Fortunella

Uit J. Zuccarini, www.BioLib.de.

De kumquat of kinkan is een groep van altijdgroene dwergstruiken, verwant aan Citrus en groeien in China en zijn later gecultiveerd in Japan, Z. Azië.

Ze worden gekweekt om hun kleine vruchten die vers gegeten of ingemaakt worden.

De planten zijn struikachtig en 3-5m hoog met een dicht symmetrisch hoofd.

Er zijn geen of zeer kleine dorens aanwezig. Bladen zijn dik, eenparig en dicht bezet met oliepuntjes.

Ze geven kleine en witte bloemen, die zoet ruiken. Het geslacht omvat 4-5 soorten.

Origineel waren ze geplaatst in het geslacht Citrus en in het geslacht Fortunella in 1915 gebracht. Tegenwoordig wil men ze weer plaatsten in Citrus.

Rutaceae.

Fortunella japonica “Crassifolia’ (Citrus crassifolia (dikke bladeren) Meiwa kumquat of grote kumquat wordt vers gegeten met schil en al.

Fortunella japonica ‘Hindsii’ (Citrus hindsii)-( botanist Richard Brinsley Hinds, 1812-1847) Hong Kong kumquat.

Fortunella japonica (Citrus japonica, (uit Japan) Citrus margarita, Fortunella margarita (parelachtig)) Japanse kumquat, Marumi of Nagami kumquat, wordt meestal gekookt of gepeld, is meer ovaal.

Fortunella obovata (omgekeerd eirond) (Citrus obovata) Jiangsu of Fukushu kumquat.

Fortunella polyandra (met veel meeldraden) (Citrus polyandra) Maleisische Kumquat, Malayan kumquat .

Ze hybridiseren gemakkelijk met andere Citrus soorten en de nauw verwante Poncirus. De hybriden zijn bekend als Citrofortunella, zoals de limequat, een kruising tussen kumquat en limoen, orangequat is een kruising tussen kumquat en sinaasappel en citrangequat is een kruising tussen kumquat en citrange (kruisingsproduct van sinaasappel en citroen, ook is er calamondin.

Fortunella japonica, Swingle. (uit Japan) (Citrus japonica) Langwerpige, leerachtige en glanzend groene blaadjes zijn kort gesteeld, van onderen iets lichter, 10cm lang en 2cm breed.

Kleine geurende, 5tallige bloempjes in mei/juli vallen niet zo op, met een veer over de bloemen gaan om bestuiving te bevorderen.

Oranje vruchten zijn rond en 3-5cm lang en 2-4cm breed-groot.

Oranjeboompje of Japans oranjeappeltje.

Dit is waarschijnlijk een van de mooiste Citrus bomen vanwege zijn kleine vorm, veel vertakte twijgen en kleine, helder oranje vruchten.

Groenblijvend plantje die sterk vertakt is, met dorens.

Wordt 40-120cm hoog, in Japan 5m

Kwekers uit Florida importeerden de marumi kumquat tussen 1885 en 1890.

‘Variegata’ heeft bont blad.

Naam, etymologie.

Fortunella is zo genoemd naar Robert Fortune, Engelse plantenzoeker, 1812-1880, die in 1846 de eerste kumquat in Engeland bracht vanuit de provincies Foo-chow-foo, Chusan en Ningpo (China).

Marumi kumquat, de naam kumquat is afgeleid van cam-quit of Kantonees kam-kwat of gam gwat: goudoranje, midden Chinees kyem kywit. Duits qumquats en Dwargorangen of Zwergorangen.

Uit www.rhsprints.co.uk

Fortunella margarita, Swingle. (parelachtig) (Citrus margarita) Lancetvormige bladeren zijn 10cm lang en 6cm breed. (onder Citrus geplaatst is het gelijk met Citrus japonica)

Twijgen zijn dun.

Bloemen staan alleen of met een paar bij elkaar in de bladoksels.

De vrucht is ovaal en een paar cm lang, geelachtig oranje.

Het is een struik of kleine boom die vrijwel doornloos is.

Chinese of ovale kumquat, komt het meest voor in Europa op de markt.

De var. nagami kumquat kwam vanuit Engeland naar Amerika in 1850.

Ovale kumquat.

Vermeerderen.

Neem in augustus 10cm lang topstek van zacht hout, het mag een beetje houtig zijn. Zitten er bloemknoppen in, haal die dan weg. Gebruik ook gezond blad, zonder schimmeldelen. Onderste blad er af halen, licht verwonden, zoals je met de duimnagel zou doen. Doop die onderkant in 0.1% naz groeistofpoeder. Planten in stekgrond, dit is 4 delen gezeefde turfgrond met 1 deel scherp zand, aangieten, plastic erover heen en elke week even controleren op vochtigheid, droogte en schimmels. Laat het plastic er dan een paar uur af zodat het blad wat opdroogt en bedek het dan weer. De luchtvochtigheid is hoog genoeg als het plastic bedekt is met waterdruppeltjes, je kan de plant dan niet zien. De waterdruppeltjes houden ook ultraviolette stralen van de zon tegen, op droge plekken komt de zon erdoor en verbrandt het gewas. Je kan ook een halvarinebakje nemen, een paar cm. stekgrond erin, plastic eroverheen en vastbinden met een elastiekje Na enkele weken/maand is het stek geworteld, de plant begint dan te groeien, langzamerhand meer luchten en tenslotte het plastic eraf halen. Licht bemesten. In de winter vorstvrij houden.

Of zaaien bij 20 graden.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl