Maianthemum

Uit O. Thome, www.BioLib.de.

Kleine voorjaar bloeiende meerjarige. Convallaria-achtig met dunne wortelstokken en 1-3 bladige stengels die een 15cm hoog zijn.

Ze dragen een paar witte kleine bloemen in een tros.

2 soorten waren er vroeger die in de koele delen van het noordelijk halfrond voor komen, (met de vroegere Smilacina) is het een geslacht van ongeveer 30 soorten die voorkomen in N. Amerika, Centraal Amerika, N. Europa. O. Azië en Himalaya.

Ze maken mooie matten in bedekte plaatsen.

Liliaceae, lelie der dalen klasse, nu Asparagaceae.

Maianthemum bifolium, F.W. Schmidt. (bi: dubbel en folium: blad, met twee bladeren)

Meestal zijn er 2 kort gesteelde eironde bladeren met hartvormige voet en spitse top. Niet bloeiende spruiten hebben maar 1 blad.

Kleine geurende witte bloempjes staan in rechtopstaande trossen.

De vrucht is een groene bes met rode stipjes en wordt later helemaal rood. Het is een besvrucht met 1-3 zaden.

Het dalkruid is een overblijvende en lage, 10-25cm, plant.

Een plantje van grote bevallige schoonheid. Als je door het bos wandelt word je getroffen door het elegante van zijn verschijning.

Vaak groeit ze gezellig in grote aantallen bijeen. De lange kruipende wortelstok is dun en vertakt.

De stengel gaat recht omhoog en maakt bij de bladeren een hoek. Europa tot Japan.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘De tweede (eerste is Convallaria) wordt in onze taal eenblad genoemd naar de Hoogduitse Einbladt, in het Latijn Unifolium of Monophyllon. Het schijnt bij de ouders niet bekend geweest te zijn, tenzij dat men het voor de Cyclaminos tertia of derde soort van Cyclamen hield daar Plinius in het 9^de kapittel van zijn 25^ste boek van spreekt waarmee dit ons eenblad enige gelijkenis schijnt te hebben.’

Eenblad, Einblat bij Bock, Engelse one leaf, voordat ze bloeit heeft ze meestal 1 blad, het verschil met lelie der dalen. Later twee, Engelse two leaved lily of the valley, Fries twibled.

(b) Maianthemum komt van Latijn maius: mei, en Grieks anthemon: bloem, in mei bloeiend. Dit kruid is geplaatst onder het beheer van Mercury want Maia, de dochter van Atlas, was de moeder van Mercury of Hermes. Het is de eigenlijke meibloem, Engelse may lily, Duitse kleines Maiblumchen, Franse maanthme deux feuilles. De Zwitserse naam maierisli bewijst dat het een lieveling van mei is.

Dalkruid, de groeiplaats.

(d) Duitse Zweiblttrige Schattenblume, groeiplaats. Verder Wilder Durchwachs, Katzenmeier, of Vogelwein.

In Bremen is men de overeenkomst tussen het blad en de oren van een haas opgevallen, de Haselohrke. In Schlesi Springauf omdat bij het bloeien de gesloten kelken openspringen.

Gebruik.

Zo was het gebruik vroeger. (Dodonaeus) ’Het poeder van de gedroogde worteltjes van eenblad wordt van sommige gehouden voor een bijzondere baat om alle pestachtige gezwellen te genezen en te verdrijven, wel verstaande als men de zieke een drachme of vierendeel lood zwaar daarvan met azijn en wijn of water tezamen gemengd in het begin van de ziekte eer het kwaad zeer ver gekomen is te drinken geeft. De wortel van eenblad wordt gehouden van sommige in deze tijd voor een kostelijk en zeer bijzonder ding en remedie en niet alleen tegen de pest, maar ook tegen allerhande vergif dat men zou mogen ingenomen hebben als men het poeder van die wortels een half vierendeel lood zwaar met goede wijn of azijn of met beide tezamen na de gelegenheid van de ziekte inneemt en daarmee gaat liggen en goed zweet.’

Uit www.dunngardens.org

Maianthemum dilatatum Nelson. (verbreed, uitgespreid) Heeft meestal 1 wasachtig blad die glad is en glanzend, 6-10cm lang en 5-8cm breed, vandaar de naam dilatatum.

Bloeiende planten geven 2-3 bladeren die tegenovergesteld staan aan de stengels.

Stervormige bloemen zijn wit.

Bessen van 6mm die gepikkeld rood zijn en steeds roder worden, 1-4 zaden, eetbaar.

Groeit in de diepe schaduw, kan tegen droogte, grondbedekker.

Groeit in een groot gebied, van Oregon tot Alaska, Rusland en Japan.

Snakeberry, two-leaved Solomonճ Seal of wild lily of the valley.

Uit Redoute.

Maianthemum canadense, Desf (uit Canada) (Unifolium canadense) Die heeft 1-3 ovaal tot lancetvormige bladeren die zittend of zeer kort gesteeld zijn. Het blad sterft in de zomer af.

Is meestal veelbloemig. Bloemen zijn wit en staan in dichte hoofdjes op kleine steeltjes.

Ze worden gevolgd door een gevlekte en rode bes.

Uit Canada en Noordelijk N. Amerika.

Canadian may-lily, Canada mayflower, false lily-of-the-valley, twoleaved Solomonseal.

Planten.

Het dalkruid komt vrij algemeen voor in matig voedselarm loofbos, eiken/berken, en hakhoutwallen en beschaduwde bermen. Op droge, kalkarme en leemhoudende zandgrond komt het gewoonlijk in grote aantallen voor.

Vermeerderen door scheuren in maart. Zaaien, geef zaad eerst 3 weken 20 graden, dan 6 weken –2 en zaai bij 7 graden.

Sectie Smilacina.

Meerjarige kruiden met eenvoudige stengels die vanaf een wortelstok komen en geschikt zijn voor de border en de wilde plantentuin. Bladeren staan afwisselend en zijn langwerpig, lancetvormig en generfd, meestal zittend.

Bloemtrossen eindstandig. Bloemen zijn wit of groenachtig wit en soms geurend.

Uit Redoute.

Maianthemum racemosum Link (trosvormig) (Smilacina racemosa, Desf.) De 10-15 bladeren zijn ei/lancetvormig en spits, zeer kort gesteeld en gewimperd, donkergroen met behaarde achterkant, 12cm lang.

De opstaande stengel is bovenaan behaard.

Bloemen staan veeltallig in een tros, wit en welriekend met 2mm lange kroonslippen en uitstekende meeldraden in mei/juni.

In het najaar zie je de rode besjes die purper gevlekt zijn.

Heeft een sterke wortelstok.

Uit Brits Columbia tot Californië en Nieuw Mexico wordt 50-80cm hoog. Is beschreven in 1640.

Var. amplexicaulis heeft ongesteelde en wat stengelomvattende bladeren.

Naam, etymologie.

Smilacina, op Smilax gelijkend.

Valse salomonszegel, Engelse false Salomon ‘s seal, ze lijken op de Salomonszegel, Polygonatum.

De namen Vagnera van Adanson uit 1763 en Tovaria van Necker uit 1790 zijn ouder dan de naam Smilacina van Desfontaines uit 1807, maar die behoort tot de Ԯomina conservandaՠVagnera is een oudere naam die door sommige Amerikanen nog gebruikt wordt.

False spikenard, false Solomonճ seal.

Uit Redoute.

Maianthemum stellatum Link. (stervormig) (Smilacina stellata, Desf.) De 6-15 bladeren zijn zittend tot half stengelomvattend en langwerpig/lancetvormig, 15cm lang met blauwachtig/groene achterkant.

Opgerichte stengel is niet vertakt, boven aan wat vertakt.

Korte trosjes van 10-20 witte bloempjes met niet uitstekende meeldraden in mei/juni

Donker rode bessen.

Uit Canada tot Washington, Pennsylvania en New Mexico wordt 30-60cm hoog. Is beschreven in 1633.

Star flowered lily of the valley, stary Solomon's-seal.

Planten.

Ze houden van een vochtige grond in een wat beschaduwde plaats.

Vermeerderen door in maart/mei te scheuren. Wortelstek kan bij 15 graden. Zaad stratificeren en in het voorjaar zaaien.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/