. Zij bevatten maar weinig vet, 4-7%, het zijn dus geen oliezaden zoals de pinda.
Gele bloemen verschijnen aan een vrijwel meter hoge plant.
Hoort in tropisch W. Afrika thuis. Is beschreven in 1823.
In het begin van deze eeuw is kruid in het wild gevonden in Nigeria.
Naam, etymologie.
Voandzeia is afgeleid van Voandzou, dit zou de inlandse naam zijn in Madagaskar.
Angola erwt, Bambarra groundnut, underground bean, pea nut of Madagaskar, jugo beans, Frans pois bambara, Duits Bambaraerdnuß.
Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl