Yucca

Uit W. Hooker, Yucca filamentosa.

Meer dan 40-50 soorten komen voor in de droge en dorre streken van Zuidelijk N. Amerika en N. Mexico.

Het zijn rozetvormende meerjarige, struiken en bomen.

Als voorwereldlijke vormen staat een yucca als een grijsgroene drakenboom in het dorre en droge landschap. Zijn omgeving moet er een zijn waarachter ruige rotsen, salamanders, schorpioenen en dergelijke voorkomen.

Hun grijsgroene bewapening van zwaarden is stijf en stekelpuntig of aan de top omgebogen. De stengel is vaak vertakt en elke vertakking is verdeeld in een bos zwaarden waaruit een stengel komt van 60-100cm lengte.

Aan die stengel hangen zacht gele tot witte en zelfs zacht roes klokjes in een grote tros bij elkaar. Bloemtrossen met een exotische schoonheid schieten als pijlen omhoog en dragen meer dan 100 roomwitte klokken.

In zijn vaderland heeft de Yucca een aparte verhouding met een mot, Pronubia yuccasella, de mot mot en zorgt voor de bevruchting van de bloem doordat ze het stuifmeel op de stempels schuift, tegelijkert­ijd legt de mot zijn eieren in het vruchtbeginsel. De larven voeden zich ten dele met het jonge zaad. Doordat de mot een nachtvlinder is bloeit de plant het beste met maanlicht en men vertelt dat het de bloei uitstelt tot er volle maan is.

Liliaceae, Dracaena klasse.

Alle soorten bevatten een grote hoeveelheid vezels in hun bladeren. De vezels werden door de indianen gebruikt om er kleding en touwwerk van te maken.

De grote yucca’s of yucca palmen van Z. Californië zijn voornamelijk van Yucca brevifola Engelm.

Ze groeien in het hogere land tegen de Maojave woestijn aan en aanliggende deserts en bereiken een hoogte van 5-6m. Oude planten zijn zeer opvallend en schilderachtig.

Een paar soorten zijn al eeuwen gecultiveerd op natuurlijke wijze, vooral langs de M. Zee zijn er vele hybriden van geproduceerd.

(Yucca kan verdeeld worden in twee groepen, de breedbladige en de smalbladige.

Sektion Chaenocarpa Engelm.

Serie Glaucae (McKelvey) Hochstatter.

1. uit commons.wikimedia.org

Yucca glauca, Nutt. (zeegroen blauw) Bladeren staan in een grote rozet en zijn stijf en smal lancetvormig, 30-60cm lang en 6-12mm breed, stekelpuntig met smalle witte, wat vezelige randen.

Aarvormige bloemtros met 6cm lange bloemen zijn groenachtig/wit met groene stijl die korter is dan het vruchtbeginsel in juli/augustus.

Uit Dakota tot Missouri, Kansas en New Mexico wordt 100-150cm hoog. Is beschreven in 1813.

Yucca glauca Nutt. subsp. glauca. Yucca glauca Nutt. subsp. Stricta (strak, stijl) (Sims) Hochstatter.

(Yucca glauca Nutt. subsp. albertana Hochstatter.

Great plains yucca.

2. uit www.delange.org

Yucca elata Engelm.(verheven, slank) (Yucca radiosa, Trel. (stralig) De palmilla (kleine palm) behoort tot de smalbladige groep.

Een tree vanwege zijn hoogte, maximaal 9m.

Deze spectaculaire plant bloeit in mei en juni op desert graslanden op 600-1800m. hoogte

Vee eet de jonge stengels.

Het is de staatsbloem van Nieuw Mexico. Werd in 1882 beschreven door Georg Engelmann.

Yucca elata subsp. elata. Grote doosvruchten, 5-8 cm, lange bladeren van 30-95cm. groeit in het hele gebied. Yucca elata subsp. utahensis. (uit Utah) Yucca elata subsp. verdiensis. Kleine doosvruchten, 4-4.5cm, korte bladeren van 25-45 cm, groeit alleen in Arizona.

Soaptree, vanwege het feit dat de wortels saponin bevatten. Seifen-Palmlilie, gebruikt als wasmiddel en om manden mee te weven.

Serie Filamentosae Hochstätter.

Uit D. Ehret.

Yucca filamentosa, L. (met draden) (Yucca flaccida, Haw. (slap of los) Yucca recurvifolia, Salisb. (met teruggebogen bladeren) De 30-50 bladeren staan in een rozet en zijn stijf, opstaand en 40-60cm lang, in het midden 2-3 cm breed en kort toegespitst maar niet stekelpuntig, donker groen een aan de randen de lange, roomwitte vezels.

Opstaande bloemstengel is 1-2m lang.

Bloemtros is piramidevormig en bezet met talrijke 4-5cm lange roomwitte bloemen in juli/augustus.

De plant is hier winterhard en groenblijvend.

Plant met uitlopers.

Uit het zuidoosten van de VS, Carolina tot Florida is wat slordiger doordat zijn bladrand witte schilfers afgeeft, hier wijst ook de soortnaam op, filamenten.

In 1675 bloeide Y. filamentosa al in Engeland. Wordt 1-2m hoog.

Yucca filamentosa L. subsp. filamentosa. Yucca filamentosa L. subsp. smalliana (Fernald) Hochstatter), Yucca filamentosa L. subsp. concava (Haw.) (Haw) (Hochstatter.

.Bright Edge’ is een dwergvorm met geel gerande bladeren en crème bloemen die wat groenachtig zijn.

‘Golden Sword’ is gelijk aan de vorige, maar groter.

‘Ivory Tower’ heeft crème witte bloemen met wat groens.

Naam, etymologie.

Yucca is een verbastering van de inlandse naam in Peru en de Caribische eilanden voor de cassave die Yuca of yacca genoemd wordt. Later is onze yucca er abusievelijk naar genoemd door Gerard, 1596, via Spaans yuca, mogelijk omdat de geroosterde stengels ook te eten zijn.

A. Munting; ‘Yucca uit Amerika heet in het Latijn Juca of Hyuca canadana, Gloriosa of Americana omdat ze uit de Nieuwe Wereld hier in Europa gebracht is. Juca americana filamentosa wiens bladeren de ander gelijk doch aan beide zijnde zeer aardig met lange draden zeer vermakelijk versierd is alsof het haar uit een paardenstaart is waarom ze volgens mij die naam voeren mag. Die is me Jacob Tradescant, een Engelsman en burger van Londen, die het zelf in 1648 uit Barbados meebracht en een daarvan aan me gezonden die ik omdat de wortel verrot was niet lang behield’.

Engelse Adam’s needle and thread, thready Adam’s needle, silk grass of Carolina, Duitse Adamsnadel, een tuinnaam uit de 19^de eeuw. De smalle bladeren met hun afhangende draadjes zijn gevonden in Genesis 3: 7, nadat Adam en Eva van het verboden fruit geproefd hadden bonden ze vijgenbladen tezamen en maakten zich schorten.

Engelse Palmlilie, flaccid leaved Adam’s needle, spoonleaf yucca, Duitse Palmlilie of Mondblume en Franse yucca.

Overige.

Uit; http://www.highcountrygardens.com/perennial-plants/cacti-and-succulents/yucca-baccata-compacta

Yucca baccata Torr. (met bessen) laag blijvende gronden groeiende palmlelie en zuidwest Amerika en Noord Mexico, 1-1.5m hoog.

Groengrijze bladeren met een roodbruine streep, 30-100cm lang.

Hangende klokvormige witte of crème bloemen zijn vaak wat paarsachtig in juni-juli, 5-13cm lang aan een 1-1.5m lange bloemstengel.

Winterhard.

Datil of banana yucca naar zijn banaanachtige vruchten. Verwant met Yucca schidigera, er zijn hybriden van.

Uit; https://davisla.wordpress.com/2014/11/11/yucca-rostrata/

Yucca rostrata Engelm. ex Trel. (snavelvormig, het blad) recht opgroeiende palmlelie wiens stam bedekt is door het oude blad.

De kroon heeft honderden smalle grijze bladeren van 50cm lang met licht getande rand.

Die kroon wordt steeds breder en vormt tenslotte zelfs een bol, 5m.

Grote bloemtrossen van 60cm lang in mei-juni.

Uit Noord Mexico en West Texas,

Winterhard.

Uit; http://www.actifeed.com/en/yucca-schidigera.html

Yucca schidigera Roezl. (dorens dragend) Middelgrote palmlelie uit de Mojave desert in Californië, 4.5m.

Dikke en harde bladeren zijn geelgroen soms wat blauwachtig en staan op de top, 40-60-120cm en 1.5-4cm breed in het midden met witte gedraaide filamenten.

Vormt soms meerdere stammen maar groeit meestal als enkelvoudige stam.

Crème bloemen staan meestal tussen de bladeren zodat de helft van de tros maar te zien is.

Kan tegen -15, wel bedekken.

Mohave Yucca.

Kamer-yucca’s.

Sectie Yucca. 3.

Serie Gloriosae Hochstätter.

De kamer-yucca’s tronen trots op stammetjes als exotische schoonheden. Als koude kas plant zie je vaak in kuipen.

8. Uit Redoute.

Yucca gloriosa, L. (heerlijk of roemrijk) (Yucca recurvifolia) De korte stam heeft een bladerkroon van ongeveer 100 bladeren die tot 90cm lang en tot 8cm breed kunnen zijn.

Bladeren staan in een dichte rozet en zijn opstaand en zwaardvormig, toegespitst en spitspuntig, groen.

Opstaande stengel met piramidevormige bloemtros.

Bloemen van 5cm lang zijn waswit en aan de buitenkant wat roze gestreept in juli/augustus. Bloeit meestal met een interval van verschillende jaren, de bloei is dan van augustus tot laat in de herfst.

Uit Carolina tot Florida wordt 100-150cm hoog. Is beschreven in 1596.

Yucca gloriosa var. gloriosa. Yucca gloriosa var. Recurvifolia (Salisb) Engelm. (teruggebogen bladeren)

Vele kweekvormen;

Var. nobilis (nobel of edel) verschilt van obliqua door de grotere bladeren waarvan de buitenste wat overbuigen.

Var. obliqua (scheef) met blauw/groene en 3.5-4.5cm brede bladeren.

Var. plicata (gevouwen, geplooid) verschilt door de blauw/groene en iets kortere 5.5-6cm brede bladeren met gevouwen top.

Var. superba (de prachtigste) verschilt door de meer groene bladeren en veel hogere bloemstengels.

Naam.

Frans salsepareille, Engels common Adams needle, soaptree yucca en mound lily. Kerzen-Palmlilie.

Serie Yucca.

12. Uit Redoute.

=Yucca aloifolia, L. (met blad dat op die van Aloë lijkt)

Vormt een korte stam die later met het onderste stuk op de grond gaat liggen.

De top ervan vormt een rozet dat bestaat uit een groot aantal en dicht opeen staande, stijve en puntige, fijn gezaagde en grijsachtige bladeren die tot 75cm lang en 12cm breed zijn.

De top is scherp gepunt wat een nadeel is in een huiskamer met kinderen.

Aan de top verschijnt een lange losse rechtopstaande pluim met grote witte hangende bloemen die aan eieren doen denken.

De aloëachtige palmlelie verschijnt ook veel in kantoor- en huiskamers.

De scherpe Yucca is afkomstig uit Mexico. Is beschreven in 1696.

Hiervan zijn vormen met witte of bonte bladeren en zelfs driekleurige als ‘Tricolor’ die naast een witte middenstreep een roodachtige tint op het groen zet.

‘Marginata ‘met donker groene bladeren met gele randen.

‘Quadricolor’ heeft groene, witte, gele en roodachtige lengtestrepen.

In de Riviera en zuid Engeland zijn deze en andere soorten veel in tuinen aangeplant.

‘Variegata’ heeft witte lengtestrepen.

Naam.

Spaanse bajonet, Duitse Bajonett-Blume, of Engelse Spanish bayonet of dagger is een Amerikaanse naam, naar de vorm van de bajonetachtige bladeren met naaldachtige toppen gaf de plant de naam van Spaanse bajonet, een plant die gewoon was in Spaanse gebieden.

13. uit commons.wikimedia.org

Yucca elephantipes (Yucca guatemalensis Baker. (uit Guatemala) (Yucca elephantipes, Regel.) heeft een stam als een olifantspoot (elephas: olifant en pes: poot) vaak is die poot wat gesplitst zodat de indruk versterkt wordt. Verder lijkt de lange bruingrauwe gerimpelde stam op een olifantenslurf.

De bladeren zijn 60-120cm lang, licht getand en heldergroen.

Ivoorwitte bloemen staan in eindstandige en 80cm hoge pluimen. Openen zich tegen de avond en geuren sterk.

De vrucht is geel en vlezig.

Bloem en topspitsen leveren een groente.

Kan als boom gebruikt worden op zonnige en voedzame plaatsen in warme streken.

Dit is een van de indrukwekkendste vormen van dit geslacht. Het is een kleine boom met een ronde kroon en vertakte stam, kan wel 8m halen, is kindvriendelijk omdat het blad slap, niet gepunt en glad is.

De plant is afkomstig uit Mexico tot Guatemala.

‘Variegata’ heeft roomwitte randen. ‘Artola Gold’, Jewel’, ‘Puck’ , Silver Star’, is een bonte vorm.

Duitse Riesenpalme, spineless yucca, soft-tip yucca, blue-stem yucca en giant yucca.

Sectie Clistocarpa Engelm.

Uit www.bluelyn.com

Yucca brevifolia, Schott ex Tor. (met korte bladeren) (synoniem Clistoyucca arborescens) (boomachtig) de Joshua tree is de grootste van het geslacht en groeit alleen in het Mojave Colorado Desert, 12m.

Bloemen groeien in dichte trossen op de top van de takken en verschijnen in maart of april.

Yucca brevifolia Engelm. subsp. brevifolia. Yucca brevifolia Engelm. subsp. jaegeriana (McKelvey) Hochstatter. Yucca brevifolia Engelm. subsp. herbertii

(Webber) Hochstatter.

Joshua’s.

Joshua’s bloeien niet elk jaar, dit hangt af van regenval en temperatuur. Ongeveer 25 soorten vogels nestelen in zijn stam en takken. De Joshua’ s zijn als een prehistorische mammoet en groeien als een bizar monument. Vandaar de bijzondere naam waar we iets van voor kunnen stellen. Joshua Tree National Monument in Zuid Centraal Californië is gesticht in 1936 om een spectaculair woud van deze yucca’s te beschermen. De naam Joshua tree is gegeven door een kerkgroep die zich Latter-day Saints (Mormonen) noemden die door de Mojave Desert trok in het midden van de 19^de eeuw. De bijzondere vorm van de boom herinnerde hen aan het Bijbelse verhaal waar Jozua zijn handen opheft naar de hemel om de zon op Gods commando te stoppen. Josua-Palmlilie of der Josuabaum.

In tegenstelling tot de smalbladige yucca’s die droge vruchten produceren heeft de breedbladige Yucca torreyi Shafer, een vlezige vrucht die de indianen koken en eten. De wortel wordt door de indianen gebruikt voor zeep en speciaal als shampoo.

Planten.

Deze aristocratische planten houden van rust, verplanten doet hun geen goed. Omgeef hen met andere droogteplanten als Sempervivum en Sedum en plaats ze in een keiachtige omgeving met hier en daar een luchtige bosje gras om het geheel op te vrolijken.

Planten in zandige, voedzame grond op beschutte en matig vochtige en vooral goed doorlatende, zonnige plaatsen. In de winter is het goed om de voet te bedekken met turfstrooisel en wat dennentakken.

Vermeerderen door scheuren in het voorjaar. Wortelstek bij 18 graden. Zaaien in januari/maart boven de 24 graden. De vele tuinvormen komen niet zuiver uit zaad terug. Stek in augustus met 0.5 % ibz.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl