Clinopodium

Clinopodium komt met een 10 soorten voor in N. Afrika, Azië en Z. W. Europa.

Een of meerjarige kruiden met kruipende rizomen.

De gesteelde bladeren zijn getand en tegenoverstaand.

Bloemen staan in trossen met 2-12 kort gesteelde, witte, roze of purperen bloemen.

Uit L. Watson.

= Clinopodium calamintha, Stace. (Grieks kalos, goed of mooi en munt, lijkt op munt met grote bloemen) (Satureja calamintha, Scheele.) (Calamintha nepeta) De stompe bladen zijn breed eivormig en gesteeld, groen aan beide kanten en rond gezaagd aan de randen.

Opgaand en bossig.

De stengels en bladen zijn licht grijsachtig groen en donzig.

Roze bloemen komen juli en augustus.

Groeit op droge plaatsen.

Meerjarig.

Een frisse en naar munt geurende plant, uit midden en Z. Europa.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) ‘Dit gewas heeft zijn naam in het Grieks Calaminthe gekregen al of men zei mooie, fraaie en nuttige munt. De Latijnen geven het dezelfde naam, te weten Calamintha. Apuleius heeft het ook Menthastrum genoemd, maar ten onrechte en verwart de namen van deze kruiden onder elkaar. Deze soort van Calaminthe noemen we berg Calament, in het Latijn Calamintha montana en ze is bij de apothekers bekend met de naam van Calamenthum of ook Calamentum montanum, in het Frans calament.’

Kleine bergsteentijm, verwant aan tijm en groeit op rotsen, Engels lesser calamint, Duitse Kleinbltige Bergminze Bergminze of Basilienquendel, zie tijm, Franse calament nepeta Italiaans calaminta, Duitse Kolme van calemanetun, Kalamint of Calaminthe, van midden-Latijn calamentum, dat van Latijn calaminthe en dit vervolgens van Grieks kalaminthe, kalos: mooi en minthe: munt, goed om slangen te verdrijven, Engelse calamint.

Gebruik.

Een thee van de bladeren is goed tegen verkoudheid en andere ziektes. Een siroop, calamint balm of mountain mint genoemd, wordt gebruikt bij verkoudheden.

Op vlees gedaan blijft zorgt er voor dat dit lang goed blijft en verwijdert alle onplezierige geuren.

Het werd vroeger zo gebruikt. (164, 311, 309) ‘Tegen verstopte maandstonden, geelzucht, buikpijn, benauwdheid, verstopping van de lever en die zich van binnen bezeerd hebben: Laat van het afkooksel van dit kruid dat met water of wijn klaar gemaakt is drinken en als het ingenomen is moet het zweten verwekt worden. Galenus, Matthiolus.

Berg calament in water of wijn gekookt en gedronken lost de plas, verwekt de maandstonden van de vrouwen en jaagt af zowel de levende als de dode vruchten, hetzelfde doet ze ook met een pessarium van onder gesteld of van buiten opgelegd. En al is het zaak dat het zeer krachtig is om de maandstonden te verwekken, nochtans doet het dat met zoծ geweld dat de vrouwen dat niet behoren te gebruiken als ze twijfelen of ze in verwachting zijn.

In dezelfde manier gedronken is goed voor diegene die gevallen, gesmeten, gescheurd of geborsten zijn om dat gestolde bloed te laten scheiden en ook diegene die kort van adem zijn en verstopping op de borst hebben, als Galenus betuigt, en ook diegene die pijn en weedom in de buik hebben en helpt de cholera, dat is het steeds galachtig braken gemengd met een vloed van onder, als Dioscorides zegt.

Plinius zegt dat hetzelfde sap in de neusgaten gedaan, dat is met de neus omhoog liggende ingedruppeld, het overvloedig bloeden stelpen kan.

Dit kruid dikwijls gebruikt en gegeten is zeer goed voor de melaatse mensen indien ze daarop wei van zoete melk drinken, zegt Dioscorides. Dan Apuleius schrijft ook dat de bladeren dikwijls gegeten de melaatse zonder twijfel genezen kunnen.’

Uit www.sunlandherbs-com

Clinopodium douglasii Kuntze (David Douglas, 1798-1834, Engelse plantenverzamelaar )is een spreidend meerjarig aromatisch kruid uit westelijk en noordwest Amerika.

Zijn gewone naam in Engels en Spaans, yerba buena, is een verbastering van Spaans hierba buena; goed kruid en is gegeven door de eerste Katholieke priesters van Alta California. Toen ze in 1776 de Mission San Francisco de Ass (‘Mission Doloresө’, stichtten aan de oostkant van San Francisco schiereiland was de plant daar zo overvloedig dat het zijn naam aan die streek gaf wat later San Francisco zou worden. In 1850 werd de plaats naar de patroonheilige van de missiepaters genoemd, nog rijden er dagelijks duizenden mensen door de tunnel op Yerba Buena Island. De naam wordt ook aan andere muntsoorten gegeven.

http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=flora_nl_v2&id=1766

Clinopodium grandiflora (L.) Stace, (grote bloemen) (Satureja grandiflora, Scheele.) Gesteelde bladeren zijn eivormig en 4-8cm lang, 2-5cm breed, gezaagd/getand en zwak behaard.

Onderaardse uitlopers en opstijgende stengels.

De purper/roze bloemen staan met 3-6 bijeen in de oksels van de bovenste bladeren en zijn 2-3.5cm lang met buisvormige kelk die 2liipig is en 11nervig met bewimperde slippen in juli/augustus.

Uit de Alpen, Balkan, Kaukasus en Klein Azië, wordt 25-50cm hoog.

Grosbslutige Bergminze, grote steentijm.

Wordt ook wel Calamintha grandiflora genoemd, zie daar.

Uit; http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=flora_nl_v2&id=1768

Clinopodium menthifolium (met blad als munt, Mentha)

Recht opstaande stengels zijn behaard.

Donker groene eironde en grof getande bladeren zijn 2-7cm lang.

Geeft een muntgeur.

Overblijvende plant met wortelstokken van 50-80cm hoog.

Bloeit in augustus-september in aren met roze tot lila bloemen die naar een kant staan.

Bergsteentijm, wood calamint, Wald Bergminze, calament des bois.

Komt uit midden Europa tot zuidwest Azië.

Clinopodium vulgare, L. (vulgair of gewoon) (Satureja vulgaris, Frisch) (gewoon, (Clinopodium clinopodium, Spenn.) (bedvoet)

Bladen zijn eivormig en licht getand en sterk behaard.

De vele bloemkransen zijn ongelijk in juli en augustus met rood purperen bloemen, groter dan Origanum vulgare.

Meerjarige, wordt 50cm, hoog en verwarrende, harige en niet zo mooie plant.

Groeit op droge gronden van Eurazië.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘Vele kruidbeschrijvers van deze tijden noemen dit gewas gewoonlijk Marum, dan het is geenszins het Marum van de ouders, maar het echte Clinopodium daar Dioscorides van spreekt want hij schrijft dat Clinopodium een klein heestertje is struikachtig en rond vier en dertig cm hoog dat in steenachtige grond groeit en bladeren voortbrengt die op tijm of Serpyllum lijken en bloemen die apart van elkaar staan zoals die van de Malrove en lijken niet slecht op de voeten van de bedden of bedsteden. Met welke beschrijving dit welriekende kruid daar we nu van handelen zeer goed overeen komt en de bloemen zijn ook op zoծ manier geschikt in werveltjes of ringetjes dat sommige er van rondom de steel groeien zoals die van de malrove en sommige andere die op de top verzameld staan en als een rond voetje of geknopt hoofdje van een sponde of bedstede schijnen uit te puilen. Voorts wordt Clinopodium van sommige ook Cleonicum, Ocimodes en Zopyron in het Grieks genoemd en in het Latijn Lectipes.’

Clinopodium, Grieks kline: bed, podion: voetje, de bloemvorm lijkt op de knop van een bedvoet versiering. Borstelkrans, Duitse die Wirbeldost, Borstenkolme, Bettfuschen.

Franse le clinopede, Italiaans clinopodio.

(b) Franse pied de lit, zie Taraxacum.

Engels hedge calamint, horse thyme, basil weed, wild-, field, wild of stone basil en unprofitable basil, Duits Borstige Bergminze, Wild Basilien bij Fuchs en klein Wohlgemut bij Bock. Spaanse albahaca silvestre, Russisch bloschinza.

Gebruik.

Zo was het gebruik vroeger. (141, Dodonaeus) ‘Dioscorides schrijft dat dit kruid Clinopodium ingenomen wordt of het afkooksel er van gedronken tegen de beten van alle vergiftige dieren, tegen de breuken, inwendige scheuringen of kwetsingen en die enig lid vertrokken, gekrompen of gespannen hebben en ook zeer nuttig is diegenen die de druppelplas hebben of hun water niet veel kunnen maken.

Hetzelfde kruid is ook goed om de dode vrucht of de nageboorte af te drijven en de maandstonden te verwekken als het ettelijke dagen achter elkaar gedronken wordt.

Een soort van een klysma waarbij een popje in de baarmoeder gedaan wordt van gestampte steentijm dat met wijn gemengd is doodt en verdrijft de vrucht in het lichaam want het heeft een besnijdende kracht vanuit zijn hitte en dat vanwege zijn subtiele en bitterheid.

In het huis gerookt verjaagt het de venijnige beesten van het huis.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl