Blackstonia

Uit J. Kops, www.BioLib.de

Gentianaceae. Gentiaanfamilie.

Blackstonia perfoliata, Huds. (doorboord) Het blad en stengels zijn dik bedekt met een lichte zeegroene gloed, die, met het grijze poeder van de pluim, er af gewreven kan worden.

De blauwachtige bladeren zijn doorboord en eivormig

De bloemtros is gevorkt en veelbloemig.

De bloei valt in de zomer juli/augustus en soms nog later.

Zijn gele bloemen openen alleen om de zon te begroeten, de hoofdbloem opent voor de middag en sluit in de middag. De latere bloemen blijven tot de zon onder gaat.

Groeit in kalkrijke duinvalleien, verder aan de M. Zee tot het Noorden toe.

Het is een kleine eenjarig van hoogstens 40cm.

Subspecie perfoliata, zomerbitterling. Subspecie serotina, herfstbitterling.

Naam, etymologie.

Blackstonia is zo genoemd naar een Londense geneesheer, Blackstone (synoniem Chlora van Grieks chlora: geelgroen, de kleur van de plant. Het zou een Centaurium kunnen zijn omdat het in het Engels great centaury genoemd wordt.

Engels, perfoliate centaury, great centaury, yellowwort, de bloemkleur, yellow gentian, yello wort en blackstonie.

Bitterling heet in Duits Bitterling, de smaak van de plant, Durchwas-Bitterling of Bitterenzian, Frans chlorette, chlore perfolie, centaure jaune of perfolie.

Gebruik.

(Dodonaeus) ‘Naar het uitwijzen van de verschillende aard van de wortels van dit kruid zo bevindt men dat ze geschikt om de gespannen, gescheurde, gebroken, verwrongen, gekrompen en zo wel uitwendige als inwendige leden te genezen en de aamborstigheid of zwaarheid van de adem te helpen en de verouderde hoest te beteren, als dezelfde Galenus betuigt.

Hetzelfde en noch meer schrijft Dioscorides van dit voorschreven kruid. Men prijst ze ook zeer tegen alle rammelingen en krampen van de buik en van de darmen en insgelijks ook tegen de ween of smarten van de baarmoeder.

Die wortel als een collyrium of zalfje in de baarmoeder gestoken verwekt de maandstonden en laat de vrucht rijzen en gemakkelijk voortkomen wat ze ook doet met wijn gedronken.

Men prijst ze ook zeer om de wonden te genezen als men ze als ze noch vers zijn stoot of droog eerst te week stelt en klein stampt en daarop legt, want ze is bekwaam om alle kwetsuren bijeen te halen en toe te sluiten of helen. Zelfs indien men gekapt of gesneden vlees met deze wortel mengt en tezamen kookt zou men bevinden dat die stukken wederom aaneen zouden komen en bijeen blijven niet meer aparte stukken, maar een heel stuk zouden schijnen te wezen.

De zaden geven een gele verf en zo ook de hele plant. Het is medische een goed bruikbare bittere tonic en een vervanger van de gele gentiaan. Zeer bitter en daarom ook wel gele gentiaan genoemd.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl