Helenium

Uit W. Hooker.

Het zonnekruid bestaat uit ongeveer 40 soorten die afkomstig zijn uit N. Amerika en Mexico.

Het zijn n- en meerjarige kruiden met gele bloemen tot oranje en roodbruin toe. Meestal is het bruingele hart omgeven door gele, oranje/rode of mahoniebruine bloemblaadjes.

Stengels opgaand en meestal vertakt aan de bovenkant. Ze moeten vrij of tussen andere grote planten staan.

Bladen zijn smal- tot breed en lancetvormig getand.

Nauw verwant met Helianthus.

Asteracea, Helenium klasse

=Helenium aromaticum Bailey (geurend, aromatisch) (Cephalophora aromaticum) is een meerjarige kruidachtige plant die naar appels geurt.

Groeit in de zon en halfschaduw 30-45cm hoog.

Kogelronde bloemvorm is geel.

Komt uit Chili en heet daar ‘manzanilla del cerro’ of ‘manzanilla del campo.’ Ananasbloem, pineapple Helenium

Uit State Museum.

=Helenium autumnale, L. (herfst) Bladeren zijn langwerpig tot lancetvormig, toegespitst en getand, de voet smal toelopend, donkergroen en wat behaard tot kaal.

Opvallend zijn de licht gevleugelde, opstaande stengels die bovenaan trosvormig vertakt zijn Talrijke bloemhoofdjes van 3-4cm in doorsnede met 10-18 wat hangende donkergele straalbloemen van 1-2cm lang met 3-5tandige top en geelachtige buisbloempjes, omwindselblaadjes zijn lijn/lancetvormig en dicht behaard in augustus/september. Dan is er ook veel bijen en hommel bezoek.

Het is een zon minnende snijbloem.

Dit is een meerjarige plant die tot 150-200cm hoog kan worden.

Het is de plant die het meest in cultuur is. Een sierplant die afkomstig is uit N. Amerika, Canada, van Quebec tot Florida en Texas en in 1720 is beschreven.

Common sneezeweed.

Helenium autumnale ’Pumilum, Willd. (klein) Langwerpige bladeren zijn meestal gaafrandig.

Opstaande en smal gevleugelde stengels zijn bovenaan vertakt.

Bloemhoofdjes van 5cm in doorsnede met meestal licht goud/gele straalbloemen in 2 rijen geplaatst en donkergele schijfbloempjes, omwindselblaadjes zijn lancetvormig en afstaand in augustus/september.

Uit N. Amerika wordt 40-60cm hoog. Is beschreven in 1818.

Hiertoe behoort de vorm ‘Magnificum,’ van 60-70cm die verschilt door de hogere groeiwijze en grotere hoofdjes. Gewonnen door A. Perry, kweker te Enfield, Engeland.

Var. aurantiacum (oranje) van 60cm verschilt door de grotere hoofdjes die alle goed boven het loof uitsteken en verder door de donker goud/gele straalbloemen en vroege bloei, juli/augustus. Gewonnen door F. Koppius, kwekerij Rijnstroom te Alphen a/d Rijn. Hiertoe behoort;

‘Superbum,’ van 40-60cm met grotere hoofdjes op steviger stengels en iets lagere groei. Gewonnen door G. Lubbe & Zn., kwekers te Oegstgeest.

Uit www.tuinplanten.info

Helenium x hybridum Hort. (Helenium x haagei) is ontstaan uit kruisingen van Helenium autumnale met Helenium flexuosum. (heen en weer gebogen) Gewonnen door Haage & Schmidt, kwekers te Erfurt, Duitsland.

Rijk bloeiende planten die in groei en bloeiwijze tussen beide ouders in staan, ze variëren in hoogte en kleur van de bloemen in juli/september.

‘Baronin Linden,’ van 100-120cm met bloei in augustus/september met grote bronskleurige kastanje/rode bloemhoofdjes.

‘Coccineo-brunneum,’ van 70-90 cm heeft donker scharlaken, kastanje/bruin gekleurde hoofdjes.

‘Gaillardiaeflorum,’ van 8-120cm hoog met grote kastanje/bruine lintbloemen die een smalle gele top hebben.

‘Luteum,’ van 50-70cm met licht gele hoofdjes. Deze zijn van Haage & Schmidt.

‘Crimson Beauty,’ van 60-80cm met bronskleurige mahonie/rode hoofdjes. Gewonnen door G. Jackman & Son, kwekers uit Woking, Engeland.

‘Moerheim Beauty,’ van 70-90cm verschilt van de vorige door rode gekleurde hoofdjes. Gewonnen door B. Ruys, kwekerij Moerheim, te Dedemsvaart.

‘Wyndley,’ van 60-80cm met 6cm grote hoofdjes waarvan de straalbloemen op een gele ondergrond mahonie/rood gevlekt zijn met donkerbruine schijfbloempjes. Gewonnen door Th. B Grove & Sons, Wyndley Nurseries te Sutton, Engeland.

‘Butterpart,’ is zuiver eenkleurig in geel, 1m. in juniseptember.

‘Chipperfield Orange,’ is prachtig oranje met bruin in juliseptember, 125cm.

‘Gartensonne,’ in het geel bevindt zich duidelijk een zwart hart.

‘Goldlackzwerg,’ is de goudkleurige, bruinrode dwerg die iets roder is dan ‘Moerheims Beauty’ maar met kleinere bloemen.

‘Waltraut,’is goudkleurig bruinrood, geel getint.

Naam, etymologie.

Helenium is zo genoemd naar de schone Helena, de dochter van Zeus en Leda, vrouw van Menelaos, de schoonste onder de vrouwen die zich door Paris liet schaken en zo de aanleiding was tot de Trojaanse oorlog. De tranen die Helena stortte om de vele doden veranderden door hun sterke geur in de tot tranen prikkelende Helenium. Of toen Helena gewelddadig door Paris werd geschaakt, had ze dit kruid in haar handen. Of de nobele Helena maakte een goed medicijn van dit kruid. Ontsprong uit haar tranen of viel uit haar handen, het maakt niet uit. Het is Helena ‘s plant, slank en sierlijk. Symbool van tranen, zonnekruid, Duits Sonnenbraut, Engels Helen flower of sneezeweed, sommige mensen moeten niezen in hun aanwezigheid, Franse helenie.

Of de plant is zo genoemd naar Helenus, de zoon van Priamus, hoewel dit niet duidelijk is.

Latijn Helenium zou komen van Grieks elenion (elene =korf naar de vorm van het zaad)

Autumn of smooth Helen flower.

Uit it.wikipedia.org

Helenium bigelovii, Gray. (Amerikaanse arts en botanicus Jacob Bigelow, 1787-1879) Bovenste bladeren zijn smal tot ovaal/lancetvormig.

Stevig met wat behaarde stengels.

Uit Californië, wordt een halve meter hoog. Is beschreven in 1897.

‘The Bishop,’ heeft goudgele lintjes langs een brede donkere hoed. 50cm hoog met bloei in juni/september.

Bigelow’s sneezeweed.

Uit eol.org

Helenium campestre, Small. ( van het veld) Onderste bladeren zijn spatelvormig en wat ingesneden, de bovenste lijnvormig en vaak fijn getand.

Opstaande stengels zijn breed gevleugeld en bovenaan iets vertakt.

Grote bloemhoofdjes van 2.5-3cm met heldergele straalbloemen en purper/bruine schijfbloempjes, langwerpige omwindselbladeren in juli/september.

Lijkt veel op nudiflorum maar wordt hoger met grotere bloemhoofdjes.

Uit Arkansas wordt 100-150cm hoog.

Oldfield sneezeweed.

Uit Missouri botanical garden.

Helenium flexuosum Raf.(heen en weer gebogen) (Helenium nudiflorum, Nutt. (naaktbloemig) Smal langwerpige tot lijnvormige bladeren zijn meestal spits, zittend, de onderste soms wat getand.

Opstaande en smal gevleugelde stengels die bovenaan vertakt zijn.

Bloemhoofdjes van 4-5cm in doorsnede met 10-15 wat hangende en onvruchtbare 1.5-2.5cm lange, donkergele en wat bruin/rood gevlekte straalbloemen met meestal 3tandige top, schijfbloempjes zijn purperachtig/bruin, omwindselblaadjes lijnvormig in juli/september.

Uit Virginia tot Missouri en Texas wordt 80-150cm hoog. Is beschreven in 1845.

Var. atropurpureum verschilt door de sterk kastanje/rode gevlekte straalbloemen.

Var. grandicephalus verschilt door de veel grotere hoofdjes waarvan de gele straalbloemen wat kastanje/rood zijn. Hiertoe behoren de volgende vormen.

‘Julisonne,’ van 80-100cm met donker goudgele, wat kastanje/bruine straalbloemen en purper/bruine schijfbloempjes. Gewonnen door H. Junge, kweker te Hameln, Duitsland.

‘Riverton,’ van 125-150cm met 5cm grote hoofdjes met goud/gele straalbloemen die kastanje/rood gestreept zijn en purper/bruine schijfbloempjes. Gewonnen door H.A. Dreer, Riverton Nurseries te Philadelphia, N. Amerika.

‘Striatum,’ van 100-150cm met 4.5cm grote hoofdjes met donkergele straalbloemen die licht kastanje/bruin gevlekt en gestreept zijn met purper/bruine schijfbloempjes. Gewonnen door Thomas Ware, kweker te Feltham, Engeland.

Purplehead sneezeweed.

Uit www.fs.fed.us

Hymenoxys hoopesii Biernier. (hyme; vlies, membraam, oxys; scherp) (Helenium hoopesii, Gray.) (Amerikaanse botanist Josiah Hoopes, 1832-1925) Onderste bladeren zijn omgekeerd eivormig tot breed lancetvormig, heldergroen, de onderste bladeren veel kleiner en zittend.

Opstaande stengels zijn bovenaan vertakt en in jonge toestand wat behaard.

Bloemhoofdjes van 4-6cm in doorsnede met goud/oranje straalbloemen met 3-4tandige top en donkergele schijfbloemen in mei/juli. Is een van de vroegst bloeiende en zeer geschikt voor border en snijbloem.

Deze vorm heeft, in tegenstelling tot de anderen, geen gevleugelde stengels.

Uit Montana tot New Mexico, Arizona en Californië, wordt 60-80cm hoog.

Owl’ss claws. Orange sneezeweed.

Planten.

Hun kleuren harmoniëren met de meeste zomer- en herfstbloeiers als Echinops, Phlox, Rudbeckia, Helianthus, Heliopsis, Aster, Artemisia lactiflora, Gypsophila, Monarda, Salvia nemerosa, Solidago en Scabiosa. De bloei valt in het begin van de zomer en duurt tot in de herfst. Mooi voor veldboeketten. Ze kunnen lang bloeien, vooral als de oude bloemen verwijderd worden.

Ze groeien het beste in rijke en vochtige grond, op een zonnige plaats.

Vermeerderen door scheuren in maart, ook door zaden, H. autumnale wordt bij 8 graden gezaaid, de rest bij 20 graden, de tuinvormen komen niet zuiver uit zaad terug. Stek is ook mogelijk, dat in april/mei, zonder groeistof

Worstelstek kan ook. In februari rooi je wat wortels op. De stevigere wortels verdeel je in stukken van een 10cm en leg je ze rechtop in stekgrond. Afdekken met een 2cm stekgrond en bevochtigen. Bij warmte zullen de knoppen direct beginnen te groeien, beter is ze wat koeler weg te zetten, na het uitlopen verspenen en half weg mei in buiten te planten.

Zie verder: http://www.volkoomen.nl/ en : http://volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/