Mimulus

Een geslacht van een- of meerjarig kruiden met interessante onregelmatige bloemen in vele kleuren. Over het algemeen zijn het lage planten die soms struikachtig kunnen zijn.

Kruipend, klimmend of opgaand, glad of harig en vaak klammig.

Bladen staan tegenovergesteld en zijn gaaf of getand.

Bloemen okselstandig en alleenstaand, of ze worden trosvormig door het verdwijnen van de bovenste bladeren.

150-170 soorten omvat het geslacht die meestal voorkomen in Tropisch Amerika en Australië, sommigen in Azië en Afrika.

Ze zijn in diverse secties verdeeld.

Scrophulariaceae, nu Phrymaceae.

Uit; https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mimulus_aurantiacus_cv_Pxton_092.jpg

Mimulus aurantiacus Curtis. (goudgeel, oranje sinaasappelachtig) (Diplacus aurantiacus) Half struikachtig tot 1.2m

Die groene kleverige bladeren van 3-7cm en 1cm breed.

Opgaande bloemstengels.

Buisvormige bloemen van 2cm breed met vijf brede lobben. Ze zijn er van wit tot rood, gewoonste is licht oranje. Worden bestoven door kolibrie ‘s.

Sticky monkey flower, orange bush monkey flower.

Uit zuid Noord-Amerika, Oregon tot Californië.

Uit eol.org

=Mimulus x bartonianus Barton. Gewonnen door H.D.M Barton, Esq. bloemenliefhebber te Antrim, Ierland.( = kruising van cardinalis x lewisii)

Donkergroene bladeren zijn zacht behaard en zittend.

Sterk groeiende plant met stevige, opstaande en behaarde stengels van 50-60cm hoog.

Talrijke okselstandige en ca. 6cm lang gesteelde grote, karmozijn/roze bloemen met geel gevlekte keel en gele baard in juni/augustus.

‘Sunset’ heeft fel koperkleurige bloemen. Gewonnen door T. Smith, kweker te Newry, Engeland.

Uit www.mojavecnps.org

Mimulus x bigelovii Gray (Amerikaanse botanist dr. John Milton Bigelow, 1804-1878) = kruising tussen tilingi x cupreus, bicolor, cardinalis en luteus.)(=Diplacus bigelovii)

De eenjarige planten worden 10-30cm hoog met bloei in juni/augustus. Elk zaaisel brengt nieuwe kleurvormen voort.

‘Bees Dazzler,’ van 15cm met karmijn/rode bloemen.

‘Ensign Bee,’ van 15cm met witte, donker karmijn/rood gevlekte bloemen.

‘Major Bees’, van 15cm heeft twee in elkaar geschoven bloemkronen, wit en in het geheel sterk karmijn gevlekt.

‘Scarlet Bees,’ kleurt donker oranjerood, groeit wat zwakker dan de grotere ‘Major Bees.’ Deze vier zijn gewonnen door Bees Ltd.

‘Briljant,’ van 15cm met grote fluwelige intens karmijn/rode bloemen. Gewonnen door M. Prichard, kweker te Christchurch, Engeland.

‘Ladhams Scarlet,’ van 10cm met middelmatig grote bloemen in oranje/scharlaken. Gewonnen door B. Ladhams, kweker te Shirley, Engeland.

‘Coronation’, van 15cm met donker bloedrode bloemen. Gewonnen door G.G. Whitelegg & Co, kwekers te Chislehurts, Engeland.

‘Margrave Fireflame,’ van 20cm met donker vuurrode bloemen met gele keel. Gewonnen door J. Waterer, Sons & Crisp, kwekers te Bagshot, Engeland.

‘Burneti,’ van 30cm met donker koperkleurige gele, in de keel donkerder gevlekte bloemen.

Uit www.flickriver.com

Mimulus bicolor, Benth. (tweekleurig)(=Erythranthe bicolor) Klierachtig behaarde plant.

Omgekeerd eivormige tot lancetvormige bladeren zijn lancetvormig en geelachtig/groen, stomp, gaaf tot gezaagd en 1.5-3cm lang, 3-6mm breed en kort gesteeld, de bovenste zittend.

Opgerichte stengels zijn meestal vertakt.

De wat 2lippige bloemen staan in trossen, wijd openstaand en 1.5-2.5cm lang, geel met rood gespikkeld, het bovenste gedeelte wit en dicht behaarde kelk die rood gespikkeld is, kelk met driehoekige, spitse en gelijke tanden in juni/augustus.

Uit Californië, wordt 10-30cm hoog.

Yellow and white monkeyflower.

Uit transactions of the horticultural society.

Mimulus cardinalis, Dougl. (kardinaalsrood) (=Erythranthe cardinalis) Klierachtig behaarde plant.

Zittende bladeren zijn omgekeerd eivormig tot langwerpig, geelachtig/groen en dun, 3-5nervig en gezaagd, 2-12cm lang en 1-4cm breed.

Opgerichte stengels zijn vertakt.

De 2lippige bloemen zijn 4-5cm lang met sterk gewelfde onderlip, scharlaken/rood maar varieert van oranje tot oranje/gele bloemen, kelk met eivormige, spitse en gewimperde, gelijke tanden in juni/augustus.

Uit Arizona, Oregon en Californië, wordt 25-30cm hoog. Is beschreven in 1835.

Scharlaken maskerbloem, cardinal of scarlet monkey flower.

Uit O. Thome, www.BioLib.de.

= Mimulus guttatus, DC. (bedekt met vlekken) Kruipende wortelstok en uitlopers

Lang gesteelde bladeren zijn eirond tot eivormig/langwerpig en veel nervig, staan tegen over elkaar, kruisgewijs, getand en wat behaard tot kaal, 2-15cm lang en 1-8cm breed, de bovenste bladeren vrijwel rond en zittend.

Opgerichte stengels.

De 2lippige bloemen zijn geel en 1-4cm lang met dichte, sterk gewelfde en rood gespikkelde, behaarde keel, bloemsteeltjes korter dan de bloemen, kelk met korte breed driehoekige, ongelijke tanden in juni. De bloem heeft prikkelbare bestuivingorganen die prikkelbaar zijn voor aanraken. De tweedelige stijl gaat bij aanraken tegen elkaar aanliggen.

Uit Alaska tot Wyoming, Montana, Colorado en Californië, wordt 25-50cm hoog, is beschreven in 1812.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) ‘Dan van Mimmulus herba zegt Plinius in het 28^ste kapittel van het 11^de boek dat het een zeer schadelijk kruid is voor de weiden of beemden daar het groeit.'

Dat was een ander gewas.

Mimulus komt van het Latijn mimus: mimisch, of hansworst, naar de ronde gapende mond van de bloem. Of van het Griekse mimos; nabootser, een aap, naar het masker dat de bloem draagt.

Ook het Nederlands maskerbloem, Duitse Maskenblume, Gelbe Gauklerblume, Gefleckte Gauklerblume of Gewohnliche Gauklerblume of goochelaardsloem, Affenblume, Franse mimule en de Engelse monkey flower is zo genoemd naar de aparte kleurschakeringen. Spotted monkey flower.

Uit swbiodiversity.org

Mimulus primuloides, Benth. (Primula-achtig) Klierachtig behaarde plant met uitlopers en zonder stengels.

Wortelstandige bladeren zijn omgekeerd eivormig tot langwerpig, dun en grijsachtig/groen, gaaf tot getand met 3-5 nerven, zittend en 1-2.5cm lang, 5-7mm breed.

Meestal alleenstaande trechtervormige bloemen met wijd openstaande keel zijn goud/geel en soms wat rood/bruin gevlekt, kelk met driehoekige, spitse, gewimperde en gelijke tanden in juli/augustus.

Uit Oregon, Nevada en Californië wordt 5-10cm hoog. Is beschreven in 1873.

Primrose monkey flower.

Uit www.flickriver.com

Mimulus tilingii, Regel. (H.S. Th. Tiling, Russische arts en plantenverzamelaar, 1818-1871) (=Erythranthe tilingii)

Vlezige, geelachtige wortelstok en talrijke dunne uitlopers.

Breed elliptische bladeren zijn meestal spits en 3-5nervig, getand en licht groen, kort gesteeld, de bovenste zittend.

Opgerichte stengels zijn vertakt en 1-5bloemig.

De 2lippige bloemen zijn 2-3.5cm lang en zwavel/geel met sterk gewelfde, behaarde onderlip en gesloten, rood gevlekte keel, kelk met breed eivormige, ongelijke tanden in juli/augustus.

Uit Brits Columbia tot Colorado en Californië, wordt 10-15cm hoog.

Var. caespitosus (zoden vormend) wordt 3-10cm hoog, zoden vormende plant met opgerichte, roodachtige stengels, eivormige tot elliptische bladeren zijn gaaf tot getand, donker groen en wat rood gekleurd, 2-10mm lang. Meestal alleenstaande bloemen.

Var. corallinus (koraalachtig gekleurd wordt 20-40cm hoog, bladeren breed eivormig tot bijna rond en getand, de onderste lang gesteeld en de bovenste zittend, stengels met 1-3 bloemen.

Tiling's monkey flower, large mountain monkey-flower, subalpine monkey-flower.

5. Uit Redoute bij Bonpland.

Mimulus luteus, L. (geel) Kort gesteelde bladeren zijn breed eivormig, spits en onregelmatig gezaagd, soms ingesneden en 5-7nervig, 2.5-3cm lang en ongeveer even breed, de bovenste balderen zittend.

Sterk groeiende plant met liggende tot opstijgende stengels.

De 2lippige bloemen van 3-4cm lang zijn goud/geel met wijd openstaande en meestal rood gevlekte keel en sterk gewelfde, behaarde onderlip, bloemsteeltjes drie of viermaal langer dan de kelk, kelk met driehoekige, spitse, ongelijke tanden in juni/augustus. Hier kleurt het overdadig door de donkere plaats waar het plantje staat, de schaduw en dit bij de eenvoud van de bladeren die van een kleur groen lijken en wel donkerder lijken te worden bij het glim­mende licht van het geel.

De gele kwam in 1826 vanuit Chili en wordt 30-40cm hoog.

Var. rivularis (van de beekjes of rivieren) heeft bladeren en kelk rood gekleurd tot gevlekt, gele bloemen met een grote, rode vlek op het onderste bloemblad en rood gespikkelde keel.

Var. variegatus (gevarieerd) heeft meer opgerichte stengels en eivormige tot langwerpige bladeren die meestal roodachtig gekleurd zijn. Licht gele bloemen met purper/rood gerande bloemdekslippen en rood gevlekte keel, kelk meestal roodachtig.

Var. youngana (gewonnen door Young, kweker te Epsom, Engeland) heeft opgerichte tot opstijgende stengels en donkergele bloemen met grote rode vlek op de bloemdekslippen en rood gevlekte keel.

Gele maskerbloem, yellow monkey-flower, blood-drop-emlets.

7. uit F. Pursh.

Mimulus lewisii, Pursh. (Meriwether Lewis, Amerikaanse plantenverzamelaar, 1774-1809) (Erythranthe lewisii)

Sterke plant die klierachtig behaard is.

Langwerpige en 3-5nervige bladeren zijn dun en getand, 2.5-8cm lang en 1-2.5cm breed, zittend

Opstaande stengels.

Wat trechtervormige bloemen zijn roze met wijd openstaande en iets behaarde, binnen wit met rood gestippelde keel, kelk met 3hoekige, ongeveer gelijke tanden in juni/augustus.

Uit Oregon tot Montana en Californië, wordt 30-60cm hoog.

Var. alba met witte bloemen.

Lewis’ monkeyflower, great purple monkeyflower.

8. uit hortuscamden.com

Mimulus moschatus, Doug. & Lindl. (muskus geurend) (=Erythranthe moschata) Klierachtig behaarde plant, afhangend van de standplaats meer of minder naar muskus geurend.

Fluweelachtig groene bladeren zijn eivormig, gaaf tot wat getand en kort gesteeld, 1-4cm lang en 0.5-1cm breed.

Liggende tot opgerichte stengels zijn 10-40cm lang.

Trechtervormige bloemen zijn licht geel en 1.5-2cm lang met wijd openstaande, behaarde keel, kelk met lancetvormige, spitse, ongelijke tanden in juni/september.

Uit Brits Columbia tot Montana en Californië, wordt 10-30cm hoog D. Douglas vond de muskus Mimulus bij de Columbiarivier. De plant is beschreven in 1826.

Var. compactus verschilt door de lage, bossige groeiwijze en vormt een vaak ronde, 15cm hoge bosje.

Var. longiflorus verschilt door de meer opstaande stengels en grotere, 2-3cm lange bloemen en bijna gelijke kelkslippen.

Var. sessilifolius (ongesteelde bladeren) geur vrijwel niet en heeft opgerichte stengels met bloemen van 2cm lang.

Naam.

De muskusmaskerbloem, Engelse musk-plant, Franse mimulus musque, herbe au musc, Duitse Moschuspflanze, Moschus Gaukerblume. Symbool van zachtheid weakness.

1. uit botanical magazine.

Mimulus ringens, L. (grijnzend) Langwerpige en donkergroene bladeren zijn spits en gezaagd, 2.5-10cm lang en 0.5-3cm breed, meestal zittend.

Fors groeiende plant met kruipende wortelstok, stevige opstaande stengels zijn vierkant en bovenaan meestal vertakt.

De 2lippeige bloemen staan in trossen, lila/blauw en 2.5-3cm lang met sterk gewelfde onderlip en bijna gesloten keel, bloemsteeltjes 2-4cm lang met lijnvormige, gewimperde en gelijke slippen in juli/oktober.

Uit Canada tot Ontario, Pennsylvania en Florida wordt 40-100cm hoog. Is beschreven in 1759.

Blauwe maskerbloem, Allegheny monkey-flower, square-stemmed monkey-flower.

Uit L. van Houtte.

Vormen.

Er zijn vele hybriden en bastaarden in meerdere kleuren, de bloemengeur is wel vrijwel verdwenen.

De hybriden zijn ontstaan door kruisingen met Amerikaanse soorten. De getijgerde typen zijn het meest in trek. Ze worden tot 30cm groot. Het zijn sappige planten. De bloeitijd is juni/augustus. Houden van vocht.

Planten.

Mimulus hybriden houden van vocht en schaduw en groeit dan ook vaak op plaatsen waar andere planten niet meer willen groeien. Mimulus wordt steeds overdadiger in het jaar terwijl anderen een voor een vervagen en van de aarde verdwijnen. Tot half september staat de plant in volle grandeur.

De maskerbloem zou ook een goed middel zijn om de mieren te verdrijven.

De maskerbloemen zijn vaste planten die uit zaad worden opgekweekt en in de winter afvriezen, zich uitzaaien etc.

Er zijn klonen in de handel van Mimulus ‘Scarlet Bee,’ en ‘Burnetii,’ e.a., zo kan men elk jaar weer de originele kleur terugkopen. Of laten verwilderen zodat een eigen mengsel wordt verkregen.

Scheuren in maart/april of augustus/september. Zaaien in januari/maart bij 15 graden, zaad niet bedekken. De tuinvormen komen niet zuiver uit zaad terug.

Gemakkelijk groeiende planten op vochtige, goed doorlatende en zonnige plaatsen. In de winter is te veel vocht nadelig. De beste resultaten krijg je door de plant jaarlijks te verjongen en te verplanten, in de winter wat met turfmolm bedekken.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/