Asphodeline

Uit Redoute.

20 soorten komen van dit geslacht voor in het M. Zeegebied tot aan de Kaukasus.

Vaste planten met smalle bladeren en een krachtige, vaak hoge en bebladerde bloemstengel.

Op het eind van de stengel staan gele of witte stervormige bloemen.

Liliaceae, Asphodel klasse.

=Asphodeline liburnica, Reichb. (oude Illyrische stam in Liburnia, nu Kroatië)

Een sterk groeiende plant met stevige, opstaande stengels die tot op de helft bezet zijn met dunne, priemvormige, driekantige en toegespitste bladeren.

Lange trossen van tamelijk grote gele bloempjes in mei/juni.

Uit Z. Europa en Balkan wordt 40-60cm hoog.

Liburnische Junkerlilie, jonkerlelie.

Uit Redoute.

=Asphodeline lutea, Rchb. (geel) Driekantige, lijnvormige en gladde bladeren die aan de voet in de schede verbreed zijn.

De dichte eindstandige bloemtros heeft geurende, gele bloemen met 6 gelijke bloembladeren met een groenachtige middennerf die een ster vormen in mei/juni.

De zaaddozen zijn in sierwerk te gebruiken.

Heeft dikke, gele en vlezige wortels waarop uitlopers komen.

De gouden roede wordt een 40-120cm groot met rechtopstaande en bijna tot boven aan bebladerde stengels. Verschilt van de Asphodelus door het bezit van een stengel die ook bebladerd is.

Groeit op rots en steenachtige gronden van Italië, Palestina, Griekenland, Kaukasus en Balkan.

Naam, etymologie.

Asphodeline is een vervorming is van Asphodelus. In 1830 maakte Reichenbach dit nieuwe geslacht voor Asphodelus lutea L.

(Dodonaeus) ‘De eerste soort van deze affodillen wordt naar de kleur van de bloemen gele affodillen en in het Latijn Asphodelus luteus genoemd, het mag wel wezen die soort van affodil die van Dionysius affodil wijfje genoemd werd, want (zoals Plinius betuigt) hij heeft de affodillen in mannetje en wijfje verdeeld en heeft nochtans het verschil niet te kennen gegeven of merkelijk genoeg uitgedrukt waarmee de een van de andere te onderscheiden zou mogen zijn.’ (de ander is Narthecium)

Koningsscepter, Engelse king ‘s spear, yellow asphodel, golden rod en Jacob’s rod, Franse baton de Jacob, Asphodeline of Asphodle, Duitse Konigsscepter, Goldwurz, Peitschen-affodil, de pijlvormige bladeren en lange bloemsteel, Junkerlilie, Jonkerlelie.

Gebruik.

De jonge stengels werden wel als asperges gegeten, ook de bloemen werden in Griekenland en Sicilië wel gegeten. De buitenkant van de wortel is zwart en smaakt bitter scherp, maar is toch te eten. De aan suiker en zetmeel zeer rijke wortel zou al gegeten zijn door de Pelasgen. Medisch was de knol in gebruik vanwege zijn welriekende balsem en tegen vervuilde zweren en verbrandingen. Dioscorides prijst de affodil bijzonder, het verdrijft de urine en bevordert de menstruatie. Heelt het hoesten en zijde steken, verlicht het overgeven, is goed tegen slangenbeten en heelt jicht. Het genot van de wortel maakt je onontvankelijk voor liefdesgenot. Het werd wel gebruikt als een vervanger voor de liefdesopwekkende knollen van de orchidee, saleb. Verder voor de bereiding van een kleefmiddel en in de Languedoc voor spiritusfabricatie. 100 liter sap geeft 8 liter aangename ruikende spiritus van 86 % alcohol.

De wortel zou toverkracht bezitten en werd als amulet gebruikt.

Uit; http://plantillustrations.org/species.php?species=Asphodeline+taurica

Asphodeline taurica (Pall. ex M. Bieb) Endl. (uit de Krim regio bij de Zwarte Zee die vroeger Taurica Chersonesus heette.) (Asphodeline parviflora)

Dikke kaarsen van met 5 bloemblaadjes bezette witte bloemen verschijnen van april tot mei boven hopen van dunne bladeren die vanuit de basis vanuit een wortelstok komen. Is vrij goed wintervast.

Uit Albanië tot Kaukasus.

White king’s spear.

Planten.

Ze groeien in rotsige plaatsen in volle zon. In de winter hebben ze hier het meeste last van vocht, maar moeten ook bedekt worden.

Vermeerdering door scheuren en ook door zaad. Zaaien in het najaar in de volle grond. In de winter bedekken.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl