Gleditsia

Dit zijn grote bladverliezende bomen met gespreide en geveerde bladeren en soms dubbel geveerd, soms beiden aan een soort, die samen een breed en sierlijk maar tamelijk los hoofd vormen.

De bladeren zijn groen, staan afwisselend en verkleuren in de herfst heldergeel.

De groene bloemen staan in okselstandige trossen en zijn klein en onbetekenend, ze zijn niet vlindervormig zoals de andere vlinderbloemige. Kelk is 3-5lobbig, kelkbuis klokvormig, 3-5 kroonbladen, 6-10 meeldraden, korte stijl met behaarde stempel, peulvrucht die samengedrukt is en recht, sikkelvormig of gedraaid.

Het zijn meestal zon minnende en gedoornde planten.

Het zijn zeer krachtige groeiers.

12 soorten komen voor in N. Amerika, Centraal Azië.

Fabaceae, vlinderbloemige, Caesalpina klasse.

Uit; http://www.hkolster.nl/home-nl/+fotobestanden/+gleditsiadelavayi.htm

=Gleditsia delavayi Franchet. (Jean Marie Delavay, Franse missionaris en plantenverzamelaar in China, 1834-1895) is een boom van 6m.

Witte bloemen in juni-juli.

10cm lange stamdorens.

Komt uit China. Winterhard.

Uit; http://www.wiecherhuisman.nl/arboretum-details/457

Gleditsia japonica Mig. (uit Japan) is een boom van 6m.

Crème witte bloemen in mei-juni.

Grijze stam met dorens.

Winterhard.

=Var. koraiensis (uit Korea) valt op door zijn donker paarse peulen.

Japanese honey locust.

Uit hortus Camdenensis.

Gleditsia triacanthos, L. (driedoornig)

De Christusdoorn wordt ook wel driedoornig genoemd omdat het gewas bewapend is met krachtige verdedigingswapens die vaak driedelige zijn en in kluwens bij elkaar staan op de twijgen als wel op de stam en takken. Dit is het verschil met de Robinia, ook door de met dorens bezaaide schors, verder de groenige bloemen en grotere peulen. In Amerika werden de dorens door de Indianen gebruikt voor hun pijlen.

De glimmende twijgen gaan zig-zag en dragen de vele glimmend rood/bruine dorens van soms wel 30cm lang, vertakt en soms weer vertakt en vooral bij de vertakkingen samen gedrukt.

De lange bladeren worden naar de top toe steeds meer geveerd en verkrijgen in de herfst een heldergele kleur. Aan enkelvoudig geveerde bladeren 14-24 deelblaadjes van 2.5-4cm lang en 10-15mm breed, aan de dubbel geveerde blaadjes zijn ze 22m lang en tot 8mm breed, lang eivormig, frisgroen en onder iets lichter.

Hoewel onopvallend voorzien de bloemen de bijen van nectar. Bloeit in juni/juli in smalle, behaarde en okselstandige trossen tot 35cm lang met bloemen die dicht opeen staan met wat groene kleur.

Opvallend zijn de zeer lange en vaak meer dan 40cm.lange, leerachtige sikkelvormige bruine peulen. Bij het minste zuchtje rammelen de peulen in het donker wat luguber aandoet. Ze blijven tot in de winter zitten en als de wind blaast geven een crispy, crackling sound zo gauw ze tegen een ander aanstrijken. Sommige worden eraf geblazen en rollen een behoorlijk afstand over de sneeuw.

De boom kan als park- of laanboom gebruikt worden.

Vormt diepgaande wortels en groeit van naturen op vochtige gronden. Is goed bestand tegen droogte en kalkgronden. Groeit zeer snel op tot 15‑20m hoogte, hoewel moeilijk met een recht doorgaande spil. Dik geplant en goed gesnoeid is het een ideale plant voor ondoordringbare hagen. Bij het planten is het geheel kaal te snoeien, snoeien in het voorjaar geeft kans op bloeden.

Dit is wel de valse Christusdoorn want de boom is afkomstig uit de moerassen van N. Amerika, Mississippi, west tot Nebraska en Texas. De Christusdoorn is een houtsoort uit het oost Amerikaanse loofhoutgebied met een zeer grote natuurlijke verspreiding. De boom is in 1700 beschreven. Daar wordt de boom een 40m hoog met een kroondoorsnede van 35m. Heeft een brede en losse kroon.

Vormen.

‘Elegantissima,’, waarvan het origineel gewonnen werd in Frankrijk omstreeks 1880, is meer een zuilvormige struikvorm, 4m, die ook ongewapend is met kleinere en varenachtige bladen.

De cv. ‘Sunburst,’ is een klein boompje, 10m, met dubbel geveerde bladeren. Het blad is in jeugdstadium geel wat later meer geelgroen wordt. Ook deze vorm heeft een doornloze stam. Is gewonnen in 1947 in Amerika op de Cole Nurseries.

‘Inermis,’ heeft een gelijke vorm als de soort maar is wat plezieriger in het gebruik omdat het gewas ongewapend is. Een mooie vorm voor stadsgebruik.

‘Nana’ is een hoge struik met enkel geveerde wat bredere bladeren.

Naam, etymologie.

Gleditsia is zo genoemd door Linnaeus naar zijn vriend Gottlieb Gleditsch, directeur van de Berlijnse botanische tuin en grondlegger van de bosbouwkunde, 1714-1786. (synoniem Gleditschia)

Valse Christusdoorn, Engelse sweet locust of honey locust, three thorned acacia, Duitse Amerikanische Gleditschie, Lederhlsenbaum, Falscher Christusdorn of Zuckerschotenbaum, dit naar de peulen, zie Ceratonia. Franse fevier a trois epines, de drie dorens.

Gebruik.

Het rood/bruine hout is hard, zwaar en duurzaam en geschikt voor deurposten en spoorbiels.

De groene peulen bevatten een substantie tussen de zaden die smaakt als een mix tussen honig en Haarlemse wonderolie, het is de Engelse honey-locust en Duitse Zuckerschotenbaum. De peulen geven een zoete pulp, (net als de echte locust, Ceratonia) als die nog vers is, maar wordt bitter bij ouder worden. In Amerika worden de zaden als veevoer gebruikt.

Uit; hortus Camdenensis

=Gleditsia sinensis Lam. (uit China) is een boom van 6m.

witte bloemen in juni.

Winterhard.

Chinese honey locust.

Het s een van de 50 fundamentele kruiden in Chinese herbologie waar het zo ji genoemd wordt.

Planten.

Vermeerderen door zaaien in april, zaad 2 dagen in water van 45 graden laten voorweken, bedekken. Cultivars worden laag op de grond gent bij de soort.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl