Metrosideros
Over Metrosideros
IJzerhout, vorm, kruiden, soorten, geschiedenis, historie, naamgeving, etymologie, afkomst, gebruik, vermeerderen, planten, teelt,
uit Lindley.
Een geslacht van bomen en struiken, soms zijn ze klimmend.
Ze worden gekweekt vanwege de opvallende trossen van rode of witte meeldraden.
50 soorten komen voor in N. Zeeland en Pacific eilanden. New Caledonië heeft er 21, Nieuw Zeeland 12, Hawaï met 5 en Papua 4 soorten.
Nauw verwant aan Callistemon, hier staan de bloemen in aren en in Metrosideros en 2-3 maal vertakte trossen.
Myrtaceae, mirtefamilie.
Subgenus Metrosideros.
=Metrosideros vera, Roxb. (de echte) (=Xanthostemon verus Wilson) Rode bloemen in juni.
Dit zijn behoorlijk grote bomen met een stamdoorsnede van verscheidene meters, soms 6m in doorsnee en 30m hoog.
Ze beginnen hun leven gewoonlijk, niet altijd, als epifyt in de hogere takken van een andere bosboom en sturen van daaruit luchtwortels naar de grond, die verhouten en vormen een stam na de dood van de gastheer.
Aardvormen worden ook gezien maar die bezitten geen stam en blijven struikachtig.
Het ijzerhout is de rata uit Nieuw-Zeeland. Is beschreven in 1845.
Naam, etymologie.
Metrosideros is een samengesteld woord dat afgeleid is van Grieks metra: hard, en sideros: ijzer, een verwijzing naar de hardheid van het hout. IJzerhout, Engels iron tree.
IJzerhout, Engels northern rātā. Nordinsel-Eisenholz.
(164) ‘IJzerboom is van Julius Scaliger Metrosideros genoemd en is een boom die in groot Java groeit, zo men zegt, van stand klein, maar zulk hard merg in zijn hout heeft van onder tot boven toe dat men het voor ijzer houden en gebruiken zou mogen. De inwoners van dat eiland geloven dat diegene die een stuk van dit ijzerhout bij zich dragen met geen ijzer gekwetst kunnen worden.’ Niccole di Conti zegt dat men, in zijn reis naar Indië, in ‘t midden van de boom een ijzeren roedje vindt, zeer fijn en zolang als de stam, wie er een stukje van bij zich draagt kan niet door ijzer gekwetst worden, ook steken vele het onder de huid.’ Deze beschrijving slaat misschien op de echte ijzerboom die reeds door Julius Scaliger Metrosideros genoemd werd. Dit geloof vindt zijn verklaring in de signatuurleer.
Gebruik.
Het ijzerhout wordt voor allerhande artikelen gebruikt. Wordt de boom omgehakt, moet die ook gelijk verwerkt worden want na enige tijd is het hout zo hard dat het niet meer te verwerken is, een bijl sla je op het hout kapot.
Uit Curtis botanical magazine.
=Metrosideros excelsa (verheven, naar voren strevend) is een tot 20 meter hoge boom met een brede kroon met kromme kronkelige twijgen die vaak struikvormig wordt gehouden. Tegenoverstaande bladeren die van onderen net zoals de twijgen en de kelken dicht grijswit behaard zijn, elliptisch, tot 10 cm lang, donkergroen, leerachtig en aan het uiteinde afgerond.
Bloemen groeien in dichte kluwens. Ze hebben vijf wollig behaarde kelkbladen en vijf, zeer kleine kroonbladeren en vele karmijnrode, tot 4 cm lange meeldraden met gele helmknoppen.
Uit N. Zeeland.
Pōhutukawa is een naam uit de taal van de Maori's. New Zealand Christmas tree, staat dan in bloei, fire tree, Duits Eisenholzbaum, Sudinsel-Eisenholz. Met de Pohutukawa worden in de Mythologie van de Maori talrijke legendes verbonden. Zo is een oude Pohutukawa aan Cape Reinga daar de ingang voor de geest van de doden op weg naar hun toekomstige woonplaats Hawaiki.
Uit J. Hooker.
=Metrosideros robusta, A. Cunn. (robuust) (Callistemon lanceolatus) (lancetvormig) Noordelijke rata komt uit Nieuw Zeeland.
Subgenus Mearnsia.
Uit www.newzealandantiqueprints.co.nz
Metrosideros scandens, Soland. (klimmend) (Metrosideros buxifolia) (Met blad als Buxus) Witte bloemen in augustus.
Ook deze kan in kiemstadium wel groeien als een epifyt. Het plantje stuurt dan luchtwortels naar beneden waar het op kan staan na de dood van zijn gastheer, zodat het binnenste een holle ruimte vormt. Komt uit Nieuw Guinea.
Het is de aka uit N. Zeeland.
Aka tree of lignum vitae of New Zealand.
Metrosideros thomasii. Struik, hier van een meter, boom van 5m hoog en breed met conische kroon.
Glanzende ovale tegenoverstaande zilvergroene en wintergroen bladeren.
Vuurrode pluimen in voorjaar en zomer
New Zealand Christmas bush.
Uit Nieuw Zeeland.
Planten.
Stekken in juli/augustus met 1% ibz of zaaien bij 20 graden.
Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/