Serratula

Een 30 soorten van distelachtige meerjarige planten in Europa N. Afrika tot China en Japan.

Purperen/violette bloemen.

Stengels zijn eenvoudig of vertakt, bladeren staan afwisselend en zijn gezaagd of veel ingesneden.

Asteraceae, Cynara klasse.

Uit; http://e-ecodb.bas.bg/rdb/bg/vol1/Serbulga.html

Serratula bulgarica Acht. et Stoj.(uit Bulgarije) vaste plant van 80-140cm hoog.

Opgaande harige stegel.

Purperen distelachtige bloemen in juli-augustus.

Lancet ovaalvormige bladeren die onregelmatig gezaagd zijn of heel.

Uit oost Europa.

Bulgarian saw wort.

Serratula bulgarica die door kwekers wordt aangeboden is wel een heel andere plant. Die is veel groter en heeft witte bloemen. Mogelijk Serratula coronata ‘Alba’.

Serratula seoanei Willk, (Spaanse naturalist Victor Lopez Seoane y Pardo-Montenegro, 1832-1900) (Serratula tinctoria subspecie seoanei) zeer vertakkende vaste plant van 20-30cm hoog.

Diep ingesneden donkere bladeren.

Purperroze korenbloemachtige bloemen met ver uitstekende meeldraden in augustus-oktober.

Winterhard.

Uit O. Thome, www.BioLib.de.

= Serratula tinctoria, L. (verf leverend) zaagblad, groeit stijf en opgaand, 30-60cm. hoog.

De plant lijkt wat distelachtig maar heeft geen stekels. De hoofdtak komt rechtstreeks uit de grond met maar enkele zijtakken.

Bladeren zijn scherp gezaagd, zijn zeer variabel en meestal ingesneden en gepunt, lancetvormig aan de buitenkant en de bovenste soms geheel gaaf en gesteeld.

Bloemen staan in dichte hoofdjes als een soort wijnglas en eindstandig, purper met bloei omstreeks augustus.

Een tweejarige uit Eurazië.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘In onze tijden wordt dit gewas Serratula genoemd al of men zei zaagachtig kruid. Serratula is van de ouders vergeten geweest, tenzij het onder de geslachten van Jacea te rekenen is. Dan de naam Serratula is in oude tijden aan de betonie gegeven, als Plinius schrijft. En de staande gamander wordt Serratula major genoemd van diegene die de kleine of kruipende gamander Serratula minor noemen’.

Serratula, Latijn serratus, serra: zaag, de scherp gezaagde bladrand, zaagblad.

(b) Scarein, Scarey en Scaren in midden-Hoogduits, Scariol, Schaar, Schart, Scharten bij Bock, de gezaagde bladeren, zaagblad, vergelijk Salvia sclarea, of;

(c) Was goed tegen wonden, Duitse Farber Scharte of Sichelkraut, Engelse saw-wort.

(d) Duits Farbkraut, Farbedistel, Färber-Scharte Gilbe, Franse sératule des teinturiers, Engels dyer’s savory, Spaans serratula de los tinteros, om geel te verven.

De plant werd gebruikt in de ververij. Gaf een gele kleur aan wollen stoffen, maar is inferieur aan de Reseda. Een goede bruine kleur en excellente groene kleur wordt ook verkregen door andere methode van bereiding.

Gebruik.

Zo was het gebruik vroeger. (Dodonaeus, 309) ‘Men geeft dit gehele kruid zeer nuttig te drinken met witte wijn aan diegene die van hoog gevallen zijn en enige leden verstuikt hebben of gebroken met een zware val, want het ontdoet het gestolde bloed. Dodonaeus.

Om de zeren te zuiveren en vlees in de wonden te laten groeien: Was die dikwijls met wijn waar de bladeren van dit kruid in gekookt zijn. Fuchsius.

Tegen een breuk: Neem de verse bladeren met de wortels die gestampt zijn en leg ze papgewijs op de breuk. Fuchsius.

Tegen spenen of aambeien: Neem de bladeren, kook ze in wijn en stoof de aambeien daarmee. Dodonaeus.

Het wordt ook gebruikt van de ververs in Italië om de wollen lakens te verwen’.

Planten.

Zaaien bij 20 graden.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl