Araucaria

Dit geslacht bestaat uit grote Zuid Amerikaanse en Australische altijdgroene bomen met ongeveer een dozijn tot 19 soorten.

De meeste (misschien alle) van de tegenwoordige populaties zijn relicten en komen niet algemeen voor. Deze zuilvormige bomen zijn levende fossielen en dateren uit het Mesozoïcum (het genus was al aanwezig in Zuid-Amerika 150 miljoen jaar geleden). Fossiele vondsten tonen aan dat het geslacht ook aanwezig was in het noordelijk halfrond tot aan het einde van het Krijt.

De bomen uit het geslacht zijn voornamelijk grote bomen met een massieve stam, die hoogtes van 30-80 meter kan bereiken met wijdvertakte, conische bomen.

De takken zijn bedekt met lederachtige of naaldachtige bladeren, die meestal voor meerdere jaren aan de boom blijven. De vorm van de bladeren varieert van soort tot soort.

De bomen zijn meestal tweehuizig, mannelijke en vrouwelijke bloemen aan verschillende bomen, soms eenhuizig. De vrouwelijke kegels bevinden zich meestal bovenaan de boom zijn bolvormig. Ze bevatten 80-200 grote, eetbare zaden, gelijkaardig aan zaden van dennen maar dan groter. De mannelijke kegels zijn kleiner, smal, langgerekt en cilindrisch.

Pinaceae, Araucaria klasse.

Sectie Eutacta. Die hebben smalle elsvormige bladeren. Kegels zijn minder dan 12 cm breed. Bovengrondse kieming.

uit E. Step.

3. Er is ook een soort naar kapitein Cook genoemd, Araucaria cookii, R. Br. Heet nu:

=Araucaria columnaris Hook (zuilvormig) (Araucaria cookii) is een groenblijvende boom die een 60m hoog kan worden.

Mannelijke kegels zijn langwerpig en 5-10cm lang, vrouwelijke kegels zijn 10-15 cm lang en 7-11cm breed. De zaden zijn 3 tot 3,5 cm lang.

Deze boom werd ontdekt tijdens de tweede reis van kapitein Cook door de Grote Oceaan en nam enkele zaden mee voor de botanische tuin te Kew en een jaar later werd de soort voor het eerst beschreven in Curtis’ s Botanical Magazine.

Komt uit Nieuw-Caledonië, Nieuw Guinea.

Cook pine, Cook' s New Caledonia pine, coral reef araucaria.

Uit J. Zuccarini, www.BioLib.de

=Araucaria cunninghamii Aiton ( J. Cunninghame, een arts in dienst van Oost India Company die in China botaniseerde) is een boom die een 60m. hoog kan worden met een stamomtrek van 4 meter.

Bladeren worden 0,8-2cm lang, zijn smal en omgebogen. Is harder en stekeliger dan van Araucaria heterophylla.

Meestal eenhuizig met vrouwelijke en mannelijke kegels op dezelfde boom. Mannelijke kegels zijn langgerekt, cilindrisch en 2-3cm lang en 5-7mm dik. Vrouwelijke kegels zijn meer bolvormig, 8-10cm lang en 6-8cm dik. Zaden zijn 1,5cm lang en 6- 7mm breed.

Komt uit Australië en N. Guinea.

Hoop pine.

=Araucaria heterophylla, Franco. (verschillend bladig, verschil tussen oude en jonge bladeren) (Araucaria excelsa R. Br. (verheven)

De kamerden lijkt door zijn horizontale en varenachtige etages wel wat op een kerstboom en zo werd die vroeger in Amerika ook gebruikt.

De kamerden is veel sierlijker dan de volgende, kleiner, zachter en uitzonderlijk symmetrisch. De takken staan in kransen en dragen vier feilloos gerangschikte bladkammen. De zeer regelmatige kransvormige vertakkingen, die al naar het klimaat, met meer dan een meter lengte per jaar gevormd kunnen worden, liggen allen in een horizontaal vlak, tafelachtig, vandaar de naam tafelden. De stijve en lichtgroene, priemvormige gepunte naalden zijn 1-1,5cm lang en staan op uiterst buigzame takken die op den duur geheel afgestoten worden, ze worden dan geel wat we in de kamer ook aantreffen.

Kan 50-70m hoog worden met een stamomtrek van 1.25-1.75m.

Bloemen zijn meestal tweehuizig en zaden van 2.5-3cm komen in ronde hoofden die grote houtige kegels vormen van 12-15cm lang. Mannelijke kegels zijn langgerekt en een 4cm lang.

Kwam door kapitein Cook in 1793 naar Europa. Hij vond die in de Norfolk-eilanden, tussen Australië en Nieuw-Zeeland, waar de boom wel een 60m groot kan worden met een stamdoorsnede van 3m. Men kweekt deze boom hier in een potje maar de plant groeit daarin, zoals te verwachten valt, spoedig uit en reikt naar het plafond. Er zijn enige cultuurvariëteiten van.

‘Glauca’ heeft blauwgroen loof, dat van ‘Gracilis’ is fijner en compacter.

Naam, etymologie.

Kamerden, tafelden of Norfolk Eiland den, Engelse Norfolktanne en Duitse Zimmertanne en Norfolktanne.

Planten.

De plant verlangt een koele en lichte plaats, bij warmte worden de twijgen slap en gaan hangen, in de winter vorstvrij. Dan moet ze ook niet te veel water hebben. Vermeerderen is door zaad. Is ook te vermeerderen door stek, maar net als de volgende moeten we hier ook topstek nemen en die op een zeer warme plaats zetten. Een zijscheut zal horizontaal blijven groeien.

Uit www.endemia.nc

Araucaria luxurians Laub. (weelderig) is een altijdgroene boom die 20-30m. hoog wordt.

Blaadjes van jonge bomen zijn verschillend van die van volwassen en ook groter, 6-12mm lang bij jonge bomen en 5-7mm bij volwassen bomen.

Mannelijke kegels zijn cilindrisch en langgerekt, 12-17cm lang en 25-28mm breed. Vrouwelijke kegels zijn bolvormig, 10-12cm lang en 8-10cm breed. Zaden zijn 3-3,5cm lang.

Komt uit Nieuw Caledonië.

Sectie Araucaria. Soorten met brede bladeren en kegels die meer dan 12cm breed zijn. Ondergrondse kieming.

Uit J. Zuccarini, www.BioLib.de.

=Araucaria angustifolia Kuntze. (smalle bladeren) is een groenblijvende boom van 25-35m. met een stamomtrek van 1mr. Lijkt veel op Araucaria araucana, maar met smallere bladeren.

Bladeren zijn scherp, naaldachtig, 3-6cm lang en 6mm breed.

Tweehuizig, mannelijke kegels zijn langwerpig, 10-18cm lang en 1,2-2,5cm breed. Vrouwelijke kegels zijn cilindrisch, 18-25cm lang en 13cm dik. Het kan tot 4 jaar na de bevruchting duren voor de vrouwelijke kegels volgroeid zijn en kunnen een gewicht van 1 kg halen.

Kandelaarden, Paran pine groeit in de subtropische bossen in zuidelijk Brazilië op een hoogte van 800-1500m. Brasilianische Araukarie.

Araucaria araucana, K. Koch. (volksstam van die naam) is een boom die groeide in een tijd dat er vele voorwereldlijke dieren op aarde ronddraafden. Velen van deze mastodonten waren bewapend met zware pantsers. Ook deze boom draagt nog het fossiele verleden met zich mee. De boom is overal zwaar bewapend met dikke en driehoekige platen die een scherpe punt bezitten. De leerachtige en gelakte schubben lijken van zuiver plaatijzer gesneden. Voor zo’n boom ga je eerbiedig opzij. De Araucaria met zijn brede en stijve geschubde armen, is dit een boom of kapstok? De platen zijn dakpansgewijze geplaatst en overlappen elkaar.

De stam is op oudere leeftijd zeer opvallend en lijkt op een olifantsvoet.

Na 20-30 jaren komt de bloei.

De boom is gewoonlijk tweehuizig zodat bomen die in een groep staan eerder vruchten geven. Geeft in Chili kegels van 20‑30cm lengte, ter grootte van een mensenhoofd met zaden die dubbel zo groot zijn als die van de amandel.

Kan 50m hoog worden met een stamomtrek van 2m en meer dan 1000-2000 jaar oud. Is aangepast aan bosbranden door de dikke schors.

Naam, etymologie.

(a) Bij een diner, dat gegeven werd door de onderkoning van Chili aan de officieren van een schip, bestond een gedeelte van het dessert uit noten die voor de ontdekkingsreiziger Archibald Menzies vreemd waren. Hij nam ze mee aan boord en zaaide ze, waar ze kiemden en zo in 1794 in Engeland aankwamen. Hiervan bleven er 5 leven. Sommigen hielden het lang vol en de laatste stierf in 1892 op 98-jarige leeftijd in de Kew Gardens.

(b) Door Karl Koch werd deze plant Araucaria araucaria K. Koch genoemd naar de Araucanos‑stam, een volksgroep in de Chileense provincie Araneo, waar de stamvorm groeit. Daar is het nu bekend als Phuen, de Pehuenche die zijn zaden gebruiken als voedselbron. Dit zijn de Chileense bossen aan de westelijke uitlopers van de Andes waar de boom een 50m groot kan worden.

(c) Araucaria bezit grote, grillige takken waarom die slangeden genoemd wordt omdat die in de verte wel wat op een slang lijken. Kandelaar kroonspar omdat de takken samen de kandelaar vormen. In Engels sprekende landen ook wel monkey puzzle: apenpuzzel. De naam zou ontstaan zijn door een opmerking van de advocaat C. Austin in de tuinen van Pencarrow, Cornwall, 1834. Hij plantte de boom voorzichtig en zei:’ ‘t would be a puzzle for a monkey’. In zuid Engeland zijn er hele lanen van deze bomen. Beroemd zijn de monkey-puzzles avenues van Bicton en Powerscourt in Ierland.

(d) Duits Schmucktanne of Chilitanne, Chilenische Araukarie, Andentanne, Schuppentanne, Affenschwanzbaum of Chilenische Schmucktanne.

Gebruik.

Die zaden worden door de bevolking als belangrijke voedselbron gebruikt.

De boom levert tevens goed werkhout. Is ziektevrij en verdraagt allerhande gronden, behalve zeer droge of natte.

Planten.

Als kleine en dure plant wordt het gekocht vanwege zijn bijzondere vorm. Na een jaar of 5-7 is het op zijn mooist en, als het niet vriest, overheerst die na een 10 jaar de tuin. Hierna gaat men in een ruime bocht om de boom heen. Kan dan nog goed verplant worden, mits dit goed aangepakt wordt. Groeit het beste op vochtige en leemhoudende grond.

De plant kan gestekt worden maar dan moeten de omhooggaande scheuten gebruikt worden, de zijtakken groeien scheef uit en krijgen daardoor een heel andere vorm en worden meer bodembedekkers. Het zaad wordt gezaaid in mei nadat het een paar dagen in nat zand voor geweekt is. De pitten steek je met de punt schuin in de grond, niet helemaal, 2/3 gedeelte, en geef ze 22 graden.

De takken zijn zwaar en wat bros, bij het planten breken ze gauw af en dit doet schade aan de schoonheid en symmetrie van de plant.

De Araucaria houdt van beschutting in de winter. Om die reden is het verstandig om de eerste jaren zo weinig mogelijk stikstofmest te geven. Na een jaar of vijf is de plant beter bestand tegen ons weer.

Sectie Bunya.

Uit plantsarethestrangestpeople.blogspot.com

Araucaria bidwillii Hook. (Engelse botanist John Carne Bidwil, 1815-1853) is een groenblijvende boom, 50m met een stam van 1,5m. diameter.

Bladeren zijn lichtgroen en 0,7-2.8cm lang.

Eenhuizig, de mannelijke zijn langgerekt en tot 20cm lang. De vrouwelijke kegels zijn bolvormig, 30cm breed en 22cm lang en kunnen tot 10 kg wegen en bevat ongeveer 50-100 zaden.

Komt uit Australië.

Bunya pine, bunya komt van de Aboriginals die bunya feesten hielden in Queensland waarbij het roosteren en eten van de zaden van deze boom centraal stond.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl