Lemna

Uit O. Thome, www.BioLib.de.

Lemneae, eendenkroosfamilie, sommige zetten het in Araceae. Deze familie omvat kleine en bladachtige planten die los op het water drijven in vrijwel ronde schijven. Door middel van de met lucht gevulde cellen blijven ze op het water drijven.

Fragmenten van groen op diepten van blauw. Het is de groene mantel van de stille wateren.

Ze bezitten eenvoudige of gelobde bladen. De vermeerdering gaat door deling wat in de zomer op voedselrijke waters zeer snel gaat.

Kleine of geen wortels. De wortels, indien aanwezig, zijn balansorganen.

Kleine en onaanzienlijke bloemen,

De vrucht is droog en 1 of meerzadig.

Er zijn 4 geslachten en ongeveer 30 soorten die wijd verspreid zijn in Jamaica en andere tropische regionen. Ze komen nu vrijwel voor over de gehele wereld, behalve in arctische gebieden.

De familie is verwant aan de Araceae waarvan het zou zijn gedegenereerd.

Lemna.

Een geslacht van vrij op het water drijvende waterplanten die vooral voorkomen in stilstaande of traag stromende waters in gematigde en tropische gebieden.

Het plantenlichaam bestaat uit een eenvoudige vrij drijvende thallus.

Vaak zijn ze niet langer dan 5 mm (behalve bij puntkroos, Lemna trisulca (met drie voren). Puntkroos.

Ze hebben maar n wortel, wat hen onderscheidt van Spirodela-soorten.

9 soorten komen voor waarvan 5 soorten in Midden-Europa voor.

Lemna gibba, L. (bultig, gebocheld of wrattig)

Blaadjes zijn eivormig en van boven vlak en groen, van onderen bolvormig, wit en helder, het verschil met minor is de bolvorm.

Zinkt in de winter ook naar de bodem. Komt vooral voor in vervuild water.

Naam.

Bultkroos, Fries bolkroas, Engels gibbous, fat of thick leaved duck-weed, Duits Buckel of Bucklige Wasserlinse, Frans lentille dեau bossue.

Lemna minor, L. (kleiner) is ons eendenkroos.

Een plantje met groene en soms rood aangelopen bladstengels.

Elk schijfje heeft een wortel, de groei is afzonderlijk of ze hangen met 2‑3 plantjes via de hoeken aan elkaar.

Kroos drijft met behulp van luchtblaasjes en in de winter worden de blaasjes kleiner waardoor ze naar beneden zinken, in het voorjaar komen ze weer omhoog.

Ze vermenigvuldigen zich via de bladeren, elk jong plantje komt uit de hoeken van de ouden voort als een soort broedknoppen.

Het is de kleinste bloemplant van Europa. De kleinste bloem ter wereld is de Wolffia, ook een kroossoort die wortelloos is en bloemen zo groot heeft als een speldenknop, toch zijn de bloemen eenhuizig.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘Wij Neder-Duitsers noemen dit gewas in onze taal waterlinsen, in het Frans heet het lentille dեau, in het Hoogduits Meer Linsen, in het Italiaans lente di palude, lente palustre, lente aquatica en lenticularia, in het Spaans lentejas de agua, in het Latijn Lens lacustris, Lens aquatilis en Lens palustris of zo de apothekers zeggen Lenticula aquae, in het Grieks Phacos epi ton telmaton. De naam lens komt van de gelijkenis die deze bladertjes met de vruchten en ook de bladertjes van de linzen hebben die ook Lens en Lenticula heten, want de naam Lens betekent bij de Latijnen alle platte ronde dingen of schijven.’

Bij Dodonaeus wordt het plantje water-linzen genoemd omdat ze net zo groot zijn als linzen. Duits Wasserlinsen bij Bock, Merlinsen bij Hildegard en Bock, Merlinse, Seekresse, Frans lentille dեau en Engels water lens of lentils.

Dodonaeus (b) Dit kruid strekt de eenden voor een goed voedsel en daarvan heeft het de naam eynden-groen, endt-groen, eendengroen of endengroen behouden en bij de apothekers Anatum herba, in Engeland duyck meat.'

Eendenkroos, die het eten, Fries einekroas, Duits Aantenflott, Aantjeflirt, Aantgrun, Entenflott, Entengries, Entengrtze, Entengrn of Entenflott, Engels duckweed, Frans canille, van cane: eend. Culpeper noemt duck’s meat als een plant van de Kreeft onder de Maan.

Dodonaeus ‘In Holland noemen sommige dit kruid eigenlijk croost of croest met welke naam vele andere waterkruiden die de grachten bezetten begrepen worden.’

De streek/plaats Crooswijk en Krooswijk zijn er naar genoemd.

(d) Krotenhus heet het in Zwitserland, Duits Poggenruttels, Frans grenouillee: kikkerkruid, Zwitsers Froschechros, Chrottechros, vroeger geloofde men dat kikkers deze groente aten.

(e) Lemna, Grieks limne: moeras, de standplaats. Of van het Griekse lepis: wat een klein schuitje betekent of schaal, het is een verwijzing naar de vorm van de stengel. Of naar het eiland Lemnos, waar volgens de mythologie in de aarde een beeld van de godin Diana gedrukt was, dit als een verwijzing naar de magische tekens op de bladachtige stengels, de driespruit.

Duits Wasserdreifaltigkeit, verder Wasserepheu, Ganserer, Senerer.

Uit; http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=flora_nl_v2&id=288

Lemna minuta Kunth. (klein) is 1-3mm te overblijvende waterplant.

Naar verhouding heeft het ene lange wortel.

Donker groene glanzende platte schijfjes hebben 1 zwakke nerf in de bovenkant van het schijfje.

Groene bloemen.

Uit noord en zuid Amerika, in 1966 voor het eerste gevonden in de Pyreneeën.

Dwergkroos, least duckweed, Winzige Wasserlinse, lentilla d’ aeu minuscule.

Uit Matthiola.

Gebruik.

Zo was het gebruik vroeger. (Dodonaeus) ‘Onze gewone waterlinzen worden zeer geprezen en gebruikt tegen de hitte van het ingewand en tegen de koortsen net zoals de plompen, te weten in water gekookt en van buiten opgelegd of het water ervan gedistilleerd, ingenomen en gedronken.

Die worden van buiten gelegd op het aanzicht en ander huid van het lichaam om de roodheid ervan te verdrijven en om de hoofdpijn te genezen.

Het gedistilleerd water wordt van buiten en van binnen in alle pestachtige en besmettelijke ziekten gebruikt en verkoelt en geneest de roodheid van de ogen, de verhitting of zwelling van de wenkbrauwen, van de klootjes en van de borsten. Hetzelfde met doekjes op de buik gelegd geneest de ontsteking en verhitting van de lever.

Maar het kruid zelf vers uit het water genomen en opgelegd is alzo nuttig, ja nuttiger in de voor vermelde gebreken en vooral als het op het voorhoofd gehouden of gebonden wordt, want dan verdrijft het de pijn van het hoofd die van hitte komt.’

Eendenkroos komt voor in warmere streken, niet in koude en poolgebieden, en bedekken het water met een groene laag. Ze kunnen wel eens een plaag vormen waartoe wel vissen in gelaten worden, zoals karpers, die het eten, ook door eenden, eendenkroos.

Vroeger werd kroos ook wel gebruikt als groenbemester en werd in sleuven gelegd waarop bonen en erwten werden ingezaaid, en als groenbemester voor aardbeien.

Lemna trisulca, L. (drie punten of voren)

Bladschijven zijn dun en gezaagd naar het einde en vrijwel ondergedoken, langwerpig/lancetvormig, aan een kant zeer versmald en drijft meestal met verscheidene kruisgewijze.

Bloeiende planten drijven.

Uit Europa, Azië, N. Amerika.

Naam.

Puntkroos, Engels ivy leaved duck-weed, Dreifurchige-Wasserlinse.

Overige geslachten.

Verder behoren tot deze familie de kleinste bloemplant, Wolffia, Spirodela en Wolffiella.

=Spirodela polyrhiza uit J. Sowerby.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl