Luzula

Uit O. Thome, www.BioLib.de.

Ongeveer 8 soorten van gras- of rus-achtige planten, meerjarige kruiden van wijde verspreiding in gematigde en koude streken, meeste in Europa en Azië.

Sommige worden in de borders gebruikt.

Meestal hebben ze onaanzienlijke groenachtige bloemen, soms wit die in schermachtige trossen staan.

Bladen zijn zacht en meestal harig.

Juncaceae, bloembies familie.

Tegenover de echte biezen of bloembiezen staan de veldbiezen. Zij lijken op grassen met de vlakke lijnvormige spitse bladen waarvan de rand gewoonlijk lang behaard is en vaak webachtig behaard.

De lelieachtige en kleine bloemen vormen echter een gemakkelijk onderscheidingsteken. De bloemtros is weinig vertakt en spreidend

Meerjarig.

Luzula campestris, DC. (van het veld)

Uitlopers aan de wortelstok en een roodbruine teint bij de basis.

Donkergroene bladeren die harig zijn aan de kanten.

De gewone veldbies is een laag plantje van 25cm met een rechte en onvertakte stengel.

Het gewas bloeit al in maart met pluimpjes in de donkerbruine en vrijwel zwarte bloemaartjes. De bloemaartjes zijn met drie of vier bij elkaar gebonden in een trosje.

Heeft een kruipende gewoonte op zandgronden. Groeit het meest op grasachtige plaatsen van het laagland en in het hooggebergte op grasachtige plaatsen.

De zaden bezitten, net als die van knikkend parelgras, een vlezig aanhangsel en worden door de mieren verspreid.

Meerjarige uit Europa, N. Afrika.

Gebruik/Naam.

De zoet smakende bloemknoppen en zaden werden door de kinderen onder de naam hazenbrood gegeten, Duits Feld-Hainsimse, gemeinen Marbel, Hasenbrot, ook Feld-, Himmelbrod of Hungerbrod in Schlesi, Triften Hainsimse, Engels field wood rush, black head grass, chimney sweeps en cuckoo grass, good friday grass, Frans luzule champtre, pelouse sche.

Uit G. Oeder.

Luzula multiflora (Retz.)Lej. (vele bloemen) is een vaste plant die dicht pollen maakt van 20-40cm hoog met weinig of geen korte wortelstokken.

Groene tot roodachtige wortelbladeren zijn 3-6mm breed en afgeplat of hebben een iets ingerolde bladrand, bladrand is getand.

De donkerbruine bloemen vormen 4-8 bolvormige tot langwerpige bloemhoofdjes met elk meer dan tien bloemen in april en mei.

Doosvrucht, zaden hebben een mierenbroodje waardoor ze door mieren verspreid worden.

Groeit vochtige, vrij zure grond in hooilanden, heidevelden in de gematigde streken.

Luzula multiflora subsp. congesta. Luzula multiflora subsp. multiflora.

Naam.

Veelbloemige veldbies. Duits Vielbltige Hainsimse, Engels fen of heath woodrush, Frans luzule multiflore.

Uit G. Oeder.

Luzula luzuloides (Lam.)Dandy & Wilmott (Luzula-achtig) (Luzula nemorosa (Poll.)E.Mey., non Hornem.) (van open plaatsen) is een vaste plant van 30-75cm hoog en vormt kruipende wortelstokken.

Lichtgroene, glimmende wortelbladeren zijn 3-6mm breed en even lang als de stengelbladeren.

Bloeit met witachtige bloemen die met 2-8 bij elkaar zitten aan de tuilvormige bloeiwijze mei en juni.

Vrucht is een doosvrucht met een korte snavel, zaden zijn 1mm lang en hebben een zeer klein mierenbroodje waardoor ze door mieren verspreid worden.

Groeit in loofbossen op vochtige, zure, lemige grond in Midden- en Zuidoost-Europa.

Naam.

Witte veldbies, Duits Weiliche Hainsimse, Engels white wood-rush, oak-forest wood-rush, Frans luzule blanchtre, luzule blanche, luzule des bosquets.

Uit G. Oeder.

Luzula nivea, DC. (sneeuwwit) is de witbloeiende veldbies die wel een ruime halve meter hoog kan worden.

Altijdgroene bladeren die veel webdraden aan de rand bezitten.

Puur witte en grote bloemen staan in dikke trossen in mei/juni.

Uit midden en zuid Europa.

Geschikt voor droogboeketten.

Snowy wood rush, Duitse Schneeweie Hainsimse, Schnee-Hainsimse, Schneemarbel.

Uit C. Lindman.

=Luzula pilosa, Willd. (behaard) is een 30cm hoog.

Bladen zijn lancetvormig, harig en geribbeld.

Dit is een kleine vorm en wordt onderscheiden door de donkerbruine bloemen, die alleen staan aan de bloemstengel, in plaats van in kleine bundels.

De veldbies groeit op de meer drogere gronden van Europa en Azië.

Naam, etymologie.

Luzula is een woord dat afgeleid is van het Italiaanse luciola, omdat uit het merg van de plant lusigno ofwel kaarsenpitten gemaakt werden. Luzula is net als lucciola verwant met lux: licht

Het harige hoofd van de veldbies geeft bij het bleke maanlicht het elegante Italiaans idee weer van hun Lucciole of gloeiworm. Soms wordt die gloeiworm als luzziole geschreven, een Provençaalse verbastering. Mogelijk ook naar de gloeiworm omdat de bloemhoofden sprenkelen als het bezet is met dauwdruppels.

In het Engels staat Luzula bekend als glow worm grass.

Bauhin noemde het Gramen Luzulae of glimwormgras. Luzula, Frans luzule.

Engelse hairy woodrush en onze ruige veldbies, Duitse Behaarte Hainsimse, Haar-Hainsimse.

De veldbies heet in Duits Haar-Marbel, Hainsimse en Buschgras, in Engels marbel.

De volgende Duitse en Engelse namen verwijzen naar zijn gebruik: Schlotfeger, Schorsteinfeger, sweeps en chimney-sweeps en wood rush.

Gebruik.

De veldbies werd gebruikt als schapenvoer omdat het zich in het voorjaar al vroeg ontwikkelt. De pluimen worden in droogboeketten gebruikt. De wortel werd in Lapland wel tegen steen klachten gebruikt.

uit J. Kops, www.BioLib.de.

Luzula sylvatica, Gaud. (van het bos) De lange en platte bladeren van deze en andere soorten, die de Gramen Luzulae van de ouden vormen, lijken in het algemeen meer op grassen dan russen. De bladeren zijn breed toegespitst, glimmend en gemarkeerd met lijnen en aan de randen wat haren

Het is een dichte zodenvormende plant.

de stengel is een 30-50cm lang.

Eindelingse grote bloeiwijze die sterk vertakt is. Op het eind van de stengel komt in mei, /juni een losse tros van bruinachtige bloemen, gevarieerd met gele meeldraden.

Meerjarig.

Komt voor in loofbossen van Europa en Azië.

Naam.

Grote veldbies, Engels great hairy wood rush of shadow grass, Duits grosse Marbel, Waldgras, Wald-Hainsimse, Groe Hainsimse.

Planten.

Ze kunnen meestal tegen schaduw en vochtige grond.

Vermeerderen door scheuren in het voorjaar of zaaien bij 20 graden.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl