Salicornia

Uit O. Thome, www.BioLib.de.

Dit is een groep van ongeveer 60 wijd verspreide soorten van bladloze succulente zeekruiden, één- of meerjarige zout tolerante planten.

Dertig cm grote planten met een geknoopte horizontale stengel en opgaande vertakkingen.

De bladeren zijn klein en schaalachtig zodat ze bijna bladloos lijken te schijnen. Vele soorten zijn groen, maar worden in de herfst rood.

Ze groeien met andere Chenopodiaceae in grote hoeveelheden langs de kusten van de M. Zee, Europa en Amerika.

Vroeger werden ze gebruikt om er zeep en glas uit te bereiden. De as van zulke soorten was in de handel bekend als barilla.

Chenopodiaceae, ganzenvoetfamilie, nu Salicornioideae.

Salicornia europaea, L. (uit Europa) (Salicornia brachystachya) (korte aar) zeekraal of kortarige zeekraal, is een eenjarig kruid dat langs de kusten en zoutbronnen groeit.

Het is een plant zonder bladeren, de stengels zijn vertakt op de manier van een kandelaar met in het midden de hoogste kaars.

Onaanzienlijke groene bloemen komen in augustus/september.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘De overzetter van de Arabische boeken noemt alle deze kruiden met een algemene naam Kali en Alkali.

De as van deze kruiden is van Mattheus Sylvaticus Soda genoemd, maar men noemt die meest Sal Alkali, andere zeggen dat het Alumen Catinum is. Sommige andere stellen dit verschil tussen Sal Alkali en Alumen Catinum dat Alumen Catinum de as zelf is, maar het zout dat van die as gemaakt is Sal Alkali zou wezen.

Met deze as worden de klein gestampte of gestampte stenen ontdaan en opgelost die daarna gesmolten worden en voor stof dienen om de glazen vaten of kroezen te maken, welke as als ze in de oven heet is en gesmolten is week of zacht geworden is geeft van haar een vettigheid die er bovenop drijft of vlot en als die koud geworden is hard wordt als een steen, maar nochtans breekbaar en licht om te vermorzelen is. Men noemt het gewoonlijk Axungia vitri, in Nederland glas smout, in Hoogduitsland Gelasen smaltz, in Frankrijk suin de voirre, in Italië fiore de cristallo, dat is bloem van kristal en daarna noemen ze het in Latijn Flos Crystalli. De derde soort noemen we Salicornia en met die naam is ze bij alle nieuwe kruidbeschrijvers bekend en deze is ook voor een soort van Kali te houden al is het zaak dat ze minder onderzocht is om te gebruiken, van sommige wordt ze Kali articulatum genoemd, dat is Kali met knopen of met leden verdeeld’.

Uit zijn as werd glas gemaakt, Duits Glasschmalz, Engels glasswort.

(b) Salicornia, komt van het Latijnse salt: zout, en cornia: een hoorn, het zijn zoutachtige planten met gebogen vertakkingen die op het eind verdikt zijn en een bokachtig vorm aannemen, Frans boucart van bouc: bok, vorm. De plant gaat ver het wad in en bevordert het vastleggen van slik. Frans salicorne, salicot.

(c) Groeit op de natte, vochtige gronden voor de Noordzee, kwelplaatsen, Sulte of Sultje, Queller, Quennel of Quelder, zie Aster.

(d) Groeit op de vangplaats van krabben, Seekrappe en Krabbestruuk, Engels crab-grass, onze krabbenstruik of krabbenkwaad. (Dodonaeus) ‘Levinius Lemnius schrijft dat de Zeelanders uit het Kali zout weten te trekken en dat ze dit kruid krabbequel noemen omdat het de krabben de gang verhindert zodat ze eerder gevangen worden, voorts dat het een aangename en gezonde spijs voor de schapen is wanneer ze met de bot, dat zijn waterachtige zwellen, gekweld zijn’.

(e) In zout water, Salzkrokt, Salzkraut, Deens salturt, zoutkruid.

(f) Ligt geknikt, Kruckfuss, Krukfoot, Kruk oud-Noors krokr: krom kruipend.

(g) De vorm, zeekraal, is vaak rood gekleurd, kraalkruid, hanenpoot, Duits Hanenfoot, zeegrappe, English sea grape frog-grass, verder grass wort, marsh samphire, net als de echte samphire, Crithmum, ‘Lobel noemt het Crithmum Salicornium’, sea grass, Frans crestemarine.

(h) Duits Dewenfuas, Druckdal.

Uit Blankaart.

Gebruik.

Het kruid wordt wel als groente gegeten in de zomer, de houtige delen worden dan afgestroopt, kan als een salade met zout en peper gegeten worden. Tegen de winter wordt het wel in azijn ingelegd om het zo later te eten. Van deze plant zou men ook kunnen afslanken. Deze plant ziende is dat voor te stellen.

De plant is rijk aan soda, werd dan ook verbrand met ruw zand en zo voor de fabricage van ruw glas gebruikt.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl