Heliopsis

Uit Redoute.

13 soorten zijn bekend waarvan er maar 1 als winterharde plant gekweekt kan worden.

Allen zijn inlands in Amerika, van Z. Canada tot Bolivia.

Kruidachtige planten die vele gele bloemen in de herfst dragen.

Stengel zijn opgaand en losjes vertakt. De bloemhoofden zijn geel en staan in losse trossen.

Bladen tegenoverstaand en gesteeld, 3 ribbig, ovaal tot lancetvormig en spaarzaam getand.

Asteraceae, Helianthus klasse.

=Heliopsis helianthoides, (L.) Sweet. (zonnebloemachtig) zonneoog.

In de oudere literatuur worden er meestal twee soorten onderscheiden. Onderzoek toont aan dat de vele populaties geleidelijk aan in elkaar overgaan. Heliopsis helianthoides komt in het oosten van Amerika voor en Heliopsis helianthoides subspecie scabra (ruw) in de zuidelijke Great Plains.

Als een derde ondersoort zou men Heliopsis helianthoides ssp. occidentalis (westers) kunnen aanwijzen die uit de noordelijke Great Plains stamt en tot Canada doorgaat.

Wordt 100-150cm hoog. Door die hoogte is het verstandig de stengels op te binden.

Het zijn overblijvende planten met een min of meer verhoute stengelvoet waaruit tal van stevige en geelbruine wortels ontspringen.

Opstaande stengels zijn bovenaan meestal vertakt.

De tegenover elkaar staande dunne bladeren zijn gesteeld, eivormig tot lancetvormig, spits en gezaagd met wigvormige voet.

Op het eind van de stengel en zijtakken verschijnt een hoofdje van 4-7cm in doorsnede met donkergele straalbloemen van 2-3cm lang en ca. 1cm breed met 2-3tandige top en gele schijfbloempjes, omwindselblaadjes zijn lang lancetvormig en spits, gewimperd, de buitenste met omgebogen rand in juli/september.

Heliopsis helianthoides (L) Sweet var. scabra (Dunal) Fern. (ruw of ruig) Heliopsis scabra, Dunal. Tamelijk dikke bladeren zijn gesteeld en eivormig tot breed lancetvormig, spitst en gezaagd met wigvormige voet, aan beide kanten ruw behaard.

Opstaande en ruw behaarde stengels die meestal niet vertakt zijn.

Bloemhoofdjes met 2-2.5cm lange donkergele straalbloemen, omwindselbladeren zijn langwerpig en spits, behaard in juli/september.

Lijkt op voorgaande maar is ruw behaard komt uit Brits Columbia tot New York en Arkansas wordt 75-100cm hoog. Is beschreven in 1818.

Var. ligulosa (lintbloempjes) verschilt door de meer of minder gevulde hoofdjes. Gewonnen door Fr. Gerbeaux, kweker te Nancy, Frankrijk.

Hiertoe behoren de vormen;

‘Excels.’ van 100cm met grote half gevulde hoofdjes met 4-5 rijen chroom/gele en aan de top gefranjerde lintbloemen.

‘Imbricata.’ van 80cm met gevulde hoofdjes met naar binnen gebogen, donkergele lintbloemen

‘Incomparabilis.’ van 100cm met zeer grote hoofdjes van 7.5cm in diameter met oranje/gele omgebogen lintbloemen.

‘Spectabilis’ van 100cm met gevulde bloemhoofdjes met spitse, chroom/gele lintbloemen

‘Zinniaeflora,’ van 80cm met gevulde bloemhoofdjes die veel lijken op die van de gevulde Zinnia ‘s, heldergele lintbloempjes. Deze vijf zijn gewonnen door V. Lemoine, kweker te Nancy, Frankrijk.

Veel oudere cv’s zijn gewonnen door Lemoine te Nancy, waarvan ‘Patula,’ en ‘Incomparabilis’ nog steeds in cultuur zijn. De nieuwere cv’s zijn vrijwel allen in Duitsland gewonnen, vooral door K. Foerster uit Bornim en P. Gotz uit Heidenheim.

De bloei is vrijwel gelijk, eind juni en duurt over de maand juli.

Bloeitijd.

De enkelbloemige, ‘Orion Karat,’, ‘Mars,’ ‘ Ԛinnia’, en’Incomparabilis,’ zijn al begin juli volop in bloei. Die met dichter gevulde hoofdjes alsmede de hogere’Goldball.’. ‘Goldranunkel’, ‘Goldgrunherz,’ ‘Sonnenschild. ‘Lohfelden’, ‘Gigantea’, ‘Jupiter,’ komen pas omstreeks half juli. Halfweg augustus beginnen pas de uitgebloeide hoofdjes de plant te overheersen maar bloemen zien we tot in oktober.

Indeling in gevuldheid.

De wilde had maar 1 rij straalbloemen. Bij veredeling is geprobeerd vermeerdering van dit aantal te krijgen. Zolang het aantal rijen niet meer dan 5-6 bedraagt spreken we van halfgevulde, semipleni. Hier is de schijf nog goed zichtbaar. Minder wordt dit als de rijen toenemen, dan noemen we ze dicht gevuld. Hier staan de buitenste min of meer gekromd en worden naar binnen toe steeds rechter maar ook korter, min of meer dakpansgewijs ofwel Imbricati.

Vormen.

De kleur ligt overal in de buurt van goudgeel. De enigste uitzondering hierop is ‘Goldgefieder,’ die aanvankelijk oranjegeel is,’Goldball’, en ‘Goldgrunherz’ zijn meer boterbloemgeel. Van de laatste is het hart groengeel en gevuld. Een 1m hoge planten.

‘Goldranunkel’, is ook 1m hoog. Geeft gouden, 5-7rijen bloemen, grover gezaagd blad dan de anderen dat bij droogte soms omhoog krult, bloeit als een van de laatste.

‘Hohlspiegel,’ is een meter hoog. Geeft een bloem met 3-5rijen.

‘Jupiter;’ wordt 150cm hoog. Bloeit met meestal 2 rijen. Dit is een van de hoogste vormen met de grootste hoofdjes.

‘Karat’, is 1m hoog. Bloemen zijn er met 1-2 rijen.

‘Lohfelden,’ wordt 120 hoog. De bloemen verschijnen in 2, soms 3 rijen.

‘Mars’ van 120cm heeft 2-4 rijen.

‘Patula’ is een meter. De oranje gele bloemen verschijnen in 3-4 rijen.

‘Sonnenschild,’ of ‘Goldgefieder,’ wordt maar 90cm, maar wel met 5-7 rijen bloemblaadjes.

‘Wustenkonig,’ of ‘Desert King,’ haalt een kleine meter. Bloeit met 4-6rijen.

Naam, etymologie.

Heliopsis, in Grieks betekent helios: de zon, en opsis: gelijkend, zo hebben we een bloem als de zon, dit naar de vele gouden bloemen.

Zonneoog, Duitse Sonnenauge, Engelse orange sunflower of ox eye, Frans heliopside.

Planten.

Ze groeien gemakkelijk in elke goede grond op zonnige en niet te droge plaatsen

Een combinatie met Monarda, Helenium, Aster, Chrysanthemum, Phlox, Artemisia lactiflora, Salvia nemerosa, Erigeron, Echinops en grassen geeft een fleurige noot in de herfstborder.

Ze houden van zon en vochthoudende grond.

Vermenigvuldigen door scheuren in april of augustus/september.

Stekken in mei/juni zonder groeistof.

Zaaien bij 20 graden, tuinvormen komen niet zuiver uit zaad terug.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/