Nyctanthes

Uit Curtis botanical magazine.

2 soorten beslaat dit geslacht uit Z.O. Azië. Kleine bomen of struik met zeer geurende bloemen, 10m.

Lijken veel op Jasminum, sommige oude namen behoren tot dat geslacht.

Bladeren tegenoverstaand. Bloemen komen in kleine trossen van 2-7 stuks.

Oleaceae, olijvenfamilie, Jasminum klasse.

Nyctanthes aculeata Craib, (stekelig) Night-flowering jasmine.

=Nyctanthes arbor-tristis, L. (trieste boom) Bladeren tegenoverstaand en ovaal/hartvormig, kort gesteeld, gaaf of getand.

Takken zijn vierkantig.

De beschrijving van deze boom heeft Christophorus a Costa aldus gesteld dat de zij van de grootte en gedaante gelijk een pruimenboom met vele kleine takjes en onderscheiden met vele knoopjes met kleine leden waaraan tegen de anderen twee bladeren groeien van de grootte gelijk de pruimenbladeren, zacht en ruw aan de buitenste zijde, vast gelijk salie bladeren en van binnen groen en een weinig scherp, in het ronde niet zo gehakkeld als pruimenboom bladeren noch niet zo vol adertjes; in het midden tussen elke twee bladeren groeit een steeltje met vijf hoofdjes die uit vier kleine rondachtige bladeren bestaan waaruit in het midden vijf witte mooie bloempjes groeien van de grootte en gedaante gelijk oranjebloemen, hoewel kleiner en beter ruiken, het steeltje trekt meer naar het rode dan naar het gele waarmee de Indianen hun spijzen verwen, gelijk men bij ons met saffraan. De groene vrucht is van de grote als een lupine van gedaante gelijk een hartje en in het midden langwerpig doorgesneden, heeft aan beide zijden een doosje waarin het [103] zaad verborgen is gelijk ook een hartje van grootte als de zaadjes van Sint Johannes brood en met een groen vliesje bedekt en een weinig bitter.

De boom genaamd arbor-tristis, dat is droevige boom om de oorzaak dat het nimmermeer bloeit dan ‘s nachts en dat het gehele jaar door en is een wonder ding om te zien dat zo gauw als de zon onder gaat ziet men niet een bloesem en terstond een half uur daarna is het zo vol als het staan mag zodat het een lust is te aanzien en heeft zeer mooie reuk en zo gauw als de dag en de zon aankomt terstond zo vallen alle bloesemen af en bedekken het aardrijk zonder dat er een aan de boom blijft en de bladen sluiten half toe zodat het schijnt dat het over is totdat de avond aankomt; als dan begint het weer te bloeien als tevoren. De boom is van de grootte van een pruimenboom en hebben ze gewoonlijk op de plaatsen van de huizen voor een plezier en mooie reuk. Groeit zeer snel, want groeit ook veel vanuit de wortels en al zijn de takken maar een half vadem hoog het heeft terstond zo veel bloesemen als er takken aan de boom staan en al houwt men den boom geheel af zo heeft het terstond van de wortel weer takken en bloesems in minder dan een half jaar en al trekt men maar een tak van de boom en steekt die ergens in de aarde het groeit terstond en heeft binnen weinige dagen bloesemen. De bloesemen zijn bijna gelijk bloesems van oranjebomen; de bloem is wit en de voet geel en roodachtig en gebruiken ze in Indien voor saffraan om mee te koken en verwen zo wel als deze saffraan, maar is zo goed noch zo smakelijk niet, doch voldoet door gebrek van andere.

De trieste boom of boom van droef­heid omdat het gewas alleen ‘s nachts bloeit. De witte bloemen laten de stille nachten geuren en bedekken in de morgen de grond waarna ze verzamelt en door de inheemse vrouwen in het haar gedragen worden of tot kettingen gemaakt.

Het is de hursingar van India en de srigading van Java.

Een boom van 9m hoog die in alle tropische landen gekweekt wordt om de welriekende bloemen.

Dit trieste geval werd beschreven in 1781.

De bladeren worden met de bloemen gebruikt als stonden bevorderend middel.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘Parizataco of Arbor tristis is een boom die in Malabar groeit. De vruchten worden vergeleken met de lupine of ook met een hart en bevatten elk een zaad groot als het zaad van Carobe en ook als een hart, het is wit, teer en wat bitter en in een groenachtig velletje gewonden.

Deze boom heet in Indien parizataco, mogli, singadi en pul, in Arabië guart, in Turkije en Perzië gul, andere noemen hem Arbor tristis in het Latijn, dat is droevige boom, in het Italiaans arbor malluconico omdat deze boom op de dag zijn bloemen verliest en met al zijn bladeren heel dor en verflenst schijnt te wezen en blijft zo tot de avond toe wanneer hij wederom begint te verkwikken. De bloemen zijn bitterachtig van smaak en worden goed geacht om het hart te versterken (waartoe het zaad ook nuttig is) en er wordt ook een water van gedistilleerd dat Aqua de Mogli (met Bassia latifolia) heet en goed is om de zere ogen mee te bestrijken. De steeltjes van de bloemen dienen om de spijzen geel te verven.

Pyrard noemt deze boom ook arbre triste in het Frans. Het zaad, voegt hij er bij, wordt bij de stamppot gedaan. Men zou het Hesperis Indica en Solfugium mogen noemen.’

Boom van droefheid, in Duits Trauerbaum, Engelse night scented tree of sadness, Indian mourner, sad tree, sorrowful-tree.

(b) Nyctanthes, Grieks nyctos: betekent nacht en anthos: een bloem, de bloe­men openen ‘s nachts, een nachtbloem. Zijn Sanskrietnamen zijn atzuha: uitzonderlijk weemoedig en nilika: donker of glimmend. In de Indische mythe is deze droeve boom dezelfde rol toegedacht als aan Daphne van de Helleense mythen. Parijat. (ook Paarijat or Paarijaata)

Sage.

De oorzaak van deze naam is gelijk de Indianen deze fabel daarvan vertellen, als dat een edelman, genaamd Parisatico, had een schone dochter op wie de zon verlief werd; in somma hij kreeg zijn wil van haar en daarna verliefde de zon op een ander en verliet deze dochter waarom zij zich uit wanhoop zelf ombracht en werd naar de manier van 't land tot as verbrand waar deze boom kwam en heeft daarom behouden de naam van parisatico; en zeggen dat daarom de bloesemen of bloemen door haat en nijd die zij tot de zon mocht hebben niet anders komen dan ‘s nachts en daarom des daags van droefheid als zij de zon ziet afvallen.

Parijat verschijnt in verschillende Hindoe mythes. In een verschijnt Parijat als het resultaat van het karnen van de melkachtige oceaan. In een andere mythe wordt Parijat naar de aarde gebracht door Krishna uit de tuin van Indra. In een ander verhaal komt Krishna ook voor met zijn 2 vrouwen, Satyabhama en Rukmini. Satyabhama wil de Parijat uit de hemel in haar tuin hebben, Rukmini ook. Krishna wilde zijn 2 vrouwen tevreden houden en plantte de boom zo dat de bloemen in Rukmini ‘s tuin vielen terwijl de boom in Satyabhama ‘s tuin bleef.

De boom stond in de tuin van Indra, de Heer van de Hemel. Zelfs toen Krishna een tak ervan stal werd dat door hem gezien, weigerde om een vloek over hem uit te spreken omdat hij de incarnatie was van Vishnu. Toch sprak hij een vloek uit over de gestolen tak zodat hij nooit vruchten zou dragen, zelfs als de boom bloeit. Sinds de dag dat de boom geplant is in Barabanki bloeit het, maar kan geen zaad geven. De bladeren worden in Ayurveda medicijnen gebruikt, vooral tegen reuma en jicht.

Planten.

Vermeerderen door zomerstek.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl