Zephyranthes

Uit Nurnberg 1786.

Het geslacht bestaat uit een 70 soorten die meestal voorkomen rond en in Peru, Texas en Mexico. Het geslacht beschikt over een aantal kenmerkende eigenschappen.

De bollen zijn tot 3cm dik en rond tot eivormig met een meer of minder smalle top en een bruine tot zwarte huid.

De bladeren zijn smal en grasachtig en kunnen tot 35cm lang en tot 1 cm breed worden.

De westenwindbloem heeft gerokte bollen die een bloemstengel met maar 1 bloem leveren. Soms geeft 1 bol verscheidene bloemstengels per jaar. De verticale bloeistengels van maximaal 25 cm lengte dragen meestal slechts 1 verticaal omhoog gerichte bloem.

De bloemen zijn trechtervormig en kunnen tot 10cm lang worden. Bij volle bloei is de totale kelk zo’n 8cm breed. Elk bloem bestaat uit zes bloembladeren die in kransen van elk drie op de bloemsteel staan. Alle planten van een soort bloeien gelijktijdig en een dag of wat achtereen, de verschillende soorten bloeien echter niet op dezelfde dag.

Door de massale bloei en door hun groeiwijze voldoen ze goed als afzetting tussen perken of als groepjes in het gras.

De meeste zijn niet geheel winterhard. Wel weer geschikt voor kamercultuur.

Opvallend aan dit toch weinig bekende gewas is de grote verscheidenheid in kleur.

Amaryllidaceae, Amaryllisfamilie, Amaryllis klasse.

==Zephyranthes atamasca, Herb. (Alqonquin naam attamusco) (Amaryllis atamasco L.) Groeit in moerasachtige bossen en kustprairies.

Nadat de brede grasachtige bladeren vroeg in de winter gekomen zijn volgen de wit crème bloemen in maart-april.

Het gewas was hier al voor 1629 en met Zephyranthes candida, Herb. uit 1822, groeien langs het La Plata gebergte in zuidoost N. Amerika.

Atamasco lily, rain lily of Easter lily.

Naam, etymologie.

Zephyranthes is een naam die afgeleid is van het Griekse zephyr: de westenwind, en anthos: een bloem. Een uit het westen komende, bloeiende plant. Duitse Windblume.

Deze bloem van de westenwind heeft zijn naam gekregen in het gebied van herkomst, de Caraïben dat vroeger West-Indië genoemd werd.

Verder komt de naam Zephyrlelie voor, de Duitse Zephirblume en Engelse zephyr flower al wekt die de verkeerde indruk dat het om een verwant van de lelie zou gaan, het is een Amaryllisachtige. (synoniem Atamosco) Engelse swamp lily, fairy lily, rainflower en rain lily.

La Plata dankt zijn naam aan deze plant, de Spanjaarden noemden dit gebergte la plata omdat de hele omgeving van de Zephyr planten, zilverachtig (plata) schemerde. Symbool voor belofte.

Uit E. Bury Zephyranthes tubispatha en candida.

=Zephyranthes candida, Herb. (wit)

Wortelstandige bladeren zijn lijnvormig en zeer dik, bijna bolrond en 15-40cm lang, 2-5mm breed, donker groen.

Opstaande bloemstengels eindigen in 1 bloem.

Schutblad is bijna 3cm lang en tot op de helft gespleten, bloemsteeltjes zijn veel korter dan het schutblad.

Trechtervormige bloemen zijn 3.5-4.5cm lang met 8-16mm brede, witte en aan de top soms paars gekleurde slippen, meeldraden zijn hoogstens half zo lang als het bloemdek, stijl is ongeveer even lang als de meeldraden in augustus/september.

Uit Peru, Argentinië, wordt 20-30cm hoog.

Naam.

Witte westenwindbloem, Franse amaryllus blanche, Engelse Peruvian swamp lily, white zephyr flower, white rain lily, fairy lily, august rain lily, autumn zephyr lily.

Uit Rousselon.

Zephyranthes carinata, Herb. (kielvormig, de omwindselbladen) (Zephyranthes grandiflora Herb) (grote bloemen) (Amaryllis carinata) met grote (10 cm.), helder roze bloemen.

Groene lijnvormige bladeren.

Groeit in vochtige weiden.

Een meerjarige uit centraal Amerika en Mexico.

Rain lily, naar hun gewoonte om gauw te bloeien na hevige regenval, rosepink zephyrlily, rosepink rain lily of pink rain lily.

Uit hortuscamden.com

Zephyranthes robustus Herb (groot, robuust, bloeit een lange tijd) (=Habranthus robustus) dit is een van de best bloeiende vormen, bloeit vanaf de late zomer en begin van de herfst.

Diep groene glanzende bladeren van 3mm breed.

Bloemen in opgaande trossen zijn helder roze. Ze groeien het best in volle zon, rotstuinen en vragen een vochtige grond.

Vermeerderen door het delen van de rhyzomen, ook bijbollen.

Uit N. Amerika.

Pink fairy lily, pink rain lily, pink zephyr lily, Colombiaanse mini-amaryllis.

Subklassen.

De groep wordt wel verdeeld in subklassen. Ook kan het verdeeld worden in 3 groepen met als basis de kleur van de bloemen.

1. In wit is het geslacht vertegenwoordigd door Zephyranthes candida, Herb. (wit wordend) (synoniem Amaryllis candida) Deze witte herfstbloeier is afkomstig uit Argentinië. Dit gewas is winterhard. De lengte van de bloemsteel is ca. 10cm.

2. Zephyranthes carinata (Zephyranthes grandiflora, Herb. (gekield) uit Guatemala, Cuba en Mexico arriveerde hier in 1824. De 10cm lange bloemstengels dragen een roze bloem in juni. Ook deze soort is goed winterhard. Keelde zephyr flower.

3. De gele Zephyranthes aurea, Baker. (goudkleurig) en Zephyranthes citrina. Baker. (citroengeel) uit Guyana werden geïmporteerd in 1880. Hiervan zijn de bladranden enigszins omgekruld. De 8-10cm lange bloemstengels dragen een kleine en goudgele bloem laat in de zomer.

4. Zephyranthes rosea, Lindl. (roze) (Zephyranthes grandiflora) uit Brits Guyana, Cuba was hier in 1823. De zeer kleine en roze bloemen staan op bloemstelen van 12-15cm, rosy flowered zephyr flower.

5. Zephyranthes x ajax, (Ajax, mythologisch figuur) is een hybride van Zephyranthes candida x Zephyranthes citrina. Op de 10cm lange bloemsteel staat een primulagele bloem met een groene basis.

Er komen ook meerkleurige soorten voor zoals Zephyranthes verecunda. (bescheiden, ingetogen) Die is van binnen wit en aan de buitenkant roze tot rood.

Uit E. Bury.

=Zephyranthes rosea, Lindl. (roze) Het meest zie je het chocoladebloempje dat uit Cuba of Havana hier in 1823 aankwam, met roze naar chocolade geurende bloemen. Een herfstbloeier. Deze, met op krokus gelijkende bloemen, blijft ook in de winter groen en is redelijk winterhard. Cuban zephyrlily.

Bloemvorming.

Van verschillende bolgewassen uit de tropen is bekend, dat ze door het ontbreken van seizoenen, pas een bloemknop aanleggen nadat zich een aantal bladeren heeft ontwikkeld. Dat geldt onder andere voor Hippeastrum, maar ook voor Z. rosea. Daarom kunnen er in bloeibare maten van 2-3 cm doorsnede meerdere bloemknoppen aanwezig zijn. Onder gunstige omstandigheden duurt de aanleg van een bloemknop zo’n 30 dagen. Zodra die een lengte van 3cm heeft bereikt gaat de knop over in een soort rusttoestand, het in bloei komen van een knop gebeurt nadat de temperatuur wat gedaald is en er veel water is gegeven. Dat dient overigens wel tegelijkertijd plaats te vinden. Alleen de temperatuur verlagen of alleen water geven, geeft geen bloei. In zijn natuurlijke omgeving zorgen wisselingen van vochtigheid en temperatuur er voor dat de bollen in een tijdsbestek van vijf tot zeven dagen in volle bloei staan.

Kamercultuur.

Voor gebruik van de soort Z. rosea in huis geldt de volgende cultuurbeschrijving: In de late herfst kunnen bollen in schalen of pannen worden geplant maar zo, dat de neuzen nog net boven de grond uitsteken. Overwintering volgt op een koele en lichte standplaats, waarbij weinig water nodig is. Dit om verrotting te voorkomen. In het voorjaar kan de watergift toenemen, waarna de groeiperiode van blad en bloemknoppen begint. In de zomer volgt dan de bloei. De bollen zijn over te houden door na de bloei de watergift langzaam maar zeker te laten dalen, waarna de bol weer in rusttoestand komt. Vermeerderen door zaaien en broedbolletjes.

Planten.

Voor gebruik in de tuin is de westenwindbloem beperkt geschikt. Slechts hier en daar vermelden groenschrijvers deze gebruiksmogelijkheid. Je plant de bolletjes in mei tot juli. Je zet ze ongeveer 5cm diep en 5cm uiteen op een vochtige, warme plaats. Dan volgt de bloei in de zomer, meer richting najaar. Z. candida en de cv Ajax kunnen zelfs, mits goed toegedekt, op dezelfde plaats blijven staan. De anderen rooi je in het najaar en bewaar je de bollen droog en warm tot de planttijd.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl