Rhodiola

Groep 1, Rhodiola, van Sedum, soorten met dikke en opstaande wortelstok, zijstandige bloemstengels, stengelbladeren staan verspreid.

Deze groep wordt weer onderverdeeld in;

Afdeling Rosea die omvat soorten met 2huizige en 4-5delige bloemen met omgebogen stijl. Hiertoe behoren Sedum roseum en Sedum kirilowii.

Afdeling Crassipeda omvat soorten met 2slachtige en 5delige bloemen. Hiertoe behoren crassipes, rhodanthum, dumulosum en semenowii.

Afdeling Brevicaulis omvat soorten die in het midden een rozet vormen van bladeren met een brede, zittende voet en 2slachtige bloemen. Hiertoe behoort Sedum praegerianum.

Uit www.planetefleurs.fr

Rhodiola hobsonii (Sedum praegerianum W. Smith)(R. Lloyd Praeger, Ierse botanicus die geboren is in 1865)

Korte en dikke wortelstok die een ca. 10cm grote rozet vormt van gesteelde en lancetvormige, vlezige bladeren.

Bloeiende stengels ontspringen zijdelings uit het rozet en zijn liggend en niet vertakt, rood en bebladerd, 7-15cm lang, bezet met lijnvormige, gave en groene blaadjes.

Trosjes eindstandige bloemetjes met 3-7 bij elkaar zijn opstaand en roze in juli.

Uit Tibet, wordt 10-15cm hoog.

Uit commons.wikimedia.org

Rhodiola dumulosa (Franchet) (vrijwel karmijnkleurig) Nakai (Sedum dumulosum, Franch.) Verspreid staande bladeren zijn zittend en lijnvormig, spits en 10-25mm lang, 1-2.5mm breed, aan de bovenkant vlak en van onderen rond.

Opstaande stengels zijn roodachtig en sterven jaarlijks af.

Dichte trossen van 6-12 klokvormige en ongeveer 1cm grote witte bloempjes met opstaande bloemblaadjes met spitse en omgebogen top en meestal gefranjerde randen in juni.

Uit N. China, wordt 10-20cm hoog.

Uit miamariashage.blogspot.com

Rhodiola kirilowii (Regel) Maxim. (P. Y. Kirilow, Russische arts en botanicus in het begin van de 19^de eeuw) (Sedum kirilowii, Rgl.)

Zittende bladeren zijn langwerpig en 2.5-4cm lang, 5-8mm breed, spits en vlak, getand en donkergroen.

Dikke en vertakte wortelstok en opstaande, ronde, gladde en niet vertakte, bleekgroen stengels Dichte trosjes van kleine en groenachtig/gele 5delige bloempjes in april/mei.

Uit Himalaya, Turkestan, Mongoli en N. China wordt 30-40cm hoog.

=Var rubrum Jacobsen verschilt door de forsere groeiwijze en meestal wat langere en minder getande bladeren, dichtere trossen van bruin/rode bloemen.

Uit swbiodiversity.org

Rhodiola rhodantha Jacobs. (roze/roodbloemig) (Sedum rhodanthum, Gray.)

Verspreid staande bladeren zijn opgericht en lijn/lancetvormig, 2.5cm lang en 6mm breed, spits en vlak, donkergroen en gaafrandig of wat aan de top gezaagd.

Opstaande stengels zijn niet vertakt en sterk bebladerd.

Lange opstaande trossen van roze bloempjes met rechtopstaande bloemblaadjes in juni/juli.

Uit Montana tot Arizona wordt 25-35cm hoog.

Rose flowered stone crop, rose crown, queen's crown.

Uit Redoute.

Rhodiola rosea L. (Sedum roseum, Scop.) (roze) (Sedum rhodiola) Grijs/blauwe bladeren zijn elliptisch en 3-4cm lang, 15-20mm breed, vlezig, vlak en spits met ronde voet en zittend, in de bovenste helft getand.

Opstaande stengels zijn rond en glad, niet vertakt en bebladerd.

Eindstandige, dichte trossen van 4delige gele bloempjes met bloemsteeltjes die korter zijn dan de bloempjes in mei/juni.

Met dikke en vertakte, naar rozen geurende wortelstok.

Uit de Alpen, Pyreneen, Midden en N. Europa, Azi wordt 15-30cm hoog. Is beschreven in 1827.

Var. atropurpureum Maximowicz heeft grijsachtig/groene bladeren die elliptisch tot spatelvormig zijn en spits, donker purperen bloemen zijn even lang als de bloemsteeltjes.

Var. elongatum Ledebour, (verlengd) is geheel groen met elliptische tot langwerpige bladeren die spits zijn, bloemtros is dicht bezet met schutblaadjes bij de hoofdvertakkingen, gele bloempjes met bloemsteeltjes die langer zijn dan de bloempjes.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) Ԉet heet in het Latijn Radix Rhodia naar het Grieks Rhodia rhiza, hoewel dezelve Grieken dat ook Rhodis noemenծ

Rhodiserwurzel, Rhodischerwurzel, Franse rhodiole.

Dodonaeus (b)’Wij noemen dit kruid in het Nederduits roosen-wortel, in het Hoogduits Rosenwurtz, Engelse roose roote, in het Spaans rayz rodia. Dan het heeft zijn naam niet gekregen van het eiland Rhodos, maar van de rozen omdat de wortel van dit kruid als het tussen de handen gewreven wordt de reuk van rozen van zich geeft. Dit gewas is bekend met de Latijnse naam Rosae radix en Rodax rosata en daarvan komt de Franse naam racine sentant les roses. De hooggeleerde Clusius heeft dit gewas overvloedig vanzelf zien groeien in Hongarije, Oostenrijk en andere landen waar dat van de landlieden goed bekend en Rosenwurtz genoemd is.’

Rozenkruid, rozenwortel of gouden wortel, Rosenwurz bij Bock, Rosinwurz bij Gessner. Duitse Rosenwurz bij Bock, rozenwortel, Franse orpin odorant, Engelse roseroot, golden root, de wortel geeft een heerlijke geur als damaskrozen.

In Iers is het de lus na laoch: heldenplant, en groeit op de bergen, Snowdon, van Engeland, Snowdon rose.

Gebruik.

Zo was het gebruik vroeger. (Dodonaeus, 309, 311) ‘Rozenwortel is zeer nuttig om de pijnen van het hoofd te verzoeten, zo Dioscorides betuigt, als men ze nat maakt en op het voorhoofd en aan de slag of slaap van het hoofd met wat rozenolie bindt of er op houdt. Dit kruid, voegt Lobel er bij, wordt tegenwoordig van niemand gebruikt vanwege de traagheid van de dokters en ook de menigte van meer andere kruiden die diergelijke krachten hebben tegen de hoofdpijn die in plaats van deze rozenwortel genomen worden als zijn rozen, plompen en verschillende andere.

Men zou deze wortel in allerhande hoofdpijn mogen gebruiken, te weten als die van hitte veroorzaakt is met rozenwater en als ze van koude komt met water van marjolein. In het kort, ze heeft dezelfde krachten die de roos heeft zoveel het uitwendig gebruik aangaat.’

Nu wordt het extract van de wortels gebruikt als voedingssupplement en als geneesmiddel in de fytotherapie. Het wordt beschouwd als een adaptogeen, dat wil zeggen het past zich aan de wisselende omstandigheden in lichaam en geest aan. Bijvoorbeeld, het werkt stimulerend bij vermoeidheid, maar kalmerend bij rusteloosheid.

Uit www.botmuc.de

Rhodiola semenovii (Regel & Herder) Boriss. (P. Semenow, Russische aardrijkskundige 1827-1914) (Rhodiola semenovii (Regel & Herder) Boriss.)

Zittende bladeren zijn lijnvormig en 2-5cm lang, 1-2mm breed, groen en de bovenkant vlak tot gegroefd, de achterkant is rond.

Dikke en vertakte wortelstok met opstaande en niet vertakte, ronde, gladde en dicht bebladerde stengels.

De 3-8cm lange trosjes van kleine groenachtig/witte bloempjes komen in juni/juli.

Uit Turkestan wordt 30-60cm hoog. Is beschreven in 1878.

Uit mygarden.uphero.com

Rhodiola wallichiana (Hook.) S. H. Fu. (N. Wallich, Deense botanicus te Calcutta, 1786-1854 ) (Sedum crassipes, Wall. (aan de voet dik) Zittende bladeren zijn donker groen en lijn tot lancetvormig, aan beide kanten spits en 1-2cm lang, 2-5mm breed, vlezig en vlak,, in de bovenste helft wat getand.

Dikke en vertakte wortelstok met opstaande stengels die glad en rond zijn en niet vertakt Eindstandige dikke en vlakke 2-3cm grote trossen van geelachtig/witte bloempjes met lijnvormige bloemblaadjes in juni.

Uit Himalaya en W. China wordt 15-30cm hoog.

Geslachtshybriden.

Binnen deze groep komen veel geslachtshybriden voor. Zo is er tussen Sedum x Echeveria een geslachtskruising uitgevoerd die x Sedeveria wordt genoemd.

Vermeerderen.

Dat kan bij de meeste door die in april tot augustus te scheuren.

Stekken kan in maart of september zonder groeistof.

Sedum album zaaien bij 5 graden, zaad niet bedekken. Zo ook bij Sedum spathufolium.

Bij Sedum anacampseros moet het zaad eerst 6 weken –2 hebben en dan zaaien bij 7 graden. Zo ook bij Sedum telephium. De rest zaaien bij 20 graden en het zaad niet bedekken.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl