Phyllanthus
Over Phyllanthus
Mirobalanen, vorm, kruiden, soorten, geschiedenis, historie, naamgeving, etymologie, afkomst, gebruik, vermeerderen, planten, teelt,
mUit Krauss, www.BioLib.de
Dit geslacht vormt meestal struiken, soms kruiden of bomen.
Ze worden gecultiveerd vanwege de sierlijke en bijzondere bladeren.
Ongeveer 500-1500 soorten komen voor en meestal in tropische gebieden, ze kunnen verschillende vormen, hebben een of meerjarig, klimmende, succulente als waterplanten.
Euphorbiaceae, wolfsmelkfamilie, nu Phyllantheae.
Bloemen op de bladstelen, leafflowers.
Phyllanthus emblica, L. (Emblica) (Emblica officinalis, Gaertn) De bladeren bestaan uit soms meer dan 100 deelblaadjes en die zijn lijn/elliptische gevormd, bladverliezend
Bloemen zijn klein, kort gesteeld en staan in de oksels van de lagere bladeren.
Amlaboom of mirobalanen is een kleine en kromme, knoestige boom uit de laagland-moesson en savannebossen van zuidoost Azië en Indonesië, 8-18m. Is beschreven in 1768.
Komt veel door in de vooral in door brand ontstane graswildernissen.
Naam, etymologie.
Phyllanthus komt van het Griekse phyllon: een blad, en anthos: een bloem. De bloemen van sommige soorten worden geboren op de bladeren. Of omdat de bloeiende takken op bladeren lijken. Leafflower, Indian gooseberry, Sanskriet amalaka, Hindoe amlaki, in Bengalen amala, in Tamil aonla, aola, ammalaki, amla, dharty, aamvala, aawallaa, emblic, emblic myrobalan, Malacca tree, nillika, en nellikya in verschillende andere talen. Frans amla.
Vondel, De Heerlijckheyd van Salomon
ԅen zijden kleed waarop eikel, lelie en violet
Olijf, myrobalanen....’
De boom is de Hindoe heilig. De myrobalanenboom is aan Parvati gewijd. Een Indische legende zegt dat de vrouw van Somarcarman driemaal met haar toverroede op een mirobalaan boom slaat, de boom verheft zich met haar en zet haar neer op de gouden berg, in de gouden stad.
Gebruik.
De vrucht was vroeger in artsenij als mirobalani emblicae bekend. Ze vinden toepassing in de Indische keuken om de spijzen geurig te maken en worden wel gekonfijt of als zuur gegeten.
Het zware en harde, veerkrachtige en matig duurzame hout wordt veel gebruikt voor huizenbouw en gereedschapsstelen.
De bast, vooral die van jonge twijgen, de bladeren en de vruchten bevatten veel looistoffen en worden in India en Thailand wel in de leerlooierij gebruikt. De bladeren worden wel voor bruinkleuring van zijde en bamboevlechtmaterialen gebezigd, gemengd met ijzerverbindingen gaat de bruine kleur over in zwart.
Uit commons.wikimedia.org
Phyllanthus acidus (L.) Skeels (scherp) is een struik of boom van 2-9m.
Dichte en bossige kroon is samengesteld uit dikachtige taaie takken waarvan op het eind trossen van twijgen staan. Lijkt op Averrhoa bilimbi
Die dragen trossen van bladverliezende ovaal tot lancetvormige dunne bladeren met korte stelen en puntige einden van 2-7.5cm lang, blauwgroen aan de onderkant.
Bloemen kunnen mannelijk of vrouwelijk zijn of hermafrodiet. Ze zijn klein en roze en komen in trossen van 5-12.5-cm lang.
Vele vruchten met 6-8 ribben die zo dicht bij elkaar staan dat ze een spectaculaire massa vormen, licht geel of wit, sappig en zeer zuur.
Komt uit Madagaskar en wordt nu overal in de tropen geteeld.
Grosella, Engels Otaheite gooseberry, Malay gooseberry, Tahitian gooseberry, country gooseberry, star gooseberry, West India gooseberry, bilimbi. Frans le girembellier, surelle, surette, encore groseille. Etoile.
Phyllanthus glaucus Wallich ex Muller. (zeegroen blauw) (Flueggea virosa subsp. virosa) bladverliezende plant van 0.50-1.50m of 4m
Geelgroene bloemetjes van 3mm diameter in verschillende trosjeshangen aan de bladstelen in april-mei.
Grijsgroene geveerde elliptische bladeren van 2.5-5cm lang en 1.5-2.5cm breed.
Ronde zwarte bes van ca. 1cm diameter.
Winterhard.
Glaucous leafflower.
Phyllanthus niruri L. is een eenjarige van 50-70cm. met kruidachtige takken.
Bast is glad en licht groen.
Vele licht groene bloemen met vaak wat roods.
Kleine vruchten..
Wordt al lang geteeld als middel tegen nierstenen.
Komt uit de tropen bij de kust.
Stone-breaker, chanca piedra en quebra pedra, met vele andere namen in andere landen; dukong anak, dukong-dukong anak, amin buah, rami buah, turi hutan en bhuiaonla.
Phyllanthus urinaria L. (voor urinewegen) wordt 60cm hoog.
Kleine afwisselend geplaatste bladeren lijken op die van Mimosa en staan in 2 rijen, groter aan de top en kleiner aan het begin, als ze aangeraakt worden vouwen ze samen.
Groen-witte bloemen zijn klein en okselstandig.
Vele kleine groenrode vruchten.
Uit Azië, nu in vele tropische gebieden,
Chamberbitter, gripeweed, shatterstone, stonebreaker of leafflower.
Planten.
Vermeerderen door stekken in augustus.
Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl