Jateorhiza

Uit J. Carson.

Een geslacht van tropische klimmers, kruidachtige meerjarige of halfheesters.

Ruige stengels, bladen zijn groot en handvormig gelobd.

Manlijke bloemen komen in lange en dunne aren in de oksels, de vrouwelijke in trossen.

Mogelijk komt het geslacht met 2 soorten voor in tropisch Afrika.

Menispermaceae.

Jateorhiza palmata, Miers. (handvormig) (Jateorhiza calumba, Miers). (Columba op Sri Lanka) (Cocculus palmatus, DC.) is een plant met jaarlijks afstervende stengels.

Een klimmende en stijf behaarde struik met grote, lang gesteelde en roodbehaarde hartvormige bladeren.

De licht groene bloemen hangen in losse trossen.

De vruchten zijn ter grootte van een hazelnoot en dicht met zwarte hars bezet.

De wortels zijn als rapen, maar veel groter en meer cilinderachtig, ze groeien in groepen.

Klimt over de bomen heen in de wouden van Mozambique en Oido.

Gebruik.

De plant staat bij de inboorlingen van O. Afrika in hoge aanzien door de raapachtige vlezige knollen van 30cm lengte die als kalumbo wortels in 1cm dikke plakken in de handel gebruikt worden tegen chronische diarree.

De plant levert de calumba- columba wortel van de handel, een bittere tonic. De naam calumba of calumbo zou komen van Columbo: Ceylon, (Sri Lanka) waar een hoeveelheid wortels het eerst vandaan zou zijn gekomen. Duits Colombo, Handblttriger Kokkel, Handfrmiges Mondkorn, Kolombopflanze, Schildblttriger Mondsame.

De wortel werd in 1675 door Redi als gifwerend middel bekend, maar werd eerst door de Engelse arts Percival algemeen bekend en ingevoerd op het eind van de 18^de eeuw. Het is een herstellingsmiddel en bevordert de spijsvertering en speeksel. Voorkomt zeeziekte. Het is een ontsmetter, maar moet niet in grote dosis ingenomen worden of over een heel lange tijd.

De bast van verschillende soorten leveren een gele verfstof.

Naam, etymologie.

Calumba, Engels calumba, cocculus palmatus, Arabisch sakel hamam, in Indi kalamb-kachri en in Perzi bikle.

Jateorhiza (Jatrorrhiza) komt van Grieks iatos: helend, en rhiza: een wortel.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl